2 Inleiding op de hoofdstukken 3, 4 en 5 21

Transcriptie

1 Vooraf 11 1 Inleiding 15 Deel I Didactiek 19 2 Inleiding op de hoofdstukken 3, 4 en De Voortgangsbespreking Nieuwsgierig en gul met belonen Nagaan hoe het werk zelfstandig gegaan is In kaart brengen en belonen wat succesvol is Zoeken naar de oorzaak als het werk niet goed gegaan is Het werk corrigeren Hulp aan individuele of groepjes leerlingen 35 4 Aansluiten bij de leerlingen Zorgzaam en uitdagend Aansluiten op wat tot nu toe geleerd is Aansluiten op ervaringen uit het dagelijks leven Aansluiten op behoeften en inspiratie van de leerlingen Zelfstandig werken in de klas 44 5 Afspraken maken over nieuw zelfstandig werk Uitnodigend en leidend Duidelijk maken welk werk er wordt afgesproken De leerlingen vragen verantwoordelijkheid te nemen 47 6 Inleiding op de hoofdstukken 7 tot en met Reflectie bij de leerlingen stimuleren Voor leren begrijpen is eigen actie nodig Wat is reflecteren? De leerlingen worden zich bewust van hun manier van doen en verwoorden die 61

2 6 Een leraar van klasse 7.4 De leerlingen brengen in kaart wat voor hen belangrijk was in hun werk De leerlingen zoeken naar alternatieve werkwijzen en bepalen hun voornemens voor het vervolg De reflectiespiraal Ook reflecteren als alles goed gaat 66 8 Dubbele aandacht: product en proces Product en proces De details en de grote lijnen De korte en de lange termijn Evenwicht brengen in de dubbele aandacht 74 9 Individuele benadering van de leerlingen De eigenheid van een leerling waarderen De 80/20-regel Variatie brengen in werkwijzen en werkvormen Creativiteit van de individuele leerlingen productief maken Zelfvertrouwen van elke leerling bevorderen Groepsgewijs leren bevorderen Samen werken en leren De groepssfeer gebruiken Gelijkheid en verscheidenheid benutten Het denken bespreekbaar maken Doordachte werkvormen gebruiken Leren samenwerken Samenvatting van deel I: Het VAARDIG-onderwijsmodel De naam van het model De functie van het model De VAARDIG-matrix 102 Verantwoording van deel I 105

3 7 Deel II Orde houden Inleiding op deel II Een boeiende les Het VAARDIG-onderwijsmodel Andere aandachtspunten Het fundament van je leiderschap De basis leggen voor een ordelijke samenwerking Het meeste leerlinggedrag is gewoontegedrag Goed gewoontegedrag bevorderen Goed gewoontegedrag maakt aandacht vrij voor moeilijker zaken Gedrag wordt opgeroepen door allerlei signalen in en buiten de leerlingen Veroorzaak je de onrust zelf? Je pakt het onhandig aan Je laat het erbij zitten Met zorg de orde herstellen Hoe sta je ervoor? Wat doe je? Je houding tegenover de leerlingen Ordemaatregelen verstoren de orde Oefenen! Onder ogen zien wat er aan de hand is De situatie groeit je boven het hoofd Ordemaatregelen Oppervlakkige maatregelen Het blijft onrustig Ingrijpender maatregelen Straffen Het doel van straf is gedragsverbetering Niet alles kan of mag Algemene aandachtspunten Twee straffen die wat verder gaan Als niets meer helpt 171 Verantwoording van deel II 173

4 8 Een leraar van klasse Deel III Je relatie met de leerlingen Inleiding op deel III De kern van de relatie is het contact Contact maken en houden Docentengedrag dat contact verrijkt Samenwerken onder jouw leiding Basiselementen van samenwerken Overleggen Te moeilijke werksituaties eerst aanpakken Beoordelen en selecteren Helpen en geholpen worden De kant van de leraar: hulp bieden en geven De kant van de leerlingen: hulp vragen en krijgen Mede-opvoeden van leerlingen Een positieve zelfbeleving ontwikkelen Een mening leren vormen en leren kiezen Leren omgaan met anderen Leren omgaan met grenzen en ruimte Leren denken over de eigen ontwikkeling Grenzen van het leraarschap Niet op voet van gelijkheid Je hebt geen 24-uursdienst Je kunt niet overal bij helpen Leren kan niet altijd leuk zijn 241 Verantwoording van deel III 241

5 9 Deel IV Doorgroeien in het beroep van docent Inleiding op deel IV Kennismaken met je werkterrein Het leven van een beginnende leraar Wat heb je aan de school en wat vraagt de school van jou? De samenwerking met collega-docenten Je individuele professionele ontwikkeling Overleven en dan? Reflecteren Automatismen ontwikkelen via reflectie en oefening Inspiratie putten uit je idealen Kernreflectie Onderwijsontwikkeling is teamwork Weten wat je wilt Klein beginnen en geleidelijk meer Schoolontwikkeling Onderwijsontwikkelingen in de laatste decennia Kernpunten van onderwijsvernieuwing Leerlingen helpen omgaan met vrijheid en verantwoordelijkheid Geleidelijk meer verantwoordelijkheid bij de leerlingen leggen Het VAARDIG-model toegepast op de hele school Individueel lerende docenten Groepsgewijs leren met collega s Congruentie in de ontwikkeling op de verschillende niveaus in de school Afsluiting 324 Verantwoording van deel IV 327 Lijst van voorbeelden 339 Over de auteurs 341