Een bloeiende samenleving

Transcriptie

1 Een bloeiende samenleving Oratie Prof. dr. Jan Auke Walburg 12 december 2013 Faculteit gedragswetenschappen van de universiteit Twente

2

3 Carla Leurs

4

5 De kenniseconomie en mentaal kapitaal

6 Mentale stoornissen 10% bevolking 20% verlies van productie <33% in behandeling IHME,

7 Bloei Bloei is de optimale ontwikkeling van het mentaal vermogen. Het gaat daarbij om vaardigheden en talenten als leervaardigheden, creativiteit, emotionele intelligentie,sociale vaardigheden en veerkracht

8 Positieve emoties en creativiteit aantal bedachte oplossingen Fredrickson,

9 Broaden and build theory of positive emotions Broaden aandacht cognitieve flexibiliteit en creativiteit Build bloei en welbevinden veerkracht sociale cognitie Fredrickson,

10 Uitkomsten van welbevinden Werk.20 Creativiteit.28 Uitkomsten Sociale relaties.15 Sociaal gedrag.36 Positieve waardering voor zelf en anderen.39 Gezondheid.31 oa. Lyuobomirsky, King en Diener,

11 welbevinden en mentaal vermogen welbevinden missie geluk delen positief denken positieve gevoelens, tevreden over leven subjectieve ervaring veerkracht, emotionele en sociale intelligentie, bloei gezonde leefstijl bewust leven Sociaal actief mentaal vermogen Foresight,

12 Kritiek op positieve psychologie Niets nieuws (Lazarus, 2003) Conceptueel onhelder (Miller, 2008) Weinig valide concepten (Fineman, 2006) Te weinig kritisch (Hackman, 2009) Terreur van positief denken (Ehrenreich, 2009) Conformistisch (Hedges, 2009)

13 Positieve psychologie Positieve psychologie bestudeert de omstandigheden waaronder mensen en de netwerken waarvan zij deel uitmaken (teams, relaties, organisaties en gemeenschappen) tot bloei komen vrije wil bloei toekomst allianties duurzaam toepassing

14 MENTAAL VERMOGEN IN DE LEVENSLOOP Positieve invloed Negatieve invloed sociaal stimulerende omgeving alcohol en drugs Stimulerende school vriendschap missie optimisme sociale relaties leefstijl bewust leven genereus Angst Depressie Chronische ziekten g Stress Eigen inrichting werk Ontwikkeling Werken met anderen Ruimtegevend leiderschap Aansprekende missie zingeving sociaal actief leren leefstijl cognitieve en fysieke uitdagingen Mentaal Vermogen Tabak voeding stress alcohol Binding met ouders Armoede stress trauma ouderlijke verantwoordelijkheid opbouw kennis en vaardigheden overgang naar volwassenheid omgang met vele kansen en bedreigingen nieuwe zingeving Genetisch uitrusting Prenataal Vroege jeugd (0-4) Kind (5-12) Adolescent Volwassen Oudere Volwassene School Werk Pensioen Levensloop Positieve psychologie in de psychiatrie 14 naar Beddington, 2008

15 Doel positieve psychologie Mentaal vermogen ondersteunende omgeving ondersteunende omgeving weinig ondersteunend gemiddeld weinig ondersteunend Late steun Laag mentaal vermogen Tijd Foresight,

16 Mentaal vermogen op school Versterken en inzetten van talenten en sterke kanten Voorkomen en aanpakken van problemen 10% gedragsproblemen Schoolverlaters in % emotionele problemen 10% pesten

17 Waar intellectuele, sociale en emotionele ontwikkeling versterken? whole school approach specifieke programma s Ouders Kinderen Leraren Problemen Triple P Veerkracht, weerbaarheid, sociale, emotionele en leervaardigheden versterken: "Zippy's friends", "Lessen in geluk", "Happyles", "Levensvaardigheden" Strength based aanpak, versterken van betrokkenheid "Haal het beste uit jezelf en anderen" Grip op je dip, "Op volle kracht

18 Happyles: online stepped-care aanbod (van der Zande e.a. 2013) Doelgroep middelbare scholieren van jaar studenten van jaar in het MBO Doelen veerkracht versterken depressie voorkomen Aanbod 1 klassikale les en 2 e-lessen over geluk voor alle jongeren (op school) Online groepscursus voor jongeren met depressieve klachten onder begeleiding professional (thuis)

19 Effecten in meta analyses Durlak et al.2011:213 programma's, scholieren Durlak Andere reviews Sociaal emotionele vaardigheden i.40 a Attitude t.o. zelf en anderen b Positief sociaal gedrag a.37 c.15 d Gedragsproblemen a.28 c.21 d.17 e.30 f Emotionele problemen b.24 c.17 g Schoolprestaties b.11 d.30 f.24 h Betere implementatie: meer effect: van.35 naar.86 Lösel and Beelman (2003) a, Haney and Durlak (1998) b, Wilson and Lipsey (2007) c, DuBois et al. (2002) d, Wilson et al.(2001) e,durlak and Wells (1997) f, Horowitz and Garber (2007) g, Hill et al. (2007) h, vdlinden(2012) i

20 Eigenschappen positieve school Geelong Grammar School Creëren van een positief schoolklimaat Curriculum voor talenten, krachten en veerkracht Specifieke lessen voor het oplossen van problemen (pesten, roken, alcohol) Een effectief zorgsysteem bij problemen Verbeteren welbevinden leraren Betrekken van ouders Norrish et al,

21 WERK Psychische problemen op het werk Ontwikkeling ziekteverzuim 4,1% 12% 29% CBS,

22 Spiraal naar beneden meer onzekerheid over werk meer spanning op het werk meer psychische problemen meer absenteïsme meer presenteïsme minder productiviteit minder maatschappelijke participatie meer psychische problemen zonder werk meer reorganisaties minder kans op werk 30 % kans op ontslag 50 % minder erkenning minder waardering OECD,

23 Versterken mentaal vermogen op het werk Doel: minder psychische problemen, minder zorgkosten, meer productiviteit, meer duurzame betrokkenheid Aanpak en preventie mentale stoornissen Versterken individuele en team veerkracht Versterken betrokkenheid vroege signalering goede zorg, return to work winst: 400 zorgkosten, 1500 productiekosten Trimbos,

24 Life out of balance a need to develop resilience Social Mental Emotional Spiritual Physical Valk,

25 Strong minds, strong bodies

26 Betrokkenheid en bedrijfsresultaten Verloop laag veiligheidsincidenten kwaliteitsfouten. Patient incidenten ziekteverzuim krimp Verloop hoog klantwaardering productiviteit winstgevendheid Gallup,

27 Betrokkenheid Landen Betrokken Niet betrokken Actief niet betrokken Wereld Costa Rica USA Brazilië Australië Denemarken Rusland Groot Brittannië Zweden Duitsland België India Frankrijk Nederland China Gallup,

28 Meer betrokken, meer bloei Ruimte voor eigen inrichting van het werk Ruimte voor het ontwikkelen en benutten van persoonlijke vaardigheden en talenten Maatschappelijk aansprekende missie Werken met anderen die aan hun werk zijn toegewijd en die elkaar positief stimuleren Een ruimte gevende stijl van leiderschap met persoonlijke aandacht van leidinggevenden Walburg,

29 Betrokkenheid en ziektekosten $ $ $ $7.560 $6.168 $4.320 $2.784 $1.488 $ Gallup,

30 Betrokkenheid en geestelijke gezondheid Actief niet betrokken Niet betrokken Sterk betrokken 15% Bloei 33% 49% Gallup,

31 Hart Dieet,fysiek actief, niet roken betere adherentie Angst (Roest, 2010) Optimisme (Rasmussen, 2009) HART Subjectief welbevinden (Chida, 2008) Depressie (Celano, 2011) Eudaimonisch welbevinden Autonome functies ontstekingen beheersing vagus Dubois et al,

32 Nieuwe definitie gezondheid Health as the ability to adapt and to self manage in the face of social, physical and emotional challenges (Huber, 2013) (for sustainable growth and development) Veerkracht en zelfmanagement

33 veerkracht en levensgebeurtenissen huwelijk weduwnaarschap echtscheiding werkloosheid lichamelijke beperking ernstige lichamelijke beperking Jaren Jaren Lucas,

34 Veerkracht Ernstige tegenslag Bloei Niveau van welbevinden Veerkracht Verstoring Verminderd herstel Bezwijken Tijd Steinhardt et al

35 Zelfmanagement Versterken van het gezonde deel van het individu Focus op krachten en niet alleen op ziekte, tekorten, risicofactoren Omgeving inzetten als hulpbron

36 Onderzoeksagenda leerstoel positieve psychologie Chronische ziektes Ernst Bohlmeijer, Sanne Lamers, Roos van der Vaart, Gerben Westerhof, Linda Bolier. Job van der Palen, Karlein Schreurs, Robbert Sanderman, Mart van Laar. Gemeente, Menzis, zorg organisaties Positive social innovation lab Twente Stans Drossaert, Marcel Pieterse, Marijke Dijkstra o.a. Karen van Oudenhoven, Ariana Need, Bas Denters, Rene Torenvlied, Petra de Weerd, Thomas van Rompay Ed Wallinga, Marijke van Hees Ondersteuning veld

37 Dankwoord CvB Universiteit en RvT Trimbos-instituut Karen van Oudenhoven, Ernst Bohlmeijer, Erwin Seydel Ti: Patricia Geradts, Brigitte Boon, Merel Haverman, Linda Bolier. B en W Enschede, Ria Stegehuis, Petra Pover, Yvon Noordman,Tom Schoen Aad Francissen, Gerard Nordkamp, Leny Claessen, Jan Joost Meijs Otto, Philippine, Barbara, Auke Jan, Laura, Maarten, Hans, Patrice

38 Bloei in de wereld (gallup, 2013)

39 Dank voor uw aandacht