INCANT. International Cannabis Need of Treatment Study. België, Duitsland, Frankrijk, Nederland, Zwitserland

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "INCANT. International Cannabis Need of Treatment Study. België, Duitsland, Frankrijk, Nederland, Zwitserland"

Transcriptie

1 INCANT International Cannabis Need of Treatment Study België, Duitsland, Frankrijk, Nederland, Zwitserland

2 Het onderzochte behandelprogramma MDFT Multidimensional Family Therapy Gericht op adolescenten met (meervoudig) probleemgedrag en op hun gezinnen

3 Voorgeschiedenis van MDFT Ontwikkeld in: Miami (H Liddle, G Dakof) 14 randomized controlled trials MDFT Academie, sinds teams in Nederland Erkend/geaccrediteerd

4 MDFT in een notendop 6 maanden 3 fases 4 domeinen (jongere; ouders; gezin; systemen buiten het gezin) 4 soorten sessies (met de jongere alleen, met de ouders alleen, met het gezin, met personen vanbuiten het gezin erbij)

5 Benodigdheden voor het doen van MDFT (1) Gecertificeerde therapeuten (HBO of universitair) met ervaring in behandeling van jongeren/gezinnen Die niet op hun kantoorstoel blijven zitten En die behandeling willen combineren met bemoeizorg

6 Terug naar INCANT

7 Onderzoekslocaties CHU Brugmann, Brussel Parnassia/ de Jutters, Den Haag Therapieladen, Berlijn Institut Mutualiste Montsouris, Parijs Fondation Phénix, Genève

8 Een Randomized Controlled Trial MDFT vergeleken met gebruikelijke behandeling (Treatment As Usual, TAU): Brussel: CGT, counseling Berlijn: counseling, psychodynamisch, enige CGT Parijs: psychodynamisch, counseling Den Haag: CGT (Leefstijltraining) Genève: counseling, psychodynamisch, enige CGT

9 Cases Adolescenten met een stoornis in cannabisgebruik en met meestal ander probleemgedrag, zoals delinquentie, spijbelen, psychische comorbiditeit Plus - bij MDFT minstens een van de ouders erbij (of een voogd etc.)

10 Inclusiecriteria Leeftijd: 13 t/m 18 jaar Diagnose cannabisafhankelijkheid of cannabismisbruik in het laatste jaar Minstens 1 ouder die niet te ver weg woont en mee wil doen Jongere en minstens 1 ouder begrijpen Nederlands Informed consent (jongere en ouders)

11 Exclusiecriteria De jongere moet worden opgenomen. De jongere moet (eerst) naar de detox.

12 INCANT: aantal deelnemers In de studie opgenomen (450) België: n= 60 Frankrijk: n= 101 Duitsland: n = 120 Nederland: n = 109 Zwitserland n = 60 Exclusie (n = 270) Geen cannabisstoornis (n = 117) Geen informed consent (n = 41) Niet op komen dagen (n = 66) Andere reden (n = 46)

13 Opzet van het onderzoek Baseline assessment Randomization MDFT TAU Follow-up 3 & 6 months Treatment for 6 months Follow-up 9 & 12 months Follow-up for another 6 months

14 Wie waren de jongeren? Een paar kenmerken van de populatie bij Baseline

15 Verwijsbronnen Zelfverwijzing, familie, school * Bureau Jeugdzorg; instellingen voor jeugdzorg, jeugd-ggz, jeugdverslavingszorg * Jeugdreclasseringwerker, Justitie * = Zelfgekozen verwijzing = Verwijzing onder drang

16 Verwijzing met of zonder drang 100% 90% 80% 70% 70% 92% 95% 80% 60% 50% 48% 52% Self-Determined 40% 30% 20% 10% 30% 8% 6% 20% Externally Coerced 0% Belg Fra Ger Neth Switz

17 Demografie Alle locaties samen: Gemiddelde leeftijd 16,3 jaar Geslacht 86% jongens Allochtoon 40%

18 Meer demografie België Frankrijk Duitsland Nederland Zwitserland Woont bij het gezin 96% 100% 73% 98% 82% Ouders uit elkaar 56% 41% 65% 58% 58% Gaat naar school 80% 86% 66% 75% 69%

19 Adolescent: stoornis in middelengebruik België Frankrijk Duitsland Nederland Zwitserland Alcoholstoornis 59% 31% 60% 16% 62% Cannabisafhankelijkh 95% 77% 88% 76% 93% Cannabisafhankelijkheid en misbruik tellen samen op tot 100%.

20 Adolescenten: gearresteerd in de laatste 90 dagen België Frankrijk Duitsland Nederland Zwitserland Percentage gearresteerd 42% 40% 20% 28% 50% Nogal wat jongeren met hoge scores op externaliserende symptomen (YSR)

21 Behandeling afgerond volgens plan 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 97% 97% 91% 83% 83% 74% 28% 24% 24% 28% Belgium France Germany Netherlands Switzerl.

22 Uitkomstmaten Cannabisgebruik (aantal dagen; TLFB) Problemen door cannabis (of alcohol); diagnose (PEI; ADI-Light) Psychische/gedragssymptomen (YSR; CBCL) Delinquentie (registers; interviews) Schoolprestaties (rapporten; interviews) Functioneren van het gezin (FES = GKS)

23 Lage uitval uit het onderzoek Drop-out was laag (10% bij de follow-up van 12 maanden)

24 Voorlopige uitkomsten voor 12- maands follow-up MDFT en TAU waren allebei effectief op bijna alle uitkomstmaten MDFT was beter dan TAU in: - Beperking van het aantal diagnoses cannabisafhankelijkheid (groot effect) - Beperking van problemen door cannabis - Internaliserende symptomen - Externaliserende problemen

25 Voorlopige uitkomsten (2) MDFT neemt (nog meer) afstand van TAU als de jongeren worden opgedeeld in licht- en in zwaarder problematisch. MDFT werkt vooral beter bij de zwaarder problematischer jongeren. Dit is ook gevonden in eerder MDFT-onderzoek.

26 Voorlopige uitkomsten (3) MDFT dringt het aantal dagen cannabisgebruik sterker terug dan TAU (effect middelgroot tot groot) BIJ: Jongeren met bovengemiddelde consumptie van cannabis bij Baseline (TLFB) Jongeren met een bovengemiddeld aantal externaliserende symptomen (YSR) Jongeren met bovengemiddelde scores op een maat voor gezinsconflict (FES)

27 Conclusies MDFT werkt ook in Europa, in verschillende omgevingen MDFT (systeemtherapie) werkt deels beter dan individueel gerichte behandeling.

Symbiose tussen cognitievegedragstherapie. Het voorbeeld van MDFT. Henk Rigter

Symbiose tussen cognitievegedragstherapie. Het voorbeeld van MDFT. Henk Rigter Symbiose tussen cognitievegedragstherapie en systeemtherapie Het voorbeeld van MDFT Henk Rigter Effectief bij praktisch elke aandoening, stoornis, probleemgedrag. Een panacee. Alle CGT op een hoop gegooid:

Nadere informatie

INCANT de International Cannabis Need for Treatment studie

INCANT de International Cannabis Need for Treatment studie INCANT de International Cannabis Need for Treatment studie Henk Rigter, Craig Henderson, Isidore Pelc, Peter Tossmann, Olivier Phan, Vincent Hendriks, Michael Schaub, Cindy Rowe Ministeries van Volksgezondheid

Nadere informatie

Randomized controlled trials

Randomized controlled trials Randomized controlled trials Er zijn vijf RCT s naar het effect van MDFT afgerond. Twee lopen er nog, waaronder INCANT in West-Europa. De RCT s betroffen als regel de praktijk van alledag. Wat gemeten

Nadere informatie

Nieuwsbrief MDFT Academie

Nieuwsbrief MDFT Academie Nieuwsbrief MDFT Academie Juli 2011 Henk Rigter Christa Rijswijk Nieuwsbrief juli 2011 Inhoud Nieuwsbrief juli 2011 1 MDFT definitief erkend 1 MDFT effectief in Europees INCANT-onderzoek 2 Nieuwe module

Nadere informatie

1. Soorten onderzoek. Randomized controlled trials

1. Soorten onderzoek. Randomized controlled trials 1. Soorten onderzoek MDFT is bestudeerd in vier soorten onderzoek: Randomized controlled trials (RCT s). In RCT s worden de proefpersonen volgens lot toegewezen aan de experimentele (MDFT) of de controleconditie

Nadere informatie

Gezinsbehandeling in en via JJI s. Henk Rigter Erasmus MC Curium MDFT Academie

Gezinsbehandeling in en via JJI s. Henk Rigter Erasmus MC Curium MDFT Academie Gezinsbehandeling in en via JJI s Henk Rigter Erasmus MC Curium MDFT Academie Drie systeemtherapieën in Nederland Erkend door de Erkenningscommissie Justitie FFT; MST; MDFT Alle drie ambulante behandelprogramma

Nadere informatie

CGt binnen de ambulante forensische GGz: nieuwe ontwikkelingen

CGt binnen de ambulante forensische GGz: nieuwe ontwikkelingen CGt binnen de ambulante forensische GGz: nieuwe ontwikkelingen Achtergrond symposium Criminaliteit heeft grote gevolgen voor samenleving: -Fysieke verwondingen -Psychische klachten -Materiële schade -Kosten:

Nadere informatie

Stepped care behandeling voor paniekstoornis

Stepped care behandeling voor paniekstoornis Stepped care behandeling voor paniekstoornis Een vergelijking van een 10-weeks begeleide zelfhulp, zo nodig gevolgd door protocollaire CGT, vergeleken met TAU. M. Kampman, A.J.L.M. van Balkom, T. G. Broekman,

Nadere informatie

Multidimensionele familietherapie in West-Europa voor jongeren met cannabisproblemen

Multidimensionele familietherapie in West-Europa voor jongeren met cannabisproblemen Multidimensionele familietherapie in West-Europa voor jongeren met cannabisproblemen Evaluatie van een Europees project Henk Rigter * Dit artikel gaat over een behandelprogramma voor adolescenten die verslavingsgedrag

Nadere informatie

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari

Nadere informatie

Studie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling

Studie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling Evidence tabel bij ADHD in kinderen en adolescenten (studies naar adolescenten met ADHD en ) Auteurs, Gray et al., 2011 Thurstone et al., 2010 Mate van bewijs A2 A2 Studie type Populatie Patiënten kenmerken

Nadere informatie

CJDATS Federal Partners Briefing 7/29/2008

CJDATS Federal Partners Briefing 7/29/2008 Wat moeten scholen doen met moeilijke pubers? Henk Rigter Stichting Jeugdinterventies/MDFT Academie Systeem = sociale groep. Gezin; vrienden; school/werk; clubs; justitie Een goede systeemtherapie is MDFT:

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra

Nadere informatie

trefwoorden adolescenten, cannabis, cognitieve gedragstherapie, multidimensionele v.m. hendriks, e. van der schee, p. blanken

trefwoorden adolescenten, cannabis, cognitieve gedragstherapie, multidimensionele v.m. hendriks, e. van der schee, p. blanken oorspronkelijk artikel Multidimensionele gezinstherapie en cognitieve gedragstherapie bij adolescenten met een stoornis in het gebruik van cannabis; een gerandomiseerd onderzoek 1 v.m. hendriks, e. van

Nadere informatie

Effectiviteit van de Wiet-Check

Effectiviteit van de Wiet-Check Improving Mental Health by Sharing Knowledge Effectiviteit van de Wiet-Check FADO 17 november 2011 Anouk de Gee Cannabis gebruik & jongeren Actueel gebruik (laatste maand) 5,3 % van 12-16 jarigen 20,7

Nadere informatie

Doelgroep. Programma onderdelen. Duur/frequentie

Doelgroep. Programma onderdelen. Duur/frequentie Onderwijs-Zorg Arrangementen 8 Doelgroep Jongeren vanaf 12-18 jaar en hun gezinnen, die al langere tijd ernstig zijn vastgelopen op school en waar sprake is van uitval uit het reguliere onderwijs of waar

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28630 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Haan, Anna Marte de Title: Ethnic minority youth in youth mental health care :

Nadere informatie

Patricia van Oppen De impact van depressie op de behandeling van de Obsessieve compulieve Stoornis op lange termijn

Patricia van Oppen De impact van depressie op de behandeling van de Obsessieve compulieve Stoornis op lange termijn Patricia van Oppen De impact van depressie op de behandeling van de Obsessieve compulieve Stoornis op lange termijn 9 november 2012 VU Medisch Centrum/GGZinGeest/Amsterdam Patricia van Oppen 1 Presentatie

Nadere informatie

Prevalentie en behandeling van ADHD bij patiënten met een verslaving

Prevalentie en behandeling van ADHD bij patiënten met een verslaving Prevalentie en behandeling van ADHD bij patiënten met een verslaving Katelijne van Emmerik van Oortmerssen Ellen Vedel Wim van den Brink Robert A. Schoevers overzicht Achtergrond IASP prevalentie studie

Nadere informatie

When Things are Getting out of Hand. Prevalence, Assessment, and Treatment of Substance Use Disorder(s) and Violent Behavior F.L.

When Things are Getting out of Hand. Prevalence, Assessment, and Treatment of Substance Use Disorder(s) and Violent Behavior F.L. When Things are Getting out of Hand. Prevalence, Assessment, and Treatment of Substance Use Disorder(s) and Violent Behavior F.L. Kraanen Samenvatting Criminaliteit is een belangrijk probleem en zorgt

Nadere informatie

Multi Dimensionele Familie Therapie (MDFT)

Multi Dimensionele Familie Therapie (MDFT) Modulebeschrijving Multi Dimensionele Familie Therapie (MDFT) Ambulante Gezinsinterventies INDE Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering 4 1. Risico-

Nadere informatie

Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met

Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met Autismespectrumstoornissen: ADASS Achtergrond ADASS Veelvuldig voorkomen van

Nadere informatie

Nieuwsbrief MDFT Academie

Nieuwsbrief MDFT Academie Maart 2012 Nieuwsbrief MDFT Academie Nieuwsbrief Maart 2012 Zorginstellingen in Nederland moeten drastisch bezuinigen. Je zou denken dat instellingen dan niemand meer laten opleiden in MDFT. De werkelijkheid

Nadere informatie

ERGOTHERAPIE NA UITVAL WEGENS DEPRESSIE

ERGOTHERAPIE NA UITVAL WEGENS DEPRESSIE ERGOTHERAPIE NA UITVAL WEGENS DEPRESSIE Dr. Hiske Hees Psycholoog Afdeling Stemmingsstoornissen AMC Psychiatrie 20 maart 2013 Depressie Veelvoorkomend:11-21% Recidiverend: 50-90% Ernstige beperkingen in

Nadere informatie

rapporteerden. Er werden geen verschillen gevonden in schoolprestaties, spijbelgedrag en middelengebruik tussen de verschillende groepen.

rapporteerden. Er werden geen verschillen gevonden in schoolprestaties, spijbelgedrag en middelengebruik tussen de verschillende groepen. Samenvatting Samenvatting Depressie en angst zijn de meest voorkomende psychische stoornissen in de adolescentie met een enorme impact op het individu. Veel adolescenten rapporteren depressieve en angst

Nadere informatie

Nieuwsbrief Stichting Jeugdinterventies

Nieuwsbrief Stichting Jeugdinterventies Nieuwsbrief Stichting Jeugdinterventies Juni 2013 Nieuwsbrief juni 2013 Inhoud De gemeenten 2 Scholen zijn scholen 4 Master classes 6 Ander nieuws 7 Het zijn woelige tijden. Overheid en instellingen bezuinigen

Nadere informatie

Cannabis. Van frequent naar afhankelijk gebruik

Cannabis. Van frequent naar afhankelijk gebruik Improving Mental Health by Sharing Knowledge Cannabis Van frequent naar afhankelijk gebruik CanDepgroep Peggy van der Pol Margriet van Laar Ron de Graaf Nienke Liebregts Wim van den Brink Dirk Korf Frequent

Nadere informatie

Verbeteren van effectiviteit en efficiëntie van cognitieve gedragstherapie middels cliëntfeedback VGCt najaarsconferentie 2015

Verbeteren van effectiviteit en efficiëntie van cognitieve gedragstherapie middels cliëntfeedback VGCt najaarsconferentie 2015 Verbeteren van effectiviteit en efficiëntie van cognitieve gedragstherapie middels cliëntfeedback VGCt najaarsconferentie 2015 Prof. dr. Marc Verbraak, klinisch psycholoog / cognitief-gedragstherapeut

Nadere informatie

Families in tijden van alcohol en middelen

Families in tijden van alcohol en middelen Families in tijden van alcohol en middelen Prof. dr. Gilbert Lemmens UDP, UZ Gent & UGent Stijgend fenomeen? - Stijging alcohol en middelen over 50 jaar (SAMHSA, 2009) - Adolescenten: meer marijuana (19%)

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie en EMDR bij problematisch ernstig astma

Cognitieve gedragstherapie en EMDR bij problematisch ernstig astma Cognitieve gedragstherapie en EMDR bij problematisch ernstig astma Dr. Marieke Verkleij, GZ-psycholoog/postdoc onderzoeker VGCT najaarscongres 9-11-2018 Disclosure Interest Geen belangenverstrengeling

Nadere informatie

Er is sprake van enkelvoudige of meervoudige problematiek, ten gevolge van psychische problematiek of stoornis.

Er is sprake van enkelvoudige of meervoudige problematiek, ten gevolge van psychische problematiek of stoornis. Ambulante specialistische Ambulant specialistisch GGZ 1 Productcode 54001 Prijs per eenheid Problematiek 94,80 per uur Inspanningsgericht, uurtarief Jeugd 0-18 jaar, zoals gespecificeerd in de Jeugdwet

Nadere informatie

Jong en depressief: pillen, praten, opvoeden of laten?

Jong en depressief: pillen, praten, opvoeden of laten? Jong en depressief: pillen, praten, opvoeden of laten? PRATEN? Effectiviteit van Cognitieve Gedrags Therapie (CGT) bij depressieve adolescenten; individuele CGT versus reguliere behandeling. Yvonne Stikkelbroek

Nadere informatie

Autisme spectrum stoornissen en delinquentie

Autisme spectrum stoornissen en delinquentie Autisme spectrum stoornissen en delinquentie Lucres Nauta-Jansen onderzoeker kinder- en jeugdpsychiatrie VUmc Casus Ronnie jongen van 14, goed en wel in de puberteit onzedelijke handelingen bij 5-jarig

Nadere informatie

Integrated treatment for Substance abuse and Partner violence (I-StoP)

Integrated treatment for Substance abuse and Partner violence (I-StoP) Integrated treatment for Substance abuse and Partner violence (I-StoP) De effectiviteit van een gecombineerde behandeling gericht op problematisch middelengebruik en partnergeweld bij plegers van partnergeweld

Nadere informatie

Stay in or drop out. 10 november Dit project wordt mogelijk gemaakt door:

Stay in or drop out. 10 november Dit project wordt mogelijk gemaakt door: Stay in or drop out 10 november 2011 Dit project wordt mogelijk gemaakt door: Promotie onderzoek 2010-2014 Symptom dimensions in youth on the pathway to drop-out Prof. Dr. Frans Feron Dr. Petra Verdonk

Nadere informatie

Verslaving en comorbiditeit

Verslaving en comorbiditeit Verslaving en comorbiditeit Wat is de evidentie? Dr. E. Vedel, Jellinek, Arkin 18 november 2014 Comobiditeitis hot 1 Jellinek onderzoek comorbiditeit Verslaving & persoonlijkheid, 1997 Verslaving & ADHD,

Nadere informatie

Emotie Regulatie Training

Emotie Regulatie Training Emotie Regulatie Training voor adolescenten Marieke Schuppert kinder- en jeugdpsychiater Accare UCKJP Vanaf welke leeftijd mag de diagnose persoonlijkheidsstoornis gesteld worden? PD s in adolescentie

Nadere informatie

Screening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg

Screening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Online screening Online behandeling - Effectiviteit

Nadere informatie

Eliane Duvekot. Eliane Duvekot

Eliane Duvekot. Eliane Duvekot Eliane Duvekot Eliane Duvekot Gezinsinterventies Het belang van een focus René Keet, psychiater GGZ Noord Holland Noord AMC Inhoud presentatie Psychosociale interventies bij schizofrenie Gezinsinterventies

Nadere informatie

Resultaten van een gerandomiseerde klinische trial van EMDR gericht op alcohol afhankelijkheid

Resultaten van een gerandomiseerde klinische trial van EMDR gericht op alcohol afhankelijkheid Samenwerkende partijen: Resultaten van een gerandomiseerde klinische trial van EMDR gericht op alcohol afhankelijkheid Wiebren Markus GZ-psycholoog, onderzoeker en promovendus IrisZorg Sponsoren: Disclosure

Nadere informatie

Criminele meisjes: Specifieke zorg en aandacht of niet?

Criminele meisjes: Specifieke zorg en aandacht of niet? Stijging criminaliteit meisjes Criminele meisjes: Specifieke zorg en aandacht of niet? Anne-Marie Slotboom Vrije Universiteit Amsterdam 1 BRISBANE 2010 - Steeds meer jonge meisjes tussen tien en veertien

Nadere informatie

Samenvatting, conclusies en discussie

Samenvatting, conclusies en discussie Hoofdstuk 6 Samenvatting, conclusies en discussie Inleiding Het doel van het onderzoek is vast te stellen hoe de kinderen (10 14 jaar) met coeliakie functioneren in het dagelijks leven en wat hun kwaliteit

Nadere informatie

Welke allochtonen komen er in de Jeugd-GGZ: toegankelijkheid en diagnostiek. Albert Boon & Anna de Haan

Welke allochtonen komen er in de Jeugd-GGZ: toegankelijkheid en diagnostiek. Albert Boon & Anna de Haan Welke allochtonen komen er in de Jeugd-GGZ: toegankelijkheid en diagnostiek. Albert Boon & Anna de Haan Iedereen met psychiatrische problemen Filter 1 Hulpzoekenden Filter 2 Herkende problemen Filter 3

Nadere informatie

Multidimensionele Familie Therapie. Veelplegers en MDFT. Kees Mos, Teylingereind en De Jutters

Multidimensionele Familie Therapie. Veelplegers en MDFT. Kees Mos, Teylingereind en De Jutters MDFT Multidimensionele Familie Therapie Veelplegers en MDFT Rianne Laros, Timon Kees Mos, Teylingereind en De Jutters Multidimensionele Familie Therapie University of Miami, Miller school: sinds 1985 Erasmus

Nadere informatie

De opzet en management van een vroegdetectie- en behandelcentrum. Hoe eerder, hoe beter 30 mei 2013, Den Haag Mark van der Gaag

De opzet en management van een vroegdetectie- en behandelcentrum. Hoe eerder, hoe beter 30 mei 2013, Den Haag Mark van der Gaag De opzet en management van een vroegdetectie- en behandelcentrum Hoe eerder, hoe beter 30 mei 2013, Den Haag Mark van der Gaag 1 VROEGDETECTIE EN BEHANDELING SCREENING DIAGNOSE BEHANDELING 2 3 SCREENING

Nadere informatie

Kindermishandeling: Prevalentie. Psychopathologie

Kindermishandeling: Prevalentie. Psychopathologie Wereldwijd komt een schrikbarend aantal kinderen in aanraking met kindermishandeling, in de vorm van lichamelijke mishandeling of seksueel misbruik, verwaarlozing, of gebrek aan toezicht. Soms zijn kinderen

Nadere informatie

INCANT: Eindactiviteitenverslag

INCANT: Eindactiviteitenverslag INTERNATIONAL CANNABIS NEED FOR TREATMENT INCANT: Eindactiviteitenverslag Periode: november 2006 april 2010 BRUGMANNZIEKENHUIS INSTELLING VOOR PSYCHIATRIE EN MEDISCHE PSYCHOLOGIE Professor P. VERBANCK

Nadere informatie

17-1-2013. De ontwikkeling van de ziektelastmeter Behandelalgoritme / computer programma Het onderzoek

17-1-2013. De ontwikkeling van de ziektelastmeter Behandelalgoritme / computer programma Het onderzoek Patiënt-empowerment; het individueel zorgplan en de ziektelastmeter bij COPD Onno van Schayck CAHAG 7e conferentie Utrecht, 24 januari 2013 Inhoud De ontwikkeling van de ziektelastmeter Behandelalgoritme

Nadere informatie

Benodigdheden voor een MDFT-programma

Benodigdheden voor een MDFT-programma Benodigdheden voor een MDFT-programma WERKEN IN TEAMVERBAND MDFT-hulpverleners werken in teams van 3 tot 6 personen. Een team bestaat als regel uit: Een supervisor (inzet voor MDFT minimaal 0,5 fte = fulltime-equivalent)

Nadere informatie

Motiveren. Kees Mos SJI/MDFT Academy Europe Palmhuis, Den Haag FC Teylingereind, Sassenheim. VGCt-congres 15 November 2013

Motiveren. Kees Mos SJI/MDFT Academy Europe Palmhuis, Den Haag FC Teylingereind, Sassenheim. VGCt-congres 15 November 2013 Motiveren Kees Mos SJI/MDFT Academy Europe Palmhuis, Den Haag FC Teylingereind, Sassenheim VGCt-congres 15 November 2013 Motivatie belangrijke factor voor gedragsverandering gebrekkige motivatie is knelpunt

Nadere informatie

Behandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie

Behandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie Behandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie Dr Wencke de Wildt Directeur behandelzaken Jellinek GZ psycholoog VGCT 2016 Inhoud 15 jaar cognitieve

Nadere informatie

Inhoud. Ontgifting en stabilisatie. Observatie en Diagnostiek en Behandeling. Cijfers en Onderzoek. Aanbod Jeugd in Nederland

Inhoud. Ontgifting en stabilisatie. Observatie en Diagnostiek en Behandeling. Cijfers en Onderzoek. Aanbod Jeugd in Nederland Polls drugsweb Kun je op eigen houtje van drugs afkomen Ja: 85% Moeten we minder gaan drinken Ja: 57% Bang om verslaafd te worden Ja: 21% Drugs meenemen naar buitenland Ja: 73% Wiet is een harddrug Ja:

Nadere informatie

Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands

Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands Behandeling OCS bij kinderen Cognitieve gedragstherapie (CGT) Combinatie CGT

Nadere informatie

Dubbele diagnosemonitor

Dubbele diagnosemonitor Dubbele diagnosemonitor Ervaringen met vijf jaar doelgroepenmonitoring Dr. Gerdien de Weert-van Oene Projectleider DD monitor g.weert@iriszorg.nl www.nispa.nl Schema *: DD-monitor De DD monitor naar meetinstrumenten

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting Jeugdinterventies

Beleidsplan Stichting Jeugdinterventies Beleidsplan Stichting Jeugdinterventies 2013 2016 1 1. Inleiding De Stichting Jeugdinterventies heeft tot doel: Het verminderen van vormen van probleemgedrag onder adolescenten/jongeren via het bieden

Nadere informatie

Angst & Verslaving. Angst en verslaving 10 oktober 2014 Bouwe Pieterse, psychiater

Angst & Verslaving. Angst en verslaving 10 oktober 2014 Bouwe Pieterse, psychiater Angst & Verslaving Angst en verslaving 10 oktober 2014 Bouwe Pieterse, psychiater Inhoudsopgave Achtergrond Etiologie Epidemiologie Diagnostiek Behandeling Kushner ea Multidisciplinaire Richtlijn alcohol

Nadere informatie

Herstel van jongeren met psychische en gedragsproblemen via meervoudige gezinstherapie

Herstel van jongeren met psychische en gedragsproblemen via meervoudige gezinstherapie Herstel van jongeren met psychische en gedragsproblemen via meervoudige gezinstherapie Plan voor invoering van MDFT in de jeugdzorg, jeugd-ggz en verslavingszorg S Mast K Mos H Rigter P van Hoorn P Wetser

Nadere informatie

DE RELATIE TUSSEN TRAUMA EN PSYCHOSE. Tamar Kraan Psycholoog & PhD Student

DE RELATIE TUSSEN TRAUMA EN PSYCHOSE. Tamar Kraan Psycholoog & PhD Student DE RELATIE TUSSEN TRAUMA EN PSYCHOSE Tamar Kraan Psycholoog & PhD Student Definitie trauma in de kindertijd Emotioneel misbruik Emotionele verwaarlozing Fysiek misbruik Fysieke verwaarlozing Seksueel misbruik

Nadere informatie

Implementatie van LSCI en effectonderzoek in Vlaanderen

Implementatie van LSCI en effectonderzoek in Vlaanderen Implementatie van LSCI en effectonderzoek in Vlaanderen Bram Soenen Sr. Trainer LSCI OOBC Nieuwe Vaart & OC Sint Idesbald Voorstelling Heynsdaele Doelgroep 7 jongens 12-21 jaar GES School Type 3 OV4 Tehuis

Nadere informatie

Succes met geïntegreerde behandeling?

Succes met geïntegreerde behandeling? Succes met geïntegreerde behandeling? Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog Kenniscarrousel LEDD Utrecht, 18 april 2017 Dubbele problematiek Patiënten met een dubbele diagnose vallen vaak tussen

Nadere informatie

Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct

Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Kate Sitnikova 8 november 2018 Amsterdam UMC Locatie VUmc Afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde Sheet

Nadere informatie

Toepasbaarheid en effectiviteit van behandeling voor angststoornissen in de eerste lijn. Christine van Boeijen

Toepasbaarheid en effectiviteit van behandeling voor angststoornissen in de eerste lijn. Christine van Boeijen Toepasbaarheid en effectiviteit van behandeling voor angststoornissen in de eerste lijn Christine van Boeijen Indeling presentatie Welke stoornissen Vooronderzoeken Hoofdonderzoeken Implementatie Welke

Nadere informatie

Angst en depressie in de huisartspraktijk: signaleren van risicogroepen. Peter F M Verhaak NIVEL

Angst en depressie in de huisartspraktijk: signaleren van risicogroepen. Peter F M Verhaak NIVEL Angst en depressie in de huisartspraktijk: signaleren van risicogroepen Peter F M Verhaak NIVEL 12-maands prevalentie stemmings-, angst- en middelenstoornis 250 200 N/1000 patiënten 150 100 50 Depressie

Nadere informatie

Nieuwsbrief MDFT Academie

Nieuwsbrief MDFT Academie Nieuwsbrief MDFT Academie 3 december 2010 Henk Rigter Christ a Rijswijk Nieuwsbrief december 2010 Inhoud Nieuwsbrief december 2010 1 Raad van Toezicht 1 Een gezamenlijke monitor 2 Opleiding vrij van BTW

Nadere informatie

Voorspellers van terugval bij angststoornissen. Najaarsconferentie Vgct 8 november 2012 Willemijn Scholten

Voorspellers van terugval bij angststoornissen. Najaarsconferentie Vgct 8 november 2012 Willemijn Scholten Voorspellers van terugval bij angststoornissen Najaarsconferentie Vgct 8 november 2012 Willemijn Scholten Achtergrond Angststoornissen zijn goed te behandelen Beloop op lange termijn chronisch of episodisch

Nadere informatie

Welzijn van Kinderen van Gedetineerde Moeders. Voorlopige Resultaten. Menno Ezinga, Sanne Hissel, Anne-Marie Slotboom, Catrien Bijleveld

Welzijn van Kinderen van Gedetineerde Moeders. Voorlopige Resultaten. Menno Ezinga, Sanne Hissel, Anne-Marie Slotboom, Catrien Bijleveld Welzijn van Kinderen van Gedetineerde Moeders Voorlopige Resultaten Menno Ezinga, Sanne Hissel, Anne-Marie Slotboom, Catrien Bijleveld INLEIDING Stijgend aantal gedetineerde vrouwen (100%) Weinig bekend

Nadere informatie

DUURZAME IMPLEMENTATIE: DAT WERKT! Leonieke Boendermaker Lectoraat Implementatie in de Jeugdzorg

DUURZAME IMPLEMENTATIE: DAT WERKT! Leonieke Boendermaker Lectoraat Implementatie in de Jeugdzorg DUURZAME IMPLEMENTATIE: DAT WERKT! Leonieke Boendermaker Lectoraat Implementatie in de Jeugdzorg 1 Modules & zorgprogramma s Vraaggericht Kwaliteit Effectiviteit Evidence based werken Professionalisering

Nadere informatie

Screening van gedragsproblemen en consequenties hiervan op effect van interventies. Walter Matthys

Screening van gedragsproblemen en consequenties hiervan op effect van interventies. Walter Matthys Screening van gedragsproblemen en consequenties hiervan op effect van interventies Walter Matthys Preventie en behandeling Wezenlijk verschillend? Voorbeeld: Coping Power (Minder boos en opstandig) bij

Nadere informatie

Onderzoek naar werkzaamheid schematherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis en alcoholafhankelijkheid

Onderzoek naar werkzaamheid schematherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis en alcoholafhankelijkheid Onderzoek naar werkzaamheid schematherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis en alcoholafhankelijkheid presentatie ESPRi Symposium 26-11-2015 Michiel Boog, klinisch psycholoog, psychotherapeut Titel:

Nadere informatie

Multi Systeem Therapie. Een opname voorkomende behandeling bij ernstige gedragsproblemen

Multi Systeem Therapie. Een opname voorkomende behandeling bij ernstige gedragsproblemen Multi Systeem Therapie Een opname voorkomende behandeling bij ernstige gedragsproblemen Over MST MST is bewezen effectief. Internationaal wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat MST uithuisplaatsing

Nadere informatie

Multidimensionele familietherapie

Multidimensionele familietherapie 65 Multidimensionele familietherapie Een systeemtherapie voor probleemgedrag van adolescenten Adolescenten hier ook jongeren genoemd staan voor veeleisende ontwikkelingstaken en voor keerpunten in hun

Nadere informatie

Waarom onderzoek naar zorggebruik? Over- of onderbehandeling van jongeren in de GGZ? Inhoud. dr. F. Jörg

Waarom onderzoek naar zorggebruik? Over- of onderbehandeling van jongeren in de GGZ? Inhoud. dr. F. Jörg Frederike Jörg Stelling 1 Frederike Jörg Stelling 2 Teveel kinderen en jongeren in Nederland zoeken en krijgen tweedelijns, specialistische GGZ-hulp terwijl er vaak geen sprake is van psychiatrische problematiek

Nadere informatie

Multi Dimensionele Familie Therapie (MDFT)

Multi Dimensionele Familie Therapie (MDFT) Modulebeschrijving Multi Dimensionele Familie Therapie (MDFT) Ambulante Gezinsinterventies en Behandelcentrum Woodbrookers Behandel en Expertise Centrum 13-18+ INDE Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving:

Nadere informatie

hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5

hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5 SAMENVATTING 117 Pas kortgeleden is aangetoond dat ADHD niet uitdooft, maar ook bij ouderen voorkomt en nadelige gevolgen kan hebben voor de patiënt en zijn omgeving. Er is echter weinig bekend over de

Nadere informatie

Onderzoeksfiche nr. e00742.pdf. 1. Referentie

Onderzoeksfiche nr. e00742.pdf. 1. Referentie 1. Referentie Referentie ter Bogt, T., van Dorsselaer, S & W. Vollebergh (2002). HBSC. Psychische gezondheid, risicogedrag en welbevinden van Nederlandse scholieren. Trimbos-instituut, Utrecht. Taal Nederlands

Nadere informatie

Overzicht tabellen en figuren 19. Overzicht gebruikte afkortingen 19

Overzicht tabellen en figuren 19. Overzicht gebruikte afkortingen 19 Inhoudsopgave Overzicht tabellen en figuren 19 Overzicht gebruikte afkortingen 19 Inleiding 21 1 Situering van het onderzoek 21 1.1 Onderzoek in detentie 21 1.2 Vrouwelijke gedetineerden 22 1.3 Internering

Nadere informatie

Risk factors for the development and outcome of childhood psychopathology NEDERLANDSE SAMENVATTING

Risk factors for the development and outcome of childhood psychopathology NEDERLANDSE SAMENVATTING Risk factors for the development and outcome of childhood psychopathology EDERLADSE SAMEVATTIG 157 Het komt regelmatig voor dat psychiatrische klachten clusteren in families. Met andere woorden, familieleden

Nadere informatie

Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie?

Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie? Nijmeegs Kenniscentrum Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie? Jan-Frederic Wiborg, Jose van Bussel, Agaat van Dijk, Gijs Bleijenberg, Hans

Nadere informatie

De behandeling van chronische angst en depressie (resultaten van de ZemCAD studie)

De behandeling van chronische angst en depressie (resultaten van de ZemCAD studie) Improving Mental Health by Sharing Knowledge De behandeling van chronische angst en depressie (resultaten van de ZemCAD studie) Jan Spijker, Annemein Kemps, Henny Sinnema VGCT najaarscongres 2013 INHOUD

Nadere informatie

Vroeginterventie via het internet voor depressie en angst

Vroeginterventie via het internet voor depressie en angst Samenvatting 141 Vroeginterventie via het internet voor depressie en angst Hoofdstuk 1 is de inleiding van dit proefschrift. Internetbehandeling voor depressie en angst is bewezen effectief. Dit opent

Nadere informatie

Vroegsignalering bij middelengebruik! En dan? Brijder en Brijder Jeugd Leontien Los & Margriet Katoen

Vroegsignalering bij middelengebruik! En dan? Brijder en Brijder Jeugd Leontien Los & Margriet Katoen Vroegsignalering bij middelengebruik! En dan? Brijder en Brijder Jeugd Leontien Los & Margriet Katoen Programma Brijder en Brijder Jeugd Wie zit er in de zaal? Middelengebruik en GGZ Wat is verslaving?

Nadere informatie

SYSTEEMTHERAPIE. Wetenschappelijke evidentie

SYSTEEMTHERAPIE. Wetenschappelijke evidentie SYSTEEMTHERAPIE Wetenschappelijke evidentie De stand van zaken in wetenschap en praktijk met betrekking tot het effect van systeemtherapie, oftewel relatie- en gezinstherapie Dit rapport is geschreven

Nadere informatie

Wat zijn angststoornissen en hoe worden ze behandeld?

Wat zijn angststoornissen en hoe worden ze behandeld? NEDERLANDSE SAMENVATTING INTRODUCTIE Het vertrekpunt van dit proefschrift was een probleem dat in de klinische praktijk veel voorkomt. Mensen die een angststoornis hebben gebruiken vaak antidepressiva.

Nadere informatie

Vroegtijdige interventies in de Belgische context: onderzoek en perspectieven

Vroegtijdige interventies in de Belgische context: onderzoek en perspectieven Vroegtijdige interventies in de Belgische context: onderzoek en perspectieven Herbert Roeyers Onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen HGR-CSS Brussel, 20 juni 2014 Vroegtijdige interventie bij kinderen

Nadere informatie

Inclusie criteria Ja Nee. 3. Is de patiënt in staat om naar de polikliniek te komen voor de follow-up? O O

Inclusie criteria Ja Nee. 3. Is de patiënt in staat om naar de polikliniek te komen voor de follow-up? O O In- en exclusie criteria Visite datum: _2_ _0_ In- en exclusie criteria Inclusie criteria Ja Nee 1. eapr voor primair rectumcarcinoom gepland 2. Preoperatieve radiotherapie gepland of reeds ondergaan 3.

Nadere informatie

Angstbehandeling bij kinderen met en zonder autisme spectrum stoornis. Dr. F.J.A. (Bonny) van Steensel Universiteit van Amsterdam UvA minds

Angstbehandeling bij kinderen met en zonder autisme spectrum stoornis. Dr. F.J.A. (Bonny) van Steensel Universiteit van Amsterdam UvA minds Angstbehandeling bij kinderen met en zonder autisme spectrum stoornis Dr. F.J.A. (Bonny) van Steensel Universiteit van Amsterdam UvA minds Rol van ouders in angstbehandeling? Geen verschil kind vs gezinsgerichte

Nadere informatie

Multidimensionele familietherapie

Multidimensionele familietherapie 65 Multidimensionele familietherapie Een systeemtherapie voor probleemgedrag van adolescenten Adolescenten hier ook jongeren genoemd staan voor veeleisende ontwikkelingstaken en voor keerpunten in hun

Nadere informatie

Onderzoek naar de effectiviteit van de residentieel geïntegreerde behandeling voor patiënten met een dubbeldiagnose

Onderzoek naar de effectiviteit van de residentieel geïntegreerde behandeling voor patiënten met een dubbeldiagnose Onderzoek naar de effectiviteit van de residentieel geïntegreerde behandeling voor patiënten met een dubbeldiagnose Prof. Sabbe (CAPRI UA) Malone Maureen (CAPRI UA) Overzicht Definities Onderzoeksvragen

Nadere informatie

Behandeling van eerste psychose (waar de richtlijn niet over spreekt) Dr H.J. Gijsman, psychiater Hoofd Zorgprogramma Psychose Pro Persona

Behandeling van eerste psychose (waar de richtlijn niet over spreekt) Dr H.J. Gijsman, psychiater Hoofd Zorgprogramma Psychose Pro Persona Behandeling van eerste psychose (waar de richtlijn niet over spreekt) Dr H.J. Gijsman, psychiater Hoofd Zorgprogramma Psychose Pro Persona Environment Genotype Phenotype Omgeving Gen Psychose Omgeving

Nadere informatie

Nationale Dyslexie Conferentie 3 april 2013. Dyslexie, Emotioneel welbevinden en Schoolverzuim handvatten voor signalering, diagnostiek en begeleiding

Nationale Dyslexie Conferentie 3 april 2013. Dyslexie, Emotioneel welbevinden en Schoolverzuim handvatten voor signalering, diagnostiek en begeleiding Nationale Dyslexie Conferentie 3 april 2013 Dyslexie, Emotioneel welbevinden en Schoolverzuim handvatten voor signalering, diagnostiek en begeleiding Nouchka Tick 1 Thea Vogelaar 2 1 Senior Onderzoeker,

Nadere informatie

CATCH-studie Cocaine Addiction Treatments to improve Control and reduce Harm Resultaten tot nu toe

CATCH-studie Cocaine Addiction Treatments to improve Control and reduce Harm Resultaten tot nu toe CATCH-studie Cocaine Addiction Treatments to improve Control and reduce Harm Resultaten tot nu toe Mascha Nuijten 1 Peter Blanken 1 Wim van den Brink 2 Vincent Hendriks 1 1 Brijder Onderzoek (PARC); 2

Nadere informatie

COMET voor negatief zelfbeeld

COMET voor negatief zelfbeeld VGCt-congres, 17 november 2011 Maaike Maarsingh Gezondheidszorgpsycholoog Psychotherapeut i.o. PsyQ Haaglanden Depressie Ambulant Inhoud 1. 2. bij depressie 3. bij depressie 4. 5. s Inhoud 1. 2. bij depressie

Nadere informatie

De begeleiding bij chronische angst en depressie (resultaten van de ZemCAD studie)

De begeleiding bij chronische angst en depressie (resultaten van de ZemCAD studie) Improving Mental Health by Sharing Knowledge De begeleiding bij chronische angst en depressie (resultaten van de ZemCAD studie) Jan Spijker, Maringa de Weerd, Henny Sinnema, Bauke Koekkoek, Ton van Balkom,

Nadere informatie

Dynamisch overzicht. Psychologische interventies GGZ. Dynamisch overzicht psychologische interventies GGZ 2016 Pagina 1

Dynamisch overzicht. Psychologische interventies GGZ. Dynamisch overzicht psychologische interventies GGZ 2016 Pagina 1 Dynamisch overzicht Psychologische interventies GGZ Dynamisch overzicht psychologische interventies GGZ 2016 Pagina 1 Dynamisch overzicht psychologische interventies GGZ U heeft een Basisverzekering bij

Nadere informatie

Geestelijke gezondheid in de 21 ste eeuw

Geestelijke gezondheid in de 21 ste eeuw Geestelijke gezondheid in de 21 ste eeuw Stand van zaken en uitdagingen voor de toekomst Prof. Dr. Ronny Bruffaerts Universitair Psychiatrisch Centrum Katholieke Universiteit Leuven Onze GGZ anno 2014

Nadere informatie

De implementatie van MDFT

De implementatie van MDFT De implementatie van MDFT bij Spirit in Amsterdam Procesevaluatie over de periode 2010-2011 Kenniscentrum Maatschappij en Recht Lectoraat Implementatie in de Jeugdzorg creating tomorrow Leonieke Boendermaker

Nadere informatie

THE COMPREHENSIVE ASSESSMENT OF AT-RISK MENTAL STATE CAARMS - TRAINING. No financial disclosure.

THE COMPREHENSIVE ASSESSMENT OF AT-RISK MENTAL STATE CAARMS - TRAINING. No financial disclosure. THE COMPREHENSIVE ASSESSMENT OF AT-RISK MENTAL STATE CAARMS - TRAINING drs. Helga Ising PARNASSIA, DEN HAAG dr. Judith Rietdijk DIJK EN DUIN, ZAANDAM No financial disclosure. RELEVANTIE VROEGHERKENNING:

Nadere informatie

Analyse van de informatie in de dossiers van de jeugdrechtbank met focus op minderjarigen met psychiatrische stoornissen.

Analyse van de informatie in de dossiers van de jeugdrechtbank met focus op minderjarigen met psychiatrische stoornissen. Analyse van de informatie in de dossiers van de jeugdrechtbank met focus op minderjarigen met psychiatrische stoornissen Sofie Merlevede 1 Jeugdrechtbank dossiers Belang van de dossiers Beslissingsprocessen

Nadere informatie

Partnerschap van de familie in de behandeling. Het investeren in de kracht van naastbetrokkenen René Keet

Partnerschap van de familie in de behandeling. Het investeren in de kracht van naastbetrokkenen René Keet Partnerschap van de familie in de behandeling Het investeren in de kracht van naastbetrokkenen René Keet Interventie doelen EPA (parallelle zorg) persoonlijk herstel nastreven psychiatrische symptomen

Nadere informatie

Therapie, Counselling en Coaching

Therapie, Counselling en Coaching Informed Consent Therapie, Counselling en Coaching Wij werken volgens de beroepscode van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). Informatie hierover kunt u vinden op de website van het NIP: www.psynip.nl

Nadere informatie