HANDREIKING. Overzichten van toetsresultaten: LOVS Cito. Dwarsdoorsnede. Opbrengstgericht werken

Transcriptie

1 HANDREIKING Opbrengstgericht werken Overzichten van toetsresultaten: LOVS Cito PO Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart Opbrengstgericht Werken zijn te vinden op Deze website bevat alle informatie en handreikingen die in het kader van School aan Zet worden ontwikkeld om het onderwijs (in de basisvaardigheden) te verbeteren. In de kwaliteitskaart en de handreiking Opbrengstgericht werken: heldere overzichten van toetsresultaten als basis voor gesprek is algemene informatie gegeven over de meest relevante overzichten van toetsresultaten vanuit het perspectief van opbrengstgericht werken. Ook de wijze waarop deze overzichten bruikbaar zijn op groeps-, school- en leerlingniveau is daarbij aan de orde gekomen. verschillende jaargroepen op een bepaald moment in het schooljaar of van één jaargroep op verschillende toetsen. De dwarsdoorsnede laat daarmee zien hoe de jaargroepen op school het doen op één of meerdere vakgebieden op een bepaald moment. De dwarsdoorsnede is met name relevant op schoolniveau. De schoolleider en intern begeleider krijgen daarmee in één oogopslag inzicht in de resultaten van alle leerjaren op één toetsmoment. De dwarsdoorsnede is met name relevant op schoolniveau. De schoolleider en intern begeleider krijgen daarmee in één oogopslag inzicht in de resultaten van alle leerjaren op één toetsmoment. In deze handreiking worden voor het computerprogramma LOVS van Cito de meest relevante overzichten weergegeven. Deze komen niet altijd overeen met de overzichten die in de algemene kwaliteitskaart beschreven worden. Acties binnen het computerprogramma LOVS van CITO: Op het startscherm van de Module Zelfevaluatie bepaalt u de selectie van groepen en toetsen, bijvoorbeeld zoals in de afbeelding hierna: Dwarsdoorsnede Een dwarsdoorsnede toont voor verschillende jaargroepen de resultaten op één bepaald moment. Het is mogelijk dit voor één leergebied te laten zien, maar dit kan ook voor meerdere leergebieden naast elkaar gezet worden. Een dwarsdoorsnede is te beschouwen als een foto van de toetsresultaten van 1

2 Nadat u op Volgende gedrukt heeft, krijgt u alle groepen in beeld die de betreffende toets gemaakt hebben. De 0%-lijn (dikke groene stippellijn) stelt het landelijke gemiddelde voor. Boven deze lijn zijn de niveaus A en B afgebeeld, onder deze lijn de niveaus C, D en E. In het voorbeeld is te zien dat meer dan de helft van de leerlingen van groep zeven en acht onder het landelijke gemiddelde scoort. Het gedeelte van de staaf onder de 0%-lijn is aanzienlijk groter dan boven de lijn. Groep zes presteert een stuk beter dan de andere leerjaren. Door op de staven te klikken is het exacte percentage leerlingen in elk niveau zichtbaar. Bovenstaande dwarsdoorsnede is vooral op schoolniveau relevant. 2

3 Trendanalyse Een trendanalyse toont de resultaten die verschillende jaargroepen door de jaren heen behaalden op een bepaalde toets. Het is mogelijk om hierbij van één bepaald toetsmoment uit te gaan, maar het is ook mogelijk om meerdere toetsmomenten naast elkaar te zetten. Een trendanalyse is te beschouwen als een film van de resultaten van een bepaalde toets over een reeks van jaren. Hierbij zijn twee mogelijkheden te onderscheiden: Trendanalyse - leerjaar Hierbij worden de resultaten vergeleken die in opeenvolgende schooljaren door verschillende groepen leerlingen op dezelfde toets zijn behaald (bijvoorbeeld de resultaten op DMT kaart 1 van de groepen drie van de vijf laatste schooljaren). Trendanalyse - leerlinggroep Hierbij worden de resultaten van een bepaalde leerlinggroep in opeenvolgende schooljaren naast elkaar gezet (bijvoorbeeld de resultaten van één leerlingengroep op achtereenvolgens Rekenen-Wiskunde M3, E3, M4, E4 en M5). De trendanalyse is relevant op alle niveaus. Allereerst worden de relevante overzichten aangegeven op school- en groepsniveau, vervolgens op leerlingniveau. School- en groepsniveau Op schoolniveau ligt de kracht van een trendanalyse in het bijzonder in de combinatie van een analyse op leerjaar- en leerlinggroepniveau. Hiermee ontstaat zowel zicht op het functioneren van de diverse leerjaren in de afgelopen schooljaren, als op het functioneren van de leerlinggroepen door de jaren heen. Door alle trends in één weergave te zetten, kan op schoolniveau reflectie plaatsvinden óf en wáár sterke en zwakke momenten zijn aan te wijzen in de tussenopbrengsten van de school, welke verklaringen daarvoor te geven zijn vanuit de kenmerken van effectief onderwijs en welke acties noodzakelijk zijn. Dit kan zowel in een gesprek tussen schoolleider en interne begeleider, als in een teamvergadering met het gehele team plaatsvinden. Op groepsniveau is de trendanalyse - leerjaar van belang om te analyseren of het onderwijs door de jaren heen binnen een jaargroep stabiel en op voldoende niveau is. De trendanalyse - leerlinggroep biedt een aanvulling op de trendanalyse - leerjaar. Met deze analyse kan namelijk bekeken worden of de groep zich ontwikkelt overeenkomstig eerder behaalde resultaten. Een combinatie van deze twee analyses biedt een goed aanknopingspunt voor de groepsbespreking tussen leerkracht en intern begeleider. Acties binnen het computerprogramma LOVS van Cito ten behoeve van trendanalyse van leerjaar/leerjaren: Selecteer in de Module Zelfevaluatie het rapport Trendanalyse LVS en vervolgens volgmodel jaargroepen: 3

4 Op het startscherm stelt u allereerst uw selectie in, zoals in de afbeelding hieronder: Klik op volgende, de trendanalyse verschijnt. Het resultaat, weergegeven in bovenstaande grafiek, toont de gemiddelde scores die in opeenvolgende jaren in de verschillende jaargroepen behaald zijn. U ziet dat er in vijf opeenvolgende jaren een spellingtoets halverwege (medio) groep drie tot en met acht is afgenomen. Op de linkeras staan de schaal- of vaardigheidscores afgebeeld. Horizontaal lopen de lijnen met de gemiddelde schaalscores voor de afnamemomenten M3 M8. Vanuit de gemiddelde score van de groep zijn verticale hulplijnen afgebeeld die aangeven hoe deze score zich verhoudt tot het landelijk gemiddelde op dat afnamemoment (de horizontale lijn). In de bovenstaande grafiek zijn de hulplijnen vrijwel allemaal groen omdat alle groepsscores boven de landelijk gemiddelde lijn M3, M4 enzovoort liggen. Bij het berekenen van de gemiddelde vaardigheidsscore van de groep worden de vaardigheidsscores van alle leerlingen uit de groep meegenomen ook wanneer deze leerlingen een toets hebben gemaakt die afwijkend is van het betreffende afnamemoment (bijvoorbeeld medio groep 5 de toets M4). Bovenstaande trendanalyse is zowel op groepsniveau als op schoolniveau relevant. 4

5 Acties binnen het computerprogramma LOVS van Cito ten behoeve van trendanalyse van een leerlinggroep: Selecteer in de Module Zelfevaluatie het rapport Trendanalyse LVS en vervolgens als volgmodel leerlingen: Nadat u een selectie van de toetsmomenten en de groepen gemaakt heeft, klikt u op volgende. De trendanalyse verschijnt. De leerlingen in de huidige groepen zes, zeven en acht worden in beeld gebracht met hun prestaties in de voorgaandejaren. Het programma zoekt bij alle eerdere meetmomenten of er gegevens van de leerlingen die nu in groep zes, zeven en acht zitten, aanwezig zijn. Alleen deze leerlingen worden meegenomen in de analyse. Ook hier zien we in de trend dat tijdens alle afnamemomenten het niveau van de spelling boven het landelijk gemiddelde niveau zit. Wel zien we dat het niveau in de lagere leerjaren een eind boven het landelijke gemiddelde zit en dat het verschil in de hogere leerjaren kleiner wordt. De groei op spellinggebied is dus relatief lager geweest dan het landelijke gemiddelde. Bovenstaande trendanalyse is zowel op groepsniveau als op schoolniveau relevant. In de kwaliteitskaart Opbrengstgericht werken: heldere overzichten van toetsresultaten als basis voor gesprek, werd gesteld dat heldere overzichten van trendanalyses zowel laten zien wat de gemiddelde scores zijn van de groepen, als wat de procentuele verdeling van de niveaus is (A t/m E of I t/m V). Alhoewel de gemiddelde vaardigheidsscore van de groep en de daarbij behorende niveau-aanduiding van de groep illustratief is voor het gemiddelde niveau van de groep, kunnen op basis van verdelingen in percentages ook uitspraken gedaan worden over de verdeling van kinderen over de niveaus en daarmee over de effecten van differentiatie. Dit is binnen het computerprogramma LOVS van Cito mogelijk door naast bovenstaande trendanalyse, meerdere dwarsdoorsnedes te maken van de verschillende meetmomenten in de afgelopen schooljaren. 5

6 Op groepsniveau is onderstaande weergave ook nog bruikbaar om van een specifieke groep te zien hoe het gemiddelde niveau zich binnen de niveauaanduiding van A t/m E heeft ontwikkeld door de jaren heen. Van belang hierbij is dat de gemiddelde vaardigheidscore afgezet wordt tegen de vergelijkingsgegevens van Alle scholen (dus op schoolniveau) en niet tegen de vergelijkingsgegevens Alle leerlingen (leerlingniveau). Dit rapport vraagt u op door in de menuoptie Rapporten resultaten te kiezen voor het rapport Groepsrapport - gemiddelde. In bovenstaande weergave is te zien hoe het gemiddelde groepsniveau op een bepaald vakgebied zich ontwikkeld heeft ten opzichte van het landelijke groepsgemiddelde, binnen de niveau-aanduiding van A t/m E. Leerlingniveau Wanneer het gaat om het beoordelen van individuele leerlingprestaties is het altijd noodzakelijk om in de weergave de resultaten van verschillende toetsmomenten naast elkaar te zetten, zodat zichtbaar is hoe een leerling zich ontwikkelt door de tijd heen. Een Leerlingrapport geeft de vaardigheid van een leerling op een bepaald leerstofgebied op de verschillende afnamemomenten weer. Dit kan zowel in de weergave Grafiek, Tabel of Grafiek en Tabel. Acties binnen het computerprogramma LOVS van Cito: 6

7 Selecteer binnen het menu Rapporten resultaten het Leerlingrapport, maak een selectie bij de hierboven genoemde velden. Kies vervolgens een toets (bijvoorbeeld Rekenen-Wiskunde) en selecteer onder Afnamemoment {Alle}. Klik vervolgens jaargroep, groep en leerling aan. Het volgende leerlingrapport verschijnt. In de grafische weergave is, in aanvulling op de tabelweergave, te zien hoe een kind zich ontwikkelt binnen een niveau-aanduiding. Zo kan bijvoorbeeld duidelijk worden dat een kind weliswaar op het laatste meetmoment nog steeds een A-score behaalde, maar tussen de twee laatste meetmomenten binnen het A-niveau aan het zakken is en mogelijk, zonder gerichte interventies, op een volgend meetmoment een B-score haalt. Een andere wijze om de vaardigheidsgroei tussen twee meetmomenten zichtbaar te maken in Cito LOVS is via het rapport vaardigheidsgroei. Deze is te vinden binnen de Module Zelfevaluatie. Kies eerst welk soort rapport u wilt maken namelijk Vaardigheidsgroei leerlingen. 7

8 Bij dit rapport gaat het om het analyseren van leerlingen en niet om jaargroepen. U kunt de vaardigheidsgroei tussen twee afnameperiodes bekijken, zoals in onderstaande afbeeldingen te zien is. De vaardigheidsscores in schooljaar , afnameperiode Medio worden vergeleken met de scores in schooljaar , afnameperiode Medio. De leergroei van de geselecteerde groep tussen de gekozen meetmomenten wordt in de grafiek weergegeven. In de grafiek ziet u onderin de 0-lijn. De score van alle leerlingen op de toets Rekenen-Wiskunde die afgenomen is Medio schooljaar is als het ware op 0 gezet. De staafjes geven de groei aan van iedere leerling gedurende het jaar. Ieder staafje vertegenwoordigt dus één leerling. We zien dat alle leerlingen vooruitgegaan zijn: het staafje staat altijd boven de 0. De stippellijn geeft de gemiddelde vaardigheidsgroei van de groep weer, de streepjeslijn geeft de gemiddelde vaardigheidsgroei van de landelijke vergelijkingsgroep weer. De vaardigheidsgroei van individuele leerlingen kan hiermee vergeleken worden. Het hoeft niet zo te zijn dat de leerling met de hoogste vaardigheidsgroei de beste rekenaar is. Het geeft aan dat de leerling zich in de betreffende periode sneller dan de andere leerlingen ontwikkeld heeft op dit leergebied. Leerlingen die te weinig vaardigheidsgroei hebben laten zien, zakken ofwel binnen het niveau zelf terug (bijvoorbeeld van een hoge C naar een lage C) of zakken zelfs naar een niveau lager. Colofon Deze Handreiking OGW is samengesteld door Ina Cijvat (CPS) en Tijn Bloemendaal (HCO) en is een uitgave van School aan Zet. School aan Zet draagt zorg voor de uitvoering van de Kwaliteitsagenda PO Scholen voor morgen. Dit gebeurt onder verantwoordelijkheid van de PO-Raad. Voor vragen rond de handreikingen en kwaliteitskaarten OGW kunt u contact opnemen met School aan Zet: Jos van der Pluijm of Gea Spaans, secretariaat@schoolaanzet.nl. HANDREIKING 8 HOTL138 Buiten het downloaden zijn alle rechten op dit product voorbehouden aan: Postbus 556, 2501 CN Den Haag secretariaat@schoolaanzet.nl