Motiveren. Kees Mos SJI/MDFT Academy Europe Palmhuis, Den Haag FC Teylingereind, Sassenheim. VGCt-congres 15 November 2013

Transcriptie

1 Motiveren Kees Mos SJI/MDFT Academy Europe Palmhuis, Den Haag FC Teylingereind, Sassenheim VGCt-congres 15 November 2013

2 Motivatie belangrijke factor voor gedragsverandering gebrekkige motivatie is knelpunt bij bepaalde doelgroepen, vooral in gedwongen kader drop out is contra-indicatie voor gedragsverandering, gerelateerd aan algemene en specifieke recidive

3 Motivatie Motivatie is afgeleid van movere (= bewegen) en van het woord emotie. Motivatie zetelt in ons gevoelsleven. Modern hersenonderzoek laat zien dat zowel menselijke gevoelens als motivatiestrategieën zetelen in het limbische systeem, ook wel het emotionele brein genoemd.

4 Motivatie bereidheid/beweegredenen deel te nemen om te veranderen?

5 Theorie over Motivatie Transtheoretische model van Prochaska en DiClemente (1984): fases van motivatie Zelfdeterminatietheorie van Deci en Ryan (1985, 2000): niveaus van motivatie

6 Motivatie bij jongeren Beïnvloed door kenmerken van - cliënt - hulpverlener - omgeving Het actief betrekken van significante anderen, ook al worden deze soms als storende factoren ervaren

7 Erkenningscommissie Gedragsinterventies Geen statische entiteit Te ontwikkelen, o.a. door de manier waarop de gedragsinterventie wordt toegepast de betrokkenheid die de begeleiders/ medewerkers tonen de mate waarin deelnemers ontvankelijk zijn voor de methode en inhoud. Indicator voor motivatie: de verhouding van het aantal deelnemers dat de gedragsinterventie afrondt ten opzichte van het aantal afvallers.

8 Incant onderzoek Treatment retention en drop out van MDFT en van IP (in Nederland CGt)

9 Treatment retention na 3 mnd (orange = MDFT; blue = IP) 1 97% 93% 79% 96% 83% 97% 93% 79% 0,8 48% 48% 0,6 0,4 0,2 0 Belgie Frankrijk Duitsland Nederland Zwitserland

10 Treatment retention na 6 mnd (orange = MDFT; blue = IP) Belgie Frankrijk Duitsland Nederland Zwitserland

11 Motivatie in MDFT: (Aparte) Fase 1 Te bewerken Therapeutische allianties faciliteren motivatie Meervoudige partijdigheid: jongere, ouders, gezin, buitengezins-systemen Niet-veroordelende en optimistische/positieve houding therapeut Wanhoop, verdriet, verzet en onvrede zijn bondgenoot in bewerken van motivatie Doelen zijn afgestemd op de doelen van de cliënt Heel set aan motiverende interventies welke eerst worden getraind en steeds worden gebruikt

12 Meervoudige wegen voor Motivatie Ouderschapsherstellende Interventies Ouder(s) Gezinsverbindende Interventies Gezin MDFT Adolescent Adolescentverbindings Interventies Extrafamiliair Betrekken van buitengezinssystemen

13 Don ts in motiveren/valkuilen Cues die deze cognities en emoties triggeren: uitgebreide diagnostiek onnodig geschrijf vragenvuur zoektocht naar allerlei problemen (lange) stiltes discussies/argumentaties communiceren met verborgen bedoelingen (om gelijk te krijgen, oid) moraliseren/veroordelen rolverwarring: op stoel van rechter of (jeugd)reclaseerder zitten

14 Adolescentverbindende interventies 1. Betrekken van ervaring en gevoelens van jongere Wat vind jij belangrijk? Hoe is je leven nu? 2. Vaststellen van therapeutische doelen die voor jongere van betekenis zijn Wat levert het jou op? 3. Genereren van Hoop: We gaan hier iets laten gebeuren 4. Wekken van verwachtingen door hoop en dromen te onderzoeken: Wat zijn je hoop en dromen? 5. Samenwerking aanbieden Dit programma kan jou helpen dingen voor jou beter te maken

15 Motiveren ouders: Ouderschaps Herstellende Interventies 1. Erkenning geven aan gevoelens van ouders: Ouderlijke hel 2. Valideren van eerdere (opvoed-) inspanningen 3. Empoweren van positie van ouder als opvoeder 4. Vergroten van liefde en betrokkenheid 5. Bieden van hoop 6. Zoeken naar en aanbieden van samenwerking

16 Motiveren gezin: Gezinsverbindende Interventies 1. Benoemen van gezamenlijkheid en problemen/ klachten vertalen naar gezamenlijke doelen 2. Benoemen en uitvergroten van krachten binnen gezin 3. Op eigen manier bespreken van genogram 4. Veranderen/shift van focus en betekenisgeving binnen communicatie

17 Motivatie: buitengezins-systemen Probeer snel kleine successen te bereiken op: Financien: schuldsanering Juridisch: rechtzaak, jeugdreclassering Vrijetijd: helpen met vinden van gepaste klub, bijbaantje School: het verminderen van spijbelen door betere monitoring Gezondheid

18 Conclusie 1. Jongeren met verplicht kader zijn te motiveren om in programma te blijven 2. Drop out bij jongeren met gedragsstoornissen/ meervoudige problematiek kan laag zijn 3. Betrek omgeving/significante anderen bij behandeling 4. Train behandelaren in de motiverende interventies 5. Motiverende interventies MDFT lijken ook in andere methodieken/programma s toepasbaar

19 CGt en MDFT: goede buren? Gezin is belangrijke leeromgeving/context Motiverende interventies binnen systeemtherapieen maken gebruik van cognitieve en gedragstherapeutische technieken, zoals positieve bekrachtiging, cognitieve herstructurering, psycho-educatie, stimulus controle, gedragsalternatieven, counterconditioneren, enz.

20 Aanbevelingen Wederzijdse bevruchting: Cognitieve en gedragsthrapeutische principes in motiverende technieken van systeemtherapieen meer expliciet maken Nader onderzoek: Specifieker analyseren van verandering in motivatie bij jongeren mbv motivatie-vragenlijsten Ook al is er weinig tot geen drop out: relatie tussen mate van motivatie leggen met uitkomsten van behandeling

21 Vragen: Kees Mos,