Aansluiting Engels Een onderzoek naar de aansluitingsproblematiek van het vwo-vak Engels met de universiteit

Transcriptie

1 Aansluiting Engels Een onderzoek naar de aansluitingsproblematiek van het vwo-vak Engels met de universiteit 1

2 2

3 Aansluiting Engels Een onderzoek naar de aansluitingsproblematiek van het vwo-vak Engels met de universiteit Hilde Wierda-Boer SLO mei

4 4

5 Inleiding De aansluiting van het vwo-vak Engels met de universiteit wordt al jaren door een grote groep eerstejaars in het wo als problematisch ervaren. In deze rapportage wordt in opdracht van SLO door IOWO geanalyseerd welke specifieke problemen er op dit gebied ervaren worden, en door welke studenten. SLO zal de uitkomsten van dit onderzoek gebruiken voor de ontwikkeling van specifieke modules voor het vak Engels binnen het vwo. Basis van deze rapportage vormt de wo-instroommonitor, een onderzoek dat elk voorjaar door IOWO wordt uitgevoerd onder alle eerstejaarsstudenten aan Nederlandse bekostigde universiteiten die direct afkomstig zijn uit het vwo. oor SLO is een extra vragenblok toegevoegd over de aansluiting van het vwo-vak Engels met de universiteit (Figuur 1). De gegevens in deze rapportage zijn digitaal verzameld onder studenten die in het studiejaar met hun studie zijn begonnen. Figuur 1: raagstelling Leesvaardigheid Engels als examenvak n = 6370 tevreden n = 4447 ontevreden n = 1456 n = 465 Schrijfvaardigheid Luistervaardigheid Gespreksvaardigheid Op welk van deze gebieden ervaar je de meeste aansluitingsproblemen? Spreekvaardigheid Oordeel aansluiting Studenten is de vraag voorgelegd of er onder de vakken waar zij eindexamen in hebben gedaan, specifieke vwo-vakken zijn waarbij zij ontevreden zijn over de inhoudelijke aansluiting met de universiteit. Wanneer het vak niet relevant is voor de huidige opleiding, kon de respondent dat aangeven door te selecteren. Uit de analyses blijkt dat Engels voor veel studenten relevant is, slechts 7% geeft aan dat in de huidige opleiding geen beroep wordt gedaan op Engelse taalvaardigheid. an de groep waarvoor Engels wél relevant is, geeft een kwart van de ondervraagde studenten aan ontevreden te zijn over de inhoudelijke aansluiting van het vak Engels met de universiteit (Figuur 2). rouwen (27%) zijn vaker ontevreden over de aansluiting dan mannen (21%). Figuur 2: Oordeel aansluiting van het vak Engels (naar geslacht) Totaal rouw an 5

6 Figuur 3 laat zien dat studenten die tweetalig vwo hebben gedaan beduidend minder vaak negatief zijn over de aansluiting (10%), dan studenten die het reguliere vwo hebben doorlopen (25%). Figuur 3: Oordeel aansluiting van het vak Engels (naar TTO) Totaal Reg. TTO Studenten met het Economie & aatschappij profiel zijn veel vaker ontevreden (31%) over de aansluiting van Engels dan studenten met andere profielen (Figuur 4). Ook valt op dat onder studenten met een bèta-achtergrond, studenten met het profiel Natuur & Gezondheid (24%) vaker ontevreden zijn dan studenten met het profiel Natuur & Techniek (18%). Figuur 4: Oordeel aansluiting van het vak Engels (naar profiel) Totaal N&T N&G E& C& In de sector Economie (34%) zijn studenten het vaakst ontevreden over de aansluiting van Engels, vaker dan in elk van de andere sectoren (Figuur 5). Ook in de sector Gedrag & aatschappij (27%) zijn studenten relatief vaak ontevreden, maar zij verschillen niet significant van studenten in de sectoren Gezondheid en Taal & Cultuur. Omdat de aansluitingsoordelen per sekse verschillen, zijn in Figuur 6 de resultaten per HOOP-sector uitgesplitst naar geslacht. Zowel voor mannen als vrouwen geldt dat men in de sector Economie het vaakst ontevreden is over de aansluiting van Engels. In de sectoren Natuur en Recht zijn zowel mannen als vrouwen het minst vaak ontevreden. rouwen zijn overigens in alle sectoren vaker ontevreden dan mannen, met uitzondering van de sector Gedrag & aatschappij. 6

7 Figuur 5: Oordeel aansluiting van het vak Engels (naar HOOP-sector 1 ) Totaal tech eco natuur recht t&c gez g&m Figuur 6: Oordelen aansluiting Engels (naar HOOP-sector en geslacht) g&m gez t&c recht natuur eco tech 1 Omdat Landbouw en natuurlijke omgeving alleen voorkomt bij de WUR, is deze ondergebracht bij Natuur. 7

8 Er zijn geen verschillen gevonden tussen autochtone en allochtone studenten, of tussen studenten met ouders van verschillend opleidingsniveau. aardigheden ervolgens is onderzocht in welke mate studenten die ontevreden zijn over de aansluiting van het vak Engels beschikken over de afzonderlijke deelvaardigheden in het Engels. De volgende tabellen zijn dan ook gebaseerd op deze groep studenten. Wanneer een vaardigheid niet relevant is voor de huidige opleiding, kon men aangeven. Uit de analyses blijkt dat leesvaardigheid voor alle studenten relevant is. Op schrijfvaardigheid (86%), luistervaardigheid (82%), gespreksvaardigheid (84%) en spreekvaardigheid (89%) wordt niet altijd een beroep gedaan. Wanneer een vaardigheid niet relevant bleek, kreeg de student hier geen vragen over voorgelegd. Studenten die aangeven ontevreden te zijn met de aansluiting van het vak Engels vinden veelal dat zij (redelijk) goed zijn in Engelse lees- en luistervaardigheid (Tabel 1; Figuur 7, middencategorie ( neutraal ) is niet weergegeven). Zij beschouwen zich veel minder vaak goed in schrijf-, spreek- en gespreksvaardigheid. Tabel 1: Gemiddelde score zelfrapportage Engelse taalvaardigheid Leesvaardigheid 3,0 Schrijfvaardigheid 2,4 Luistervaardigheid 3,2 Gespreksvaardigheid 2,5 Spreekvaardigheid 2,4 Noot. (1) helemaal niet (5) zeer sterk. Figuur 7: Zelfrapportage Engelse taalvaardigheid van ontevreden studenten spreek gesprek luister schrijf lees 8

9 Knelpunten Figuur 8 laat zien dat onder studenten die ontevreden zijn over de aansluiting van het vak Engels, leesvaardigheid het vaakst genoemd wordt als knelpunt (64%). Hoewel studenten die dit antwoord kozen, zichzelf wat minder positief beoordeelden op leesvaardigheid is dit opvallend omdat deze groep studenten juist aangeeft relatief goed over deze vaardigheden te beschikken ten opzichte van andere vaardigheden (Tabel 1). In de conclusie zal op deze bevinding dieper worden ingegaan. rouwen (66%) geven vaker dan mannen (60%) aan bij leesvaardigheid de meeste aansluitingsproblemen te ervaren tussen het vwo en de huidige studie. annen (16%) ervaren juist vaker dan vrouwen (9%) de aansluiting van gespreksvaardigheid het meest problematisch. Het opleidingsniveau van de ouders of herkomst spelen geen rol. Figuur 8: eeste aansluitingsproblemen Spreek 7,5% Gesprek 11,5% Luister 4,1% Schrijf 13,0% Lees 64,0% 0% 40% 80% oor studenten met een N&G profiel (67%) is de leesvaardigheid vaker het belangrijkste probleem dan voor studenten met een N&T profiel (56%). Studenten met een N&T profiel ervaren juist vaker dan studenten N&G (en C&) problemen met de gespreksvaardigheid (Figuur 9). Figuur 9: eeste aansluitingsproblemen (naar profiel) leesvaardigheid gespreksvaardigheid N&T 55,7% N&T 17,0% N&G 67,1% N&G 9,9% E& 59,6% E& 13,1% C& 67,4% C& 8,5% 0% 40% 80% 0% 40% 80% 9

10 In de sectoren Gedrag & aatschappij (70%), Gezondheid (76%) en Natuur (69%) is leesvaardigheid relatief vaak het belangrijkste probleem (Figuur 10). In de sectoren Economie (17%) en Techniek (19%) worden relatief vaak problemen ervaren met de aansluiting van gespreksvaardigheid. De andere vaardigheiden zijn voor een relatief kleine groep het belangrijkste knelpunt in de aansluiting (Tabel 2). Figuur 10: eeste aansluitingsproblemen (naar HOOP-sector, meest genoemde aspecten) Leesvaardigheid Gespreksvaardigheid tech 51,2% tech 19,0% eco 54,6% eco 17,2% natuur 69,3% natuur 10,4% recht 61,3% recht 13,8% t&c 58,4% t&c 9,2% gez 76,1% gez 7,7% g&m 70,2% g&m 7,1% 0% 40% 80% 0% 40% 80% Tabel 2: eeste aansluitingsproblemen (naar HOOP-sector, overige aspecten) g&m gez t&c recht natuur eco tech Schrijfvaardigheid 13,9% 8,5% 18,4% 13,8% 10,4% 13,6% 13,1% Luistervaardigheid 2,7% 1,2% 5,9% 2,5% 4,9% 5,5% 6,5% Spreekvaardigheid 6,2% 6,5% 8,1% 8,8% 4,9% 9,2% 10,1% 10

11 Conclusie Engels is nog steeds een struikelblok voor veel studenten. ooral op het gebied van leesvaardigheid worden problemen ervaren. Opvallend is dat studenten zichzelf juist op dit gebied relatief competent beoordelen. Aan het einde van de webenquête hadden studenten de mogelijk open commentaar te geven. Een aantal van deze reacties wijzen er op, dat het vooral het volume is van Engelse teksten die de student zwaar vallen: Ik heb goede zelfdiscipline, en haal erg goede resultaten op de universiteit. aar iets wat me heel zwaar valt, en waar ik erg veel moeite mee heb, is het engels. Ineens zijn alle boeken in het engels, en dat vind ik een erg grote en moeilijke overgang t.o.v. het WO. Ik vind dat universiteiten hier meer rekening mee zouden moeten houden. Een boek in het engels lezen kost me minstens 2x zoveel tijd, en ik heb er erg veel moeite mee. ( ) En wat ik wel slecht vind aan de overgang van vwo naar WO is dat alles opeens in het engels is wat je leest en dat is heel veel! Het is dat ik zoals in de vragenlijst aangaf er wel goed in ben maar als je dat niet bent dan is wat je krijgt op het WO aan teksten echt te weinig. Studenten hebben zes jaar Engels gehad op het vwo, Engelse boeken gelezen en kennen zichzelf op basis daarvan wellicht voldoende capaciteiten toe. Op de universiteit blijkt het beroep op Engelse leesvaardigheid van een andere orde van grootte. Niet alleen is (bijna) alle literatuur in het Engels, de hoeveelheid overstijgt het niveau van het vwo en er is vaak sprake van specialistisch taalgebruik. ogelijk is het vooral de (onvoorziene) langere verwerkingstijd van Engelse teksten die als aansluitingsprobleem wordt ervaren. Het feit dat studenten met een TTO achtergrond minder problemen ervaren duidt er op dat intensiever Engelstalig onderwijs mogelijk van dienst kan zijn bij de aansluiting met de universiteit. Studenten die de TTO variant hebben gevolgd, zijn intensiever met de Engelse taal in aanraking geweest, doordat zij ook buiten de Engelse les om instructie in deze taal hebben gehad. aak hebben zij daarnaast extra lessen Engels gehad 2. De meeste aansluitingsproblemen lijken te bestaan in de sector Economie, terwijl in de sectoren Recht en Natuur relatief weinig studenten ontevreden zijn. Dit patroon geldt zowel voor mannen als vrouwen (hoewel vrouwen praktisch over de hele linie kritischer zijn). Nog geen twee procent van de studenten Economie geeft aan dat Engels niet relevant is voor de huidige opleiding, terwijl dit geldt voor zo n kwart van de studenten in de sector Recht. Hoewel de analyses hiervoor corrigeren, levert dit onderzoek geen beeld van de mate waarin Engels relevant is. ogelijk wordt er in de sector Economie een groter beroep gedaan op de Engelse taalvaardigheid van studenten. In eventueel vervolgonderzoek zouden vragen opgenomen kunnen worden over de omvang van Engelstalig onderwijs. Gezien het belang van leesvaardigheid zouden vragen zich in eerste instantie moeten richten op de hoeveelheid Engelstalige literatuur die men krijgt voorgelegd. Als in de sector Economie de meeste problemen worden ervaren, zouden juist die scholieren die voor een studie in de economische sfeer kiezen, extra voorbereid moeten worden op de eisen die de universiteit stelt aan Engelse taalvaardigheid. an de studenten die studeren in de sector Economie, heeft 75% het profiel Economie & aatschappij. ogelijk kan binnen dit profiel extra aandacht besteed worden aan Engelse taalvaardigheid. Gezien het vaak internationale karakter van het beroepsperspectief binnen deze sector, zou met een intensievere blootstelling aan de Engelse taal een dubbelslag behaald kunnen worden