GELOOF EN WETENSCHAP. Modellen over de relatie tussen geloof en (natuur)wetenschap in historisch perspectief.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "GELOOF EN WETENSCHAP. Modellen over de relatie tussen geloof en (natuur)wetenschap in historisch perspectief."

Transcriptie

1 GELOOF EN WETENSCHAP Modellen over de relatie tussen geloof en (natuur)wetenschap in historisch perspectief.

2 1. HET HARMONIEMODEL De leer van de twee boeken Het Ptolemaeïsche of Aristotelische wereldbeeld

3 De leer van de twee boeken In de middeleeuwse theologie wordt de metafoor van de twee boeken gebruikt om de verhouding tussen geloof en natuur en tussen theologie en natuurwetenschap te verduidelijken. Bonaventura Thomas van Aquino

4 De leer van de twee boeken De wil van God kan afgelezen worden uit het boek van de natuur en uit de Heilige Schrift. Omdat God zowel (als Schepper van hemel en aarde) de auteur is van het boek van de natuur als van de Heilige Schrift (als openbaring van God) is een conflict of een tegenstrijdigheid principieel uitgesloten.

5 De onbewogen beweger God is daarom niet alleen de hoogste levensvervulling van mens, geschiedenis en samenleving, niet alleen het eindpunt van alle menselijke reflectie (metafysica), maar ook degene die de hele kosmos in beweging zet en met scheppende kracht doortrekt. Elke goede kennis van de natuur leidt uiteindelijk naar God als begin, stuwende kracht en einde.

6 Metafysica Het ontstaan van de term is verbonden met Aristoteles ( v. Chr.) Meta ta physica; wat na de physica komt. Metafysica bestudeert dus de werkelijkheid die zich achter de zichtbare en tastbare werkelijkheid bevindt. Binnen de metafysica onderscheiden we twee onderwerpen: De ontologie (de zijnsleer) en de natuurlijke theologie (de theorievorming over God die opkomt uit het menselijk ordenend denken.

7 Metafysica Samenvattend kunnen we dus zeggen dat de ontologie de studie van het zijn is in het algemeen. Van alles wat is en zich ook uit in de waarneembare werkelijkheid. Metafysica zien we als de studie van het hoogste of ware zijn. Wat valt er vanuit onze waarneembare werkelijkheid over die hogere, duurzame goddelijke werkelijkheid te zeggen? Dat is de vraag van de metafysica.

8 De onbewogen beweger Middeleeuwse theologen (bv. Thomas van Aquino) zien dan ook een samenvloeien tussen theologie en natuurwetenschap. Hierbij worden beide wetenschappen in één synthese gepresenteerd.

9 De onbewogen beweger Om dit wetenschappelijk te kunnen onderbouwen worden de metafoor van de twee boeken, de leer van de onbewogen beweger en de metafysica eigenlijk theologisch uitgelegd en geintergreerd.

10 De onbewogen beweger God Causa Prima Engelen Causae secundae Hemellichamen Aardse wezens en gebeurtenissen

11 De onbewogen beweger God wordt gezien als de onbewogen beweger. Hij die uiteindelijk alles in gang zet, maar zelf in volkomen harmonie is. Zelf dus niet beweegt. De verschillende hemellichamen zijn bezield met geestelijke krachten (engelen) die hun beweging halen uit de eerste beweger en op hun beurt lagere schepsels in beweging zetten.

12 De onbewogen beweger De Hemellichamen krijgen hun beweging van de engelen. De engelen geven vervolgens ook beweging aan de lagere schepsels, de aardse wezens en gebeurtenissen.

13 Het harmoniemodel

14 Uitleg van het harmoniemodel Bij de illustratie zien we de aarde, schepping van God, onderaan weergegeven. De aarde functioneert als spil van het geocentrische wereldbeeld, waarrond maan, zon en planeten draaien.

15 Uitleg van het harmoniemodel We merken een drievoudige verdeling, die telkens opnieuw in zeven onderverdeeld wordt. LET OP: drie en zeven zijn Bijbelse, heilige getallen!

16 Uitleg van het harmoniemodel Het ondermaanse (grijs) met de vier elementen: aarde, water, lucht en vuur. Dit wordt onderverdeeld om tot zeven te komen. Dit gebied behoort tot het materiële.

17 Uitleg van het harmoniemodel Het bovenmaanse, gestructureerd met de zeven gekende planeten die rond de aarde draaien: Maan, Mercurius, Zon, Mars, Jupiter, Venus en Saturnus. Dit gebied behoort zowel tot het materiële (de planeten) als tot het spirituele (de krachten die de planeten in perfect cirkelvormige banen aandrijven).

18 Uitleg van het harmoniemodel Het bovenhemelse dat als eerste gestructureerd is met de vier hogere spirituele vermogens (wil, ratio, intellect en geest). Vervolgens de triniteit: de H. Geest, het woord= Jezus en God de Vader. Dit niveau is exclusief spiritueel.

19 Uitleg van het harmoniemodel Daarboven is visueel nog een ruimte geplaatst die naar God als God verwijst. God zoals deze enkel door God gekend wordt, want God is groter dan wat wij via de openbaring en de schepping over God te weten komen.

20 Conclusie harmoniemodel Conclusie 1 Deze kosmologische structuur is dus in perfecte harmonie met de God die in de Bijbel geopenbaard wordt.

21 Conclusie harmoniemodel Conclusie 2 Tevens wordt ook de mens in deze harmonieuze structuur geplaatst. De structuur van de macrokosmos is ook de structuur van de mens. Die bestaat uit:

22 Conclusie harmoniemodel a. Materie, hier gesymboliseerd door het onderlichaam. b. Een tussenniveau van materie en geest, hier voorgesteld door het bovenlichaam. c. Het spirituele niveau, met de vier hogere vermogens en de plaats van de ontmoeting met de trinitarische God.

23

Geloven en redeneren. Religie en filosofie

Geloven en redeneren. Religie en filosofie Geloven en redeneren Religie en filosofie Historisch overzicht Pantheïsme en polytheïsme De spiltijd Het oosten Boeddhisme Confucianisme Taoïsme Het westen Jodendom, christendom, islam Filosofie Het begin

Nadere informatie

Blad van de Theologische Faculteit Universiteit Leiden

Blad van de Theologische Faculteit Universiteit Leiden jaargang 33 september 2003 Blad van de Theologische Faculteit Universiteit Leiden MIDDELEEUWSE BIJBELUITLEG: BONAVENTURA EN HENDRIK VAN GENT 1. Inleiding Hoe moeten we de bijbel uitleggen? Heeft hij een

Nadere informatie

In het vorige hoofdstuk werd de schepping van de hemel besproken. 1 In dit hoofdstuk gaat het over de schepping van de aarde.

In het vorige hoofdstuk werd de schepping van de hemel besproken. 1 In dit hoofdstuk gaat het over de schepping van de aarde. In het vorige hoofdstuk werd de schepping van de hemel besproken. 1 In dit hoofdstuk gaat het over de schepping van de aarde. In het begin schiep God de hemel en de aarde. (Genesis 1:1) De hemel: De geestelijke,

Nadere informatie

AANTEKENINGEN WAAROM WERD GOD EEN MENS?

AANTEKENINGEN WAAROM WERD GOD EEN MENS? AANTEKENINGEN Alles draait om de visie op Jezus Christus. Door de eeuwen heen is er veel discussie geweest over Jezus. Zeker na de Verlichting werd Hij zeer kritisch bekeken. De vraag is waar je je op

Nadere informatie

GELOOF EN WETENSCHAP

GELOOF EN WETENSCHAP GELOOF EN WETENSCHAP INHOUD I. Klassieke modellen over de relatie tussen geloof en natuurwetenschap in historisch perspectief geplaatst 1. Het harmoniemodel: de leer van de twee boeken 2. Het conflictmodel:

Nadere informatie

Politieke Filosofie Oudheid en Middeleeuwen

Politieke Filosofie Oudheid en Middeleeuwen Politieke Filosofie Oudheid en Middeleeuwen Geschiedenis en politieke filosofie Geschiedenis Beschrijving feitelijke gebeurtenissen. Verklaring in termen van oorzaak en gevolg of van bedoelingen. Politieke

Nadere informatie

lende hemellichamen verschillende zijn qua temperatuur, zwaartekracht, atmosfeer en zuurstof andere hemellichamen anders uit zouden zien

lende hemellichamen verschillende zijn qua temperatuur, zwaartekracht, atmosfeer en zuurstof andere hemellichamen anders uit zouden zien Leven in de ruimte GROEP 5-6 59 80 minuten 1, 42, 46 en 54 De leerling: lende hemellichamen verschillende omstandigheden zijn qua temperatuur, zwaartekracht, atmosfeer en zuurstof andere hemellichamen

Nadere informatie

Hoe zou je daarop kunnen reageren?

Hoe zou je daarop kunnen reageren? Leren geloven (deel I). Preek over HC zondag 8: de Heilige Drie-eenheid. De leer over de H. Drie-eenheid is een poging van de kerk om onder woorden te brengen wie God is. Wie is God? Veel mensen zullen

Nadere informatie

Positie wedergeboren christen Ef.2:5 levend gemaakt met Christus,..geplaatst in de hemelse gewesten.

Positie wedergeboren christen Ef.2:5 levend gemaakt met Christus,..geplaatst in de hemelse gewesten. Schepping en Evolutie in de Kerk Bedreiging? of Uitdaging? Positie wedergeboren christen Vanuit welke overtuiging Hoe andersdenkenden benaderen Geloof en wetenschap Modellen en werkelijkheid Conclusies

Nadere informatie

De Godsleer in de geschiedenis. De Triniteit. Triniteit

De Godsleer in de geschiedenis. De Triniteit. Triniteit Pastorale Theologie Godsleer Centrum voor Pastorale Counseling v.z.w. Indeling De kennis van God De Godsleer in de geschiedenis De Triniteitsleer De voorzienigheid van God De Namen van God De eigenschappen

Nadere informatie

Athanasius. tegen de heidenen / over de menswording van het woord

Athanasius. tegen de heidenen / over de menswording van het woord De overwinning van het christendom ~ Athanasius tegen de heidenen / over de menswording van het woord Ingeleid, vertaald en van aantekeningen voorzien door Eginhard Meijering d a m o n BW_ATHANASIUS_v_ALEXANDRIE_02-01-2013.indd

Nadere informatie

Filosofie VWO 4 periode 1 Dikgedrukt: betekent dat dit woord in de woordenlijst staat

Filosofie VWO 4 periode 1 Dikgedrukt: betekent dat dit woord in de woordenlijst staat Filosofie VWO 4 periode 1 Dikgedrukt: betekent dat dit woord in de woordenlijst staat Het begin van de natuurfilosofie Filosofen beginnen zich dingen af te vragen, waar je gewoonlijk niet zo over na zou

Nadere informatie

4. Welk geloof wordt bedoeld? Het gaat om het zaligmakende geloof. Dus niet om een historiëel, tijd- of wondergeloof.

4. Welk geloof wordt bedoeld? Het gaat om het zaligmakende geloof. Dus niet om een historiëel, tijd- of wondergeloof. NGB artikel 1: DE ENIGE GOD Wij geloven allen met het hart en belijden met de mond, dat er een Enig en eenvoudig geestelijk Wezen is, dat wij God noemen: eeuwig, ondoorgrondelijk, onzienlijk, onveranderlijk,

Nadere informatie

God schiep de mens - Adam

God schiep de mens - Adam In de twee vorige studies werd besproken hoe God de hemel 1 en de aarde 2 schiep. Tijdens de zesde dag van de schepping zei God: Laat Ons mensen maken naar ons beeld, als onze gelijkenis, (Genesis 1:26)

Nadere informatie

De Grootheid van God. en De relatie van een christen t.o.v. de (natuur)wetenschap. Henk Geuverink 2 september 2018 Enschede

De Grootheid van God. en De relatie van een christen t.o.v. de (natuur)wetenschap. Henk Geuverink 2 september 2018 Enschede De Grootheid van God en De relatie van een christen t.o.v. de (natuur)wetenschap Henk Geuverink 2 september 2018 Enschede Lied 407 Opwekking O Heer mijn God, wanneer ik in verwondering de wereld zie Die

Nadere informatie

Samenvatting ANW Hoofdstuk 1

Samenvatting ANW Hoofdstuk 1 Samenvatting ANW Hoofdstuk 1 Samenvatting door A. 1085 woorden 29 juni 2014 0 keer beoordeeld Vak ANW P1 Babylon: - alles wat aan de hemel gebeurt, heeft invloed op het leven op aarde. - goden zijn aanwezig

Nadere informatie

Gemeenschap. Weekoverweging. gemeenschap is verbinding vereniging eenwording is gemeenschap in heilige geest is zelfwording van heilige geest ***

Gemeenschap. Weekoverweging. gemeenschap is verbinding vereniging eenwording is gemeenschap in heilige geest is zelfwording van heilige geest *** WEEK 27 1 Weekoverweging Gemeenschap gemeenschap is verbinding vereniging eenwording is gemeenschap in heilige geest is zelfwording van heilige geest goddelijke gemeenschap wordt menselijke gemeenschap

Nadere informatie

Galileo Galileï

Galileo Galileï Galileo Galileï 1564-1642 Waarom het conflict rond Galio Galileï geen conflict is tussen geloof en wetenschap of godsdienst en wetenschap! Geen conflict tussen geloof en wetenschap! 1. Galileo beschouwde

Nadere informatie

De stem van God leren verstaan. Wat van Hem gekend kan worden, zien de mensen in de schepping. Het is openbaar; ja God heeft het hun geopenbaard.

De stem van God leren verstaan. Wat van Hem gekend kan worden, zien de mensen in de schepping. Het is openbaar; ja God heeft het hun geopenbaard. - 1 - De stem van God leren verstaan God spreekt! Door datgene, wat Hij geschapen heeft spreekt Hij en Hij spreekt door Zijn woord en Geest. Hij spreekt door Zijn schepping. Dat lezen we in Psalm 19:2

Nadere informatie

Materie en geest. Grenzen aan het fysische wereldbeeld. Gerard Nienhuis. Universiteit Leiden. Workshop Conferentie SCF, 20 januari 2018

Materie en geest. Grenzen aan het fysische wereldbeeld. Gerard Nienhuis. Universiteit Leiden. Workshop Conferentie SCF, 20 januari 2018 Materie en geest Grenzen aan het fysische wereldbeeld Gerard Nienhuis Universiteit Leiden Workshop Conferentie SCF, 20 januari 2018 Natuurwetenschap: Natuurwetenschap is basis van wereldbeeld geworden.

Nadere informatie

En als Heilige Geest is God ons het meest nabij gekomen. Hij woont in allen die geloven.

En als Heilige Geest is God ons het meest nabij gekomen. Hij woont in allen die geloven. Zondag 11 juni zondag Trinitatis Drie-eenheid Lezingen: 2 Korintiërs 13 : 11 13 Mattheüs 28 : 16 20 Vandaag vieren we zondag Trinitatis, zondag van de Drieeenheid. Als afsluiting van de feestperiode van

Nadere informatie

Over de website en de boodschappen

Over de website en de boodschappen Over de website en de boodschappen De website De website is opgericht om een reeks goddelijke boodschappen te publiceren waarvan een getrouwde moeder van een jong gezin, woonachtig in Europa, zegt dat

Nadere informatie

GAVEN van de GEEST (2)

GAVEN van de GEEST (2) GAVEN van de GEEST (2) OPENBARINGSGAVEN Albert van Klinken 1 11 toespraken (1) 1. Hoor Israël, de Here is onze God, de Here is één. (Gerard Elbers) 2. De Heilige Geest in het Oude Testament. (Philip Nunn)

Nadere informatie

Inleiding in de Filosofie & de Ethiek

Inleiding in de Filosofie & de Ethiek Inleiding in de Filosofie & de Ethiek 1e Bijeenkomst 5 september 2006 Prof. Dr. Hub Zwart Afdeling Filosofie & Wetenschapstudies h.zwart@science.ru.nl http://www.filosofie.science.ru.nl Wat is filosofie?

Nadere informatie

376. Uitleg van het Scheppingsverhaal (1) 9-11-2014

376. Uitleg van het Scheppingsverhaal (1) 9-11-2014 Uitleg van het Scheppingsverhaal (376, 377, 378, 393, 394) 376. Uitleg van het Scheppingsverhaal (1) 9-11-2014 Deze preek is mede gebaseerd op Het Geheime boek van Johannes (Codex II, Boek 1, pag. 1 en

Nadere informatie

Wat wordt in vers 12 gesteld en welke persoon wordt in dit geval beschreven?

Wat wordt in vers 12 gesteld en welke persoon wordt in dit geval beschreven? De val van satan. Wat wordt in vers 12 gesteld en welke persoon wordt in dit geval beschreven? Jesaja 14:12, eerste deel, zie Lukas 10:18 en Openbaring 12:9 12 Hoe bent u uit de hemel gevallen, morgenster,

Nadere informatie

Kan een christen geloven in een God die niet bestaat? 1

Kan een christen geloven in een God die niet bestaat? 1 Kan een christen geloven in een God die niet bestaat? 1 Kan een christen geloven in een God die niet bestaat? Lezing, gehouden op Hydepark 9 mei 2008. J. Muis Kun je geloven in een God die niet bestaat?

Nadere informatie

De doop in de Heilige Geest

De doop in de Heilige Geest Door het geloof in Jezus Christus uit te spreken leeft de gelovige, als ziel, via het lichaam (de mond) in relatie met God de Vader. Dit wordt uitgelegd in de studie Bekering. 1 Door Jezus de autoriteit

Nadere informatie

Les 10 voor 9 maart 2019

Les 10 voor 9 maart 2019 Les 10 voor 9 maart 2019 Na de laatste aanval van de draak, het beest en de valse profeet (Openbaring 13), zag Johannes de mensen die zullen overwinnen in het conflict (14:1-5), hun boodschap (14:6-13),

Nadere informatie

Het belang van het profetisch woord. De Bijbel open 14-10-15

Het belang van het profetisch woord. De Bijbel open 14-10-15 De Bijbel open 14-10-15 Mijn hoop is op U Heer, G mijn kracht is in U Heer, mijn hart is van U Heer, van U. Ik prijs U met heel mijn hart, ik prijs U met al mijn kracht. Met heel mijn hart, met al mijn

Nadere informatie

Openbaring 1. Openbaring van God Jezus Christus Openbaring 1:1-3. Jezus. Johannes Wij

Openbaring 1. Openbaring van God Jezus Christus Openbaring 1:1-3. Jezus. Johannes Wij Openbaring 1 Bijna alle vertalingen noemen dit laatste Boek in de Bijbel Openbaring van Johannes, terwijl dit niet de oorspronkelijke titel is. Openbaring begint namelijk met de woorden Openbaring van

Nadere informatie

De schepping van de mens Studieblad 6

De schepping van de mens Studieblad 6 -1- GODS PLAN MET MENSEN Dit is een uitgave van de Volle Evangelie Gemeente Immanuël Breda Auteur: Cees Visser (voorganger) De schepping van de mens Studieblad 6 Inleiding Mensbeeld Uitgangspunt Stof In

Nadere informatie

Met welk doel wil God Zijn kinderen leiden?

Met welk doel wil God Zijn kinderen leiden? Scholen die door Samuel zijn gesticht. Met welk doel wil God Zijn kinderen leiden? Psalm 23:3 3 Hij verkwikt mijn ziel, Hij leidt mij in het spoor van de gerechtigheid, omwille van Zijn Naam. De Here zelf

Nadere informatie

DE GENADE BEWEGING. Gij weet dit, dat allen, die in Azië zijn, zich van mij afgewend hebben; onder welke is Fygellus en Hermógenus.

DE GENADE BEWEGING. Gij weet dit, dat allen, die in Azië zijn, zich van mij afgewend hebben; onder welke is Fygellus en Hermógenus. DE GENADE BEWEGING. De Genade Beweging begon in 1930 in een tijd van het herontdekken van de vier waarheden, van de onderscheiden boodschap en bediening van de apostel Paulus, via John C. O Hair, Charles

Nadere informatie

Kan ik me daarbij nog wat voorstellen in een grenzeloos uitdijend heelal?

Kan ik me daarbij nog wat voorstellen in een grenzeloos uitdijend heelal? Jan Willem Roosenbrand Oosterkerk 8 juli 2012 zondag 18 Lezing: Romeinen 8:18-30 Zingen Psalm 115: 1 7 8 Catechismus zondag 18 Dia 1 Heb je daar een voorstelling bij hoe dat toegaat in de hemel: dat Jezus

Nadere informatie

CHRISTELIJKE THEOLOGIE. EEN INTRODUCTIE; BRUGGEN BOUWEN; UITLEGGEN WAT JE GELOOFT;

CHRISTELIJKE THEOLOGIE. EEN INTRODUCTIE; BRUGGEN BOUWEN; UITLEGGEN WAT JE GELOOFT; Boek van de maand Geloof en natuurwetenschap H.B. Driessen De laatste jaren verschijnt het ene boek na het andere van de hand van de Engelse theoloog Alister McGrath. Hij is Principal van Wycliffe Hall

Nadere informatie

Thomas van Aquino ( )

Thomas van Aquino ( ) Thomas van Aquino (1225-1274) inhoudsopgave Personalia Thomas van Aquino Uit het leven van Tegenstellingen Scholastiek Basis denken en wetenschap Meer Thomas van Aquino Tijdgenoten Hedendaagse toepassing

Nadere informatie

Wees wijs met licht. Leo Cheizoo. We begrijpen waarom kinderen bang zijn voor het donker, maar waarom zijn mensen bang voor het Licht?

Wees wijs met licht. Leo Cheizoo. We begrijpen waarom kinderen bang zijn voor het donker, maar waarom zijn mensen bang voor het Licht? Wees wijs met licht Leo Cheizoo We begrijpen waarom kinderen bang zijn voor het donker, maar waarom zijn mensen bang voor het Licht? Plato ISBN: 90-76564-63-9 NUR-code: 720 NUR-omschrijving: Esoterie algemeen

Nadere informatie

SACRAMENTUM. Een hermeneutisch-methodologische benadering. Anko Ypenga

SACRAMENTUM. Een hermeneutisch-methodologische benadering. Anko Ypenga SACRAMENTUM Hugo van St.-Victor (t 1141) en zijn invloed op de allegorische interpretatie van de liturgie en de sacramentele theologie vanaf 1140 tot aan Durandus van Mende (t 1296) Een hermeneutisch-methodologische

Nadere informatie

Samenvatting ANW Hoofdstuk 6: het heelal

Samenvatting ANW Hoofdstuk 6: het heelal Samenvatting ANW Hoofdstuk 6: het heelal Samenvatting door A. 929 woorden 29 juni 2014 0 keer beoordeeld Vak ANW P1 Breedtegraad: s Nachts: hoek van poolster met horizon Overdag: hoogste hoek van de zon

Nadere informatie

Uit God geboren. Weekoverweging. Kerstgeloof is geloof in de goddelijkheid van de mens

Uit God geboren. Weekoverweging. Kerstgeloof is geloof in de goddelijkheid van de mens WEEK 51 1 Weekoverweging Kerstgeloof is geloof in de goddelijkheid van de mens Uit God geboren Je hebt groot gelijk als je niet gelooft, dat Jezus is voortgekomen uit geestelijk zaad. Waarom zo moeilijk

Nadere informatie

Schepper van hemel en aarde. Verkondiging. 25 augustus 2013

Schepper van hemel en aarde. Verkondiging. 25 augustus 2013 Schepper van hemel en aarde 25 augustus 2013 Gezang 1: 1/4 LvdK Votum en groet Psalm 115: 1/2 NB Geloofsbelijdenis Psalm 115: 4/6 NB Schriftlezing Psalm 136: 1/2/3/4/5/6/7/8/9 OB Preek Psalm 100: 1/2/3/4

Nadere informatie

,!7IJ0I6-abbcbg! Zo ben jij! jij! Willem de Vink. tiener BIJBEL

,!7IJ0I6-abbcbg! Zo ben jij! jij! Willem de Vink. tiener BIJBEL Willem de Vink Wie ben jij? Mag de belangrijkste persoon die er bestaat dat zeggen? God de Vader ziet in jou zijn kind. Hij zegt dat jij net zo mooi, waardevol en geliefd bent als Jezus. Wow, zo ben jij!

Nadere informatie

Kennismaking met de bijbel

Kennismaking met de bijbel Kennismaking met de bijbel 1. De Bijbel, wat is dat voor boek? 2. Wat heb ik met God te maken? 3. Wie is Jezus Christus? 4. Hoe kom ik in de hemel? 5. Wat is de christelijke doop? 16 Wat heb ik met God

Nadere informatie

Eindexamen filosofie vwo 2011 - I

Eindexamen filosofie vwo 2011 - I Beoordelingsmodel Opgave 1 Het bestaan van God en het voortbestaan van religie 1 maximumscore 3 een uitleg hoe het volgens Anselmus mogelijk is dat Pauw en Witteman het bestaan van God ontkennen: het zijn

Nadere informatie

Van de President van Grace Communion International

Van de President van Grace Communion International 1 Heilige Geest: persoon of kracht? Geliefde broeders en zusters in Christus, Sommige mensen beweren dat de Heilige Geest een onpersoonlijke kracht is. Maar op deze manier naar Hem kijken doet enorm tekort

Nadere informatie

Doel van Bijbelstudie

Doel van Bijbelstudie Bijbelstudie Hebreeën 4:12 Want het woord Gods is levend en krachtig en scherper dan enig tweesnijdend zwaard en het dringt door, zó diep, dat het vaneen scheidt ziel en geest, gewrichten en merg, en het

Nadere informatie

Wie is GOD? Een studie over de bijbelse doctrine van God.

Wie is GOD? Een studie over de bijbelse doctrine van God. Wie is GOD? Een studie over de bijbelse doctrine van God. Introductie Charles Spurgeon Romeinen 11:33-36 O diepte van rijkdom, van wijsheid en van kennis Gods, hoe ondoorgrondelijk zijn zijn beschikkingen

Nadere informatie

Het belang van het profetisch woord. De Bijbel open 16-09-15

Het belang van het profetisch woord. De Bijbel open 16-09-15 De Bijbel open 16-09-15 2 Petr.3: 3 Dit vooral moet u weten, dat er in de laatste dagen spotters met spotternij zullen komen, die naar hun eigen begeerten wandelen, 4 en zeggen: Waar blijft de belofte

Nadere informatie

Bijbelstudies Efezebrief Gameren

Bijbelstudies Efezebrief Gameren Bijbelstudies Efezebrief Gameren Structuur Efeze 1:15-23 dankzegging (15-16a) smeekgebed (16b) Geestelijke openbaring om (17a) God te kennen (17b) + 3 dingen te weten: 1. de hoop van onze roeping (18a)

Nadere informatie

Descartes schreef dat er geen ander land was "où l'on puisse jouir d'une liberté si entière" (waar men een zo volledige vrijheid kan genieten)

Descartes schreef dat er geen ander land was où l'on puisse jouir d'une liberté si entière (waar men een zo volledige vrijheid kan genieten) Verslag 25 mei 2018, Salon der Verdieping: Spinoza s politieke filosofie De bespreking van de politieke filosofie doe ik aan de hand van zijn belangrijkste politieke werk, te weten het Theologisch-politiek

Nadere informatie

geloof en wetenschap Prof.dr. Cees Dekker Kavli Institute of NanoScience Delft http://www.mb.tn.tudelft.nl

geloof en wetenschap Prof.dr. Cees Dekker Kavli Institute of NanoScience Delft http://www.mb.tn.tudelft.nl geloof en wetenschap Prof.dr. Cees Dekker Kavli Institute of NanoScience Delft http://www.mb.tn.tudelft.nl Utrecht, 16-6-2006 1. Is het waar, dat recente vondsten in de wetenschap Godsgeloof verzwakken?

Nadere informatie

De eerste liefde van God

De eerste liefde van God De eerste liefde van God Trouwpreek over 1 Johannes 3:16 (ds. Jos Douma) gehouden in de trouwdienst van Jeroen en Marjoke Wij hebben Gods liefde, die in ons is, leren kennen en vertrouwen daarop. God is

Nadere informatie

Hij heelt de gebrokenen van hart AANVAARD WIE JE BENT

Hij heelt de gebrokenen van hart AANVAARD WIE JE BENT Hij heelt de gebrokenen van hart AANVAARD WIE JE BENT De wortel van zelfhaat De eerste zonde; verlangen als God te zijn; de ontkenning van wie je bent Eerste gevolg van de zonde: Schaamte voor je lichaam

Nadere informatie

Sjamanica 3. De Solar 5 Namen van planeten 6 Planeet Aart (de tiende levende planeet) 7

Sjamanica 3. De Solar 5 Namen van planeten 6 Planeet Aart (de tiende levende planeet) 7 Sjamanica 3 Macht 3 De Solar 3 Gidsen & channelen 3 Gidsen 3 Channelen 3 Planeten, mensen & dieren 3 Meer geluk 4 Hoe werkt macht voor een Godin & God? 4 Betekenis van de woorden "Godin" & "God" 4 De Solar

Nadere informatie

Dordtse Leerregels. Hoofdstuk 3 en 4. Artikel 12 t/m 14

Dordtse Leerregels. Hoofdstuk 3 en 4. Artikel 12 t/m 14 Dordtse Leerregels Hoofdstuk 3 en 4 Artikel 12 t/m 14 Werkboek 10 Dordtse Leerregels hoofdstuk 3 en 4 artikel 12 t/m 14 Boven artikel 12 t/m 14 schrijven we : wedergeboorte en geloof In dit werkboek gaat

Nadere informatie

WELKOM! Programma Welkom en opening Kennismaking en informatie ETS Historische achtergrond van het NT Pauze De vier Evangeliën

WELKOM! Programma Welkom en opening Kennismaking en informatie ETS Historische achtergrond van het NT Pauze De vier Evangeliën WELKOM! Inleiding op het NT Vier getuigenissen over Jezus NT-les 1 ETS-jaar 1 Programma Welkom en opening Kennismaking en informatie ETS Historische achtergrond van het NT Pauze De vier Evangeliën Doelen

Nadere informatie

EENHEID IN AANBIDDING. Les 11 voor 15 december 2018

EENHEID IN AANBIDDING. Les 11 voor 15 december 2018 EENHEID IN AANBIDDING Les 11 voor 15 december 2018 God wordt aanbeden door hemelse wezens en Hij verlangt ook naar onze aanbidding vanaf de aarde. God aanbidden betekent Zijn grootheid en majesteit erkennen,

Nadere informatie

Evolutie. schepping. belangrijk! Wat geloof jij?

Evolutie. schepping. belangrijk! Wat geloof jij? Evolutie schepping belangrijk! Van levensbelang van levensbelang Wat geloof jij? 1 1. Onze gedachten bepalen wat we zien. Zal een kleuter van vier jaar een boek zonder plaatjes mooi vinden? Nee, uiteraard

Nadere informatie

Johannes. Raymond R. Hausoul

Johannes. Raymond R. Hausoul Johannes Raymond R. Hausoul Uniekheid van het vierde evangelie Uniekheid van het vierde evangelie 1 Voorbeelden tussen Lc en Jh a) Lc: Een foto van het kerstgebeuren b) Jh: Een röntgenfoto van het gebeuren

Nadere informatie

WELKOM! Inleiding op het NT Vier getuigenissen over Jezus. NT-les 1 ETS-jaar 1

WELKOM! Inleiding op het NT Vier getuigenissen over Jezus. NT-les 1 ETS-jaar 1 WELKOM! Inleiding op het NT Vier getuigenissen over Jezus NT-les 1 ETS-jaar 1 Programma Welkom en opening Kennismaking en informatie ETS Historische achtergrond van het NT Pauze De vier Evangeliën Doelen

Nadere informatie

Acht wetenschappers over de bewijzen van schepping en evolutie

Acht wetenschappers over de bewijzen van schepping en evolutie Acht wetenschappers over de bewijzen van schepping en evolutie Gert Kwakkel beeld nasa en nd 29 februari 2016, 03:00 André Zwartbol Schepping, evolutie, wetenschap. In de krant wordt over deze onderwerpen

Nadere informatie

De leerlingen van Jezus zijn in afwachting. Ze voelen het.. er staat iets volkomen nieuws te gebeuren. Het is immers Jezus die spreekt over zijn vertrek bij hen. Voorgoed of is er nog wel een toekomst

Nadere informatie

FOR THE SOWER JES.55:10 FOR THE EATER korte Bijbelse boodschappen van. THE WORD OF TRUTH MINISTRY Otis Q. Sellers, Bijbelleraar

FOR THE SOWER JES.55:10 FOR THE EATER korte Bijbelse boodschappen van. THE WORD OF TRUTH MINISTRY Otis Q. Sellers, Bijbelleraar SEED & BREAD FOR THE SOWER JES.55:10 FOR THE EATER korte Bijbelse boodschappen van THE WORD OF TRUTH MINISTRY Otis Q. Sellers, Bijbelleraar Vertaling Stichting Lachai Roï, Lelystad, Nederland www.lachairoi.org

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen van God,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen van God, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen van God, We zijn vandaag bij elkaar om onze doden te herdenken. Vier namen zullen worden genoemd, vier mensen uit onze gemeente, die in het afgelopen

Nadere informatie

Maya s en Inca s Koen Vanderbeke. De bijdrage van hun astronomische kennis tot de organisatie van hun dagelijks leven

Maya s en Inca s Koen Vanderbeke. De bijdrage van hun astronomische kennis tot de organisatie van hun dagelijks leven Maya s en Inca s Koen Vanderbeke De bijdrage van hun astronomische kennis tot de organisatie van hun dagelijks leven Maya s : -beschaving -getallen en schrift -kalenders -dresden codex -bouwwerken Samenvatting

Nadere informatie

Openbaring een overzicht. Een overzicht van Openbaring, zoals toegepast in de Bijbelstudies in Christengemeente het Kruispunt, begin van 2010.

Openbaring een overzicht. Een overzicht van Openbaring, zoals toegepast in de Bijbelstudies in Christengemeente het Kruispunt, begin van 2010. Openbaring een overzicht Een overzicht van Openbaring, zoals toegepast in de Bijbelstudies in Christengemeente het Kruispunt, begin van 2010. Openbaring Pagina 2 Een overzicht Inhoud Voorwoord... 3 Mooi

Nadere informatie

Ter inleiding (tot een inleiding)

Ter inleiding (tot een inleiding) Inhoud Voorwoord 3 Aanvullende lectuur 4 Ter inleiding (tot een inleiding) 1. Wijsbegeerte, haar begin(sel) en doelstelling 5 2. Waarom filosofie altijd een inleiding blijft 7 3. Waarom een historische

Nadere informatie

Denken met het hart. Christelijke filosofie in de traditie van Augustinus en Calvijn. Bas Hengstmengel. Buijten & Schipperheijn Motief Amsterdam

Denken met het hart. Christelijke filosofie in de traditie van Augustinus en Calvijn. Bas Hengstmengel. Buijten & Schipperheijn Motief Amsterdam Denken met het hart Denken met het hart Christelijke filosofie in de traditie van Augustinus en Calvijn Bas Hengstmengel Buijten & Schipperheijn Motief Amsterdam Deze publicatie is mede mogelijk gemaakt

Nadere informatie

Zomerserie Wat zing ik nou? lied 706 Dans mee met Vader, Zoon en Geest Ds Elly Veldman 16 juni 2019

Zomerserie Wat zing ik nou? lied 706 Dans mee met Vader, Zoon en Geest Ds Elly Veldman 16 juni 2019 Zomerserie Wat zing ik nou? lied 706 Dans mee met Vader, Zoon en Geest Ds Elly Veldman 16 juni 2019 Gemeente van Christus, Wat zing ik nou? Dat vraag ik me wel eens af, als ik een dienst bijwoon. Bij bekende

Nadere informatie

Een les wiskunde: hoe Kepler naar de wereld keek (voorbeeldles voortgezet onderwijs)

Een les wiskunde: hoe Kepler naar de wereld keek (voorbeeldles voortgezet onderwijs) Een les wiskunde: hoe Kepler naar de wereld keek (voorbeeldles voortgezet onderwijs) Ab van der Roest Dit materiaal is onderdeel van het compendium christelijk leraarschap dat samengesteld is door het

Nadere informatie

Dordtse Leerregels. Hoofdstuk 3 en 4. Artikel 1 t/m 4

Dordtse Leerregels. Hoofdstuk 3 en 4. Artikel 1 t/m 4 Dordtse Leerregels Hoofdstuk 3 en 4 Artikel 1 t/m 4 Werkboek 7 Dordtse Leerregels hoofdstuk 3 en 4 artikel 1 t/m 4 Hoofdstuk 3 en 4 gaat over de bekering. Hoofdstuk 3 en 4 heeft 17 artikelen. In dit werkboek

Nadere informatie

Spreken over de Triniteit

Spreken over de Triniteit Spreken over de Triniteit Jan Proos Dit materiaal is onderdeel van het compendium christelijk leraarschap dat samengesteld is door het lectoraat Christelijk leraarschap van Driestar hogeschool. Zie ook

Nadere informatie

Profeetschap in de Islam

Profeetschap in de Islam Profeetschap in de Islam Allah (God), de Schepper van het universum en alles daarin, heeft de mens geschapen voor een nobel doel: om Hem alleen te aanbidden en om een deugdzaam leven te leiden op basis

Nadere informatie

Over het lichaam van Christus

Over het lichaam van Christus Over het lichaam van Christus Enkele Schriftplaatsen die ons over de heel bijzondere en heerlijke waarheid van het lichaam van Christus spreken zijn: - 'En Hij is het Hoofd van het lichaam, de Gemeente,

Nadere informatie

Dag Hammarskjøld, 1950

Dag Hammarskjøld, 1950 Godsdienstfilosofie God does not die on the day when we cease to believe in a personal deity, but we die on the day when our lives cease to be illumined by the steady radiance, renewed daily, of a wonder,

Nadere informatie

Nieuw-Apostolische Kerk Internationaal

Nieuw-Apostolische Kerk Internationaal Leer en inzicht Scheppingsgeloof en Evolutietheorie Onder scheppingsgeloof verstaan we het geloof van de mens dat de wereld geschapen is door God. In dit artikel beschrijven we eerst de inhoud van het

Nadere informatie

Getallen vertellen het verhaal van het leven, deel 4

Getallen vertellen het verhaal van het leven, deel 4 09 maart 2019 Getallen vertellen het verhaal van het leven, deel 4.media De vijf Text: Ursula Gerhard Image: Bartlomiej Wozniakowski Naar deel 3 De bekende stelling van Pythagoras is in wezen de uitdrukking

Nadere informatie

Geloof tegenover gevoelens

Geloof tegenover gevoelens Kenneth Hagins Geloofsles nr. 7 Geloof tegenover gevoelens Centrale waarheid: Een formule voor geloof is: 1) Zoek in Gods Woord naar een belofte die betrekking heeft op wat u nodig heeft, 2) Geloof Gods

Nadere informatie

Geloof en wetenschap, een spannende relatie Schepping en evolutie als casus

Geloof en wetenschap, een spannende relatie Schepping en evolutie als casus Geloof en wetenschap, een spannende relatie Schepping en evolutie als casus Marc J. de Vries 1 Aanvankelijke harmonie tussen geloof en natuurwetenschap Natuurwetenschappen zijn ontstaan in christelijke

Nadere informatie

En God schiep de mens naar Zijn beeld; naar het beeld van God schiep Hij hem; man en vrouw schiep Hij ze. Genesis 1:27

En God schiep de mens naar Zijn beeld; naar het beeld van God schiep Hij hem; man en vrouw schiep Hij ze. Genesis 1:27 Inhoud Inhoud 5 Woord vooraf 7 1. Een hoge afkomst 11 2. Ongehoorzaamheid 19 3. God zoekt 27 4. Geloof 33 5. Het horen van Gods stem 41 6. Als God het hart opent 49 7. Kennis van onze zonde 55 8. Niet

Nadere informatie

Kapstok. Proces van Geestelijke Groei. Dick Slikker

Kapstok. Proces van Geestelijke Groei. Dick Slikker Kapstok Proces van Geestelijke Groei Dick Slikker 1 Inhoud 1 Komt het weer goed tussen mens en God? 5 2 In Sync met God 11 3 Uitdaging van de Leerschool 17 4 Onze waarom vragen als God het net anders doet

Nadere informatie

11 De ontdekking van de mens en de wereld - internet oefentoets

11 De ontdekking van de mens en de wereld - internet oefentoets 11 De ontdekking van de mens en de wereld - internet oefentoets Opdracht 1 Wat is de Sokratische methode? Opdracht 2 Waarom werd Sokrates gedwongen de gifbeker te drinken? Opdracht 3 Waarom zijn onze zintuigen

Nadere informatie

In den beginne Studieblad 1

In den beginne Studieblad 1 -1- GODS PLAN MET MENSEN Dit is een uitgave van de Volle Evangelie Gemeente Immanuël Breda Auteur: Cees Visser (voorganger) In den beginne Studieblad 1 Inleiding In den beginne Uit Hem zijn alle dingen

Nadere informatie

Reis door het zonnestelsel

Reis door het zonnestelsel Reis door het zonnestelsel GROEP 5-6 41 50 minuten 1, 23 en 32 Zet voor de activiteit Planeten de planeten onder elkaar op het bord, zoals in de tabel. De leerling: weet dat de acht planeten verschillend

Nadere informatie

2 Korintiers 3:6b. want de letter doodt, maar de Geest maakt levend

2 Korintiers 3:6b. want de letter doodt, maar de Geest maakt levend 2 Korintiers 3:6b want de letter doodt, maar de Geest maakt levend 1 De Bijbel is het geschreven woord van God. Het is alleen geschreven omdat het eerst het gesproken woord van God was. Johannes 1:1-5

Nadere informatie

Hij is van plan om mensen voorspoed te brengen (Jeremia 29:11) Hij heeft behagen in Zijn volgelingen (Psalm 147:11)

Hij is van plan om mensen voorspoed te brengen (Jeremia 29:11) Hij heeft behagen in Zijn volgelingen (Psalm 147:11) Les 4 voor 28 april 2018 En ik zag een andere engel, die hoog aan de hemel vloog. En hij had het eeuwige Evangelie, om dat te verkondigen aan hen die op de aarde wonen, en aan elke natie, stam, taal en

Nadere informatie

Ds. S. Runia Leerjaar 3

Ds. S. Runia Leerjaar 3 Ds. S. Runia Leerjaar 3 Oude Testament 3e jaar Volgens de onderlinge taakverdeling tussen de docenten Oude Testament komt in het laatste cursusjaar de derde reeks boeken van TeNaCH aan de orde, die de

Nadere informatie

Vlinder circus Waar wonderen uitkomen

Vlinder circus Waar wonderen uitkomen Vlinder circus Waar wonderen uitkomen Leugen en waarheid Gedachten over de film Een man heeft in zijn leven allen maar minachting en afwijzing meegemaakt. Hij is zo anders als al de mensen om hem heen.

Nadere informatie

Genesis 1: 26-2:1 Lukas 8:22-25 Thaborkerk + Ontmoetingskerk 18 juni 2018

Genesis 1: 26-2:1 Lukas 8:22-25 Thaborkerk + Ontmoetingskerk 18 juni 2018 Genesis 1: 26-2:1 Lukas 8:22-25 Thaborkerk + Ontmoetingskerk 18 juni 2018 Bij begin is God gaan scheppen,- de hemelen en het aardland. Zo opent de Naardense Bijbel. In het begin schiep God de hemel en

Nadere informatie

Preek over HC Zondag 8. Liturgie: Votum en groet Zingen: Ps. 33:1,2

Preek over HC Zondag 8. Liturgie: Votum en groet Zingen: Ps. 33:1,2 Preek over HC Zondag 8 Liturgie: Votum en groet Zingen: Ps. 33:1,2 Viering Heilig Avondmaal Lezen: avondmaalsformulier 4 Apostolische Geloofsbelijdenis: Gez. 179b Rondgang van het brood Lezen: Efeziërs

Nadere informatie

Gods woord naar harten en huizen van mensen

Gods woord naar harten en huizen van mensen Gods woord naar harten en huizen van mensen Gods woord naar harten en huizen van mensen Thema avond: Zelfaanvaarding Evangelische Zendingsgemeente De Ark Tiel, 14 november 2018 Dirk de Boer Gedicht Wie

Nadere informatie

De Heilige Geest. interpretatie. Gods Woord. en de. van

De Heilige Geest. interpretatie. Gods Woord. en de. van De Heilige Geest en de interpretatie van Gods Woord De Heilige Geest en de interpretatie van Gods Woord pagina 2/8 De Heilige Geest en de interpretatie van Gods Woord www.bijbelcollege.nl 2012, Stg. BTO

Nadere informatie

Wat is het doel van het leven?

Wat is het doel van het leven? Wat is het doel van het leven? Waar kom ik vandaan? Waarom ben ik hier? Waar ga ik heen? Een van de eerste vragen die bij je opkomen bij het afvragen wat ons doel van het leven is, is "waar komen we vandaan?"

Nadere informatie

Een aantal belangrijke Theologische Kaders Deel #1

Een aantal belangrijke Theologische Kaders Deel #1 Een aantal belangrijke Theologische Kaders Deel #1 Philip Nunn De Bron 2 april 2017 1 Hoe denk je? Postmoderne manier van denken Elke persoon mag zijn eigen waarheid hebben. Het is waar voor jouw Moderne

Nadere informatie

filosofie vwo 2015-II

filosofie vwo 2015-II Opgave 1 Over vrijheid en christelijk geloof 1 maximumscore 2 Een uitleg in welk opzicht Mill vindt dat het calvinistische idee van gehoorzaamheid niet overeenstemt met het christelijk geloof: als de mens

Nadere informatie

BASIS THEOLOGIE: GOD WOORD

BASIS THEOLOGIE: GOD WOORD Algemene Bijbelstudie Seizoen 2017-2018 BASIS THEOLOGIE: GOD WOORD Inleiding Op de 9 Algemene Bijbelstudieavonden (van oktober tot en met juni) zullen naar plan de volgende Basis Theologie onderwerpen

Nadere informatie

De innerlijke mens Studieblad 7

De innerlijke mens Studieblad 7 -1- GODS PLAN MET MENSEN Dit is een uitgave van de Volle Evangelie Gemeente Immanuël Breda Auteur: Cees Visser (voorganger) De innerlijke mens Studieblad 7 Inleiding Hart Oude Testament In het vorige artikel

Nadere informatie

ZÉxw a xâãáuü xy. Nr. 13 november 2012

ZÉxw a xâãáuü xy. Nr. 13 november 2012 ZÉxw a xâãáuü xy Nr. 13 november 2012 De Goed Nieuwsbrief is een uitgave van Roelof Tichelaar en heeft als doelstelling: - de verspreiding van de boodschap van een spiritueel christendom - het informeren

Nadere informatie

Les in het kort. Les 1 Schepping en zondeval 29 september-5 oktober. Kerntekst: Galaten 3:29

Les in het kort. Les 1 Schepping en zondeval 29 september-5 oktober. Kerntekst: Galaten 3:29 Les 1 Schepping en zondeval 29 september-5 oktober Kerntekst: Galaten 3:29 Weten: Uitdrukking geven aan Gods verlangen om de eenheid van zijn Schepping te herstellen, nadat de zonde de harmonie verstoorde,

Nadere informatie