Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2010/2011

Transcriptie

1 Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2010/2011

2

3

4

5 Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2010/2011 Opdrachtgever: Gemeente Almere en Almeerse schoolbesturen PO Utrecht, juni 2012 Oberon (Klaske Grimmerink, Anne Luc van der Vegt, Eelco van Aarsen), i.s.m. de werkgroep Monitor Postbus BK Utrecht tel fax adres:

6

7 Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2010/ Almeerse basisscholen 3 Inhoudsopgave Managementsamenvatting Inleiding Overall respons Werkwijze en presentatie van de resultaten Leeswijzer Kleutertoetsen Gemiddelde vaardigheidsscores van Almeerse leerlingen Percentage onder- en bovenpresterende leerlingen Niveauscores van Almeerse scholen Technisch lezen Gemiddelde vaardigheidsscores van Almeerse leerlingen Percentage onder- en bovenpresterende leerlingen Gemiddelde scores van Almeerse scholen Begrijpend lezen Gemiddelde vaardigheidsscores van Almeerse leerlingen Percentage onder- en bovenpresterende leerlingen Niveauscores van Almeerse scholen Woordenschat Gemiddelde vaardigheidsscores van Almeerse leerlingen Percentage onder- en bovenpresterende leerlingen Niveauscores van Almeerse scholen Spelling Gemiddelde vaardigheidsscores van Almeerse leerlingen Percentage onder- en bovenpresterende leerlingen Niveauscores van Almeerse scholen Rekenen Gemiddelde vaardigheidsscores van Almeerse leerlingen Percentage onder- en bovenpresterende leerlingen Niveauscores van Almeerse scholen Zwakke scholen Kleutertoetsen Technisch Lezen Begrijpend Lezen Woordenschat Spelling Rekenen Brede Scholen Kleutertoetsen Technisch Lezen Begrijpend Lezen Woordenschat Spelling Rekenen Vve-scholen Kleutertoetsen Woordenschat Spelling Rekenen... 57

8 4 Oberon Bijlage 1 Niveaugroepen Bijlage 2 Overzicht toetsscores en respons Bijlage 3 Zwakke scholen Bijlage 4 Brede scholen Bijlage 5 Vve-scholen Bijlage 6 Werkgroepleden monitor Almere... 68

9 Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2010/ Almeerse basisscholen 5 Managementsamenvatting In het schooljaar 2010/2011 is de tweede meting uitgevoerd van de Monitor Taal, Lezen en Rekenen. Hiertoe zijn van vrijwel alle Almeerse basisscholen (respons bedraagt 87%) de toetsresultaten verzameld van schooljaar 2010/2011. In dit rapport worden de prestaties van Almeerse leerlingen en scholen gepresenteerd. De scores worden hierbij vergeleken met de scores van het voorgaande schooljaar (2009/2010) en met de landelijke verdeling van de scores, vastgesteld door het Cito. 1 De gemeente Almere heeft met de schoolbesturen vooraf duidelijke afspraken gemaakt over welke taal-, lees- en rekengegevens worden verzameld, waarom en wanneer, voor wie ze bedoeld zijn etc. Deze afspraken zijn vastgelegd in een privacyprocedure. Overall beeld In onderstaande figuur wordt een overall beeld van de Almeerse taal-, lees- en rekenprestaties weergegeven. Hierin worden de percentages scores in het hoogste (I) en laagste (V) niveau vergeleken met landelijke referentiecijfers. 2 Als er meer scores op het hoogste niveau zijn dan op het laagste niveau is het resultaat positief en visa versa. Bijvoorbeeld: op de toetsen voor Taal voor Kleuters scoort 22% van de leerlingen op niveau I (2% meer dan landelijk) en op niveau V (evenveel als landelijk). Het verschil tussen beide percentages is 22%- = 2%; dat is het percentage dat in de figuur is opgenomen. Op deze manier wordt het niveau van de leerlingen in Almere op een bepaalde toets samengevat in één percentage. In deze figuur worden meerdere groepen samengenomen, zodat er één score ontstaat voor de kleuters, de middenbouw (groep 3 t/m 5) en bovenbouw (groep 6 t/m 8). Percentage leerlingen in het hoogste en laagste niveau vergeleken met landelijke verdeling Taal voor Kleuters (groep 1 en 2) Rekenen voor Kleuters (groep 1 en 2) Drie Minuten Toets (groep 3 t/m 5) Drie Minuten Toets (groep 6 t/m 8) Begrijpend Lezen (groep 4 en 5) Begrijpend Lezen (groep 6 t/m 8) Woordenschat (groep 3 t/m 6) Spelling (groep 3 t/m 5) Spelling (groep 6 t/m 8) Rekenen Wiskunde (groep 3 t/m 5) Rekenen Wiskunde (groep 6 t/m 8) 25% 15% 5% 5% 15% 25% 1 2 In deze monitorrapportage worden de resultaten zoals afgesproken alleen anoniem gepresenteerd. Individuele scholen zijn dus niet herkenbaar. Naast deze stedelijke meting ontvangen de schoolbesturen een samenvattend overzicht met daarin de scores van hun scholen. Een score op niveau I betekent dat een leerling behoort tot de hoogst scorende leerlingen van Nederland; bij een score op niveau V behoort de leerling tot de laagst scorende leerlingen van Nederland (zie ook bijlage 1).

10 6 Oberon Van de in totaal elf toetsen vallen de scores van zeven toetsen op of boven het landelijk gemiddelde en vier onder het landelijk gemiddelde. Positief scoren de leerlingen op Begrijpend Lezen in de middenbouw, Rekenen-Wiskunde (boven- en middenbouw) en Taal voor Kleuters. Op de Drie- Minuten-Toets en Spelling in de bovenbouw wordt gemiddeld gescoord. Wat opvalt is de sterk negatieve scores op Woordenschat en Rekenen voor Kleuters. Op deze toetsen scoren veel leerlingen op het laagste niveau (V) en weinig leerlingen op het hoogste niveau (I). Ook op Spelling in de middenbouw en Begrijpend Lezen in de bovenbouw valt de score negatief uit, maar minder extreem. Deze bevindingen bevestigen in grote lijnen het beeld dat in de brede nulmeting (schooljaar 2009/2010) is geschetst. 3 Ook toen werden dezelfde negatieve patronen geconstateerd op het gebied van de nieuwe toetsen Woordenschat en Begrijpend Lezen, in dezelfde leerjaren. De nieuwe toets Rekenen voor Kleuters werd in 2009/2010 nog niet afgenomen, maar de leerlingen scoorden wel beneden gemiddeld op de toets Ordenen die ook rekenvaardigheden meet. De normering voor de spellingtoetsen in groep 6 t/m 8 is door het Cito in september 2011 naar beneden bijgesteld. Hierdoor zijn de scores in de bovenbouw gecorrigeerd, ze liggen nu op het landelijke gemiddelde, terwijl deze in de eerste meting laag uitvielen. Wel is er in de middenbouw, ondanks dat de gemiddelde vaardigheidsscores op Spelling niet ver onder het landelijke gemiddelde liggen, een groot aandeel leerlingen dat op het laagste niveau scoort. Verder valt op dat er binnen de domeinen en groepen wisselend gescoord wordt. Op bijvoorbeeld Begrijpend Lezen wordt in groep 4 en 5 boven het gemiddelde gescoord, in groep 6 en 7 onder het gemiddelde en in groep 8 weer boven het gemiddelde. Voor Woordenschat liggen de scores in de laagste groepen juist ver onder het landelijke gemiddelde, waarna in de latere groepen een deel van de achterstand wordt weggewerkt. En ook op de kleutertoetsen is het verschil in niveau tussen groep 1 en 2 erg groot. Deze variatie in resultaten treedt ook binnen scholen op, binnen alle domeinen. Zo scoort een school bijvoorbeeld in groep 4 op Begrijpend Lezen op het hoogste niveau (I), in groep 5 op het laagste niveau (V), in groep 6 op niveau II en in groep 7 weer op het laagste niveau. Deze variatie in scores werd ook in de brede nulmeting geconstateerd. Hieronder worden de resultaten per domein samengevat. Kleutertoetsen In groep 1 hebben de Almeerse kleuters een lichte voorsprong in taalvaardigheid ten opzichte van het landelijke gemiddelde. Deze voorsprong is in groep 2 verdwenen, daar scoren de Almeerse kinderen net onder het gemiddelde. Er wordt in beide groepen iets lager gescoord dan in schooljaar 2009/2010. Ook op de toets Rekenen voor Kleuters daalt het niveau: in groep 1 scoren de leerlingen net onder het landelijke gemiddelde, in groep 2 hebben de leerlingen een grotere achterstand. De relatief grote verschillen in groep 1 tussen leerlingen zonder gewicht en de gewichtenleerlingen zijn in groep 2 kleiner. Niet doordat de gewichtenleerlingen het in groep 2 beter doen, maar doordat de kinderen zonder gewicht het minder goed doen dan in groep 1. Technisch Lezen In groep 3 ligt de score op de LOVS Drie-Minuten-Toets (DMT) boven het landelijke gemiddelde, in groep 4 t/m 6 zakken de scores onder het landelijke gemiddelde, waarna het niveau in groep 7 en 8 weer op het landelijke gemiddelde komt te liggen. Dit patroon is identiek aan dat in 2009/2010, afgezien van de fors hogere score in groep 7 in dat jaar. De verschillen tussen leerlingen met en zonder gewicht zijn relatief klein. Wel valt op dat de leerlingen met een zwaar gewicht (1,2) in de 3 Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2009/2010 Brede nulmeting Almeerse basisscholen

11 Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2010/ Almeerse basisscholen 7 meeste groepen hoger scoren dan de leerlingen met een laag gewicht (0,3). Dit is anders dan bij de andere domeinen, waar 1,2-leerlingen meestal lager scoren dan de 0,3-leerlingen. Begrijpend Lezen De Almeerse leerlingen scoren bovengemiddeld op begrijpend lezen in de groepen 4 en 5. In groep 6 en 7 treedt een dip op, in deze jaren liggen de Almeerse scores onder het landelijke gemiddelde. In groep 8 is de opgelopen achterstand weer weggewerkt. Dit patroon komt overeen met dat uit 2009/2010, wel zijn de scores in groep 6 en 7 verbeterd ten opzichte van het vorige schooljaar. Verder kan geconstateerd worden dat het vooral de leerlingen zonder gewicht zijn die zich in groep 7 en 8 herstellen, de gewichtenkinderen, zowel 0,3-leerlingen als 1,2-leerlingen, zakken juist verder weg. De lagere gemiddelde score in groep 6 en 7 op begrijpend lezen wordt niet zozeer veroorzaakt door een groot aandeel leerlingen die onderpresteren (niveau V), maar door een klein aandeel leerlingen die heel goed presteren (niveau I). Woordenschat De Almeerse leerlingen starten in groep 3 met een forse achterstand op het gebied van woordenschat. Deze achterstand wordt in de volgende leerjaren grotendeels ingelopen, maar de scores blijven (t/m groep 6) onder het landelijke gemiddelde liggen. Dit patroon is gelijk aan dat in 2009/2010. De leerlingen zonder gewicht laten de sterkste vooruitgang zien en vinden aansluiting bij het gemiddelde niveau, de gewichtenleerlingen blijven achter bij deze ontwikkeling en scoren ook in groep 5 en 6 ver onder het gemiddelde. De scores van leerlingen met een zwaar gewicht (1,2) liggen onder de scores van de leerlingen met een laag gewicht (0,3). Er zijn in de hogere groepen minder leerlingen die op het laagste niveau (V) presteren, maar anderzijds zijn er ook maar weinig leerlingen die ver boven het gemiddelde scoren (niveau I). Spelling Op de LOVS-toets Spelling scoren de Almeerse leerlingen in groep 3 onder het landelijke gemiddelde, vanaf groep 4 wordt er op het landelijke gemiddelde gescoord. In vergelijking met de meting van 2009/2010 liggen de scores in groep 6 en 7 bij deze tweede meting hoger. De leerlingen zonder gewicht scoren beter dan de leerlingen met een laag (0,3) of hoog (1,2) gewicht, maar de verschillen zijn, met uitzondering van groep 3 en 8, klein. De scores van 0,3-leerlingen en 1,2-leerlingen liggen ongeveer op hetzelfde niveau. Ondanks de goede gemiddelde vaardigheidsscore in bijna alle groepen is het aandeel leerlingen in het laagste niveau (V) in de middenbouw ruim groter dan de landelijke en ook groter dan het aandeel leerlingen in het hoogste niveau (I). Rekenen De Almeerse leerlingen scoren goed op het gebied van rekenen. In alle groepen liggen de scores op of boven het landelijke gemiddelde. De scores komen overeen met die uit 2009/2010. De leerlingen zonder gewicht scoren aanmerkelijk beter dan de gewichtenleerlingen. In groep 3, 4 en 6 scoren de leerlingen met een laag gewicht (0,3) hoger dan de leerlingen met een zwaar gewicht (1,2), in groep 5, 7 en 8 zijn de scores ongeveer gelijk. Het percentage leerlingen dat op het laagste niveau (V) scoort ligt voor alle groepen onder de landelijke, dit is een goed resultaat. In groep 5 t/m 7 ligt ook het percentage leerlingen dat ver boven het gemiddelde scoort laag, dit betekent dat er meer dan landelijk op de niveaus II t/m IV wordt gescoord.

12 8 Oberon Zwakke scholen Aan het einde van het schooljaar , op 1 september 2011 kent Almere nog 18 (zeer) zwakke scholen. Dit is 25% van alle beoordeelde scholen. Landelijk ligt dit percentage op 4%. In deze rapportage zijn de scholen die op 1 september zwak waren vergeleken met de scholen die op 1 september een basisarrangement hadden. De zwakke scholen hebben gemiddeld gezien meer gewichtenkinderen dan de scholen met een basisarrangement. Met name het aandeel leerlingen met een hoog gewicht (1,2) is groter. Overall beeld Over het algemeen wordt geconstateerd dat de verschillen tussen de toetsscores van leerlingen op een zwakke school en de leerlingen op een school met een basisarrangement niet erg groot zijn. Dit geldt vooral voor woordenschat, begrijpend lezen, spelling en rekenen. Verschillen zijn er op twee toetsen: Taal voor Kleuters en de Drie-Minuten-Toets (DMT) voor technisch lezen. Taal voor Kleuters De leerlingen op zwakke scholen presteren op de LOVS-toets Taal voor Kleuters boven het landelijke gemiddelde. Hiermee doen zij het beter dan de leerlingen op scholen met een basisarrangement, het niveau van deze scholen ligt in groep 2 onder het landelijke gemiddelde. 4 Technisch lezen Op de LOVS Drie-Minuten-Toets wordt door de zwakke scholen in groep 3 en 4 ongeveer even goed als de niet-zwakke scholen gepresteerd, vanaf groep 5 zakken de scores van zwakke scholen onder het landelijke gemiddelde en onder de scores van de scholen met een basisarrangement. Het zijn voornamelijk de leerlingen zonder leerlinggewicht die op zwakke scholen lager scoren dan de leerlingen zonder gewicht op scholen met een basisarrangement. Het hogere beginniveau dat in de eerste rapportage over zwakke scholen werd geconstateerd, 5 wordt in deze meting niet bevestigd. Alleen op spelling is er sprake van een hoger beginniveau op zwakke scholen en daarnaast wordt op Taal voor Kleuters in groep 2 licht beter gescoord. Brede Scholen Almere heeft in het schooljaar 2010/2011 tien brede scholen, waar veertien basisscholen deel van uitmaken. Van dertien van deze brede scholen zijn de taal-, lees- en rekenprestaties verzameld. De brede scholen hebben meer gewichtenkinderen dan de niet-brede scholen. Met name het aandeel leerlingen met een hoog gewicht (1,2) is groter. Overall beeld Over het algemeen wordt geconstateerd dat de leerlingen op een brede school op veel toetsen en in veel groepen lager presteren dan de leerlingen op een niet-brede school. Dit geldt met name voor begrijpend lezen, woordenschat en spelling, waar op alle toetsen en in alle groepen lager gepresteerd wordt door de leerlingen op brede scholen. Voor andere domeinen zijn de lagere scores van brede scholen beperkt tot enkele leerjaren. Bij Taal voor Kleuters wordt alleen in groep 1 lager gescoord door de leerlingen op een brede school, bij rekenen tot en met groep 5. Op de LOVS Drie-Minuten- Toets zijn de scores van brede en niet-brede scholen ongeveer gelijk. Er wordt geconstateerd dat de bevindingen uit de eerste meting worden bevestigd, 6 namelijk dat brede scholen over het algemeen lager presteren dan de niet-brede scholen en ook lager dan het landelijke gemiddelde. Deze zwakkere prestaties kunnen niet verklaard worden door de zwaardere leerlingenpopulatie op de brede scholen. Op de meeste toetsen scoren de gewichtenleerlingen op een brede school lager dan vergelijkbare leerlingen op niet-brede scholen en dit geldt ook voor de leerlingen zonder gewicht De toets Rekenen voor Kleuters is door minder dan de helft van de zwakke scholen afgenomen. Dat is onvoldoende om een vergelijking te maken met de niet-zwakke scholen. Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2009/2010 Deelrapportage zwakke scholen Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2009/2010 Deelrapportage brede scholen

13 Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2010/ Almeerse basisscholen 9 Vve-scholen Almere heeft in het schooljaar 2010/2011 twaalf basisscholen die vroegschoolse educatie aanbieden. Van elf van deze vve-scholen zijn de taal-, lees- en rekenprestaties verzameld. De vve-scholen hebben meer gewichtenkinderen dan de scholen zonder vve, zowel leerlingen met een licht gewicht (0,3) als met een zwaar gewicht (1,2). Overall beeld De leerlingen op een vve-school scoren gemiddeld onder het landelijke gemiddelde op alle toetsen in groep 1 t/m 3. Daarnaast scoren zij gemiddeld ook lager dan de leerlingen op een school zonder vve. Dit geldt voor alle toetsen: Taal voor Kleuters in groep 1 en 2 en Woordenschat, Spelling en Rekenen-Wiskunde in groep 3. De samenstelling van de leerlingpopulatie kan de verschillen tussen de scores voor een groot deel verklaren: op de Almeerse VVE-scholen zitten meer kinderen met een leerlinggewicht. Op de meeste toetsen behalen de leerlingen met een gewicht ongeveer gelijke scores op vve-scholen en scholen zonder vve. Wel valt op dat de leerlingen zonder gewicht op een vveschool gemiddeld vaak lager scoren dan op andere scholen. Dit is het geval bij de toetsen Woordenschat, Spelling en Rekenen-Wiskunde in groep 3. Alleen op Taal voor Kleuters in groep 2 scoren de leerlingen zonder gewicht op een vve-school gelijk aan de leerlingen op een school zonder vve. Beschouwing De resultaten: bevestiging van bevindingen uit de brede nulmeting Op vier van de in totaal elf toetsen geeft deze monitor een negatief beeld van de taal- en rekenprestaties van de Almeerse leerlingen. Zo liggen de scores op Woordenschat en Rekenen voor Kleuters in groep 2 ver onder het landelijke gemiddelde. Ook op Begrijpend Lezen en Spelling wordt er in een aantal jaren matig gepresteerd. Deze rapportage bevestigt in grote lijnen het beeld uit de brede nulmeting, waarin gesteld werd dat met name de taalprestaties zwak waren. Daarnaast valt op dat gewichtenleerlingen op een aantal domeinen achterblijven en dat het niveauverschil tussen leerlingen met en zonder gewicht vooral in de bovenbouw groot is. Dit is met name het geval bij Begrijpend Lezen en Woordenschat, maar ook op Rekenen-Wiskunde is het verschil tussen leerlingen met en zonder gewicht groot. Zowel de taal- als de rekenprestaties van de gewichtenleerlingen geven dus reden tot aandacht. In Almere worden verscheidene initiatieven ondernomen om de kwaliteit van het onderwijs te versterken. In het kader van de Lokale Educatieve Agenda en de Impuls Onderwijs worden programma s uitgevoerd voor terreinen waar onvoldoende resultaten worden geboekt of verdere verbetering gewenst is. In deze beschouwing brengen we de bevindingen van de tweede meting van de monitor taal, lezen en rekenen in verband met enkele van deze initiatieven. Brede leesimpuls Naar aanleiding van de brede nulmeting is advies ingewonnen bij dr. Kees Vernooy (lector hogeschool Edith Stein) ten behoeve van de Brede Leesimpuls. In het advies werd onder meer het belang van woordenschatonderwijs en van begrijpend lezen benadrukt. Een goede woordenschat hangt samen met leesbegrip, beiden hebben effect op de studievaardigheden van leerlingen. Deze tweede meting van de monitor taal, lezen en rekenen onderstreept het belang van aandacht voor beide domeinen. Zowel op toetsen voor woordenschat als voor begrijpend lezen scoort Almere onder het landelijke niveau. Vooral bij de gewichtenkinderen vallen de achterstanden bij begrijpend lezen op Daarom zal de Brede Leesimpuls zich richten op de woordenschatontwikkeling en het begrijpend lezen. De Brede Leesimpuls bestaat uit een stedelijk scholingsaanbod voor basisscholen gericht op woordenschat, als ook uit het ontwikkelen van woordenschatboekjes voor gebruik in de thuissituatie.

14 10 Oberon Zwakke scholen In het kader van de LEA plus zijn en worden de zwakke, zeer zwakke scholen en risicoscholen intensief begeleid om de onderwijskwaliteit te verbeteren. Een aantal effecten van deze aanpak zijn al zichtbaar. Zo is het aantal zwakke scholen in het schooljaar 2010/2011 afgenomen, van 25 op 1 januari 2011 naar 18 op 1 september Alle zeven scholen hebben deelgenomen aan de verbetertrajecten. Almere heeft op 1 september 2011 nog 25% zwakke scholen in vergelijking met 4% landelijk. De tweede meting van de monitor taal, lezen en rekenen laat zien dat de resultaten van de zwakke scholen over de gehele linie niet minder zijn dan van de scholen met een basisarrangement. Wat precies de verklaring hiervoor is, kan op grond van de monitorgegevens niet worden vastgesteld. Vve-scholen Leerlingen met een sociaal-economische achterstand doen het ongeveer even goed op vve-scholen als op niet-vve-scholen. Dit is een opvallende bevinding. Het vve-beleid is bedoeld om de achterstanden van deze leerlingen weg te werken, maar de achterstanden zijn niet minder groot dan op de overige scholen. Anderzijds biedt de monitor onvoldoende basis om te concluderen dat vve niet effectief is. Daarvoor is meer informatie nodig over het beginniveau van leerlingen bij aanvang van het basisonderwijs en over het vve-aanbod waar ze in de voorschoolse periode gebruik van hebben gemaakt. Inmiddels worden in Almere verscheidene initiatieven genomen om vve-beleid te versterken. Door schoolbesturen en voorschoolse instellingen zijn hierover afspraken gemaakt. Er wordt gefocust op de doorgaande lijn en het vormen van integrale kindcentra. Verder wordt toegewerkt naar zo concreet mogelijke vve-doelen, met behulp van een beperkt aantal gecertificeerde methodes. De bestuursafspraken die Almere met de rijksoverheid maakt, geven aan dit beleid een nieuwe impuls. Brede scholen Naast de Impuls Onderwijs voeren gemeente en onderwijs- en welzijnsorganisaties ook gezamenlijk beleid op enkele thema s waaronder de brede school. Er functioneren tien brede scholen in Almere, waarvan acht het keurmerk Brede Almeerse School hebben gekregen. In twee wijken worden dagarrangementen aangeboden. In deze tweede meting van de monitor taal, lezen en rekenen wordt geconstateerd dat de leerprestaties op brede scholen achterblijven bij de prestaties op de overige scholen. Bij deze en andere initiatieven kunnen de bevindingen uit de monitor bruikbare informatie opleveren voor een gerichte aanpak van de achterblijvende resultaten. Dit vergroot de kansen op een succesvolle uitvoering van de deelprogramma s en een versterking van de kwaliteit van het Almeerse basisonderwijs.

15 Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2010/ Almeerse basisscholen 11 1 Inleiding Almeerse schoolbesturen voor basisonderwijs en de gemeente hebben in het kader van de LEA plus Almere besloten gemeentebreed taal-, lees- en rekenprestaties in beeld te brengen en ontwikkelingen meerjarig te volgen. In opdracht van de gemeente Almere heeft Oberon, in nauwe samenwerking met de afdeling Onderzoek en Statistiek van de gemeente Almere, hiertoe voor de tweede keer de Monitor Taal, Lezen en Rekenen uitgevoerd. Van vrijwel alle Almeerse basisscholen zijn in de laatste maanden van schooljaar 2010/2011 de resultaten van alle toetsen uit het CITO-leerlingvolgsysteem verzameld. 7 In deze stedelijke rapportage wordt een overzicht gepresenteerd van de taal-, lees- en rekenprestaties van Almeerse leerlingen en scholen over de gemeente als geheel. De scores worden hierbij vergeleken met de scores van het voorgaande schooljaar (2009/2010) en met de door het CITO vastgestelde landelijke verdeling. 8 De gemeente Almere heeft met de schoolbesturen vooraf duidelijke afspraken gemaakt over welke taal-, lees- en rekengegevens worden verzameld, waarom en wanneer, voor wie ze bedoeld zijn etc. Deze afspraken zijn vastgelegd in een privacyprocedure. In deze monitorrapportage worden de resultaten zoals afgesproken alleen anoniem gepresenteerd. Individuele scholen zijn dus niet herkenbaar. Naast deze stedelijke meting ontvangen de schoolbesturen een samenvattend overzicht met daarin de scores van hun scholen. 1.1 Overall respons Van de 79 Almeerse basisscholen (in schooljaar 2010/2011) maken 77 scholen gebruik van Citotoetsen. Daarvan zijn van 67 basisscholen de taal-, lees-, en rekengegevens in een analysebestand verwerkt, dit is een respons van 87 procent. Van de responsscholen heeft 94 procent van de leerlingen (één of meerdere) toetsscores. Verschillen in aantal leerlingen tussen het taal/lees/rekenbestand schooljaar 2010/2011 en 1 oktober 2010 (van DUO) hebben de volgende redenen: na 1 oktober zijn er in groep 1 nieuwe 4-jarigen bijgekomen, die op de tellingen van 1 oktober nog niet op school zaten. een aantal scholen neemt niet of nauwelijks toetsen af in de groepen 1 en in mindere mate in groep 2. leerlingen zonder toetsscore zijn in het taal-, lees- en rekenbestand niet opgenomen. 1.2 Werkwijze en presentatie van de resultaten Voor de vervolgmetingen van de monitor is besloten uit te gaan van een basispakket met toetsen, dat gebruikt wordt door alle Almeerse scholen. Dit is een verandering ten opzichte van de eerste meting (de brede nulmeting 2009/ ), waarin een compleet overzicht geschetst is van alle toetsen die de Almeerse scholen gebruikten. In samenwerking met de werkgroep Monitor is een advies opgesteld, In opdracht van Oberon heeft de CED Groep de gegevensverzameling uitgevoerd. Het Cito heeft in september 2011 de normering voor de toets LOVS Spelling voor groep 6 t/m 8 aangepast na klachten van scholen. In dit rapport zijn de scores van 2009/2010 en 2010/2011 vergeleken met deze nieuwe normeringen. Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2009/2010: brede nulmeting Almeerse basisscholen, Oberon, januari 2010

16 12 Oberon waarin keuzes gemaakt zijn voor de samenstelling van dit basispakket met toetsen. 10 In deze en volgende rapportages zal dit basispakket het uitgangspunt vormen. Het pakket bestaat uit de medio afnames van de volgende (nieuwe) LOVS-toetsen: LOVS Taal voor Kleuters (alleen groep 2) LOVS Rekenen voor Kleuters (alleen groep 2) LOVS Drie-Minuten-Toets LOVS Begrijpend Lezen LOVS Woordenschat LOVS Spelling LOVS Rekenen-Wiskunde Deze toetsen worden in elk leerjaar van de basisschool afgenomen, alleen groep 1 is in het basispakket niet opgenomen. Toch is besloten om als aanvulling op dit basispakket ook de kleutertoetsen in groep 1 mee te nemen in deze rapportage, omdat dit extra informatie oplevert voor de taal- en rekenprestaties van kleuters. Conform de afspraken in het advies zijn in dit rapport alleen toetsresultaten opgenomen van de medio afnames van deze toetsen (in de figuren in dit rapport aangeduid als bv. M1 voor de medio afname in groep 1). Werkwijze en presentatie In deze rapportage worden resultaten op leerling-niveau en schoolniveau gepresenteerd. Resultaten op leerling-niveau geven het beste weer hoe de Almeerse leerling presteert in vergelijking met landelijke cijfers. Resultaten op schoolniveau sluiten veelal aan bij het lokale Almeerse onderwijsbeleid, waarin de school als eenheid centraal staat. Elke school telt hierbij, ongeacht de grootte, even zwaar. Op leerling-niveau worden de volgende scores gerapporteerd: Gemiddelde vaardigheidsscores. De gemiddelde toetsscores zijn vertaald naar een waarde tussen 0 en 100 procent, waarmee de positie ten opzichte van de landelijke verdeling op leerlingniveau wordt weergegeven. Op deze manier kunnen meerdere leerjaren in één grafiek worden weergegeven. Het landelijke gemiddelde ligt voor alle toetsen op Verschillen naar gewichtsfactor. De scores van de Almeerse leerlingen worden, waar mogelijk, uitgesplitst naar het achtergrondkenmerk leerlinggewicht (er zijn drie gewichten: 0,0; 0,3 en 1,2). De grens hierbij is dat van minimaal 25 leerlingen per gewicht per toets een toetsscore bekend is. Onder- en bovenpresterende leerlingen. Op de verschillende toetsen wordt het percentage leerlingen dat in het hoogste en in het laagste niveau scoort gepresenteerd. Hierbij wordt aangesloten bij de nieuwe niveau-indeling van Cito, namelijk de niveaus I t/m V. Deze percentages worden daarnaast vertaald naar een indexcijfer, waarin de afwijkingen ten opzichte van de landelijke bij elkaar worden geteld. Hierbij telt het aandeel leerlingen op niveau I positief en het aandeel leerlingen op niveau V negatief. Daarnaast wordt op schoolniveau de niveauscores gepresenteerd, eveneens niveau I t/m V. Om een betrouwbaar beeld te schetsen van de taal-, lees- en rekenprestaties van de Almeerse leerlingen en scholen is het van belang dat toetsen op een voldoende aantal scholen en bij voldoende aantal leerlingen zijn afgenomen. Voor opname in het analysebestand zijn per toets de volgende criteria gehanteerd. Deze criteria bepalen of er wel of niet gerapporteerd wordt over een toetsresultaat Advies basispakket totsen basisonderwijs Almere, ten behoeve van de monitor Taal, Lezen en Rekenen, juni 2011 Er is geen landelijk gemiddelde bekend. De Almeerse gemiddelden worden vergeleken met de landelijke verdeling op leerling-niveau, waarin wordt gewerkt met de mediaan en percentielen. Aangenomen kan worden dat de afwijking tussen het landelijke gemiddelde en de mediaan klein is, en dat dezelfde conclusies kunnen worden getrokken.

17 Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2010/ Almeerse basisscholen 13 Leerling-niveau: Minimaal 75% van de leerlingen heeft, per groep per toets, een score. Om zoveel mogelijk uit te sluiten dat de analyses beïnvloed worden doordat een specifieke groep leerlingen de toets niet maakt (bv. de zwakkere leerlingen), hebben we de ondergrens gelegd op 75%. Idealiter ligt deze grens op 10 (iedere leerling in een groep heeft een score op een toets), maar dit is in de praktijk niet haalbaar. Er zijn altijd enkele leerlingen ziek of afwezig, of kunnen een toets om bepaalde redenen niet maken. Om te bepalen hoeveel leerlingen in een bepaalde school en groep zit, is gebruik gemaakt van DUO gegevens. Schoolniveau: Van minimaal 10 scholen zijn toetsgegevens voorhanden. Minimaal 10 leerlingen per school per toets hebben een score. Van minimaal 75% van de leerlingen per school per groep zijn toetsgegevens bekend. Respons op de toetsen In onderstaande tabel staan per groep de toetsen waarover gerapporteerd wordt (de getallen tonen het aantal responsscholen). Zoals eerder aangaven, worden in dit rapport alleen toetsresultaten van de medio afnames gerapporteerd. Aantal respons-scholen op de Kleutertoetsen toets jaar Groep 1 Groep 2 LOVS Taal voor Kleuters 2009/ / LOVS Rekenen voor Kleuters 2009/ / Aantal respons-scholen op de toetsen voor groep 3 t/m 8 Domein en toets jaar Groep 3 Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 Groep 8 Technisch Lezen LOVS DMT 2009/ / Begrijpend Lezen LOVS Begrijpend lezen 2009/ / Woordenschat LOVS Woordenschat 2009/ / Spelling LOVS Spelling 2009/ / Rekenen/wiskunde LOVS Rekenen/wiskunde 2009/ / De respons op een aantal toetsen is erg laag, voornamelijk op de toetsen die in het betreffende schooljaar beschikbaar zijn gekomen. De analyses over deze toetsversies betreffen dan ook de scores van leerlingen op een beperkte groep scholen. De verwachting is dat in de toekomst meer scholen zullen overstappen op deze nieuwe toetsen. Om te bepalen of bepaalde groepen leerlingen achterblijven bij hun leeftijdsgenoten is van leerlingen behalve de toetsresultaten ook het leerlinggewicht opgevraagd. In totaal is van 91% van de leerlingen van de scholen uit de respons het leerlinggewicht bekend. De Almeerse leerling-populatie is wat betreft de gewichtenverdeling vergelijkbaar met de landelijke populatie. Het percentage leerlingen met een extra gewicht in 2010/2011 bedraagt voor de scholen in Almere 12%, landelijk is dat 13%. Ook de

18 14 Oberon verhouding tussen het aantal leerlingen met een licht gewicht (0,3) en een zwaar gewicht (1,2) komt overeen met de landelijke populatie. 1.3 Leeswijzer In deze rapportage worden de resultaten weergegeven op leerling- en schoolniveau. In het eerste deel (hoofdstuk 2 t/m 7) worden de totaalresultaten van alle Almeerse leerlingen en scholen gepresenteerd. Hierbij wordt steeds een vergelijking met landelijke referentiecijfers gemaakt. Achtereenvolgens komen aan bod: kleutertoetsen (H2); technisch lezen (H3); begrijpend lezen (H4); woordenschat (H5); spelling (H6); rekenen/wiskunde (H7). De opbouw binnen deze hoofdstukken is als volgt. Eerst worden de gemiddelde scores op leerlingniveau gepresenteerd; vervolgens eventuele verschillen naar leerlinggewicht(op leerling-niveau); daarna de percentages onder- en bovenpresterende leerlingen en tenslotte worden de niveauscores op schoolniveau gepresenteerd. Vervolgens wordt in hoofdstuk 8, 9 en 10 verder ingegaan op de taal-, lees- en rekenprestaties op de zwakke scholen, brede scholen en vve-scholen: zwakke scholen (H8); brede scholen (H9); vve-scholen (H10). In deze hoofdstukken worden per domein de gemiddelde scores op leerling-niveau gepresenteerd en eventuele verschillen naar leerlinggewicht beschreven.

19 Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2010/ Almeerse basisscholen 15 2 Kleutertoetsen Om een beter inzicht in de vaardigheid van kleuters op het gebied van taal en rekenen te verkrijgen heeft Cito nieuwe toetsen op de markt gebracht. De LOVS toetsen Taal voor Kleuters en Rekenen voor Kleuters vervangen de verouderde toetsen Taal voor Kleuters, Ordenen en Ruimte en Tijd. De toets LOVS Taal voor Kleuters werd vanaf schooljaar 2009/2010 al door een groot aantal scholen gebruikt, de toets LOVS Rekenen voor Kleuters is in het schooljaar 2010/2011 voor het eerst gebruikt. Een deel van de scholen gebruikt nog de oude toetsen; deze worden niet meegenomen in de analyse. De nieuwe toetsen geven een realistischer beeld van de taal- en rekenvaardigheden van de leerlingen, in dit hoofdstuk worden dan ook de resultaten van deze toetsen gepresenteerd. Het gaat om de medio versies, welke halverwege het jaar worden afgenomen. Zie bijlage 2 voor de responsaantallen op leerling- en schoolniveau als ook de absolute scores per toets. 2.1 Gemiddelde vaardigheidsscores van Almeerse leerlingen In deze paragraaf worden de gemiddelde vaardigheidsscores van de Almeerse leerlingen in het schooljaar 2010/2011 vergeleken met de scores uit 2009/2010 en de landelijke verdeling op leerlingniveau. De gemiddelde toetsscores zijn vertaald naar een waarde tussen 0 en 100 procent, waarmee de positie ten opzichte van de landelijke verdeling wordt weergegeven. Op deze manier kunnen meerdere leerjaren in één grafiek worden weergegeven. Het landelijke gemiddelde wordt voor alle toetsen weergegeven met Op de toets Taal voor Kleuters wordt in groep 1 goed gescoord door de Almeerse leerlingen, de gemiddelde vaardigheidsscore ligt boven het landelijke gemiddelde. In groep 2 is de voorsprong verdwenen, hier ligt de score net onder de norm. De score in groep 2 ligt iets lager dan in schooljaar 2009/2010; de respons in groep 1 was in dat jaar te laag om deze score op te nemen. De toets Rekenen voor Kleuters werd in 2010/2011 voor het eerst afgenomen. De scores voor deze toets liggen onder het landelijke gemiddelde. Ook hier wordt in groep 2 in verhouding lager gescoord dan in groep Opgemerkt dient te worden dat nog niet alle scholen de toets Rekenen voor Kleuters aangeschaft hebben, het Almeerse gemiddelde is gebaseerd op een beperkte groep leerlingen. Vaardigheidsscores Taal voor Kleuters t.o.v. landelijke verdeling Vaardigheidsscores Rekenen voor Kleuters t.o.v. landelijke verdeling Feitelijk gaat het hier om de mediaan en niet het gemiddelde. Aangenomen kan worden dat het verschil tussen het landelijke gemiddelde en de mediaan klein is. In verhouding maakten in groep 1 meer kinderen met een gewicht de kleutertoetsen dan in groep 2, dit is dus niet de reden dat er in groep 2 lager werd gescoord.

20 16 Oberon Tot slot worden in deze paragraaf de gemiddelde vaardigheidsscores van leerlingen uitgesplitst naar gewichtsfactor. Ook in deze figuren worden de relatieve scores ten opzichte van de landelijke verdeling weergegeven. Gemiddelde scores die zijn gebaseerd op de resultaten van minder dan 25 leerlingen zijn niet weergegeven (geldt voor Rekenen voor Kleuters, gewicht 0,3). Zoals verwacht scoren leerlingen zonder gewicht hoger dan de leerlingen met een gewicht; de leerlingen met een laag gewicht (=0,3) scoren op Taal voor Kleuters hoger dan de leerlingen met een hoog gewicht (=1,2). De verschillen tussen deze groepen leerlingen zijn relatief groot. Verder valt op dat de scores in groep 2 in verhouding fors lager liggen dan in groep 1, alleen de kinderen met een hoog gewicht blijven ongeveer op hetzelfde (lage) niveau. Hierdoor wordt het verschil tussen de leerlingen met en zonder gewicht kleiner. Op Rekenen voor Kleuters ligt in groep 2 zowel het niveau van de leerlingen zonder gewicht als met een hoog gewicht (=1,2) lager dan in groep 1. Vaardigheidsscores Taal voor Kleuters naar gewichtsfactor Vaardigheidsscores Rekenen voor Kleuters naar gewichtsfactor gewicht 0 gewicht 0.3 gewicht gewicht 0 gewicht 0.3 gewicht M1 M2 M1 M2 2.2 Percentage onder- en bovenpresterende leerlingen De vaardigheidsscores van de leerlingen kunnen ook weergegeven worden in landelijke niveaugroepen I t/m V. Daarbij is I het hoogste niveau en V het laagste (zie bijlage 1). Deze niveaus zijn gestandaardiseerd, waardoor ook vergelijkingen tussen verschillende toetsen mogelijk zijn. Met deze indeling is het mogelijk aan te geven hoeveel procent van de leerlingen op een toets ver onder het gemiddelde (niveau V) en ver boven het gemiddelde (niveau I) scoren. Landelijk liggen deze percentages op. In de figuur wordt het percentage leerlingen dat op niveau V scoort met een negatieve waarde aangegeven. Op Taal voor Kleuters in groep 1 wordt meer dan landelijk op niveau I gescoord en minder dan landelijk op niveau V. In groep 2 neemt het aandeel bovenpresterende leerlingen echter af en het aandeel onderpresterende leerlingen neemt sterk toe. Ook op Rekenen voor Kleuters wordt in groep 2 zwakker gepresteerd dan in groep 1. Het aandeel leerlingen dat ver onder het gemiddelde scoort neemt sterk toe en het aandeel leerlingen op het hoogste niveau neemt licht af.

21 Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2010/ Almeerse basisscholen 17 Percentage scores op hoogste (I) en laagste (V) niveau op de kleutertoetsen Taal voor Kleuters M1 Taal voor Kleuters M2 niveau I Rekenen voor Kleuters M1 niveau V Rekenen voor Kleuters M Niveauscores van Almeerse scholen In de voorgaande paragrafen zijn de resultaten op leerling-niveau gepresenteerd, in deze paragraaf worden de resultaten op schoolniveau gerapporteerd. Ook de schoolscores kunnen worden weergegeven in de landelijke niveaugroepen I t/m V (zie bijlage 1). Onderstaande figuren laten zien in hoeverre de verdeling van scores van Almeerse scholen voor de kleutertoetsen overeenkomt met de landelijke verdeling. Wat opvalt is dat voor beide toetsen in groep 2 veel meer scholen in de onderste twee niveaus vallen dan in groep 1. In groep 1 zijn vooral de niveaus II t/m IV ruim vertegenwoordigd. Niveauscores scholen Taal voor Kleuters Niveauscores scholen Rekenen voor Kleuters % 5% 25% 23% 15% 25% 26% I II III IV % 5% 1 22% 19% 28% 24% I II III IV % 31% 4% M1 (N=24) M2 (N=39) Landelijk V % 43% 11% M1 (N=18) M2 (N=21) Landelijk V

22 18 Oberon

23 Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2010/ Almeerse basisscholen 19 3 Technisch lezen Om de vaardigheid op het gebied van technisch lezen te toetsen, worden de resultaten op de LOVS Drie-Minuten-Toets gerapporteerd. Deze toets wordt door ongeveer tweederde van de scholen gebruikt in 2010/2011. Dit is fors meer dan in 2009/2010, toen de nieuwe toets door veel scholen nog niet werd gebruikt. Zie bijlage 2 voor de responsaantallen op leerling- en schoolniveau als ook de absolute scores per toets. 3.1 Gemiddelde vaardigheidsscores van Almeerse leerlingen In deze paragraaf worden de gemiddelde vaardigheidsscores van de Almeerse leerlingen in het schooljaar 2010/2011 vergeleken met de scores uit 2009/2010 en de landelijke verdeling op leerlingniveau. De gemiddelde toetsscores zijn vertaald naar een waarde tussen 0 en 100 procent, waarmee de positie ten opzichte van de landelijke verdeling wordt weergegeven. Op deze manier kunnen meerdere leerjaren in één grafiek worden weergegeven. Het landelijke gemiddelde wordt voor alle toetsen weergegeven met 5. De gemiddelde vaardigheidsscore op de LOVS Drie-Minuten-Toets ligt in groep 3 hoog, zakt onder het landelijke gemiddelde in groep 4 t/m 6, waarna deze in groep 7 en 8 weer op de norm ligt. Dit patroon is identiek aan dat in 2009/2010, afgezien van de fors hogere score in groep 7 in dat jaar 14.De toets voor groep 3 en 8 werd in 2009/2010 te weinig gebruikt om hierover te rapporteren. Vaardigheidsscores LOVS Drie-Minuten-Toets t.o.v. landelijke verdeling In onderstaande figuur worden de gemiddelde vaardigheidsscores van leerlingen uitgesplitst naar gewichtsfactor. Ook in deze figuren worden de relatieve scores ten opzichte van de landelijke verdeling weergegeven. Het valt op dat de leerlingen met een zwaar gewicht (1,2) in de meeste groepen hoger scoren dan de leerlingen met een licht gewicht (0,3). Vooral in groep 8 is het verschil erg groot. De verschillen tussen de verschillende groepen leerlingen zijn, afgezien van groep 8, relatief klein. 14 De scholen die in 2009/2010 de toets in groep 7 afnamen, scoren in 2010/2011 in groep 7 ongeveer gelijk aan de overige scholen. Wel scoorden de leerlingen die in 2009/2010 de toets maakten in groep 7, in 2010/2011 in groep 8 beter dan de leerlingen die in 2009/2010 de toets in groep 7 niet maakten. Het lijkt erop dat dit een goed cohort leerlingen was.

24 20 Oberon Vaardigheidsscores LOVS Drie-Minuten-Toets naar gewichtsfactor gewicht 0 gewicht 0.3 gewicht M3 M4 M5 M6 M7 M8 3.2 Percentage onder- en bovenpresterende leerlingen De vaardigheidsscores van de leerlingen kunnen ook weergegeven worden in landelijke niveaugroepen I t/m V. Daarbij is I het hoogste niveau en V het laagste (zie bijlage 1). Deze niveaus zijn gestandaardiseerd, waardoor ook vergelijkingen tussen verschillende toetsen mogelijk zijn. Met deze indeling is het mogelijk aan te geven hoeveel procent van de leerlingen op een toets ver onder het gemiddelde (niveau V) en ver boven het gemiddelde (niveau I) scoren. Landelijk liggen deze percentages op. In de figuur wordt het percentage leerlingen dat op niveau V scoort met een negatieve waarde aangegeven. Op de LOVS Drie-Minuten-Toets liggen de percentage scores op niveau I en niveau V dichtbij de landelijke, er zijn ongeveer evenveel onderpresterende als bovenpresterende leerlingen. Percentage scores op hoogste (I) en laagste (V) niveau op de LOVS Drie-Minuten-Toets Drie Minuten Toets M3 Drie Minuten Toets M4 Drie Minuten Toets M5 Drie Minuten Toets M6 niveau I niveau V Drie Minuten Toets M7 Drie Minuten Toets M8 4 4

25 Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2010/ Almeerse basisscholen Gemiddelde scores van Almeerse scholen In de voorgaande paragrafen zijn de resultaten op leerling-niveau gepresenteerd, in deze paragraaf worden de resultaten op schoolniveau gerapporteerd. Ook de schoolscores kunnen worden weergegeven in de landelijke niveaugroepen I t/m V (zie bijlage 1). Onderstaande figuur laat zien in hoeverre de verdeling van scores van Almeerse scholen voor de LOVS Drie-Minuten-Toets overeenkomt met de landelijke verdeling. De gemiddelde schoolprestaties van de Almeerse scholen op de LOVS Drie-Minuten-Toets zijn voor de verschillende leerjaren ongeveer hetzelfde, afgezien van enkele schommelingen. Almere kent in verhouding minder scholen in het laagste niveau V en meer scholen in niveau IV, dit geldt met name voor groep 4 en 6. Niveauscores scholen op LOVS Drie-Minuten-Toets % 28% 25% 21% 16% 1 26% 37% 23% 31% 17% 19% 17% 13% 17% % 31% 21% 25% 22% 14% 33% I II III IV V 1 15% 8% 1 4% 7% 6% M3 (N=39) M4 (N=51) M5 (N=48) M6 (N=48) M7 (N=42) M8 (N=36) Landelijk

26 22 Oberon

27 Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2010/ Almeerse basisscholen 23 4 Begrijpend lezen Om de vaardigheid op het gebied van begrijpend lezen in beeld te brengen, zijn de scores op de toets LOVS Begrijpend lezen geanalyseerd. Deze nieuwe toets wordt door de meeste scholen gebruikt in groep 4 t/m 7. De toets voor groep 8 is in het schooljaar 2010/2011 uitgebracht, een deel van de scholen heeft deze toets nog niet aangeschaft. Hierdoor valt de respons voor dit leerjaar lager uit. Zie bijlage 2 voor de responsaantallen op leerling- en schoolniveau als ook de absolute scores per toets. 4.1 Gemiddelde vaardigheidsscores van Almeerse leerlingen In deze paragraaf worden de gemiddelde vaardigheidsscores van de Almeerse leerlingen in het schooljaar 2010/2011 vergeleken met de scores uit 2009/2010 en de landelijke verdeling op leerlingniveau. De gemiddelde toetsscores zijn vertaald naar een waarde tussen 0 en 100 procent, waarmee de positie ten opzichte van de landelijke verdeling wordt weergegeven. Op deze manier kunnen meerdere leerjaren in één grafiek worden weergegeven. Het landelijke gemiddelde wordt voor alle toetsen weergegeven met 5. In schooljaar 2010/2011 liggen de gemiddelde vaardigheidsscores op de toets LOVS Begrijpend Lezen in groep 4, 5 en 8 boven het landelijke gemiddelde en in groep 6 en 7onder het landelijke gemiddelde. Dit patroon komt overeen met dat uit 2009/2010, wel zijn de scores in groep 6 en 7 verbeterd ten opzichte van het vorige schooljaar. Vaardigheidsscores LOVS Begrijpend Lezen t.o.v. landelijke verdeling / / M4 M5 M6 M7 M8 In onderstaande figuur worden de gemiddelde vaardigheidsscores van leerlingen uitgesplitst naar gewichtsfactor, ook hier worden de relatieve scores ten opzichte van de landelijke verdeling weergegeven. Zoals verwacht scoren de leerlingen zonder gewicht beter dan de leerlingen met een gewicht, maar het verschil is nog groter dan verwacht. Wat verder opvalt is dat de leerlingen zonder gewicht de achterstand uit groep 6 ten opzichte van het landelijke gemiddelde kunnen wegwerken in groep 7en 8, maar dat de leerlingen met gewicht verder afzakken in opmaat naar het voortgezet onderwijs.

28 24 Oberon Vaardigheidsscores LOVS Begrijpend Lezen naar gewichtsfactor gewicht 0 gewicht 0.3 gewicht M4 M5 M6 M7 M8 4.2 Percentage onder- en bovenpresterende leerlingen De vaardigheidsscores van de leerlingen kunnen ook weergegeven worden in landelijke niveaugroepen I t/m V. Daarbij is I het hoogste niveau en V het laagste (zie bijlage 1). Deze niveaus zijn gestandaardiseerd, waardoor ook vergelijkingen tussen verschillende toetsen mogelijk zijn. Met deze indeling is het mogelijk aan te geven hoeveel procent van de leerlingen op een toets ver onder het gemiddelde (niveau V) en ver boven het gemiddelde (niveau I) scoren. Landelijk liggen deze percentages op. In de figuur wordt het percentage leerlingen dat op niveau V scoort met een negatieve waarde aangegeven. Wat opvalt is dat het percentage leerlingen op niveau V in groep 6 en 7 ongeveer gelijk is aan de landelijke, terwijl het percentage leerlingen op niveau I lager is dan landelijk. De lagere gemiddelde vaardigheidsscore in groep 6 en 7 op begrijpend lezen wordt dus niet veroorzaakt door een groot aandeel leerlingen die onderpresteren, maar door een kleiner aandeel leerlingen die heel goed presteren. In groep 8 is de balans weer positief. Percentage scores op hoogste (I) en laagste (V) niveau op LOVS Begrijpend Lezen Begrijpend Lezen M4 Begrijpend Lezen M5 Begrijpend Lezen M6 Begrijpend Lezen M7 niveau I niveau V Begrijpend Lezen M8 4 4

29 Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2010/ Almeerse basisscholen Niveauscores van Almeerse scholen In de voorgaande paragrafen zijn de resultaten op leerling-niveau gepresenteerd, in deze paragraaf worden de resultaten op schoolniveau gerapporteerd. Ook de schoolscores kunnen worden weergegeven in de landelijke niveaugroepen I t/m V (zie bijlage 1). Onderstaande figuren laten zien in hoeverre de verdeling van scores van Almeerse scholen op de toets LOVS Begrijpend Lezen overeenkomt met de landelijke verdeling. Wat opvalt is dat er in groep 4 en 5 veel scholen zijn die goed presteren, terwijl in groep 6 en 7 het aandeel scholen in niveau I sterk afneemt en het aandeel scholen in het niveau V toeneemt. Dit komt overeen met het beeld op leerling-niveau, waar de vaardigheidsscores in groep 6 en 7 achter blijven bij het landelijke gemiddelde. In groep 8 is het aandeel scholen in het hoogste niveau weer erg hoog, maar ook het aandeel scholen in niveau V blijft hoog. Opgemerkt dient te worden dat het hier om een kleine groep scholen gaat, namelijk 20. Niveauscores scholen op LOVS Begrijpend Lezen % 11% 14% 14% 29% 9% 4% 15% 33% 26% 13% 19% 11% 19% 35% 5% 15% 1 I II III IV V 38% 35% 1 21% 23% 22% M4 (N=56) M5 (N=56) M6 (N=54) M7 (N=47) M8 (N=20) Landelijk

30 26 Oberon

31 Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2010/ Almeerse basisscholen 27 5 Woordenschat Om de vaardigheid op het gebied van woordenschat te bepalen, wordt de toets LOVS Woordenschat gebruikt door de meeste scholen. Deze toets vervangt de oude toets Leeswoordenschat en is voor groep 3 t/m 6 beschikbaar. In de groepen 7 en 8 wordt de nieuwe toets nog niet gebruikt, over deze groepen wordt in dit hoofdstuk niet gerapporteerd. Zie bijlage 2 voor de responsaantallen op leerlingen schoolniveau als ook de absolute scores per toets. 5.1 Gemiddelde vaardigheidsscores van Almeerse leerlingen In deze paragraaf worden de gemiddelde vaardigheidsscores van de Almeerse leerlingen in het schooljaar 2010/2011 vergeleken met de scores uit 2009/2010 en de landelijke verdeling. De gemiddelde toetsscores zijn vertaald naar een waarde tussen 0 en 100 procent, waarmee de positie ten opzichte van de landelijke verdeling wordt weergegeven. Op deze manier kunnen meerdere leerjaren in één grafiek worden weergegeven. Het landelijke gemiddelde wordt voor alle toetsen weergegeven met 5. In schooljaar 2010/2011 liggen de gemiddelde vaardigheidsscores op de toets LOVS Woordenschat in alle groepen onder het landelijke gemiddelde. In groep 3 wordt er in verhouding het laagst gescoord, in de groepen 4 t/m 6 stijgt de vaardigheid op het gebied van woordenschat. De leerlingen lopen dus een deel van hun achterstand in gedurende hun schoolcarrière. Dit beeld komt overeen met dat uit 2009/2010, toen was de toets voor groep 6 nog niet beschikbaar. Vaardigheidsscores LOVS Woordenschat t.o.v. landelijke verdeling / / M3 M4 M5 M6 In onderstaande figuur worden de gemiddelde vaardigheidsscores van leerlingen uitgesplitst naar gewichtsfactor, ook hier worden de relatieve scores ten opzichte van de landelijke verdeling weergegeven. Alle groepen leerlingen scoren onder het landelijke gemiddelde, de leerlingen zonder gewicht scoren beter dan de leerlingen met een gewicht. Verder geldt voor alle groepen leerlingen dat er in de hogere leerjaren beter wordt gescoord dan in de lagere groepen. Het verschil in niveau is echter het grootst voor de leerlingen zonder gewicht, de leerlingen met gewicht blijven achter bij deze ontwikkeling en blijven op een laag niveau steken. Hierdoor is het verschil tussen de leerlingen met en zonder gewicht in groep 6 vergroot ten opzichte van groep 3.