gemeente Eindhoven 12R4791 RaadsvoorstelDoorontwikkeling Voor- en vroegschoolse educatie ( VVE) Inleiding

Transcriptie

1 gemeente Eindhoven Raadsnummer Inboeknummer 12R bst00473 Beslisdatum B&W Dossiernummer 12 maart 2012 RaadsvoorstelDoorontwikkeling Voor- en vroegschoolse educatie ( VVE) Inleiding In de commissievergadering van 31 januari jl. is de notitie doorontwikkeling Vooren Vroegschoolse Educatie Eindhoven aan u voorgelegd. Aan de commissie is toen gevraagd een keuze te maken uit twee scenario s en de bijbehorende inhoudelijke en financiële invulling, zijnde: 1. Alle kinderen van 2,5 tot 4 jaar 4 dagdelen VVE inclusief bestaand beleid, of 2. Alle kinderen van 2,5 tot 4 jaar 2 dagdelen VVE en geïndiceerd 4 dagdelen VVE, inclusief bestaand beleid. De commissie heeft toen unaniem gekozen voor de 2 e optie. Wethouder Scholten heeft in deze commissievergadering toegezegd de raad zo spoedig mogelijk een raadsvoorstel te presenteren: - dat de toets der staatssteun doorstaat; - waarin het organisatiemodel verder uitgewerkt wordt en waarbij de regie en verantwoordelijkheid voor de uitvoering bij het basisonderwijs liggen, met duidelijke waarborgen ten aanzien van de kwaliteit; - waarin aangegeven zal worden hoe omgegaan wordt met scholen die niet voldoen aan de kwaliteit- en integratiedoelstellingen. Deze toezegging krijgt vorm in een tweetal, afzonderlijk te behandelen voorstellen. Het eerste, de kaderstelling betreffend ligt nu voor. De organisatorische uitwerking en de hieraan verbonden consequenties worden aan u voorgelegd in een volgende raadsvergadering medio Aanleiding Hoewel er al veel is bereikt in Eindhoven zijn er een aantal steekhoudende argumenten die aanleiding zijn voor herijking van het VVE beleid en het toekomstproof maken: a) In maart 2010 heeft de gemeenteraad Eindhoven een tiental richtinggevende uitgangspunten voor- en vroegsschoolse educatie (VVE) vastgelegd. Deze vormen het fundament van het VVE-beleid;

2 b) De bereikbaarheid, kwaliteit, en doelmatigheid van de huidige inrichting van de voorschoolse VVE zijn ontoereikend om te komen tot een effectief stadsbreed VVE aanbod; c) Recente wettelijke, bestuurlijke en inhoudelijke ontwikkelingen (landelijk en lokaal) hebben nog geen vertaling gekregen in het beleid, de aansturing en de financiële vertaling; d) De herijking gaat over een andere sturingsfilosofie dan tot nu toe. De huidige aansturing om te komen tot een integraal VVE beleid met alle SPIL partners wordt bemoeilijkt door de uiteenlopende organisatorische belangen en de Europese regelgeving met betrekking tot staatssteun. 1 e) Komen tot wederzijdse en gezamenlijke verantwoordelijkheden en de borging van die afspraken. Bestuurlijk kader a Wettelijke taak - Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) - Wet Kinderopvang - Lokale Educatieve Agenda a Kerntaak gekoppeld aan het werkprogramma van het college - Onderwijsachterstandenbeleid - Preventie voortijdig schoolverlaten - Stimuleren integratie a Onvermijdelijk - Stadsbreed aanbod VVE, teneinde 100% doelgroepbereik te behalen - Voldoen aan Europese regelgeving, teneinde staatssteun te voorkomen Doelstelling De hoofddoelstelling is het voorkomen van taalachterstand in groep 3 van het basisonderwijs zodat sprake kan zijn van een ononderbroken ontwikkelingslijn van het kind. Dit is in lijn met het collegeproduct onderwijs 12 -: Optimale ontwikkeling van kinderen via voorkomen en bestrijden van onderwijs- en taalachterstand en bevorderen van integratie binnen SPIL-centra. 1 Verdere toelichting volgt onder kanttekeningen 2

3 Voorstel 1. Instemmen met de doelgroepdefinitie van voorschoolse VVE: VVE geïndiceerde kinderen in de voorschoolse periode, zijn kinderen waarbij door het consultatiebureau een taalachterstand is geconstateerd door blootstellingsachterstand ; 2. Instemmen met een stadsbrede dekking van de voorschool, die toegankelijk is voor alle kinderen tussen 2,5 4 jaar; 3. Instemmen met een onderscheid in het aantal dagdelen voorschool (2 dagdelen) en voorschool gekoppeld aan VVE indicatie (4 dagdelen); 4. Instemmen met de aan voorstel 2 verbonden financiële consequenties; 5. Instemmen met het toekennen van de regierol voor de uitvoering van de voorschool en voorschoolse VVE aan het basisonderwijs, met het oog van een ononderbroken ontwikkellijn; 6. Instemmen met het voornemen om de organisatorische uitwerking in de raadsvergadering van mei 2012 te presenteren. Argumenten 1. Doelgroepdefinitie voorschoolse en vroegschoolse educatie (VVE) De huidige doelgroepdefinitie VVE stoelt eenzijdig op een sociaaleconomische invalshoek als opleidingsniveau van ouders (gewichtenregeling) en sluit niet per definitie aan bij daadwerkelijke taalachterstand bij kinderen. Uit de praktijk en uit onderzoek blijkt dat deze definitie niet toereikend is, als het gaat om het bestrijden van taalachterstanden bij kinderen. In samenwerking met de SPIL partners is gekomen tot een verscherpte definitie, die meer recht doet aan de werkelijke taalachterstanden bij kinderen. De rijksfinanciering biedt gemeenten de ruimte een eigen definitie te hanteren. Door herdefiniëring van VVE doelgroepkinderen bereiken we de kinderen die we gezien hun achterstand willen bereiken en komen we meer in de richting van de ambitie om 100% van de kinderen met taalachterstand te bereiken middels VVE. 2A. Een voorschool met een stadsbrede dekking en bereikbaar voor alle kinderen tussen 2,5 4 jaar Zowel vanuit de gemeenteraad als landelijk gaat de voorkeur uit naar integrale voorschoolse groepen voor alle Eindhovense kinderen vanaf 2,5 á 3 jaar, onder regie van het onderwijs. 3

4 De ambitie van de wet OKE is dat de gemeente alle kinderen die dat nodig hebben voorschoolse educatie aanbiedt: De gemeente draagt zorg voor voldoende kwalitatief goede voorzieningen in aantal en in spreiding en heeft een inspanningsverplichting om alle doelgroepkinderen te laten deelnemen aan de voorschool Hier liggen de volgende argumenten aan ten grondslag: 1. Het gemeentelijk beleid was vooral gericht op het VVE-bereik in peuterspeelzalen en basisonderwijs van scholen met meer dan 50% achterstandskinderen. (oude Onderwijsachterstandenbeleid). Deze VVEpeutercentra hebben nu soms een populatie waarbij het percentage doelgroepkinderen lager ligt dan 15%. Andere locaties zien juist een enorme toename van doelgroepkinderen, maar bieden nog geen voldoende adequaat VVE-programma aan; 2. De doelgroep bevindt zich in toenemende mate bij de kinderopvang. De aan Spil verbonden kinderopvangorganisaties bieden lichtere niet gesubsidieerde varianten van VVE-programma s; 3. Bij de bestaande VVE peutercentra bestaat een wachtlijst voor VVE kinderen. 4. Naast centrumgerichte programma s worden, deels ondersteunend, ook gezinsgerichte (thuis)programma s ingezet. In het licht van de ambitie om alle doelgroepkinderen te laten deelnemen aan de voorschool voldoet de oude systematiek niet meer. Er wordt daarom een nieuwe werkwijze voorgesteld. Inhoudelijk en financieel wordt dit doorvertaald naar een kindgebonden VVE programma en financiering. Wijkgericht kan differentiatie plaatsvinden op basis van het aantal doelgroepkinderen per voorschool. In voorscholen waar weinig kinderen met taalachterstand zitten, volstaat een licht VVE aanbod, al dan niet gecombineerd met een VVE thuisprogramma. 2B. Het bevorderen van integratie c.q. tegengaan segregatie middels een stadsbrede dekking Eindhoven wil elk kind, ongeacht diens herkomst, een succesvolle schoolloopbaan laten doorlopen, passend bij de capaciteiten van het kind en gericht op maximale ontplooiingskansen. Segregatie in het onderwijs is een van de wettelijke kaders binnen de Lokaal Educatieve Agenda (Wet op onderwijsachterstandenbeleid), actief burgerschap en integratie, vrijheid van onderwijs en VVE. Op dit moment werkt de gemeente met de Spilpartners aan een nieuw beleidskader VVE dat medio maart 2012 in de LEA 12-/ Regiegroep Spil ter vaststelling is aangeboden. Hierin is het voorstel meegenomen dat bij invoering van dit nieuwe beleidskader elke schoollocatie de opdracht krijgt te komen tot een plan VVE waarin ouderbetrokkenheid, het tegengaan van segregatie en het bevorderen van integratie verplichte onderdelen zijn. Aan het VVE plan kunnen extra voorwaarden worden 4

5 meegegeven dat scholen die niet voldoen aan de criteria typering Leerlingen, basisscholen en hun buurt (zoals gebruikt in het rapport Verleden heb je. De toekomst moet je maken, Sjef Wolfs 2009) zorgen dat zij conform de gemaakte prestatieafspraken op 2018 een afspiegeling van de wijk zullen zijn. Voor de zomervakantie 2012 zullen de scholen die het betreffen met een VVE-plan komen. Er is afgesproken met de SKPO- en Salto-besturen om via de LEA in overleg te treden en de relevante discussie te voeren over de prestatieafspraken zoals via het centrale aanmeldmoment wordt beoogd. Dit zal worden doorvertaald binnen het kader van de individuele plannen van aanpak VVE. Hier wordt zichtbaar hoe de prestatieafspraken rond het verminderen van segregatie gehaald worden. 2C. Extra inzetten op ouderbetrokkenheid Het vergroten van ouderbetrokkenheid - met name in het creëren van een stimulerende omgeving voor hun kind - is een belangrijk instrument bij het tegengaan van achterstanden bij risicoleerlingen. Uitbreiding van ouderbetrokkenheid is dan ook een extra gemeentelijke eis binnen de gemeentelijke VVE en voorschoolse kaders. Onderzoek toont aan dat als ouders adequaat zijn geïnformeerd over en actief worden betrokken bij de schoolontwikkeling van hun kind, dit een positief effect heeft op de leerresultaten. Per SPIL-centrum dient tussen de kernpartners een passend ouderbeleid te worden geformuleerd en uitgevoerd, dat recht doet aan de behoeften en mogelijkheden van de ouders van de betreffende locatie. 3. Het onderscheid in aantal dagdelen voorschool, gekoppeld aan VVE indicatie Er kan binnen de voorschool een onderscheid gemaakt worden tussen VVE doelgroepkinderen en niet VVE doelgroepkinderen. Bij een VVE indicatie past een aanbod van 4 dagdelen, zonder VVE indicatie kan een (door de gemeente financieel ondersteund) aanbod van 2 dagdelen passend zijn. 4. Financiële consequenties Wordt uitgewerkt onder sub financiën. 5. Het basisonderwijs neemt regie en verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de voorschool en voorschoolse VVE. Door wijzigingen in de wet- en regelgeving is er een financiële en bestuurlijke knip gemaakt tussen voor- en vroegschool. Er zijn nu feitelijk twee regievoerders, onderwijs en gemeente, die samen een doorgaande educatieve ontwikkelingslijn moeten garanderen en gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor coördinatie en monitoring. Dit terwijl het onderwijs wordt getoetst op de effecten van VVE in de taalontwikkeling/ - achterstand van het kind. Het rijk houdt schoolbesturen en gemeenten verantwoordelijk voor een integrale aanpak van VVE. 5

6 De wet OKE versterkt de regierol van de gemeente in het onderwijsachterstandenbeleid door de verplichting om met de schoolbesturen afspraken te maken over de doorlopende leerlijn naar de vroegschool. Het afgelopen jaar is er een kanteling gekomen bij de schoolbesturen in Eindhoven, waarin zij aangeven de regie en inhoudelijke en financiële verantwoordelijkheid van de voorschool en voorschoolse VVE op zich te willen nemen. Zij zijn betrokken bij de doorontwikkeling VVE en zijn actief aan de slag om te komen tot een VVE kwaliteitsverbetering en het opstellen van een integraal educatief pedagogisch raamplan per schoollocatie. Toetsing vindt plaats door de onderwijsinspectie. 6. Presentatie organisatorische uitwerking in de eerstvolgende raadsvergadering. De organisatorische uitwerking omvat zowel een inhoudelijke als procesmatige uitwerking. Vetrektpunt hiervoor vormt het projectplan kwaliteitskader VVE, vast te stellen door de LEA. Kanttekeningen Voldoen aan Europese regelgeving De inhoudelijke uitvoering van de voorschool is op bestuursniveau tussen de samenwerkende partijen nog een punt van nadere studie. Belangrijk hierbij is dat het onderwijs, als mogelijke regievoerder, samenwerkingsafspraken maakt met de voorschoolse partners die passen binnen alle onderdelen van de gemeentelijke kaderstelling en niet in strijd zijn met Europese regelgeving, teneinde Staatssteun te voorkomen. Er kan pas sprake zijn van staatssteun als: - Er sprake is van een onderneming. - Als het gaat om een op geld waardeerbaar voordeel. - Als het met publieke middelen is bekostigd - Als er sprake is van een voordeel dat de onderneming niet langs commerciële weg had kunnen verkrijgen. - Als er sprake is van een selectief voordeel - Als er sprake is van effect op het handelsverkeer tussen de lidstaten. Voorkomen van staatsteun: - Alle aanbieders van peuterwerk met VVE als methode kunnen mee dingen naar de gelden. Zij bepalen zelf of zij belangstelling hebben en bereid zijn aan de voorwaarden te voldoen die gesteld worden in de nadere regels welke aan de ASV Eindhoven verbonden zijn. Door deze wijze van subsidiëren wordt er voorkomen dat er sprake is van staatsteun. - Wordt er gekozen voor het geven van subsidie aan scholen (die eerst de subsidie moeten aanvragen) dan moeten er door deze scholen diensten 6

7 ingekocht worden door middel van een aanbesteding. Daarmee is eveneens voorkomen dat sprake is van staatssteun. Realisatie Spilcentra Tevens worden het bereik en de toegankelijkheid van de voorschool beïnvloed door de beschikbare ruimte in een SPIL en niet-spil (onderwijs-)locatie. Verder zijn van belang de beschikbare gemeentelijke middelen om SPIL centra vorm te geven op alle 57 onderwijslocaties. De doorontwikkeling van een gebouwtechnisch SPIL is geen absolute voorwaarde voor de uitvoering van VVE, maar heeft wel een sterk stimulerend effect op het realiseren van de voorschool, een stadsbrede VVE dekking, de haalbaarheid van een educatief pedagogisch raamplan, het tegengaan van segregatie en de samenwerking tussen de voorschoolse partners. Financiën Middels de kaderstelling en afspraken rondom financiering en prestaties, willen we komen tot een aanbod waarin het mogelijk is de inhoudelijke doelstellingen te bereiken. Dit binnen een bedrijfseconomische en gezonde toekomstige financiële context. De kostprijs zal vorm krijgen binnen de doelstellingen van de Wet OKE en rekening houdend met de taakstelling van minimaal 10 uur VVE aanbod per week per kind. Kostentoerekening en tariefstelling worden berekend en vastgesteld op realistische berekeningen. De gehanteerde uitgangspunten in de kostprijsberekening: Integrale uurprijs/kind op basis van WKO Integrale uurprijs/kind op basis van VVE indicatie (3de en 4de dagdeel) Scholingskosten medewerkers Materiaalkosten Coördinatiekosten (inclusiefprijs Spilmanagement) Het separate peuterwerk kan opgenomen worden binnen de financiering van de voorschool, onder voorwaarde van absolute scheiding van de boekhouding. Indien er sprake zal zijn van uitvoering van de voorschool door de kinderopvang, dient de gemeente reguliere peuterplaatsen in te kopen op basis van wettelijke tariefstelling conform de Wet Kinderopvang (WKO). Middels de Wet OKE is de wettelijke tariefstelling van peutercentra en kinderopvang identiek. Tussen peutercentra en kinderopvang in Eindhoven zit er verschil in tariefstelling, gebaseerd op openingstijden per dag en op jaarbasis huisvesting en personeel. 7

8 De onderstaande tabel geeft een overzicht van de beschikbare middelen, de huidige financieringsafspraken en de uitwerking van het gekozen scenario. alle kinderen 2,5-4/ 2 dagdelen en geindiceerd 4 dagdelen. incl. Bestaand beleid structurele middelen Restant middelen Specifieke uitkering kosten 2 dagdelen en 4 dagdelen geindicieerde kinderen* bestaand beleid formatie en projecten ** Coordinatie Voor en Vroegschool door onderwijs op 57 locaties Rest Opmerking: alle gegevens zijn indicatief en gebaseerd op betrouwbare indicaties *Totale kosten zijn hoger, er is rekening gehouden met eigen bijdrage ouders en kinderopvangtoeslag (WKO) ** formatiekosten , 11 Schakelklassen , busvoer neveninstromers en Op stapje ,- *) *) De specifieke uitkering OAB loopt t/m Voor 2015 is ervan uitgegaan dat deze bijdrage doorloopt. Voor verdere toelichting zie bijlage 1 t/m 3. De bekostiging van de kindplaatsen zal deels plaatsvinden vanuit een eigen bijdrage van werkende ouders (Wet kinderopvang), een eigen bijdrage van niet werkende ouders (gemeentelijke eigen bijdrage regeling peutercentra) en aanvullende gemeentelijke financiering voor de VVE geïndiceerde dagdelen. De gemeente heeft nog geen rechtstreekse subsidierelatie met kinderopvang met betrekking tot VVE. De financiering van de kinderopvang wijkt af van de onderwijsfinanciering. De financiering van de peutercentra is tot op heden een decentrale financiering, gebaseerd op groepsfinanciering, zijnde wel of niet VVE groepen. De Wet OKE en gemeentelijke bezuinigingen hebben geleid tot de omvorming naar peutercentra, waarbij deze nu ook onder de wet kinderopvang vallen. Zowel inhoudelijk als fiscaal voldoend aan de criteria voor de kinderopvang. Deze omvorming dient vanaf 2012 te worden doorvertaald in de subsidie afspraken tussen de gemeente en Lumens, met als uitgangspunt de Europese regelgeving. De financiële consequenties van uitbreiding en beter doelgroepbereik in de voorschoolse periode komen, aanvullend op eigen middelen van de voorschoolse partners, voor rekening van de gemeente. De gelden uit de VVE-regeling zijn uitsluitend bestemd voor extra kosten als gevolg van invoering van VVE-programma s en niet voor het bestaan van de voorziening als zodanig. De invoering van VVE veronderstelt een bestaande, voor de doelgroep toereikende voorziening gefinancierd uit bestaande gemeentelijke budgetten. Het onderwijs krijgt geoormerkte gelden van de overheid om onderwijs- en taalachterstanden te voorkomen in de (vroeg-)school. In de financiering van een doorgaande educatieve VVE, wordt uitgegaan van een co-financiering tussen gemeente en onderwijs. 8

9 Communicatie Bij de keuze van de definitieve inrichting van de voorschoolse educatie worden alle partners nadrukkelijk betrokken. Met het peuterspeelzaalwerk, de kinderopvangorganisaties, de schoolbesturen voor basisonderwijs en de jeugdgezondheidszorg zijn de uitgangspunten, zoals in dit voorstel genoemd zorgvuldig besproken en met hun instemming vastgesteld. Planning en uitvoering In de raadsvergadering van mei 2012 wordt aandacht besteed aan de verdere organisatorische vormgeving. Bij de procesmatige uitwerking wordt, rekening houdend met de uiteenlopende organisatorische belangen van de betrokken partijen, gebruik gemaakt van de inzet van een onafhankelijke externe. Evaluatie Afspraken over en de wijze van evaluatie van de resultaten en het bereik van de vooren vroegschoolse educatie worden gemaakt in de stuurgroep LEA 12- en Spil breed. Bijlage(n) Als bijlage(n) bij dit voorstel behoren: 1. Bijlage 1: Details kosten 2. Bijlage 2: VVE kosten per groep 3. Bijlage 3: Overzicht dekking VVE 2012 a De bijlagen worden meegestuurd a De bijlagen liggen ter inzage in de leeskamer Een ontwerpraadsbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Burgemeester en wethouders van Eindhoven,, secretaris. 9

10 Ontwerp Raadsbesluit De raad van de gemeente Eindhoven; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 12 maart 2012; besluit: 1. Instemmen met de doelgroepdefinitie van voorschoolse VVE: VVE geïndiceerde kinderen in de voorschoolse periode, zijn kinderen waarbij door het consultatiebureau een taalachterstand is geconstateerd door blootstellingsachterstand ; 2. Instemmen met een stadsbrede dekking van de voorschool, die toegankelijk is voor alle kinderen tussen 2,5 4 jaar; 3. Instemmen met een onderscheid in het aantal dagdelen voorschool (2 dagdelen) en voorschool gekoppeld aan VVE indicatie (4 dagdelen); 4. Instemmen met de aan voorstel 2 verbonden financiële consequenties; 5. Instemmen met het toekennen van de regierol voor de uitvoering van de voorschool en voorschoolse VVE aan het basisonderwijs, met het oog van een ononderbroken ontwikkellijn; 6. Instemmen met het voornemen om de organisatorische uitwerking in de raadsvergadering van mei 2012 te presenteren. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van, voorzitter., griffier. aad/qc