Onderzoek Letters in Beweging
|
|
- Lien Verstraeten
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Onderzoek Letters in Beweging Nieuwe Kansen voor de Ontwikkeling van Beginnende Leesvaardigheden in Risicogroepen door Inzet van de Computer Tussenrapportage Dit onderzoek is uitgevoerd met financiering van Kennisnet in het kader van de Stimuleringsregeling Educatief Onderzoek C. A. T. Kegel A. G. Bus Universiteit Leiden November 2010
2 Inleiding Voor de periode januari 2008 december 2011 is de promovenda Carienke Kegel aangesteld voor een onderzoek aan de Universiteit Leiden, getiteld: Letters in Beweging, Nieuwe Kansen voor de Ontwikkeling van Beginnende Leesvaardigheden in Risicogroepen door Inzet van de Computer. Dit onderzoek wordt gefinancierd door Stichting Kennisnet in het kader van de Stimuleringsregeling Educatief Onderzoek. In deze tweede tussenrapportage zullen de eerste onderzoeksbevindingen worden besproken en zal de voortgang van het onderzoek over 2010 worden beschreven. Resultaten onderzoek In 2008 is een onderzoek naar het internetprogramma Letters in Beweging van start gegaan. 15 scholen in Zuid-Holland nemen deel aan het onderzoek. Tot de leerlingen van deze basisscholen behoort een aanzienlijk percentage uit de lagere sociaaleconomische bevolkingsgroepen. De totale onderzoeksgroep bestaat uit 312 autochtone kinderen afkomstig uit 42 verschillende kleuterklassen. De kinderen waren bij de start van het onderzoek vier jaar oud en hun ouders/ verzorgers hebben schriftelijk toestemming gegeven voor deelname aan het onderzoek. In 2008 en 2009 hebben verschillende metingen plaats gevonden om bij de kinderen het niveau van ontluikende leesvaardigheden, intelligentie en gedragsregulatie vast te stellen en heeft de interventie met het programma Letters in Beweging plaats gevonden (zie tussenrapportage Kegel, 2009). Op basis van deze gegevens konden de korte termijneffecten van het programma Letters in Beweging worden vastgesteld. De eerste resultaten laten zien dat het programma effectief is wanneer het wordt aangeboden met feedback. De feedback in het programma reageert op zowel goede als foute antwoorden van kinderen met reacties die een sensitieve ouder of leerkracht in een natuurlijke situatie ook zou geven. Er wordt niet alleen gezegd of een antwoord goed of fout 2
3 is, maar er worden ook tips gegeven om het goede antwoord te vinden. Zonder deze essentiële feedback leren kinderen niet van het internetprogramma hoewel instructie, spelletjes en herhalingen exact gelijk zijn. Daarnaast hebben we gekeken wat de invloed is van gedragsregulatie op het kunnen leren van Letters in Beweging. We proberen hiermee na te gaan welke groepen kinderen al dan niet van een computerinterventie profiteren. Kinderen met een zwakke inhibitiecontrole - drukke kinderen die er niet goed in slagen om impulsen te onderdrukken en hun gedrag te reguleren - profiteren wel van het programma met feedback maar significant minder dan kinderen met een goede inhibitiecontrole. Bovendien blijkt dat kinderen met een zwakke inhibitiecontrole een extra risico ondervinden wanneer zij de spellen van Letters in Beweging zonder feedback spelen. Doordat het gedrag van de kinderen niet gecorrigeerd wordt door goede aanwijzingen lijkt hun impulsieve gedrag alleen maar toe te nemen, waardoor ze eerder slechter dan beter gaan presteren. Op de natest bleek dat de groep zelfs meer dan een controlegroep gokgedrag te zien gaf. Dit onderzoek toont aan dat alleen goedgebouwde computerprogramma s (in dit geval Letters in Beweging met feedback) geschikt zijn om jonge kinderen alfabetische vaardigheden aan te leren. Enkel games zonder ingebouwde gedragscorrecties lijken meer kwaad dan goed te doen voor kinderen met een zwakke inhibitiecontrole. Momenteel zijn enkele publicaties voorgelegd aan internationale tijschriften of in voorbereiding. Daarnaast zal een nationale rapportage worden gemaakt waarin we voor de Nederlandse onderwijspraktijk duidelijk zullen maken waarom het spelen van spelletjes zonder ingebouwde correcties schadelijk kan zijn en wat minimale kwaliteitseisen zijn voor een goed educatief computerprogramma. Naast gedragsregulatie hebben we ook naar andere factoren gekeken om na te gaan waarom het ene kind wel profiteert van een computerinterventie en een ander kind niet. Ouders van 182 kinderen uit de onderzoeksgroep gaven 3
4 toestemming om een kleine beetje wangslijm af te nemen bij hun kind. Vanuit dit wangslijm hebben we via laboratoriumanalyses genetische kenmerken vastgelegd. Zoals in elke doorsnee populatie was bij ongeveer een derde van de groep sprake van de risicovariant die in verband wordt gebracht met aandachtsproblemen. Uit onze resultaten blijkt dat kinderen met de risicovariant van dit gen gevoeliger zijn voor de interventie dan kinderen zonder deze variant. De kinderen met de risicovariant profiteerden van Letters in Beweging met feedback, maar deze groep kinderen scoorde negatief na de interventie zonder feedback. Hieruit blijkt dat kinderen met deze risicovariant van dit gen gevoelig zijn voor zowel een positieve als voor een negatieve omgeving. In tegenstelling hiermee leek de groep zonder de risicovariant ongevoelig voor de interventie. Ze profiteerden niet van het programma met feedback, maar werden ook niet nadelig beïnvloed door het programma zonder feedback. Ze maakten evenveel vorderingen als kinderen in de controlegroep wat erop duidt dat ze ook zonder gerichte training leren. Deze bevindingen zullen eveneens gepubliceerd worden in een internationaal tijdschrift. Onderzoek januari december 2010 Begin 2010 selecteerden we 100 op ontluikende leesvaardigheden zwakst scorende kinderen. Een kwart van deze kinderen heeft Letters in Beweging met feedback voor een tweede keer gespeeld en een kwart het programma zonder feedback. Op deze wijze kunnen we nagaan wat de effecten zijn van herhaaldelijk aanbieden van het programma met en zonder feedback. Daarnaast heeft een kwart afkomstig uit de controle groep het programma met feedback voor het eerst gespeeld. De laatste 25 procent van de groep heeft niets gekregen en dient als controlegroep. Eind groep 2 zijn alle kinderen wederom getest op het gebied van ontluikende geletterdheid en gedragsregulatie. Na de zomervakantie zijn de kinderen naar groep 3 gegaan. In november 2010 is een laatste meting verricht, 4
5 waarbij de leesvaardigheden na een paar maanden leesonderwijs zijn getest. We willen hiermee nagaan wat de lange termijneffecten zijn van het programma in de totale groep, en of een tweede keer spelen van het programma zinvol is geweest voor de deelgroep. Publicaties Broekhof, K., & Cohen de Lara, H. (2008). Letters in Beweging. Werken aan Fonemisch Bewustzijn in groep 1 en 2. Kennisnet & Sardes. (Bijdrage geleverd aan onderzoek Sardes) Kegel, C. A. T., Van der Kooy- Hofland, V. A. C., & Bus, A. G. (2009). Improving early phoneme skills with a computer program: Differential effects of regulatory skills. Learning and Individual Differences, 19, Van der Kooy- Hofland, V. A. C., Kegel, C. A. T., & Bus, A. G. (2010). Evidence-based computer interventions targeting phonological awareness for young students at-risk to prevent reading problems. In S. B. Neuman & D. K. Dickinson (Eds.), Handbook of Early Literacy, Volume III. New York: The Guilford Press. Kegel, C. A. T., Bus, A. G., & Van IJzendoorn (submitted). Differential susceptibility in early literacy instruction through computer games: The role of the Dopamine D4 Receptor Gene (DRD4). Kegel, C. A. T., & Bus, A. G. (in preperation). Main roles of feedback and inhibitory control in kindergartners web-based computer learning. Presentaties November 2008 Symposium Institute for the Study of Education and Human Development (ISED). Training Early Phoneme Skills Using a Computer Program: Differential Effects of Cognitive Control (C.A.T. Kegel, V.A.C. van der Kooy-Hofland, & A.G. Bus). 5
6 Februari 2009 College van Bestuur, Universiteit Leiden. Reading Stimulation through the Internet for Kindergartners at Risk (A.G. Bus & C.A.T. Kegel). Maart 2009 Conferentie Kennisnet: Kennis van Waarden Maken. Leesstimulering van Risicokleuters via Internet (A.G. Bus & C.A.T. Kegel). November 2009 Werkconferentie VVersterk: Taal en Rekenen, georganiseerd door Sardes voor peuterleidsters en kleuterleerkrachten. Letters in Beweging (C.A.T. Kegel). Juli 2010 Conferentie Society for the Scientific Study of Reading (SSSR) in Berlijn, Duitsland: Impulse Control and Oral Feedback: Essential Ingredients for Kindergartners to Learn from a Computer Intervention (C.A.T. Kegel & A.G. Bus). November 2010 Symposium Institute for the Study of Education and Human Development (ISED). Impulse Control and Oral Feedback: Essential Ingredients for Kindergartners to Learn from a Computer Intervention (C.A.T. Kegel & A.G. Bus). Geplande presentatie Juli 2011 Conferentie Society for the Scientific Study of Reading (SSSR) in St. Pete Beach, Florida: Differential Susceptibility in Early Literacy Instruction through Computer Games: An Example with the Dopamine D4 Receptor Gene (DRD4) as Moderator (C.A.T. Kegel & A.G. Bus). 6
Onderzoek Letters in Beweging
Onderzoek Letters in Beweging Nieuwe Kansen voor de Ontwikkeling van Beginnende Leesvaardigheden in Risicogroepen door Inzet van de Computer Tussenrapportage Dit onderzoek is uitgevoerd met financiering
Nadere informatieOntluikende geletterdheid stimuleren met. tussen kleuters
3 Ontluikende geletterdheid stimuleren met digitale prentenboeken: verschillen tussen kleuters Rachel Plak, Cornelia Kegel & Adriana Bus Instituut Pedagogische Wetenschappen, Universiteit Leiden Sommige
Nadere informatieDifferential Susceptibility in Education. Cornelia A. T. Kegel
Differential Susceptibility in Education Cornelia A. T. Kegel Samenvatting (Summary in Dutch) Letters in Beweging is een interventie ter bevordering van alfabetische kennis: doel is kinderen ervan bewust
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45043 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Plak, R.D. Title: What works for whom? Differential genetic effects of early literacy
Nadere informatieEducatieve software voor jonge kinderen
Educatieve software voor jonge kinderen ADRIANA G. BUS Universiteit Leiden Het aanbod van educatieve computerprogramma s voor peuters en kleuters groeit exponentieel. Maar leren kinderen ervan? Na meer
Nadere informatieNederlandse samenvatting 1. gevoelig is voor interventies. Uit dit onderzoek is gebleken dat genetische verschillen, en met name
Nederlandse samenvatting 1 Een opmerkelijke bevinding in recent orthopedagogisch onderzoek is dat niet ieder kind even gevoelig is voor interventies. Uit dit onderzoek is gebleken dat genetische verschillen,
Nadere informatieSamenvatting (Dutch summary)
Samenvatting (Dutch summary) Lezen is een essentiële vaardigheid om goed te kunnen functioneren in onze maatschappij. Eén van de belangrijkste taken van het basisonderwijs is dan ook om alle kinderen te
Nadere informatieWelke aspecten van begrijpend leesinstructie dragen bewezen effectief bij aan de verhoging de leesprestaties in groep 5-8 van het basisonderwijs?
Opgesteld door: José van der Hoeven (kennismakelaar Kennisrotonde) Vraagsteller: IB er Referentie: Kennisrotonde. (2018). Welke aspecten van begrijpend leesinstructie dragen bewezen effectief bij aan de
Nadere informatieMeisjes van 8-12 jaar hebben een betere leervaardigheid dan jongens ( en ook het opleidingsniveau van de ouders speelt een rol).
PERSBERICHT 9 augustus 2018 Meisjes van 8-12 jaar hebben een betere leervaardigheid dan jongens ( en ook het opleidingsniveau van de ouders speelt een rol). Meisjes en jongens van 8-12 jaar verschillen
Nadere informatieOverzicht. Introductie. Warming-up Intermezzo: Een kleine geschiedenis Cooling-down. Iwan Wopereis. 4CID Symposium 2017, Nijmegen 21 april 2017
Introductie Iwan Wopereis Overzicht Warming-up Intermezzo: Een kleine geschiedenis Cooling-down Maastricht University en Open Universiteit 1 Overzicht Warming-up Intermezzo: Een kleine geschiedenis Cooling-down
Nadere informatieThe utility and effectiveness of an educational computer game aimed at improving ineffective learning behavior in preschool children Veenstra, Baukje
University of Groningen The utility and effectiveness of an educational computer game aimed at improving ineffective learning behavior in preschool children Veenstra, Baukje IMPORTANT NOTE: You are advised
Nadere informatieSamenvatting. Summary in Dutch
Summary in Dutch De meeste jonge kinderen weten voor de start van formele leesinstructie dat letters verwijzen naar klanken in (gesproken) woorden. Zonder deze ontluikende alfabetische kennis lopen ze
Nadere informatieClinical registrations NVO Basis Orthopedagoog NVO Aantekening Diagnostiek
Curriculum Vitae Name: Heleen van den Berg Date of birth: 21-10-1986 Place of birth: Assen Phone: +31 (0)715276948 Email: berghvanden1@fsw.leidenuniv.nl Work address: Leiden University Faculty of Social
Nadere informatieDirecte feedback in digitale leermiddelen; succes gegarandeerd?.
Directe feedback in digitale leermiddelen; succes gegarandeerd?. Kwaliteit van feedback Auteur: Pepijn Dousi Digitale leermiddelen hebben een grote toegevoegde waarde in het basisonderwijs. Kinderen vinden
Nadere informatieMaastricht University, Educational Research & Development (ERD) School of Business and Economics. Dr. Maurice de Greef Prof. Dr. Mien Segers
Eerste tussenevaluatie landelijke implementatie taaltrajecten Taal voor het Leven door Stichting Lezen & Schrijven op het gebied van sociale inclusie en leesvaardigheid Landelijke uitrolfase Dr. Maurice
Nadere informatieWetenschappelijk Congres: Stichting Lezen Effecten van de VoorleesExpress
Wetenschappelijk Congres: Stichting Lezen Effecten van de VoorleesExpress Aike Broens, MSc, Erasmus Universiteit Rotterdam Prof. Dr. Roel van Steensel, Erasmus Universiteit Rotterdam en de Vrije Universiteit
Nadere informatieMindset: Onderwijsmythe of niet? Onderzoek naar de rol van mindset in het basisonderwijs
Mindset: Onderwijsmythe of niet? Onderzoek naar de rol van mindset in het basisonderwijs Door: Joshi Verschuren, Universiteit Utrecht Vele basisscholen besteden tegenwoordig aandacht aan de mindset van
Nadere informatieLaatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op 25 mei 2011
Effective leesprogramma s voor leerlingen die de taal leren en anderssprekende leerlingen samenvatting voor onderwijsgevenden Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op
Nadere informatieMeedoen met de Monitor
Meedoen met de Monitor met de Bibliotheek Een school die deelneemt aan de Monitor de Bibliotheek op school (Monitor dbos) wil doelgericht samenwerken met de Bibliotheek om de taalontwikkeling en de informatievaardigheden
Nadere informatieDIGITALE WISKUNDIGE GELETTERDHEID
DIGITALE WISKUNDIGE GELETTERDHEID In PISA werd de schriftelijke test naar wiskundige geletterdheid van de leerlingen aangevuld met een digitale test in van de deelnemende landen/economieën, waaronder ook
Nadere informatieMeedoen met de Monitor
Meedoen met de Monitor met de Bibliotheek Een school die deelneemt aan de Monitor de Bibliotheek op school (Monitor dbos) wil doelgericht samenwerken met de Bibliotheek om de taalontwikkeling en de informatievaardigheden
Nadere informatieVerslag. Introductiesymposium
Verslag Introductiesymposium 11 juni 2014 1 INHOUD 1 Samenvatting... 3 2 Aryan van der Leij Wat is Bouw! Uitgangspunten, kenmerken en structuur... 3 3 Anne Regtvoort Vroege leesontwikkeling en verlengde
Nadere informatieEarly Identification and Intervention in Children at Risk for Reading Difficulties A.G.F.M. Regtvoort
Early Identification and Intervention in Children at Risk for Reading Difficulties A.G.F.M. Regtvoort Samenvatting Leren lezen is een proces dat zich voor de meeste kinderen volgens een vast patroon over
Nadere informatieFabel Positieve feedback in het schrijfschrift zorgt ervoor dat kinderen leesbaar leren schrijven.
Fabel of feit? Auteurs: Annelies de Hoop & Johannes Noordstar Goed zo! Kinderen leren leesbaar schrijven door positieve feedback. Kerndoel van het schrijfonderwijs is dat leerlingen gedurende de basisschool
Nadere informatieExcellent onderwijs nader bekeken Kees Vernooij
Excellent onderwijs nader bekeken Kees Vernooij EXCELLENT ONDERWIJS NADER BEKEKEN Dr. Kees Vernooij Lector emeritus Effectief taal- en leesonderwijs Kenniscentrum Expertis Motto Excellente scholen zijn
Nadere informatieBouw! Effectieve preventie van ernstige leesproblemen
Bouw! Effectieve preventie van ernstige leesproblemen Congres 2016 VVL 20 mei 2016 Programma Welkom en voorstellen Wat is Bouw!? Onderzoeksproject Bouw! UvA: wat zijn de resultaten Afsluiten Indruk Bouw!
Nadere informatieBouw! in het kader van de vergoedingsregeling
ouw! in het kader van de vergoedingsregeling Aryan van der Leij Universiteit van Amsterdam ijeenkomst met KD, NRD en Masterplan Dyslexie 20--2015 Van onderwijs naar zorg: doorverwijzen bij een vermoeden
Nadere informatieMaastricht University, Educational Research & Development (ERD) School of Business and Economics. Dr. Maurice de Greef Prof. Dr. Mien Segers
Eerste tussenevaluatie landelijke implementatie taaltrajecten Taal voor het Leven door Stichting Lezen & Schrijven op het gebied van sociale inclusie en leesvaardigheid Landelijke uitrolfase Dr. Maurice
Nadere informatieZie je ze ontwikkelen?
Zie je ze ontwikkelen? De meetbare kleuter?! 1 Lectoraat Early Childhood School of Education Derde Jaarcongres leve het jonge kind 4 november 2014 DE MEETBARE KLEUTER De voorspellende waarde van cito-scores
Nadere informatieAansluiting Engels Een onderzoek naar de aansluitingsproblematiek van het vwo-vak Engels met de universiteit
Aansluiting Engels Een onderzoek naar de aansluitingsproblematiek van het vwo-vak Engels met de universiteit 1 2 Aansluiting Engels Een onderzoek naar de aansluitingsproblematiek van het vwo-vak Engels
Nadere informatieBachelor projecten 2013-2014 Start September
Bachelor projecten 2013-2014 Start September BACHELORPROJECTEN JEUGDHULPVERLENING LifeQuest onderzoek: Etnische minderheidspositie, psychosociale problematiek en ernstige gedragsproblemen onder Marokkaanse,
Nadere informatiePIRLS-2011. Het leesniveau in Nederland. Ludo Verhoeven. In samenwerking met Andrea Netten en Mienke Droop
PIRLS-2011 Het leesniveau in Nederland Ludo Verhoeven In samenwerking met Andrea Netten en Mienke Droop Presentatie PIRLS-feiten Internationale ranglijst Leesdoelen, begripsprocessen en referentiepunten
Nadere informatieFORMATIVE ASSESSMENT IN MATHEMATICS EDUCATION BY USING TECHNOLOGY
FORMATIVE ASSESSMENT IN MATHEMATICS EDUCATION BY USING TECHNOLOGY Ilona Friso-van den Bos Marja van den Heuvel-Panhuizen & Mieke Abels Freudenthal Group Faculty of Social and Behavioural Sciences FASMEd
Nadere informatiePIAAC IN FOCUS 1: IS ONDERWIJS WEL EEN HEFBOOM VOOR HET WEGWERKEN VAN HET GELETTERDHEIDSDEFICIT?
PIAAC IN FOCUS 1: IS ONDERWIJS WEL EEN HEFBOOM VOOR HET WEGWERKEN VAN HET GELETTERDHEIDSDEFICIT? Samenvatting Volwassenen met een lage sociaal-economische status behalen gemiddeld een lager geletterdheidsniveau
Nadere informatieFormatief en Digitaal Informatievaardigheden Meten (DIM) Caroline Timmers & Amber Walraven
Formatief en Digitaal Informatievaardigheden Meten (DIM) Caroline Timmers & Amber Walraven 27 november 2015 Kom verder. Saxion. Inhoud Over DIM* Effectstudie DIM* DIM* bij Saxion *DIM = Digitaal Informatievaardigheden
Nadere informatiePromotie onderzoek. Preventieve aanpak van ernstige leesproblemen. Haytske Zijlstra
Promotie onderzoek Preventieve aanpak van ernstige leesproblemen Haytske Zijlstra Leren lezen Echter.het leren lezen is niet voor alle kinderen zo leuk en vanzelfsprekend Het probleem Grote individuele
Nadere informatiePIRLS Onder Embargo tot 28 november :00 uur
Onder Embargo tot 28 november 2007 16:00 uur , onder embargo tot 28 november 2007 16:00 uur Toelichting Internationaal Rapport Inleiding PIRLS (Progress in International Reading Literacy Study) is een
Nadere informatiePISA IN FOCUS 5: HEBBEN DE LEERLINGEN DE WIL OM TE SLAGEN? VERSCHILT DE WIL OM TE SLAGEN OVER DE ONDERWIJSVORMEN?
INLEIDING PISA IN FOCUS 5: HEBBEN DE LEERLINGEN DE WIL OM TE SLAGEN? VERSCHILT DE WIL OM TE SLAGEN OVER DE ONDERWIJSVORMEN? Om uitstekende vaardigheden te ontwikkelen zijn niet alleen talent en mogelijkheden
Nadere informatieLezen in het voortgezet onderwijs (5): Synthese
Lezen in het voortgezet onderwijs (5): Synthese Algemeen In veel hoog geïndustrialiseerde maakt men zich zorgen over de leesvaardigheid van leerlingen in het voortgezet onderwijs. In Nederland heeft minstens
Nadere informatieThe Kentalis Reading House
The Kentalis Reading House Technology-facilitated enhancement of parent involvement Annet de Klerk, Loes Wauters Overview A first impression Motivation The importance of emergent literacy at home Kentalis
Nadere informatieHoofdstuk 8 Kenmerken van de thuisomgeving
Hoofdstuk 8 Kenmerken van de thuisomgeving De relatie tussen leesvaardigheid en de ervaringen die een kind thuis opdoet is in eerder wetenschappelijk onderzoek aangetoond: ouders hebben een grote invloed
Nadere informatieEen vernieuwende leestraining voor adolescenten ter bevordering van de leescultuur vanuit het persoonlijk belang van boeken
Jurgen Tijms & Kaarmia van den Boorn IWAL & Rudolf Berlin Center, Universiteit van Amsterdam Contact: jurgentijms@iwal.nl Een vernieuwende leestraining voor adolescenten ter bevordering van de leescultuur
Nadere informatieLeesvaardigheid DSH leerlingen 2000
Na tien jaar leesonderwijs passende resultaten? Loes Wauters Harry Knoors Simeacongres Passende Antwoorden, Lunteren, 12 april 2012 Leesvaardigheid DSH leerlingen 2000 Hoofdstuk 2 laat zien dat de begrijpend
Nadere informatieLinks between executive functions and early literacy and numeracy.
Samenvatting (Summary in Dutch) Jonge kinderen verschillen niet alleen in kennis, maar ook in de manier waarop ze leren. Sommige kinderen zijn bijvoorbeeld goed in staat afleiders zoals rumoer in de klas
Nadere informatieEffectiviteit van een gestructureerde, fonologisch gebaseerde dyslexiebehandeling
Effectiviteit van een gestructureerde, fonologisch gebaseerde dyslexiebehandeling In elke klas zitten wel een aantal kinderen die veel moeite hebben met het leren lezen en spellen. Voor een groot deel
Nadere informatie1 Effectieve. computerapplicaties: vergelijk de didactiek, niet het domein
1 Effectieve computerapplicaties: vergelijk de didactiek, niet het domein Johan Jeuring Departement Informatica, Universiteit Utrecht Wie inzicht wil krijgen in wat een computerapplicatie voor het onderwijs
Nadere informatiePresentatie Bouw! Plein013
Presentatie Bouw! Plein013 Presentatie Bouw! Plein013 27 september 2016 Programma 15:00-15:30 Inloop met koffie en thee 15:30-15:45 Welkom en inleiding - Henri Smit, Consultant Passend Onderwijs 15:45-16:30
Nadere informatieDe digitale leesinstructeur
De digitale leesinstructeur Spraaktechnologie maakt het niet alleen mogelijk tekst om te zetten in spraak, maar ook om spraak om te zetten in tekst. In onderstaand artikel geven twee spraaktechnologen
Nadere informatieLezen in het voortgezet onderwijs (2): Improving Adolescent Literacy
Lezen in het voortgezet onderwijs (2): Improving Adolescent Literacy Algemeen Dit artikel gaat in op het rapport Improving Adolescent Literacy: Effective Classroom and Intervention Practices. De publicatie
Nadere informatieDyslectici in het referentiekader Koude douche of warm bad?
Dyslectici in het referentiekader Koude douche of warm bad? Nationale Dyslexie Conferentie, 18 januari 2012 Sebastián Aravena IWAL Instituten voor Dyslexie Universiteit van Amsterdam Vragen Wat zijn de
Nadere informatiePositieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen
Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positive, Negative and Depressive Subclinical Psychotic
Nadere informatieOpbrengstgericht werken in de onderbouw = benutten van talenten in de onderbouw
Opbrengstgericht werken in de onderbouw = benutten van talenten in de onderbouw SLO doelen: taal, rekenen en sociaal-emotioneel PO Conferentie,Zwolle Donderdag 3 november 2011 Gäby van der Linde Wat komt
Nadere informatieSamenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht
Samenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht Dit proefschrift beschrijft onderzoek naar metacognitieve vaardigheden van leerlingen
Nadere informatieRTI als model om leerprocessen te sturen. RTI als model om leerprocessen te sturen. Wat is RTI?
RTI als model om leerprocessen te sturen Bij de workshop: RTI als model om leerprocessen te sturen RTI als model om leerprocessen te sturen Inhoud van deze workshop: Wat is RTI Achtergrond RTI Overeenkomsten
Nadere informatieSleuteltermen Stappenplan, belevingswereld, motivatie, boxenstelsel, economie Bibliografische referentie
ONTWERPRAPPORT Naam auteur Elles Lelieveld Vakgebied Economie Titel De juiste stappen, een onderzoek naar de problemen en oplossingen van opgaven over het boxenstelsel Onderwerp Het aanleren van een stappenplan
Nadere informatieInteractief werken aan woordenschat Onderzoek in groep 2 tot en met groep 4
Interactief werken aan woordenschat Onderzoek in groep 2 tot en met groep 4 OnderwijsBewijs-programma Femke Scheltinga Maud van Druenen Karin van Usen Waarom dit onderzoek? De aanleiding - Grote verschillen
Nadere informatieGeheugenstrategieën, Leerstrategieën en Geheugenprestaties. Grace Ghafoer. Memory strategies, learning styles and memory achievement
Geheugenstrategieën, Leerstrategieën en Geheugenprestaties Grace Ghafoer Memory strategies, learning styles and memory achievement Eerste begeleider: dr. W. Waterink Tweede begeleider: dr. S. van Hooren
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22866 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Voorthuis, Alexandra Title: Future parents : childhood experiences, oxytocin and
Nadere informatieOpen Science binnen het informatievaardighedenonderwijs. Nicole Potters, Education Suppport, TU Delft Library 25-apr-16
Open Science binnen het informatievaardighedenonderwijs Nicole Potters, Education Suppport, TU Delft Library 25-apr-16 1 Onderwerpen TU Delft Library Education Support: Instructies/workshops Open Science
Nadere informatieIn dit vlot leesbaar boek vertaalt Kees Vernooy recente bevindingen uit de leeswetenschappen naar de onderwijspraktijk.
Deze tekst is auteursrechterlijk beschermd Boek : Effectief omgaan met risicolezers Auteur : Dr. Kees Vernooy 2006, CPS www.cps.nl Bespreker : Els Van Doorslaer Datum : februari 2007 1. In een notendop
Nadere informatieWELKOM BIJ DE WORKSHOP!
WELKOM BIJ DE WORKSHOP! Ga naar onderstaande website en log in met de cijfercode. Je kunt de vragen alvast beatwoorden. 1 HGZO Feiten en fabels over leerstrategieen FABELACHTIGE FEITEN OF FEITELIJKE FABELS?
Nadere informatieGebruik ICT binnen Content and Language Integrated Learning
Evaluatierapport Gebruik ICT binnen Content and Language Integrated Learning Bevindingen van leraren en leerlingen Drs. Gerard Baars Inleiding In de tweede helft van 2008 is op zes basisscholen in Rotterdam
Nadere informatieffrekenen Het beste van twee werelden
ffrekenen Het beste van twee werelden MBO- Conferentie Rekenen doe je zo?! Kees Hoogland (APS) 11 maart 2014 Achterliggende kennisbasis Gecijferdheid overal om ons heen Perspectieven op rekenen Toets Modeling
Nadere informatieProefschrift. Cannabis use, cognitive functioning and behaviour problems. Merel Griffith - Lendering. Samenvatting
Proefschrift Cannabis use, cognitive functioning and behaviour problems Merel Griffith - Lendering Samenvatting Het gebruik van cannabis is gerelateerd aan een breed scala van psychische problemen, waaronder
Nadere informatieMediaopvoeding - risico s en kansen Gezin, opvoeding, media en ongelijke kansen voor de jeugd
Mediaopvoeding - risico s en kansen Gezin, opvoeding, media en ongelijke kansen voor de jeugd Natascha Notten Wetenschappelijk Congres Mediawijsheid - 24 januari 2018 Email: n.notten@ru.nl https://www.youtube.com/watch?v=rbb5roa1nvq
Nadere informatieHandleiding Nascholing Digitale Toets Omgeving voor Nascholingsleiders FaSMEd
FaSMEd Prestaties verhogen door formatief toetsen in het reken-wiskundeonderwijs en onderwijs in de natuurwetenschappen Marja van den Heuvel-Panhuizen, Mieke Abels, & Ilona Friso-van den Bos Freudenthal
Nadere informatieKWALITEITSKAART. Tijd voor lezen en taal. Tijd voor lezen en taal. Taal / lezen / rekenen
KWALITEITSKAART Taal / lezen / rekenen PO Deze kwaliteitskaart bevat tijdschema s voor het inrichten van het taal- en leesonderwijs. De kaart is bedoeld om het gesprek binnen het schoolteam over de betekenis
Nadere informatiePak je tablet, we gaan lezen
Welkom Pak je tablet, we gaan lezen inzet van devices bij begrijpend lezen Presentatie door: Yvet van Noordt Pak je tablet, we gaan lezen de didactische (on)mogelijkheden van de inzet van devices bij begrijpend
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37530 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Nielen, Thijs Martinus Johannes Title: Aliteracy : causes and solutions Issue
Nadere informatieOrganisaties. Onderzoeksvraag Wat werkt? 3 aandachtsgebieden. Wat werkt? 3 aandachtsgebieden. Wat werkt? 3 aandachtsgebieden
Organisaties Symposiumleider: Carlo Schuengel Focus op Onderzoek 2 december 2011 Marja Hodes, Marieke Meppelder, Jos de Kimpe, Carlijn Nieuwenhuis, Sabina Kef, Cees Janssen, Lieneke Claassens, Elleke Lemmers,
Nadere informatieJong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers
Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers Programma Kennismaken Presentatie Jong geleerd Warming-up Pauze Praktische oefening Afsluiting Jong geleerd over het belang van actieve stimulering van ontluikende
Nadere informatieStigmatisering van Mensen met Keelkanker: de Rol van Mindfulness van de Waarnemer
Met opmaak: Links: 3 cm, Rechts: 2 cm, Boven: 3 cm, Onder: 3 cm, Breedte: 21 cm, Hoogte: 29,7 cm Stigmatisering van Mensen met Keelkanker: de Rol van Mindfulness van de Waarnemer Stigmatisation of Persons
Nadere informatieProtocol leesproblemen en dyslexie
Groep 1 en 2 Periode: Toetsen: Bij uitslag: Inzetten op: Materialen/ methode: Hele jaar kleutersignaleringslijst Kleuterplein Zorgen om leesmotivatie. november gr. 2 gr. 2 gr.2 gr.2 Geletterdheid (hierin
Nadere informatieEffectief leesonderwijs
Effectief leesonderwijs Het CPS heeft in de afgelopen jaren een aantal projecten op het gebied van lezen ontwikkeld en uitgevoerd. Deze projecten zijn in te zetten in de schakelklassen en met name bij
Nadere informatieHaal meer uit je training
Karin de Galan & Peter Baggen Haal meer uit je training Voor een opleiding die ik geef, moeten de studenten een boek doornemen. Ik merk dat veel van hen moeite hebben met de wetenschappelijke taal. Ik
Nadere informatieThuis in Taal Professionalisering van leraren ter ondersteuning van laaggeletterde ouders bij de taalontwikkeling van jonge kinderen.
Thuis in Taal Professionalisering van leraren ter ondersteuning van laaggeletterde ouders bij de taalontwikkeling van jonge kinderen. Martine van der Pluijm Hogeschool Rotterdam Kenniscentrum Talentontwikkeling/
Nadere informatieTekst: Marleen Korf & Aryan van der Leij
Sinds dit schooljaar is het interventie-programma Bouw! beschikbaar. Hiermee kunnen ernstige leesproblemen effectief worden voorkomen. In dit artikel wordt het programma Bouw! beschreven, de rol van de
Nadere informatieHet samenspel van genen en omgeving: Relevantie voor de Jeugdgezondheidszorg
Het samenspel van genen en omgeving: Relevantie voor de Jeugdgezondheidszorg Luc Goossens KU Leuven Schoolpsychologie and Ontwikkeling in Context (SCenO) Leuven Institute of Human Genomics and Society
Nadere informatieAmbitie team Paschalisschool
De onderwerpen Ambitie Paschalisschool Informatie over de cito opbrengsten Woordenschat en begrijpend lezen Het belang van de cito toetsen De Vreedzame School; leef-en leergemeenschap. Opvoeden en verwachtingen.
Nadere informatieSpellingonderwijs: Hoe maak ik het effectief
Spellingonderwijs: Hoe maak ik het effectief Prof. dr. Anna M.T. Bosman Radboud Universiteit, Nijmegen www.annabosman.eu a.bosman@pwo.ru.nl 10 april 2017, Conferentie Goet Gespeldt, Amersfoort 1 Thema
Nadere informatieMethodische verantwoording
Inleiding In 2012 jaar heeft het VSC een 4-jaarstrategie opgesteld, met daarin de wens om over te stappen naar digitaal onderwijs. De visie ten aanzien van het digitaal onderwijs bleef daarbij onderbelicht,
Nadere informatieCognitieve strategieën voor diepe verwerking en feedback
Cognitieve strategieën voor diepe verwerking en feedback Samenvatting van het artikel van Henry L. Roediger III, Mary A. Pyc (2012), Inexpensive techniques to improve education: Applying cognitive pgychology
Nadere informatieVan de TIMSS papieren toets naar de TIMSS tablet toets, zijn er verschillen? Eva Hamhuis Universiteit Twente Faculteit BMS Afdeling OMD
Van de TIMSS papieren toets naar de TIMSS tablet toets, zijn er verschillen? Eva Hamhuis Universiteit Twente Faculteit BMS Afdeling OMD Voorstellen Eva Hamhuis Psychologie & Onderwijskunde Junior Onderzoeker
Nadere informatieWeten Wat Werkt en Waarom
32 0 1 4 Weten Wat Werkt en Waarom Jaargang 3, nummer 3 oktober 2014 Wetenschappelijk tijdschrift over opbrengsten en werking van ict in het onderwijs Colofon 4W: Weten Wat Werkt en Waarom is een onafhankelijk
Nadere informatieHET ONDERWIJS IN FINLAND Studiereis 13-20 maart 2016
HET ONDERWIJS IN FINLAND Studiereis 13-20 maart 2016 The Education System of Finland and Education in Rovaniemi The aim is a school that functions as a learning organisation that: l a s r e s: v s a ran
Nadere informatieEvaluatierapport Opleiding: Excellent Docent Media en Maatschappij Juni
Evaluatierapport Opleiding: Excellent Docent Media en Maatschappij Juni www.mediaenmaatschappij.nl De Excellent Docent Media en Maatschappij opleiding wordt als goed en zelfs uitstekend beoordeeld, door
Nadere informatieThe Only Way is Up - Risk Factors, Protective Factors and Compensation in Dyslexia. S. van Viersen
The Only Way is Up - Risk Factors, Protective Factors and Compensation in Dyslexia. S. van Viersen SAMENVATTING (SUMMARY IN DUTCH) Dyslexie is een specifieke leerstoornis waarbij sprake is van ernstige
Nadere informatieSamen basketballen is basketballen met teamafspraken? Ivo v.d. Spek Hogeschooldocent HALO
Samen basketballen is basketballen met teamafspraken? Ivo v.d. Spek Hogeschooldocent HALO Onderzoek in het kader van het Lectoraat Gezonde Leefstijl in een Stimulerende Omgeving (Lector Sanne de Vries)
Nadere informatieOP WEG NAAR EEN EFFECTIEF ALTERNATIEF VOOR KLEUTERSCHOOLVERLENGING. Alle kinderen zijn speciaal, maar sommige kinderen hebben specifieke behoeften.
OP WEG NAAR EEN EFFECTIEF ALTERNATIEF VOOR KLEUTERSCHOOLVERLENGING Alle kinderen zijn speciaal, maar sommige kinderen hebben specifieke behoeften. Dr. Kees Vernooy (CPS) 1. Aanleiding In Basisschoolmanagement,
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/33033 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33033 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Berg, Heleen van den Title: From BookStart to BookSmart: about the importance
Nadere informatieSamenvatting. BS Gerardus Majella. Resultaten Oudertevredenheidspeiling (OTP) BS Gerardus Majella
BS Gerardus Majella/ Lopik Samenvatting Resultaten Oudertevredenheidspeiling (OTP) BS Gerardus Majella Enige tijd geleden heeft onze school BS Gerardus Majella deelgenomen aan de oudertevredenheidspeiling.
Nadere informatieverslavingspreventie binnen het onderwijs
verslavingspreventie binnen het onderwijs In dit overzicht is per type onderwijs en de verschillende leeftijdsfasen te zien welke preventieve interventies er ingezet kunnen worden. De richtlijnen geven
Nadere informatieTaalonderwijs waar ook dyslectische studenten optimaal van profiteren. Nationale Dyslexie Conferentie Cindy Teunissen 3 april 2013
Taalonderwijs waar ook dyslectische studenten optimaal van profiteren Nationale Dyslexie Conferentie Cindy Teunissen 3 april 2013 Programma Mbo ers met dyslexie Goed taalonderwijs Specifieke begeleiding
Nadere informatieTIMSS-2011: Nederland in TIMSS-2011: Rekenprestaties van leerlingen in groep 6 van het basisonderwijs in de afgelopen 16 jaar
TIMSS-2011: Nederland in TIMSS-2011: Rekenprestaties van leerlingen in groep 6 van het basisonderwijs in de afgelopen 16 jaar Martina R.M. Meelissen Marjolein Drent Annemiek Punter Vakgroep Onderwijskunde
Nadere informatieDe plaats van e-learning. Aanpak. Modaal. Wat kan E-learning onderwijskundig nu echt bijdragen? Voordelen van online training
Wat kan E-learning onderwijskundig nu echt bijdragen? De plaats van e-learning dr. Wiebe de Vries Aanpak Waarom Onderwijsmethode Educatie items Evidence based Nadelen Treatment recommendation. Instruction
Nadere informatieHet effect van instructie in writing aloud op tekstlengte en zinscomplexiteit in verhalen van (risico-)leerlingen uit het basisonderwijs
Ronde 3 Dorien Sellekaerts (a), Lieve Verheyden (b) & Lieven Verschaffel (c) (a) Paridaeninstituut, Leuven (b) Katholieke Hogeschool Leuven (c) KU Leuven Contact: dorien_sellekaerts@hotmail.com lieve.verheyden@khleuven.be
Nadere informatieCBS Maranatha. Doel: Hoogklei 7, 9671 GC Winschoten Dyslexieprotocol 2013 aangepast sept.14
CBS Maranatha Hoogklei 7, 9671 GC Winschoten Dyslexieprotocol 2013 aangepast sept.14 Doel: Doel van ons dyslexieprotocol is een zo goed mogelijke begeleiding van leerlingen met (dreigende) leesproblemen.
Nadere informatieStatistiek in de alfa en gamma studies. Aansluiting wiskunde VWO-WO 16 april 2018
Statistiek in de alfa en gamma studies Aansluiting wiskunde VWO-WO 16 april 2018 Wie ben ik? Marieke Westeneng Docent bij afdeling Methoden en Statistiek Faculteit Sociale Wetenschappen Universiteit Utrecht
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Over de hele wereld groeien veel kinderen met een migrantenachtergrond tweetalig op, omdat hun etnische of eerste taal verschilt van de meerderheidstaal, hun tweede taal. De etnische
Nadere informatieLetters in beweging. Werken aan fonemisch bewustzijn in groep 1 en 2. Kees Broekhof Hans Cohen de Lara
Letters in Beweging is een computerprogramma voor het stimuleren van het fonemisch bewustzijn bij jonge kinderen. Een goed ontwikkeld fonemisch bewustzijn het kunnen herkennen en manipuleren van klanken
Nadere informatie