Eerste Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld. Rond de Waterput donderdag 17 oktober 2013 Allan R. de Monchy

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Eerste Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld. Rond de Waterput donderdag 17 oktober 2013 Allan R. de Monchy"

Transcriptie

1 Eerste Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld Rond de Waterput donderdag 17 oktober 2013 Allan R. de Monchy

2 Twee bijeenkomsten: Donderdag 17 october 2013: Historische ontwikkelingen van Astrologie. Astronomie en Religie. De bittere strijd tussen kerk en wetenschap om hemelbeelden. Donderdag 31 oktober 2013: De structuur van het universum. De stand van zaken ten aanzien werelden buiten ons zonnestelsel.

3 De drie verborgen hemelbeelden Waar moeten wij ze zoeken? In de religie? In de astrologie? Astronomie en kosmologie? In de oudheid geen onderscheid!

4 Het religieuze Hemelbeeld. Vanaf de oudheid tot de verlichting: een volmaakt geschapen wereld met de Hemel achter de sterren.

5

6

7 De Oudste vormen van Astronomie en Astrologie stamt uit de tijd van de Sumeriërs in Mesopotamië 3000 v.chr, de uitvinders van het schrift. De Grieken namen veel over van deze inzichten en gaven Grieks mythologische- of dierennamen aan de vele sterrenbeelden.

8 Men maakte onderscheid tussen sterren die een vaste plaats hadden aan de hemel, die de sterrenbeelden vormden en de zo genaamde zwervende sterren. Dit bleken later de planeten te zijn. De stand van de zwervende sterren aan de hemel bevatte hemelse boodschappen en zo werd ook religie een belangrijk deel in de astronomie en astrologie.

9 Het Griekse klassieke beeld werd uiteengezet 150 n.chr. Door Ptolemeus van Alexandrië.

10 Geocentrische visie van Ptolemeus

11 De Donkere Middeleeuwen Na val van het Romijnse rijk rond de 5-de eeuw stagneerde de culturele ontwikkeling in Europa maar gelukkig namen de Arabieren de beschaving over. Zij vertaalde de Almagest van Ptolemeus en stichten sterrenwachten zoals b.v. een observatorium in Samarkand. Met de Renaissance begon de wedergeboorte van de oude kennis in Europa.

12 Ulugh Beg Observatorium in Samarkand, Oezbekistan Ulug Bey was heerser van het rijk der Timoeriden, maar stelde meer belang in de astronomie. Hij publiceerde zijn metingen, uitgevoerd met een reusachtige sextant in de sterrencatalogus Zidji Djadid Sultani ( )

13 Nicolaus Copernicus De vreemde beweging van de planeten kon worden verklaard door de zon in het centrum van het heelal te plaatsen. Geocentrisch- versus Heliocentrisch heelal.

14 De kerk en het Heelal. De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. Een ondergeschikte plaats in het heelal van de aarde conflicteert met dit dogma. De Kerk hield dogmatisch vast aan het hemelbeeld van Ptolemeus. Copernicus publiceerde pas van af zijn sterfbed zijn denkbeelden in De Revolutionibus Orbium Coelestium in 1543.

15 Galileo Galilei, Italiaanse natuurkundige,

16 1564 geboren in Pisa Het leven van Galilei 1589 hoogleraar in Pisa en later Floranse. Schreef het boek De Muto (Over Beweging) in Maakte als eerste een sterrenkijker naar het ontwerp van de Nederlander Hans Lippershey. Ging twijfelen aan Ptolemeus en verdedigde Copernicus. Schreef een boek Dialogo met toestemming van de Kerk in Rome maar kreeg toch huisarrest. Liet in Nederland drukken: Discorsi Dimostrazioni Mathematiche, interno a due muovi science.

17 Schijngestalten van de maan geobserveerd met de Hollandse kijker van Hans Lippershey, Sacharias Jansen of Jacob Metius.

18 Kerk, Geocentrisme en Heliocentrisme. Galilei was goed bevriend met paus Urbanus VIII aan wie hij zijn geschrift Il Saggiatore (De Analyticus) opdroeg. Bekritiseerde de Kerk en haar rol in de Wetenschap. Werd toch twee maal onderzocht door de Inquisitie. Hij werd gedwongen afstand te nemen van zijn Heliocentrische dwaalleer.

19 Giordano Bruno, Bruno kwam met het idee dat ook sterren zonnen waren met planeten zoals bijvoorbeeld de aarde.

20 Levend verbrand voor zijn waanideeën! Dat sterren ook zonnen met planeten konden zijn was niet alleen heliocentrisme maar nog een stap erger. Bruno werd op slinkse wijze naar Rome gelokt en aldaar gevangen genomen en tot de brandstapel veroordeeld door de Inquisitie. Uitgevoerd 16 februari Pas in 1992 heeft de Katholieke Kerk formeel toegegeven dat Copernicus, Galilei en Bruno gelijk hadden met hun denkbeelden.

21

22 Johannes Lippershey en Sacharias Jansen Nederlandse brillenmakers in de 16-eeuw. Het maken van deugdelijk glas was een groot probleem. Met glas van de glasoven in Blauwedijk te Middelburg vanaf 1581 lukte het om goede lenzen te slijpen en zo werd de Hollandse Kijker uitgevonden. Lippershey vraagt bij de Staten van Zeeland patent aan maar krijgt het niet want ook Jacob Metius, te Alkmaar diende een aanvraag in. Prins Maurits krijgt te zien dat je met een Hollandse kijker vanuit den Haag de kerkklok in Delft kon aflezen.

23 Astrologie, Dierenriem of Zodiac Zodiac in een synagoge in Isreal, 5-de eeuw

24 Astronomische Klok met Zodiak op de Piazza San Marco in Venetie.

25 De Ecliptica Wij weten ondertussen: De aarde beschrijft een baan om de Zon: de Ecliptica. Omdat de aarde as scheef staat op de vlak van planeten (en haar eigen baan), maakt de ecliptica ook een hoek van 23 ½ graad. Daardoor bewegen de zwerfsterren en de zon zich in een band over de hemel: de Dierenriem of Zodiac.

26 De ecliptica of schijnbare zonneweg is de baan van de zon ten opzichte van de sterren aan de hemelbol. Van de zon uit gezien is de ecliptica de jaarlijkse baan van de aarde om de zon. Vanuit de aarde gezien verplaats zich de zon langs de 12 (eigenlijk 13) sterrenbeelden die achter de ecliptica liggen. Deze 12 sterrenbeelden vormen de dierenriem. Winter Steenbok Zomer Kreeft Lente punt 21 maart Ram of Aries

27 De Dierenriem of Zodiac Wordt verdeeld in 12 segmenten met de namen van de sterrenbeelden. Deze indeling stamt uit de Babylonische (Chaldeeuwse) tijd, 7-de eeuw v.chr. En werd overgenomen door de Grieken. De zon en planeten staan in een sterrenbeeld. De standen bij de geboorte van een mens bepaald haar karakter en lot. Een astroloog stelt een horoscoop op waar dat wordt beschreven.

28 Precessie van de ecliptica De aarde is een tol die om haar as draait. De as waar de aarde om draait verschuift met ėėn graad per 72 jaar. Een precessie omwenteling is dus jaar. Daardoor is het lentepunt (21 maart) verschoven van Ram (in de oudheid) naar Vissen en gaat richting Waterman. Astrologen zeggen daarom dat wij straks leven in het tijdperk van de Waterman.

29 Tekens van de Astrologie

30 Tycho Brahe probeert het geocentrisme te redden.

31 Starneborg op het eiland Hven

32 Jahannes Kepler Hoogleraar in de Wiskunde te Graz aan de Protestants Hogeschool. Situatie protestanten moeilijk en hij vertrok naar Praag. Ontmoete Tycho Brahe en werd zijn assistent. Schreef: Mystericum Cosmograficum.

33 Keplers Perkenwet beschreef met grotere nauwkeurigheid de planeetbewegingen om de zon.

34 Supernova SN1604 Kepler zag een ster explosie 17 novemer 1604 in het sterrenbeeld Schutter. Ook Tycho Brahe had in 1572 een Stella Nova gezien

35 Kepler verhuist naar Linz in Kepler was een gelovig mens en was overtuigd van de volmaaktheid van de schepping al was heliocentrisme zijn overtuiging. Maar ook een wetenschapper in hart en nieren en schreef het belangrijkste standaardwerk Epitome Astronomia Copernicanae dat 7 boeken omvatte. Toonde onder andere aan dat Christus 4 jaar voor de jaartelling was geboren.

36 Johannes Kepler in dienst van Wallenstein, Sagen Kepler als Astroloog(?) schrijft een horoscoop van Wallenstein

37 Isaac Newton

38 Het leven van Newton Geboren Woohlsthorp, Lincolnshire studeerde Wiskunde in Cambridge 1660 Lucasian Professor Trinity Collage Verzette zich tegen de wens van Koning James II om universiteiten tot Katolieke instituties te maken. Schreef Philisophiae Naturalis Principia Mathematica afgekort Principia. Werd Master of Mint in London vanaf 1966 tot zijn dood.

39 De Wetten van Newton De kracht die een appel doet vallen is de zelfde kracht die de maan alsmede de planeten (en aarde) in hun banen doen houden. De Zwaartekracht. Algemeen: kracht is massa maal versnelling: F=ma Zwaartekracht is F = mg waarbij g de versnelling van de zwaartekracht op aarde voorstelt. g(aarde) = 9,2 m/sec²

40 Newton s Algemene Gravitatie wet. F = zwaartekracht tussen twee voorwerpen (in Newton) G = gravitatieconstante m 1 = massa van het eerste voorwerp (in kg) m 2 = massa van het tweede voorwerp (in kg) r = afstand tussen de middelpunten van de voorwerpen (in m)

41 Het nauwkeurig bepalen van Gravitatieconstante was een lastige klus die Henri Cavendish klaarde met een torsiebalans-experiment. Daaruit volgt een waarde van: 6, m 3 s 2 kg 1 of Nm 2 kg 2

42

43 De wetten van Newton kan elk detail van de bewegingen in het zonnestelsel verklaren, behalve De baan van Mercurius!! EINDE DEEL I

Tweede Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld. Rond de Waterput donderdag 31 oktober 2013 Allan R. de Monchy

Tweede Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld. Rond de Waterput donderdag 31 oktober 2013 Allan R. de Monchy Tweede Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld Rond de Waterput donderdag 31 oktober 2013 Allan R. de Monchy Twee bijeenkomsten: Donderdag 17 oktober 2013: Historische ontwikkelingen van Astrologie.

Nadere informatie

Galileo Galileï

Galileo Galileï Galileo Galileï 1564-1642 Waarom het conflict rond Galio Galileï geen conflict is tussen geloof en wetenschap of godsdienst en wetenschap! Geen conflict tussen geloof en wetenschap! 1. Galileo beschouwde

Nadere informatie

Cursus Inleiding in de Sterrenkunde

Cursus Inleiding in de Sterrenkunde Cursus Inleiding in de Sterrenkunde Sterrenbeelden naamgeving ca. 3000 v Chr. (Kreta) 48 klassieke sterrenbeelden, w.o. Dierenriem nu 88 officieel (door I.A.U.) met blote oog ca. 6000 sterren sternamen:

Nadere informatie

Sterrenkunde in de prehistorie: Lascaux : COLLEGE II : RECAPITULATIE COLLEGE I. Ontzag voor hemelverschijnselen.

Sterrenkunde in de prehistorie: Lascaux : COLLEGE II : RECAPITULATIE COLLEGE I. Ontzag voor hemelverschijnselen. RECAPITULATIE COLLEGE I Eerste kennismaking - planeten! clusters van sterrenstelsels - leegte, grootte, ruimte-tijd Simpele waarnemingen - sterren, & sterrenbeelden, - Zon, Maan, planeten, kometen - verduisteringen,

Nadere informatie

WELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 7 september Ignas Snellen

WELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 7 september Ignas Snellen WELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 7 september 2015 13.45 15.30 Ignas Snellen Docent: Ignas Snellen Assistenten: Joris Witstok, Charlotte Brand, Niels Ligterink, Mieke Paalvast Doel, Inleiding Astrofysica:

Nadere informatie

Basiscursus Sterrenkunde

Basiscursus Sterrenkunde Basiscursus Sterrenkunde Les 1 Sterrenwacht Tweelingen te Spijkenisse 24 April 2019 Inhoud van de cursus Inleiding Geschiedenis Afstanden in het heelal Het zonnestelsel Onze zon en andere sterren Sterrenstelsels

Nadere informatie

Wetenschap hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Wetenschap hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/61310 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW Van geocentrisch naar heliocentrisch wereldbeeld

Praktische opdracht ANW Van geocentrisch naar heliocentrisch wereldbeeld Praktische opdracht ANW Van geocentrisch naar heliocentrisch wereldbeeld Praktische-opdracht door een scholier 3921 woorden 9 november 2008 4,8 71 keer beoordeeld Vak ANW Van geocentrisch naar heliocentrisch

Nadere informatie

Samenvatting ANW Hoofdstuk 6: het heelal

Samenvatting ANW Hoofdstuk 6: het heelal Samenvatting ANW Hoofdstuk 6: het heelal Samenvatting door A. 929 woorden 29 juni 2014 0 keer beoordeeld Vak ANW P1 Breedtegraad: s Nachts: hoek van poolster met horizon Overdag: hoogste hoek van de zon

Nadere informatie

De ontraadseling van de hemel

De ontraadseling van de hemel De ontraadseling van de hemel In het poppenstuk kijkt een man door een sterrenkijker en doet ontdekkingen waarvoor hij een beloning krijgt. Maar voordat het zover was moesten er drie dingen gebeuren: een

Nadere informatie

15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD

15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD 15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD 1 15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD 2 MENSEN WILLEN STRUCTUREN ZIEN 15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD 3 DE MENS BEGON TE BESCHRIJVEN WAT HIJ AAN DE HEMEL

Nadere informatie

Werkstuk Wiskunde B Gulden snede

Werkstuk Wiskunde B Gulden snede Werkstuk Wiskunde B Gulden snede Werkstuk door een scholier 1937 woorden 28 januari 2004 6,1 28 keer beoordeeld Vak Wiskunde B Werkstuk Wiskunde: De Gulden Snede (a)laat zien hoe de verhouding van de gulden

Nadere informatie

Sterren kijken achter de dijken. Vier eeuwen sterrenkunde in Nederland

Sterren kijken achter de dijken. Vier eeuwen sterrenkunde in Nederland Sterren kijken achter de dijken Vier eeuwen sterrenkunde in Nederland Korte voorgeschiedenis tot 1600 Oudste wetenschap (Babyloniers 2000 v.chr.) Praktische betekenis Tijdrekening en kalender, landbouw

Nadere informatie

3,9. Samenvatting door een scholier 738 woorden 25 juni keer beoordeeld

3,9. Samenvatting door een scholier 738 woorden 25 juni keer beoordeeld Samenvatting door een scholier 738 woorden 25 juni 2004 3,9 14 keer beoordeeld Vak ANW 4.1.1 Wegwijs in tijd en ruimte -Vraagstuk: vorm van de aarde. Waarnemen aan de hand v/d schaduw -De zon -> komt op

Nadere informatie

Copernicus, leven en werk AWSV METIUS

Copernicus, leven en werk AWSV METIUS Copernicus, leven en werk AWSV METIUS Alkmaar - 25 januari 2019 3 Aristarchos van Samos (-310;-230) Zon: op de horizon Samen met Maan: eerste of laatste kwartier 3? afstand tot maan tgα = afstand tot

Nadere informatie

Sterrenkunde en wiskunde van : interacties.

Sterrenkunde en wiskunde van : interacties. Sterrenkunde en wiskunde van 1570-1700: interacties. De hemelsfeer 1 Al in de oudheid werden de bewegingen van zon, maan, planeten en sterren beschreven tegen de achtergrond van de hemelsfeer. Dit is een

Nadere informatie

Week 8. Wetenschappelijke Revolutie Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com

Week 8. Wetenschappelijke Revolutie Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com Week 8. Wetenschappelijke Revolutie Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com Inhoud college Bespreking opdracht 1 Pauze Bespreking opdracht 2 Opdracht 1 Studenten

Nadere informatie

Gravitatie en kosmologie

Gravitatie en kosmologie Gravitatie en kosmologie FEW cursus Jo van den Brand & Jeroen Meidam Les 1: 3 september 2012 Overzicht Docent informatie Jo van den Brand, Jeroen Meidam Email: jo@nikhef.nl, j.meidam@nikhef.nl 0620 539

Nadere informatie

ZIN EN ONZIN VAN DE "VIA COMBUSTA" en HET EPOS VAN GILGAMESH

ZIN EN ONZIN VAN DE VIA COMBUSTA en HET EPOS VAN GILGAMESH 1 ZIN EN ONZIN VAN DE "VIA COMBUSTA" en HET EPOS VAN GILGAMESH Het gevecht tussen Gilgamesh en Enkidu met het beest " Humbaba" Iedere astroloog die geïnteresseerd is in uurhoekastrologie, weet wat de "Via

Nadere informatie

Samenvatting Levensbeschouwing LV \'Over wondere feiten\' Hoofdstuk 1

Samenvatting Levensbeschouwing LV \'Over wondere feiten\' Hoofdstuk 1 Samenvatting Levensbeschouwing LV \'Over wondere feiten\' Hoofdstuk 1 Samenvatting door L. 887 woorden 16 juli 2013 7,1 10 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Samenvatting LV Over wondere feiten Hoofdstuk

Nadere informatie

De telescoop een seecker instrument om verre te sien

De telescoop een seecker instrument om verre te sien De telescoop een seecker instrument om verre te sien Robert Wielinga robert@sonnenborgh.nl 11 e eeuw: ontdekking van de leessteen een druppel water werkt als een vergrootglas brillen vanaf 1300 bolle lens:

Nadere informatie

PG+ Sterrenkunde. Ellen Schallig. 14 november 2013

PG+ Sterrenkunde. Ellen Schallig. 14 november 2013 PG+ Sterrenkunde Ellen Schallig 14 november 2013 Inhoudsopgave Huishoudelijke mededelingen Recap: Het heelal is groot en leeg De Babyloniërs De Grieken Sprong naar zestiende eeuw Huishoudelijke mededelingen

Nadere informatie

Geschiedenis van de Sterrenkunde

Geschiedenis van de Sterrenkunde Geschiedenis van de Sterrenkunde Frank Verbunt Departement Sterrenkunde Nijmegen / IMAPP Nijmegen 6 februari 2013 Frank Verbunt (Sterrenkunde Nijmegen) Geschiedenis van de Sterrenkunde Nijmegen, 6 februari

Nadere informatie

In de 2de eeuw na Christus bracht Claudius Ptolemaeus een model naar voren waarbij de aarde het

In de 2de eeuw na Christus bracht Claudius Ptolemaeus een model naar voren waarbij de aarde het Werkstuk door een scholier 3126 woorden 4 januari 2005 5,8 108 keer beoordeeld Vak ANW Galileo Galilei De hoofdvraag van ons verslag luidt als volgt: Wie was Galileo Galilei en wat zijn zijn belangrijkste

Nadere informatie

Wat waren de sterren? Gaatjes in het hemelgewelf waardoor het hemelse vuur scheen? Kwade demonen die s nachts naar de mensen keken?

Wat waren de sterren? Gaatjes in het hemelgewelf waardoor het hemelse vuur scheen? Kwade demonen die s nachts naar de mensen keken? Wereldbeeld, geschiedenis. Stel je voor dat je als oude Griek probeert te begrijpen hoe de wereld er uit ziet. Daarbij moeten dus ook zon, maan, sterren, seizoenen, e.d. verklaard worden. Zou het uitmaken

Nadere informatie

Inleiding Astrofysica

Inleiding Astrofysica Inleiding Astrofysica Hoorcollege I 11 september 2017 Welkom n Doel: het college Inleiding Astrofysica vormt de basis voor de studie sterrenkunde en fungeert als inleiding voor alle andere sterrenkunde

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW Galileo Galilei

Praktische opdracht ANW Galileo Galilei Praktische opdracht ANW Galileo Galilei Praktische-opdracht door een scholier 4046 woorden 13 maart 2002 7,3 109 keer beoordeeld Vak ANW 2. Inleiding De hoofdvraag van mijn verslag luidt als volgt: Wie

Nadere informatie

Jupiter en zijn Galileïsche manen

Jupiter en zijn Galileïsche manen Jupiter en zijn Galileïsche manen Jupiter en de Galileïsche manen in Toldijk In de koepel van de Zuidelijke Hemel heeft Henk Olthof het mechaniek van Jupiter met vier van zijn manen opgesteld. Bij rondleidingen

Nadere informatie

Samenvatting ANW Artikel 9 en Artikel 43 t/m Artikel 56

Samenvatting ANW Artikel 9 en Artikel 43 t/m Artikel 56 Samenvatting ANW Artikel 9 en Artikel 43 t/m Artikel 56 Samenvatting door een scholier 2694 woorden 5 juli 2004 4,9 43 keer beoordeeld Vak ANW A9 Hemelbewegingen: uurwerk of glazen bol? Ruimtetijd Het

Nadere informatie

De redactie van Groniek wenst u veel leesplezier toe.

De redactie van Groniek wenst u veel leesplezier toe. Voorwoord Het zou leuk zijn als we toch niet in het saaist denkbare heelal leven, sprak hoogleraar kosmologie Diederik Roest onlangs in de Volkskrant. 1 In het artikel bespreekt Roest de recente ontdekking

Nadere informatie

KleinKracht Karin Heesakkers 2006-2011 www.kleinkracht.nl

KleinKracht Karin Heesakkers 2006-2011 www.kleinkracht.nl De zon is een ster, net als alle andere sterren aan de hemel. Zij staat alleen veel dichter bij ons en daarom zien we haar als een schijfje aan de hemel. Een ster is een grote gasbol waar binnenin kernfusie

Nadere informatie

1 Inleiding. Worden de maanden langer of korter?

1 Inleiding. Worden de maanden langer of korter? 1 Inleiding Worden de maanden langer of korter? In 1695 had de Engelse astronoom Halley berekend dat in de loop van de laatste 800 jaar (vóór 1695) de maanden korter waren geworden. In zijn tijd zou een

Nadere informatie

1. Overzicht Hemelmechanica 2. Elektromagnetische straling 3. Zonnestelsel(s) 4. Sterren: fysische eigenschappen 5. Sterren: struktuur + evolutie 6.

1. Overzicht Hemelmechanica 2. Elektromagnetische straling 3. Zonnestelsel(s) 4. Sterren: fysische eigenschappen 5. Sterren: struktuur + evolutie 6. Inleiding Astrofysica 1. Overzicht Hemelmechanica 2. Elektromagnetische straling 3. Zonnestelsel(s) 4. Sterren: fysische eigenschappen 5. Sterren: struktuur + evolutie 6. Sterren: stervorming, sterdood

Nadere informatie

04 H2 Zes reuzen in 2000 jaar. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

04 H2 Zes reuzen in 2000 jaar. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur Its Academy Laatst gewijzigd 08 May 2015 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/46110 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van

Nadere informatie

WELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 12 september

WELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 12 september WELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 12 september 2016 15.45 17.30 Ignas Snellen Docent: Ignas Snellen Assistenten: Charlotte Brand, Mieke Paalvast, Alex Pietrow, Erik Osinga, Dominique Petit, Jessamy

Nadere informatie

Opdracht ANW Leerdoelen h10 en h11

Opdracht ANW Leerdoelen h10 en h11 Opdracht ANW Leerdoelen h10 en h11 Opdracht door V. 2378 woorden 29 juni 2011 3,5 2 keer beoordeeld Vak Methode ANW Scala Leerdoelen 10 1. Kunt uitleggen hoe wetenschappers bewezen dat de aarde rond was

Nadere informatie

Presentatie bij de cursusbrochure Sterrenkunde voor Jongeren

Presentatie bij de cursusbrochure Sterrenkunde voor Jongeren JongerenWerkGroep voor Sterrenkunde Presentatie bij de cursusbrochure Sterrenkunde voor Jongeren 1 Inhoud Wat is de JWG Sterren en dwaalsterren Alles draait! De zon en de maan Het zonnestelsel Buiten het

Nadere informatie

7,9. Draait de aarde of draait de hemel? Wat was de hypothese van Copernicus? Samenvatting door een scholier 2085 woorden 6 juni 2002

7,9. Draait de aarde of draait de hemel? Wat was de hypothese van Copernicus? Samenvatting door een scholier 2085 woorden 6 juni 2002 Samenvatting door een scholier 2085 woorden 6 juni 2002 7,9 64 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar 10.1 Alles draait om de aarde.. Draait de aarde of draait de hemel? Elke 24 uur draait de aarde eenmaal

Nadere informatie

Keuzeopdracht natuurkunde voor 5/6vwo

Keuzeopdracht natuurkunde voor 5/6vwo Exoplaneten Keuzeopdracht natuurkunde voor 5/6vwo Een verdiepende keuzeopdracht over het waarnemen van exoplaneten Voorkennis: gravitatiekracht, cirkelbanen, spectra (afhankelijk van keuze) Inleiding Al

Nadere informatie

Overzicht. Vandaag: Frank Verbunt Het heelal Nijmegen 2014

Overzicht. Vandaag: Frank Verbunt Het heelal Nijmegen 2014 Vandaag: Frank Verbunt Het heelal Nijmegen 2014 Korte Geschiedenis Inhoud van het heelal: film Powers of Ten Het zonnestelsel Boek: hoofdstuk1, 2.1 Overzicht 12 feb: Inleiding, Zonnestelsel 19 feb: Meten

Nadere informatie

MESOPOTAMISCHE ASTROLOGIE. Case studie:vlucht MH17 EN DE STERREN

MESOPOTAMISCHE ASTROLOGIE. Case studie:vlucht MH17 EN DE STERREN 1 MESOPOTAMISCHE ASTROLOGIE Case studie:vlucht MH17 EN DE STERREN Het is nu ( juli 2015) meer dan een jaar geleden dat op 17 juli 2014 een vliegtuig van Malaysian Airlines-vlucht MH17 dat op weg was van

Nadere informatie

Kijken naar sterrenbeelden

Kijken naar sterrenbeelden Kijken naar sterrenbeelden GROEP 5-6 54 70 minuten 1, 5, 6, 8, 23, 54 en 55 De leerling: (her)kent de sterrenbeelden uit de horoscopen weet dat de sterrenbeelden deel uitmaken van de dierenriem weet dat

Nadere informatie

Wiskunde als cultuur van de wetenschap

Wiskunde als cultuur van de wetenschap Wiskunde als cultuur van de wetenschap Henk Broer Johann Bernoulli Instituut voor Wiskunde en Informatica Rijksuniversiteit Groningen Significante artefacten Dodecaëder uit Hartwerd en Newton s Principia

Nadere informatie

WAT VOLGDEN DE WIJZEN?

WAT VOLGDEN DE WIJZEN? ASTRONOMIE TEKST GERT-JAN VAN HEUGTEN Tweeduizend jaar geleden trokken wijze mannen vanuit het oosten naar Jeruzalem, om de nieuwe Koning van de Joden te aanbidden. Een ster ging voor hen uit. Welke ster

Nadere informatie

Thomas van Aquino ( )

Thomas van Aquino ( ) Thomas van Aquino (1225-1274) inhoudsopgave Personalia Thomas van Aquino Uit het leven van Tegenstellingen Scholastiek Basis denken en wetenschap Meer Thomas van Aquino Tijdgenoten Hedendaagse toepassing

Nadere informatie

Andere boeken in deze serie:

Andere boeken in deze serie: Andere boeken in deze serie: 978-94-6175-157-7 (HB) 978-94-6175-964-1 (e-book) 978-94-6175-218-5 (HB) 978-94-6175-960-3 (e-book) 978-94-6175-215-4 (HB) 978-94-6175-957-3 (e-book) 978-94-6175-158-4 (HB)

Nadere informatie

Samenvatting ANW, PTA 2.

Samenvatting ANW, PTA 2. Samenvatting ANW, PTA 2. Zonnestelsel en heelal Hoofdstuk 47. Sterrenbeelden die wij kennen zijn afkomstig van gebieden rond de middellandse zee en de namen zijn afkomstig uit de Griekse mythologie. De

Nadere informatie

Inleiding Astrofysica

Inleiding Astrofysica Inleiding Astrofysica Hoorcollege II 17 september 2018 Samenvatting hoorcollege I n Praktische aspecten: n aangemeld op Blackboard? n Overzicht van ontwikkelingen in de moderne sterrenkunde en de link

Nadere informatie

Hoe werkt een TELESCOOP?

Hoe werkt een TELESCOOP? Hoe werkt een TELESCOOP? rits de Mul voor Cosmos Sterrenwacht okt 2013 Na start loopt presentatie automatisch door 1 De COSMOS Telescoop Meade LX200 AC 16 inch Stralengang: oculairlens bolle spiegel holle

Nadere informatie

Het gemak van logaritmen

Het gemak van logaritmen Het gemak van logaritmen Steven Wepster Departement Wiskunde Universiteit Utrecht 27 februari 2019 Outline Workshop Waarom is x 1 dt t = log x Astronomische berekeningen I Eind 16e eeuw: Veel rekenwerk

Nadere informatie

Hoe volmaakt is de Schepping? Dinsdag 21 oktober en 4 november Willibrordushuis Allan R. de Monchy

Hoe volmaakt is de Schepping? Dinsdag 21 oktober en 4 november Willibrordushuis Allan R. de Monchy Hoe volmaakt is de Schepping? Dinsdag 21 oktober en 4 november Willibrordushuis Allan R. de Monchy Indeling Eerste bijeenkomst dinsdag 21 oktober; Een drieluik: Korte herhaling van het Verborgen wereldbeeld

Nadere informatie

Higgs-deeltje. Peter Renaud Heideheeren. Inhoud

Higgs-deeltje. Peter Renaud Heideheeren. Inhoud Higgs-deeltje Peter Renaud Heideheeren Inhoud 1. Onze fysische werkelijkheid 2. Newton Einstein - Bohr 3. Kwantumveldentheorie 4. Higgs-deeltjes en Higgs-veld 3 oktober 2012 Heideheeren 2 1 Plato De dingen

Nadere informatie

tussen weten Het Vaticaan zoekt ook naar asteroïden 14 radboud magazine 50

tussen weten Het Vaticaan zoekt ook naar asteroïden 14 radboud magazine 50 Sterrenk tussen weten Het Vaticaan zoekt ook naar asteroïden en 14 radboud magazine 50 achtergrond december 2016 15 Het is precies vierhonderd jaar geleden dat het Vaticaan de schriften van de astronoom

Nadere informatie

Geocentrisch Heliocentrisch

Geocentrisch Heliocentrisch Geocentrisch Heliocentrisch Voorstellingen van de kosmos door de eeuwen Rob van Gent Instituut voor de Geschiedenis en Grondslagen van de Wiskunde en de Natuurwetenschappen URU-Explokart Faculteit Geowetenschappen

Nadere informatie

Het Onderzoek. Laura Koopman Groep 7 woensdag 5 maart 2014 HET ONDERZOEK

Het Onderzoek. Laura Koopman Groep 7 woensdag 5 maart 2014 HET ONDERZOEK Het Onderzoek Laura Koopman Groep 7 woensdag 5 maart 2014 HET ONDERZOEK Inhoud In deze hoofdstukken is mijn werkstuk verdeeld: 1.Christiaan Huygens blz: 4 2.Antonie van Leeuwenhoek blz: 6 3.De beschrijving

Nadere informatie

Sterrenstof. OnzeWereld, Ons Heelal

Sterrenstof. OnzeWereld, Ons Heelal Sterrenstof OnzeWereld, Ons Heelal Mesopotamie: bestudering van de bewegingen aan het firmament vooral voor astrologie. Veel van de kennis, ook over bedekkingen (waaronder maans- en zonsverduisteringen)

Nadere informatie

Antwoorden ANW Blok 4 Heelal

Antwoorden ANW Blok 4 Heelal Antwoorden ANW Blok 4 Heelal Antwoorden door een scholier 2235 woorden 20 maart 2007 5,9 9 keer beoordeeld Vak Methode ANW Scala Hoofdstuk 1 1) Bewegingen in ons zonnestelsel a. Lees de inleiding. Noem

Nadere informatie

Inleiding Astrofysica

Inleiding Astrofysica Inleiding Astrofysica Hoorcollege II 20 september 2017 Samenva

Nadere informatie

1\ VOORGESCHIEDENIS. Stonehenge.

1\ VOORGESCHIEDENIS. Stonehenge. TSO3-1_GRAVITATIE_EN_STERRENKUNDE PAGINA 1 VAN 24 GRAVITATIE EN STERRENKUNDE 1\ VOORGESCHIEDENIS In het begin was er... alleszins geen wetenschap. Oude culturen hielden zich nochtans wel degelijk bezig

Nadere informatie

Tijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) 5.2 Een nieuw mens en wereldbeeld. Europa rond 1500 (1500 1600) (1500 1600)

Tijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) 5.2 Een nieuw mens en wereldbeeld. Europa rond 1500 (1500 1600) (1500 1600) Onderzoeksvraag: hoe veranderde de renaissance en het humanisme de uitgangspunten van wetenschappers en kunstenaars? Europa rond 1500 Kenmerkende aspecten: Het veranderende mens en wereldbeeld van de Renaissance

Nadere informatie

Kijken naar het heelal

Kijken naar het heelal Kijken naar het heelal GROEP 7-8 75 65 minuten 1 en 45 De leerling: weet dat de uitvinding van de telescoop voor bewijzen heeft gezorgd dat de aarde niet het middelpunt van het heelal is weet dat je met

Nadere informatie

www.pauldekort.nl info@pauldekort.nl 2009 HET GETIJDENPARK VAN SAENDELFT Paul de Kort

www.pauldekort.nl info@pauldekort.nl 2009 HET GETIJDENPARK VAN SAENDELFT Paul de Kort Paul de Kort Paul de Kort www.pauldekort.nl info@pauldekort.nl 2009 HET GETIJDENPARK VAN SAENDELFT Paul de Kort Het Catharijne Convent in Utrecht heeft een heel bijzonder boek in haar collectie; het Getijdenboek

Nadere informatie

H10. Het debat. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/45785

H10. Het debat. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/45785 Auteur Its Academy Laatst gewijzigd Licentie Webadres 08 May 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/45785 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

De kosmische afstandsladder

De kosmische afstandsladder De kosmische afstandsladder De kosmische afstandsladder Oorsprong Sterrenkunde Maan B Zon A Aarde C Aristarchos: Bij halve maan is de hoek zon-maanaarde, B, 90 graden. Als exact op hetzelfde moment de

Nadere informatie

Nu'ge bouwwerken Realis5sche beeldhouwkunst Schilderkunst met perspec5ef Veel mozaïek Vereren van de keizer Afname geloof in goden Toename geloof in

Nu'ge bouwwerken Realis5sche beeldhouwkunst Schilderkunst met perspec5ef Veel mozaïek Vereren van de keizer Afname geloof in goden Toename geloof in 750 0 500 Nu'ge bouwwerken Realis5sche beeldhouwkunst Schilderkunst met perspec5ef Veel mozaïek Vereren van de keizer Afname geloof in goden Toename geloof in God 4 de 10 de eeuw 10 de 13 de eeuw 13 de

Nadere informatie

De renaissance!! Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis.!

De renaissance!! Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis.! De renaissance Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis. Deze term betekent letterlijk de wedergeboorte, en is een kunststroming uit

Nadere informatie

Astronomie. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Astronomie. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur Sander Bons Laatst gewijzigd 03 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/75725 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Lespakket basisonderwijs

Lespakket basisonderwijs Eise Eisinga en zijn planetarium In de Friese plaats Franeker bevindt zich het oudste nog werkende planetarium ter wereld. In zijn eigen huis bouwde Eise Eisinga een nauwkeurig bewegend model van het zonnestelsel.

Nadere informatie

Inhoud. 16141_BW Ruimtevaart voor in BTB.indd 5 04/09/14 14:04

Inhoud. 16141_BW Ruimtevaart voor in BTB.indd 5 04/09/14 14:04 Inhoud Voorwoord 7 1. Terug in de tijd 8 2. Staren naar de sterren 10 3. Grootvaders van de ruimtevaart 12 4. Race om de ruimte 14 5. Baantjes trekken 16 6. Van straathond naar ruimteheld 18 7. De eerste

Nadere informatie

Wetenschapsweek Benadert wetenschap de waarheid?

Wetenschapsweek Benadert wetenschap de waarheid? Wetenschapsweek Benadert wetenschap de waarheid? Deel 1: Prof. dr. Sylvia Wenmackers Het antwoord van een wetenschapper: Isaac Asimov Maandag 24 oktober 2016 Boek: 1988 The Skeptical Inquirer Fall 1989

Nadere informatie

Belangrijke ontdekkingen en vergissingen in de geschiedenis van de kosmologie.

Belangrijke ontdekkingen en vergissingen in de geschiedenis van de kosmologie. Belangrijke ontdekkingen en vergissingen in de geschiedenis van de kosmologie. Stelling: In de geschiedenis van de kosmologie zijn vaak uit waarnemingen verkeerde conclusies getrokken. Zo vaak zelfs dat

Nadere informatie

Tijd van regenten en vorsten (1600 1700) / 17e eeuw

Tijd van regenten en vorsten (1600 1700) / 17e eeuw Tijdvakken Tijd van regenten en vorsten (1600 1700) / 17e eeuw K.A. * Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie * De bijzondere plaats in staatkundig opzicht

Nadere informatie

Geometrie in de Babylonische sterrenkunde

Geometrie in de Babylonische sterrenkunde Geometrie in de Babylonische sterrenkunde Mathieu Ossendrijver Humboldt-Universität Berlin NWD Noordwijkerhout 4 februari 2017 inhoud 1 inleiding: Babylonië, dierenriem, beweging van Jupiter, sexagesimale

Nadere informatie

Inleiding. Ik heb hiervoor gekozen omdat ik het heel interessant vind en ik had een onderwerp nodig.

Inleiding. Ik heb hiervoor gekozen omdat ik het heel interessant vind en ik had een onderwerp nodig. Het heelal Inleiding Ik heb hiervoor gekozen omdat ik het heel interessant vind en ik had een onderwerp nodig. Hoofdstukken Hoofdstuk 1 Het Heelal. blz. 3 Hoofdstuk 2 Het Zonnestelsel. blz. 4 Hoofdstuk

Nadere informatie

Onderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek stimuleerden de wetenschap en de cultuur?

Onderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek stimuleerden de wetenschap en de cultuur? Onderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek stimuleerden de wetenschap en de cultuur? De bijzondere plaats in staatskundig opzicht en de bloei in economische en cultureel opzicht van de Nederlandse

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF januari 2016

NIEUWSBRIEF januari 2016 NIEUWSBRIEF januari 2016 Het jaar 2015 ligt weer achter ons, een succesvol jaar voor het Achterhoeks Planetarium. Het aantal bezoekers is iets toegenomen ten opzichte van het jaar 2014, hoewel we niet

Nadere informatie

Van Aristoteles via Copernicus en Galileï naar Newton

Van Aristoteles via Copernicus en Galileï naar Newton Mechanisering van het wereldbeeld De mechanisering, die het wereldbeeld bij den overgang van antieke naar klassieke natuurwetenschap heeft ondergaan, heeft bestaan in de invoering van een natuurbeschrijving

Nadere informatie

PLANETEN- STELSELS. HC-1 Logistiek en warming up

PLANETEN- STELSELS. HC-1 Logistiek en warming up PLANETEN- STELSELS HC-1 Logistiek en warming up 1 EVEN VOORSTELLEN: HET TEAM DOCENT: Prof. H. Linnartz / HL501 hoorcolleges / tentamens ASSISTENTEN: Vincent Kofman / HL502 Steven Bos / HL101 Joey Braspenning

Nadere informatie

Antwoorden ANW H4; doelstellingen

Antwoorden ANW H4; doelstellingen Antwoorden ANW H4; doelstellingen Antwoorden door een scholier 3636 woorden 17 februari 2002 4,2 33 keer beoordeeld Vak Methode ANW Scala Hoofdstuk 4.1: Hoe is het heelal gebouwd? Gedachten streepjes:

Nadere informatie

Sterrenkaart groep 3-4

Sterrenkaart groep 3-4 Sterrenkaart groep 3-4 Als je naar de sterren kijkt, komen vanzelf veel vragen bovendrijven. Hoeveel sterren zijn er? Waar bestaan sterren uit? Hoe ver weg zijn ze? Hoe groot is het heelal? In deze les

Nadere informatie

5,2. Scriptie door een scholier 2378 woorden 26 juni keer beoordeeld. Hans Lippershey

5,2. Scriptie door een scholier 2378 woorden 26 juni keer beoordeeld. Hans Lippershey Scriptie door een scholier 2378 woorden 26 juni 2001 5,2 41 keer beoordeeld Vak ANW Hans Lippershey Hoewel de eer van de eerste telescoop meestal naar Galileo Galilei gaat, was het Hans Lippershey(1570-1619)

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a preprint version which may differ from the publisher's version. For additional information about this

Nadere informatie

Het hoofdstuk is ontworpen voor een les van ongeveer 40 min.

Het hoofdstuk is ontworpen voor een les van ongeveer 40 min. Docentenhandleiding voor module 3 Lenzen en telescopen Lenzen zijn een basiscomponent voor de optica. Het is echter niet zo gemakkelijk om te begrijpen hoe ze werken! Lenzen kennen een breed toepassingsbereik.

Nadere informatie

Prak%sche Sterrenkunde

Prak%sche Sterrenkunde Prak%sche Sterrenkunde Welkom! Docent: Ignas Snellen Assistent: Steven Cuylle, Edwin van der Helm Vandaag: - Wat is prak%sche Sterrenkunde? - Hemelmechanika 1) Beweging van de Aarde om haar as en om de

Nadere informatie

STERREN KIJKEN STICHTING KENNISNET / CMO INTRODUCTIE - II

STERREN KIJKEN STICHTING KENNISNET / CMO INTRODUCTIE - II februari of maart Inleiding Al vóór het begin van de geschreven geschiedenis volgden mensen de zon, de maan, de planeten en andere hemellichamen in hun bewegingen aan de hemel. Dat deden ze ook nadat het

Nadere informatie

CIRKELBEWEGING & GRAVITATIE VWO

CIRKELBEWEGING & GRAVITATIE VWO CIRKELBEWEGING & GRAVITATIE VWO Foton is een opgavenverzameling voor het nieuwe eindexamenprogramma natuurkunde. Foton is gratis te downloaden via natuurkundeuitgelegd.nl/foton Uitwerkingen van alle opgaven

Nadere informatie

DE STER VAN BETHLEHEM

DE STER VAN BETHLEHEM 1 EEN VERSCHIJNSEL DAT DE WERELD VERBAASDE: DE STER VAN BETHLEHEM De ster van Bethlehem fascineert al eeuwenlang gelovigen, ongelovigen en de nieuwsgierigen van onze wereld. De Bijbel vertelt namelijk

Nadere informatie

Afstandsmetingen in het heelal

Afstandsmetingen in het heelal Afstandsmetingen in het heelal Afstandsladder Structuur van het heelal Volkssterrenwacht Amsterdam 18 maart 2014 Arnold Kip Programma - Geschiedenis - Afstandsmetingen - Pauze - Structuur van het heelal

Nadere informatie

De Hemel. N.G. Schultheiss

De Hemel. N.G. Schultheiss 1 De Hemel N.G. Schultheiss 1 Inleiding Deze module is direct te volgen vanaf de derde klas. Deze module wordt vervolgd met de module Het heelal. Uiteindelijk kun je met de opgedane kennis een telescoop

Nadere informatie

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Willibrord Willibrord werd geboren als zoon van pas bekeerde ouders en werd als zevenjarige jongen door zijn vader Wilgis toevertrouwd aan het klooster van Ripon nabij

Nadere informatie

Esther van Heerebeek. Astrologie voor beginners

Esther van Heerebeek. Astrologie voor beginners Esther van Heerebeek Astrologie voor beginners Amersfoort, 2013 Inhoud Inleiding 7 Wat is astrologie? 9 De geschiedenis van de astrologie 11 Hoe werkt astrologie? 14 Berekenen geboortehoroscoop 16 De 12

Nadere informatie

Praktische opdracht Wiskunde Newton-Raphson

Praktische opdracht Wiskunde Newton-Raphson Praktische opdracht Wiskunde Newton-Raphson Praktische-opdracht door een scholier 1570 woorden 3 november 2003 6,3 53 keer beoordeeld Vak Wiskunde Hoofdstuk 1 DE INLEIDING Na heel lang zoeken hebben wij

Nadere informatie

HOVO cursus Kosmologie

HOVO cursus Kosmologie HOVO cursus Kosmologie Voorjaar 2011 prof.dr. Paul Groot dr. Gijs Nelemans Afdeling Sterrenkunde, Radboud Universiteit Nijmegen HOVO cursus Kosmologie Overzicht van de cursus: 17/1 24/1 31/1 7/2 14/2 21/2

Nadere informatie

Een les wiskunde: hoe Kepler naar de wereld keek (voorbeeldles voortgezet onderwijs)

Een les wiskunde: hoe Kepler naar de wereld keek (voorbeeldles voortgezet onderwijs) Een les wiskunde: hoe Kepler naar de wereld keek (voorbeeldles voortgezet onderwijs) Ab van der Roest Dit materiaal is onderdeel van het compendium christelijk leraarschap dat samengesteld is door het

Nadere informatie

1 Hoe bewezen wetenschappers dat de aarde rond was?

1 Hoe bewezen wetenschappers dat de aarde rond was? Samenvatting door een scholier 3363 woorden 13 januari 2008 6,5 16 keer beoordeeld Vak Methode ANW Scala 1 Hoe bewezen wetenschappers dat de aarde rond was? Eratosthenes was de directeur van de bibliotheek

Nadere informatie

Hoofdstuk 8 Hemelmechanica. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal

Hoofdstuk 8 Hemelmechanica. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal Hoofdstuk 8 Hemelmechanica Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal 8.1 Gravitatie Geocentrisch wereldbeeld - Aarde middelpunt van heelal - Sterren bewegen om de aarde Heliocentrisch wereldbeeld

Nadere informatie

Het begrip natuur in techniek, filosofie en religie. Deel I: Van voormodern naar modern denken

Het begrip natuur in techniek, filosofie en religie. Deel I: Van voormodern naar modern denken Het begrip natuur in techniek, filosofie en religie Deel I: Van voormodern naar modern denken 1. Inleiding 2. Franciscus 3. Descartes 4. Pascal 5. Conclusies Inleiding Lynn White in Science (1967): Christendom

Nadere informatie

Waarnemingen ZOMER WINTER

Waarnemingen ZOMER WINTER De aardrevolutie Waarnemingen ZOMER WINTER Waarnemingen WINTER : In de winter komt de zon lager boven de horizon dan in de zomer De baan die de zon in de winter boven de horizon beschrijft is korter dan

Nadere informatie

De Reformatie van de Wetenschap en de wetenschap van de Reformatie Over geloof en wetenschap in de 16e en 17e eeuw

De Reformatie van de Wetenschap en de wetenschap van de Reformatie Over geloof en wetenschap in de 16e en 17e eeuw Geloof en wetenschap: een eeuwenoud conflict? De Reformatie van de Wetenschap en de wetenschap van de Reformatie Over geloof en wetenschap in de 16e en 17e eeuw Ab Flipse, Vrije Universiteit Amsterdam

Nadere informatie

Keplers wetten en Newtons gravitatie

Keplers wetten en Newtons gravitatie Keplers wetten en Newtons gravitatie Steven Wepster WisTech 1/ Infi A, 017 1 Inleiding Aan het eind van de 16e eeuw maakte Tycho Brahe een grote collectie astronomische waarnemingen van voor die tijd ongekend

Nadere informatie