STRUCTUURVISIE ZEEHAVEN DORDRECHT STRUCTUURVISIE, TOETSING VAN KERNELEMENTEN EN AANZET VOOR ONTWIKKELING

Transcriptie

1 STRUCTUURVISIE, TOETSING VAN KERNELEMENTEN EN AANZET VOOR ONTWIKKELING GEMEENTE DORDRECHT 19 december /ZF3/5C5/200865

2 110501/ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 2

3 Inhoud 1 Inleiding Achtergrond Projectorganisatie De meerwaarde van samenwerking; 1+1= Rapport Verkenningen; de opmaat naar visie Leeswijzer 12 2 Ontwikkelingsvisie Inleiding Randvoorwaarden Gereedschappen voor structuurvisie Clustering Inwaarts zoneren Intensief ruimtegebruik Ontwikkelingsvisie op hoofdlijnen Krabbepolder Zuidelijk havengebied (chemie) Oostelijk havengebied Gebied rond de Wilhelminahaven Duivelseiland 25 3 Bedrijfsomgeving Inleiding Modaliteiten Weg Water Rail /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 3

4 3.2.4 Langzaam verkeer Presentatie Samenwerking Procesgebonden samenwerking Facilitaire samenwerking 41 4 Programma van maatregelen Inleiding Programma van maatregelen 43 5 Haalbaarheid Inleiding Economische haalbaarheid Milieutechnische haalbaarheid Inwaartse zonering Koepelvergunningen 50 6 Aanbevelingen voor uitwerking Structuurvisie Procesmatige aanbevelingen In stand houden projectorganisatie Overleg met ondernemers Invoering Port- en parkmanagement Projectmatige aanbevelingen 53 7 Inleiding Achtergrond van de hoofdstukken 7 t/m Kernvragen Uitgangspunten Leeswijzer 57 8 Kernpunten structuurvisie /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 4

5 9 Resultaten interviews en beantwoording kernvragen Resultaten van de interviews Inhoudelijke aspecten Verkeer en Vervoer Milieu Doorbraakprojecten Markt Rol gemeente Kernvragen SMART doelstellingen Minst en meerkostende concepten Fasering Structuurvisie en beleidskaders Rentmeestersrol gemeente Aanscherping structuurvisie Inleiding Aanbevelingen voor aanscherping van de structuurvisie Aanzet ontwikkelplan 80 Bijlage 1 Literatuurlijst 83 Bijlage 2 Begrippenlijst 85 Bijlage 3 Subsidieregelingen 87 Bijlage 4 Vragenlijst 93 Bijlage 5 Besprekingsverslagen interviews 95 Colofon /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 5

6 110501/ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 6

7 HOOFDSTU 1 Inleiding 1.1 ACHTERGROND STRUCTUURVISIE: HOOFDSTUK 1 T/M 6 De gemeente Dordrecht heeft op 15 december 2000 een voorovereenkomst gesloten met N.V. Haven van Moerdijk. In deze overeenkomst is door beide partijen de intentie uitgesproken om te gaan samenwerken op het gebied van havenmanagement. Daarbij is het streven erop gericht om via een revitaliseringproces de Zeehaven van Dordrecht te herstructureren en uiteindelijk te komen tot een situatie waarbij de Zeehaven van Dordrecht optimaal benut en beheerd wordt door een gezamenlijk op te richten rechtspersoon, waarin de gemeente en NV Haven van Moerdijk ieder voor 50% participeren. De herstructurering van de Zeehaven van Dordrecht zal worden gebaseerd op een Structuurvisie voor dit havengebied. Deze Structuurvisie is opgebouwd uit twee delen. Het eerste deel van de Structuurvisie, Deel A, is het rapport Verkenningen. Het rapport Verkenningen vormt een inventarisatie van het havengebied. Ook is in het rapport Verkenningen het streefbeeld voor de toekomstige ontwikkeling van de Zeehaven beschreven en zijn de contouren vastgelegd voor de Structuurvisie. EVALUATIE: HOOFDSTUK 7 T/M 10 De structuurvisie heeft in de periode zowel intern als extern een aantal vragen opgeroepen. In dit kader bleek er behoefte aan een aanscherping van de structuurvisie. ARCADIS is door de gemeente Dordrecht gevraagd om de structuurvisie nader te evalueren aan de hand van een aantal concrete vragen. Voor de uitwerking hiervan is gebruik gemaakt van een aantal interne en externe interviews. Met deze interviews zijn twee doelen nagestreefd /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 7

8 Ten eerste is gecontroleerd in hoeverre recente ontwikkelingen, bijvoorbeeld op het gebied van verkeer en vervoer, milieu, etc., hun weerslag hebben op de oorspronkelijke structuurvisie. Verder zijn er een aantal externe partijen geïnterviewd (het Havenbedrijf Dordrecht, het GHR, Centraal Bureau Rijn en Binnenvaart, een extern consultant en een aantal bedrijven uit het Zeehavengebied) met het doel om een beter inzicht te krijgen in de haalbaarheid van de visie en de aansluiting bij de markt. 1.2 PROJECTORGANISATIE Deze Structuurvisie is opgesteld door de gemeente Dordrecht en NV Haven van Moerdijk. In het kader van de samenwerking tussen deze twee organisaties is er een projectorganisatie opgericht. Binnen deze projectorganisatie acteren drie werkgroepen, begeleid door een projectgroep. De stuurgroep, waarin de besturen van zowel NV Haven van Moerdijk als de gemeente Dordrecht zijn vertegenwoordigd, geeft sturing aan het totale proces. Een belangrijke rol is ook neergelegd bij een klankbordgroep, waarin enkele van de grootste bedrijven in het gebied van de Zeehaven participeren. Deze klankbordgroep wordt voorgezeten door een onafhankelijk voorzitter en is nauw betrokken in het proces van planontwikkeling. Afbeelding 1.1 De projectorganisatie Stuurgroep Projectgroep Klankbordgroep Werkgroep Beheer Werkgroep RO/Milieu Werkgroep Organisatie & Exploitatie /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 8

9 1.3 DE MEERWAARDE VAN SAMENWERKING; 1+1=3 Tijdens het proces van samenwerking tussen de gemeente Dordrecht en NV Haven van Moerdijk is duidelijk de meerwaarde gebleken voor de beide havengebieden. In de dagelijkse praktijk is gebleken dat de beide havengebieden elkaar juist kunnen versterken. Samen met potentiële klanten zoeken naar de beste vestigingslocatie, gezamenlijk acquireren en het gebruik maken van elkaars expertise zijn slechts enkele voorbeelden van de steeds verder gaande samenwerking. Niet alleen de samenwerking tussen Dordrecht en NV Haven van Moerdijk heeft meerwaarde voor de afzonderlijke havengebieden. Tijdens de ontwikkeling van de Structuurvisie is ook gebleken dat de ontwikkeling van de Zeehaven van Dordrecht niet los kan worden gezien van de ontwikkelingen in de overige Drechtsteden. De Zeehaven van Dordrecht kan bijvoorbeeld worden versterkt door verplaatsing van bedrijven die in één van de andere Drechtsteden vanwege ruimtegebrek niet kunnen uitbreiden, maar daarentegen wél in de Zeehaven een plaats kunnen vinden en daar ook passen. Hierdoor ontstaat weer ruimte in de andere Drechtsteden. Deze vrijgekomen ruimte kan worden aangewend voor nieuwe bedrijvigheid, waarbij uiteraard gestreefd moet worden naar het juiste bedrijf op de juiste plaats. De werkelijke economische meerwaarde van samenwerking is pas meetbaar indien kan worden aangetoond dat de revitalisering van de Zeehaven van Dordrecht leidt tot een betere benutting van de aanwezige ruimte in het havengebied en het proces van verdere verpaupering en achteruitgang van de Zeehaven daadwerkelijk kan worden gestopt. Los van de vraag of feitelijk aantoonbaar is dat deze ontwikkeling een gevolg is van de samenwerking tussen de gemeente Dordrecht en de Haven van Moerdijk en of deze ontwikkeling een positief effect heeft op de economische bedrijvigheid in stad en regio, kan met zekerheid worden gesteld dat de belangstelling voor de Zeehaven van Dordrecht bij potentiële investeerders toeneemt en dat het totale gebied Drechtsteden-Moerdijk steeds meer op de kaart komt bij overheid en bedrijfsleven. Dit heeft niet alleen te maken met de samenwerking Dordrecht-Moerdijk en later ook de overige Drechtsteden, maar zeker ook met de ruimtelijke voornemens tot uitbreiding van Moerdijk (Moerdijkse Hoek) en de plannen voor het realiseren van nieuw bedrijventerrein in de Hoeksche Waard /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 9

10 1.4 RAPPORT VERKENNINGEN; DE OPMAAT NAAR VISIE In Deel A van de Structuurvisie, het rapport Verkenningen, zijn de contouren voor de Structuurvisie vastgelegd op basis van een streefbeeld voor de toekomst van de Zeehaven. Allereerst is hiertoe het kader voor herontwikkeling van de Zeehaven bepaald op basis van bestaand planologisch beleid. Hiermee is de scope voor herontwikkeling versmald tot herontwikkeling van de Zeehaven tot watergebonden industrieterrein. Vervolgens is een globale marktverkenning uitgevoerd. Daarvoor zijn enkele gesprekken gevoerd met informanten die vanuit de gemeente Dordrecht en het Havenschap Moerdijk inzicht hebben gegeven in de huidige functies en eventuele clustering van bedrijfsactiviteiten in de havens in de directe omgeving van Dordrecht, zoals Moerdijk en de overige Drechtsteden. Aanvullend is een quick scan uitgevoerd naar de bestaande bedrijvigheid in Zwijndrecht, Papendrecht en de overige Drechtsteden. Tenslotte is een enquête gehouden onder de aanwezige bedrijven binnen de gehele Zeehaven van Dordrecht om daarmee een beter inzicht te verkrijgen in de mate waarin op dit moment wordt voldaan aan de gebruikseisen van de verschillende bedrijven en waar de knelpunten liggen. Op basis van bovenstaande analyse is het streefbeeld voor de herontwikkeling van de Zeehaven geschetst en zijn de contouren beschreven voor de structuurvisie. De belangrijkste conclusies van het rapport Deel A, Verkenningen, zijn in een aparte samenvatting in het rapport weergegeven. Deze highlights vormen de basis voor dit Deel B, de Structuurvisie. In het kader hierna zijn deze highlights nogmaals weergegeven /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 10

11 Highlights uit het rapport Verkenningen Constateringen In het rapport Verkenningen zijn een aantal constateringen gedaan die bij de verdere uitwerking van de Structuurvisie grote aandacht behoeven: - in het gebied van de Zeehaven is nagenoeg geen milieugebruiksruimte aanwezig; - de huidige ontsluiting van het gebied van de Zeehaven op de weginfrastructuur vormt een knelpunt voor verdere intensivering van het gebruik van de Zeehaven; - handhaving van een aantakking op het landelijk goederenspoor is voor de verdere ontwikkeling van de Zeehaven zeer gewenst, doch in de toekomst wellicht problematisch; Streefbeeld Het streefbeeld voor de Zeehaven Dordrecht is de ontwikkeling van een nat georiënteerd bedrijventerrein. Voorwaarde voor realisatie hiervan is het verbeteren van de vestigingsomstandigheden in de Zeehaven. Voor de verbetering van de vestigingsomstandigheden zijn er vier belangrijke aandachtspunten: - bevordering vestiging watergebonden bedrijvigheid door aanpassing kavels, kadelengte en diepgang; - achterlandverbindingen en modaliteiten verbeteren; - markt en clustering van activiteiten nastreven; - uitstraling verbeteren. Aandachtspunten - positief moet worden gereageerd op nieuwe ontwikkelingen en kansen die passen binnen de in dit Deel A beschreven Contouren voor de Structuurvisie. Samenwerking en overleg met het bedrijfsleven en de verdere operationalisering van de samenwerking met NV Haven van Moerdijk hebben een positief effect op de uiteindelijke realisatie van de Structuurvisie voor de Zeehaven. - de realiseerbaarheid van de Structuurvisie staat of valt met de beschikbaarheid van financiële middelen; - de mogelijkheden voor het verkrijgen van subsidies moeten maximaal worden benut; - de realisatie van doorbraakprojecten kan een multiplier effect genereren voor nieuwe ontwikkelingen en daarmee een verdere versterking van de economische positie van de Zeehaven /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 11

12 1.5 LEESWIJZER In HOOFDSTUK 1 TOT EN MET 6 is de daadwerkelijke Structuurvisie voor de Zeehaven van Dordrecht opgenomen. Dit deel staat ook wel bekent als rapport Deel B. Periode : Opstellen structuurvisie Periode : Ontstaan van in- en externe vragen H 1 t/m 6 H 7 In hoofdstuk 2 wordt allereerst de ruimtelijk functionele visie beschreven voor de toekomstige inrichting van de Zeehaven van Dordrecht. In hoofdstuk 3 wordt de visie beschreven op de gebruiksomgeving. Deze visie is onderverdeeld in de aspecten modaliteiten, presentatie en samenwerking. In hoofdstuk 4 wordt het programma van maatregelen beschreven dat voortvloeit uit de visie zoals die is beschreven in hoofdstuk 2 en 3. In hoofdstuk 5 wordt de economische, milieutechnische en maatschappelijke haalbaarheid van deze structuurvisie in beeld gebracht. In hoofdstuk 6 worden aan aantal aanbevelingen gedaan voor het verdere planproces. Periode 2003: Beantwoording van vragen, toetsing kernpunten structuurvisie en aanzet voor ontwikkelplan H 7 t/m 10 De uitwerking van de aanscherping, ofwel de evaluatie van kernpunten uit de structuurvisie, is opgenomen in de HOOFDSTUKKEN 7 TOT EN MET 10. Voor de lezer van deze hoofdstukken wordt de inhoud van de oorspronkelijke structuurvisie (hoofdstuk 1 tot en met 6) als bekend verondersteld. In hoofdstuk 8 wordt ingegaan op de kernpunten van de structuurvisie. Hoofdstuk 9 gaat in op de resultaten van de interviews, waarna vervolgens wordt ingegaan op de kernvragen. In het afsluitende hoofdstuk 10 wordt ingegaan op de punten waar aanscherping van de structuurvisie noodzakelijk is en zal een aanzet worden gegeven tot het ontwikkelplan /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 12

13 HOOFDSTU 2 Ontwikkelingsvisie 2.1 INLEIDING In dit hoofdstuk wordt een functionele visie beschreven voor de ontwikkeling van het Zeehaventerrein. 2.2 RANDVOORWAARDEN Aan de hand van deel A van de structuurvisie, dienen de volgende aspecten te worden meegenomen als randvoorwaarde voor de ontwikkelingsvisie: een verdere vernatting van het Zeehaventerrein met een streven naar een uiteindelijke kadebezetting van 65%; geen concurrentie tussen havengebieden in Moerdijk en het Drechtstedengebied, maar aanvullende activiteiten en synergie; het verbeteren van de uitstraling van de Zeehaven; het verbeteren van de vestigingsvoorwaarden; het verbeteren van de ontsluiting per weg; functioneel behoud van het huidig spoor; binnen de huidige milieucontouren streven naar optimalisering van het ruimtegebruik in het gebied van de Zeehaven; het uitbuiten van de waterdiepte in de Zeehaven (dieper dan de overige havens in de omgeving); afstemming zoeken met de planvorming voor Drechtoevers. Bijna vanzelfsprekend is dat de ontwikkelingsvisie realistisch moet zijn. Het heeft geen enkele zin om bestaande activiteiten af te stoten zolang er geen alternatieven zijn gevonden /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 13

14 Bovendien gaat het afstoten van bedrijvigheid gepaard met extreem hoge kosten, waardoor het aanbevelen van zeer ingrijpende herstructureringsmaatregelen niet realistisch zou zijn. Op basis van bovenstaande zullen ook de volgende uitgangspunten in deze visie worden meegenomen: het vooralsnog behouden van alle bestaande activiteiten in het Zeehavengebied, zelfs indien deze droog zijn. Voor functieveranderingen, et cetera zal het natuurlijk verloop worden aangewend. Dit laat onverlet dat, indien sprake is van een (doorbraak)project, kan worden gekozen voor een actieve grondpolitiek en het van overheidswege gericht inzetten op één of meer bedrijfsverplaatsingen; onderzocht is in de overige Drechtsteden en Moerdijk waar de ontwikkelingskansen liggen voor de Zeehaven (zie rapport Deel A: Verkenningen). De visie zal gebaseerd zijn op benutting van die kansen. 2.3 GEREEDSCHAPPEN VOOR STRUCTUURVISIE CLUSTERING Een belangrijk onderdeel van de ontwikkelingsvisie is clustering. Veel gemeenten in de omgeving zien het belang van clustering en willen in de toekomst verschil maken tussen natte en droge clusters om zodoende het gebruik van de havens te optimaliseren. Door het bevorderen van of mogelijk maken van een actief grondbeleid is het mogelijk een dergelijke clustering te realiseren. Er zijn echter nog ook andere redenen om te clusteren: het concentreren van milieubelastende bedrijvigheid in een specifiek gebied; het bevorderen van samenwerking tussen bedrijven; het verbeteren van de uitstraling van het gebied door representatieve gebieden in te vullen met representatieve bedrijvigheid; het economisch versterken van de individuele bedrijven in een cluster. Met name op het gebied van samenwerking tussen bedrijven zijn er een aantal voorbeelden te noemen van succesvolle clusteringen. Voorbeelden zijn het afvalcluster in Moerdijk, het Distripark op de Maasvlakte en de Fruitport in Rotterdam. Clustering kan de vestigingsvoorwaarden voor bepaalde bedrijven aanzienlijk versterken /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 14

15 In de Zeehaven Dordrecht is geconstateerd dat de meeste bedrijven slechts een beperkte binding hebben met het water. Zelfs bij de overslagbedrijven ligt slechts incidenteel een schip voor de kade. Een en ander heeft te maken met het feit dat de overslag heden ten dage zeer efficiënt is, waardoor schepen snel worden afgehandeld. Bedrijven kunnen daarom individueel niet zorgdragen voor een hoge kadebezetting. Om toch een goede kadebezetting te realiseren is het derhalve zaak om de ladingen van verschillende bedrijven over dezelfde kade over te slaan. Hierdoor worden hoge kadebezettingen gerealiseerd en is de overslag door de schaalvoordelen meer intensief en daarmee goedkoper voor de individuele bedrijven. Bottleneck is dat de overslag moet worden uitgevoerd door een derde, zodat bedrijven een deel van hun werkzaamheden overlaten aan een ander. Een dergelijke strategie vraagt om een intensieve samenwerking tussen bedrijven, waardoor er veel tijd geïnvesteerd moet worden om draagvlak te creëren en het concept uit te dragen binnen het bedrijfsleven INWAARTS ZONEREN Binnen een cluster kan ook worden gedifferentieerd in functies. Zo zullen de watergebonden activiteiten nabij de waterlijn geconcentreerd moeten worden. Verder kan het een overweging zijn om kantoren en handelsgebouwen in de zone grenzend aan de snelweg en de woonwijken te plaatsen, zodat een goede uitstraling ontstaat en deze bebouwing tevens als een buffer kan dienen tussen de industrie en de woonwijken. Het inwaarts zoneren of het maken van zones binnen een cluster is derhalve een belangrijk instrument INTENSIEF RUIMTEGEBRUIK Intensief ruimtegebruik is ook een belangrijk aandachtspunt in de structuurvisie. Naarmate bedrijven efficiënter omgaan met de ruimte, komt er meer ruimte vrij voor aanvullende activiteiten en wordt de haven als geheel efficiënter gebruikt. Zeker het feit dat de beschikbare ruimte voor industrie beperkt is, is van groot belang om de beschikbare ruimte zo efficiënt mogelijk te benutten. 2.4 ONTWIKKELINGSVISIE OP HOOFDLIJNEN Conform de indeling in deel A van de structuurvisie, kent de Zeehaven Dordrecht een vijftal gebieden. In deze paragraaf zal specifiek worden ingegaan op de marktkansen van deze gebieden op korte en langere termijn. In figuur 2.1. is de gewenste toekomstige ruimtelijk-functionele indeling van de Zeehaven weergegeven /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 15

16 In deze structuurvisie is voor een belangrijk deel rekening gehouden met de huidige bedrijvigheid in Dordrecht en de omgeving van Dordrecht. Op basis van deel A zijn de belangrijkste natte bedrijfsgroepen te verdelen: grootschalige staalbouw (scheepswerven, offshore); machinefabrieken; handel (en overslag) van bulk en agribulk; handel in bouwmaterialen; verwerking van afval en schroot; productie van bouwmaterialen (beton, asfalt); handel, divers; chemie. De betreffende bedrijvigheid komt gemengd voor. Er zijn geen duidelijke clusters van bedrijven gevonden. Met name door clustering kan de Zeehaven Dordrecht zich onderscheiden, waardoor er voor de bedrijven zelf samenwerkingsmogelijkheden gaan ontstaan, die uiteindelijk kunnen leiden tot de verlaging van de operationele kosten. De Zeehaven kan daarbij fungeren als voorbeeld in de regio. Naarmate er meer succesvolle clusters ontstaan, zal er meer behoefte ontstaan aan dergelijke clusters. Wanneer de markt de voordelen duidelijk inziet, is het waarschijnlijk dat de strategie ook in de andere havens zal worden doorgezet. Samenwerking tussen de gebieden is noodzakelijk om te voorkomen dat clusters een te kleine omvang krijgen /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 16

17 Afbeelding 2.1 Ruimtelijk-functionele visie /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 17

18 2.4.1 KRABBEPOLDER De Krabbepolder is op dit moment voornamelijk droog ingericht en kan worden gezien als een logistiek cluster. Het gebied is relatief jong, waardoor de uitstraling van dit gebied voldoende is. Gezien het grote aantal jonge bedrijven dat er op dit moment is gevestigd, is herstructurering van dit gebied niet wenselijk (en ook niet realistisch). Het gebied is aantrekkelijk voor logistieke bedrijven. Een dergelijk cluster is in de andere havengebieden eigenlijk nauwelijks aangetroffen. Wat dit betreft is de Krabbepolder zeker complementair aan de overige havengebieden. Probleem is echter de droge oriëntatie van de meeste bedrijven. De ontwikkeling van de Krabbekade kan echter een goede stimulans zijn om de nu nog voornamelijk droge activiteiten te laten verschuiven naar natte activiteiten. De kade voegt de modaliteiten zee- en binnenvaart toe, waardoor de vervoerders/expediteurs meer mogelijkheden hebben voor de logistieke afhandeling van goederen. Het is in dit kader belangrijk dat de Structuurvisie rekening houdt met waterzijdige ontwikkelingen. In de Structuurvisie dient een reservering aan de waterlijn worden opgenomen voor overslagactiviteiten, zodat de Krabbekade op termijn eventueel kan worden uitgebreid. Omdat dit gebied reeds is benut door droge activiteiten, zal een actief grondbeleid noodzakelijk zijn om uitbreiding van de Krabbekade op termijn mogelijk te maken. De marktkansen van de logistieke sector zijn, zeker gezien de recente ontwikkelingen in de Krabbepolder, goed te noemen. De kansen voor natte logistieke activiteiten zijn redelijk, er zijn landelijk een groot aantal stimuleringsprogramma s en innovatieve concepten ten behoeve van de binnenvaart (Distrivaart, logistieke knooppunten). KRABBEPOLDER Het is niet reëel de Krabbepolder wat betreft functionele indeling te herstructureren. Het gebied is goed ingericht en het heeft een redelijke vulgraad. In de visie ten behoeve van de Zeehaven moet worden gestreefd het gebied te vernatten door de binnenvaart /zeevaart te promoten bij de aanwezige bedrijven. De realisatie van de Krabbekade is een goede eerste stap. Met behulp van juridisch planologisch beleid of een actief grondbeleid is het mogelijk om de waterlijn op lange termijn een meer watergerichte functie te geven /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 18

19 2.4.2 ZUIDELIJK HAVENGEBIED (CHEMIE) Het zuidelijk havengebied kan op dit moment worden gezien als een chemisch cluster. Het gebied is representatief ingericht en heeft een goede uitstraling. Vanuit het oogpunt van de bestaande bedrijvigheid is een functionele herstructurering van dit gebied op korte tot middellange termijn niet wenselijk. Het gebied kan aantrekkelijk zijn voor andere chemische bedrijven. Nadeel is echter dat er nog vrij weinig resterende ruimte is. Aandachtspunt daarbij is de korte afstand tot buurtschap Wieldrecht. Intensivering van het chemisch cluster mag niet ten koste gaan van de milieuhygiënische situatie en veiligheid van de bewoners van deze wijk. Probleem is echter dat de chemische sector weliswaar watergebonden is, maar dat de overslag redelijk weinig waterlijn vraagt. Zeker gezien de lengte van de waterlijn rondom het gebied, zijn de activiteiten aan de kades laag /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 19

20 Intensivering van het gebied kan leiden tot extra ruimte voor nieuwe bedrijvigheid en een meer intensief gebruik van de kades. In dit kader zijn twee aspecten van belang: intensief ruimtegebruik, waardoor bestaande ruimte vrijkomt; demping van (delen van) bekkens, waardoor nieuwe ruimte wordt gevonden. In hoeverre intensivering van chemie wenselijk is, is te betwijfelen. De druk op buurtschap Wieldrecht is groot en intensivering kan leiden tot een verslechtering van de situatie. Derhalve wordt intensivering van chemie op deze locatie niet overwogen. Wel is het mogelijk dat, als de bestaande bedrijven op termijn zouden vertrekken, het gebied een nieuwe bestemming te geven. (het gebied verschiet dan van kleur), wanneer dat het geval is, kan verdere intensivering wel degelijk worden overwogen. Als eerder gemeld zijn de marktkansen voor de chemische sector goed. Bottleneck is echter de ruimte. Chemische bedrijven vragen grote kavels. De restruimte is op dit moment relatief klein en versnipperd over verschillende geïsoleerde kavels. Hierdoor zijn de huidige vestigingsvoorwaarden niet toereikend voor het aantrekken van nieuwe klanten. In het kader van de visie moet versnippering worden voorkomen en moet worden gestreefd naar grote uitgeefbare kavels. Verder moet samenwerking tussen bedrijven worden gestimuleerd. Door bijvoorbeeld gezamenlijk gebruik te maken van overslagequipement kan efficiënter worden omgegaan met ruimte en materieel, waardoor alle partijen besparen op kosten ZUIDELIJK HAVENGEBIED Het is niet reëel het Zuidelijk havengebied ingrijpend te herstructureren. Het gebied is goed ingericht en het heeft een redelijke vulgraad. In de visie ten behoeve van de Zeehaven moet worden gestreefd naar een intensivering van de activiteiten door enerzijds het uitvoeren van dempingen en anderzijds het gezamenlijk gebruik van ruimte en equipement te promoten. Een actief grondbeleid is noodzakelijk om versnippering van kavels tegen te gaan /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 20

21 2.4.3 OOSTELIJK HAVENGEBIED Het Oostelijk havengebied is op dit moment voor een belangrijk deel ingevuld door overslagbedrijven en een mengelmoes van andersoortige activiteiten. Het betreft echter een verouderd terrein met redelijk ondiepe kavels en een matige ontsluiting. De eerste tekenen van verpaupering zijn in dit deel van de haven duidelijk te herkennen. Een aantal kavels ligt braak. Revitalisering en functionele herschikking zijn in dit gebied zeker te overwegen. Om nieuwe bedrijvigheid aan te trekken is het van belang de vestigingsvoorwaarden te verbeteren. Enerzijds kunnen de kavels en de ontsluiting duidelijk worden verbeterd door het dempen van delen van de havenbekkens. Anderzijds kan de verhouding water/land kan op deze wijze beter in balans worden gebracht. Op deze wijze ontstaat ook ruimte voor een rondlopende wegenstructuur in plaats van de huidige doodlopende wegenstructuur. De individuele bedrijven hebben (op een paar na) een relatief kleine binding met het water. Om een voldoende hoge kadebezetting te realiseren is het noodzakelijk dat deze bedrijven de handen ineenslaan en gaan samenwerken. Wanneer alle ladingstromen van deze bedrijven gemeenschappelijk worden afgehandeld, kunnen hoge kadebezettingen worden gerealiseerd. Een dergelijke strategie leidt tot een intensief gebruik van de waterlijn, schaalvoordelen en kostenreducties voor de bedrijven. Omdat het Oostelijk havengebied redelijk dichtbij de woonbebouwing ligt, moet hier worden gedacht aan clusters met een lage hindercategorie. Dit betreft met name overdekte bedrijven met relatief weinig geluidshinder. Voorbeelden hiervan zijn een verwerkend staalcluster (kleinere machinefabrieken zonder of met beperkte buitenopslag), een bouwcluster (bouwmaterialen, etc.) en/of een (geconditioneerd) bulkcluster (overslag van overdekte bulk, all weather terminal, neo-bulk, etc). De bedrijven dienen dusdanig in het gebied te worden gelokaliseerd dat de meest watergebonden bedrijven dicht bij de kade liggen en de minder watergebonden richting de weg. Tussen de weg en het industriegebied wordt een handelszone geïntroduceerd die enerzijds als buffer dient tegen milieueffecten richting de bewoonde gebieden, en anderzijds zorg draagt voor een betere uitstraling van het havengebied /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 21

22 In het beleid moeten de volgende punten worden gedefinieerd: verbeteren vestigingsvoorwaarden door dempingen en het realiseren van een betere infrastructuur; gezamenlijk gebruik van kades, actief overleg en enthousiasmeren van marktpartijen; actief grondbeleid om cluster(s) mogelijk te maken en een goede zonering te realiseren. De marktkansen voor deze sectoren zijn goed. Door de gehele Drechtsteden heen zijn dit soort activiteiten terug te vinden. Voorwaarde is echter de samenwerking tussen bedrijven. Zonder samenwerking komt het concept niet voldoende van de grond en ontstaat versnippering, waardoor de doelstellingen (hoge kadebezetting) niet worden gerealiseerd. Een en ander impliceert dat de bedrijven in het proces moeten worden betrokken om hen te enthousiasmeren en medeverantwoordelijk te maken voor dit concept. Als het concept gestalte krijgt kan dit de vestigingsvoorwaarden sterk verbeteren en werken als een magneet op soortgelijke bedrijvigheid. OOSTELIJK HAVENGEBIED Een volledige revitalisering van het Oostelijk havengebied is een noodzaak om het gebied op termijn voldoende vulgraad en uitstraling te geven. In de visie ten behoeve van de Zeehaven moet worden gestreefd naar een intensivering van de activiteiten door enerzijds het uitvoeren van dempingen en anderzijds het gezamenlijk gebruik van ruimte en equipement te promoten. Een actief grondbeleid is noodzakelijk om versnippering van kavels tegen te gaan /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 22

23 2.4.4 GEBIED ROND DE WILHELMINAHAVEN Het gebied rond de Wilhelminahaven is op dit moment voor een belangrijk deel ingevuld door bulkverwerkende bedrijven. Daarnaast ligt een deel van de terreinen braak. Het betreft een verouderd, maar functioneel terrein. Met name dit gebied geeft een grote milieubelasting op de omliggende omgeving. Het gebied rondom de Wilhelminahaven vormt op dit moment de entree van de Zeehaven. Vanuit milieuoogpunt, alsmede vanuit het oogpunt van het gezicht van de haven dient herstructurering zeker te worden overwogen. Met name vanuit milieu oogpunt wordt geadviseerd dit gebied te bestemmen voor handel en logistiek georiënteerde bedrijven. Deze bedrijven vereisen enige representativiteit, waardoor een visueel aantrekkelijke poort van de haven ontstaat. Aangezien de Wilhelminahaven op deze wijze echter een deel van zijn natte functie kan verliezen, is het te overwegen om ook een deel van de Wilhelminahaven te dempen /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 23

24 Dit aspect vraagt echter een verdere nautische en milieutechnische analyse. Nautisch gezien dient te worden onderzocht in hoeverre het verlies aan wachtruimte, die op dit moment in dit gebied aanwezig is, elders kan worden gecompenseerd. De hoeveelheid ruimte die elders kan worden gevonden is bepalend voor de omvang van de demping die kan worden uitgevoerd. Milieutechnisch moet worden onderzocht in hoeverre saneringen noodzakelijk zijn om de demping mogelijk te maken. Het Zeehavenbedrijf Dordrecht kan in de Wilhelminahaven gevestigd blijven, maar in verband met de milieuproblematiek heeft het niet de voorkeur dat uitbreidingen plaatsvinden richting de stad. Uitbreidingen richting het Duivelseiland zijn daarom vanwege milieutechnische redenen beter te onderbouwen. Een uitbreiding van het Zeehavenbedrijf op het te dempen deel van de Wilhelminahaven (dus wél richting de stad) is alleen aanvaardbaar indien de voorgenomen uitbreiding van het Zeehavenbedrijf niet leidt tot toename van milieuhinder voor de woonomgeving. In het beleid moeten de volgende punten worden gedefinieerd: verbeteren milieusituatie door het gebied te reserveren voor handel en logistieke bedrijven. De westelijke punt mag daarbij bestemd blijven voor bulk. Gezamenlijk gebruik van kades, actief overleg en enthousiasmeren van marktpartijen; actief grondbeleid om clusters mogelijk te maken en een goede zonering te realiseren. De marktkansen voor deze betreffende marktsectoren is goed, zie ook de marktkansen ten behoeve van de Krabbepolder. GEBIED ROND DE WILHELMINAHAVEN Een revitalisering van het gebied rond de Wilhelminahaven is een noodzaak. Het gebied is het gezicht van de haven en dient een goede uitstraling te hebben. In de visie ten behoeve van de Zeehaven moet het gebied voor een deel worden bestemd voor bedrijven met uitstraling, zoals handelskantoren en logistieke bedrijven. Deze bestemming zorgt voor een buffer tussen hinderbedrijven en bewoning en draagt zorg voor een groene buffer tussen haven en stad /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 24

25 2.4.5 DUIVELSEILAND Het Duivelseiland is op dit moment voor een belangrijk deel ingevuld door staalverwerkende bedrijven. Het gebied komt op termijn wellicht volledig vrij. Het gebied is ver van bewoonde gebieden gelegen en is daarmee met name geschikt voor bedrijven met een hoge hindercategorie. In eerste instantie kan worden gedacht aan een groot staalcluster op het Duivelseiland. Hier wordt echter niet voor gekozen, omdat: bestaande staalverwerkende bedrijven in de regio (scheepswerven, bedrijven als IHC, etc.) willen ook samenwerken en Duivelseiland is niet groot genoeg voor een dergelijk cluster. (een nieuw grootschalig bedrijventerrein in de nabijheid van de Zeehaven opent hiervoor wel goede mogelijkheden); staalverwerkende bedrijven zijn weliswaar watergebonden, maar de watergebonden activiteiten zijn klein. Het heeft de voorkeur om het gebied te intensiveren door een soortgelijk concept als in het Oostelijk havengebied. Omdat het hier een gebied betreft dat ver van de bewoonde omgeving ligt en het feit dat het gebied redelijk geïsoleerd is, wordt dit gebied in eerste instantie gereserveerd voor meer milieubelastende marktclusters, zoals bulkverwerkende (open opslag) bedrijven, recyclingbedrijven, cementcentrales, asfaltcentrales, betonfabrieken, chemie, etc. Door samenwerking tussen bedrijven wordt een hoge intensivering nagestreefd. Het benutten van het diepe vaarwater is daarbij een voorwaarde voor bedrijven die zich hier willen vestigen. Alhoewel het gebied zich goed leent voor de bedrijven met een hogere hindercategorie, moet dit niet worden gezien als noodzaak. Indien de markt zich dusdanig ontwikkelt dat het Oostelijk havengebied volgepland is en er nog meer bedrijven zich willen vestigen met een lage hindercategorie die gebruik maken van het diepe vaarwater, moet dit uiteraard mogelijk blijven. DUIVELSEILAND Een revitalisering van het Duivelseiland is een noodzaak om de doelstellingen te realiseren. In de visie ten behoeve van de Zeehaven moet het gebied voor een groot deel worden bestemd voor bedrijven met een hoge milieuhindercategorie, zoals bulkverwerkende bedrijven, betoncentrales, asfaltcentrales, chemie, etc /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 25

26 110501/ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 26

27 HOOFDSTU 3 Bedrijfsomgeving 3.1 INLEIDING Voor wat betreft de bedrijfsomgeving worden in dit hoofdstuk een drietal aspecten behandeld, namelijk 1. Modaliteiten: weg, water, rail en langzaam verkeer 2. Presentatie 3. Samenwerking In dit hoofdstuk worden de drie aspecten modaliteit, presentatie en samenwerking elk afzonderlijk behandeld. Duurzaamheid Een duurzame herontwikkeling van Zeehaven Dordrecht is essentieel. Enerzijds wordt daarmee voorkomen dat in de toekomst opnieuw het gebied zal verpauperen en op lange termijn weer een revitalisering noodzakelijk wordt. Anderzijds is een duurzame herontwikkeling de garantie voor kwaliteit en het bereiken van de beoogde aantrekkelijkheid voor bestaande en nieuwe bedrijvigheid, met andere woorden de verbetering van de vestigingsvoorwaarden. Een duurzame herontwikkeling is niet alleen gericht op de fysieke maatregelen in het gebied die worden voorgesteld ter verbetering van de vestigingsvoorwaarden. Duurzaamheid kan ook worden bereikt in de bevordering van samenwerking tussen bedrijven. De elementen van duurzaamheid zijn verweven in de volgende paragrafen, waarin de visie op de Zeehaven wordt weergegeven voor de aspecten modaliteiten, presentatie en samenwerking /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 27

28 3.2 MODALITEITEN Afbeelding 3.2 Visie modaliteiten /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 28

29 3.2.1 WEG Voor een bedrijventerrein is de verkeerskundige ontsluiting op te splitsen in twee soorten: in- en externe ontsluiting. Externe ontsluiting De externe ontsluiting is voor het Zeehaventerrein Dordrecht een fors knelpunt. Het terrein wordt ontsloten door twee belangrijke verkeersaders, de A16 en de N3. Beide aders hebben te kampen met congestievorming. Met name op het kruispunt tussen beide wegen ontstaan congestieproblemen. Deze problemen zullen op termijn worden opgelost. De aan de N3 grenzende gemeenten zijn in samenwerking met Rijkswaterstaat bezig met een benuttingstudie voor onder andere de kruising N3/A16. Het studiegebied kan worden ontsloten via 3 entrees: de Mijlweg, de Rijksstraatweg en de Wieldrechtsezeedijk. De ontsluiting van de Wieldrechtsezeedijk moet ten behoeve van het maken van een rechtstreekse verbinding met Dordtse Kil III worden opgewaardeerd, zodat het (vracht)verkeer vanaf Dordtse Kil III, over de Kiltunnel de Zeehaven rechtstreeks kan bereiken. Interne ontsluiting Door het dempen van een aantal bekkens ontstaat een nieuwe gebiedsindeling binnen het Zeehaventerrein. De infrastructuur moet hierop aangepast worden. Op afbeelding 3.2 is een voorstel opgenomen voor een mogelijk nieuw infrastructuurpatroon. Hierbij is aangesloten op het bestaande wegenpatroon. De belangrijkste wijzigingen zijn: de hoofdontsluiting vanaf de A16 buigt niet direct naar de A16 terug maar loopt een stukje door en buigt vervolgens via Louter Bloemen terug naar de A16 en sluit daar bij de inrit van Louter Bloemen weer aan op de Mijlweg. Hierdoor wordt de overzichtelijkheid van de aansluiting van de Mijlweg op de Laan der Verenigde Naties sterk verbeterd; een rotonde op de kruising Wieldrechtseweg-Rijksstraatweg, waardoor uitwisseling van het verkeer tussen beide wegen mogelijk is en de kruising Wieldrechtseweg-Mijlweg wordt ontlast; een wegverbinding tussen de Kilkade en de Kreekweg, welke mogelijk wordt gemaakt door middel van demping van het tussen deze wegen gelegen havenbekken. Een aandachtspunt bij het realiseren van de nieuwe ontsluitingsstructuur is het conflict dat ontstaat tussen het extern en intern verkeer (bijvoorbeeld verkeer tussen de kades en de bedrijven). Het in- en externe verkeer moet zoveel mogelijk van elkaar worden gescheiden door bijvoorbeeld aparte rijstroken /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 29

30 Daar waar het interne verkeer het externe verkeer kruist moet het oversteken worden gefaciliteerd door bijvoorbeeld een brede middenberm te realiseren. Openbaar vervoer Doordat de belangrijkste ontsluitingsweg centraler over het terrein loopt dan in de huidige situatie, kan de bus door deze route te volgen een groter deel van het Zeehaventerrein bedienen. Het Duivelseiland en de Krabbepolder zijn door middel van regulier openbaar vervoer bijna niet te ontsluiten. Vervoer naar de bushalte of het station kan hier door bijvoorbeeld pendelbussen geschieden (op initiatief van de ter plaatse gevestigde bedrijven). Wellicht dat er op Krabbepolder na uitgifte van alle beschikbare gronden wel voldoende vervoersaanbod is om een aparte OV-verbinding te realiseren WATER In de ontwikkelingsvisie lijkt de nautische toegankelijkheid van de haven niet wezenlijk veranderd. Toch is het goed om de verschillende gebieden meer in detail te bekijken. De belangrijkste wijziging zal optreden met betrekking tot de toegankelijkheid van de Julianahaven. Door de voorgestelde dempingen zal de Julianahaven tweezijdig worden gebruikt voor overslag, terwijl er centraal voldoende ruimte moet blijven voor manoeuvrerende schepen. Uitgaande van de maximale maat van te ontvangen schepen (breedte circa 20 meter, lengte in de regel tot circa 150 meter, diepgang 8½ meter) zal een dergelijke haven een minimale breedte moeten bezitten van circa 150 tot 175 meter. Dit profiel is in de huidige situatie niet aanwezig en dat impliceert dat de dempingen alleen kunnen worden uitgevoerd indien de pieren van het Oostelijk havengebied voor ongeveer 25 meter worden afgegraven. Het hart van de Zeehaven wordt gebruikt als zwaaikom voor schepen, zodat deze kunnen keren. De benodigde diameter van de zwaaikom bedraagt bij schepen met 150 meter lengte minimaal 300 meter. De beschikbare draaicirkel is op dit moment ongeveer 250 meter en daarmee wordt de toegankelijkheid van de haven beperkt. Op basis van de huidige beschikbare zwaaikom is de haven goed toegankelijk voor schepen tot maximaal 125 meter. Incidenteel komen er echter ook schepen de haven binnen tot 180 meter. Omdat het bassin onvoldoende groot is, maken deze schepen gebruik van de insteekhavens om zo toch te kunnen keren /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 30

31 De toegankelijkheid van de haven kan aanzienlijk worden verbeterd door de uitstekende pier van de Wilhelminahaven in te korten. Het draaibassin kan hiermee worden vergroot tot circa 400 meter, waardoor deze geen nautische beperking meer vormt. Bijkomend voordeel is het feit dat ook inkomende schepen eenvoudiger de Wilhelminahaven kunnen invaren. De Wilhelminahaven wordt in de huidige situatie niet zozeer gebruikt voor overslag, maar met name als wachtlocatie voor schepen. De ruimte voor deze functie is schaars in de omgeving. De beschikbare ruimte zal verder onder druk komen te staan door de intensivering in de havens en mogelijke dempingen in het Zeehavengebied. Vanuit deze optiek wordt een grote demping van de Wilhelminahaven afgeraden. Het bekken kan blijven functioneren als wachtgebied ten behoeve van schepen in de Zeehaven, alsmede de omringende havens. Aan de andere kant is het inkorten van de pier een goede optie voor het verbeteren van de nautische toegankelijkheid /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 31

32 Door het dempen van een klein deel van het havengebied kan dan extra ruimte worden gevonden om de verloren ruimte op de pier te compenseren RAIL Het noordelijk deel van het Malle Gat heeft een beperkte vaardiepte, hetgeen beperkingen levert met betrekking tot het type schepen die in dit deel van de Zeehaven worden afgehandeld. Gezien de nieuwe functie van het gebied kan er op korte of langere termijn behoefte ontstaan aan een dieper havenbekken dat geschikt is voor grotere schepen. In dat kader is het te overwegen de haven te verdiepen. Door het gelijktijdig uitvoeren van dempingen en verdiepingen ontstaat een betere grondbalans, waardoor kan worden bespaard op grondkosten. Een en ander is afhankelijk van de kwaliteit van het slib en de waterhuishouding in het Zeehavengebied. Met betrekking tot de railontsluiting is in deel A vastgesteld dat de railverbinding in het Zeehavengebied onder druk staat. Een goede railontsluiting is in dit gebied geen optie. Desondanks moet er rekening worden gehouden met de bestaande bedrijvigheid en in dit kader is er voor gekozen om de bestaande infrastructuur te behouden, zodat de gevestigde bedrijven in ieder geval niet in hun functioneren worden belemmerd. Bulk gerelateerde bedrijven (bedrijven die zelf volledige treinen kunnen vullen) kunnen gebruik blijven maken van de huidige spoorinfrastructuur. Voor de logistieke en overige bedrijfssegmenten worden in het Zeehavengebied zelf geen aanvullende faciliteiten voorzien. Enerzijds is hiervoor het ladingpakket onvoldoende groot, anderzijds ligt de spoorontsluiting in dit gebied fysiek teveel onder druk. Met de komst van de HSL (Hoge Snelheids Lijn) en de mogelijke verlegging van het huidige goederenspoor parallel aan de HSL, heeft de Zeehaven Dordrecht op termijn geen mogelijkheden meer voor een directe aansluiting op de goederenspoorlijn. Het is de verwachting dat een mogelijk RailOverslagCentrum (ROC) zal worden gecreëerd aan de s Gravendeelse kant. Hier is ruimte voor een grootschalige ontwikkeling van nieuw bedrijventerrein en hier is ook een directe aansluiting op de HSL mogelijk. Alhoewel dit vanuit het oogpunt van vestigingsvoorwaarden niet optimaal is, zullen nieuwe bedrijven in de Zeehaven die behoefte hebben aan een railontsluiting gebruik moeten maken van de nieuwe te ontwikkelen faciliteiten buiten de Zeehaven. Een efficiënt transportsysteem of transportmethode tussen deze faciliteiten en de Zeehaven kan wellicht uitkomst brengen voor de bedrijven in het Zeehavengebied /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 32

33 In het Zeehavengebied zullen er spoorvoorzieningen blijven bestaan voor de bulkgerelateerde bedrijven. Voorwaarde is echter wel dat de spoorvoorzieningen op het eigen terrein zijn gelegen. Op dit moment wordt ook geladen en gelost op de openbare weg, wat enerzijds leidt tot hinder van het wegverkeer en anderzijds een negatieve impact heeft op de uitstraling van het gebied. Het deel van het spoornetwerk dat niet meer wordt gebruikt kan worden gesloopt, waardoor extra ruimte vrijkomt voor bedrijventerrein. SPOORINFRA Het bestaande netwerk zal op termijn behouden blijven voor bestaande bedrijven met spoorfaciliteiten op het eigen terrein (bulk en wellicht chemie). Overbodige, niet gebruikte spoorinfra kan worden weggenomen om zodoende ruimte vrij te maken voor andere activiteiten.. Nieuwe spoorfaciliteiten zullen, met name door de ligging van de HSL, buiten het Zeehavengebied worden ontwikkeld. Een efficiënt transportsysteem of transportmethode zal noodzakelijk zijn om het gemis van een spooraansluiting te compenseren LANGZAAM VERKEER Voetgangers Voetgangersverkeer komt slechts op een bedrijventerrein voor als voor- of natransport van openbaar vervoer. Hier dienen de voetgangersroutes op afgestemd te worden. Tussen bushaltes en bedrijven moeten voetgangers veilig kunnen lopen. Trottoirs zijn voor de verkeersveiligheid van de voetgangers essentieel. Ook de sociale veiligheid verdient aandacht. De routes moeten s avonds goed verlicht worden en overzichtelijk zijn. Fietsers Het bedrijventerrein is in de huidige situatie ontsloten voor het fietsverkeer via de Copernicusweg, de fietsbrug Zeehavenlaan en het fietspad langs de Laan der Verenigde Naties. Tevens wordt er een nieuwe oost-west fietsverbinding aangelegd vanuit Sterrenburg via Amstelwijck, de fietsbrug over de A16 en Dordtse Kil. Deze externe ontsluiting voor fietsverkeer is daarmee voldoende gewaarborgd. De interne ontsluiting is nog wel voor verbetering vatbaar. Deze verbetering kan met de reconstructie van het wegennet opgepakt worden. Fietsers moeten in de gelegenheid zijn de bedrijven op een veilige manier te bereiken. Realisatie van vrijliggende fietspaden verdient de voorkeur. Waar dit niet mogelijk is moeten fietsstroken worden aangelegd /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 33

34 3.3 PRESENTATIE Afbeelding 3.3 Visie presentatie /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 34

35 De openbare ruimte is de structurele drager van het Zeehavengebied. Een heldere en eenduidige inrichtingsstructuur komt het ruimtelijk functioneren ten goede. Een samenhangende en verzorgde uitstraling van bebouwing en buitenruimte (openbaar en particulier; wegen en groen) ondersteunen de ruimtelijke opbouw. Door middel van een goede inrichting van de openbare ruimte kan de gemeente een belangrijke bijdrage leveren aan het functioneren van het bedrijventerrein. Daarnaast is het minder strikt hanteren van de grens tussen openbare en particuliere terreinen aan te raden voor een zo efficiënt mogelijk gebruik van de ruimte. Een heldere en consequente inrichting van de buitenruimte zal een positieve reactie uitlokken van de ondernemers om ook de uitstraling van hun bedrijfspanden te verbeteren. Met andere woorden: een kwalitatief hoogwaardige, goed verzorgde openbare ruimte is vaak van invloed op de ondernemers die in het verlengde daarvan hun bedrijf meer uitstraling willen geven. De maatregelen die in algemene zin genomen dienen te worden om de openbare ruimte en de presentatie van het Zeehavengebied te verbeteren zijn de volgende: een duidelijke wegenstructuur, zodat het verkeer sneller en op een overzichtelijke manier bij de eindbestemming kan komen; een betere presentatie van de bedrijven in het algemeen; heldere entrees en oriëntatiepunten op strategische plekken op het Zeehaventerrein; het realiseren van een groenstructuur, in relatie met de wegenstructuur, die de samenhang van en de oriëntatie vanaf doorgaande en hoofdwegen op het bedrijventerrein bevordert; een efficiënte benutting van de beschikbare ruimte; herinrichting van gevel tot gevel, indien mogelijk. In praktische zin dienen de volgende maatregelen genomen te worden: 1. relatie Zeehavengebied-aanliggende woongebieden; 2. entree bedrijventerrein; 3. bijzondere bebouwing; 4. groenstructuur. Ad 1. Relatie Zeehavengebied-aanliggende woongebieden Heel belangrijk voor de verblijfskwaliteit in het Zeehavengebied is het betrekken van de Zeehaven bij de aanliggende woongebieden /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 35

36 De Zeehaven dient niet als een geïsoleerd bedrijventerrein gezien te worden. Door de unieke ligging van het gebied op de kruising van Oude Maas/Dordtse Kil ontstaat er een visueel ruimtelijke kwaliteit, die beter benut zou moeten worden. De rijksweg A16 en de bedrijfsbebouwing langs de A16 zorgen echter voor een fysieke en visuele scheiding. Onderzocht dient te worden in hoeverre het aanliggende woongebied meer betrokken kan worden bij het Zeehavengebied. Naast een goede autobewegwijzering vanuit het woongebied dient met name veel aandacht besteed te worden aan de langzaam-verkeerroutes. Daarvoor kunnen de bestaande fietsontsluitingen via de Copernicusweg, de fietsbrug Zeehavenlaan en het fietspad langs de Laan der Verenigde Naties gebruikt worden. Het gaat daarbij met name om een eenduidige en kwalitatief hoogwaardige inrichting van de fietsroute. De route dient via deze ontsluitingen naar de Krabbepolder te lopen en ook naar het Duivelseiland /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 36

37 Via de Van Leeuwenhoekweg en de s-gravendeelsedijk kan de route richting het centrum van Dordrecht vervolgd worden. Zo ontstaat een relatief fijnmazig netwerk vanuit het aanliggende woongebied naar het Zeehavengebied. De entrees vanaf het aanliggende woongebied naar het Zeehavengebied dienen nadrukkelijk aangeduid en vormgegeven te worden. De recreatieve fietsroute loopt via dijkwegen langs de Dordtse Kil en de Oude Maas en biedt fraai zicht op de rivieren en het aanliggende landschap. De route dient ondersteund te worden door verschillende stopplaatsen op strategische plekken, waar het zicht op de omgeving het meest ideaal is en waar gerust kan worden. Deze locaties zijn ook uitermate geschikt voor aanvullende voorzieningen en bijzondere bedrijfsbebouwing. Het Zeehavengebied dient zich vanaf deze plekken van zijn beste kant te laten zien. Ad 2. Entree bedrijventerrein Belangrijk is dat het bedrijventerrein zich vanaf de A16 goed presenteert. Indien het havengebied vanaf de snelweg niet zichtbaar is zal het op andere wijze de aandacht moeten trekken. Dit kan door aan de A16 ter plaatse van de op- en afritten naar het bedrijventerrein duidelijk zichtbare logo s te plaatsen die verwijzen naar het Zeehavengebied. Dit beeldkenmerk van het Zeehavengebied dient een esthetisch zeer hoogwaarde presentatie te hebben en dient ook in het Zeehavengebied zelf terug te komen in de vorm van de bewegwijzering e.d. Ad 3. Bijzondere bebouwing In het Zeehavengebied zelf dienen op strategische plekken markante gebouwen te verrijzen die als oriëntatiepunten kunnen fungeren. Deze gebouwen zijn geconcentreerd op plekken waar het bedrijventerrein zich het best kan presenteren. Dus nabij de A16 en nabij de Dordtse Kil en Oude Maas. Belangrijk is dat de bebouwing in het Zeehavengebied zelf gekoppeld dient te worden aan de hoofdinfrastructuur. Met andere woorden: de gebouwen dienen de routing op het bedrijventerrein te ondersteunen. Ad 4. Groenstructuur Om de verblijfskwaliteit en de uitstraling van het Zeehavengebied te verbeteren is een goede groenstructuur van eminent belang. De hoofdgroenstructuur dient de hoofdinfrastructuur te ondersteunen. Via een eenduidige laanbeplanting dus bomen van een zelfde soort en grootte wordt de herkenbaarheid van de hoofdroute extra zichtbaar /ZF3/5C5/ GEMEENTE DORDRECHT 37