Beoordelen om te leren is gericht op persoonlijke en professionele ontwikkeling (het model van de ontwikkelspiraal),

Transcriptie

1 Leren en beoordelen In het Friesland College onderscheiden we tussen beoordelen om te leren (formatieve beoordeling) en beoordelen om te beslissen (summatieve beoordeling = verzilveren) Beoordelen om te leren is gericht op persoonlijke en professionele ontwikkeling (het model van de ontwikkelspiraal), Beoordelen om te beslissen gaat om het vaststellen wat de cursist kan in relatie tot kerntaken en werkprocessen in het toekomstige beroep (zoals vastgelegd in het kwalificatiedossier). Ook wat de cursist laat zien met betrekking tot leren, loopbaan en burgerschap (brondocument Leren, Loopbaan en Burgerschap). 1.1 Verantwoorden van het leren Een onderwijsinstelling moet verantwoorden welke resultaten een individuele cursist heeft laten zien, op welke manier hij dat gedaan heeft en hoe vastgesteld is dat die resultaten voldoen aan de wettelijke eisen voor het krijgen van een diploma. Een onderwijsinstelling moet ook zijn kwaliteit als instelling laten zien. Dat houdt in dat een overzicht moet worden gegeven, waaruit blijkt hoe de instelling vorm geeft aan het wettelijke kader en het kwalificatiedossier op basis waarvan een cursist zijn diploma krijgt. Het Friesland College maakt haar onderwijsmodel op twee wijzen transparant: 1. Voor de cursisten door middel van leerkaarten. Op deze kaarten staat per werkproces beschreven wat laat je zien?, wat moet je daarvoor weten? en wat moet je daarvoor doen?. Cursisten hebben hiermee een duidelijke referentiepunt met betrekking tot de eisen die aan hun competentieontwikkeling worden gesteld. 2. Voor de medewerkers in de vorm van het kijkkader. Dit kader daagt de teams uit hun onderwijsprogramma te expliciteren in termen van: a. wat gevraagd wordt aan ambachtelijke vaardigheden, kennis, houding en gedrag voor de uitvoering van een beroep. b. welk niveau van handelen verwacht wordt in de context van het beroep. Het format van het kijkkader laat zien dat de aspecten cognitief handelen, vakmatig handelen en sociaal-communicatief handelen (kort aangeduid met kennis, vaardigheden en houding en gedrag ) zich in een matrix laten plaatsen met drie beheersingsniveaus: reproductief, productief en zelfsturend handelen: Als voorbeeld zijn een aantal kijkkaders toegevoegd voor LLB. Leren organiseren en waarderen Loopbaan En voor burgerschap: Omgaan met informatie Communiceren Voor alles op niveau 2 en 4.

2

3 Kijkkader: communiceren [functioneren in een gemeenschap] Niveau 2 Ik weet welke communicatiemiddelen er zijn; Ik weet dat mensen in verschillende situaties verschillend communiceren; Ik weet dat je met en zonder woorden kunt communiceren; Ik weet dat mensen soms andere dingen horen dan ik gezegd heb; Ik communiceer volgens standaard procedures; (met bekenden) Ik presenteer mezelf d.m.v. weblog, portfolio, cv, e.a;. Ik communiceer duidelijk en laat me niet afleiden; Ik houd ogen en oren open om te zien en te horen hoe anderen communiceren en wat ik ervan kan leren; Ik stel me zo op dat ik in mijn werk en in mijn maatschappelijke omgeving makkelijk te benaderen ben; Ik wil serieus overkomen in mijn bedoelingen; Ik stel me serieus op; Ik ken de waarde en de werking van de verschillende communicatiemiddelen; Ik weet hoe ikzelf ruis voorkom; Ik weet hoe ik goed kan communiceren; Ik presenteer me zoals mensen van mij verwachten; Ik benut mijn sterke punten als spreker/schrijver, luisteraar/lezer; Ik functioneer in maatschappelijke verbanden zodanig dat ik gehoord en gezien wordt; Ik wil helder en begrijpelijk zijn voor anderen; Ik zorg er voor dat ik helder en begrijpelijk ben voor anderen; Ik stel me sociaal op; Ik ken diverse wegen om toegang te krijgen tot mijn beroepsgemeenschap en bepaalde maatschappelijke verbanden; Ik ken mijn sterke/zwakke punten in de rollen van het communicatieschema; Ik ken diverse middelen om me in mijn beroepsgemeenschap en in de maatschappij te laten zien en horen; Ik ken diverse middelen om waardevolle informatie te halen uit wat ik zie, hoor of lees. Ik functioneer in mijn beroepsgemeenschap zodanig dat ik gehoord en gezien wordt; Ik profiteer ervan door goed te luisteren naar en te lezen over anderen; Ik communiceer goed, ook in onverwachte situaties en met vreemden Ik motiveer waar nodig mijn handelen en betrek anderen er bij; Ik vermijd dat ik alleen kom te staan of vermeden word;??

4 Kijkkader: communiceren [functioneren in een gemeenschap] Niveau 4 Ik ken de voornaamste argumentatiestrategieën; Ik ken strategieën voor overleg; Ik weet welke omgangsvormen in mijn beroepsomgeving effectief zijn; Ik ken diverse wegen om invloed te hebben op mijn beroepsgemeenschap en op bepaalde maatschappelijke verbanden; Ik ken diverse middelen om in mijn beroepsgemeenschap (met anderen) sturing te geven aan processen; Ik weet hoe ik overkom op anderen; Ik weet welke omgangsvormen in mijn maatschappelijk leven effectief zijn; Ik ken mijn sterke/zwakke punten in het argumenteren en overleggen; Ik ken mijn sterke/zwakke punten in het effectief omgaan met anderen; Ik kan overleggen; Ik kan feedback vragen en ontvangen; Ik kan argumenteren; Ik kan effectief omgaan met anderen; Ik kan de bedoeling van de ander achterhalen; Ik kan mijn gedachten en emoties goed verwoorden; Ik hanteer mijn overlegvaardigheden om zo dicht mogelijk op mijn doelen uit te komen; Ik vraag feedback op mijn houding en gedrag om deze effectiever te maken; Ik kan effectiviteit benutten om in mijn werk of in de maatschappij iets gedaan te krijgen; Ik functioneer in maatschappelijke verbanden zodanig dat ik invloed uitoefen en eventueel sturing geef aan processen; Ik analyseer wat ik van anderen zie en hoor en doe daar mijn voordeel mee; Ik ben kritisch in mijn communicatie (ook voor mezelf); Ik ben bereid echt te luisteren naar iemand; Ik ben bereid iets in overweging te nemen, standpunten tegenover elkaar te zetten en afwegingen te maken; Ik betrek anderen bij mijn plannen; Ik stel mijn houding en gedrag waar nodig ter discussie; Ik overweeg bewust bij ieder contact wat voor mij van belang is of waar de ander belang bij zou hebben; Ik stem mijn handelen af op de reacties van anderen; Ik schat in hoe anderen zullen handelen en ben pro-actief;

5 Kijkkader: Mijn leren organiseren Niveau 2 Ik weet soms hoe ik het beste kan leren; Ik weet wie ik kan vragen me te helpen bij het leren; Ik weet dat ik de opdracht van de docent op moet volgen; Ik weet hoe ik wil leren; Ik weet met welke mensen ik het beste leer; Ik weet op welke plek ik het beste leer; Ik weet hoe ik mijn leren kan plannen; Ik weet in welke situaties en omstandigheden leren voor mij moeilijk is; Ik weet wat ik moet doen als ik blijf steken in mijn leren; Ik voer opdrachten uit; Ik doe wat anderen belangrijk voor mij vinden; Ik probeer manieren van leren uit en maak een keuze; Ik stel vragen om te leren; Ik zoek hulpmiddelen om me te helpen bij het leren; Ik plan mijn leren; Ik vind zelf een plek waar ik goed kan leren; Ik vind zelf mensen die antwoord kunnen geven op mijn vragen;. Ik heb veel hulp nodig bij de uitvoering; Als ik klaar bent met mijn opdrachten, dan wacht ik op de volgende opdracht; Ik leer van anderen en praat met anderen over mijn leren; Ik neem initiatief als ik iets niet begrijp; Ik heb een open en onderzoekende houding; Ik ben nieuwsgierig; Ik luister en leer met anderen;?? Ik bespreek met mijn coach hoe ik mijn leren kan verbeteren;

6 Kijkkader: Mijn leren waarderen Niveau 2 Ik weet wat ik graag wilt leren; Ik weet soms hoe ik leer; Ik weet hoe ik wil leren, welke manier het beste bij mij past; Ik weet hoe en met welke mensen ik het beste leer; Ik weet op welke plek ik het beste leer; Ik vraag anderen hoe ik iets moet doen; Of ik de opdracht leuk vind of niet, ik voer het uit;. Ik zoek situaties op waarin ik het leuk vind om te leren; Ik schrijf op wat goed ging en wat minder goed ging; Ik leer voor anderen; Ik ben blij als een ander zegt dat ik het goed doe; Ik leer van anderen en praat met anderen over mijn leren; Ik neem opmerkingen van anderen serieus; Ik ben nieuwsgierig en wil leren; Ik laat mijn coach weten hoe ik het beste leer; Ik weet in welke situaties leren voor mij moeilijk is; Ik weet waar ik nog beter in wil en moet worden; Ik kijk regelmatig terug naar de dingen die ik goed gedaan heb; Ik zet bij wat ik leer mijn eigen beoordeling; Ik vraag feedback op de dingen die ik doe en pas mijn leren aan als een andere manier beter werkt; Als ik een opdracht moeilijk vind zoek ik manieren waarop ik het anders kan doen en toch leer; Ik luister en leer met anderen; Ik bespreek met mijn coach hoe ik mijn leren kan verbeteren; Ik leer van mijn fouten;??

7 Kijkkader: Mijn leren organiseren Niveau 4 Ik weet waar ik hulpmiddelen om te leren kan vinden; Ik weet wie ik kan vragen me te helpen bij het leren; Ik weet wat een persoonlijk leerplan is; Ik ken mijn eigen mogelijkheden op het gebied van leren; Ik weet hoe en met welke mensen en op welke plekken ik het beste leer; Ik ken verschillende manieren om een persoonlijk leerplan op te stellen en uit te voeren; Ik weet in welke situaties en omstandigheden leren voor mij moeilijk is; Ik weet wat ik moet doen als ik blijf steken in mijn leren; Ik leer meestal op dezelfde manier; Ik voer opdrachten uit; Ik doe wat anderen belangrijk voor mij vinden; Ik probeer verschillende manieren van leren uit; Ik organiseer mijn eigen leren; Ik kan een persoonlijk leerplan opstellen; Ik vraag anderen hoe zij hun leren organiseren en leer daarvan; Ik reflecteer als bron van leren; Ik vergelijk hoe leren effectief en efficiënt voor mij is en pas dat toe; Als ik klaar bentmet mijn opdrachten, dan wacht ik op de volgende opdracht; Ik ben snel tevreden; Ik leer van en met anderen en praat met anderen over mijn leren; Ik neem initiatief; Ik heb een open en onderzoekende houding; Ik ben nieuwsgierig; Ik reflecteer voortdurend op de manier waarop ik mijn leren organiseer met als doel steeds effectiever te worden;. Ik raak niet meteen van slag wanneer iets niet lukt, maar ik zet door.

8 Kijkkader: Mijn leren waarderen Niveau 4 Ik weet hoe ik leer en wat ik moet leren; Ik ken mezelf, mijn sterke en zwakke punten; Ik weet hoe en wat ik wil leren; Ik weet hoe ik naar mijn eigen leren kan kijken; Ik weet welke manier van leren het beste bij mij past; Ik weet welke mogelijkheden ik heb om te bereiken wat ik wil; Ik weet waar ik voor sta, wie ik wil zijn, wat ik wil bereiken en wat mijn passies zijn; Ik weet waar mijn valkuilen en allergieën zitten; Ik ken verschillende mogelijkheden van leren die voor mij effectief zijn in ingewikkelde situaties; Ik leer meestal op dezelfde manier en dat vind ik prima; Ik zoek situaties op waarin ik het leuk vind om te leren; Ik kijk regelmatig terug op mijn eigen leren; Ik maak zelfevaluaties; Ik vraag regelmatig verschillende mensen feedback te geven op mijn leren; Ik leer van mijn fouten; Ik stippel een weg uit om te bereiken wat ik wil; Ik zoek voortdurend uitdagingen om mezelf te blijven ontwikkelen; Ik zoek niet-standaard situaties op die mij dwingen om nieuwe dingen te leren; Ik bepaal mijn acties op basis van wat ik geleerd en ervaren heb; Ik koppel bestaande ervaringen aan nieuwe ervaringen; Ik verbind bestaande kennis aan nieuwe kennis; Ik leer meestal voor anderen; Ik ben blij als een ander zegt dat ik het goed doe; Ik leer van en met anderen en praat met anderen over leren; Ik neem opmerkingen van anderen serieus; Ik ben nieuwsgierig en wil leren; Ik heb zelfvertrouwen in mijn leren Ik ben gemotiveerd; Ik werk actief aan mijn eigen ontwikkeling en ik zet door; Ik daag mezelf uit om steeds beter te worden; Ik toon ambitie; Ik lever kwaliteit vanuit mijn leren; Ik ga leer- en werksituaties aan met anderen; Ik stuur mijn eigen ontwikkeling;

9 Kijkkader: De eigen loopbaan sturen en acties ondernemen die daarvoor nodig zijn Niveau 2 Ik weet hoe ik informatie over werk kan vinden; Ik weet het verschil tussen werken in loondienst en werken als zelfstandige; Ik weet waar veel werk is, in de bouw of de zorg, in.; Ik weet in welk werk je goed verdient en waar niet; Ik weet welke eisen gesteld worden aan beroepen die voor mij interessant zijn, ook in houding en gedrag; Ik ken instanties zoals CWI en weet wat ik daar kan doen; Ik weet welke toekomstmogelijkheden er zijn in de beroepen die voor mij interessant zijn; Ik doe een beroepskeuzetest; Ik lees allerlei informatie over werken en beroepen; Ik zoek uit wat voor soort werk ik nu kan doen en wat ik in de toekomst kan doen; Ik sta open voor het krijgen van inzicht in leren, leven en werken; Ik kan voor mezelf beantwoorden hoe ik als vakman/-vrouw goed kan worden in het beroep dat voor mij interessant is, ook hoe ik mij erin kan verbeteren; Ik begrijp het verschil tussen de begrippen werk en loopbaan Ik weet wat het best bij me past als het gaat om werk en werken (zelfstandig werken of met anderen, in de buitenlucht of binnen, op kantoor of in de buitendienst, etc.) Ik weet hoe ik moet solliciteren; Ik kan conclusies trekken uit wat ik weet over werk en loopbaan; Ik weet welke stappen ik moet zetten om werk te krijgen; Ik weet hoe ik een plan kan maken om werk krijgen; Ik zoek in vaktijdschriften en dagbladen informatie over bepaalde beroepen om die informatie te gebruiken bij mijn keuzes; Ik kan een plan maken waarin ik aangeef hoe ik mijn vakmanschap kan gebruiken in bepaalde beroepen; Ik kan mijn conclusies over werk en loopbaan gebruiken bij het solliciteren; Ik denk na over mijn toekomst als ik met werk en werken wordt geconfronteerd, omdat dat helpt bij het vinden van de juiste koers in leren, leven en werken; Ik stel mij nieuwsgierig op Ik voer (in en buiten mijn stage) gesprekken over werk om te weten hoe anderen over dat werk denken en gebruik dat inzicht bij mijn keuzes; Ik weet wat voor mij belangrijk is en de doorslag geeft als het gaat om werk en werken en ik gebruik die kennis bij mijn oriëntatie op beroepen; Ik ken de gevolgen van de ontwikkelingen in de beroepen die voor mij interessant zijn; Ik laat zien dat ik me gericht kan (laten) informeren en kan (laten) aansturen om goed te zijn/beter te worden in het vakmanschap en dat ik over mijn mogelijkheden en kansen nadenk Ik los vragen m.b.t. werk en loopbaan op door in vaktijdschriften en dagbladen gericht informatie te zoeken; Ik oriënteer me bewust op de kansen en mogelijkheden die zich voordoen in het arbeidsgebied waarvoor ik word opgeleid; Ik maak keuzes voor bepaalde beroepen en bespreek die met verschillende mensen; Ik stel mijn keuzes bij als ik dat nodig vind; Ik werk in een plan uit welke mogelijkheden ik heb om me te verbeteren als vakman/-vrouw en hoe mijn streven naar een bepaald werk gerealiseerd kan worden Ik laat zien dat ik een eigen standpunt en ideeën heb m.b.t. vragen als: - wil ik alleen om het geld werken?, - wil ik alleen werk waar ik trots op kan zijn, - wil ik werk waar ik verantwoordelijkheden heb?, - wil ik werk waarin me verder kan ontplooien?, etc.; Ik ben ondernemend en zet door; Ik gebruik adviezen van anderen bij de keuze voor werk en loopbaan; Ik leg uit welke waarde het heeft als ik me ontwikkel tot vakman/-vrouw in een beroep dat voor mij passend zou zijn; Ik vertrouw op mijn mogelijkheden om passende en interessante functies op de arbeidsmarkt te veroveren;

10 Kijkkader: De eigen loopbaan sturen en acties ondernemen die daarvoor nodig zijn Niveau 4 Ik ken de verschillen tussen arbeidsgebied, werksoorten en Ik kan normen en waarden formuleren m.b.t. werk en werken; werkvelden; Ik ontwikkel een realistisch levensplan in Ik ken de gangbare opvattingen en lijn met de mogelijkheden in mijn toekomstperspectieven over werkzaamheden in specifieke arbeidsgebieden; Ik weet wat mij als vakman extra waarde loopbaan; Ik kan hulpmiddelen gebruiken om uit zoeken welke werksoorten te combineren zijn met welke werkvelden. oplevert; Ik vraag mijn omgeving advies over mijn Ik heb overzicht van de leertrajecten die vakmanschap; mijn vakmanschap verbeteren; Ik ken de weg naar bronnen m.b.t. werk en werken, loopbaan en carrière; Ik weet wie ik ben (identiteit), wat ik wil (drive, motivatie) en wat ik moet doen (leefstijl) om dat te verbinden aan mijn plannen voor een loopbaan; Ik weet wat ik moet doen met de conclusies uit wat ik (tijdens mijn stage) zie en hoor in wat mensen beweegt, motiveert, trots maakt op hun werk; Ik weet wat slimmer is: verbreden of verdiepen van mijn vakmanschap; Ik gebruik hulpmiddelen om te bepalen welke werksoort in welk arbeidsgebied mij het meeste aanspreekt; Ik kan in kaart brengen welke ontplooiingsmogelijkheden er zijn in de werksoort binnen het arbeidsgebied dat mij aanspreekt; Mijn inzichten in mijn ontplooiingskansen gebruik ik om nieuwe mogelijkheden in mezelf te ontdekken en sturing te geven aan mijn loopbaan; Ik kan mijn normen en waardenpatroon m.b.t. (aantrekkelijk) werk afwegen tegen de mogelijkheden om binnen dat patroon kansrijk werk te vinden; Ik hanteer eigen normen m.b.t. werk en werken; Ik vind het belangrijk mezelf te ontplooien Ik wil trots zijn op mijn vakmanschap; Ik streef op lange termijn naar genoegdoening in mijn werk; Ik stuur mijn loopbaan in lijn met mijn levensplan; Ik stel me open voor adviezen uit mijn (werk)omgeving en benut mijn netwerk; Ik realiseer me waarom ik bepaald werk graag doe en er achter kan staan; Ik ben ervan doordrongen welke bijdrage ik door mijn (beoogd) werk lever aan de samenleving; Ik heb op een rij welke attitudes ik in mijn (beoogd) werk nastreef; Ik wil mijn levensplan geregeld herschrijven; Ik blijf me oriënteren op de vraag of ik in mijn werkzaamheid een waardevolle en gewaardeerde bijdrage lever aan de samenleving; Ik blijf alert nieuwe mogelijkheden in mezelf te ontdekken; Ik beschik over voldoende kennis van zaken heb om een gefundeerd oordeel te hebben over mogelijkheden in een door mij beoogde werksoort in een specifiek Ik kan gegevens m.b.t. arbeidsgebieden, salariëring, ontplooiing, toekomstmogelijkheden verbinden in een fundamenteel toekomstplan; Ik toon dat ik een eigen wijsheid heb ontwikkeld m.b.t. mijn werkzaam leven; ik laat zien wat ik met mijn leven wil; ik laat zien dat ik normen heb ontwikkeld

11 arbeidsgebied en weet hoe hierin te handelen in mijn loopbaan; Ik laat zien dat ik een normenpatroon weet te verbinden met het opzetten van een toekomstplan; m.b.t. werk en vrije tijd, m.b.t. status door werk, e.a.; Ik laat zien dat ik verantwoord keuzes weet te maken in het licht van loopbaanontwikkeling; Kijkkader: Omgaan met informatie: Nadruk op informatie verwerven Niveau 2 Ik weet hoe ik informatie kan vinden; Ik weet waar ik informatie kan vinden; Ik weet wie ik om informatie kan vragen Ik weet welke bronnen van informatie er zijn Ik weet hoe ik verschillende informatie met elkaar kan vergelijken Ik weet welke informatie voor mij wel van belang is en welke niet Ik weet op basis waarvan ik een keuze maak Ik weet welke informatie voor mij belangrijk is en ik gebruik die kennis bij mijn keuzes; Ik weet wat ik moet doen als ik bepaalde informatie niet kan vinden Ik gebruik informatiebronnen die mij aangereikt worden Ik zoek op wat mij gevraagd word. Ik verzamel allerlei informatie Ik surf veel op internet?? Ik benoem waar ik naar ga zoeken en zoek gericht naar informatie Ik selecteer informatie Ik bewaar informatie waar ik wat aan heb Als ik bepaalde informatie niet kan vinden, ga ik op zoek naar de juiste informatie Ik gebruik verschillende bronnen en vergelijk de informatie Ik maak keuzes op basis van verschillende informatiebronnen. Ik sta open voor allerlei informatie Ik sta open voor het gebruik van verschillende informatiebronnen Ik stel mij nieuwsgierig op Ik sta open voor verschillende informatiebronnen Ik stel vragen Ik laat zien dat ik eigen standpunt en ideeën heb m.b.t. informatieverwerving Ik ben ondernemend Ik gebruik adviezen van anderen bij het vinden van informatie;

12 Kijkkader: Omgaan met informatie: Nadruk op informatie verwerken Niveau 4 Ik weet wat ik moet doen als ik bepaalde informatie niet kan vinden Ik ken verschillende informatiebronnen en weet hoe ik ze kan vinden Ik weet wat de waarde van verschillende bronnen is in verschillende situaties Ik weet welke hulp ik kan gebruiken bij het vinden van informatie Ik gebruik verschillende bronnen en vergelijk de informatie Ik schat mijn gevonden informatie op de juiste waarde Ik maak keuzes op basis van verschillende bronnen Ik schoon op gezette tijden mijn informatiebestanden op Ik laat zien dat ik eigen standpunt en ideeën heb m.b.t. informatieverwerving Ik ben ordelijk in de omgang met informatie Ik ben ondernemend Ik weet welke informatie bij elkaar past Ik weet hoe ik informatie kan rubriceren en selecteren Ik weet waar ik alternatieve bronnen kan vinden Ik verbind verschillende informatie aan elkaar Ik rangschik informatie volgens een logisch plan Ik sla mijn informatie systematisch op Ik ben een gerichte surfer op internet?? Ik gebruik adviezen van anderen bij het vinden van informatie; Ik discussieer met anderen over de waarde van verschillende informatiebronnen Ik weet hoe ik nieuwe informatie kan verbinden aan mijn eigen bestaande kennis Ik weet welke informatie voor mij belangrijk is en ik gebruik die kennis bij mijn keuzes; Ik weet wanneer ik welke informatie kan toepassen Ik weet wie ik kan betrekken bij mijn zoektochten naar gerichte informatie?? Als ik bepaalde informatie niet kan vinden, probeer ik het op een andere manier Ik zoek alternatieve bronnen en gebruik deze kritisch Ik selecteer kritisch wat ik kan gebruiken Ik verbind dat wat ik bestudeer aan mijn bestaande kennis Ik verbind alternatieve bronnen aan bestaande bronnen Ik ben kritisch op informatiebronnen Ik zet waar mogelijk alternatieve bronnen in Ik sta open voor veranderingen en pas daarom mijn zoekstrategieën voortdurend aan.?