Het Almeerse basisonderwijs

Transcriptie

1 dit is een LEA plus project - -Dit is een LEA plus project- Het Almeerse basisonderwijs Monitor Taal, Lezen en Rekenen 2013/2014

2 April 2015 Gemeente Almere, Onderzoek & Statistiek 2

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Kleutertoetsen Technisch lezen Begrijpend lezen Woordenschat Spelling Rekenen Scholen met vve-aanbod Bijlagen

4 Managementsamenvatting In het schooljaar 2013/2014 heeft de afdeling Onderzoek en Statistiek van de gemeente Almere de vijfde meting uitgevoerd van de Monitor Taal, Lezen en Rekenen voor het Almeerse basisonderwijs. Toetsresultaten van vrijwel alle Almeerse basisscholen zijn verzameld voor het schooljaar 2013/2014. In deze rapportage worden toetsscores in 2013/2014 vergeleken met scores in 2012/2013 en het landelijk gemiddelde. Algemeen beeld De resultaten van de monitor worden hieronder kort samengevat. Almeerse leerlingen scoren goed op de kleutertoetsen en op technisch lezen Almeerse leerlingen scoren gemiddeld goed op kleutertoetsen en op technisch lezen (Drie-Minuten- Toets), zowel in de bovenbouw (groep 6 t/m 8) als middenbouw (groep 3 t/m 5). In 2013/2014 liggen de scores van de toets Taal voor Kleuters, en technisch lezen voor de bovenbouw ruim boven het landelijk gemiddelde. Scores op de toets Rekenen voor Kleuters en technisch lezen voor de middenbouw liggen boven het landelijk gemiddelde. Scores op Taal voor Kleuters, Rekenen voor Kleuters, en technisch lezen voor de middenbouw zijn in 2013/2014 verbeterd ten opzichte van 2012/2013. De gemiddelde score op technisch lezen voor de bovenbouw is in 2013/2014 vrijwel gelijk gebleven ten opzichte van 2012/2013. Scores op woordenschat blijven achter Almeerse leerlingen scoren niet goed op Woordenschat, zowel in de boven- als in de middenbouw. Vooral in de middenbouw ligt de score van Almeerse leerlingen ver onder het landelijk gemiddelde. De gemiddelde toetsscore in de middenbouw in 2013/2014 is vrijwel gelijk gebleven ten opzichte van 2012/2013, de score in de bovenbouw is in 2013/2014 licht verslechterd ten opzichte van 2012/2013. Bij Spelling, Rekenen-Wiskunde en Begrijpend Lezen (de toetsen waarvan het landelijk gemiddelde is herijkt) scoren Almeerse leerlingen (met één uitzondering) onder het landelijk gemiddelde. De scores in 2013/2014 zijn (met één uitzondering) wel verbeterd ten opzichte van 2012/2013 Voor de toetsen LOVS Spelling, Rekenen-Wiskunde en Begrijpend Lezen (boven- en middenbouw) is in 2013/2014 het landelijk gemiddelde herijkt. Leerlingen scoren op deze toetsen in 2013/2014, met één uitzondering, onder het landelijk gemiddelde. Dit is een ander beeld dan in 2012/2013 toen leerlingen op deze toetsen, vergeleken met het toen geldende landelijke gemiddelde, hier nog boven scoorden. De uitzondering vormt de toets Spelling voor de bovenbouw, leerlingen scoren op deze toets in beide jaren hoger dan landelijk. Dit wil niet zeggen dat Almeerse leerlingen in 2013/2014 slechter zijn gaan scoren dan in 2012/2013. Als er gekeken wordt naar de ontwikkeling in scores tussen 2012/2013 en 2013/2014, beide vergeleken met het herijkte landelijke gemiddelde, blijkt dat scores van leerlingen, met uitzondering van de score op de toets Begrijpend Lezen voor de bovenbouw, juist verbeterd zijn. 4

5 Op de nieuwe toets Rekenen-Wiskunde 3.0 scoren Almeerse leerlingen in 2013/2014 licht onder het landelijk gemiddelde. Almeerse leerlingen scoren hiermee licht beter op deze toets dan op de toets Rekenen-Wiskunde. Verschillen in scores tussen leerlingen met, en zonder gewicht variëren van groot tot klein Afhankelijk van de toets is er sprake van een grote variatie aan verschillen tussen scores van leerlingen met en zonder leerlinggewicht. Op de Kleutertoetsen, de toetsen Begrijpend Lezen, Rekenen-Wiskunde en Woordenschat scoren leerlingen zonder gewicht beduidend hoger op de toets dan leerlingen met een gewicht. Bij Spelling zijn de verschillen minder groot en bij technisch lezen liggen de scores van leerlingen zonder en met gewicht dicht bij elkaar. Bij de Kleutertoetsen scoren leerlingen met een licht gewicht(0,3) duidelijk beter dan leerlingen met een zwaar gewicht (1,2). Op de overige toetsen zijn de verschillen tussen de beide groepen gewichtenleerlingen over het algemeen kleiner, het is hierbij afhankelijk van de toetsafname of leerlingen met een licht of zwaar gewicht beter scoren. Als er wordt gecorrigeerd voor de zwaardere leerlingpopulatie op vve-scholen, is er geen eenduidig verschil in scores tussen vve-scholen en scholen zonder vve Leerlingen op scholen zonder vve scoren gemiddeld beter dan of even hoog als leerlingen op vvescholen. Vve-scholen hebben echter relatief meer gewichtenleerlingen op school dan scholen zonder vve-aanbod. Een vergelijking uitgesplitst naar leerlinggewicht is daarom nodig en levert een diffuus beeld op. Verschillen in toetsresultaten tussen leerlingen op scholen met en zonder vve variëren afhankelijk van de toets en het leerlinggewicht. Voor één toets waarvoor er voor 2013/2014 wel een patroon te onderscheiden lijkt te zijn, verschilt dit patroon in 2013/ 2014 ten opzichte van 2012/

6 De figuur hieronder geeft een overzicht van de scores van Almeerse leerlingen op de verschillende toetsen. Percentage leerlingen in het hoogste en laagste niveau ten opzichte van landelijk Uitleg figuur: De figuur geeft een overzicht van de scores van Almeerse leerlingen op de verschillende toetsen. De aandelen scores in het hoogste (I) en laagste (V) niveau worden vergeleken met landelijke referentiecijfers 1. Het verschil tussen beide percentages, het aandeel scores op niveau I minus het aandeel scores op niveau V, is het percentage dat in de figuur is opgenomen. Meerdere groepen worden in de figuur samengenomen, zodat er één score ontstaat voor de kleuters, de middenbouw (groep 3 t/m 5) en bovenbouw (groep 6 t/m 8).Voor de toetsen waarvan de normering in 2013/2014 aangepast is, staat voor 2012/2013 zowel een score berekend volgens de oude, als volgens de nieuwe normering, in de figuur. Beschouwing Het algemene beeld uit de monitor Taal, Lezen en Rekenen is in 2013/2014 verschoven ten opzichte van 2012/2013. In 2012/2013 scoorden leerlingen op de meeste toetsen boven het landelijk gemiddelde. In2013/2014 geldt dat nog steeds voor de Kleutertoetsen en technisch lezen, maar is de positie van leerlingen ten opzichte van het landelijk gemiddelde voor de toetsen Spelling, Rekenen- Wiskunde en Begrijpend Lezen veranderd. De normering van deze toetsen is in 2013/2014 herijkt, en 1 Een score op niveau I betekent dat een leerling volgens de normering behoort tot de 20% hoogst scorende leerlingen van Nederland; bij een score op niveau V behoort de leerling tot de volgens de normering 20% laagst scorende leerlingen van Nederland (zie ook bijlage 1) 6

7 leerlingen scoren in 2013/2014 op deze toetsen, met één uitzondering, onder het landelijk gemiddelde. Dat leerlingen op deze hergenormeerde toetsen in 2012/2013 boven het landelijk gemiddelde scoren en in 2013/2014 onder (de aangepaste hoogte van) het landelijk gemiddelde, wil niet zeggen dat Almeerse leerlingen toetsen slechter zijn gaan maken. Als er gekeken wordt naar de ontwikkeling van 2012/2013 naar 2013/2014 blijkt juist dat leerlingen in 2013/2014, met één uitzondering, beter zijn gaan scoren dan in 2012/2013. De oorzaak van deze verschuiving ligt dus bij de hernormering van de drie genoemde toetsen, waardoor scores op deze toetsen strenger gewaardeerd worden dan in 2012/2013. Aandachtspunt blijft de score op de toets Woordenschat (middenbouw en bovenbouw). Vooral in de middenbouw scoren Almeerse leerlingen op de toets Woordenschat gemiddeld ruim onder het landelijk gemiddelde. Scores op de toets Woordenschat zijn voor de middenbouw vrijwel niet veranderd ten opzichte van 2012/2013. In de bovenbouw scoren leerlingen in 2013/2014 iets lager op de toets dan in 2012/2013. Een andere uitkomst van deze monitor Taal, Lezen en Rekenen 2013/2014 is dat, anders dan in voorgaande jaren, er vrijwel geen patroon te onderscheiden is in verschillen in de scores van leerlingen op scholen met, en scholen zonder vve. Als er alleen gekeken wordt naar gemiddelde toetsscores op scholen met, en scholen zonder vve, scoren leerlingen op scholen zonder vve beter of hetzelfde op toetsen dan leerlingen op vve-scholen. De vve-scholen hebben echter een zwaardere leerlingpopulatie dan scholen zonder vve. Als hiervoor gecorrigeerd wordt door de scores uit te splitsen naar leerlinggewicht, blijkt in 2013/2014 het patroon in verschillen tussen scores van leerlingen op scholen met en zonder vve, diffuus te zijn. 7

8 1 Inleiding Almeerse schoolbesturen voor basisonderwijs en de gemeente hebben in het kader van de LEAplus Almere besloten gemeentebreed taal-, lees- en rekenprestaties in beeld te brengen en ontwikkelingen meerjarig te volgen. Dit jaar is voor de vijfde keer de Monitor Taal, Lezen, Rekenen voor het primair onderwijs uitgevoerd. De uitvoering van deze monitor ligt bij de afdeling Onderzoek en Statistiek van de gemeente Almere. Voor de monitor zijn in de laatste weken van het schooljaar 2013/2014 en net na de zomervakantie 2014 van vrijwel alle Almeerse basisscholen de resultaten van alle toetsen uit het Citoleerlingvolgsysteem verzameld 2. In deze stedelijke rapportage wordt een overzicht gepresenteerd van de taal-, lees- en rekenprestaties van Almeerse leerlingen en scholen over de gemeente als geheel. Scores op toetsen worden vergeleken met de door het Cito vastgestelde landelijke normering en voor zover mogelijk - met toetsscores in 2012/2013. Het Cito onderzoekt regelmatig hoe leerlingen scoren op de verschillende toetsen. In de afgelopen jaar heeft het Cito geconstateerd dat leerlingen op drie toetsen; Spelling, Begrijpend Lezen en Rekenen-Wiskunde, in alle of een aantal groepen gemiddeld hoger zijn gaan scoren, dan toen deze toetsen ontworpen werden. Het Cito heeft op basis van deze constatering in 2013/2014 de normering van deze toetsen aangepast, waardoor toetsscores in het algemeen lager gewaardeerd worden. De normering is hiermee in het algemeen strenger geworden 3,4. Voor de toetsen waarvan de normering aangepast is, worden in dit rapport de scores van leerlingen in het schooljaar 2013/2014 (genormeerd volgens de nieuwe normering) vergeleken met de leerlingscores uit 2012/2013, gewaardeerd volgens zowel de oude, als de nieuwe normering. Door vergelijking met de norm die geldt voor 2013/2014 kan bepaald worden hoe Almeerse leerlingen scoren ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Door scores in 2012/2013 en in 2013/2014 met elkaar te vergelijken kan bepaald worden of leerlingen in 2013/2014 beter of slechter zijn gaan scoren dan in 2012/2013. Voor toetsen waarvan de normering aangepast is, moeten voor 2 De resultaten van scholen van ASG en Prisma konden op bestuurlijk niveau worden aangeleverd, de overige scholen hebben rechtstreeks de resultaten aangeleverd aan Onderzoek en Statistiek. 3 Een leerling die voor de hernormering met een score op een bepaald niveau scoorde, kan, na hernormering met dezelfde score op een ander niveau scoren. De aanpassing van de normering heeft daarmee invloed op hoe gemiddelde scores zich verhouden ten opzichte van de landelijke 50% norm; de norm voor hoe leerlingen landelijk gemiddeld scoren. Aanscherping van de norm heeft invloed op de waardering van scores van leerlingen in heel Nederland. 4 In een enkel geval is de normering in een leerjaar juist iets soepeler geworden 8

9 deze vergelijking scores van leerlingen in 2012/2013 en 2013/2013 met elkaar vergeleken worden, beiden genormeerd met de nieuwe normering. Cito heeft met ingang van 2013/2014 ook een nieuwe rekentoets; LOVS Rekenen-Wiskunde 3.0 geïntroduceerd. Resultaten op deze nieuwe toets worden gepresenteerd in vergelijking met de resultaten op de al bestaande toets Rekenen- Wiskunde. De gemeente Almere heeft met de schoolbesturen vooraf duidelijke afspraken gemaakt over welke taal-, lees- en rekengegevens worden verzameld, waarom en wanneer, voor wie ze bedoeld zijn etc. Deze afspraken zijn vastgelegd in een privacyprocedure. In deze monitorrapportage worden de resultaten zoals afgesproken alleen anoniem gepresenteerd. Individuele scholen zijn niet herkenbaar. Naast deze stedelijke meting ontvangen de schoolbesturen een samenvattend overzicht met daarin de scores van hun scholen. 1.1 Overall respons Van 75 Almeerse basisschoollocaties (in schooljaar 2013/2014) zijn van 73 basisscholen de taal-, lees-, en rekengegevens in een analysebestand verwerkt 5. Dit betekent een respons van 97 procent. Van de responsscholen heeft 94 procent van de leerlingen (één of meerdere) toetsscores, dit zijn ongeveer leerlingen. Niet van alle leerlingen zijn toetsgegevens beschikbaar. Dit komt doordat een aantal scholen niet of nauwelijks toetsen afneemt in groep 1. Ook in groep 8 wordt minder getoetst. 1.2 Werkwijze en presentatie van de resultaten In de monitor wordt uitgegaan van een basispakket met toetsen, dat gebruikt wordt door alle Almeerse scholen. In samenwerking met de werkgroep Monitor is een advies opgesteld, waarin keuzes gemaakt zijn voor de samenstelling van dit basispakket met toetsen 6. Het pakket bestaat uit de medio-afnames van de volgende LOVS-toetsen: LOVS Taal voor Kleuters (alleen groep 2) LOVS Rekenen voor Kleuters (alleen groep 2) LOVS Drie-Minuten-Toets LOVS Begrijpend Lezen LOVS Woordenschat LOVS Spelling LOVS Rekenen-Wiskunde 5 Deze telling van scholen wijkt licht af van de telling van scholen gebaseerd op DUO-registraties. Almere kent volgens DUO 74 basisscholen (peildatum 1 oktober 2013). De verschillen tussen de telling volgens DUO en de telling volgens de monitor zijn dat 1) in de monitor twee keer twee scholen, die volgens DUO per tweetal één school vormen, als twee keer twee scholen meegeteld worden, en 2) dat twee scholen die gezamenlijk gegevens aangeleverd hadden, bij de telling in de monitor als één school meegeteld worden. 6 Advies basispakket toetsen basisonderwijs Almere, ten behoeve van de monitor Taal, Lezen en Rekenen, juni

10 In deze monitor wordt gewerkt met de medio-afnames van de bovenstaande toetsen met drie uitzonderingen: Hoewel LOVS toetsen Taal voor Kleuters en Rekenen voor Kleuters voor groep 1 niet in het basispakket opgenomen zijn, zijn deze toetsen als aanvulling op het basispakket wel in de rapportage opgenomen. Dit omdat de meerderheid van de scholen de toetsen wel afneemt en de toetsen extra informatie opleveren over de taal- en rekenprestaties van kleuters. De rapportage gaat voor toetsen voor kleuters, voor het bepalen van verschillen en overeenkomsten in toetsresulaten van scholen met en zonder vve- aanbod, naast de medioafnames ook uit van de eindafnames. Dit om de taal- en rekenprestaties van kleuters beter in beeld te krijgen en om beter te voldoen aan het advies van Cito, dat stelt dat toetsen het beste pas afgenomen kunnen worden als leerlingen tenminste drie maanden op school zitten 7. Het Cito heeft met ingang van 2013/2014 een nieuwe LOVS toets Rekenen-Wiskunde 3.0 geïntroduceerd. Deze toets wordt afgenomen op 18 Almeerse scholen, in plaats van de LOVS toets Rekenen-Wiskunde. In deze monitor wordt daarom ook gerapporteerd over de toetsresulaten op de LOVS- toets Rekenen en Wiskunde 3.0. In dit rapport worden de medio-afnames aangeduid met de letter M aangevuld met het nummer van de groep waar de leerling in zit. Eindtoetsen worden volgens dezelfde systematiek aangeduid met een E, aangevuld met het groepsnummer. Werkwijze en presentatie In deze rapportage worden resultaten op leerling-niveau en schoolniveau gepresenteerd. Resultaten op leerling-niveau geven het beste weer hoe de Almeerse leerling presteert in vergelijking met landelijke cijfers. Resultaten op schoolniveau sluiten veelal aan bij het lokale Almeerse onderwijsbeleid, waarin de school als eenheid centraal staat. Elke school telt hierbij, ongeacht de grootte, even zwaar. Op leerling-niveau worden de volgende scores gerapporteerd: Gemiddelde vaardigheidsscores. De gemiddelde toetsscores zijn vertaald naar een waarde tussen 0 en 100 procent, waarmee de positie ten opzichte van de landelijke normering op leerling-niveau wordt weergegeven. Op deze manier kunnen meerdere leerjaren, toetsen en normeringen in één grafiek worden weergegeven. Het Cito stelt een norm hoe alle Nederlandse leerlingen gemiddeld scoren. Deze norm stellen we voor alle toetsen en normeringen op 50% 8,9. Verschillen naar gewichtsfactor. De scores van de Almeerse leerlingen worden, waar mogelijk, uitgesplitst naar het achtergrondkenmerk leerlinggewicht (er zijn drie gewichten: 7 Dit met de opmerking dat er aanwijzingen zijn dat medio-afnames betrouwbaarder zijn dan de eind-afnames van de toets, omdat scholen de eindafnames soms selectief inzetten, bijvoorbeeld alleen bij leerlingen die een bepaald niveau nog niet gehaald hebben. 8 In de eerdere versie van de Monitor Taal, Lezen Rekenen is voor deze 50% norm, de term landelijk gemiddelde gebruikt. 9 Bij toetsen waarvan de normering aangepast is, heeft dit dus tot gevolg dat de 50% norm in de figuur bij het gebruik van de ene normering dus een andere gemiddelde score aangeeft dan bij het gebruik van de andere normering. 10

11 0,0; 0,3 en 1,2 10 ). De grens hierbij is dat van minimaal 25 leerlingen per gewicht per toets een toetsscore bekend is. Onder- en bovenpresterende leerlingen. Op de verschillende toetsen wordt het percentage leerlingen dat op het hoogste en in het laagste niveau scoort gepresenteerd. Hierbij wordt aangesloten bij de niveau-indeling van het Cito: de niveaus I t/m V. Deze percentages worden daarnaast vertaald naar een indexcijfer, waarbij afwijkingen ten opzichte van de landelijk volgens de normering hoogstscorende en laagscorende 20% leerlingen worden aangegeven. Hierbij telt het aandeel leerlingen op niveau I positief en het aandeel leerlingen op niveau V negatief. Daarnaast worden op schoolniveau de niveauscores gepresenteerd, eveneens aangeduid met niveau I t/m V. Om een betrouwbaar beeld te schetsen van de taal-, lees- en rekenprestaties van de Almeerse leerlingen en scholen is het van belang dat toetsen op een voldoende aantal scholen en bij voldoende aantal leerlingen zijn afgenomen. Voor opname in het analysebestand zijn per toets de volgende criteria gehanteerd. Deze criteria bepalen of er wel of niet gerapporteerd wordt over een toetsresultaat. Leerling-niveau: Minimaal 75% van de leerlingen heeft, per groep, per toets, een score. Om zoveel mogelijk uit te sluiten dat de analyses beïnvloed worden doordat een specifieke groep leerlingen de toets niet maakt (bv. de zwakkere leerlingen), hebben we de ondergrens gelegd op 75%. Idealiter ligt deze grens op 100% (iedere leerling in een groep heeft een score op een toets), maar dit is in de praktijk niet haalbaar. Er zijn altijd enkele leerlingen ziek of afwezig, of kunnen een toets om bepaalde redenen niet maken. Om te bepalen hoeveel leerlingen in een bepaalde school en groep zitten, is gebruik gemaakt van de door de scholen aangeleverde leerlinggegevens. In enkele gevallen zijn deze gegevens aangevuld met gegevens van DUO. Bij de kleutertoetsen is er bij de bepaling van de respons rekening mee gehouden dat leerlingen bij het afnemen van de toets tenminste 3 maanden op school horen te zitten. Schoolniveau: Van minimaal 10 scholen zijn toetsgegevens voorhanden. Minimaal 10 leerlingen per school per toets hebben een score. Van minimaal 75% van de leerlingen per school per groep zijn toetsgegevens bekend. 10 Een gewicht 0,3 betekent dat beide ouders of de ouder die belast is met de dagelijkse verzorging, laagopgeleid zijn. Een gewicht 1,2 betekent daarnaast dat één van de ouders maximaal basisonderwijs heeft gevolgd. Leerlingen met een leerlinggewicht van 0 hebben een ouder of ouders met een hoger opleidingsniveau. 11

12 Respons op de toetsen In onderstaande tabel staan per groep de toetsen waarover gerapporteerd wordt. De getallen tonen het aantal responsscholen dat aan de criteria op schoolniveau voldoet. Zoals eerder aangegeven, wordt er in dit rapport, met uitzondering van het hoofdstuk over vve-scholen, alleen over de medioafnames van toetsen gerapporteerd. Voor het hoofdstuk Scholen met vve-aanbod zijn ook eindafnames van de toetsen in groep 1 en 2 meegenomen. De respons berekend over het aantal scholen dat een bepaalde toets afneemt is, over de gehele linie, wat lager dan in het voorafgaande schooljaar. Aantallen en aandelen leerlingen die in totaal één of meerdere toetsen afgelegd hebben, zijn wel gestegen. Aantal respons-scholen op de verschillende toetsen(medio-afnames) Domein en toets jaar Groep 1 Kleutertoetsen Groep 2 LOVS Taal voor Kleuters 2012/ / LOVS Rekenen voor Kleuters 2012/ / Groep 3 Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 Technisch Lezen LOVS Drie minuten toets 2012/ Begrijpend Lezen Groep / LOVS Begrijpend lezen 2012/ / Woordenschat LOVS Woordenschat 2012/ / Spelling LOVS Spelling 2012/ Rekenen/wiskunde 2013/ LOVS Rekenen-Wiskunde 2012/ / LOVS Rekenen- Wiskunde /14 18 Om te bepalen of leerlingen met een sociaal-economische achterstand achterblijven bij hun leeftijdsgenoten is er van leerlingen behalve de toetsresultaten ook het leerlinggewicht opgevraagd. In totaal is van 99% van de leerlingen van de scholen uit de respons het leerlinggewicht bekend. Almere heeft in verhouding iets minder gewichtenleerlingen dan landelijk. Het percentage leerlingen met een gewicht in 2013/2014 bedraagt voor de scholen in Almere 10%, landelijk is dat 11%. Dit verschil wordt veroorzaakt door een iets kleinere groep leerlingen met een licht gewicht (0,3), het percentage leerlingen met een zwaar gewicht (1,2) is ongeveer gelijk aan het landelijke aandeel. 12

13 1.3 Leeswijzer In deze rapportage worden de resultaten weergegeven op leerling- en schoolniveau. In het eerste deel (hoofdstuk 2 t/m 7) worden de totaalresultaten van alle Almeerse leerlingen en scholen gepresenteerd. Hierbij wordt steeds een vergelijking met landelijke referentiecijfers gemaakt. Achtereenvolgens komen aan bod: Kleutertoetsen (H2); Technisch lezen (H3); Begrijpend lezen (H4); Woordenschat (H5); Spelling (H6); Rekenen-Wiskunde en Rekenen-Wiskunde 3.0 (H7) De bovengenoemde hoofdstukken zijn als volgt opgebouwd. Eerst worden de gemiddelde scores op leerling-niveau gepresenteerd; vervolgens eventuele verschillen naar leerlinggewicht (op leerlingniveau); daarna de percentages onder- en bovenpresterende leerlingen en tenslotte worden de niveauscores op schoolniveau gepresenteerd. De monitor Taal, Lezen en Rekenen 2013/2014 wordt afgesloten met een hoofdstuk Scholen met vve-aanbod. In dit hoofdstuk wordt nader ingegaan op toetsresultaten van leerlingen van scholen met een vve-aanbod in vergelijking met scholen zonder een vve-aanbod (H8). Zoals hierboven aangeven wordt in dit hoofdstuk naast de medio-afnames van de kleutertoetsen ook over de eindafnames gerapporteerd. In tegenstelling tot de edities van de Monitor Taal, Lezen, Rekenen tot aan het jaar 2011/2012, gaat de monitor over 2013/2014, net als de monitor over 2012/2013, niet specifiek in op toetsresultaten van zwakke scholen. Op de peildatum 1 januari 2014 zijn in Almere twee van de 72 door de Onderwijsinspectie bezochte scholen zwak 11. Dit lage aantal zwakke scholen maakt het minder relevant om te onderzoeken of en hoe de toetsresulaten van leerling op zwakke scholen afwijken van toetsresulaten van leerlingen op scholen met een basisarrangement. 11 Twee scholen zijn op die datum nog niet door de Onderwijsinspectie bezocht. 13

14 2 Kleutertoetsen Om de vaardigheid van kleuters op het gebied van taal en rekenen te toetsen, worden de resultaten op de LOVS toetsen Taal voor Kleuters en Rekenen voor Kleuters gerapporteerd. De kleutertoetsen worden in het eerste leerjaar op ongeveer de helft van de scholen toegepast (aandelen scholen waarvan meer dan 75% van de leerlingen de toets afgelegd hebben). In het tweede leerjaar worden de toetsen door ongeveer acht van de tien scholen afgenomen. Het Cito adviseert scholen om de kleutertoetsen niet af te nemen bij leerlingen die nog geen drie maanden op school zitten. Bij het bepalen van de respons per toets is hier rekening mee gehouden. Bij het bepalen van het percentage leerlingen in groep 1 met een score is uitgegaan van de leerlingen die vanaf oktober op school zaten. Deze leerlingen zaten ten tijde van het afnemen van de toets, in januari, minimaal drie maanden op school. Zie bijlage 2 voor de responsaantallen op leerling-niveau als ook de absolute scores per toets. Het Cito heeft de normering van de twee kleutertoetsen in 2013/2014 niet aangepast ten opzichte van de voorafgaande jaren. 2.1 Gemiddelde vaardigheidsscores van Almeerse leerlingen In deze paragraaf worden de gemiddelde vaardigheidsscores van de Almeerse leerlingen in het schooljaar 2013/2014 vergeleken met de scores uit 2012/2013, en de landelijke normering op leerling-niveau. De gemiddelde toetsscores zijn vertaald naar een waarde tussen 0 en 100 procent, waarmee de positie ten opzichte van de landelijke normering wordt weergegeven. Op deze manier kunnen meerdere leerjaren in één grafiek worden weergegeven. De 50% norm, de score die Cito in haar onderzoek heeft gemeten als landelijk gemiddelde, wordt voor alle toetsen weergegeven met 50%. Op de toets Taal voor Kleuters wordt in groep 1 en 2 goed gescoord door de Almeerse leerlingen, in beide leerjaren liggen de gemiddelde vaardigheidsscores (ruim) boven de landelijke 50% norm. Scores zijn in 2013/2014 verbeterd ten opzichte van 2012/2013. In het tweede leerjaar scoren leerlingen in 2013/2014 minder goed op de toets dan leerlingen uit het eerste leerjaar, de gemiddelde score blijft echter boven de landelijke norm liggen. Ook op de toets Rekenen voor Kleuters scoren Almeerse leerlingen boven de landelijke 50% norm. Voor beide leerjaren geldt dat 2013/2014 scores zijn verbeterd ten opzichte van 2012/2013. In het tweede leerjaar ligt de Almeerse gemiddelde score ongeveer op hetzelfde niveau als de gemiddelde score in het eerste leerjaar. 14

15 Vaardigheidsscores Taal voor Kleuters t.o.v. de landelijke verdeling 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% M1 M2 2012/ /2014 Vaardigheidsscores Rekenen voor Kleuters t.o.v. de landelijke verdeling De gemiddelde vaardigheidsscores van leerlingen zijn uitgesplitst naar gewichtsfactor. Ook in deze figuren worden de relatieve scores ten opzichte van de landelijke 50% norm weergegeven. Zoals verwacht kan worden scoren leerlingen zonder gewicht hoger dan de leerlingen met een gewicht; de leerlingen met een laag gewicht (=0,3) scoren hoger dan de leerlingen met een hoog gewicht (=1,2). De verschillen tussen leerlingen zonder, met een licht of met een zwaar gewicht zijn net als in 2012/2013, relatief groot. Leerlingen zonder gewicht scoren op de toets Taal voor Kleuters beter dan de landelijke 50% norm, in groep 1 wordt door deze groep leerlingen beter gescoord dan in groep 2. Leerlingen met een licht gewicht scoren op de toets Taal voor Kleuters in groep 1 ongeveer op, en in groep 2 onder de landelijke norm. Leerlingen met een zwaar gewicht scoren in beide leerjaren onder de landelijke 50%-norm, de score in het eerste leerjaar is hierbij hoger dan in het tweede leerjaar. 15

16 De scores van leerlingen met en leerlingen zonder gewicht op de toets Taal voor Kleuters zijn in 2013/2014 verbeterd ten opzichte van 2012/2013. Dit met uitzondering van de scores van leerlingen met een licht gewicht (0, 3) in het tweede leerjaar, zij scoren in 2013/2014 gemiddeld wat lager dan in 2012/ Leerlingen zonder gewicht scoren op de toets Rekenen voor Kleuters in beide leerjaren beter dan de landelijke norm, scores in het eerste en tweede leerjaar liggen ongeveer op hetzelfde niveau. Scores van leerlingen met een licht gewicht liggen in beide leerjaren onder de 50%-norm, in het tweede leerjaar ligt de gemiddelde score hierbij wat lager dan in het eerste leerjaar. Dit beeld- scores onder de 50% norm, en een minder goede score in het tweede, dan in het eerste leerjaar- geldt, en in sterkere mate, ook voor leerlingen met een zwaar gewicht. De scores van leerlingen zonder en met (licht of zwaar) gewicht op de toets Rekenen voor kleuters groep 1 zijn in 2013/2014 verbeterd ten opzichte van 2012/2013. De scores van leerlingen met of zonder gewicht in groep 2 zijn in 2013/2014 vrijwel gelijk gebleven ten opzichte van 2012/2013. Vaardigheidsscores Taal voor Kleuters naar gewichtsfactor 12 In de figuren presenteren we, omwille van de overzichtelijkheid alleen de toetsscores van het schooljaar 2013/2014. Voor de toetsscores in 2012/2013 wordt verwezen naar bijlage 2. 16

17 Vaardigheidsscores Rekenen voor Kleuters naar gewichtsfactor 2.2 Percentage onder- en bovenpresterende leerlingen De vaardigheidsscores van de leerlingen kunnen ook weergegeven worden in landelijke niveaugroepen I t/m V. Daarbij is I het hoogste niveau en V het laagste (zie bijlage 1). Deze niveaus zijn gestandaardiseerd, waardoor ook vergelijkingen tussen verschillende toetsen mogelijk zijn. Met deze indeling is het mogelijk aan te geven hoeveel procent van de leerlingen ver onder de 50% norm op de toets scoort (niveau V) en hoeveel procent ver boven de norm (niveau I). Landelijk liggen de percentages voor elke categorie (I t/m V) op 20%. In de figuur wordt het percentage leerlingen dat op niveau V scoort met een negatieve waarde aangegeven. Op Taal voor Kleuters wordt meer dan landelijk op niveau I gescoord en minder dan landelijk op niveau V. In 2013/2014 neemt in groep 1 het aandeel bovenpresterende leerlingen licht toe, en in groep 2 het aandeel onderpresterende leerlingen licht af ten opzichte van 2012/2013. Dit beeld komt overeen met de hogere gemiddelde scores in Almere, vooral in groep 1, in vergelijking met de landelijke 50% norm. Ook in 2012/2013 was het aandeel bovenpresterende leerlingen relatief hoog, en het aandeel onderpresterende leerlingen relatief laag. Voor de toets Rekenen voor Kleuters is het verschil tussen het aandeel bovenpresterende leerlingen en het aandeel onderpresterende leerlingen wat kleiner. Vooral het aandeel onderpresterende leerlingen in groep 2 is in 2013/2014 wat afgenomen ten opzichte van 2012/2013. Het aandeel bovenpresterende leerlingen in groep 1 is toegenomen, in groep 2 vrijwel gelijkgebleven. De verbetering op de toets Rekenen voor Kleuters die vanaf het leerjaar 2010/2011 ingezet is, wordt hiermee doorgezet. 17

18 Percentage scores op hoogste (I) en laagste (V) niveau op de kleutertoetsen in 2013/ Niveauscores van Almeerse scholen In de voorgaande paragrafen zijn de resultaten op leerling-niveau gepresenteerd, in deze paragraaf worden de resultaten op schoolniveau gerapporteerd. Ook de schoolscores kunnen worden weergegeven in de landelijke niveaugroepen I t/m V (zie bijlage 1). Onderstaande figuren laten zien in hoeverre de verdeling van scores van Almeerse scholen voor de kleutertoetsen overeenkomt met de landelijke normering. Wat zowel bij de toets Taal voor Kleuters als voor de toets Rekenen voor Kleuters opvalt is dat relatief veel Almeerse scholen bovengemiddeld scoren. Op de toets Taal voor Kleuters scoort respectievelijk 39% en 22% van de scholen in het eerste leerjaar op niveau I of II. Voor het tweede leerjaar geldt dit voor respectievelijk 26% en 18% van de scholen. Het aandeel scholen dat ver ondergemiddeld, op niveau V scoort op de toets Taal voor Kleuters is laag, met aandelen van 14% en 10% in eerste en tweede leerjaar. Op de toets Rekenen voor Kleuters scoort in het eerste leerjaar 27% van de Almeerse scholen op niveau I en 27% van de scholen op niveau II. In het tweede leerjaar geldt dit voor respectievelijk 26% en 18% van de scholen. Voor beide toetsen is dit een ander beeld dan in 2012/2013. Op de toets Taal voor Kleuters scoorden in het eerste leerjaar juist relatief veel scholen op ondergemiddeld, op niveau IV, op deze toets. De verdeling van Almeerse scholen naar niveau week voor de toets Rekenen voor Kleuters in 2012/2013 nauwelijks af van de landelijk verdeling. 18

19 Niveauscores scholen Taal voor Kleuters Niveauscores scholen Rekenen voor kleuters 19

20 3 Technisch lezen Om inzicht te geven in de vaardigheid op het gebied van technisch lezen, worden de resultaten op de LOVS Drie-Minuten-Toets gerapporteerd. Het gebruik van deze toets ligt in 2013/2014 op ongeveer hetzelfde niveau als in 2012/2013. Zo n 80-90% van de scholen neemt de toets af, afhankelijk van het leerjaar. Zie bijlage 2 voor de responsaantallen op leerling- niveau als ook de absolute scores per toets. Het Cito heeft de normering van de Drie-Minuten-Toets in 2013/2014 niet aangepast en opzichte van de voorafgaande jaren. 3.1 Gemiddelde vaardigheidsscores van Almeerse leerlingen In deze paragraaf worden de gemiddelde vaardigheidsscores van de Almeerse leerlingen in het schooljaar 2013/2014 vergeleken met de scores uit 2012/2013 en de landelijke normering op leerling-niveau. De gemiddelde toetsscores zijn vertaald naar een waarde tussen 0 en 100 procent, waarmee de positie ten opzichte van de landelijke normering wordt weergegeven. Op deze manier kunnen meerdere leerjaren in één grafiek worden weergegeven. De 50% norm, de score die Cito in haar onderzoek heeft gemeten als landelijk gemiddelde, wordt voor alle toetsen weergegeven met 50%. De gemiddelde vaardigheidsscores op de LOVS Drie-Minuten-Toets liggen in 2013/2014 ongeveer op of boven de 50% norm. Almeerse leerlingen scoren in leerjaar 3 gemiddeld boven de norm waarna de score in leerjaar 4 en 5 terugzakt. In het vierde leerjaar scoren leerlingen gemiddeld net boven, en in het vijfde leerjaar nipt onder de 50% norm. In groep 6,7 en 8 scoren Almeerse leerlingen gemiddeld weer boven de 50% norm. Het beeld uit 2013/2014 komt hiermee in grote lijnen overeen met het beeld uit 2012/2013. Vaardigheidsscores LOVS Drie-Minuten-Toets t.o.v. landelijke verdeling 20

21 In onderstaande figuur worden de gemiddelde vaardigheidsscores van leerlingen uitgesplitst naar gewichtsfactor. Ook in deze figuur worden de relatieve scores ten opzichte van de landelijke verdeling weergegeven. Leerlingen met een licht gewicht scoren in groep 3,4,7 en 8 minder goed op de LOVS Drie Minuten Toets dan leerlingen zonder gewicht of leerlingen met een zwaar gewicht. Verschillen in scores tussen leerlingen zonder of met (zwaar of licht) gewicht zijn niet erg groot. De verschillen in scores tussen leerlingen met een licht gewicht en de overige leerlingen zijn in 2013/2014 minder groot dan in 2012/2013, toen het verschil tussen leerlingen met een licht gewicht en de overige leerlingen fors was. Ten opzichte van 2012/2013 is in 2013/2014 de gemiddelde score van leerlingen zonder gewicht licht toegenomen in leerjaar 3 en 4. Leerlingen met een licht gewicht zijn beter gaan scoren in leerjaar 3, 7 en 8. De voortuitgang in leerjaar 3 is groot, leerlingen met een licht gewicht scoren in 2013/2014 gemiddeld boven de landelijke 50% norm, terwijl ze in 2012/2013 nog onder deze norm scoorden. Vaardigheidsscores LOVS Drie-Minuten-Toets naar gewichtsfactor 3.2 Percentage onder- en bovenpresterende leerlingen De vaardigheidsscores van de leerlingen kunnen ook weergegeven worden in landelijke niveaugroepen I t/m V. Daarbij is I het hoogste niveau en V het laagste (zie bijlage 1). Deze niveaus zijn gestandaardiseerd, waardoor ook vergelijkingen tussen verschillende toetsen mogelijk zijn. Met deze indeling is het mogelijk aan te geven hoeveel procent van de leerlingen ver onder de 50% norm op de toets scoort (niveau V) en hoeveel procent ver boven de norm (niveau I). Landelijk liggen de percentages voor elke categorie (I t/m V) op 20%. In de figuur wordt het percentage leerlingen dat op niveau V scoort met een negatieve waarde aangegeven. 21

22 Op de LOVS Drie-Minuten-Toets zijn er over het algemeen meer bovenpresterende leerlingen dan onderpresterende leerlingen. Dit geldt met name voor de hogere groepen, groep 6, 7 en 8, waar het percentage scores op niveau I (fors) groter, en het percentage scores op niveau V kleiner is dan de landelijke 20%. Ten opzichte van 2012/2013 is het aandeel onderpresterende leerlingen wat afgenomen, en het aandeel bovenpresterende leerlingen wat toegenomen in leerjaar 3. In het vierde leerjaar is het aandeel onderpresterende leerlingen ook wat afgenomen. Percentage scores op hoogste (I) en laagste (V) niveau op de LOVS Drie-Minuten-Toets 3.3 Gemiddelde scores van Almeerse scholen In de voorgaande paragrafen zijn de resultaten op leerling-niveau gepresenteerd, in deze paragraaf worden de resultaten op schoolniveau gerapporteerd. Ook de schoolscores kunnen worden weergegeven in de landelijke niveaugroepen I t/m V (zie bijlage 1). Onderstaande figuur laat zien in hoeverre de verdeling van scores van Almeerse scholen voor de LOVS Drie-Minuten-Toets overeenkomt met de landelijke verdeling. Wat opvalt in de figuur is dat in groep 6,7 en 8 ruim een derde tot meer dan de helft van de scholen op niveau I scoort. In groep 3 tot en met 5 ligt dit aandeel lager, maar wel boven de landelijke 20%. Het aandeel scholen dat op de LOVS Drie-Minuten- Toets op laag niveau presteert, varieert van lager dan landelijk gemiddeld in de lagere leerjaren, tot (vrijwel) nul in hogere schooljaren. Het beeld uit 2012/2013 dat Almeerse scholen relatief goed scoren op LOVS Drie-Minuten-Toets wordt in 2013/2014 hiermee versterkt. 22

23 Niveauscores scholen op LOVS Drie-Minuten-Toets 23

24 4 Begrijpend lezen Om de vaardigheid op het gebied van begrijpend lezen in beeld te brengen, zijn de scores op de toets LOVS Begrijpend lezen geanalyseerd. De grote meerderheid van de scholen, rond de 90%, neemt deze toets af in groep 4 t/m 7. Het aandeel scholen dat in groep 8 deze toets afneemt bedraagt een kleine 60%. Hiermee is de respons in 2013/2014 wat lager dan in 2012/2013. Zie bijlage 2 voor de responsaantallen op leerling-niveau als ook de absolute scores per toets. De normering van de LOVS toets Begrijpend Lezen is in 2013/2014 aangepast ten opzichte van de voorafgaande jaren. De gemiddelde scores van Almeerse leerlingen op de LOVS-toets Begrijpend Lezen worden daarom vergeleken met de gemiddelde scores in 2012/2013, zowel genormeerd volgens de oude, als de nieuwe normering. 4.1 Gemiddelde vaardigheidsscores van Almeerse leerlingen In deze paragraaf wordt de gemiddelde score van Almeerse leerlingen in 2013/2014 genormeerd volgens de nieuwe normering, samen met de gemiddelde score in 2012/2013, genormeerd volgens de oude en nieuwe normering, vergeleken met de landelijke 50% norm. De gemiddelde toetsscores zijn vertaald naar een waarde tussen 0 en 100 procent, waarmee de positie ten opzichte van de landelijke normering wordt weergegeven. Op deze manier kunnen meerdere leerjaren, en waarderingen van gemiddelde scores volgens meerdere normeringen, in één grafiek worden weergegeven. De 50% norm, de score die Cito in haar onderzoek heeft gemeten als landelijk gemiddelde, wordt voor alle toetsen weergegeven met 50%. In 2013/2014 scoren Almeerse leerlingen in groep 4 en 7 ongeveer op de 50% norm, in groep 5 en 6 onder, en in groep 8 boven de landelijke 50% norm. Dit is vooral voor groep 4 en 5 een ander beeld dan in 2012/2013 (met de oude normering). In 2012/2013 scoorden leerlingen nog boven de 50% norm. Als de gemiddelde toetsscores in 2013/2014 genormeerd volgens de nieuwe normen vergeleken worden met de toetsscores in 2012/2013 volgens de nieuwe normen, zijn de verschillen minder groot. In groep 4 en 5 zijn de gemiddelde toetsscores verbeterd en in groep 6 en groep 8 wat verslechterd ten opzichte van 2012/2013. De vergelijking tussen toetsscores uit 2012/2013 volgens de oude en nieuwe norm laat zien dat de normering vooral voor toetsscores in groep 4 en 5 aangescherpt is. Met de verandering in normering wordt hiermee de dip in scores die in de vorige versies van de monitor Taal, Lezen en Rekenen naar voren kwam, in 2013/2014 meer gelijkgetrokken met de scores van leerlingen in naastliggende jaren. 24

25 Vaardigheidsscores LOVS Begrijpend Lezen t.o.v. t.o.v. landelijke verdeling In de onderstaande figuur worden de gemiddelde vaardigheidsscores van leerlingen uitgesplitst naar gewichtsfactor, ook hier worden de relatieve scores ten opzichte van de landelijke 50% norm weergegeven. In 2013/2014 scoren leerlingen zonder gewicht beter op de toets dan leerlingen met een gewicht. Het verschil in scores is echter relatief groot. Leerlingen zonder gewicht scoren in groep 4,5 en 6 ongeveer op of net onder de landelijke 50% norm, in groep 7 en 8 scoren ze gemiddeld boven deze norm. Leerlingen met een leerlinggewicht blijven gemiddeld in alle groepen onder de 50% norm scoren waarbij opvalt dat leerlingen met een licht gewicht in de verschillende groepen relatief constant scoren terwijl leerlingen met een zwaar gewicht in leerjaar 5 en 6 fors lager, en in leerjaar 8 fors hoger scoren dan leerlingen met een zwaar gewicht in de andere leerjaren. Vaardigheidsscores LOVS Begrijpend Lezen naar gewichtsfactor 25

26 4.2 Percentage onder- en bovenpresterende leerlingen De vaardigheidsscores van de leerlingen kunnen ook weergegeven worden in landelijke niveaugroepen I t/m V. Daarbij is I het hoogste niveau en V het laagste (zie bijlage 1). Deze niveaus zijn gestandaardiseerd, waardoor ook vergelijkingen tussen verschillende toetsen mogelijk zijn. Met deze indeling is het mogelijk aan te geven hoeveel procent van de leerlingen ver onder de 50% norm op de toets scoort (niveau V) en hoeveel procent ver boven de norm (niveau I). Landelijk liggen de percentages voor elke categorie (I t/m V) op 20%. In de figuur wordt het percentage leerlingen dat op niveau V scoort met een negatieve waarde aangegeven. Wat opvalt is dat er in de lagere leerjaren - groep 4 tot en met 6 in verhouding meer onderpresterende leerlingen zijn dan landelijk. Het aandeel bovenpresterende leerlingen is in 2013/2014 in groep 4 ongeveer gelijk aan landelijk maar ligt in groep 5 en 6 eronder. In leerjaar 7 ligt zowel het aandeel onder- als het aandeel bovenpresterende leerlingen wat hoger dan landelijk. In groep 8 kent Almere in verhouding tot landelijk meer bovenpresterende, en minder onderpresterende leerlingen. Ten opzichte van 2012/2013 (oude normering) is het aandeel onderpresterende leerlingen in 2013/2014 in groep 4 en 5 fors toegenomen, het aandeel bovenpresterende leerlingen in groep 8 is afgenomen. Dit is vooral het effect van de verandering in normering. Percentage scores op hoogste (I) en laagste (V) niveau op LOVS Begrijpend Lezen 4.3 Niveauscores van Almeerse scholen In de voorgaande paragrafen zijn de resultaten op leerling-niveau gepresenteerd, in deze paragraaf worden de resultaten op schoolniveau gerapporteerd. Ook de schoolscores kunnen worden weergegeven in de landelijke niveaugroepen I t/m V (zie bijlage 1). Onderstaande figuur laat zien in hoeverre de verdeling van scores van Almeerse scholen op de toets LOVS Begrijpend Lezen overeenkomt met de landelijke verdeling. 26

27 Wat bij de niveauscores op schoolniveau opvalt is dat scores in leerjaar 4,5 en 6 relatief laag zijn, en (fors) hoger in leerjaar 7 en 8. In leerjaar 4,5 en 6 scoort ruim de helft van de scholen op niveau IV of V. In leerjaar 7 scoren Almeerse scholen vergelijkbaar of iets beter dan landelijk. In leerjaar 8 scoort bijna de helft van de scholen op het hoogte niveau (niveau I). In vergelijking met 2012/2013 (oude normering) is vooral het aandeel scholen met een score op niveau 1 in leerjaar 4 en 5 afgenomen. Dit komt overeen met het beeld dat dat de normering (vooral) voor die leerjaren aangescherpt is. Niveauscores scholen op LOVS Begrijpend Lezen 27

28 5 Woordenschat Om de vaardigheden van leerlingen op woordenschat in beeld te brengen, worden de resultaten van de LOVS-toets Woordenschat geanalyseerd. De toets wordt op in groep 3 tot en met 7 op zo n 60% tot 75% van de scholen toegepast. De respons in groep 8 is lager; de toets wordt in deze groep bij zo n 40% van de scholen toegepast. De respons is hiermee in 2013/2014 net wat lager dan in 2012/2013. Net zoals in 2012/2013 heeft de wat lage respons op de toets Woordenschat het effect dat er met de toetsresultaten voorzichtig omgegaan moet worden. Zie bijlage 2 voor de responsaantallen op leerling-niveau als ook de absolute scores per toets. Het Cito heeft de normering van de toets Woordenschat in 2013/2014 niet aangepast ten opzichte van de voorafgaande jaren. 5.1 Gemiddelde vaardigheidsscores van Almeerse leerlingen In deze paragraaf worden de gemiddelde vaardigheidsscores van de Almeerse leerlingen in het schooljaar 2013/2014 vergeleken met de scores uit 2012/2013 en de landelijke normering op leerling-niveau. De gemiddelde toetsscores zijn vertaald naar een waarde tussen 0 en 100 procent, waarmee de positie ten opzichte van de landelijke normering wordt weergegeven. Op deze manier kunnen meerdere leerjaren in één grafiek worden weergegeven. De 50% norm, de score die Cito in haar onderzoek heeft gemeten als landelijk gemiddelde, wordt voor alle toetsen weergegeven met 50%. Almeerse leerlingen scoren gemiddeld gezien niet erg goed op de LOVS toets Woordenschat. In het schooljaar 2013/2014 liggen de gemiddelde vaardigheidsscores onder de landelijke norm bij alle groepen met uitzondering van groep 6, waar de leerlingen ongeveer op de norm scoren. Toetsscores in groep 5 tot en met 8, waar leerlingen gemiddeld net onder of op de 50% norm scoren zijn wel fors hoger dan scores van leerlingen in groep 3 en 4, waar leerlingen fors onder de landelijke 50% norm scoren. Dit patroon geeft het beeld dat leerlingen een deel van hun achterstand tijdens hun schoolcarrière inlopen, maar dat dit maar net niet lukt. Het patroon in 2013/2014 komt in grote lijnen overeen met het patroon uit 2012/

29 Vaardigheidsscores LOVS Woordenschat t.o.v. landelijke verdeling In onderstaande figuur worden de gemiddelde vaardigheidsscores van leerlingen uitgesplitst naar gewichtsfactor. Ook in deze figuur worden de relatieve scores ten opzichte van de landelijke verdeling weergegeven. Leerlingen zonder gewicht scoren beter op de LOVS toets Woordenschat dan leerlingen met een zwaar of een licht gewicht. Leerlingen zonder gewicht, scoren in groep 3, 4 en 8 onder de landelijke 50% norm, en in groep 5 tot en met 7 ongeveer op deze norm. Leerlingen met een licht gewicht scoren in groep 3 en 4, en in mindere mate in groep 6 tot en met 8 fors onder de norm. In groep 5 is het verschil tussen de scores van leerlingen met een licht gewicht en de landelijke 50% norm minder groot. Leerlingen met een zwaar gewicht scoren in elk leerjaar gemiddeld fors onder de landelijke normering. In scores van leerlingen met een zwaar gewicht is er van leerjaar tot leerjaar wel een licht opgaande lijn te onderscheiden. In groep 3, 5, 6 en 8 scoren leerlingen met een licht gewicht beter op de toets dan leerlingen met een zwaar gewicht. In groep 6 maar vooral in groep 5 is er een fors verschil in scores tussen leerlingen met een licht en met een zwaar gewicht. Het beeld van de scores van leerlingen zonder gewicht komt in 2013/2014 in grote lijnen overeen met het beeld uit 2012/2013. Scores van leerlingen met een licht gewicht zijn in groep 5 in 2013/2014 verbeterd ten opzichte van 2012/2013, scores van leerlingen met een zwaar gewicht zijn in groep 6 verslechterd ten opzichte van 2012/2013. In 2013/2014 is in groep 4, 7 en 8 het verschil tussen leerlingen met een licht en leerlingen met een zwaar gewicht kleiner geworden ten opzichte van 2012/

30 Vaardigheidsscores LOVS Woordenschat naar gewichtsfactor 5.2 Percentage onder- en bovenpresterende leerlingen De vaardigheidsscores van de leerlingen kunnen ook weergegeven worden in landelijke niveaugroepen I t/m V. Daarbij is I het hoogste niveau en V het laagste (zie bijlage 1). Deze niveaus zijn gestandaardiseerd, waardoor ook vergelijkingen tussen verschillende toetsen mogelijk zijn. Met deze indeling is het mogelijk aan te geven hoeveel procent van de leerlingen ver onder de 50% norm op de toets scoort (niveau V) en hoeveel procent ver boven de norm (niveau I). Landelijk liggen de percentages voor elke categorie (I t/m V) op 20%. In de figuur wordt het percentage leerlingen dat op niveau V scoort met een negatieve waarde aangegeven. Wat opvalt is dat is het relatief hoge percentage leerlingen dat in groep 3 en 4 onderpresteert (niveau V). Meer dan vier op de tien Almeerse leerlingen scoort in groep 3 op niveau V. Het aandeel onderpresterende leerlingen neemt na groep 3 af tot ongeveer op de landelijke 20%, waarna het aandeel in groep 7 weer licht toeneemt en vervolgens in groep 8 weer afneemt. Het aandeel bovenpresterende leerlingen (niveau 1) stijgt door de leerjaren heen maar komt in geen van de groepen uit boven de landelijke 20%. Dit patroon over 2013/2014 komt in grote lijnen overeen met het patroon over 2012/2013. Het aandeel onderpresterende leerlingen in groep 3 is in 2013/2014 wel licht afgenomen ten opzichte van 2012/2013. Voor groep 8 is in 2013/2014 het aandeel onderpresterende leerlingen toegenomen, en het aandeel bovenpresterende leerlingen afgenomen ten opzichte van 2012/

31 Percentage scores op hoogste (I) en laagste (V) niveau op LOVS Woordenschat 5.3 Niveauscores van Almeerse scholen In de voorgaande paragrafen zijn de resultaten op leerling-niveau gepresenteerd, in deze paragraaf worden de resultaten op schoolniveau gerapporteerd. Ook de schoolscores kunnen worden weergegeven in de landelijke niveaugroepen I t/m V (zie bijlage 1). Onderstaande figuren laten zien in hoeverre de verdeling van scores van Almeerse scholen voor de toets LOVS Woordenschat overeenkomt met de landelijke normering. Wat opvalt is dat in groep 3 65% van de scholen onderpresteert en op niveau V scoort. Dit aandeel neemt door de jaren heen af tot 25% in groep 7, waarna het aandeel onderpresterende scholen weer licht toeneemt. Het aandeel bovenpresterende scholen, scholen met een score op niveau I, ligt groep 4 tot en met 7 ruim onder, en in groep 8 ongeveer op de landelijke norm. Het beeld dat het aandeel onderpresterende scholen afneemt van leerjaar tot leerjaar en dat het aandeel bovenpresterende scholen in groep 3 tot en met 7 ruim onder het landelijk gemiddelde ligt komt overeen met het beeld uit 2012/2013. Verschillen zijn er in de scores voor groep 8. In 2013/2014 is zowel het aandeel bovenpresterende als het aandeel onderpresterende scholen voor de toets Woordenschat voor groep 8 allebei wat hoger dan in 2012/