Het Almeerse basisonderwijs

Transcriptie

1 dit is een LEA plus project - -Dit is een LEA plus project- Het Almeerse basisonderwijs Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2012/2013

2 Januari 2014 Gemeente Almere, Onderzoek & Statistiek

3 Inhoud Managementsamenvatting 4 1 Inleiding 9 2 Kleutertoetsen 14 Inhoud 3 Technisch lezen 18 4 Begrijpend lezen 21 5 Woordenschat 24 6 Spelling 27 7 Rekenen 30 8 Scholen met vve-aanbod 33 Bijlagen 43 Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2012/2013 3

4 Managementsamenvatting Managementsamenvatting In het schooljaar 2012/2013 is de vierde meting uitgevoerd van de Monitor Taal, Lezen en Rekenen in het Almeerse basisonderwijs. Hiertoe zijn van vrijwel alle Almeerse basisscholen de toetsresultaten verzameld van schooljaar 2012/2013 (respons bedraagt 96%). In dit rapport worden de prestaties van Almeerse leerlingen en scholen gepresenteerd. De scores worden hierbij vergeleken met de scores van voorgaande schooljaren en met de landelijke verdeling van de scores, vastgesteld door het Cito 1. Overall beeld In onderstaande figuur wordt een overall beeld van de Almeerse taal-, lees- en rekenprestaties weergegeven. Hierin worden de percentages scores in het hoogste (I) en laagste (V) niveau vergeleken met landelijke referentiecijfers 2. Als er meer scores op het hoogste niveau zijn dan op het laagste niveau is het resultaat positief en visa versa. Bijvoorbeeld: op de toetsen voor Taal voor Kleuters scoort 27% van de leerlingen op niveau I (7% meer dan landelijk) en 16% op niveau V (4% minder dan landelijk). Het verschil tussen beide percentages is 27%-16% = 11%; dat is het percentage dat in de figuur is opgenomen. Op deze manier wordt het niveau van de leerlingen in Almere op een bepaalde toets samengevat in één percentage. Positieve percentages, rechts van de verticale lijn in het midden, betekenen dat Almere beter scoort dan landelijk. Negatieve percentages betekenen dat Almere onder het landelijk niveau scoort. In de figuur worden meerdere groepen samengenomen, zodat er één score ontstaat voor de kleuters, de middenbouw (groep 3 t/m 5) en bovenbouw (groep 6 t/m 8). Percentage leerlingen in het hoogste en laagste niveau vergeleken met landelijke verdeling. Taal voor Kleuters (groep 1 en 2) Rekenen voor Kleuters (groep 1 en 2) Drie-Minuten-Toets (groep 3 t/m 5) Drie-Minuten-Toets (groep 6 t/m 8) Begrijpend Lezen (groep 4 en 5) Begrijpend Lezen (groep 6 t/m 8) Woordenschat (groep 3 t/m 5) 2010/ / /2013 Woordenschat (groep 6 t/m 8)* Spelling (groep 3 t/m 5) Spelling (groep 6 t/m 8) Rekenen-Wiskunde (groep 3 t/m 5) Rekenen-Wiskunde (groep 6 t/m 8) * De score voor Woordenschat groep 6 t/m 8 is in 2010/2011 alleen gebaseerd op groep 6 en in 2011/2012 op groep 6 en 7. 1 In deze monitorrapportage worden de resultaten zoals afgesproken alleen anoniem gepresenteerd. Individuele scholen zijn dus niet herkenbaar. Naast deze stedelijke meting ontvangen de schoolbesturen een samenvattend overzicht met daarin de scores van hun scholen. Afspraken tussen gemeente en schoolbesturen over verzameling en gebruik van gegevens zijn vastgelegd in een privacyprocedure. 2 Een score op niveau I betekent dat een leerling behoort tot de hoogst scorende leerlingen van Nederland; bij een score op niveau V behoort de leerling tot de laagst scorende leerlingen van Nederland (zie ook bijlage 1). 4 Het Almeerse basisonderwijs

5 Van de in totaal twaalf toetsen vallen de scores van tien toetsen in 2012/2013 boven het landelijk gemiddelde en twee onder het landelijk gemiddelde. Op Taal en Rekenen voor Kleuters, de Drie-Minuten-Toets, Begrijpend lezen, Spelling en Rekenen-Wiskunde wordt positief gescoord. Verder valt de sterk negatieve score op Woordenschat op, met name in de middenbouw. Hier scoren veel leerlingen op het laagste niveau (V) en weinig leerlingen op het hoogste niveau (I). In de bovenbouw is de balans iets minder negatief. In het voorgaande schooljaar (2011/2012) 3 is een duidelijke verbetering in toetsresultaten geconstateerd ten opzichte van het schooljaar daarvoor. Deze ontwikkeling zet dit jaar door, op negen van de twaalf toetsen wordt beter gescoord dan in 2011/2012. De verbetering is het sterkst bij technisch lezen en iets minder bij de kleutertoetsen. Op de overige toetsen zijn de verschillen, positief of negatief, klein. Voor de toets Begrijpend Lezen voor de bovenbouw betekent de verbetering een omslag van een licht negatieve naar een positieve score. Verder valt op dat er binnen de domeinen en groepen wisselend gescoord wordt. Op bijvoorbeeld Begrijpend Lezen wordt in groep 4 en 5 boven het gemiddelde gescoord, in groep 6 onder het gemiddelde en in groep 7 en 8 weer boven het landelijk gemiddelde. Voor de toets Woordenschat scoren Almeerse leerlingen in groep 3 en 4 ruim onder het landelijk gemiddelde, waarna de gemiddelde score toeneemt tot omstreeks het landelijk gemiddelde in groep 6, weer afneemt tot onder het landelijk gemiddelde in groep 7, en weer toeneemt tot omstreeks het landelijk gemiddelde in groep 8. De variatie in resultaten treedt ook binnen scholen op, binnen alle domeinen. Zo scoort een school bijvoorbeeld in groep 4 op Begrijpend Lezen op het hoogste niveau (I), in groep 5 op het laagste niveau (V), in groep 6 op niveau II en in groep 7 weer op het laagste niveau (V). Deze variatie in de scores werd ook in de voorgaande metingen vastgesteld. Managementsamenvatting Hieronder worden de resultaten per domein samengevat. Kleutertoetsen In groep 1 hebben de Almeerse kleuters een voorsprong in taalvaardigheid ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Deze voorsprong is in groep 2 deels verdwenen, Almeerse leerlingen scoren in groep 2 net iets boven het landelijk gemiddelde. De scores in 2012/2013 voor Taal voor Kleuters zijn vergelijkbaar met die in 2011/2012. Op de toets Rekenen voor Kleuters ligt het niveau net iets boven het landelijk gemiddelde in beide groepen, dit is een lichte verbetering ten opzichte van 2011/2012, toen leerlingen in beide groepen ongeveer op het landelijk gemiddelde scoorden. De verschillen tussen de leerlingen zonder gewicht en de gewichtenleerlingen bij Taal voor Kleuters zijn relatief groot in groep 1 en aanmerkelijk kleiner in groep 2. Dit komt vooral door het minder presteren van leerlingen zonder gewicht, en het beter presteren van leerlingen met een licht gewicht in groep 2, in vergelijking met groep 1. Terwijl in 2011/2012 bij de toets Rekenen voor Kleuters het verschil tussen leerlingen met en zonder gewicht in groep 2 ten opzichte van groep 1 toenam, neemt in 2012/2013 het verschil tussen leerlingen met en zonder gewicht in groep 2 af. Dit komt vooral door het beter presteren van leerlingen met een zwaar gewicht (1,2) op deze toets. 3 Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2011/ 2012, Oberon, april Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2012/2013 5

6 Managementsamenvatting Technisch Lezen Op het gebied van technisch lezen wordt in Almere goed gepresteerd. De gemiddelde vaardigheidsscore op de LOVS Drie-Minuten-Toets ligt in groep 3 boven het landelijk gemiddelde, in groep 4 en 5 op het landelijke gemiddelde en in groep 6 tot en met 8 weer boven het landelijk gemiddelde. De score van Almeerse leerlingen is hiermee licht verbeterd ten opzichte van de voorafgaande jaren, vooral de score van leerlingen in groep 6 is verbeterd ten opzichte van vorig jaar. De scores van leerlingen zonder gewicht en leerlingen met een zwaar gewicht (1,2) liggen ongeveer op hetzelfde niveau. Wat opvalt is dat leerlingen met een licht gewicht (0,3) in groep 3, 4, 7 en 8 ruim lager scoren dan de andere leerlingen. Ook in 2011/2012 scoorden leerlingen met een zwaar gewicht in de meeste groepen hoger dan leerlingen met een licht gewicht. Dit is opmerkelijk; over het algemeen scoren 0,3-leerlingen beter dan 1,2-leerlingen. Begrijpend Lezen De Almeerse leerlingen scoren bovengemiddeld op begrijpend lezen in de groepen 4 en 5. In groep 6 ligt het niveau onder het landelijk gemiddelde, in groep 7 en 8 liggen de scores weer op het landelijk niveau of daarboven. Dit patroon komt overeen met dat uit 2011/2012. Wel wordt er in vrijwel alle groepen, en dan vooral in groep 8, iets beter gescoord dan in 2011/2012. De score in groep 6 is, na een verbetering in 2010/2011, niet verder omhoog gegaan. Verder wordt het beeld uit 2011/2012 bevestigd dat het vooral de leerlingen zonder gewicht zijn die zich in groep 7 en 8 herstellen, de gewichtenkinderen, zowel 0,3-leerlingen als 1,2-leerlingen, blijven op een laag niveau steken. De lagere gemiddelde score in groep 6 op begrijpend lezen wordt niet zozeer veroorzaakt door een groot aandeel leerlingen die onderpresteren (niveau V), maar door een klein aandeel leerlingen die heel goed presteren (niveau I) 4. Woordenschat De Almeerse leerlingen starten in groep 3 met een forse achterstand op het gebied van woordenschat. In het schooljaar 2012/2013 liggen de gemiddelde vaardigheidsscores onder het landelijk gemiddelde in groep 3, 4, 5 en 7 en rond het landelijk gemiddelde in groep 6 en 8. Dit patroon geeft het beeld dat leerlingen een groot deel van hun achterstand tijdens hun schoolcarrière inlopen. Dit patroon komt overeen met het beeld uit 2011/2012. De leerlingen zonder gewicht laten de sterkste vooruitgang zien en vinden aansluiting bij het gemiddelde niveau, de gewichtenleerlingen blijven achter bij deze ontwikkeling en scoren ook in groep 5 t/m 8 onder het gemiddelde. Vooral voor de leerlingen met een zwaar gewicht is dit verschil groot. Het aantal leerlingen dat op het laagste niveau (V) presteert neemt af in de hogere groepen, maar anderzijds zijn er ook weinig leerlingen die ver boven het gemiddelde scoren (niveau I). Spelling Op het gebied van spelling scoren de Almeerse leerlingen over het algemeen voldoende tot goed, de scores op LOVS Spelling liggen in alle groepen rond of boven het landelijk gemiddelde. Ten opzichte van 2011/2012 wordt er in groep 4 minder goed, en in groep 8 beter gescoord dan in 2011/2012. Er scoren meer leerlingen op het hoogste niveau dan op het laagste niveau op deze toets. De leerlingen zonder gewicht scoren beter dan de leerlingen met een laag (0,3) of hoog (1,2) gewicht. Verschillen zijn in het algemeen klein. Leerlingen met een licht gewicht scoren in de eerste leerjaren echter gemiddeld gezien wel laag op deze toets. 4 Cito geeft in reactie op de opmerking van het Kenniscentrum Begrijpend Lezen over lage scores op begrijpend lezen in groep 6 aan dat een relatief lage score op toets Begrijpend Lezen in groep 6 te maken heeft met een iets te soepele normering van de toets voor de groepen 4 en 5 (Onderwijsblad 9, 11 mei 2013). 6 Het Almeerse basisonderwijs

7 Rekenen De Almeerse leerlingen scoren goed op het gebied van rekenen. In alle groepen liggen de scores boven het landelijk gemiddelde. De scores liggen ongeveer op hetzelfde niveau als in 2011/2012. De leerlingen zonder gewicht scoren aanmerkelijk beter dan de gewichtenleerlingen. Het percentage leerlingen dat op het laagste niveau (V) scoort ligt voor alle groepen onder de landelijke. Het percentage dat op het hoogste niveau (I) scoort ligt voor alle groepen, met uitzondering van groep 5, boven de landelijke. Dit patroon komt in grote lijnen overeen met het beeld uit 2011/2012. Zwakke scholen De huidige monitor gaat voor het eerst niet meer specifiek in op verschillen en overeenkomsten in toetsscores van leerlingen van zwakke scholen en leerlingen van scholen met een basisarrangement. Reden is dat het aantal zwakke scholen in Almere de afgelopen jaren is afgenomen tot vijf (peildatum 31 juli 2013). Dit aantal is hiermee zo laag geworden dat het minder relevant wordt om te onderzoeken of en hoe toetsresultaten van zwakke scholen afwijken. Vve-scholen Dit jaar wordt er in de monitor Taal, Lezen en Rekenen, net als in de monitor 2010/2011, nader ingegaan op resultaten van vve-scholen 5. In de rapportage zijn de scholen die bij het onderzoek Voor- en vroegschoolse educatie 2012/2013 (gemeente Almere, 2013) aangegeven hebben dat ze vve aanbieden, vergeleken met scholen die geen vve-aanbod hebben. Alle 27 vve-scholen hebben meegewerkt aan het onderzoek. Bij dit onderdeel van het onderzoek zijn dit jaar voor het eerst, naast de medio-afnames van toetsen, ook eindafnames gebruikt. Managementsamenvatting De leerlingpopulatie van vve scholen wijkt af van die van scholen zonder vve-aanbod. Scholen met een vve-aanbod hebben beduidend meer leerlingen met een leerlinggewicht dan scholen zonder vve. Het percentage gewichtenleerlingen op vve-scholen bedraagt 17%, 8% hiervan heeft een licht gewicht (gewicht 0,3) en 9% een zwaar gewicht (1,2). Op scholen zonder vveaanbod zijn de percentages respectievelijk 5% (gewicht 0,3) en 3% (gewicht 1,2). Overall beeld Leerlingen van vve-scholen scoren in 2012/2013 op vijf van de zes toetsen uit groep 1,2 en 3 lager dan leerlingen op scholen zonder vve-aanbod. Op de toets LOVS Spelling ontlopen de scores van leerlingen van vve-scholen en van leerlingen van scholen zonder vve elkaar niet veel. De zwaardere leerlingpopulatie op vve-scholen verklaart voor een deel het verschil in scores. Het beeld dat leerlingen op vve-scholen minder goed scoren blijft echter bestaan, ook als de toetsscores uitgesplitst worden naar leerlinggewicht. Op de meeste toetsen scoren leerlingen op vve-scholen minder goed dan, of ongeveer even goed als leerlingen met hetzelfde leerlinggewicht op scholen zonder vve-aanbod. Dit algemene beeld komt niet overeen met het algemene beeld uit 2011/2012. In 2011/2012 scoorden leerlingen van vve-scholen weliswaar gemiddeld ook lager dan leerlingen van scholen zonder vve-aanbod, uitgesplitst naar leerlinggewicht viel dit verschil echter weg. Zo scoorden zowel leerlingen met als zonder leerlinggewicht vaak relatief beter op vve-scholen dan op scholen zonder vve-aanbod. 5 Een vergelijking van toetsscores van leerlingen van scholen met en zonder vve-aanbod voor het jaar 2011/ 2012 is in de monitor Voor- en vroegschoolse educatie 2012/ 2013 opgenomen. Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2012/2013 7

8 Managementsamenvatting Beschouwing Prestaties schooljaar 2012/2013 Op tien van de in totaal twaalf toetsen geeft deze monitor een positief beeld van de taalen rekenprestaties van de Almeerse leerlingen. Alleen de scores voor Woordenschat, zowel in de midden- als bovenbouw, liggen onder het landelijk gemiddelde. De geconstateerde verbetering in 2011/2012 zet dit jaar door, bij negen toetsen lag de gemiddelde score in 2012/2013 hoger dan in 2011/2012. Op Woordenschat is echter geen verbetering zichtbaar ten opzichte van 2011/2012, de score van Almeerse leerlingen op deze toets in de middenbouw ligt ook dit jaar weer ver onder het landelijke gemiddelde. De achterstand van gewichtenkinderen op dit domein is daarnaast erg groot. Ook bij Begrijpend Lezen is dat het geval. Beide domeinen zijn van belang voor goede studievaardigheden van leerlingen. Gemeente en schoolbesturen hebben binnen de Brede Leesimpuls activiteiten opgezet die zich richten op het verbeteren van de woordenschat van leerlingen. De activiteiten zijn vooral gericht op de voorschoolse periode en de kleutergroepen van de basisschool. Er zijn boekjes ontwikkeld ( Ik zoek een woord ) voor kinderen in verschillende leeftijdsgroepen, die aan ouders worden uitgereikt of op scholen worden uitgeleend. Daarnaast worden scholingsbijeenkomsten georganiseerd voor leerkrachten van basisscholen, gericht op het onderwijs in woordenschat en begrijpend lezen. Een ander aandachtspunt vormen de resultaten van vve-scholen. In Almere wordt sinds 1999 met vve gewerkt om taalachterstanden van kinderen van twee tot en met zes jaar (zoveel mogelijk) te voorkomen en in te lopen. In 2011/2012 heeft de gemeente samen met schoolbesturen en voorschoolse partners resultaatafspraken voor vve gemaakt. Onderdeel van deze resultaatafspraken is onder meer het systematisch inzetten van vve-programma s op basisscholen, gebaseerd op de omvang van de doelgroep. De verschillen in toetsresultaten tussen scholen met en zonder vve laten zien dat veel leerlingen op vve-scholen nog taal- of rekenachterstanden hebben en verbetering van hun toetsresultaten wenselijk is. In het voorgaande schooljaar (2011/2012) 6 is een duidelijke verbetering geconstateerd ten opzichte van het schooljaar daarvoor. Deze ontwikkeling zet dit jaar door, op negen van de twaalf toetsen wordt beter gescoord dan in 2011/2012. De verbetering is het sterkst bij technisch lezen en iets minder bij de kleutertoetsen. Op de overige toetsen zijn de verschillen, positief of negatief, klein. 6 Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2011/ 2012, Oberon, april Het Almeerse basisonderwijs

9 1. Inleiding Almeerse schoolbesturen voor basisonderwijs en de gemeente hebben in het kader van de LEAplus Almere besloten gemeentebreed taal-, lees- en rekenprestaties in beeld te brengen en ontwikkelingen meerjarig te volgen. Dit jaar is voor de vierde keer de Monitor Taal, Lezen, Rekenen voor het primair onderwijs uitgevoerd. De uitvoering van de monitor ligt dit jaar voor het eerst volledig bij de afdeling Onderzoek en Statistiek van de gemeente Almere. De eerdere drie edities van de monitor (2009/2010, 2010/2011 en 2011/2012) zijn uitgevoerd door het onderzoeksbureau Oberon in nauwe samenwerking met de afdeling Onderzoek en Statistiek. Voor de monitor zijn in de laatste weken van het schooljaar 2012/2013 van vrijwel alle Almeerse basisscholen de resultaten van alle toetsen uit het Cito-leerlingvolgsysteem verzameld 7. Inleiding In deze stedelijke rapportage wordt een overzicht gepresenteerd van de taal-, lees- en rekenprestaties van Almeerse leerlingen en scholen over de gemeente als geheel. De scores worden hierbij vergeleken met de scores van de voorgaande schooljaren en met de door het Cito vastgestelde landelijke verdeling 8. De gemeente Almere heeft met de schoolbesturen vooraf duidelijke afspraken gemaakt over welke taal-, lees- en rekengegevens worden verzameld, waarom en wanneer, voor wie ze bedoeld zijn etc. Deze afspraken zijn vastgelegd in een privacyprocedure. In deze monitorrapportage worden de resultaten zoals afgesproken alleen anoniem gepresenteerd. Individuele scholen zijn niet herkenbaar. Naast deze stedelijke meting ontvangen de schoolbesturen een samenvattend overzicht met daarin de scores van hun scholen. 1.1 Overall respons Van de 78 Almeerse basisschoollocaties (in schooljaar 2012/2013) zijn van 75 basisscholen de taal-, lees-, en rekengegevens in een analysebestand verwerkt. Dit betekent een respons van 96 procent. Van de responsscholen heeft 90 procent van de leerlingen (één of meerdere) toetsscores, dit zijn ongeveer leerlingen. Niet van alle leerlingen zijn toetsgegevens beschikbaar. Dit komt doordat een aantal scholen niet of nauwelijks toetsen afneemt in groep 1. Ook in groep 2 en groep 8 wordt minder getoetst. 1.2 Werkwijze en presentatie van de resultaten In de monitor wordt uitgegaan van een basispakket met toetsen, dat gebruikt wordt door alle Almeerse scholen. In samenwerking met de werkgroep Monitor is een advies opgesteld, waarin keuzes gemaakt zijn voor de samenstelling van dit basispakket met toetsen 9. Het pakket bestaat uit de medio-afnames van de volgende LOVS-toetsen: LOVS Taal voor Kleuters (alleen groep 2) LOVS Rekenen voor Kleuters (alleen groep 2) LOVS Drie-Minuten-Toets LOVS Begrijpend Lezen LOVS Woordenschat LOVS Spelling LOVS Rekenen-Wiskunde 7 De resultaten van scholen van ASG en Prisma konden op bestuurlijk niveau worden aangeleverd, de overige scholen hebben rechtstreeks de resultaten aangeleverd aan Onderzoek en Statistiek. 8 Het Cito heeft in september 2011 de normering voor de toets LOVS Spelling voor groep 6 t/m 8 aangepast na klachten van scholen. In dit rapport zijn de scores voor alle jaren vergeleken met de nieuwe normeringen. 9 Advies basispakket toetsen basisonderwijs Almere, ten behoeve van de monitor Taal, Lezen en Rekenen, juni Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2012/2013 9

10 Inleiding In deze monitor wordt gewerkt met de medio-afnames van de bovenstaande toetsen met twee uitzonderingen: Hoewel LOVS toetsen Taal voor Kleuters en Rekenen voor Kleuters voor groep 1 niet in het basispakket opgenomen zijn, zijn deze toetsen als aanvulling op het basispakket wel in de rapportage opgenomen. Dit omdat de meerderheid van de scholen de toetsen wel afneemt en de toetsen extra informatie opleveren over de taal- en rekenprestaties van kleuters. De rapportage gaat voor toetsen voor kleuters, voor het bepalen van verschillen en overeenkomsten in toetsresultaten van scholen met en zonder vve-aanbod, naast de medioafnames ook uit van de eindafnames. Dit om de taal- en rekenprestaties van kleuters beter in beeld te krijgen en om beter te voldoen aan het advies van Cito, dat stelt dat toetsen het beste pas afgenomen kunnen worden als leerlingen tenminste drie maanden op school zitten. In dit rapport worden de medio-afnames aangeduid met de letter M aangevuld met het nummer van de groep waar de leerling in zit. Eindtoetsen worden volgens dezelfde systematiek aangeduid met een E, aangevuld met het groepsnummer. Werkwijze en presentatie In deze rapportage worden resultaten op leerling-niveau en schoolniveau gepresenteerd. Resultaten op leerling-niveau geven het beste weer hoe de Almeerse leerling presteert in vergelijking met landelijke cijfers. Resultaten op schoolniveau sluiten veelal aan bij het lokale Almeerse onderwijsbeleid, waarin de school als eenheid centraal staat. Elke school telt hierbij, ongeacht de grootte, even zwaar. Op leerling-niveau worden de volgende scores gerapporteerd: Gemiddelde vaardigheidsscores. De gemiddelde toetsscores zijn vertaald naar een waarde tussen 0 en 100 procent, waarmee de positie ten opzichte van de landelijke verdeling op leerling-niveau wordt weergegeven. Op deze manier kunnen meerdere leerjaren in één grafiek worden weergegeven. Het landelijke gemiddelde ligt voor alle toetsen op Verschillen naar gewichtsfactor. De scores van de Almeerse leerlingen worden, waar mogelijk, uitgesplitst naar het achtergrondkenmerk leerlinggewicht (er zijn drie gewichten: 0,0; 0,3 en 1,2 11 ). De grens hierbij is dat van minimaal 25 leerlingen per gewicht per toets een toetsscore bekend is. Onder- en bovenpresterende leerlingen. Op de verschillende toetsen wordt het percentage leerlingen dat in het hoogste en in het laagste niveau scoort gepresenteerd. Hierbij wordt aangesloten bij de nieuwe niveau-indeling van Cito, namelijk de niveaus I t/m V. Deze percentages worden daarnaast vertaald naar een indexcijfer, waarin de afwijkingen ten opzichte van de landelijke bij elkaar worden geteld. Hierbij telt het aandeel leerlingen op niveau I positief en het aandeel leerlingen op niveau V negatief. Daarnaast worden op schoolniveau de niveauscores gepresenteerd, eveneens aangeduid met niveau I t/m V. Om een betrouwbaar beeld te schetsen van de taal-, lees- en rekenprestaties van de Almeerse leerlingen en scholen is het van belang dat toetsen op een voldoende aantal scholen en bij voldoende aantal leerlingen zijn afgenomen. Voor opname in het analysebestand zijn per toets de volgende criteria gehanteerd. Deze criteria bepalen of er wel of niet gerapporteerd wordt over een toetsresultaat. 10 Er is geen landelijk gemiddelde bekend. De Almeerse gemiddelden worden vergeleken met de landelijke verdeling op leerlingniveau, waarin wordt gewerkt met de mediaan en percentielen. Aangenomen kan worden dat de afwijking tussen het landelijk gemiddelde en de mediaan klein is, en dat dezelfde conclusies getrokken kunnen worden. 11 Een gewicht 0,3 betekent dat beide ouders of de ouder die belast is met de dagelijkse verzorging, laagopgeleid zijn. Een gewicht 1,2 betekent daarnaast dat één van de ouders maximaal basisonderwijs heeft gevolgd. Leerlingen met een leerlinggewicht van 0 hebben een ouder of ouders met een hoger opleidingsniveau. 10 Het Almeerse basisonderwijs

11 Leerling-niveau: Minimaal 75% van de leerlingen heeft, per groep, per toets, een score. Om zoveel mogelijk uit te sluiten dat de analyses beïnvloed worden doordat een specifieke groep leerlingen de toets niet maakt (bv. de zwakkere leerlingen), hebben we de ondergrens gelegd op 75%. Idealiter ligt deze grens op (iedere leerling in een groep heeft een score op een toets), maar dit is in de praktijk niet haalbaar. Er zijn altijd enkele leerlingen ziek of afwezig, of kunnen een toets om bepaalde redenen niet maken. Om te bepalen hoeveel leerlingen in een bepaalde school en groep zit, is gebruik gemaakt van de door de scholen aangeleverde leerlinggegevens. In enkele gevallen zijn deze gegevens aangevuld met gegevens van DUO. Bij de kleutertoetsen is er bij de bepaling van de respons rekening mee gehouden dat leerlingen bij het afnemen van de toets tenminste 3 maanden op school horen te zitten. Schoolniveau: Van minimaal 10 scholen zijn toetsgegevens voorhanden. Minimaal 10 leerlingen per school per toets hebben een score. Van minimaal 75% van de leerlingen per school per groep zijn toetsgegevens bekend. Inleiding Respons op de toetsen In onderstaande tabel staan per groep de toetsen waarover gerapporteerd wordt. De getallen tonen het aantal responsscholen dat aan de criteria op schoolniveau voldoet. Zoals eerder aangegeven, wordt er in dit rapport, met uitzondering van het hoofdstuk over vve-scholen, alleen over de medio-afnames van toetsen gerapporteerd. Voor het hoofdstuk Scholen met vve-aanbod zijn, dit jaar voor het eerst, ook eindafnames van de toetsen in groep 1 en 2 meegenomen. Over de gehele linie is de respons iets beter dan in het voorgaande schooljaar. Aantal respons-scholen op de Kleutertoetsen toets jaar Groep 1 Groep 2 M1 E1 M2 E2 LOVS Taal voor Kleuters 2009/ / / / LOVS Rekenen voor Kleuters 2009/ / / / Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2012/

12 inleiding Aantal respons-scholen op de toetsen voor groep 3 t/m 8 Domein en toets jaar Groep 3 Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 Groep 8 Technisch Lezen LOVS Drie minuten toets 2009/ / / / Begrijpend Lezen LOVS Begrijpend lezen 2009/ / / / Woordenschat LOVS Woordenschat 2009/ / / / Spelling LOVS Spelling 2009/ / / / Rekenen/wiskunde LOVS Rekenen/wiskunde 2009/ / / / Om te bepalen of leerlingen met een sociaal-economische achterstand achterblijven bij hun leeftijdsgenoten hebben is ervan leerlingen behalve de toetsresultaten ook het leerlinggewicht opgevraagd. In totaal is van 99% van de leerlingen van de scholen uit de respons het leerlinggewicht bekend. Almere heeft in verhouding iets minder gewichtenleerlingen dan landelijk. Het percentage leerlingen met een gewicht in 2012/2013 bedraagt voor de scholen in Almere 1, landelijk is dat 12%. Dit verschil wordt veroorzaakt door een iets kleinere groep leerlingen met een licht gewicht (0,3), het percentage leerlingen met een zwaar gewicht (1,2) is ongeveer gelijk aan het landelijke aandeel. 1.3 Leeswijzer In deze rapportage worden de resultaten weergegeven op leerling- en schoolniveau. In het eerste deel (hoofdstuk 2 t/m 7) worden de totaalresultaten van alle Almeerse leerlingen en scholen gepresenteerd. Hierbij wordt steeds een vergelijking met landelijke referentiecijfers gemaakt. Achtereenvolgens komen aan bod: kleutertoetsen (H2); technisch lezen (H3); begrijpend lezen (H4); woordenschat (H5); spelling (H6); rekenen/wiskunde (H7). 12 Het Almeerse basisonderwijs

13 De bovengenoemde hoofdstukken zijn als volgt opgebouwd. Eerst worden de gemiddelde scores op leerling-niveau gepresenteerd; vervolgens eventuele verschillen naar leerlinggewicht (op leerling-niveau); daarna de percentages onder- en bovenpresterende leerlingen en tenslotte worden de niveauscores op schoolniveau gepresenteerd. De monitor Taal, Lezen en Rekenen 2012/2013 wordt afgesloten met een hoofdstuk Scholen met vve-aanbod. In dit hoofdstuk wordt nader ingegaan op toetsresultaten van leerlingen van scholen met een vve-aanbod in vergelijking met scholen zonder een vve-aanbod (H8). Zoals hierboven aangeven wordt in dit hoofdstuk naast de medio-afnames van de kleutertoetsen ook over de eindafnames gerapporteerd. Inleiding De monitor Taal, Lezen en Rekenen gaat dit jaar voor het eerst niet meer specifiek in op toetsresultaten van zwakke scholen. Het aantal zwakke scholen in Almere is de afgelopen jaren afgenomen tot vijf (peildatum 31 juli 2013). Dit aantal is hiermee zo laag geworden dat het minder relevant wordt om te onderzoeken of en hoe toetsresultaten van leerlingen van zwakke scholen afwijken van toetsresultaten van overige Almeerse scholen. Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2012/

14 2. Kleutertoetsen Kleutertoetsen Om de vaardigheid van kleuters op het gebied van taal en rekenen te toetsen, worden de resultaten op de nieuwe LOVS toetsen Taal voor Kleuters en Rekenen voor Kleuters gerapporteerd. De kleutertoetsen worden in het eerste leerjaar door ongeveer acht op de tien scholen gebruikt, voor het tweede leerjaar geldt dat voor negen op de tien scholen. In groep 2 worden de toetsen bij vrijwel alle leerlingen afgenomen. In groep 1 gebeurt dit op een aantal scholen bij een deel van de leerlingen. Ongeveer van de scholen neemt de toetsen voor groep 1 bij minimaal 75% van de leerlingen af. Over deze scholen kan gerapporteerd worden over de scores in groep 1. Het Cito adviseert scholen om de kleutertoetsen niet af te nemen bij leerlingen die nog geen drie maanden op school zitten. Bij het bepalen van de respons per toets is hier rekening meegehouden. Bij het bepalen van het percentage leerlingen in groep 1 met een score is uitgegaan van de leerlingen die vanaf oktober op school zaten. Deze leerlingen zaten ten tijde van het afnemen van de toets, in januari, minimaal drie maanden op school. Zie bijlage 2 voor de responsaantallen op leerling-niveau als ook de absolute scores per toets. 2.1 Gemiddelde vaardigheidsscores van Almeerse leerlingen In deze paragraaf worden de gemiddelde vaardigheidsscores van de Almeerse leerlingen in het schooljaar 2012/2013 vergeleken met de scores uit voorgaande schooljaren en de landelijke verdeling op leerling-niveau. De gemiddelde toetsscores zijn vertaald naar een waarde tussen 0 en 100 procent, waarmee de positie ten opzichte van de landelijke verdeling wordt weergegeven 12. Op deze manier kunnen meerdere leerjaren in één grafiek worden weergegeven. Het landelijk gemiddelde wordt voor alle toetsen weergegeven met Op de toets Taal voor Kleuters wordt in groep 1 en 2 goed gescoord door de Almeerse leerlingen, de gemiddelde vaardigheidsscores liggen boven het landelijk gemiddelde. In groep 2 is de voorsprong ten opzichte van het landelijk gemiddelde wat afgenomen. De scores in de beide groepen liggen rond hetzelfde niveau als in 2011/2012, ook toen nam het niveau in groep 2 af. De scores voor de toets Rekenen voor Kleuters liggen voor beide groepen net iets boven het landelijk gemiddelde. Dit is een lichte verbetering ten opzichte van 2011/2012, en (voor de scores in groep 2) een forse verbetering ten opzichte van 2010/2011, toen de toets voor het eerst, en bij een beperktere groep leerlingen, is afgenomen. Vaardigheidsscores Taal voor Kleuters t.o.v. landelijke verdeling M1 M2 2009/ / / / De waarde (score) die hoort bij het landelijk gemiddelde in de verschillende leerjaren, varieert dus van leerjaar tot leerjaar. 13 Feitelijk gaat het hier over de mediaan en niet het gemiddelde. Aangenomen kan worden dat het verschil tussen het landelijk gemiddelde en de mediaan klein is. 14 Het Almeerse basisonderwijs

15 Vaardigheidsscores Rekenen voor Kleuters t.o.v. landelijke verdeling M1 M2 2009/ / / /2013 De gemiddelde vaardigheidsscores van leerlingen zijn uitgesplitst naar gewichtsfactor. Ook in deze figuren worden de relatieve scores ten opzichte van de landelijke verdeling weergegeven. Zoals verwacht scoren leerlingen zonder gewicht hoger dan de leerlingen met een gewicht; de leerlingen met een laag gewicht (=0,3) scoren hoger dan de leerlingen met een hoog gewicht (=1,2). De verschillen tussen leerlingen zonder, met een licht of zwaar gewicht zijn net als in 2011/2012 relatief groot. Kleutertoetsen Leerlingen zonder gewicht scoren op de toets Taal voor Kleuters beter dan landelijk gemiddeld, in groep 1 wordt door deze groep leerlingen beter gescoord dan in groep 2. Leerlingen met een licht gewicht scoren op de toets Taal voor Kleuters in groep 1 onder het landelijk gemiddelde, de score in groep 2 ligt op het landelijk gemiddelde. Leerlingen met een zwaar gewicht scoren in groep 1 en 2 ongeveer op hetzelfde niveau, onder het landelijk gemiddelde. Leerlingen zonder gewicht scoren op de toets Rekenen voor Kleuters zowel in groep 1 als 2 boven het landelijk gemiddelde. Leerlingen met een gewicht scoren in beide groepen onder landelijk gemiddelde, waarbij leerlingen met een licht gewicht beter scoren dan leerlingen met een zwaar gewicht. Gezien van jaar tot jaar wijken de scores van leerlingen zonder gewicht en met een licht gewicht in groep 2 niet erg af van hun scores in groep 1. De leerlingen met een zwaar gewicht scoren in groep 2 hoger dan in groep 1. De scores van de leerlingen met gewicht, afgezien van de score van de leerlingen met gewicht 1,2 op Taal voor Kleuters, zijn in groep 2 verbeterd ten opzichte van schooljaar 2011/2012. De scores in groep 1 zijn nagenoeg hetzelfde gebleven 14. Vaardigheidsscores Taal voor Kleuters naar gewichtsfactor M1 M2 gewicht 0 gewicht 0.3 gewicht In de figuren presenteren we, omwille van de overzichtelijkheid alleen de toetsscores van het schooljaar 2012/ Voor de toetsscores van voorgaande jaren wordt verwezen naar bijlage 2. Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2012/

16 Kleutertoetsen Vaardigheidsscores Rekenen voor Kleuters naar gewichtsfactor M1 M2 gewicht 0 gewicht 0.3 gewicht Percentage onder- en bovenpresterende leerlingen De vaardigheidsscores van de leerlingen kunnen ook weergegeven worden in landelijke niveaugroepen I t/m V. Daarbij is I het hoogste niveau en V het laagste (zie bijlage 1). Deze niveaus zijn gestandaardiseerd, waardoor ook vergelijkingen tussen verschillende toetsen mogelijk zijn. Met deze indeling is het mogelijk aan te geven hoeveel procent van de leerlingen ver onder het gemiddelde (niveau V) van een toets scoort en hoeveel procent ver boven het gemiddelde (niveau I). Landelijk liggen de percentages voor elke categorie (I t/m V) op. In de figuur wordt het percentage leerlingen dat op niveau V scoort met een negatieve waarde aangegeven. Op Taal voor Kleuters wordt meer dan landelijk op niveau I gescoord en minder dan landelijk op niveau V. In groep 2 neemt het aandeel bovenpresterende leerlingen wel iets af en het aandeel onderpresterende leerlingen iets toe. Dit beeld komt overeen met de hogere gemiddelde scores in Almere, vooral in groep 1, in vergelijking met het landelijk gemiddelde. Ook in 2011/2012 was het aandeel bovenpresterende leerlingen relatief hoog, en het aandeel onderpresterende leerlingen relatief laag. Voor de toets Rekenen voor Kleuters is het verschil tussen het aandeel bovenpresterende leerlingen en het aandeel onderpresterende leerlingen wat kleiner. Wel is het aandeel bovenpresterende leerlingen in groep 2 in 2012/2013 wat toegenomen ten opzichte van 2011/2012. De verbetering op de toets Rekenen voor Kleuters die vanaf het leerjaar 2010/2011 ingezet is, wordt hiermee doorgezet. Percentage scores op hoogste (I) en laagste (V) niveau op de kleutertoetsen in 2012/2013 Taal voor Kleuters M1 Taal voor Kleuters M2 niveau I Rekenen voor Kleuters M1 niveau V Rekenen voor Kleuters M Het Almeerse basisonderwijs

17 2.3 Niveauscores van Almeerse scholen In de voorgaande paragrafen zijn de resultaten op leerling-niveau gepresenteerd, in deze paragraaf worden de resultaten op schoolniveau gerapporteerd. Ook de schoolscores kunnen worden weergegeven in de landelijke niveaugroepen I t/m V (zie bijlage 1). Onderstaande figuren laten zien in hoeverre de verdeling van scores van Almeerse scholen voor de kleutertoetsen overeenkomt met de landelijke verdeling. Wat bij de toets Taal voor Kleuters opvalt is dat relatief veel Almeerse scholen op niveau IV scoren. Vooral in het eerste leerjaar (M1) is het aandeel scholen op niveau IV erg hoog, waardoor Almere veel scholen heeft die ondergemiddeld scoren. Overigens is het aandeel scholen op niveau V weer erg klein. In relatie met de leerlingscores op de toets, is dit een interessant beeld. Almeerse leerlingen scoren gemiddeld gezien relatief juist hoog op deze toets. Kleutertoetsen De indeling naar niveaus komt bij de toets Rekenen voor Kleuters in groep 1 vrijwel overeen met het landelijk beeld, iets meer scholen scoren beter en iets minder scholen slechter dan landelijk gemiddeld. In groep 2 draait het beeld wat om en valt de score van relatief veel scholen op niveau IV en V. Dit is een versterking van het beeld dat ook in de scores van 2011/2012 te zien was. Niveauscores scholen Taal voor Kleuters % 14% 55% 19% 16% 22% 34% 2% 7% M1 (N=42) M2 (N=67) Landelijk I II III IV V Niveauscores scholen Rekenen voor Kleuters % 22% 22% 18% 14% 13% 29% 18% 22% M1 (N=45) M2 (N=69) Landelijk I II III IV V Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2012/

18 3. Technisch lezen Technisch lezen Om inzicht te geven in de vaardigheid op het gebied van technisch lezen, worden de resultaten op de LOVS Drie-Minuten-Toets gerapporteerd. Het gebruik van deze toets is toegenomen door de jaren heen. Waar de nieuwe toets in 2009/2010 door beperkte groep scholen gebruikt werd, maakte in 2012/2013, afhankelijk van het leerjaar, zo n 80-9 van de scholen gebruik van deze toets. Zie bijlage 2 voor de responsaantallen op leerling-niveau als ook de absolute scores per toets. 3.1 Gemiddelde vaardigheidsscores van Almeerse leerlingen In deze paragraaf worden de gemiddelde vaardigheidsscores van de Almeerse leerlingen in het schooljaar 2012/2013 vergeleken met de scores uit de voorafgaande jarenen de landelijke verdeling op leerling-niveau. De gemiddelde toetsscores zijn vertaald naar een waarde tussen 0 en 100 procent, waarmee de positie ten opzichte van de landelijke verdeling wordt weergegeven. Op deze manier kunnen meerdere leerjaren in één grafiek worden weergegeven. Het landelijke gemiddelde wordt voor alle toetsen weergegeven met 5. De gemiddelde vaardigheidsscore op de LOVS Drie-Minuten-Toets ligt in 2012/2013 op of boven het landelijk niveau. Almeerse leerlingen scoren in leerjaar 3 gemiddeld boven het landelijk gemiddelde waarna de score in leerjaar 4 en 5 terugzakt naar het landelijk gemiddelde. Almeerse leerlingen scoren in 2012/2013 in leerjaar 6,7 en 8 gemiddeld hoger dan landelijk gemiddeld. De score van Almeerse leerlingen is hiermee licht verbeterd ten opzichte van de voorafgaande jaren. Vooral de score van leerlingen uit groep 6 (M6 in de figuur) is verbeterd ten opzichte van vorig jaar. Vaardigheidsscores LOVS Drie-Minuten-Toets t.o.v. landelijke verdeling M3 M4 M5 M6 M7 M8 2009/ / / / Het Almeerse basisonderwijs

19 In onderstaande figuur worden de gemiddelde vaardigheidsscores van leerlingen uitgesplitst naar gewichtsfactor. Ook in deze figuur worden de relatieve scores ten opzichte van de landelijke verdeling weergegeven. Terwijl in de monitor 2011/2012 opviel dat er relatief weinig niveauverschil was tussen leerlingen met en zonder gewicht zijn er dit jaar in groep 3, 4, 7 en 8 wel verschillen te onderscheiden. In deze groepen scoren de leerlingen met een licht gewicht ruim onder de leerlingen zonder gewicht en met een zwaar gewicht. Vaardigheidsscores LOVS Drie-Minuten-Toets naar gewichtsfactor M3 M4 M5 M6 M7 M8 gewicht 0 gewicht 0.3 gewicht 1.2 Technisch lezen 3.2 Percentage onder- en bovenpresterende leerlingen De vaardigheidsscores van de leerlingen kunnen ook weergegeven worden in landelijke niveaugroepen I t/m V. Daarbij is I het hoogste niveau en V het laagste (zie bijlage 1). Deze niveaus zijn gestandaardiseerd, waardoor ook vergelijkingen tussen verschillende toetsen mogelijk zijn. Met deze indeling is het mogelijk aan te geven hoeveel procent van de leerlingen ver onder het gemiddelde (niveau V) van een toets scoort en hoeveel procent ver boven het gemiddelde (niveau I). Landelijk liggen de percentages voor elke categorie (I t/m V) op. In de figuur wordt het percentage leerlingen dat op niveau V scoort met een negatieve waarde aangegeven. Op de LOVS Drie-Minuten-Toets zijn er over het algemeen meer bovenpresterende leerlingen dan onderpresterende leerlingen. Dit geldt met name voor de hogere groepen, groep 6, 7 en 8, waar het percentage scores op niveau I (fors) groter, en het percentage scores op niveau V kleiner is dan de landelijke. Dit beeld komt in grote lijnen overeen met het beeld in 2011/2012, in dat jaar presteerden vooral leerlingen van groep 7 en 8 relatief goed op deze toets. Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2012/

20 Technisch lezen Percentage scores op hoogste (I) en laagste (V) niveau op de LOVS Drie-Minuten-Toets Drie-Minuten-Toets M3 Drie-Minuten-Toets M4 Drie-Minuten-Toets M5 niveau I Drie-Minuten-Toets M6 niveau V Drie-Minuten-Toets M7 Drie-Minuten-Toets M Gemiddelde scores van Almeerse scholen In de voorgaande paragrafen zijn de resultaten op leerling-niveau gepresenteerd, in deze paragraaf worden de resultaten op schoolniveau gerapporteerd. Ook de schoolscores kunnen worden weergegeven in de landelijke niveaugroepen I t/m V (zie bijlage 1). Onderstaande figuur laat zien in hoeverre de verdeling van scores van Almeerse scholen voor de LOVS Drie- Minuten-Toets overeenkomt met de landelijke verdeling. De gemiddelde schoolprestaties blijken vooral in groep 6, 7 en 8 hoger te zijn dan landelijk gemiddeld. In deze leerjaren scoren in Almere relatief veel scholen op het hoogste niveau. Het aandeel scholen dat op de LOVS Drie-Minuten-Toets op laag niveau presteert, varieert van lager dan landelijk gemiddeld in de lagere leerjaren, tot (vrijwel) nul in hogere schooljaren. Het beeld uit 2011/2012 dat Almeerse scholen relatief goed scoren op LOVS Drie-Minuten-Toets wordt in 2012/2013 hiermee versterkt. Niveauscores scholen op LOVS Drie-Minuten-Toets % 41% 43% 54% 22% 21% 38% 22% 22% 32% 34% 26% 17% 25% 19% 12% 4% 17% 17% 12% 1 16% 6% 5% 3% 1% M3 (N=69) M4 (N=68) M5 (N=65) M6 (N=64) M7 (N=68) M8 (N=57) Landelijk I II III IV V 20 Het Almeerse basisonderwijs

21 4. Begrijpend lezen Om de vaardigheid op het gebied van begrijpend lezen in beeld te brengen, zijn de scores op de toets LOVS Begrijpend lezen geanalyseerd. Een grote meerderheid van de scholen, ruim 9 neemt deze toets af in groep 4 t/m 7. Het aandeel scholen dat in groep 8 deze toets afneemt is lager en bedraagt ruim. Zie bijlage 2 voor de responsaantallen op leerlingniveau als ook de absolute scores per toets. 4.1 Gemiddelde vaardigheidsscores van Almeerse leerlingen In deze paragraaf worden de gemiddelde vaardigheidsscores van de Almeerse leerlingen in het schooljaar 2012/2013 vergeleken met de scores uit voorgaande schooljaren en de landelijke verdeling op leerling-niveau. De gemiddelde toetsscores zijn vertaald naar een waarde tussen 0 en 100 procent, waarmee de positie ten opzichte van de landelijke verdeling wordt weergegeven. Op deze manier kunnen meerdere leerjaren in één grafiek worden weergegeven. Het landelijke gemiddelde wordt voor alle toetsen weergegeven met 5. Begrijpend lezen In schooljaar 2012/2013 liggen de gemiddelde vaardigheidsscores op de toets LOVS Begrijpend Lezen in groep 4, 5, 7 en 8 op of boven het landelijke gemiddelde en in groep 6 onder het landelijk gemiddelde. Dit patroon komt overeen met de voorgaande jaren, wel wordt in bijna alle groepen iets beter gescoord dan in 2011/2012. De score in groep 6 blijft echter onder het landelijk gemiddelde liggen, de dip in groep 6 blijft daardoor bestaan. Vaardigheidsscores LOVS Begrijpend Lezen t.o.v. landelijke verdeling M4 M5 M6 M7 M8 2009/ / / /2013 In onderstaande figuur worden de gemiddelde vaardigheidsscores van leerlingen uitgesplitst naar gewichtsfactor, ook hier worden de relatieve scores ten opzichte van de landelijke verdeling weergegeven. Zoals verwacht scoren leerlingen zonder gewicht beter dan de leerlingen met een gewicht, wel is het verschil relatief groot. Wat verder opvalt is dat de leerlingen zonder gewicht de achterstand uit groep 6 ten opzichte van het landelijke gemiddelde kunnen wegwerken in groep 7 en 8, maar dat de achterstand van de leerlingen met gewicht blijft bestaan. Deze achterstand is wel kleiner dan in groep 7. Dit beeld komt overeen met dat uit 2011/2012. Nieuw is dat in 2012/2013 leerlingen in groep 8 met een licht gewicht (0,3) hoger scoren dan leerlingen met een zwaar gewicht (1,2). In 2011/2012 scoorden leerlingen een zwaar gewicht in groep 8 net wat beter dan leerlingen met een licht gewicht. Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2012/

22 Begrijpend lezen Vaardigheidsscores LOVS Begrijpend Lezen naar gewichtsfactor M4 M5 M6 M7 M8 gewicht 0 gewicht 0.3 gewicht Percentage onder- en bovenpresterende leerlingen De vaardigheidsscores van de leerlingen kunnen ook weergegeven worden in landelijke niveaugroepen I t/m V. Daarbij is I het hoogste niveau en V het laagste (zie bijlage 1). Deze niveaus zijn gestandaardiseerd, waardoor ook vergelijkingen tussen verschillende toetsen mogelijk zijn. Met deze indeling is het mogelijk aan te geven hoeveel procent van de leerlingen ver onder het gemiddelde (niveau V) van een toets scoort en hoeveel procent ver boven het gemiddelde (niveau I). Landelijk liggen de percentages voor elke categorie (I t/m V) op. In de figuur wordt het percentage leerlingen dat op niveau V scoort met een negatieve waarde aangegeven. Wat opvalt is dat het percentage leerlingen in groep 6 op niveau V ongeveer gelijk is aan de landelijke, terwijl het percentage leerlingen op niveau I lager is dan landelijk. De lagere gemiddelde vaardigheidsscore in groep 6 op begrijpend lezen wordt dus niet veroorzaakt door een groot aandeel leerlingen die onderpresteren, maar door een kleiner aandeel leerlingen die heel goed presteren. In groep 8 is de balans weer positief. Deze positieve balans geldt ook voor groep 4 en groep 5. Het beeld in 2012/2013 komt hiermee overeen met het beeld uit 2011/2012. Percentage scores op hoogste (I) en laagste (V) niveau op LOVS Begrijpend Lezen Begrijpend Lezen M4 Begrijpend Lezen M5 Begrijpend Lezen M6 Begrijpend Lezen M7 niveau I niveau V Begrijpend Lezen M Het Almeerse basisonderwijs

23 4.3 Niveauscores van Almeerse scholen In de voorgaande paragrafen zijn de resultaten op leerling-niveau gepresenteerd, in deze paragraaf worden de resultaten op schoolniveau gerapporteerd. Ook de schoolscores kunnen worden weergegeven in de landelijke niveaugroepen I t/m V (zie bijlage 1). Onderstaande figuur laat zien in hoeverre de verdeling van scores van Almeerse scholen op de toets LOVS Begrijpend Lezen overeenkomt met de landelijke verdeling. Wat in de niveauscores op schoolniveau opvalt is de grote variabiliteit in de verdeling in scores tussen leerjaren. In groep 3 en 4 scoren relatief veel scholen op hoog niveau, terwijl in groep 6 een relatief groot aandeel gemiddeld (groep III) scoort en weinig op niveau I of II. In groep 7 verschuift het beeld naar meer onderpresterende, en minder gemiddeld presterende scholen. In groep 8 scoort een relatief groot aandeel scholen weer bovengemiddeld (niveau I). Het algemene beeld in 2012/2013 komt hiermee in grote lijnen overeen met het beeld uit 2011/2012. In 2012/2013 is het aandeel bovenpresterende scholen in groep 4 en 5 wel wat afgenomen, en het aandeel bovenpresterende scholen in groep 8 wat toegenomen ten opzichte van 2011/2012. Begrijpend lezen Niveauscores scholen op LOVS Begrijpend Lezen % 1 26% 33% 44% 53% 12% 43% 13% 8% 19% 17% 21% 19% 1 16% 24% 6% 16% 33% 6% 1 19% 15% M4 (N=68) M5 (N=69) M6 (N=70) M7 (N=73) M8 (N=47) Landelijk I II III IV V Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2012/

24 5. Woordenschat Woordenschat Om de vaardigheid op het gebied van woordenschat te bepalen, gebruiken de meeste scholen de toets LOVS Woordenschat. Van deze toets is in 2012/2013 ook een versie voor groep 8 beschikbaar gekomen. Deze nieuwe toets is door ongeveer een derde van de scholen gebruikt in groep 8. De respons op de nieuwste versies van de toets Woordenschat (groep 6 in 2010/2011 en groep 7 in 2011/2012) lag in het verleden ook lager, doordat niet alle scholen direct de nieuwe toets aanschaffen. Daarnaast ligt het gebruik van toetsen in groep 8 sowieso lager dan in andere groepen, wat de respons extra laag maakt. Dit maakt dat met de resultaten voor deze nieuwe toetsen voorzichtig omgegaan moet worden. Zie bijlage 2 voor de responsaantallen op leerling-niveau als ook de absolute scores per toets. 5.1 Gemiddelde vaardigheidsscores van Almeerse leerlingen In deze paragraaf worden de gemiddelde vaardigheidsscores van de Almeerse leerlingen in het schooljaar 2012/2013 vergeleken met de scores uit voorgaande schooljaren en de landelijke verdeling op leerling-niveau. De gemiddelde toetsscores zijn vertaald naar een waarde tussen 0 en 100 procent, waarmee de positie ten opzichte van de landelijke verdeling wordt weergegeven. Op deze manier kunnen meerdere leerjaren in één grafiek worden weergegeven. Het landelijke gemiddelde wordt voor alle toetsen weergegeven met 5. Almeerse leerlingen scoren gemiddeld gezien niet erg goed op de LOVS toets Woordenschat. In het schooljaar 2012/2013 liggen de gemiddelde vaardigheidsscores onder het landelijk gemiddelde in groep 3, 4, 5 en 7 en ongeveer op het landelijk gemiddelde in groep 6 en 8. Dit patroon geeft het beeld dat leerlingen een deel van hun achterstand tijdens hun schoolcarrière inlopen, maar dat dit maar net lukt. Het patroon in 2012/2013, waarbij de toetsresultaten van groep 3 tot en met 8 meegenomen zijn, lijkt een voorzetting te zijn van het patroon uit 2011/2012, toen de toets in groep 3 tot en met 7 afgenomen werd. Ook in dat jaar scoorden leerlingen in groep 3 en 4 gemiddeld ruim onder het landelijk gemiddelde, waarna de gemiddelde vaardigheidsscore steeg tot net onder het landelijke gemiddelde in groep 5, waarna de gemiddelde vaardigheidsscores in groep 6 en 7 weer licht afnamen. Vaardigheidsscores LOVS Woordenschat t.o.v. landelijke verdeling M3 M4 M5 M6 M7 M8 2009/ / / / Het Almeerse basisonderwijs