De moderne wetenschap vs. Aristoteles opvatting van de wereld

Transcriptie

1 De moderne wetenschap vs. Aristoteles opvatting van de wereld Hoe werd de wereld verklaard vóór er moderne wetenschap was? (Part II) herontdekt in de 13 de eeuw, officiële filosofie van de Katholieke Kerk in de 15 de eeuw

2 individueel algemeen materie essentie Eikel Steen boven niet pratende baby praten-in-potentie stofoorzaak werkoorzaak vormoorzaak doeloorzaak alle dingen hebben altijd al bestaan mens hoort thuis in plan van de natuur = dier met het woord sluitsteen Eik Steen onder pratende baby praten-in-act(ualiteit)

3 De wereld een hiërarchische orde met de mens als sluitsteen

4 individueel algemeen materie essentie Eikel Steen boven niet pratende baby potentie stofoorzaak werkoorzaak vormoorzaak doeloorzaak Eik Steen onder pratende baby act(ualiteit) (manipulatieve interesse) kennis van de natuur cognitieve interesse vrijgevigheid interesse in zin cultuur: bijv. ethiek/politiek blijft actueel gierigheid verspilzucht

5 individueel materie algemeen essentie Eikel Eik niet pratende baby pratende baby praten-in-potentie praten-in-act(ualiteit) kennis van de natuur ethiek: vrijgevigheid ook pointe van ethiek wij: waarom moet ik beloften houden? heb ik het recht? inperken van mijn wil vb. luiheid Aristoteles/de Grieken: eudaimonia arete hoe moet er geleefd worden hoe moet men leven?

6 individueel materie algemeen essentie Eikel Eik niet pratende baby pratende baby praten-in-potentie praten-in-act(ualiteit) kennis van de natuur ethiek hoe moet er geleefd worden hoe moet men leven? mens = df dier met het woord materie vorm

7 De wereld een hiërarchische orde met de mens als sluitsteen

8 individueel materie algemeen essentie Eikel Eik niet pratende baby pratende baby praten-in-potentie praten-in-act(ualiteit) kennis van de natuur ethiek hoe moet er geleefd worden hoe moet men leven? mens = df dier met het woord materie vorm genieten samenleven studie van de natuur

9 Het beste leven is een leven gewijd aan de studie van de natuur Als inzicht goddelijk is in vergelijking met de mens, dan is een leven in overeenstemming met inzicht goddelijk in vergelijking met het [gewone] leven van een mens. We moeten inderdaad niet het advies volgen van diegene die ons zeggen dat wij als mensen ons [alleen] moeten inlaten met menselijke aangelegenheden en als sterfelijk wezen alleen met sterfelijke aangelegenheden. Integendeel, we moeten ons zoveel mogelijk onsterfelijk maken en er alles voor doen om te leven in overeenstemming met datgene wat het beste in ons is, [namelijk precies ons vermogen om de natuur te doorgronden]. Zelfs al is het klein in omvang, in vermogen en potentie en in waarde overtreft het alles, EN X, 7, 1177b26, cf. (Hutchinson 1995), 202,

10 individueel materie algemeen essentie Eikel Eik niet pratende baby pratende baby praten-in-potentie praten-in-act(ualiteit) kennis van de natuur ethiek hoe moet er geleefd worden hoe moet men leven? mens = df dier met het woord materie vorm genieten opvoeding 1. dwang samenleven studie van de natuur 2. plezier 3. inzicht praktijk niet goede intenties sport trainer/geneesheer

11 individueel materie algemeen essentie Eikel Eik niet pratende baby pratende baby praten-in-potentie praten-in-act(ualiteit) kennis van de natuur ethiek wij: waarom moeten we beloften houden? heb ik het recht? inperken van mijn wil een leven dat past bij onze natuur Aristoteles/de Grieken: eudaimonia arete hoe moet er geleefd worden hoe moet men leven?

12 individueel algemeen materie essentie Eikel Steen boven niet pratende baby praten-in-potentie stofoorzaak werkoorzaak vormoorzaak doeloorzaak alle dingen hebben altijd al bestaan mens hoort thuis in plan van de natuur kennis natuur = basis van ethiek/politiek Eik Steen onder pratende baby praten-in-act(ualiteit) God schepper van de werkelijkheid werkelijkheid is herbergzaam natuurwet: niet alleen verklaren/beschrijven ook normatief ethische voorbeeld: seksualiteit gericht op voortplanting

13 individueel algemeen materie essentie Eikel Steen boven niet pratende baby praten-in-potentie stofoorzaak werkoorzaak vormoorzaak doeloorzaak alle dingen hebben altijd al bestaan kennis natuur = basis van ethiek/politiek mens hoort thuis in plan van de natuur Eik Steen onder pratende baby praten-in-act(ualiteit) werkelijkheid is herbergzaam natuurwet: niet alleen verklaren/beschrijven ook normatief politieke voorbeeld maatschappelijke orde steunt op inzicht

14 individueel algemeen materie essentie Eikel Steen boven niet pratende baby praten-in-potentie stofoorzaak werkoorzaak vormoorzaak doeloorzaak alle dingen hebben altijd al bestaan kennis natuur = basis van ethiek/politiek mens hoort thuis in plan van de natuur Eik Steen onder pratende baby praten-in-act(ualiteit) werkelijkheid is herbergzaam natuurwet: niet alleen verklaren/beschrijven ook normatief economische voorbeeld juiste prijs

15 individueel algemeen materie essentie Eikel Steen boven niet pratende baby praten-in-potentie stofoorzaak werkoorzaak vormoorzaak doeloorzaak alle dingen hebben altijd al bestaan kennis natuur = basis van ethiek/politiek mens hoort thuis in plan van de natuur Eik Steen onder pratende baby praten-in-act(ualiteit) werkelijkheid is herbergzaam natuurwet: niet alleen verklaren/beschrijven ook normatief technisch voorbeeld: de natuur mag niet veranderd worden

16 individueel algemeen materie essentie Eikel Steen boven niet pratende baby praten-in-potentie stofoorzaak werkoorzaak vormoorzaak doeloorzaak alle dingen hebben altijd al bestaan kennis natuur = basis van ethiek/politiek mens hoort thuis in plan van de natuur Eik Steen onder pratende baby praten-in-act(ualiteit) werkelijkheid is herbergzaam moderne wetenschap is ontluisterend sociobiologie

17 Aristotelische wereldbeeld Augustinus (4 de eeuw) essentie potentie doel(oorzaak) act(ualiteit) geen onderscheid tussen (kennis van) natuur en ethiek/politiek mens past in plan van de natuur alles heeft altijd al bestaan niets nieuws mogelijk; geen geschiedenis algemeen = essentieel herbergzaamheid Schepper De Civitate Dei Confessiones

18 The new Asian Hemisphere. The Irresistible Shift of Global Power to the East -Kishore Mahbubani The first point [ ] is the end of the era of Western domination of world history. I hasten to add that the end of Western domination [ ] is not the end of the West. The West will remain the single strongest civilization for a long time to come. But [ ] we are now going to move to a multi-civilizational world, and it is a completely different world from what we experienced in the last 200 years. The other big aspect of this new era [ ] is what I call the rise of Asia, or, more accurately, the return of Asia. The reason why I say the return of Asia is because if you look [not] at the last 200 years [ but] at the last 2000 years, from the year 1 to the year 1820, [ ] the two largest economies in the world were always China and India.

19 Granada Columbus nu: the end of the era of Western domination het begin van de Europese dominantie: 1800 Amerikaanse & Franse Revolutie slachtoffers: buiten en binnen Europa Gematigd conflict verhindert veroveringstocht niet (geen religieuze conflicten). Oorlog in Europa is niet oorlog buiten Europa. (Pirates in the Caribbean)

20 Granada Columbus het begin van de Europese dominantie : conflict ts. ideeën Luther God afstand en persoonlijk Revolutie Eerste druk 1517 Aristotelische wereldbeeld herbergzaamheid Christelijke wereldbeeld individu heeft waarde wereld heeft geschiedenis Renaissance

21 het begin van de Europese dominantie Granada Copernicus Columbus Revolutie Aristotelische wereldbeeld Christelijke wereldbeeld moderne wetenschap Renaissance

22

23

24 Los het probleem van Ptolemaeus op: hoe verklaar je de retrograde beweging van Mars, als je ervan uitgaat van een geocentrisch wereldbeeld?

25 Mathematische hulpmiddelen van geocentrisme Epicycles Excentrische positie van de aarde

26 het begin van de Europese dominantie Granada Copernicus veroordeling Royal Society Columbus Galileï Newton Revolutie Aristotelische wereldbeeld Christelijke wereldbeeld moderne wetenschap Renaissance

27 Moderne wetenschap = ware beschrijving v. werkelijkheid = goede wetenschap = model van wetenschap kennis Moderne filosofie redelijkheid Moderne cultuur De Verlichting

28 Moderne wetenschap = ware beschrijving v. werkelijkheid = goede wetenschap mechanica: geen onderscheid kunstmatige/natuurlijke bewegingen Moderne filosofie Moderne cultuur De Verlichting

29 Mechanica: bewegingen tot stand brengen Oudheid/Middeleeuwen sociaal: handenarbeid is minderwaardig natuur(wet) als normatief tot stand brengen alleen wat natuur toelaat natuurlijke/onnatuurlijke verbindingen = echt/onecht chemie/alchemie Moderne Tijd burgerij nieuwe domeinen drukkunst navigatie oorlog = edel wiskunde/kompas

30 Oudheid/Middeleeuwen Mechanica: bewegingen tot stand brengen Moderne Tijd sociaal: handenarbeid minderwaardig burgerij nieuwe domeinen natuur(wet) als normatief natuurwet niet langer normatief tot stand brengen alleen wat natuur veranderen leert natuur toelaat natuur kennen natuurlijke/onnatuurlijke natuurlijke verbindingen verbindingen = echt/onecht kunstmatig gemaakt chemie/alchemie experiment = kunstmatige observatie fysica = mechanica = techniek natuur als organisch versus natuur als mechaniek Bacon, Nova Atlantis (1617) technologische fix