RAADSVOORSTEL EN O ERPBESLUIT

Transcriptie

1 PUftMEfiEti RAADSVOORSTEL EN O ERPBESLUIT Agendanummer Registratienummer raad Behorend bij het B&W-advies met registratienummer Moet in elk geval behandeld zijn in de raadsvergadering van de gemeente Purmerend d.d Datum: Behandeld door: Jantien Rentenaar Afdeling/Team: Maatschappelijke Ontwikkeling / Beleidsontwikkeling Onderwerp: Toekomst voorschoolse voorzieningen in Purmerend Samenvatting: Door verschillende ontwikkelingen is het noodzakelijk om het huidige peuterspeelzaal- en onderwijsachterstandenbeleid te actualiseren. Dit heeft o.a. te maken met een daling van het peuterspeelzaalbezoek en een bezuinigingsopdracht op het product peuterspeelzaalwerk. In bijgaande notitie 'Voorschoolse voorzieningen in Purmerend' en de 'Bijzondere subsidieverordening peuterspeelzalen Purmerend 2012' welke tot stand zijn gekomen in nauwe samenwerking met het veld, worden nieuwe uitgangspunten geformuleerd voor voorschoolse voorzieningen in Purmerend en voorschoolse educatie. Het beschreven beleid levert een aantal voordelen op, zoals een, reeds ingeboekte, bezuiniging van op het product peuterspeelzaalwerk, een voorschoolse voorziening in de wijk die voor alle ouders toegankelijk is en blijft, financieel gezonde peuterspeelzalen en financiële ruimte voor het aanbieden van voorschoolse educatie in de kinderopvang. Daarom is het voorstel om de notitie 'Voorschoolse voorzieningen in Purmerend' en de 'Bijzondere subsidieverordening peuterspeelzalen Purmerend 2012' vast te stellen en akkoord te gaan met de besteding van gemeentelijke middelen en de specifieke uitkering Onderwijsachterstandenbeleid (OAB) op de in dit voorstel beschreven wijze.

2 Agendanummer: Registratienummer: Purmerend, Aan de gemeenteraad van Purmerend, Inleiding en probleemstelling: Peuterspeelzaalwerk is een basisvoorziening in de gemeente. Peuterspeelzaalwerk behoort tot het gemeentelijke domein en wordt bekostigd met lokale middelen. Landelijk gezien is er een afname te zien van het gebruik van de peuterspeelzaal ten gunste van de kinderdagopvang. Ook in Purmerend is sprake van een grote afname van het peuterspeelzaalbezoek. In 2009 maakte, in vergelijking met 2003, bijna een derde minder peuters gebruik van de peuterspeelzaal. Er was sprake van overcapaciteit. Ondanks dat er peuterspeelzalen en groepen zijn gesloten, krijgen de houders van peuterspeelzalen de exploitatie (op basis van subsidie en ouderbijdragen) nog altijd niet sluitend. De kosten voor een uur peuterspeelzaalwerk in Purmerend zijn 0,61 lager zijn dan de gemiddelde kosten in Nederland. De kosten voor de exploitatie van een peuterspeelzaal moeten worden gedekt door inkomsten uit, de door de gemeente vastgestelde ouderbijdragen en subsidie. Dit is in Purmerend niet het geval. Het college heeft besloten dat moet worden gezocht naar een structurele oplossing voor behoud van het peuterspeelzaalwerk in Purmerend en hierbij een taakstellende bezuiniging van per 2012 meegegeven. Ook is per 2011 de specifieke Rijksuitkering Onderwijsachterstandenbeleid fors gedaald. Veel ouders kiezen bewust voor een peuterspeelzaal om de buurtfunctie spelen en ontmoeten en/of omdat zij geen gebruik willen maken van hele dagopvang. Daarnaast kan een deel van de ouders niet terecht in de kinderopvang omdat zij geen recht hebben op kinderopvangtoeslag. Dat pleit ervoor om peuterspeelzaalwerk in Purmerend te behouden en deze als gemeente te blijven subsidiëren. Tevens is op 1 augustus 2010 de wet Oké (Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie) in werking getreden met als doel meer en betere voorschoolse educatie in de kinderopvang en peuterspeelzalen. Uitgangspunt van nieuw te vormen beleid is bijdragen naar draagkracht. De kinderopvang hanteert een inkomensafhankelijke ouderbijdrage. In Purmerend is peuterspeelzaalwerk voor minima gratis. Voor alle overige inkomens is de ouderbijdrage peuterspeelzaalwerk gelijk. Door bovenstaande ontwikkelingen op het gebied van voorschoolse voorzieningen is het noodzakelijk de notitie Peuterspeelzaalwerk en de Beleidsnotitie onderwijsachterstanden te actualiseren. Oplossingsrichtingen: Toekomstbestendig peuterspeelzaalwerk Samen met het veld zijn de mogelijkheden van integratie van peuterspeelzaalwerk en kinderopvang onderzocht. In het rapport 'kosten baten peuterspeelzaalwerk Purmerend' van onderzoeks- en adviesbureau Sardes worden verschillende scenario's van integratie van peuterspeelzaalwerk en kinderopvang beschreven. Voor deze optie is bij het veld echter geen draagvlak; de organisaties achten de onzekerheid in de toekomst en de financiële risico's die dit model met zich meebrengt te groot. Daarna is aan een zogenaamd 'afbouwscenario' gewerkt. Dit scenario is door het veld zelf voorgesteld. Dit betekent o.a. dat, om het voortbestaan van hoogwaardig en toekomstbestendig peuterspeelzaalwerk in Purmerend te waarborgen, er minder peuterspeelzalen zullen komen op basis van, met het veld geformuleerde, uitgangspunten voor

3 Agendanr.: onder meer spreiding en behoud van kwaliteit. Medio 2012 neemt, t.o.v. 2011, het totaal aantal peuterspeelzaalplaatsen af met bijna 20%. Het veld heeft voorgesteld om schooljaar als overgangsjaar te nemen. In dat jaar wordt het grootste deel van de afbouw gerealiseerd, maar een aantal groepen blijft open tot aan de zomervakantie 2012 zodat er geen peuters 'op straat' komen te staan. Een deel van de peuterspeelzalen en groepen zal m.i.v. schooljaar al sluiten. Om peuterspeelzaalhouders tegemoet te komen in de kosten die deze sluiting met zich meebrengt wordt voorgesteld om de subsidie in 2011 niet vast te stellen op basis van daadwerkelijk bezette kindplaatsen, maar op basis van werkelijk gemaakte kosten. Per jaar wordt het aanbod afgestemd op de vraag en de beschikbare middelen in de begroting van de gemeente. Om aan te sluiten bij de tarieven in de kinderopvang en het principe van betalen naar draagkracht wordt voor ouders een inkomensafhankelijke ouderbijdrage geheven die is gebaseerd op de ouderbijdragen in de kinderopvang. De VNG heeft hiervoor een adviestabel gemaakt. Deze wordt gehanteerd voor het berekenen van de ouderbijdrage, m.u.v. de korting voor het 2 kind en verder. Purmerend wijkt hier af van de adviestabel, vanwege het draagkrachtprincipe. Waar de adviestabel ouders voor alle kinderen na het eerste kind een korting op de ouderbijdrage geeft (ouders hoeven dus voor het tweede en voor verdere kinderen minder zelf bij te dragen; de gemeente betaalt dan juist meer), wordt er in Purmerend voor gekozen om alleen de minst draagkrachtige ouders te compenseren. Ouders met een laag inkomen betalen op die manier ook bij meerdere kinderen een lage bijdrage, terwijl de ouders met een hoger inkomen wat meer zelf betalen. Een en ander heeft tot gevolg dat de minimaregeling voor peuterspeelzaalwerk kan komen te vervallen. Peuterspeelzaalwerk en voorschoolse educatie blijven op deze manier binnen het bereik van alle kinderen. e Voorschoolse educatie Purmerend moet wettelijk gezien een dekkend aanbod aan voorschoolse educatie aanbieden. Dat betekent dat we een aanbod moeten realiseren voor tenminste het aantal peuters in de gemeente met een leerlinggewicht. Voorschoolse educatie zal geconcentreerd worden aangeboden op plekken met veel gewichtenpeuters. Het aanbod aan voorschoolse educatie in Purmerend zal ruimschoots dekkend zijn. Doelgroeppeuters moeten 4 dagdelen voorschoolse educatie volgen. Om ouders van doelgroeppeuters te stimuleren hun peuter 4 dagdelen naar de peuterspeelzalen met voorschoolse educatie te sturen, betalen ouders van doelgroepkinderen een inkomensafhankelijke ouderbijdrage die gelijk is aan de ouderbijdrage voor 2 dagdelen. Met deze regeling vervalt de regeling waarbij ouders van doelgroeppeuters een lagere ouderbijdrage betalen. 1 Uitgangspunten peuterspeelzaalwerk en voorschoolse educatie De uitgangspunten voor peuterspeelzaalwerk en voorschoolse educatie zijn beschreven in bijgaande notitie voorschoolse voorzieningen in Purmerend. Bij deze uitgangspunten is uitgegaan van de volgende zaken: - er is sprake van een afname van het peuterspeelzaalbezoek in Purmerend; - een deel van de ouders van peuters op de peuterspeelzalen in Purmerend heeft recht op kinderopvangtoeslag, kinderen van deze ouders kunnen terecht op de kinderopvang; - een deel van de ouders van peuters op de peuterspeelzalen in Purmerend heeft geen recht op kinderopvangtoeslag, voor deze groep peuters moet er ook een voorschoolse voorziening in de wijk zijn; - de kwaliteit van het peuterspeelzaalwerk moet op orde zijn; - houders van peuterspeelzalen hebben een gezonde exploitatie, daarbij geldt het volgende uitgangspunt: subsidie gemeente Purmerend + inkomsten uit ouderbijdragen = kosten; - er is wettelijk gezien een dekkend aanbod aan voorschoolse educatie; De uitwerking van de notitie m.b.t. de subsidiëring van peuterspeelzaalwerk en voorschoolse De gewichtenregeling in het basisonderwijs bepaalt hoeveel geld basisscholen en gemeenten krijgen voor het wegwerken van onderwijsachterstanden. De gewichtenregeling kent geldbedragen toe aan leerlingen op basis van het opleidingsniveau van de ouders en het postcodegebied van de school. 1

4 educatie staat beschreven in de 'Bijzondere subsidieverordening peuterspeelzalen Purmerend 2012'. Dit is een bijzondere subsidieverordening zoals bedoeld in artikel 1:1 van de Algemene subsidieverordening Purmerend 2010, waarin voor de daarin vermelde activiteiten aanvullende regels zijn opgenomen. In de verordening worden de te subsidiëren activiteiten uitgewerkt. Kwaliteitsimpuls leidsters Aandacht voor ontwikkeling van kinderen staat nog niet op alle kinderdagverblijven centraal en ook op peuterspeelzalen zonder voorschoolse educatie behoeft de ontwikkeling van peuters aandacht. Om een kwalitatief hoogwaardig aanbod in de reguliere kinderdagverblijven en peuterspeelzalen te realiseren zullen middelen worden ingezet voor een kwaliteitsimpuls voor leidsters in de kinderopvang en peuterspeelzalen waar geen voorschoolse educatie wordt aangeboden. Voorschoolse educatie in de kinderopvang Er zijn drie wijken waar geen voorschoolse educatie wordt aangeboden (Centrum, Weidevenne en Purmer-Zuid) en in de kinderopvang wordt geen voorschoolse educatie aangeboden. Hierdoor bereiken we op dit moment een deel van de doelgroep niet. Daarnaast is het van belang om te anticiperen op een verdere terugloop van het peuterspeelzaalwerk. Om bovenstaande redenen is het belangrijk om te starten met voorschoolse educatie in de kinderopvang. Hiervoor worden middelen gereserveerd. Samengevat betekent het in de notitie 'Voorschoolse voorzieningen in Purmerend' beschreven beleid het volgende: - afbouw van het aantal peuterspeelzalen; - per 2012 een bezuiniging van op het product peuterspeelzaalwerk; - voor alle ouders een toegankelijke voorschoolse voorziening in de wijk; - instandhouding van voldoende aanbod voorschoolse educatie; - financieel 'gezonde' peuterspeelzalen; - eerlijker beleid voor ouderbijdragen; - financiële middelen voor het realiseren van voorschoolse educatie in de kinderopvang; - financiële middelen voor een kwaliteitsimpuls in kinderopvang en peuterspeelzaalwerk zonder voorschoolse educatie. Meetbare doelstellingen: - Per 2012 een kostendekkende exploitatie van peuterspeelzalen. - Per 2012 een dekkend aanbod voorschoolse educatie. Financiële consequenties: De gemeente compenseert het verschil tussen de inkomensafhankelijke bijdrage en de ouderbijdrage die nodig is om de kosten te dekken en de ouderbijdrage voor ouders van doelgroeppeuters voor het derde en vierde dagdeel. Bij de subsidiëring van het peuterspeelzaalwerk en voorschoolse educatie gaan we uit van de gemiddelde kosten van de aanbieders in Purmerend. Deze kosten zijn in Purmerend respectievelijk 5,42 en 6,68 per uur (exclusief huurkosten). Uit een onderzoek van de MOgroep blijkt dat deze kosten landelijk 6,03 en 7,48 zijn. In Purmerend wordt aldus kwalitatief hoogwaardig peuterspeelzaalwerk en voorschoolse educatie aangeboden voor lagere kosten dan het landelijke gemiddelde. Het aantal te subsidiëren peuterspeelzalen (en groepen) wordt per 2012 met 20% verminderd. In tabel 1 een voorstel voor de besteding van de beschikbare middelen voor peuterspeelzalen en voorschoolse voorzieningen in In deze tabel wordt onderscheid gemaakt tussen de middelen die de gemeente ontvangt van het rijk en de gemeentelijke middelen die voor de genoemde voorzieningen beschikbaar zijn.

5 Tabel 1: Voorstel voor besteding van middelen voor peuterspeelzalen en voorschoolse voorzieningen in 2012 Middelen 2012 e.v. Gemeentelijke Specifieke middelen Rijksuitkering OAB Uitgaven 2012 e.v. Reguliere subsidie aan peuterspeelzalen Subsidie voorschoolse educatie aan peuterspeelzalen Compensatie vanuit gemeente voor tekorten n.a.v. inkomensafhankelijke ouderbijdrage Volledige compensatie vanuit gemeente voor derde en vierde dagdeel doelgroeppeuters Overige kostenposten die vanuit de vanuit de specifieke uitkering Onderwijsachterstanden worden gefinancierd. Hiervan wordt de schakelklas, coördinatie OAB en toeleiding van doelgroepkinderen gefinancierd Resterend saldo Het resterende saldo blijft beschikbaar. Het voorstel is dan dat van het resterend saldo van de gemeentelijke middelen wordt gereserveerd voor de opvang van de onzekerheid m.b.t. de inkomensafhankelijke bijdrage en de kwaliteitsimpuls (opleiding en training) van de leidsters. Het voorstel is daarnaast dat van het resterend saldo van de specifieke uitkering wordt gereserveerd voor de voorschoolse educatie in de kinderopvang. Over de invulling van deze twee voorstellen wordt nog nader in het college besloten. In verband met het overbruggingsjaar (zie paragraaf 'Toekomstbestendig peuterspeelzaalwerk') is het saldo met voor de kwaliteitsimpuls leidsters en de onzekerheid m.b.t. de inkomensafhankelijke ouderbijdrage in 2012 lager dan in de daarop volgende jaren. Nadere toelichting tabel 1: De rekensom achter de cijfers in de tabel is gebaseerd op de voorgestelde ouderbijdrage, plus de huisvestingskosten. De gemeente heeft een enquête onder de huidige gebruikers van de voorzieningen gehouden om een beeld te krijgen van aantallen kinderen en hoeveel daarvan naar verwachting onder de compensatieregelingen voor minima gaan vallen. Op basis hiervan zijn aantallen en bedragen berekend. Deze moeten echter worden gezien als aannames, vandaar dat wordt gesproken over 'onzekerheid m.b.t. de inkomensafhankelijke bijdrage. Dit is de reden om de positieve saldi in 2012 nog vast te willen houden in afwachting van de werkelijkheid die dan ontstaat. Vergelijking met 2011 Hieronder leest u in tabel 2 ook de situatie in De cijfers van 2011 zijn niet vergelijkbaar

6 met die voor 2012 e.v. omdat vanaf 2012 het voorgestelde nieuwe beleid is doorgerekend. U ziet dat vergeleken met 2011 de reguliere subsidie aanmerkelijk is verminderd, maar daarentegen meer middelen worden aangewend ter compensatie van ouderbijdragen. Tevens kunt u concluderen dat met de overgang van 2011 naar 2012 een taakstelling is gerealiseerd van ruim euro. Tabel 2: Voorstel voor besteding van middelen voor peuterspeelzalen en voorschoolse voorzieningen in 2011 Middelen 2011 Gemeentelijke Specifieke middelen Rijksuitkering OAB * Uitgaven 2011 Reguliere subsidie aan peuterspeelzalen Subsidie voorschoolse educatie aan peuterspeelzalen Compensatie vanuit gemeente voor tekorten n.a.v. inkomensafhankelijke ouderbijdrage Volledige compensatie vanuit gemeente voor derde en vierde dagdeel doelgroeppeuters Overige kostenpost die vanuit specifieke uitkering Onderwijsachterstanden wordt gefinancierd. Het betreft hier alleen de coördinatie OAB Resterend saldo -/ / In het conceptraadsstuk is dit bedrag niet correct vermeld. Deze tabel is hier opgenomen om de verschillen tussen het oude en het nieuwe beleid inzichtelijk te maken. Communicatie: De notitie voorschoolse voorzieningen en de subsidieverordening peuterspeelzalen zijn in nauwe samenwerking met het veld tot stand gekomen. Ook de uitwerking van deze stukken zal in samenwerking met het veld worden gedaan. Ouders van peuterspeelzaalkinderen zullen per brief worden geïnformeerd over het gewijzigde beleid en de consequenties die dat voor hen heeft. Monitoring/evaluatie: N.v.t.

7 Voorstel: Gelet op het voorgaande stel ik u voor te besluiten: 1. De notitie 'Voorschoolse voorzieningen in Purmerend 2011' vast te stellen. 2. In te stemmen met de besteding van gemeentelijke middelen en de specifieke uitkering Onderwijsachterstandenbeleid op de in dit voorstel beschreven wijze. 3. De 'Bijzondere subsidieverordening peuterspeelzalen Purmerend 2012' vast te stellen. Bijlage(n): Notitie 'Voorschoolse voorzieningen in Purmerend 2011'

8 De Raad van de gemeente Purmerend; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van Purmerend van 16 augustus 2011, registratienummer 62424; BESLUIT: 1. Het bestaande beleid op het gebied van voorschoolse voorzieningen (opgenomen in de notitie Peuterspeelzaalwerk en de Beleidsnotitie onderwijsachterstanden ) bij te sturen op basis van het gestelde in de notitie "Voorschoolse voorzieningen in Purmerend 2011" 2. In te stemmen met de besteding van gemeentelijke middelen en de specifieke uitkering Onderwijsachterstandenbeleid overeenkomstig de in het voorstel beschreven wijze. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering d.d. de griffier, de voorzitter,

9 De Raad van de gemeente Purmerend; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van Purmerend van 16 augustus 2011, registratienummer ; gelet op titel 4.2 van de Algemene wet bestuursrecht, de Algemene subsidieverordening Purmerend 2010 en de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen; overwegende dat het gewenst is in aanvulling op de Algemene Subsidieverordening Purmerend 2010 aanvullende regels te stellen ten aanzien van subsidies die verstrekt worden aan de houders van peuterspeelzalen; BESLUIT: vast te stellen de Bijzondere subsidieverordening peuterspeelzalen Purmerend 2012 Artikel 1 Begripsbepalingen In deze verordening wordt verstaan onder: a. Peuterspeelzaal: hetgeen daaronder wordt verstaan in de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen; b. Houder: degene die een of meerdere peuterspeelza(a)l(en) exploiteert; c. Peuterspeelzaalwerk: hetgeen daaronder wordt verstaan in de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen; d. Voorschoolse educatie: hetgeen daaronder wordt verstaan in de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen; e. Een reguliere kindplaats: rekeneenheid die overeenkomt met 2 dagdelen per week bezoek aan een peuterspeelzaal gedurende maximaal 40 weken per jaar. De subsidienorm voor een dagdeel is 3 uur voor een ochtenddagdeel en 2,5 voor een middagdagdeel. f. Een kindplaats voorschoolse educatie: rekeneenheid die overeenkomt met 4 dagdelen of ten minste 10 uur per week bezoek aan een peuterspeelzaal waar voorschoolse educatie wordt aangeboden gedurende maximaal 40 weken per jaar. De subsidienorm voor een dagdeel is 3 uur voor een ochtenddagdeel en 2,5 voor een middagdagdeel. g. Groep: een groep van 16 peuters of ten minste het aantal dat maximaal is toegestaan volgens de Verordening ruimte- en inrichtingseisen peuterspeelzalen Purmerend h. Doelgroeppeuter voorschoolse educatie: een peuter met, zoals in de gewichtenregeling basisonderwijs omschreven, leerlinggewicht en/of een indicatie op risico op taalachterstand door GGD-jeugdgezondheidszorg. Artikel 2 Te subsidiëren activiteiten 1. Een houder kan subsidie aanvragen voor kindplaatsen peuterspeelzaalwerk; 2. Een houder kan subsidie aanvragen voor kindplaatsen voorschoolse educatie; 3. Een houder kan subsidie aanvragen voor de huur van de accommodatie; 4. Een houder kan subsidie aanvragen voor de compensatie van de inkomensafhankelijke ouderbijdrage.

10 Artikel 3 Subsidie voor de huurkosten Het college subsidieert de huurkosten van de huidige behuizing. Artikel 4 Ouderbijdrage 1. De ouderbijdrage is inkomensafhankelijk. 2. Het college subsidieert het verschil tussen de kostendekkende ouderbijdrage en de inkomensafhankelijke ouderbijdrage. 3. De ouderbijdrage voor ouders van doelgroeppeuters die, mits hiervoor voldoende plek is op de peuterspeelzaal, minimaal 4 dagdelen per week voorschoolse educatie volgen is gelijk aan de ouderbijdrage voor de helft van het aantal uren dat de peuters voorschoolse educatie volgen. Het college subsidieert aan de houder de kostendekkende ouderbijdrage voor het derde en vierde dagdeel voor doelgroepkinderen. Artikel 5 Weigeringsgronden 1. De subsidie wordt geweigerd als de aanvrager niet kan aantonen dat: a. het peuterspeelzaalwerk voldoet aan de eisen genoemd in artikel 2.5 en artikel 2.6 eerste lid van de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzaalwerk; b. in geval van subsidie voor voorschoolse educatie, de voorschoolse educatie voldoet aan de basisvoorwaarden genoemd in het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie. Artikel 6 Nadere regels college Het college stelt nadere regels vast met betrekking tot de hoogte en de berekeningsgrondslag van de in artikel 2 en 4 genoemde subsidies. Artikel 7 Hardheidsclausule Het college kan de verordening buiten toepassing laten of daarvan afwijken, voorzover toepassing gelet op het belang dat deze verordening beoogt te beschermen leidt tot een onbillijkheid van overwegende aard. Artikel 8 Inwerkingtreding Deze bijzondere verordening treedt in werking op 1 januari Artikel 9 Citeertitel Deze verordening wordt aangehaald als: Bijzondere subsidieverordening peuterspeelzalen Purmerend 2012 Aldus vastgesteld in de openbare vergadering d.d. de griffier, de voorzitter,