Praktische opdracht Wiskunde Newton-Raphson

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Praktische opdracht Wiskunde Newton-Raphson"

Transcriptie

1 Praktische opdracht Wiskunde Newton-Raphson Praktische-opdracht door een scholier 1570 woorden 3 november ,3 53 keer beoordeeld Vak Wiskunde Hoofdstuk 1 DE INLEIDING Na heel lang zoeken hebben wij gekozen voor het onderwerp de Newton-Raphson methode. Deze methode heeft gedeeltelijk te maken met differentiëren. Omdat wij differentiëren allebei wel redelijk kunnen en ook nog leuk vinden, leek ons dit wel het beste. De start was moeilijk, maar toen we het eenmaal begrepen ging het wel snel. We hebben veel gezocht op internet, met behulp van deze informatie en met onze eigen inbreng hebben we deze praktische opdracht gemaakt. Onze hoofdvraag is: Wat houdt de Newton-Raphson methode in? Met behulp van de volgende deelvragen hebben we dit beantwoord: Wie zijn Newton en Raphson en wat hebben ze gedaan? Waarvoor wordt de Newton-Raphson methode gebruikt? Welke formules worden bij de Newton-Raphson methode gebruikt? In welke gevallen werkt de Newton-Raphson methode niet? Hoofdstuk 2 2.1: WIE IS NEWTON EN WAT HEEFT HIJ GEDAAN? Isaac Newton werd geboren in Woolsthorpe, vlakbij Grantham, op eerste kerstdag Zijn vader, die ook Isaac Newton heette, was een vermogend boer. Hij stierf helaas drie maanden voor de geboorte van Isaac Newton. Toen Isaac Newton twee jaar was hertrouwde zijn moeder met Barnabas Smith, een predikant uit een nabij gelegen dorp North Witham. Isaac Newton bleef toen bij zijn grootouders die in Woolsthorpe woonden. Isaac Newton werd als een wees behandeld en had geen gelukkig leven. Zijn stiefvader overleed in 1653 en daarna leefde hij samen met zijn moeder, grootmoeder, een halfbroer en twee halfzussen. Hij ging naar de Free Grammar School in Grantham, maar had daar geen interesse voor en werd van school gehaald. Ook bleek hij geen interesse te hebben om landeigenaar te worden. Zijn oom stimuleerde hem om naar de universiteit te gaan, daarom ging hij in 1660 terug naar de Free Grammar Pagina 1 van 8

2 School om zijn diploma te halen. Isaac Newton 1687 Newton ging daarna in 1661 naar de oude universiteit van zijn oom, Trinity College in Cambridge om rechten te studeren. In het begin van zijn studie, kon hij alleen de filosofie leren van Aristoteles, maar in zijn derde jaar studeerde de filosofie van andere. Vooral de studie van Galileo en Kepler s Optics interesseerde hem. Hij schreef hierover in 1664 een boek dat Quaestiones Quaedam Philosophicae (Zekere filosofische vragen) heette. Zijn motto in dit boek was: Plato is mijn vriend, Aristoteles is mijn vriend, maar mijn grootse vriend is de waarheid. De interesse van Newton in wiskunde begon in 1663, toen hij een boek kocht over astronomie en hij er niets van snapte. Daarna ging hij meer wiskundige boeken bestuderen. De eerste wiskunde die Newton deed kwam uit de studie van Wallis Algebra. Hij bewees wiskundige stellingen op een andere manier. In 1665 sloot de universiteit voor bijna twee jaar haar deuren, omdat de pest was uitgebroken. Deze tijd benutte Newton om een aantal grote wiskundige en natuurkundige ontdekkingen te doen, zoals de fundamenten van differentiaal- en integraalrekening. Hij was ook de bedenker van de drie bewegingswetten, de wetten van Newton genoemd. Newton ging na de heropening van de universiteit in 1667 terug naar de universiteit om zijn studie af te maken. Na zijn studie kreeg hij een baan op de universiteit. Al in 1668 werd hij fellow van het Trinity College en in 1669 kreeg de Lucasiaanse leerstoel in de wiskunde in Cambridge. Met behulp van een prisma, bewees hij in een lezing dat licht bestaat uit verschillende kleuren en niet zoals Aristoteles dacht dat licht wit was. Ook ontwierp hij een nieuwe telescoop die werkte op basis van weerkaatsing van licht. Na het schenken van deze telescoop werd newton gekozen tot lid van de Royal Society in In datzelfde jaar publiceerde Newton zijn wetenschappelijke onderzoek naar de kleur van licht in Philosophical Transactions of the Royal Society. Dit werd door vele goed ontvangen, behalve door Robert Hooke en Chritiaan Huygens. De verhouding tussen Newton en Hooke verslechterde steeds erger en toen in 1675 Hooke Newton beschuldigde van het stelen van optische resultaten. Hierdoor trok Newton zich terug uit de Royal Society. Ook kreeg hij een zenuwinzinking door een ruzie met de Engelse Jezuiten en het overlijden van zijn moeder. Newton s grootste werk was over universele zwaartekracht Philosophiae Naturalis Principia Mathematica (Natuurwetenschap gebaseerd op wiskundige principes). Dit boek wordt nog steeds gezien als een van de grootste wetenschappelijke boeken. Zijn tweede zenuwinzinking kreeg hij in 1693 en daarna besloot hij om naar Londen te gaan om daar directeur te worden van de Munt. Na de dood van Hooke in 1703 werd hij voorzitter van de Royal Society en publiceerde hij zijn boek Newton s Opticks. In 1705 werd hij door zijn verdiensten verheven tot de adelstand. Hij stierf op 31 maart : WIE IS RAPHSON EN WAT HEEFT HIJ GEDAAN? Joseph Raphson is in 1648 geboren in Middlesex in Engeland. Hij zat op het Jesus College Cambridge, waar hij in 1692 als Master of Arts is geslaagd. (Hij was toen 43 jaar.) Het jaar voordat hij geslaagd was (1691) was hij lid geworden van the Royal Society. Dit kwam omdat hij in 1690 een boek had geschreven genaamd: Analysis aequationum universalis. Dit boek ging over de Newton-Raphson methode. Raphson had van Newton de goedkeuring gekregen om Newtons wiskunde papieren te bekijken en te bestuderen. Pagina 2 van 8

3 Zoiets kwam bijna nooit voor. Raphson en Edmund Halley waren zelfs betrokken met Newtons publicaties vanaf Ook mocht Raphson in 1711 Newtons wiskunde papieren bekijken. Als gevolg hiervan heeft Raphson History of Fluxions geschreven, wat een jaar na zijn dood verscheen. Behalve History of Fluxions heeft Raphson meer geschreven voor zijn eigen carrière, maar ook voor die van Newton. Hij heeft Newtons algebraïsch werk vertaald van het latijns naar het engels. Raphsons grootste bijdrage aan de geschiedenis was zijn theologisch werk De spatio reali en Demonstratio de deo. De spatio reali ging over Raphsons (vision of space). Het betekent echte ruimte. Demonstratio de deo ging over het probleem ruimte en Raphsons Cabalist idealen. Raphson overleed in Hoofdstuk 3 WAT HOUDT DE NEWTON-RAPHSON METHODE IN? Als je nummeriek het nulpunt van een moeilijke niet-lineaire formule wil berekenen, kan je gebruik maken van de Newton-Raphson methode. Deze methode bestaat uit een aantal stappen. De eerste stap is het nemen van een willekeurig getal van de x-as, genaamd x0. Vanaf dit punt beginnen we te werken. We trekken een raaklijn die de grafiek raakt met als x-coördinaat x0. Waar deze raaklijn de x-as snijdt, komt het punt x1. Opnieuw maken we een raaklijn, alleen deze keer met het x-coördinaat van x1. Met behulp van de raaklijn komen we aan de waarde x2.(zie figuur 1) Wanneer we dit proces een aantal malen hebben herhaald, naderen we zeer snel het nulpunt. Als het verschil tussen twee x-en kleiner dan 0,1 is, heb je over het algemeen een precies genoeg antwoord. We zitten dan heel dicht bij het punt x=0. De y-coördinaat waar de laatste raaklijn de grafiek heeft geraakt is het antwoord. Figuur 1: De Newton-Raphson methode. Hoofdstuk 4 WAT ZIJN DE FORMULES DIE BIJ DE NEWTON-RAPHSON METHODE WORDEN GEBRUIKT? Om het punt te berekenen waar de raaklijn de x-as raakt gebruiken wij de volgende formule: 4.1: Toelichting van de formule: xn = Een getal op de x-as. xn+1 = Het volgende getal op de x-as, die dichterbij het nulpunt ligt. F(xn)= Het antwoord als je xn invult in de formule F (xn) = Het antwoord als je xn invult in de afgeleide formule Pagina 3 van 8

4 Hoe zijn Newton en Raphson aan deze formule gekomen? De raaklijn: y=ax+b Hieruit volgt: f(x0)=f (x0)*x0+b b=f(x0)-f (x0)*x0 f(x0)=f (x0)x0+f(x0)-f (x0)x0 f(x0)=f (x0)x0+f(x0)-f (x0)x0=0 x0*f (x0)=f (x0)x0-f(x0) x1=x0-f(x0)/f (x0) xn+1=xn-f(xn)/f (xn) dx= Het verschil tussen xn en xn+1. Hoe groter de n wordt, hoe dichter je bij het nulpunt komt. Dx moet kleiner zijn dan 0,1. 4.3: Voorbeeld 1: F(x)=x2-6 F (x)=2x x0=6 F(6)=62-6=30 F (6)=2*6=12 xn+1=6-(30/12)=3,5 dx=6-3,5=2,5 F(3,5)=3,52-6=6,25 F (3,5)=2*3,5=7 Xn+1=3,5-(6,25/7)=2,61 dx=3,5-2,61=0,89 F(2,61)=2,612-6=0,797 F (2,61)=2*2,61=5,21 Xn+1=2,61-(0,797/5,21)=2,45 dx=2,61-2,45=0,16 F(2,45)= 2,452-6=0,0025 F (2,45)=2*2,45=4,9 Xn+1=2,45-(0,0025/4,9)=2,449 dx=2,45-2,449= 0,001 Pagina 4 van 8

5 Xn F(xn) F (xn) Xn+1 dx ,5 2,5 3,5 6,25 7 2,61 0,89 2,61 0,797 5,21 2,45 0,16 2,45 0,0025 4,9 2,449 0,001 Voorbeeld 2: F(x)=x2-4x-8 F (x)= 2x-4 X0=8 F(8)=82-4*8-8=24 F (8)=2*8-4=12 xn+1=8-(24/12)=6 dx=8-6=2 F(6)=62-4*6-8=4 F (6)=2*6-4=8 xn+1=6-(4/8)=5.5 dx=6-5.5=0.5 F(5.5)=5.52-4*5.5-8=0.25 F (5.5)=2*5.5-4=7 Xn+1 =5.5-(0.25/7)=5.46 dx= = Voorbeeld 3: F(x)=3x3+2x2-5x-2 F (x)=9x2+4x-5 X0= Pagina 5 van 8

6 Voorbeeld 4: F(x)=3x6-5x3+4x-3 F (x)=18x5-15x2+4 X0= Voorbeeld 5: F(x)=ex-1 F (x)=ex X0=3 3 19,09 20,09 2,05 0,95 2,05 6,77 7,77 1,18 0,87 1,18 2,25 3,25 0,49 0,69 0,49 0,63 1,63 0,10 0,39 0,10 0,11 1,11 0,0009 0,0991 Hoofdstuk 5 IN WELKE GEVALLEN WERKT DE NEWTON-RAPHSON METHODE NIET? De Newton-Raphson methode werkt niet bij elke formule. Er zijn een aantal voorwaarden. Als in de formule het gedeelte gelijk is aan 1, werkt de methode niet. Dit komt doordat dx dan niet kleiner dan 1 wordt. Voorbeeld: F(x)=ex+1 F (x)=ex+1 X0=3 Pagina 6 van 8

7 3 54,6 54, ,09 20, ,39 7, De grafiek moet ook door het nulpunt gaan, anders kan je het nulpunt niet uitrekenen. Als bij de formule f(x)=xa de a kleiner dan 1 is, werkt de Newton-Raphson methode ook niet. Als de a kleiner dan 1 is, wordt de dx groter dan 1, waardoor de dx dus alleen maar verder van nul gaat. F(x)=x1/3 F (x)=(1/3)x-2/3 Als je de formule Xn+1=xn-(f/f ) invult met de hierboven genoemde formules krijg je: Xn+1 = Xn-3*Xn De dx kan alleen maar naar 0 gaan als X0=0 Hoofdstuk 6 CONCLUSIE Wie zijn Newton en Raphson en wat hebben ze gedaan? Newton en Raphson zijn twee belangrijke onderzoekers uit de 17e eeuw. Ze hebben veel samen gedaan. Waarvoor wordt de Newton-Raphson methode gebruikt? Om op een numerieke manier het nulpunt van een moeilijke kwadratische formule te berekenen. Dit doe je met behulp van het trekken van raaklijnen. Op de plek waar de raaklijn de x-as snijdt, krijg je punt xn. Het verschil tussen xn en xn+1 is dx. Als dx kleiner dan 0,1 is, heb je over het algemeen een precies genoeg antwoord. Welke formule wordt daarvoor gebruikt? xn = Een getal op de x-as. xn+1 = Het volgende getal op de x-as, dat dichterbij het nulpunt ligt. F(xn)= Het antwoord als je xn invult in de formule F (xn) = Het antwoord als je xn invult in de afgeleide formule. In welke gevallen werkt de methode niet? Als in de formule het gedeelte gelijk is aan 1. De grafiek moet ook door het nulpunt gaan, anders kan je het nulpunt niet uitrekenen. Als bij de formule f(x)=xa de a kleiner dan 1 is. Hoofdvraag: Wat houdt de Newton-Raphson methode in? Je kunt met de Newton-Raphson methode het nulpunt van een moeilijke formule berekenen. De standaard formule hiervoor is: Door het trekken van een aantal raaklijnen kom je steeds dichter bij het Pagina 7 van 8

8 nulpunt. Pagina 8 van 8

Biografie Geschiedenis Isaac Newton

Biografie Geschiedenis Isaac Newton Biografie Geschiedenis Isaac Newton Biografie door A. 1265 woorden 3 jaar geleden 4,8 13 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Storia Isaac Newton * 4/01/1643 31/03/1727 Door Arno Foulon Zijn jonge

Nadere informatie

Profielwerkstuk Wiskunde Newton en Leibniz

Profielwerkstuk Wiskunde Newton en Leibniz Profielwerkstuk Wiskunde Newton en Leibniz Profielwerkstuk door een scholier 3748 woorden 8 mei 2002 7,5 124 keer beoordeeld Vak Wiskunde Ø Wat te onderzoeken? Ik heb besloten om het leven van Newton en

Nadere informatie

Snelle glijbanen. Masterclass VWO-leerlingen juni Emiel van Elderen en Joost de Groot NWD Faculteit EWI, Toegepaste Wiskunde

Snelle glijbanen. Masterclass VWO-leerlingen juni Emiel van Elderen en Joost de Groot NWD Faculteit EWI, Toegepaste Wiskunde Masterclass VWO-leerlingen juni 2008 Snelle glijbanen Emiel van Elderen en Joost de Groot NWD 2009 1 Technische Universiteit Delft Probleemstelling Gegeven: een punt A(0,a) en een punt B(b, 0) met a 0.

Nadere informatie

(g 0 en n een heel getal) Voor het rekenen met machten geldt ook - (p q) a = p a q a

(g 0 en n een heel getal) Voor het rekenen met machten geldt ook - (p q) a = p a q a Samenvatting wiskunde h4 hoofdstuk 3 en 6, h5 hoofdstuk 4 en 6 Hoofdstuk 3 Voorkennis Bij het rekenen met machten gelden de volgende rekenregels: - Bij een vermenigvuldiging van twee machten met hetzelfde

Nadere informatie

7.1 De afgeleide van gebroken functies [1]

7.1 De afgeleide van gebroken functies [1] 7.1 De afgeleide van gebroken functies [1] Regels voor het differentiëren: f() = a geeft f () = a f() = a geeft f () = a f() = a geeft f () = 0 Algemeen geldt: f() = a n geeft f () = na n-1 Voorbeeld 1:

Nadere informatie

Het Onderzoek. Laura Koopman Groep 7 woensdag 5 maart 2014 HET ONDERZOEK

Het Onderzoek. Laura Koopman Groep 7 woensdag 5 maart 2014 HET ONDERZOEK Het Onderzoek Laura Koopman Groep 7 woensdag 5 maart 2014 HET ONDERZOEK Inhoud In deze hoofdstukken is mijn werkstuk verdeeld: 1.Christiaan Huygens blz: 4 2.Antonie van Leeuwenhoek blz: 6 3.De beschrijving

Nadere informatie

Praktische opdracht Wiskunde A Formules

Praktische opdracht Wiskunde A Formules Praktische opdracht Wiskunde A Formules Praktische-opdracht door een scholier 2482 woorden 15 juni 2006 5,5 40 keer beoordeeld Vak Wiskunde A Inleiding Formules komen veel voor in de economie, wiskunde,

Nadere informatie

6.0 Differentiëren Met het differentiequotiënt bereken je de gemiddelde verandering per tijdseenheid.

6.0 Differentiëren Met het differentiequotiënt bereken je de gemiddelde verandering per tijdseenheid. 6.0 Differentiëren Met het differentiequotiënt bereken je de gemiddelde verandering per tijdseenheid. f(x) = x x Differentiequotiënt van f(x) op [0, 3] = y f (3) f (0) 60 x 30 30 y x 1 Algemeen: Het differentiequotiënt

Nadere informatie

Samenvatting Wiskunde Hoofdstuk 1 & 2 wisb

Samenvatting Wiskunde Hoofdstuk 1 & 2 wisb Samenvatting Wiskunde Hoofdstuk 1 & 2 wisb Samenvatting door J. 803 woorden 7 maart 2015 4,6 6 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde Getal en Ruimte Wiskunde Hoofdstuk 1 1 Lineaire verbanden Lineaire formule.

Nadere informatie

Schotelantennes. Maak ze met wiskunde! /k 1/18. metaal x m. mal. gips. y = x 2 /(4F) y m. y p. x p

Schotelantennes. Maak ze met wiskunde! /k 1/18. metaal x m. mal. gips. y = x 2 /(4F) y m. y p. x p Schotelantennes Maak ze met wiskunde! y y = x 2 /(4F) y m mal y p metaal x m x p x gips /k 1/18 Stukje van een groter geheel Als je een probleem uit de praktijk beschrijft met wiskundige vergelijkingen,

Nadere informatie

Differentiaalrekening. Elementaire techniek van het differentieren.

Differentiaalrekening. Elementaire techniek van het differentieren. Differentiaalrekening Elementaire techniek van het differentieren. Saxion Hogescholen Oktober 2008 Differentiaalrekening Een van de belangrijkste technieken in de wiskunde is differentiaalrekening. Deze

Nadere informatie

opdracht 1 opdracht 2. opdracht 3 1 Parabolen herkennen Algebra Anders Parabolen uitwerkingen 1 Versie DD 2014 x y toename

opdracht 1 opdracht 2. opdracht 3 1 Parabolen herkennen Algebra Anders Parabolen uitwerkingen 1 Versie DD 2014 x y toename Algebra Anders Parabolen uitwerkingen 1 Versie DD 014 1 Parabolen herkennen opdracht 1. x - -1 0 1 3 y 4 1 0 1 4 9-3 -1 + 1 + 3 +5 toename tt + + + + a) + b) De toename is steeds een nieuwe rand. De randen

Nadere informatie

5.7. Boekverslag door P woorden 11 januari keer beoordeeld. Wiskunde B

5.7. Boekverslag door P woorden 11 januari keer beoordeeld. Wiskunde B Boekverslag door P. 1778 woorden 11 januari 2012 5.7 103 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde B Getal en ruimte Wiskunde Hoofdstuk 1 Formules en Grafieken 1.1 Lineaire verbanden Van de lijn y=ax+b is de

Nadere informatie

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING CASUS: AMINA Alle vrijheid die ik in Turkije had verdwijnt. Ik voelde me opgesloten en depressief. Toen ik mijn man leerde kennen ben ik misschien te veel van dingen uitgegaan en heb ik te weinig gevraagd.

Nadere informatie

10.0 Voorkennis. Herhaling van rekenregels voor machten: a als a a 1 0[5] [6] Voorbeeld 1: Schrijf als macht van a:

10.0 Voorkennis. Herhaling van rekenregels voor machten: a als a a 1 0[5] [6] Voorbeeld 1: Schrijf als macht van a: 10.0 Voorkennis Herhaling van rekenregels voor machten: p p q pq a pq a a a [1] a [2] q a q p pq p p p a a [3] ( ab) a b [4] Voorbeeld 1: Schrijf als macht van a: 1 8 : a a : a a a a 3 8 3 83 5 Voorbeeld

Nadere informatie

Paragraaf 4.1 : Kwadratische formules

Paragraaf 4.1 : Kwadratische formules Hoofdstuk 4 Werken met formules H4 Wis B) Pagina 1 van 10 Paragraaf 41 : Kwadratische formules Les 1 : Verschillende vormen Er zijn verschillende vormen van kwadratische vergelijkingen die vaak terugkomen

Nadere informatie

Paragraaf 11.0 : Voorkennis

Paragraaf 11.0 : Voorkennis Hoofdstuk 11 Verbanden en functies (H5 Wis B) Pagina 1 van 15 Paragraaf 11.0 : Voorkennis Les 1 : Stelsels, formules en afgeleide Los op. 3x + 5y = 7 a. { 2x + y = 0 2x + 5y = 38 b. { x = y + 5 a. 3x +

Nadere informatie

Samenvatting Wiskunde Samenvatting en stappenplan van hfst. 7 en 8

Samenvatting Wiskunde Samenvatting en stappenplan van hfst. 7 en 8 Samenvatting Wiskunde Samenvatting en stappenplan van hfst. 7 en 8 Samenvatting door N. 1410 woorden 6 januari 2013 5,4 13 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde Getal en Ruimte 7.1 toenamediagrammen Interval

Nadere informatie

Werkstuk Wiskunde Driehoek van pascal

Werkstuk Wiskunde Driehoek van pascal Werkstuk Wiskunde Driehoek van pascal Werkstuk door een scholier 283 woorden 28 mei 2002 5,7 274 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde Moderne wiskunde Inleiding Wij Tim, Maik, Koen en Christiaan maken

Nadere informatie

Proef Natuurkunde Warmteafgifte weerstand

Proef Natuurkunde Warmteafgifte weerstand Proef Natuurkunde Warmteafgifte weerstand Proef door een scholier 1229 woorden 12 december 2003 5,7 31 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Inleiding Wij hebben ervoor gekozen om ons met onze natuurkunde EXO

Nadere informatie

Wiskunde - MBO Niveau 4. Eerste- en tweedegraads verbanden

Wiskunde - MBO Niveau 4. Eerste- en tweedegraads verbanden Wiskunde - MBO Niveau 4 Eerste- en tweedegraads verbanden OPLEIDING: Noorderpoort MBO Niveau 4 DOCENT: H.J. Riksen LEERJAAR: Leerjaar 1 - Periode 2 UITGAVE: 2018/2019 Wiskunde - MBO Niveau 4 Eerste- en

Nadere informatie

3.4. Antwoorden door N woorden 24 januari keer beoordeeld. Wiskunde B. wi vwo B1 H1 Vergelijkingen en ongelijkheden 1.

3.4. Antwoorden door N woorden 24 januari keer beoordeeld. Wiskunde B. wi vwo B1 H1 Vergelijkingen en ongelijkheden 1. Antwoorden door N. 8825 woorden 24 januari 2013 3.4 17 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde B Getal en ruimte Uitwerkingen wi vwo B1 H1 Vergelijkingen en ongelijkheden 1. I, II, IV, V 2. a. x 2 + 6 = 5x

Nadere informatie

Inhoud college 5 Basiswiskunde Taylorpolynomen

Inhoud college 5 Basiswiskunde Taylorpolynomen Inhoud college 5 Basiswiskunde 4.10 Taylorpolynomen 2 Basiswiskunde_College_5.nb 4.10 Inleiding Gegeven is een functie f met punt a in domein D f. Gezocht een eenvoudige functie, die rond punt a op f lijkt

Nadere informatie

3.1 Kwadratische functies[1]

3.1 Kwadratische functies[1] 3.1 Kwadratische functies[1] Voorbeeld 1: y = x 2-6 Invullen van x = 2 geeft y = 2 2-6 = -2 In dit voorbeeld is: 2 het origineel; -2 het beeld (of de functiewaarde) y = x 2-6 de formule. Een functie voegt

Nadere informatie

8. Differentiaal- en integraalrekening

8. Differentiaal- en integraalrekening Computeralgebra met Maxima 8. Differentiaal- en integraalrekening 8.1. Sommeren Voor de berekening van sommen kent Maxima de opdracht: sum (expr, index, laag, hoog) Hierbij is expr een Maxima-expressie,

Nadere informatie

PROEFTOETS 11HB WISKUNDE

PROEFTOETS 11HB WISKUNDE PROEFTOETS 11HB WISKUNDE HAVO NG/NT Voor elk onderdeel is aangegeven hoeveel punten kunnen worden behaald. Antwoorden moeten altijd zijn voorzien van een berekening, toelichting of argumentatie. 1. (15p)

Nadere informatie

Lineaire formules.

Lineaire formules. www.betales.nl In de wiskunde horen bij grafieken bepaalde formules waarmee deze grafiek getekend kan worden. Lineaire formules zijn formules die in een grafiek een reeks van punten oplevert die op een

Nadere informatie

1. Orthogonale Hyperbolen

1. Orthogonale Hyperbolen . Orthogonale Hyperbolen a + b In dit hoofdstuk wordt de grafiek van functies van de vorm y besproken. Functies c + d van deze vorm noemen we gebroken lineaire functies. De grafieken van dit soort functies

Nadere informatie

Verbanden en functies

Verbanden en functies Verbanden en functies 0. voorkennis Stelsels vergelijkingen Je kunt een stelsel van twee lineaire vergelijkingen met twee variabelen oplossen. De oplossing van het stelsel is het snijpunt van twee lijnen.

Nadere informatie

Paragraaf 2.1 : Snelheden (en helling)

Paragraaf 2.1 : Snelheden (en helling) Hoofdstuk De afgeleide functie (V4 Wis B) Pagina 1 van 11 Paragraaf.1 : Snelheden (en helling) Les 1 Benadering van de helling tussen twee punten Definities Differentiequotiënt = { Gemiddelde helling }

Nadere informatie

Schotelantennes. Maak ze met wiskunde! metaal. /k 1/18. Stukje van een groter geheel

Schotelantennes. Maak ze met wiskunde! metaal. /k 1/18. Stukje van een groter geheel Schotelantennes Maak ze met wiskunde! = 2 /(4F) m mal p metaal /k 1/18 m p Stukje van een groter geheel Als je een probleem uit de praktijk beschrijft met wiskundige vergelijkingen, dan kun je ze vrijwel

Nadere informatie

Het leek ons wel een interessante opdracht, een uitdaging en een leuke aanvulling bij het hoofdstuk.

Het leek ons wel een interessante opdracht, een uitdaging en een leuke aanvulling bij het hoofdstuk. Praktische-opdracht door een scholier 2910 woorden 3 mei 2000 5,2 46 keer beoordeeld Vak Wiskunde Wiskunde A1 - Praktische Opdracht Hoofdstuk 2 1. Inleiding We hebben de opdracht gekregen een praktische

Nadere informatie

Wiskunde voor relativiteitstheorie

Wiskunde voor relativiteitstheorie Wiskunde voor relativiteitstheorie Utrecht Les 2: en differentiaalrekening Dr Harm van der Lek vdlek@vdleknl Natuurkunde hobbyist Programma 211 1 Goniometrische functies 2 Som formules 3 Cosinus regel

Nadere informatie

2 Kromming van een geparametriseerde kromme in het vlak. Veronderstel dat een kromme in het vlak gegeven is door een parametervoorstelling

2 Kromming van een geparametriseerde kromme in het vlak. Veronderstel dat een kromme in het vlak gegeven is door een parametervoorstelling TU/e technische universiteit eindhoven Kromming Extra leerstof bij het vak Wiskunde voor Bouwkunde (DB00) 1 Inleiding De begrippen kromming en kromtestraal worden in het boek Calculus behandeld in hoofdstuk

Nadere informatie

Wiskunde voor relativiteitstheorie

Wiskunde voor relativiteitstheorie Wiskunde voor relativiteitstheorie HOVO Utrecht Les 2: Matrixen en differentiaalrekening Dr. Harm van der Lek vdlek@vdlek.nl Natuurkunde hobbyist Programma 2.1.1 Goniometrie Matrixen Integraal rekening

Nadere informatie

Tentamen Wiskunde B CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE. Datum: 19 december Aantal opgaven: 5

Tentamen Wiskunde B CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE. Datum: 19 december Aantal opgaven: 5 CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE Datum: 19 december 2018 Tijd: 13.30 16.30 uur Aantal opgaven: 5 Tentamen Wiskunde B Lees onderstaande aanwijzingen s.v.p. goed door voordat u met het tentamen begint.

Nadere informatie

Meetkunde met b2 4ac. Jaap Top

Meetkunde met b2 4ac. Jaap Top Meetkunde met b2 4ac Jaap Top JBI-RuG & DIAMANT j.top@rug.nl 9 januari 2016 (KWG wintersymposium, Utrecht) 1 Doel: meetkunde gebruiken om meer inzicht te krijgen in het oplossen van (veelterm)vergelijkingen.

Nadere informatie

LES 4 Ruziënde Broers

LES 4 Ruziënde Broers Ruziënde Broers Sabbat Doe Lees Bekijk het nieuws op de TV op welke dag dan ook en Genesis 21. je hoort dan over een verhaal over het Midden-Oosten. Dit is geen nieuw conflict. De mensen in het Midden-Oosten

Nadere informatie

Eindexamen havo wiskunde B pilot II

Eindexamen havo wiskunde B pilot II Het gewicht van een paard Voor mensen die paarden verzorgen figuur 1, is het belangrijk om te weten hoe zwaar hun paard is. Het gewicht van een paard kan worden geschat met behulp van twee afmetingen:

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B1-2 havo 2002-I

Eindexamen wiskunde B1-2 havo 2002-I Functies In figuur 1 zijn de grafieken getekend van de functies f ( x) = 2x + 12 en g(x) = x 1. figuur 1 P f g O x 4p 1 Los op: f(x) g(x). Rond de getallen in je antwoord die niet geheel zijn af op twee

Nadere informatie

Paragraaf 2.1 Toenamediagram

Paragraaf 2.1 Toenamediagram Hoofdstuk 2 Veranderingen (H4 Wis B) Pagina 1 van 11 Paragraaf 2.1 Toenamediagram Les 1 Interval / Getallenlijn / x-notatie Interval Getallenlijn x-notatie -------------

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde B1. tijdvak 2 woensdag 24 juni uur

Examen VWO. wiskunde B1. tijdvak 2 woensdag 24 juni uur Examen VWO 2009 tijdvak 2 woensdag 24 juni 3.30-6.30 uur wiskunde B Dit examen bestaat uit 8 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 80 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een

Nadere informatie

N3 LINEAIRE INTERPOLATIE

N3 LINEAIRE INTERPOLATIE N3 LINEAIRE INTERPOLATIE 3.18 Inleiding Het komt vaak voor dat we slechts gedeeltelijke informatie hebben over het vloeiende verloop van een functie f en toch de waarde van de functie y = f(x) in een bepaald

Nadere informatie

0.25x. Het buitengebied - vanuit elk punt kun je twee raaklijnen tekenen - bevat twee oplossingen. De parabool zelf staat voor één oplossing.

0.25x. Het buitengebied - vanuit elk punt kun je twee raaklijnen tekenen - bevat twee oplossingen. De parabool zelf staat voor één oplossing. Uitwerkingen opgaven Zichtbaar maken van discriminantkrommen Opgave 1.1 a. Het binnengebied van de dalparabool oplossingen. y 0.5x, het holle deel, bevat geen Het buitengebied - vanuit elk punt kun je

Nadere informatie

Het gewicht van een paard

Het gewicht van een paard Het gewicht van een paard Voor mensen die paarden verzorgen figuur 1, is het belangrijk om te weten hoe zwaar hun paard is. Het gewicht van een paard kan worden geschat met behulp van twee afmetingen:

Nadere informatie

Factor = het getal waarmee je de oude hoeveelheid moet vermenigvuldigen om een nieuwe hoeveelheid te krijgen.

Factor = het getal waarmee je de oude hoeveelheid moet vermenigvuldigen om een nieuwe hoeveelheid te krijgen. Samenvatting door een scholier 1569 woorden 23 juni 2017 5,8 6 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde Moderne wiskunde Wiskunde H1 t/m H5 Hoofdstuk 1 Factor = het getal waarmee je de oude hoeveelheid moet

Nadere informatie

Geldwisselprobleem van Frobenius

Geldwisselprobleem van Frobenius Geldwisselprobleem van Frobenius Karin van de Meeberg en Dieuwertje Ewalts 12 december 2001 1 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Afspraken 3 3 Is er wel zo n g? 3 4 Eén waarde 4 5 Twee waarden 4 6 Lampenalgoritme

Nadere informatie

De parabool en de cirkel raken elkaar in de oorsprong; bepaal ook de coördinaten van de overige snijpunten A 1 en A 2.

De parabool en de cirkel raken elkaar in de oorsprong; bepaal ook de coördinaten van de overige snijpunten A 1 en A 2. BURGERLIJK INGENIEUR-ARCHITECT - 5 SEPTEMBER 2002 BLZ 1/10 1. We beschouwen de cirkel met vergelijking x 2 + y 2 2ry = 0 en de parabool met vergelijking y = ax 2. Hierbij zijn r en a parameters waarvoor

Nadere informatie

Centrale Commissie Voortentamen Wiskunde Uitwerkingen Voortentamen Wiskunde B 11 juni 2012

Centrale Commissie Voortentamen Wiskunde Uitwerkingen Voortentamen Wiskunde B 11 juni 2012 Centrale Commissie Voortentamen Wiskunde Uitwerkingen Voortentamen Wiskunde B juni 22 Voorlopige versie 6 juni 22 Opgave a f (x) = x2 x 5, dus f (x) = 2 2 x 5x. Dit geeft f (x) = 2 2 2x3. f (x) = 2 2 2x3

Nadere informatie

WISKUNDE 3 PERIODEN EUROPEES BACCALAUREAAT DATUM : 8 juni 2006 ( s morgens) DUUR VAN HET EXAMEN : 3 uur (180 minuten) TOEGESTANE HULPMIDDELEN :

WISKUNDE 3 PERIODEN EUROPEES BACCALAUREAAT DATUM : 8 juni 2006 ( s morgens) DUUR VAN HET EXAMEN : 3 uur (180 minuten) TOEGESTANE HULPMIDDELEN : EUROPEES BACCALAUREAAT 2006 WISKUNDE 3 PERIODEN DATUM : 8 juni 2006 ( s morgens) DUUR VAN HET EXAMEN : 3 uur (180 minuten) TOEGESTANE HULPMIDDELEN : Formuleboekje voor de Europese scholen Zakrekenmachine

Nadere informatie

Gaap, ja, nog een keer. In één variabele hebben we deze formule nu al een paar keer gezien:

Gaap, ja, nog een keer. In één variabele hebben we deze formule nu al een paar keer gezien: Van de opgaven met een letter en dus zonder nummer staat het antwoord achterin. De vragen met een nummer behoren tot het huiswerk. Spieken achterin helpt je niets in het beter snappen... 1 Stelling van

Nadere informatie

Higgs-deeltje. Peter Renaud Heideheeren. Inhoud

Higgs-deeltje. Peter Renaud Heideheeren. Inhoud Higgs-deeltje Peter Renaud Heideheeren Inhoud 1. Onze fysische werkelijkheid 2. Newton Einstein - Bohr 3. Kwantumveldentheorie 4. Higgs-deeltjes en Higgs-veld 3 oktober 2012 Heideheeren 2 1 Plato De dingen

Nadere informatie

Uitwerkingen tentamen Wiskunde B 16 januari 2015

Uitwerkingen tentamen Wiskunde B 16 januari 2015 CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE Uitwerkingen tentamen Wiskunde B 6 januari 5 Vraag a f(x) = (x ) f (x) = (x ) = 6 (x ) Dit geeft f () = 6 = 6. y = ax + b met y =, a = 6 en x = geeft = 6 + b b

Nadere informatie

wiskunde B pilot havo 2016-I

wiskunde B pilot havo 2016-I De rechte van Euler Gegeven is cirkel c met middelpunt ( 1, 1 ) 3p 1 Stel een vergelijking op van c. De punten B( 3, 0) en ( 4, 0) M die door het punt A( 0, 4) 2 2 C liggen op c. Punt Q is het midden van

Nadere informatie

Uitwerkingen voorbeeldtentamen 1 Wiskunde B 2018

Uitwerkingen voorbeeldtentamen 1 Wiskunde B 2018 Uitwerkingen voorbeeldtentamen 1 Wiskunde B 2018 Vraag 1a 4 punten geeft ; geeft dus in punt A geldt ;, dus en Dit geeft Vraag 1b 4 punten ( ) ( ) ( ) Vraag 1c 4 punten ( ). Dit is de normaalvector van

Nadere informatie

Examen Wiskundige Basistechniek 15 oktober 2011

Examen Wiskundige Basistechniek 15 oktober 2011 Examen Wiskundige Basistechniek 15 oktober 2011 vraag 1: Gegeven is het complex getal ω = exp(i π 5 ). vraag 1.1: Als we in het complexe vlak het punt P met cartesiaanse coördinaten (x, y) vereenzelvigen

Nadere informatie

Voorkennis. 66 Noordhoff Uitgevers bv 11 0, en y = = ,33 = y = 4x(x 2) y = 19x(1 2x) y = 3x( x + 5) y = 4x(4x + 1)

Voorkennis. 66 Noordhoff Uitgevers bv 11 0, en y = = ,33 = y = 4x(x 2) y = 19x(1 2x) y = 3x( x + 5) y = 4x(4x + 1) Hoofdstuk 0 - De abc-formule Hoofdstuk 0 - De abc-formule Voorkennis V-a y = 5 = 8 5 = en y = ( ) 5 = 8 5 = b y = + 8 = 6 = 6 en y = + 8 = 0,6 6 8 c y = + ( ) = + = = 6 en y = ( ) + ( ) = 9 6 = 9 + 8 =

Nadere informatie

6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen:

6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen: 6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen: 1) Haakjes wegwerken 2) Vermenigvuldigen en delen van links naar rechts 3) Optellen en aftrekken van links naar rechts Schrijf ALLE stappen ONDER

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B1 havo 2003-II

Eindexamen wiskunde B1 havo 2003-II Kalveren In de veeteelt gebruikt men voor rundvee reeds lang de methode van kunstmatige inseminatie (afgekort KI). De laatste jaren is daarnaast de reageerbuisbevruchting ofwel invitrofertilisatie (afgekort

Nadere informatie

Paragraaf 2.1 : Snelheden (en helling)

Paragraaf 2.1 : Snelheden (en helling) Hoofdstuk De afgeleide functie (V4 Wis B) Pagina 1 van 11 Paragraaf.1 : Sneleden (en elling) Les 1 Benadering van de elling tussen twee punten Definities Differentiequotiënt = { Gemiddelde elling } Differentiequotiënt

Nadere informatie

Praktische opdracht Wiskunde Vermenigvuldiging en deling van lijnen en parabolen

Praktische opdracht Wiskunde Vermenigvuldiging en deling van lijnen en parabolen Praktische opdracht Wiskunde Vermenigvuldiging en deling van lijnen en parabolen Praktische-opdracht door een scholier 1862 woorden 15 september 2001 5,8 78 keer beoordeeld Vak Wiskunde Inleiding In dit

Nadere informatie

Blok 1 - Vaardigheden

Blok 1 - Vaardigheden Blok 1 - Vaardigheden ladzijde 6 1a + 8 3 e + 6 i 6 10 3 3 3 1 3 3 10 f + 6 j 10 + 3 0 + 3 8 1 3 6 6 6 6 1 18 10 1 g ( 3) 3 6 k 9 6 d ( 3+ ) 10 + 6 3 h 3 8 l 1 3 1 3 a Antwoord: 6 invoer: goed Antwoord:

Nadere informatie

2010-I. A heeft de coördinaten (4 a, 4a a 2 ). Vraag 1. Toon dit aan. Gelijkstellen: y= 4x x 2 A. y= ax

2010-I. A heeft de coördinaten (4 a, 4a a 2 ). Vraag 1. Toon dit aan. Gelijkstellen: y= 4x x 2 A. y= ax 00-I De parabool met vergelijking y = 4x x en de x-as sluiten een vlakdeel V in. De lijn y = ax (met 0 a < 4) snijdt de parabool in de oorsprong en in punt. Zie de figuur. y= 4x x y= ax heeft de coördinaten

Nadere informatie

Examen HAVO. wiskunde B (pilot) tijdvak 1 maandag 23 mei 13:30-16:30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen HAVO. wiskunde B (pilot) tijdvak 1 maandag 23 mei 13:30-16:30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Eamen HAV 2016 tijdvak 1 maandag 23 mei 13:30-16:30 uur wiskunde B (pilot) Bij dit eamen hoort een uitwerkbijlage. Dit eamen bestaat uit 18 vragen. Voor dit eamen zijn maimaal 77 punten te behalen. Voor

Nadere informatie

Carl Friedrich Gauss

Carl Friedrich Gauss Carl Friedrich Gauss (30 april 1777-23 februari 1855) Carl Friedrich Gauss werd geboren op 30 april 1777 in Brunswijk, Duitsland. Met zijn vader had Gauss weinig geluk. Zijn vader was een tuinier en metselaar

Nadere informatie

Het oplossen van vergelijkingen Voor het benaderen van oplossingen van vergelijkingen van de vorm F(x)=0 bespreken we een aantal methoden:

Het oplossen van vergelijkingen Voor het benaderen van oplossingen van vergelijkingen van de vorm F(x)=0 bespreken we een aantal methoden: Hoofdstuk 4 Programmeren met de GR Toevoegen: een inleiding op het programmeren met de GR Hoofdstuk 5 - Numerieke methoden Numerieke wiskunde is een deelgebied van de wiskunde waarin algoritmes voor problemen

Nadere informatie

Keuzeopdracht natuurkunde voor 5/6vwo

Keuzeopdracht natuurkunde voor 5/6vwo Exoplaneten Keuzeopdracht natuurkunde voor 5/6vwo Een verdiepende keuzeopdracht over het waarnemen van exoplaneten Voorkennis: gravitatiekracht, cirkelbanen, spectra (afhankelijk van keuze) Inleiding Al

Nadere informatie

Inleiding Filosofie en Ethiek Derde Bijeenkomst: De 2e wetenschappelijke revolutie Dinsdag 19 september 2006

Inleiding Filosofie en Ethiek Derde Bijeenkomst: De 2e wetenschappelijke revolutie Dinsdag 19 september 2006 Inleiding Filosofie en Ethiek Derde Bijeenkomst: De 2e wetenschappelijke revolutie Dinsdag 19 september 2006 Freud (1917) Narcistische krenking Copernicus (1543) Darwin (1859/1871) Galileo Galileï (1564-1642)

Nadere informatie

1.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x.

1.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x. 1.0 Voorkennis Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x. 6x + 28 = 30 10x +10x +10x 16x + 28 = 30-28 -28 16x = 2 :16 :16 x = 2 1 16 8 Stappenplan: 1) Zorg dat alles met x links van het = teken komt te staan;

Nadere informatie

Ook de volledige spiraal van de stroken van lengte 1, 3, 5,, 99 past precies in een rechthoek.

Ook de volledige spiraal van de stroken van lengte 1, 3, 5,, 99 past precies in een rechthoek. Een spiraal In deze opgave bekijken we rechthoekige stroken van breedte en oneven lengte:, 3, 5,..., 99. Door deze stroken op een bepaalde manier aan elkaar te leggen, maken we een spiraal. In figuur is

Nadere informatie

opdracht 1 opdracht 2 opdracht 3 1 Parabolen herkennen Algebra Anders Parabolen 1 Versie DD 2014

opdracht 1 opdracht 2 opdracht 3 1 Parabolen herkennen Algebra Anders Parabolen 1 Versie DD 2014 Algebra Anders Parabolen 1 Versie DD 014 1 Parabolen herkennen opdracht 1 We beginnen heel eenvoudig met y = x Een tabel en een grafiek is snel gemaakt. top x - -1 0 1 3 y 0 1 4 + 1 + 3 toename tt + a)

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B1 havo 2000-I

Eindexamen wiskunde B1 havo 2000-I Eindexamen wiskunde B havo 000-I 4 Antwoordmodel Bioritme a = 50 π b = ( b 0,44) 8 50sin ( t ) = 5 Dit op de GR met (bijv.) linker- en rechterlid invoeren en snijpunt bepalen geeft in de eerste periode

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde B1,2

Examen VWO. wiskunde B1,2 wiskunde B1,2 Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 22 juni 13.30 16.30 uur 20 05 Voor dit examen zijn maximaal 88 punten te behalen; het examen bestaat uit 19 vragen.

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Rotzooi in mijn hoofd door Arno Bohlmeijer

Boekverslag Nederlands Rotzooi in mijn hoofd door Arno Bohlmeijer Boekverslag Nederlands Rotzooi in mijn hoofd door Arno Bohlmeijer Boekverslag door een scholier 1573 woorden 9 juni 2006 8,3 14 keer beoordeeld Auteur Genre Arno Bohlmeijer Jeugdboek Eerste uitgave 1999

Nadere informatie

Praktische opdracht Wiskunde A Randomized Response

Praktische opdracht Wiskunde A Randomized Response Praktische opdracht Wiskunde A Randomized Re Praktische-opdracht door een scholier 2550 woorden 10 juni 2003 5,8 26 keer beoordeeld Vak Wiskunde A Inleiding We hebben de opdracht gekregen een Praktische

Nadere informatie

Wiskunde 1 Samenvatting deel /2018

Wiskunde 1 Samenvatting deel /2018 Inleiding Dit is een preview van onze samenvatting voor het vak Wiskunde 1. Wij hopen met hiermee te laten zien dat onze samenvattingen volledig, gestructureerd en gemakkelijk te begrijpen zijn. In deze

Nadere informatie

1 - Geschiedenis van de Algebra

1 - Geschiedenis van de Algebra 1 - Geschiedenis van de Algebra De opdracht omschrijving voor dit hoofdstuk bestond uit het volgende: A1 - Maak 5 van de 19 opdrachten. Zorg voor nette uitwerkingen. Kies de 5 verspreid over de 19. A2

Nadere informatie

Examen havo wiskunde B 2016-I (oefenexamen)

Examen havo wiskunde B 2016-I (oefenexamen) Examen havo wiskunde B 06-I (oefenexamen) De rechte van Euler Gegeven is cirkel c met middelpunt (, ) p Stel een vergelijking op van c. De punten B(, 0) en ( 4, 0) M die door het punt A( 0, 4) C liggen

Nadere informatie

1. Een van mijn collega s, liet een mooi verhaal zien: De opgave was: Los op ln(x + 2) ln(x + 1) = 1.

1. Een van mijn collega s, liet een mooi verhaal zien: De opgave was: Los op ln(x + 2) ln(x + 1) = 1. Tentamen-wiskunde?. De basiswiskunde. Een van mijn collega s, liet een mooi verhaal zien: De opgave was: Los op ln(x + 2) ln(x + ) =. Oplossing : ln(x + 2) = + ln(x + ) x + 2 = ln + x + 3 = ln dus x =

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit der Wiskunde en Informatica Tentamen van Calculus voor het schakelprogramma van B (XB03) op woensdag 0 april 03, 9:00-:00 uur De uitwerkingen van de opgaven

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B1 havo 2002-I

Eindexamen wiskunde B1 havo 2002-I Functies In figuur 1 zijn de grafieken getekend van de functies f ( x) = 2x + 12 en g(x) = x 1. figuur 1 y f g O x 4p 1 Los op: f(x) g(x). Rond de getallen in je antwoord die niet geheel zijn af op twee

Nadere informatie

Voorbeeldtentamen Wiskunde B

Voorbeeldtentamen Wiskunde B CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE Datum: Najaar 2018 Tijd: 3 uur Aantal opgaven: 6 Voorbeeldtentamen Wiskunde B Lees onderstaande aanwijzingen s.v.p. goed door voordat u met het tentamen begint.

Nadere informatie

Oefenexamen 2 H1 t/m H13.2 uitwerkingen. A. Smit BSc

Oefenexamen 2 H1 t/m H13.2 uitwerkingen. A. Smit BSc Oefenexamen H t/m H3. uitwerkingen A. Smit BSc Een bewegend vierkant (naar methode Getal en Ruimte) De baan van een punt P wordt gegeven door de volgende bewegingsvergelijkingen: ቐ x P t = sin t y P t

Nadere informatie

Wisnet-HBO. update maart. 2010

Wisnet-HBO. update maart. 2010 Wat is Differentiëren? 1 Wat is differentiëren? Wisnet-HBO update maart. 2010 Differentiëren is eigenlijk het differentiaalquotient bepalen. Je begint met het delen van uiterst kleine verschillen op elkaar.

Nadere informatie

2.1 Lineaire formules [1]

2.1 Lineaire formules [1] 2.1 Lineaire formules [1] De lijn heeft een helling (richtingscoëfficiënt) van 1; De lijn gaat in het punt (0,2) door de y-as; In het plaatje is de lijn y = x + 2 getekend. Omdat de grafiek een rechte

Nadere informatie

Praktische opdracht Wiskunde som van de ogen van drie dobbelstenen

Praktische opdracht Wiskunde som van de ogen van drie dobbelstenen Praktische opdracht Wiskunde som van de ogen van drie dobbelstenen Praktische-opdracht door een scholier 918 woorden 17 maart 2002 4,9 60 keer beoordeeld Vak Wiskunde Inleiding Wij hebben gekozen voor

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B1-2 havo 2003-II

Eindexamen wiskunde B1-2 havo 2003-II Eindeamen wiskunde 1- havo 00-II Lichaam met zeven vlakken In figuur 1 is een balk D.EFGH getekend. Het grondvlak D is een vierkant met een zijde van cm. De ribbe G is cm lang. Door uit de balk de twee

Nadere informatie

Wetenschap hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Wetenschap hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/61310 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

Een checklist is een opsomming van de dingen die je moet weten en kunnen. HAVO 4 wiskunde B...

Een checklist is een opsomming van de dingen die je moet weten en kunnen. HAVO 4 wiskunde B... Een checklist is een opsomming van de dingen die je moet weten en kunnen. HAVO 4 wiskunde B 0. voorkennis In klas 3 heb je hoofdstuk 10 over algebraische vaardigheden gedaan. Hieronder zie je daarvan een

Nadere informatie

drs. H.R. Goede

drs. H.R. Goede 2017 2018 drs. H.R. Goede havo wiskunde B Jouw beste voorbereiding op je examen in 2018 havo wiskunde B Voorwoord Met deze examenbundel kun je je goed voorbereiden op het schoolexamen en het centraal examen

Nadere informatie

Hoofdstuk 2: Grafieken en formules

Hoofdstuk 2: Grafieken en formules Hoofdstuk 2: Grafieken en formules Wiskunde VMBO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 2: Grafieken en formules Wiskunde 1. Basisvaardigheden 2. Grafieken en formules 3. Algebraïsche verbanden 4. Meetkunde

Nadere informatie

Leerjaar 1 Periode 2. Grafieken en formules

Leerjaar 1 Periode 2. Grafieken en formules Leerjaar Periode 2 Grafieken en formules Onderwerpen vandaag Herhaling Hoofdstuk 2 Het tekenen van een grafiek Stap : Vul twee waarden in voor Bijvoorbeeld: 0 en 2. = 0 = 2 0 = 0 punt (0,0) = 2 = 2 2 =

Nadere informatie

Functies van één veranderlijke

Functies van één veranderlijke Functies van één veranderlijke 191512600 Docent : Anton Stoorvogel E-mail: A.A.Stoorvogel@utwente.nl 1/38 Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica EWI Bekijken we de volgende vergelijking: x 2 C Œf.x/

Nadere informatie

7,4. Boekverslag door een scholier 1531 woorden 26 oktober keer beoordeeld. Eerste uitgave 2002 Nederlands. A. Zakelijke gegevens

7,4. Boekverslag door een scholier 1531 woorden 26 oktober keer beoordeeld. Eerste uitgave 2002 Nederlands. A. Zakelijke gegevens Boekverslag door een scholier 1531 woorden 26 oktober 2014 7,4 13 keer beoordeeld Auteur Roger Vanhoeck Genre Jeugdboek Eerste uitgave 2002 Vak Nederlands A. Zakelijke gegevens 1. Je naam en klas Ilse

Nadere informatie

Naam: Studierichting: Naam assistent:

Naam: Studierichting: Naam assistent: Naam: Tussentijdse Toets Wiskunde I ste bachelor Biochemie & Biotechnologie, Chemie, Geografie, Geologie, Informatica, Schakelprogramma Master Toegepaste Informatica, Master Chemie donderdag 4 november

Nadere informatie

Examen HAVO. Wiskunde B1 (nieuwe stijl)

Examen HAVO. Wiskunde B1 (nieuwe stijl) Wiskunde B1 (nieuwe stijl) Examen HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Maandag 27 mei 13.30 16.30 uur 20 02 Voor dit examen zijn maximaal 83 punten te behalen; het examen bestaat uit 21 vragen.

Nadere informatie

V6 Programma tijdens de laatste weken

V6 Programma tijdens de laatste weken V6 Programma tijdens de laatste weken Datum ma. 18-4-11 di. 19-4-11 ma. 5-4-11 di. 6-4-11 ma. -5-11 di. 3-5-11 ma. 9-5-11 di. 10-5-11 Activiteit 1. Differentiëren. Vergelijkingen oplossen e Paasdag 3.

Nadere informatie

Bacheloropleiding Wiskunde. 4 november 2017

Bacheloropleiding Wiskunde. 4 november 2017 Bacheloropleiding Wiskunde 4 november 2017 Wiskunde is overal! Informatica, big data, cryptografie Natuurkunde, sterrenkunde, chemie Financiële wereld (banken, verzekeraars) Economie, econometrie Neurowetenschap.

Nadere informatie

Checklist Wiskunde B HAVO HML

Checklist Wiskunde B HAVO HML Checklist Wiskunde B HAVO 4 2014-2015 HML 1 Hoofdstuk 1 Lineaire vergelijkingen en lineaire ongelijkheden oplossen. Wanneer klapt het teken om? Haakjes en breuken wegwerken. Ontbinden in factoren: x buiten

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Meisje van Mars door Anna Woltz

Boekverslag Nederlands Meisje van Mars door Anna Woltz Boekverslag Nederlands Meisje van Mars door Anna Woltz Boekverslag door Teiner 1617 woorden 5 maart 2013 5,5 21 keer beoordeeld Auteur Anna Woltz Eerste uitgave 2011 Vak Nederlands Zakelijke gegevens Naam

Nadere informatie