De toegevoegde waarde van D-cycloserine aan exposure therapie voor PTSS. Rianne de Kleine

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "De toegevoegde waarde van D-cycloserine aan exposure therapie voor PTSS. Rianne de Kleine"

Gustaaf Meyer
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 De toegevoegde waarde van D-cycloserine aan exposure therapie voor PTSS Rianne de Kleine

2 EXPOSURE THERAPIE Prolonged exposure (PE) 1,2 Extinctiedoor effectieveemotioneleverwerkingvan de traumatischeherinnering. 1e keusin de richtlijn, effectiviteitaangetoond 3. 1,2 Dancu& Foa, 1998; Van Minnen& Arntz, 2002; e.g. Powers et al.,

3 Sessie 1 Sessie 2 Sessie start piekstart eindpiekstart eindpiek eind 40 PSS-SR Remissie < 50% 0

4 KUNNEN WE DE BEHANDELEFFECTIVITEIT VERBETEREN? 1+1=2? Combinatie met psychofarmaca? Bijv. SSRI s Toevoegen van andere psychologische interventies? Bijv. cognitieve therapie Veel toegepast in klinische praktijk, maar weinig onderzocht. Kleine studies laten mixed results zien. Rothbaumet al., 2007; Simon et al., 2002; Scheiner et al., 2012 Geen klinisch relevante verbetering van effecten Kehle-Forbes et al.,

5 FARMACOLOGISCHE VERSTERKING ONDERLIGGENDWERKINGSMECHANISME: EXTINCTIE EN D-CYCLOSERINE(DCS) Partiëleagonist van de NMDA receptor

6 VERSTERKING VAN EXTINCTIELEREN IN RATTEN Walker et al., 2002 Ledgerwood et al. 2003

7 EXTINCTIE EXPOSURE

8 DCS EN EXPOSURE THERAPIE Erwerdengoede resultatengevondenmet DCS in verschillende angststoornissen: sociale angst, specifiekefobie, paniekstoornis, OCS. Wij wilden onderzoeken of ditookvoorptss gold. 8

9 WERKT HET?

10 70.1% comorbiditeit 67 PTSS patiënten 52.2% Seksueel misbruik 80.6% vrouw 20.9% Fysiek geweld

11 Exposure therapie 60 minuten; max. 10 sessies N=34 N=33

12 CAPS ITT: Klinisch Interview PTSS, N=67 Significant Geensignificant effect interactie-effect van tijd: F 2,46 = groepx tijd: 28.44, F 2,46 P = , P =.62 DCS PBO Pre-treatment Post-treatment Follow-up Assessment

13 30 ITT: PTSS klachtenschaal, N=67 PSS-SR Significant Geensignificant van tijd: interactieeffect F 2,42 = 36.16, groepx tijd: P F 2,42 =.001 = 1.41, P =.26 Ook geen significante interactie-effecten op de secundaire uitkomstmaten (algemene angst, depressie, algemene psychopathologie) Pre-treatment Post-treatment Follow-up Assessment DCS PBO

14 SESSIE-ANALYSES(COMPLETERS) Een groep patiënten kon de behandeling vroegtijdigbeëindigen(voorsessie8; n=19, 42.2%) vanwege(volledig) herstel. Het beloopvan PTSS klachtenwas andersvoor deze vroege completers (< 8 sessies) vergeleken met normale completers (>= 8 sessions). Mixed model analyse, met sessie(sessie1-10), group (DCS vsplacebo) and completers status (vroeg vs normaal), toonde een significante interactie(f 22,49 = 2.28, P=.01). 14

15 P =.03 S5 to S10 P-waarden tussen de.001 and.01 n.s.

16 KLINISCHE IMPLICATIES D-cycloserine lijktvan toegevoegdewaarde, voor een subgroep van patiënten die niet goedreagerenop exposure. Onzestudiewas de eerstenaardcs enhancement in PTSS, waar staan we nu? 16

17 DCS IN PTSD: WISSELENDE RESULTATEN Litz et al. (2012): 27 mannelijke veteranen DCS leidde tot slechtere uitkomsten dan placebo Rothbaum et al. (2014): 156 veteranen Geen algehele verschillen tussen DCS, alprazolam of placebo Difedeet al. (2013): 25 PTSS-ersna WTC aanslagen DCS leidde tot betere en snellere effecten dan placebo

18 Type exposure Aantal sessies? Trauma type PTSS DCS dosis Man versus vrouw

19 POTENTIËLE PREDICTOREN DEMOGRAFISCHE VARIABELEN Leeftijd Geslacht Samenwoningsverband Opleiding KLINISCHE VARIABELEN PTSS ernst Depressie ernst As I comorbiditeit Antidepressivum gebruik PERSOONLIJKHEIDSVARIABELEN Openheid CONSCIËNTIEUSHEID EXTRAVERSIE Altruïsme Neuroticisme

22 DISCUSSIE D-cycloserine lijktpositieveeffectentehebbenop exposure therapie. Maar, niet one-size-fits all. Persoonlijkheidskenmerken lijken DCS effecten te beïnvloeden: Conscientieusheidookgevondenbijsocialefobie. Extraversie is gerelateerd aan extinctie-leren. DCS effectenwordennietvoorspelddoor demografische of klinische variabelen. Extinctieleer capaciteit?

23 TOEKOMST? Hoeweleral veelonderzoekwordtgedaan, is de stap naarde klinischepraktijknognietgemakkelijkgezet: Hoe vaakmoetje DCS geven? Aanwie? Aanwieniet? Alleen na succesvolle exposure sessies (De Kleine et al., in prep)? Grote studies met DCS zijnaanstaande(n =450), maar ookmet andereenhancers: oxytocine, yohimbine, testoteron,methylene blue, cortisol, MDMA

24 TOEKOMST? Psychologische interventies als enhancerexposure therapie effecten? Exposure condities: Bijv. Intensieve exposure (ITB) Cognitive Remediation Therapy bijocd Cognitive Bias Modification?

25 DANK VOOR JULLIE AANDACHT! Pro Persona (Proces) Stichting tot Steun VCVGZ SASS Achmea Agnes van Minnen Gert-Jan Hendriks Theo Broekman Wendy Kusters Jasper Smits Alle patiënten, therapeuten & studenten

Vergelijkbare documenten

Het verminderen van PTSS klachten met cognitive bias modification (CBM)

Het verminderen van PTSS klachten met cognitive bias modification (CBM) Eigenlijk > Marcella Woud Center for the Study and Treatment of Mental Health, Ruhr Universiteit Bochum Behavioural Science Institute,