Galileo Galileï

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Galileo Galileï"

Transcriptie

1 Galileo Galileï

2 Waarom het conflict rond Galio Galileï geen conflict is tussen geloof en wetenschap of godsdienst en wetenschap!

3 Geen conflict tussen geloof en wetenschap! 1. Galileo beschouwde zich als gelovig katholiek. 2. De scheidslijn tussen voor- en tegenstanders van het heliocentrisme liep dwars door de geestelijkheid en dwars door de astronomische gemeenschap heen. 3. De heersende natuurfilosofie was al 2 millennia lang die van Aristoteles.

4 Biografie van Galileo Galilei 1 1. Geboren op 15 februari Van 1581 tot 1587 studeren in Pisa benoeming als professor aan de universiteit van Pisa. Galileo probeerde zijn hele leven lang te bewijzen dat niet de aarde maar de zon het middelpunt van het hele heelal is.

5 Biografie van Galileo Galilei 2 4. In 1590 verschijnt De Motu, wat over bewegingen betekent aan de hemel verschijnt er een supernova. Dit is bijzonder, omdat Aristoteles beweerde dat het heelal onveranderlijk was de Nederlander Hans Lippershey vindt de telescoop uit. In 1609 bouwt Gallileo er zelf ook één en ontdekt daarmee dat de maan niet glad is, maar vol kraters zit.

6 Biografie van Galileo Galilei 3 7. September 1610 Galileo ontdekt de fasen van Venus. 8. Galileo schrijft een boekje die de ideeën van Copernicus ondersteunen en wordt daarom in 1615 ontboden naar Rome. 9. In 1618 verschijnen er drie kometen. Galileo bewijst hiermee dat de zon het middelpunt van ons zonnestelsel is.

7

8 Biografie van Galileo Galilei In 1624 wordt Galileo opnieuw ontboden naar Rome. Hij krijgt de opdracht een boekje te schrijven waarin hij de ideeën van Copernicus afkeurd. 11. Wanneer in 1632 dit boekje verschijnt blijkt dat hij het andersom heeft geschreven. De Paus wordt heel boos en wil Galileo ter dood veroordelen. Vrienden voorkomen dit, maar hij krijgt wel levenslange opsluiting.

9 Biografie van Galileo Galilei Galileo krijgt toch weer de kans wetenschap te gaan beoefenen, maar loopt in 1637 een oogontsteking op, waardoor hij blind wordt. 13. Galileo schrijft nog één boek, maar dit wordt in Leiden gedrukt en uitgegeven. 14. Op 8 januari 1642 sterft Galileo Galilei. Hij is 77 jaar geworden.

10 Kosmos van de Griekse filosofie De Wereld (kosmos) is een eindige bol De in rust verkerende aarde is het middelpunt Om de bolvormige aarde draaien de eveneens bolvormige hemellichamen. Hieronder behoren planeten, zon, maan en sterren. Opmerkelijk is de tweedeling tussen onder-maans en boven-maans.

11 Kosmos van de Griekse filosofie Vervolg Onder de maan is alles tijdelijk, veranderlijk en vergankelijk. Boven de maan is alles eeuwig, onveranderlijk en onvergankelijk. Beweging van de hemellichamen in het bovenmaanse is een éénparig cirkelbeweging.

12 Hij construeerde een wereldbeeld dat nog geruime tijd na Copernicus het gangbare wereldbeeld bleef. Ptolemeüs (2 e eeuw)

13 Copernicus versus Ptolemeüs Copernicus Heliocentrisch Ptolemeüs Geocentrisch Overeenkomst is dat beide theorieën hetzelfde zijn: de wereld (kosmos) is een eindige bol. De beweging van hemellichamen is een éénparige cirkelbeweging.

14 ASTRONOMIE ASTRO = STER + NOMOS = WET DE WET AANGAANDE STERREN

15 Heliocentrisme = ZON IS HET MIDDELPUNT VAN DE KOSMOS

16 Geocentrisme = AARDE IS HET MIDDELPUNT VAN DE KOSMOS

17 Copernicaanse omwenteling? Zijn wiskundig eenvoud die voor iedere planeet een ingenieus systeem beschrijft krijgt waardering. De realiteit van een centrale zon waaromheen de aarde beweegt vond bij astronomen en filosofen van zijn tijd geen weerklank!

18 Wetenschap en invloed Voorbeeld hedendaagse wetenschap: biologen zijn zo overtuigd van de juistheid van de evolutietheorie dat zij geen ruimte laten voor alternatieven. Iedereen die zich wel bezig wil houden met alternatieven plaats zich per definitie buiten de wetenschap.

19 Wetenschap en invloed Zo bepaalde de wetenschap in de dagen van Copernicus en Galileï: De bewegingsleer van Aristotelus is de centrale positie van waaruit men moet denken. Mag de wetenschap zich wel een absolutum veroorloven als een hypothese nog niet is aangetoond of is vastgesteld?

20 Het idee van een meervoudige beweging van de aarde werd door de wetenschap belachelijk gemaakt. Tycho Brahe (1583) durfde het aan een model te ontwerpen waarbij: de aarde centraal staat, waaromheen de zon, maan en sterren draaien. En de vijf toen bekende planeten om de zon.

21

22 Het wonder van het universum

Samenvatting ANW Hoofdstuk 6: het heelal

Samenvatting ANW Hoofdstuk 6: het heelal Samenvatting ANW Hoofdstuk 6: het heelal Samenvatting door A. 929 woorden 29 juni 2014 0 keer beoordeeld Vak ANW P1 Breedtegraad: s Nachts: hoek van poolster met horizon Overdag: hoogste hoek van de zon

Nadere informatie

Cursus Inleiding in de Sterrenkunde

Cursus Inleiding in de Sterrenkunde Cursus Inleiding in de Sterrenkunde Sterrenbeelden naamgeving ca. 3000 v Chr. (Kreta) 48 klassieke sterrenbeelden, w.o. Dierenriem nu 88 officieel (door I.A.U.) met blote oog ca. 6000 sterren sternamen:

Nadere informatie

Tweede Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld. Rond de Waterput donderdag 31 oktober 2013 Allan R. de Monchy

Tweede Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld. Rond de Waterput donderdag 31 oktober 2013 Allan R. de Monchy Tweede Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld Rond de Waterput donderdag 31 oktober 2013 Allan R. de Monchy Twee bijeenkomsten: Donderdag 17 oktober 2013: Historische ontwikkelingen van Astrologie.

Nadere informatie

Samenvatting ANW, PTA 2.

Samenvatting ANW, PTA 2. Samenvatting ANW, PTA 2. Zonnestelsel en heelal Hoofdstuk 47. Sterrenbeelden die wij kennen zijn afkomstig van gebieden rond de middellandse zee en de namen zijn afkomstig uit de Griekse mythologie. De

Nadere informatie

Samenvatting ANW Artikel 9 en Artikel 43 t/m Artikel 56

Samenvatting ANW Artikel 9 en Artikel 43 t/m Artikel 56 Samenvatting ANW Artikel 9 en Artikel 43 t/m Artikel 56 Samenvatting door een scholier 2694 woorden 5 juli 2004 4,9 43 keer beoordeeld Vak ANW A9 Hemelbewegingen: uurwerk of glazen bol? Ruimtetijd Het

Nadere informatie

WELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 7 september Ignas Snellen

WELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 7 september Ignas Snellen WELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 7 september 2015 13.45 15.30 Ignas Snellen Docent: Ignas Snellen Assistenten: Joris Witstok, Charlotte Brand, Niels Ligterink, Mieke Paalvast Doel, Inleiding Astrofysica:

Nadere informatie

De ontraadseling van de hemel

De ontraadseling van de hemel De ontraadseling van de hemel In het poppenstuk kijkt een man door een sterrenkijker en doet ontdekkingen waarvoor hij een beloning krijgt. Maar voordat het zover was moesten er drie dingen gebeuren: een

Nadere informatie

PG+ Sterrenkunde. Ellen Schallig. 14 november 2013

PG+ Sterrenkunde. Ellen Schallig. 14 november 2013 PG+ Sterrenkunde Ellen Schallig 14 november 2013 Inhoudsopgave Huishoudelijke mededelingen Recap: Het heelal is groot en leeg De Babyloniërs De Grieken Sprong naar zestiende eeuw Huishoudelijke mededelingen

Nadere informatie

Werkstuk Wiskunde B Gulden snede

Werkstuk Wiskunde B Gulden snede Werkstuk Wiskunde B Gulden snede Werkstuk door een scholier 1937 woorden 28 januari 2004 6,1 28 keer beoordeeld Vak Wiskunde B Werkstuk Wiskunde: De Gulden Snede (a)laat zien hoe de verhouding van de gulden

Nadere informatie

T2b L1 De ruimte of het heelal Katern 1

T2b L1 De ruimte of het heelal Katern 1 Het heelal of de kosmos is de ruimte waarin de zon, de maan en de sterren zich bevinden. Het heelal bestaat uit een oneindig aantal hemellichamen waarvan er steeds nieuwe ontdekt worden. De hemellichamen

Nadere informatie

De redactie van Groniek wenst u veel leesplezier toe.

De redactie van Groniek wenst u veel leesplezier toe. Voorwoord Het zou leuk zijn als we toch niet in het saaist denkbare heelal leven, sprak hoogleraar kosmologie Diederik Roest onlangs in de Volkskrant. 1 In het artikel bespreekt Roest de recente ontdekking

Nadere informatie

Gravitatie en kosmologie

Gravitatie en kosmologie Gravitatie en kosmologie FEW cursus Jo van den Brand & Jeroen Meidam Les 1: 3 september 2012 Overzicht Docent informatie Jo van den Brand, Jeroen Meidam Email: jo@nikhef.nl, j.meidam@nikhef.nl 0620 539

Nadere informatie

Belangrijke ontdekkingen en vergissingen in de geschiedenis van de kosmologie.

Belangrijke ontdekkingen en vergissingen in de geschiedenis van de kosmologie. Belangrijke ontdekkingen en vergissingen in de geschiedenis van de kosmologie. Stelling: In de geschiedenis van de kosmologie zijn vaak uit waarnemingen verkeerde conclusies getrokken. Zo vaak zelfs dat

Nadere informatie

Eerste Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld. Rond de Waterput donderdag 17 oktober 2013 Allan R. de Monchy

Eerste Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld. Rond de Waterput donderdag 17 oktober 2013 Allan R. de Monchy Eerste Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld Rond de Waterput donderdag 17 oktober 2013 Allan R. de Monchy Twee bijeenkomsten: Donderdag 17 october 2013: Historische ontwikkelingen van Astrologie.

Nadere informatie

Sterrenkunde in de prehistorie: Lascaux : COLLEGE II : RECAPITULATIE COLLEGE I. Ontzag voor hemelverschijnselen.

Sterrenkunde in de prehistorie: Lascaux : COLLEGE II : RECAPITULATIE COLLEGE I. Ontzag voor hemelverschijnselen. RECAPITULATIE COLLEGE I Eerste kennismaking - planeten! clusters van sterrenstelsels - leegte, grootte, ruimte-tijd Simpele waarnemingen - sterren, & sterrenbeelden, - Zon, Maan, planeten, kometen - verduisteringen,

Nadere informatie

3,9. Samenvatting door een scholier 738 woorden 25 juni keer beoordeeld

3,9. Samenvatting door een scholier 738 woorden 25 juni keer beoordeeld Samenvatting door een scholier 738 woorden 25 juni 2004 3,9 14 keer beoordeeld Vak ANW 4.1.1 Wegwijs in tijd en ruimte -Vraagstuk: vorm van de aarde. Waarnemen aan de hand v/d schaduw -De zon -> komt op

Nadere informatie

Wat waren de sterren? Gaatjes in het hemelgewelf waardoor het hemelse vuur scheen? Kwade demonen die s nachts naar de mensen keken?

Wat waren de sterren? Gaatjes in het hemelgewelf waardoor het hemelse vuur scheen? Kwade demonen die s nachts naar de mensen keken? Wereldbeeld, geschiedenis. Stel je voor dat je als oude Griek probeert te begrijpen hoe de wereld er uit ziet. Daarbij moeten dus ook zon, maan, sterren, seizoenen, e.d. verklaard worden. Zou het uitmaken

Nadere informatie

tussen weten Het Vaticaan zoekt ook naar asteroïden 14 radboud magazine 50

tussen weten Het Vaticaan zoekt ook naar asteroïden 14 radboud magazine 50 Sterrenk tussen weten Het Vaticaan zoekt ook naar asteroïden en 14 radboud magazine 50 achtergrond december 2016 15 Het is precies vierhonderd jaar geleden dat het Vaticaan de schriften van de astronoom

Nadere informatie

Het hoofdstuk is ontworpen voor een les van ongeveer 40 min.

Het hoofdstuk is ontworpen voor een les van ongeveer 40 min. Docentenhandleiding voor module 3 Lenzen en telescopen Lenzen zijn een basiscomponent voor de optica. Het is echter niet zo gemakkelijk om te begrijpen hoe ze werken! Lenzen kennen een breed toepassingsbereik.

Nadere informatie

Wetenschap hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Wetenschap hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/61310 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD

15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD 15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD 1 15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD 2 MENSEN WILLEN STRUCTUREN ZIEN 15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD 3 DE MENS BEGON TE BESCHRIJVEN WAT HIJ AAN DE HEMEL

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW Van geocentrisch naar heliocentrisch wereldbeeld

Praktische opdracht ANW Van geocentrisch naar heliocentrisch wereldbeeld Praktische opdracht ANW Van geocentrisch naar heliocentrisch wereldbeeld Praktische-opdracht door een scholier 3921 woorden 9 november 2008 4,8 71 keer beoordeeld Vak ANW Van geocentrisch naar heliocentrisch

Nadere informatie

04 H2 Zes reuzen in 2000 jaar. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

04 H2 Zes reuzen in 2000 jaar. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur Its Academy Laatst gewijzigd 08 May 2015 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/46110 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van

Nadere informatie

Werkstuk Nederlands Ontstaan van leven in het heelal en de aarde

Werkstuk Nederlands Ontstaan van leven in het heelal en de aarde Werkstuk Nederlands Ontstaan van leven in het heelal en de aarde Werkstuk door een scholier 2441 woorden 4 april 2008 5,9 74 keer beoordeeld Vak Nederlands Ontstaan van leven in het heelal en de aarde

Nadere informatie

Jupiter en zijn Galileïsche manen

Jupiter en zijn Galileïsche manen Jupiter en zijn Galileïsche manen Jupiter en de Galileïsche manen in Toldijk In de koepel van de Zuidelijke Hemel heeft Henk Olthof het mechaniek van Jupiter met vier van zijn manen opgesteld. Bij rondleidingen

Nadere informatie

H10. Het debat. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/45785

H10. Het debat. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/45785 Auteur Its Academy Laatst gewijzigd Licentie Webadres 08 May 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/45785 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Antwoorden ANW Blok 4 Heelal

Antwoorden ANW Blok 4 Heelal Antwoorden ANW Blok 4 Heelal Antwoorden door een scholier 2235 woorden 20 maart 2007 5,9 9 keer beoordeeld Vak Methode ANW Scala Hoofdstuk 1 1) Bewegingen in ons zonnestelsel a. Lees de inleiding. Noem

Nadere informatie

In de 2de eeuw na Christus bracht Claudius Ptolemaeus een model naar voren waarbij de aarde het

In de 2de eeuw na Christus bracht Claudius Ptolemaeus een model naar voren waarbij de aarde het Werkstuk door een scholier 3126 woorden 4 januari 2005 5,8 108 keer beoordeeld Vak ANW Galileo Galilei De hoofdvraag van ons verslag luidt als volgt: Wie was Galileo Galilei en wat zijn zijn belangrijkste

Nadere informatie

Belangrijke ontdekkingen en vergissingen in de geschiedenis van de kosmologie.

Belangrijke ontdekkingen en vergissingen in de geschiedenis van de kosmologie. Belangrijke ontdekkingen en vergissingen in de geschiedenis van de kosmologie. Stelling: In de geschiedenis van de kosmologie zijn vaak uit waarnemingen verkeerde conclusies getrokken. Zo vaak zelfs dat

Nadere informatie

Van Aristoteles via Copernicus en Galileï naar Newton

Van Aristoteles via Copernicus en Galileï naar Newton Mechanisering van het wereldbeeld De mechanisering, die het wereldbeeld bij den overgang van antieke naar klassieke natuurwetenschap heeft ondergaan, heeft bestaan in de invoering van een natuurbeschrijving

Nadere informatie

7,9. Draait de aarde of draait de hemel? Wat was de hypothese van Copernicus? Samenvatting door een scholier 2085 woorden 6 juni 2002

7,9. Draait de aarde of draait de hemel? Wat was de hypothese van Copernicus? Samenvatting door een scholier 2085 woorden 6 juni 2002 Samenvatting door een scholier 2085 woorden 6 juni 2002 7,9 64 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar 10.1 Alles draait om de aarde.. Draait de aarde of draait de hemel? Elke 24 uur draait de aarde eenmaal

Nadere informatie

Week 8. Wetenschappelijke Revolutie Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com

Week 8. Wetenschappelijke Revolutie Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com Week 8. Wetenschappelijke Revolutie Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com Inhoud college Bespreking opdracht 1 Pauze Bespreking opdracht 2 Opdracht 1 Studenten

Nadere informatie

De ruimte. Thema. Inhoud

De ruimte. Thema. Inhoud Thema De ruimte Inhoud 1. Het heelal 2. Het ontstaan van het heelal en het zonnestelsel 3. Sterren en sterrenstelsels 4. De zon 5. De planeten van ons zonnestelsel 6. De stand van de aarde de maan de zon

Nadere informatie

U kunt eeuwig leven. John Phillips

U kunt eeuwig leven. John Phillips U kunt eeuwig leven John Phillips U kunt eeuwig leven Uitgegeven door: Emmaus Correspondentie School Postbus 54234 3008 JE Rotterdam NL www.bijbelcursussen.nl Vertaling van You can live forever John Phillips

Nadere informatie

De komeet Hale-Bobb.

De komeet Hale-Bobb. De komeet Hale-Bobb. Iedereen, ja zelfs de meest verstokte anti-sterrenfiguur sprak er enthousiast over. Ook nu, evenals in oude tijden de kometen, zorgde Hale-Bobb nu voor opwinding zoals de keer dat

Nadere informatie

Presentatie bij de cursusbrochure Sterrenkunde voor Jongeren

Presentatie bij de cursusbrochure Sterrenkunde voor Jongeren JongerenWerkGroep voor Sterrenkunde Presentatie bij de cursusbrochure Sterrenkunde voor Jongeren 1 Inhoud Wat is de JWG Sterren en dwaalsterren Alles draait! De zon en de maan Het zonnestelsel Buiten het

Nadere informatie

Samenvatting Levensbeschouwing LV \'Over wondere feiten\' Hoofdstuk 1

Samenvatting Levensbeschouwing LV \'Over wondere feiten\' Hoofdstuk 1 Samenvatting Levensbeschouwing LV \'Over wondere feiten\' Hoofdstuk 1 Samenvatting door L. 887 woorden 16 juli 2013 7,1 10 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Samenvatting LV Over wondere feiten Hoofdstuk

Nadere informatie

Leerkrachten handleiding werkboekje sterrenwacht Halley

Leerkrachten handleiding werkboekje sterrenwacht Halley Leerkrachten handleiding werkboekje sterrenwacht Halley Doel Kinderen van groep 7 bereiden zich voor op een bezoek aan sterrenwacht Halley in Heesch. Resultaat De voorkennis van de leerlingen is geactiveerd.

Nadere informatie

Opdracht ANW Leerdoelen h10 en h11

Opdracht ANW Leerdoelen h10 en h11 Opdracht ANW Leerdoelen h10 en h11 Opdracht door V. 2378 woorden 29 juni 2011 3,5 2 keer beoordeeld Vak Methode ANW Scala Leerdoelen 10 1. Kunt uitleggen hoe wetenschappers bewezen dat de aarde rond was

Nadere informatie

STERREN KIJKEN STICHTING KENNISNET / CMO INTRODUCTIE - II

STERREN KIJKEN STICHTING KENNISNET / CMO INTRODUCTIE - II februari of maart Inleiding Al vóór het begin van de geschreven geschiedenis volgden mensen de zon, de maan, de planeten en andere hemellichamen in hun bewegingen aan de hemel. Dat deden ze ook nadat het

Nadere informatie

Inleiding Astrofysica

Inleiding Astrofysica Inleiding Astrofysica Hoorcollege I 11 september 2017 Welkom n Doel: het college Inleiding Astrofysica vormt de basis voor de studie sterrenkunde en fungeert als inleiding voor alle andere sterrenkunde

Nadere informatie

Inleiding. Ik heb hiervoor gekozen omdat ik het heel interessant vind en ik had een onderwerp nodig.

Inleiding. Ik heb hiervoor gekozen omdat ik het heel interessant vind en ik had een onderwerp nodig. Het heelal Inleiding Ik heb hiervoor gekozen omdat ik het heel interessant vind en ik had een onderwerp nodig. Hoofdstukken Hoofdstuk 1 Het Heelal. blz. 3 Hoofdstuk 2 Het Zonnestelsel. blz. 4 Hoofdstuk

Nadere informatie

Kijken naar het heelal

Kijken naar het heelal Kijken naar het heelal GROEP 7-8 75 65 minuten 1 en 45 De leerling: weet dat de uitvinding van de telescoop voor bewijzen heeft gezorgd dat de aarde niet het middelpunt van het heelal is weet dat je met

Nadere informatie

GELOOF EN WETENSCHAP. Modellen over de relatie tussen geloof en (natuur)wetenschap in historisch perspectief.

GELOOF EN WETENSCHAP. Modellen over de relatie tussen geloof en (natuur)wetenschap in historisch perspectief. GELOOF EN WETENSCHAP Modellen over de relatie tussen geloof en (natuur)wetenschap in historisch perspectief. 1. HET HARMONIEMODEL De leer van de twee boeken Het Ptolemaeïsche of Aristotelische wereldbeeld

Nadere informatie

Higgs-deeltje. Peter Renaud Heideheeren. Inhoud

Higgs-deeltje. Peter Renaud Heideheeren. Inhoud Higgs-deeltje Peter Renaud Heideheeren Inhoud 1. Onze fysische werkelijkheid 2. Newton Einstein - Bohr 3. Kwantumveldentheorie 4. Higgs-deeltjes en Higgs-veld 3 oktober 2012 Heideheeren 2 1 Plato De dingen

Nadere informatie

Inhoud. 16141_BW Ruimtevaart voor in BTB.indd 5 04/09/14 14:04

Inhoud. 16141_BW Ruimtevaart voor in BTB.indd 5 04/09/14 14:04 Inhoud Voorwoord 7 1. Terug in de tijd 8 2. Staren naar de sterren 10 3. Grootvaders van de ruimtevaart 12 4. Race om de ruimte 14 5. Baantjes trekken 16 6. Van straathond naar ruimteheld 18 7. De eerste

Nadere informatie

5,2. Scriptie door een scholier 2378 woorden 26 juni keer beoordeeld. Hans Lippershey

5,2. Scriptie door een scholier 2378 woorden 26 juni keer beoordeeld. Hans Lippershey Scriptie door een scholier 2378 woorden 26 juni 2001 5,2 41 keer beoordeeld Vak ANW Hans Lippershey Hoewel de eer van de eerste telescoop meestal naar Galileo Galilei gaat, was het Hans Lippershey(1570-1619)

Nadere informatie

5,6. Samenvatting door een scholier 2590 woorden 29 maart keer beoordeeld

5,6. Samenvatting door een scholier 2590 woorden 29 maart keer beoordeeld Samenvatting door een scholier 2590 woorden 29 maart 2006 5,6 5 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar Paragraaf 1.3 Navigatie: - Plaatsbepaling: Navigeren is je plaats bepalen op aarde. Dit is van groot

Nadere informatie

Tijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) 5.2 Een nieuw mens en wereldbeeld. Europa rond 1500 (1500 1600) (1500 1600)

Tijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) 5.2 Een nieuw mens en wereldbeeld. Europa rond 1500 (1500 1600) (1500 1600) Onderzoeksvraag: hoe veranderde de renaissance en het humanisme de uitgangspunten van wetenschappers en kunstenaars? Europa rond 1500 Kenmerkende aspecten: Het veranderende mens en wereldbeeld van de Renaissance

Nadere informatie

Samenvatting ANW Hoofdstuk 1

Samenvatting ANW Hoofdstuk 1 Samenvatting ANW Hoofdstuk 1 Samenvatting door A. 1085 woorden 29 juni 2014 0 keer beoordeeld Vak ANW P1 Babylon: - alles wat aan de hemel gebeurt, heeft invloed op het leven op aarde. - goden zijn aanwezig

Nadere informatie

DE STER VAN BETHLEHEM

DE STER VAN BETHLEHEM 1 EEN VERSCHIJNSEL DAT DE WERELD VERBAASDE: DE STER VAN BETHLEHEM De ster van Bethlehem fascineert al eeuwenlang gelovigen, ongelovigen en de nieuwsgierigen van onze wereld. De Bijbel vertelt namelijk

Nadere informatie

De mens verovert de ruimte!

De mens verovert de ruimte! Gerwin De Decker Astronowat? Geschiedenis van de astronomie Heel lang geleden al dachten mensen na over de beweging van de hemellichamen. Ze gebruikten die om wat op aarde gebeurde te verklaren of om voorspellingen

Nadere informatie

het ontstaan van het heelal en de goede god

het ontstaan van het heelal en de goede god het ontstaan van het heelal en de goede god Immanuel Kant omstreeks 1755. Tekening door gravin Karoline Charlotte Amalie Keyserling. immanuel kant Het ontstaan van het heelal en de goede God Bezorgd door

Nadere informatie

Sterren kijken achter de dijken. Vier eeuwen sterrenkunde in Nederland

Sterren kijken achter de dijken. Vier eeuwen sterrenkunde in Nederland Sterren kijken achter de dijken Vier eeuwen sterrenkunde in Nederland Korte voorgeschiedenis tot 1600 Oudste wetenschap (Babyloniers 2000 v.chr.) Praktische betekenis Tijdrekening en kalender, landbouw

Nadere informatie

Sterrenkunde. Materialen Karton Meetlat Passer Touw Potlood Schaar Lange stok

Sterrenkunde. Materialen Karton Meetlat Passer Touw Potlood Schaar Lange stok Pruiken en revoluties Groep 7 Handleiding voor de leerkracht Deze handleiding en de opdrachten zijn bedoeld als aanvulling op de geschiedenislessen over Pruiken en revoluties. De lesonderdelen beschreven

Nadere informatie

WELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 12 september

WELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 12 september WELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 12 september 2016 15.45 17.30 Ignas Snellen Docent: Ignas Snellen Assistenten: Charlotte Brand, Mieke Paalvast, Alex Pietrow, Erik Osinga, Dominique Petit, Jessamy

Nadere informatie

CHRISTELIJKE THEOLOGIE. EEN INTRODUCTIE; BRUGGEN BOUWEN; UITLEGGEN WAT JE GELOOFT;

CHRISTELIJKE THEOLOGIE. EEN INTRODUCTIE; BRUGGEN BOUWEN; UITLEGGEN WAT JE GELOOFT; Boek van de maand Geloof en natuurwetenschap H.B. Driessen De laatste jaren verschijnt het ene boek na het andere van de hand van de Engelse theoloog Alister McGrath. Hij is Principal van Wycliffe Hall

Nadere informatie

Sterrenstof. OnzeWereld, Ons Heelal

Sterrenstof. OnzeWereld, Ons Heelal Sterrenstof OnzeWereld, Ons Heelal Mesopotamie: bestudering van de bewegingen aan het firmament vooral voor astrologie. Veel van de kennis, ook over bedekkingen (waaronder maans- en zonsverduisteringen)

Nadere informatie

HOE VIND JE EXOPLANETEN?

HOE VIND JE EXOPLANETEN? LESBRIEF GEEF STERRENKUNDE DE RUIMTE! ZOEKTOCHT EXOPLANETEN Deze NOVAlab-oefening gaat over een van de manieren om planeten buiten ons zonnestelsel op te sporen. De oefening is geschikt voor de bovenbouw

Nadere informatie

HOVO cursus Kosmologie

HOVO cursus Kosmologie HOVO cursus Kosmologie Voorjaar 2011 prof.dr. Paul Groot dr. Gijs Nelemans Afdeling Sterrenkunde, Radboud Universiteit Nijmegen HOVO cursus Kosmologie Overzicht van de cursus: 17/1 24/1 31/1 7/2 14/2 21/2

Nadere informatie

Wetenschapsweek Benadert wetenschap de waarheid?

Wetenschapsweek Benadert wetenschap de waarheid? Wetenschapsweek Benadert wetenschap de waarheid? Deel 1: Prof. dr. Sylvia Wenmackers Het antwoord van een wetenschapper: Isaac Asimov Maandag 24 oktober 2016 Boek: 1988 The Skeptical Inquirer Fall 1989

Nadere informatie

Introductie Team-N. Planeten

Introductie Team-N. Planeten Introductie Team-N Planeten Introductie Het is vierhonderd jaar geleden dat de Italiaan Galileo Galilei voor het eerst een telescoop op de nachthemel richtte. Dat moment zien we nu als het begin van de

Nadere informatie

Thomas van Aquino ( )

Thomas van Aquino ( ) Thomas van Aquino (1225-1274) inhoudsopgave Personalia Thomas van Aquino Uit het leven van Tegenstellingen Scholastiek Basis denken en wetenschap Meer Thomas van Aquino Tijdgenoten Hedendaagse toepassing

Nadere informatie

Wat weten we van ASTRONOMIE? Dr. Jonathan F. Henry

Wat weten we van ASTRONOMIE? Dr. Jonathan F. Henry Wat weten we van ASTRONOMIE? Dr. Jonathan F. Henry Wat weten we van ASTRONOMIE? Wetenschappelijk jeugdboek 1 Geactualiseerde eerste druk: 2008 Vertaling: stichting De Oude Wereld www.oude-wereld.nl Distributie:

Nadere informatie

Geschiedenis van de Sterrenkunde

Geschiedenis van de Sterrenkunde Geschiedenis van de Sterrenkunde Frank Verbunt Departement Sterrenkunde Nijmegen / IMAPP Nijmegen 6 februari 2013 Frank Verbunt (Sterrenkunde Nijmegen) Geschiedenis van de Sterrenkunde Nijmegen, 6 februari

Nadere informatie

COHEN EN COPERNICUS. Harm Boukema

COHEN EN COPERNICUS. Harm Boukema COHEN EN COPERNICUS Harm Boukema De herschepping van de wereld vind ik een prachtig boek, meeslepend geschreven en vol van interessante gezichtspunten. Met veel van die gezichtspunten ben ik het hartgrondig

Nadere informatie

Copernicus, leven en werk AWSV METIUS

Copernicus, leven en werk AWSV METIUS Copernicus, leven en werk AWSV METIUS Alkmaar - 25 januari 2019 3 Aristarchos van Samos (-310;-230) Zon: op de horizon Samen met Maan: eerste of laatste kwartier 3? afstand tot maan tgα = afstand tot

Nadere informatie

a Constructivisme. en relativisme

a Constructivisme. en relativisme Grondslagen van de Psychologie college 4 wetenschapsfilosofie 13-02-2009 Wetenschappelijke revoluties recapitulatie College I: Rationalisme vs. Empirisme Inductieprobleem; College II: Logisch positivisten

Nadere informatie

inhoud 1. Inleiding 2. Wat is een planeet 3. Soorten planeten 4. Het ontstaan van planeten 5. De planeten 1.Mercurius 2. Venus 3. De Aarde 4.

inhoud 1. Inleiding 2. Wat is een planeet 3. Soorten planeten 4. Het ontstaan van planeten 5. De planeten 1.Mercurius 2. Venus 3. De Aarde 4. Planeten inhoud 1. Inleiding 3 2. Wat is een planeet 4 3. Soorten planeten 5 4. Het ontstaan van planeten 6 5. De planeten 7 1.Mercurius 8 2. Venus 9 3. De Aarde 10 4. Mars 11 5. Jupiter 12 6. Saturnus

Nadere informatie

1\ VOORGESCHIEDENIS. Stonehenge.

1\ VOORGESCHIEDENIS. Stonehenge. TSO3-1_GRAVITATIE_EN_STERRENKUNDE PAGINA 1 VAN 24 GRAVITATIE EN STERRENKUNDE 1\ VOORGESCHIEDENIS In het begin was er... alleszins geen wetenschap. Oude culturen hielden zich nochtans wel degelijk bezig

Nadere informatie

1 Een dief met vleugels

1 Een dief met vleugels les 1 Een dief met vleugels 1 Leonardo had uren achtereen gewerkt aan de opdracht voor de koning. Wat moest hij voor de koning maken? een schilderij een toneelstuk een draaibrug dat staat niet in de les

Nadere informatie

Dit werkboekje maakt deel uit van en

Dit werkboekje maakt deel uit van  en it werkboekje maakt deel uit van http://comboheelal.yurls.net en http://werkboekjes.yurls.net Hallo, Je hebt hier het werkboekje dat hoort bij een website die je ook hier boven ziet staan: http://comboheelal.yurls.net

Nadere informatie

Samenvatting door D woorden 28 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde

Samenvatting door D woorden 28 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde Samenvatting door D. 1387 woorden 28 november 2016 0 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Kosmografie Onderzoeken van heelal basis wetenschap = fysica Hoofdstuk 1: Structuur van het heelal 1.1 Samenstelling

Nadere informatie

PLANETEN- STELSELS. HC-1 Logistiek en warming up

PLANETEN- STELSELS. HC-1 Logistiek en warming up PLANETEN- STELSELS HC-1 Logistiek en warming up 1 EVEN VOORSTELLEN: HET TEAM DOCENT: Prof. H. Linnartz / HL501 hoorcolleges / tentamens ASSISTENTEN: Vincent Kofman / HL502 Steven Bos / HL101 Joey Braspenning

Nadere informatie

Galilei en de Dialogo

Galilei en de Dialogo OSIII Galilei en de Dialogo De wetenschappelijke discussie over Galilei nader bekeken Vincent van Goethem 24-1-2014 Prof. Dr. H.F. Cohen OSIII Visies op de Wetenschappelijke Revolutie Aantal woorden: 9.468

Nadere informatie

ACHTERGRONDEN VAN DE MODERNE WIJSBEGEERTE

ACHTERGRONDEN VAN DE MODERNE WIJSBEGEERTE 0 ACHTERGRONDEN VAN DE MODERNE WIJSBEGEERTE Nijmegen, december 2004 Harm Boukema 1 In dankbare herinnering aan mijn leermeester Jan Hollak 2 3 INHOUD EERSTE DEEL DE COPERNICAANSE REVOLUTIE 1 Heliocentrisch

Nadere informatie

De Reformatie van de Wetenschap en de wetenschap van de Reformatie Over geloof en wetenschap in de 16e en 17e eeuw

De Reformatie van de Wetenschap en de wetenschap van de Reformatie Over geloof en wetenschap in de 16e en 17e eeuw Geloof en wetenschap: een eeuwenoud conflict? De Reformatie van de Wetenschap en de wetenschap van de Reformatie Over geloof en wetenschap in de 16e en 17e eeuw Ab Flipse, Vrije Universiteit Amsterdam

Nadere informatie

ONTDEK HET PLANETARIUM! DE ANTWOORDEN GROEP 3-4

ONTDEK HET PLANETARIUM! DE ANTWOORDEN GROEP 3-4 ONTDEK HET PLANETARIUM! DE ANTWOORDEN GROEP 3-4 OPKAMER (12) Dit onderdeel past bij kerndoel 46. Gebruik deze foto om te bespreken dat de zon een ster is, net als alle andere sterren. De zon is heel dichtbij.

Nadere informatie

Blik op oneindig Sorry voor de gaten, daar horen plaatjes te zitten. Met google kun je deze makkelijk aanvullen. 3.1

Blik op oneindig Sorry voor de gaten, daar horen plaatjes te zitten. Met google kun je deze makkelijk aanvullen. 3.1 Samenvatting door een scholier 2291 woorden 19 januari 2010 4,6 42 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar Blik op oneindig Sorry voor de gaten, daar horen plaatjes te zitten. Met google kun je deze makkelijk

Nadere informatie

De zon heeft ongeveer 365 dagen (1 jaar) nodig om door alle sterrenbeelden heen te gaan. Deze sterrenbeelden worden ook wel de dierenriem genoemd.

De zon heeft ongeveer 365 dagen (1 jaar) nodig om door alle sterrenbeelden heen te gaan. Deze sterrenbeelden worden ook wel de dierenriem genoemd. Samenvatting door een scholier 4638 woorden 12 april 2001 6,7 115 keer beoordeeld Vak ANW Hoofdstuk 1 Een speurtocht in de ruimte Ik maak de samenvatting op mijn eigen methode, want ik meen dat die veel

Nadere informatie

100 miljard sterrenstelsels... ons zonnestelsel Planeten bij andere sterren. In een spiraal-arm van de Melkweg. De zon is maar een gewone ster...

100 miljard sterrenstelsels... ons zonnestelsel Planeten bij andere sterren. In een spiraal-arm van de Melkweg. De zon is maar een gewone ster... ons zonnestelsel Planeten bij andere sterren Binnenplaneten: relatief klein, rotsachtig hoge dichtheid (Mercurius, Venus, Aarde, Mars) Buitenplaneten: gasreuzen - lage dichtheid (Jupiter, Saturnus, Uranus,

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF januari 2016

NIEUWSBRIEF januari 2016 NIEUWSBRIEF januari 2016 Het jaar 2015 ligt weer achter ons, een succesvol jaar voor het Achterhoeks Planetarium. Het aantal bezoekers is iets toegenomen ten opzichte van het jaar 2014, hoewel we niet

Nadere informatie

Planeten. Zweven in vaste banen om een ster heen. In ons zonnestelsel zweven acht planeten rond de zon. Maar wat maakt een planeet nou een planeet?

Planeten. Zweven in vaste banen om een ster heen. In ons zonnestelsel zweven acht planeten rond de zon. Maar wat maakt een planeet nou een planeet? Planeten Zweven in vaste banen om een ster heen In ons zonnestelsel zweven acht planeten rond de zon. Maar wat maakt een planeet nou een planeet? Een planeet: zweeft in een baan rond een ster; is zwaar

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Als je iets niet op een eenvoudige manier kunt uitleggen dan begrijp je het niet goed genoeg. -Albert Einstein Onze plaats in het heelal Ons perspectief op de plaats van de mensheid

Nadere informatie

Zonnestelsel en Heelal

Zonnestelsel en Heelal A N W Zonnestelsel en Heelal Orion M.J.W.Beck 2003-2006 Zonnestelsel en Heelal 2003 2006; M.J.W. Beck, Edison College, Apeldoorn Vernieuwde en verbeterde uitgave. Toegevoegd: 80 opgaven, extra afbeeldingen,

Nadere informatie

GELOOF&WETENSCHAP GALILEI EN DE KERK. Frans van Lunteren

GELOOF&WETENSCHAP GALILEI EN DE KERK. Frans van Lunteren GELOOF&WETENSCHAP GALILEI EN DE KERK Frans van Lunteren De veroordeling van Galilei door de kerkelijke inquisitie in 1633 geldt als een van de meest dramatische gebeurtenissen in de geschiedenis van de

Nadere informatie

Materie en geest. Grenzen aan het fysische wereldbeeld. Gerard Nienhuis. Universiteit Leiden. Workshop Conferentie SCF, 20 januari 2018

Materie en geest. Grenzen aan het fysische wereldbeeld. Gerard Nienhuis. Universiteit Leiden. Workshop Conferentie SCF, 20 januari 2018 Materie en geest Grenzen aan het fysische wereldbeeld Gerard Nienhuis Universiteit Leiden Workshop Conferentie SCF, 20 januari 2018 Natuurwetenschap: Natuurwetenschap is basis van wereldbeeld geworden.

Nadere informatie

nautisch instituut nauticum PROEFLES

nautisch instituut nauticum PROEFLES - -- ---- -- -W-- 1 1 W I - ----- - 44 -- v nautisch instituut nauticum PROEFLES Deze proefles is de eerste les van de cursus ASTRONOMISCHE PLAATSBEPALING. Het geeft U een indruk hoe het lesmateriaal is

Nadere informatie

Onderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek stimuleerden de wetenschap en de cultuur?

Onderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek stimuleerden de wetenschap en de cultuur? Onderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek stimuleerden de wetenschap en de cultuur? De bijzondere plaats in staatskundig opzicht en de bloei in economische en cultureel opzicht van de Nederlandse

Nadere informatie

6,5. Werkstuk door een scholier 2235 woorden 23 oktober keer beoordeeld. 1. Het Heelal

6,5. Werkstuk door een scholier 2235 woorden 23 oktober keer beoordeeld. 1. Het Heelal Werkstuk door een scholier 2235 woorden 23 oktober 2003 6,5 26 keer beoordeeld Vak Biologie 1. Het Heelal Wanneer we s nachts naar de inktzwarte hemel turen, kijken we in feite ver in de ruimte, in de

Nadere informatie

geloof en wetenschap Prof.dr. Cees Dekker Kavli Institute of NanoScience Delft http://www.mb.tn.tudelft.nl

geloof en wetenschap Prof.dr. Cees Dekker Kavli Institute of NanoScience Delft http://www.mb.tn.tudelft.nl geloof en wetenschap Prof.dr. Cees Dekker Kavli Institute of NanoScience Delft http://www.mb.tn.tudelft.nl Utrecht, 16-6-2006 1. Is het waar, dat recente vondsten in de wetenschap Godsgeloof verzwakken?

Nadere informatie

De telescoop een seecker instrument om verre te sien

De telescoop een seecker instrument om verre te sien De telescoop een seecker instrument om verre te sien Robert Wielinga robert@sonnenborgh.nl 11 e eeuw: ontdekking van de leessteen een druppel water werkt als een vergrootglas brillen vanaf 1300 bolle lens:

Nadere informatie

Werkblad. Ons zonnestelsel. Naam Ruimte-ontdekkingsreiziger. Zon en planeten Missie opdracht 1: Streep door wat niet goed is.

Werkblad. Ons zonnestelsel. Naam Ruimte-ontdekkingsreiziger. Zon en planeten Missie opdracht 1: Streep door wat niet goed is. pagina 1 Met Space Expo de ruimte in is een werkblad bestemd voor leerlingen uit de bovenbouw van het basisonderwijs en brugklassers. Door middel van vraag en opdracht verwerven de leerlingen zelfstandig

Nadere informatie

1 Hoe bewezen wetenschappers dat de aarde rond was?

1 Hoe bewezen wetenschappers dat de aarde rond was? Samenvatting door een scholier 3363 woorden 13 januari 2008 6,5 16 keer beoordeeld Vak Methode ANW Scala 1 Hoe bewezen wetenschappers dat de aarde rond was? Eratosthenes was de directeur van de bibliotheek

Nadere informatie

Sterrenkunde. Govert Schilling AUP

Sterrenkunde. Govert Schilling AUP Sterrenkunde Govert Schilling AUP Ontwerp omslag: Michel van Duyvenbode, Amsterdam Ontwerp binnenwerk: Crius Group, Hulshout isbn 978 90 8964 669 9 e-isbn 978 90 4852 350 4 (pdf) e-isbn 978 90 4852 351

Nadere informatie

Als je met je gezicht naar het zuiden gericht staat lijkt de hemel van links naar rechts te draaien, dit noemt men de dagelijkse beweging.

Als je met je gezicht naar het zuiden gericht staat lijkt de hemel van links naar rechts te draaien, dit noemt men de dagelijkse beweging. Samenvatting door een scholier 2951 woorden 14 november 2004 6,4 36 keer beoordeeld Vak Methode ANW ViaDELTA ALGEMENE NATUURWETENSCHAPPEN HOOFDSTUK 1 1.1 Vroeger dacht men dat de aarde het middelpunt van

Nadere informatie

Iris van der Graaf. Verhalen over filosofen en hun ideeën

Iris van der Graaf. Verhalen over filosofen en hun ideeën Iris van der Graaf Verhalen over filosofen en hun ideeën Uitgegeven door: Uitgeverij Nieuwezijds, Amsterdam Vormgeving: Studio Jan de Boer, Amsterdam tekst en illustraties: Iris van der Graaf, 2017 isbn

Nadere informatie

HET GEZONDE VERSTAND

HET GEZONDE VERSTAND Eric-Jan Pouw 3095479 Onderzoeksseminar III: Visies op de Wetenschappelijke Revolutie Docent: Prof. Dr. H.F. Cohen Universiteit Utrecht 25 januari 2013 HET GEZONDE VERSTAND Context en interpretatie van

Nadere informatie

DE GESCHIEDENIS VAN ONS WERELDBEELD. door. Wilko C Emmens

DE GESCHIEDENIS VAN ONS WERELDBEELD. door. Wilko C Emmens 1 DE GESCHIEDENIS VAN ONS WERELDBEELD door Wilko C Emmens Copyright W. C. Emmens, Hoevelaken, 2018 w.c.emmens@kpnplanet.nl Biografie. Wilko Emmens (dr. ir.) is geboren te Nieuw-Amsterdam in 1949. Na het

Nadere informatie

1 Van Aristoteles tot Galilei: naar een nieuwe bewegingsleer. Frans van Lunteren

1 Van Aristoteles tot Galilei: naar een nieuwe bewegingsleer. Frans van Lunteren 1 Van Aristoteles tot Galilei: naar een nieuwe bewegingsleer Frans van Lunteren In 1638 verscheen te Leiden een Italiaans drukwerk, dat reeds in de titel pretendeerde twee nieuwe wetenschappen te behandelen.

Nadere informatie