Symbiose tussen cognitievegedragstherapie. Het voorbeeld van MDFT. Henk Rigter

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Symbiose tussen cognitievegedragstherapie. Het voorbeeld van MDFT. Henk Rigter"

Transcriptie

1 Symbiose tussen cognitievegedragstherapie en systeemtherapie Het voorbeeld van MDFT Henk Rigter

2 Effectief bij praktisch elke aandoening, stoornis, probleemgedrag. Een panacee. Alle CGT op een hoop gegooid: metaanalyses Onderscheid nodig? Werkzame ingrediënten?

3 Bij adolescenten is het beeld minder duidelijk. CGT werkt bij hen, maar wisselvallig en niet al te sterk. (Waarom?) Bron opnieuw: vele meta-analyses.

4 Volgens enkele tientallen metaanalyses: Effectiviteit systeemtherapie = *** Effectiviteit CGT = *, met hangen en wurgen Aanbevolen bronnen: Publicaties van Alan Carr (Ierland) en Kirsten von Sydow Duitsland).

5 Systeemtherapie helpt bij jongeren (ook kinderen) met: Stoornissen in slapen, eten, hechting ADHD, depressie, gedragsstoornis Trauma door verwaarlozing en misbuik Probleemgedrag als verslaving en criminaliteit

6 Systeemtherapie lijkt een panacee (bij jongeren), net als CGT (bij volwassenen). Ook hier de vraag: wat zijn de werkzame ingrediënten?

7 Een intermezzo: Hoe moet je adolescenten behandelen voor een cannabisstoornis?

8 Wens van vijf West-Europese overheden Grondige literatuuranalyse Expertbijeenkomst in Brussel

9 MDFT (Multidimensionele familietherapie) is een systeemtherapie voor jongeren als individu maar ook als lid van een gezin en andere systemen. 14 randomized controlled trials (RCTs) Evidence based volgens vele autoriteiten

10 Sessies: Met de jongere alleen Met de 1 of 2 ouders alleen Met het gezin Met personen van buiten erbij

11 Het Europese evaluatieonderzoek werd INCANT genoemd: de International Need for Cannabis Treatment studie. INCANT liep van 2006 tot 2010.

12 De 5 landen verschilden in behandelcultuur. Van counseling tot cognitieve-gedragstherapie (CGT). Maar: in de praktijk was de gebruikelijke zorg altijd individuele psychotherapie (IP) = sessies met vooral de jongere. Wij kozen IP als vergelijkingsbehandeling voor INCANT.

13 Een randomized controlled trial (RCT) met sites (locaties) in België, Duitsland, Frankrijk, Nederland en Zwitserland Twee condities: MDFT en IP Geplande duur van de behandeling: 6 maanden

14 CHU Brugmann Brussel Parnassia/ Jutters Den Haag Phénix Genève Therapieladen Berlijn Montsouris/ CEDAT Parijs

15 Gerandomiseerd (n=450) MDFT (n=212) IP (n=238) Vervolgmetingen 3m, 6m, 9m, 12m In het onderzoek gebleven (n=190; 90%) In het onderzoek gebleven (n=211; 89%)

16 Adolescenten tussen 13 en 18 jaar - Met een cannabisstoornis (afhankelijkheid; misbruik) - Met minstens één ouder die meedeed Noot: Grote gelijkenis met de populatie in de praktijk. MDFT wordt in de praktijk echter ook ingezet bij andere gedragsproblematiek.

17 Jongen: 85% Gemiddelde leeftijd 16,3 jaar Allochtoon: 40% Meestal thuiswonend (87%) en schoolgaand (75%) Afhankelijk van cannabis: 82% Alcoholstoornis: 42% Arrestatie laatste 3 maanden: 33%

18 In behandeling blijven = percentage gevallen [adolescenten, ouders] die de behandeling accepteerden en afmaakten Primaire uitkomsten [= gerelateerd aan cannabis] Secundaire uitkomsten (niet vandaag)

19 Oranje = MDFT; blauw = IP

20 Bij MDFT hielden de gezinsleden de behandeling (veel) beter vol dan bij IP. Dit zagen wij op elke locatie.

21 Aanwezigheid van een cannabisstoornis Totaal aantal symptomen van cannabisafhankelijkheid Aantal dagen van cannabisgebruik in de laatste 3 maanden

22 baseline MDFT 12 maanden IP

23 Bij de baselinemeting voldeed meer dan 80% van de jongeren aan de criteria voor de diagnose cannabisafhankelijkheid. In de loop van het jaar nam de frequentie van die diagnose af, zowel bij MDFT als IP. MDFT deed het beter dan IP. De effectgrootte was behoorlijk, d = 0,65.

24 INCANT en ander onderzoek bij adolescenten: systeemtherapie doet het beter dan CGT. Maar besef: CGT is vaak onderdeel van systeemtherapie. Systeemtherapie is als een spons (terecht).

25 Verhoging van de motivatie om behandeling te accepteren en af te maken (uiterst werkzaam behandelingrediënt; Kees) Psycho-educatie Relapse prevention Beheersing woedeaanvallen

26 Zoals de neushoorn en de ossenpikker. Vooral bij jongeren met meervoudige, zwaardere problematiek. Onderzoek naar werkzame behandelingrediënten zal het idee van symbiose ongetwijfeld verder ondersteunen. Dank u!

INCANT de International Cannabis Need for Treatment studie

INCANT de International Cannabis Need for Treatment studie INCANT de International Cannabis Need for Treatment studie Henk Rigter, Craig Henderson, Isidore Pelc, Peter Tossmann, Olivier Phan, Vincent Hendriks, Michael Schaub, Cindy Rowe Ministeries van Volksgezondheid

Nadere informatie

INCANT. International Cannabis Need of Treatment Study. België, Duitsland, Frankrijk, Nederland, Zwitserland

INCANT. International Cannabis Need of Treatment Study. België, Duitsland, Frankrijk, Nederland, Zwitserland INCANT International Cannabis Need of Treatment Study 2006 2010 België, Duitsland, Frankrijk, Nederland, Zwitserland Het onderzochte behandelprogramma MDFT Multidimensional Family Therapy Gericht op adolescenten

Nadere informatie

Nieuwsbrief MDFT Academie

Nieuwsbrief MDFT Academie Nieuwsbrief MDFT Academie Juli 2011 Henk Rigter Christa Rijswijk Nieuwsbrief juli 2011 Inhoud Nieuwsbrief juli 2011 1 MDFT definitief erkend 1 MDFT effectief in Europees INCANT-onderzoek 2 Nieuwe module

Nadere informatie

CJDATS Federal Partners Briefing 7/29/2008

CJDATS Federal Partners Briefing 7/29/2008 Wat moeten scholen doen met moeilijke pubers? Henk Rigter Stichting Jeugdinterventies/MDFT Academie Systeem = sociale groep. Gezin; vrienden; school/werk; clubs; justitie Een goede systeemtherapie is MDFT:

Nadere informatie

Studie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling

Studie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling Evidence tabel bij ADHD in kinderen en adolescenten (studies naar adolescenten met ADHD en ) Auteurs, Gray et al., 2011 Thurstone et al., 2010 Mate van bewijs A2 A2 Studie type Populatie Patiënten kenmerken

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra

Nadere informatie

Vroeginterventie via het internet voor depressie en angst

Vroeginterventie via het internet voor depressie en angst Samenvatting 141 Vroeginterventie via het internet voor depressie en angst Hoofdstuk 1 is de inleiding van dit proefschrift. Internetbehandeling voor depressie en angst is bewezen effectief. Dit opent

Nadere informatie

Van Richtlijn naar Individu. Wim Veling, UMCG

Van Richtlijn naar Individu. Wim Veling, UMCG Van Richtlijn naar Individu Wim Veling, UMCG Disclosure Potentiële belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven: Geen. Overig: voorzitter Werkgroep Zorgstandaard Psychose

Nadere informatie

Gezinsbehandeling in en via JJI s. Henk Rigter Erasmus MC Curium MDFT Academie

Gezinsbehandeling in en via JJI s. Henk Rigter Erasmus MC Curium MDFT Academie Gezinsbehandeling in en via JJI s Henk Rigter Erasmus MC Curium MDFT Academie Drie systeemtherapieën in Nederland Erkend door de Erkenningscommissie Justitie FFT; MST; MDFT Alle drie ambulante behandelprogramma

Nadere informatie

Randomized controlled trials

Randomized controlled trials Randomized controlled trials Er zijn vijf RCT s naar het effect van MDFT afgerond. Twee lopen er nog, waaronder INCANT in West-Europa. De RCT s betroffen als regel de praktijk van alledag. Wat gemeten

Nadere informatie

The Systematic Activation Method: a Nursing Intervention study for patients with Late Life Depression.

The Systematic Activation Method: a Nursing Intervention study for patients with Late Life Depression. The Systematic Activation Method: a Nursing Intervention study for patients with Late Life Depression. Samenvatting De prevalentie van een ernstige depressie op latere leeftijd varieert tussen de 1 en

Nadere informatie

Multidimensionele familietherapie in West-Europa voor jongeren met cannabisproblemen

Multidimensionele familietherapie in West-Europa voor jongeren met cannabisproblemen Multidimensionele familietherapie in West-Europa voor jongeren met cannabisproblemen Evaluatie van een Europees project Henk Rigter * Dit artikel gaat over een behandelprogramma voor adolescenten die verslavingsgedrag

Nadere informatie

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari

Nadere informatie

ADHD Centrum & behandelvormen

ADHD Centrum & behandelvormen ADHD Centrum & behandelvormen Hanneke van Aalst GZ-psycholoog/Orthopedagoog- Generalist 21 oktober 2016 Symposium ADHD 1 Psychologische theorie Genetisch Biologisch (Medicatie) Omgeving (Ouder/leerkracht

Nadere informatie

WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE?

WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE? WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE? Onderwerp: Hoe lees ik een wetenschappelijk artikel? Marjolein Snaterse, docent/onderzoeker Faculteit Gezondheid, Hogeschool van Amsterdam TOCH MAAR WEER: EVIDENCE BASED PRACTICE

Nadere informatie

in hoofdstuk 1 wordt een algemene inleiding voor die proefschrift gepresenteerd. De gebruikte termen worden beschreven en sleutelbegrippen worden

in hoofdstuk 1 wordt een algemene inleiding voor die proefschrift gepresenteerd. De gebruikte termen worden beschreven en sleutelbegrippen worden samenvatting samenvatting in hoofdstuk 1 wordt een algemene inleiding voor die proefschrift gepresenteerd. De gebruikte termen worden beschreven en sleutelbegrippen worden geïntroduceerd. Na een korte

Nadere informatie

Psychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD

Psychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD Psychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD Gertrude van den Brink, arts onderzoeker kinder MDL Erasmus MC Sophia Prof. J.C. Escher, kinderarts maag-darm-leverziekten CCUVN Familiedag, 20-10-2018

Nadere informatie

1. Soorten onderzoek. Randomized controlled trials

1. Soorten onderzoek. Randomized controlled trials 1. Soorten onderzoek MDFT is bestudeerd in vier soorten onderzoek: Randomized controlled trials (RCT s). In RCT s worden de proefpersonen volgens lot toegewezen aan de experimentele (MDFT) of de controleconditie

Nadere informatie

Nieuwsbrief MDFT Academie

Nieuwsbrief MDFT Academie Maart 2012 Nieuwsbrief MDFT Academie Nieuwsbrief Maart 2012 Zorginstellingen in Nederland moeten drastisch bezuinigen. Je zou denken dat instellingen dan niemand meer laten opleiden in MDFT. De werkelijkheid

Nadere informatie

Motiveren. Kees Mos SJI/MDFT Academy Europe Palmhuis, Den Haag FC Teylingereind, Sassenheim. VGCt-congres 15 November 2013

Motiveren. Kees Mos SJI/MDFT Academy Europe Palmhuis, Den Haag FC Teylingereind, Sassenheim. VGCt-congres 15 November 2013 Motiveren Kees Mos SJI/MDFT Academy Europe Palmhuis, Den Haag FC Teylingereind, Sassenheim VGCt-congres 15 November 2013 Motivatie belangrijke factor voor gedragsverandering gebrekkige motivatie is knelpunt

Nadere informatie

Zorgpad Intake. Aanmelding. Eerste gesprek door behandelaar. Bespreking in team. Psychodiagnostische screening (tweede intake)

Zorgpad Intake. Aanmelding. Eerste gesprek door behandelaar. Bespreking in team. Psychodiagnostische screening (tweede intake) Zorgpad Intake Aanmelding Verwijzing via huisarts, school of jeugdinstelling Aanmelding Bespreking Team Er vindt wekelijks multidisciplinair overleg plaats, waarbij nieuwe aanmeldingen en lopende trajecten

Nadere informatie

Jaap Chrisstoffels Symposium 2017

Jaap Chrisstoffels Symposium 2017 Jaap Chrisstoffels Symposium 2017 Vergroten van regulatievaardigheden bij meervoudig interpersoonlijk getraumatiseerde adolescenten: Vóór, dóór of EN na na PTSS-behandeling? Rik Knipschild, GZ-psycholoog,

Nadere informatie

Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie?

Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie? Nijmeegs Kenniscentrum Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie? Jan-Frederic Wiborg, Jose van Bussel, Agaat van Dijk, Gijs Bleijenberg, Hans

Nadere informatie

Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct

Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Kate Sitnikova 8 november 2018 Amsterdam UMC Locatie VUmc Afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde Sheet

Nadere informatie

Nieuwe evidentie voor werkzame interventies in de verslavingszorg

Nieuwe evidentie voor werkzame interventies in de verslavingszorg Nieuwe evidentie voor werkzame interventies in de verslavingszorg Enkele resultaten van een recente achtergrondstudie van de NDM André van Gageldonk, Geeske Hoogenboezem, Toine Ketelaars Hulp bij probleemgebruik

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch)

Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) Depressieve stoornissen zijn wijdverspreid, hebben nadelige gevolgen voor de kwaliteit van leven van patiënten en hun familieleden. Deze stoornissen worden geassocieerd

Nadere informatie

Depressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie,

Depressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie, Depressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie, 21-6-2017 Jan Spijker, psychiater, hoogleraar Chronische Depressie, Radboud Universiteit Nijmegen hoofd programma depressie Pro Persona, Nijmegen Indeling

Nadere informatie

De medicamenteuze behandeling van ADHD en verslaving bij adolescenten.

De medicamenteuze behandeling van ADHD en verslaving bij adolescenten. De medicamenteuze behandeling van ADHD en verslaving bij adolescenten. Joanneke van der Nagel, psychiater, Tactus Verslavingszorg, Enschede Pieter-Jan Carpentier, psychiater, Reinier van Arkel groep, s-hertogenbosch

Nadere informatie

Je bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014

Je bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014 Je bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014 Comorbiditeit: Voorkomen van verschillende stoornissen bij 1 persoon. Dubbele diagnose: Verslaving (afhankelijkheid en misbruik

Nadere informatie

Het kan! Cognitieve gedragstherapie bij mensen met een verstandelijke beperking

Het kan! Cognitieve gedragstherapie bij mensen met een verstandelijke beperking Het kan! Cognitieve gedragstherapie bij mensen met een verstandelijke beperking VGCT najaarscongres, november 2015 Sonja Schaffner & Endang Siebert-Rizzi Vraag1: Wanneer spreek je van een verstandelijke

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het

Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het Samenvatting Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het individu als op populatieniveau. Effectieve

Nadere informatie

Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe?

Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe? Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe? Effecten en Werkingsmechanismes van Cognitieve Therapie en Interpersoonlijke Therapie voor Depressie Dr. Lotte Lemmens Maastricht University Psychotherapie

Nadere informatie

When Things are Getting out of Hand. Prevalence, Assessment, and Treatment of Substance Use Disorder(s) and Violent Behavior F.L.

When Things are Getting out of Hand. Prevalence, Assessment, and Treatment of Substance Use Disorder(s) and Violent Behavior F.L. When Things are Getting out of Hand. Prevalence, Assessment, and Treatment of Substance Use Disorder(s) and Violent Behavior F.L. Kraanen Samenvatting Criminaliteit is een belangrijk probleem en zorgt

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nicotine en alcohol kunnen de placenta passeren en zo het risico op nadelige uitkomsten voor het ongeboren kind verhogen. Stoppen met roken en alcoholgebruik tijdens de zwangerschap lijkt vanzelfsprekend,

Nadere informatie

Behandeling van verslaving en comorbiditeit. de Noord Nederlandse ervaring

Behandeling van verslaving en comorbiditeit. de Noord Nederlandse ervaring Behandeling van verslaving en comorbiditeit de Noord Nederlandse ervaring Gent 14 nov2014 Primaire problematiek naar voorkomen in bevolking en % in behandeling 1 Setting van hulp in VZ VNN 34 ambulante

Nadere informatie

Factsheet Fivoor 2017

Factsheet Fivoor 2017 Factsheet Fivoor 2017 Fivoor is het samenwerkingsverband van Palier (onderdeel van de Parnassia Groep), Aventurijn (onderdeel Altrecht GGZ) en FPC de Kijvelanden. Ook FPC Gent maakt deel uit van Fivoor.

Nadere informatie

Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met

Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met Autismespectrumstoornissen: ADASS Achtergrond ADASS Veelvuldig voorkomen van

Nadere informatie

Internetbehandeling voor depressie bij MS: een pilotstudie

Internetbehandeling voor depressie bij MS: een pilotstudie Internetbehandeling voor depressie bij MS: een pilotstudie Rosa Boeschoten, MSc promovendus/psycholoog Projectleden: Dr. P. van Oppen Prof. dr. J. Dekker Prof. dr. B. Uitdehaag Prof. dr. P. Cuijpers Prof.

Nadere informatie

Mindfulness binnen de (psycho) oncologie. Else Bisseling, 16 mei 2014

Mindfulness binnen de (psycho) oncologie. Else Bisseling, 16 mei 2014 Mindfulness binnen de (psycho) oncologie Else Bisseling, 16 mei 2014 (Online) Mindfulness-Based Cognitieve Therapie voor kankerpatiënten. (Cost)effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT)

Nadere informatie

Wat biedt Fivoor? Voor wie? Wat is het resultaat? Wat betekent Fivoor?

Wat biedt Fivoor? Voor wie? Wat is het resultaat? Wat betekent Fivoor? Factsheet is de fusieorganisatie van Palier (onderdeel van de Parnassia Groep), Aventurijn (onderdeel Altrecht GGZ) en FPC de Kijvelanden. Ook FPC Gent en FPC Antwerpen maken deel uit van. = + + Wat biedt?

Nadere informatie

Voor kinderen en jongeren met een complex trauma. Polikliniek Haaglanden

Voor kinderen en jongeren met een complex trauma. Polikliniek Haaglanden Voor kinderen en jongeren met een complex trauma. Polikliniek Haaglanden Diagnose en behandeling bij complex trauma. Intermetzo Polikliniek Haaglanden Intermetzo Polikliniek Haaglanden in Voorburg diagno

Nadere informatie

Ralph Kupka Hoogleraar Bipolaire Stoornissen VU Medisch Centrum, Amsterdam

Ralph Kupka Hoogleraar Bipolaire Stoornissen VU Medisch Centrum, Amsterdam Richtlijnen, Zorgstandaarden en Generieke Modules: hulpmiddelen op weg naar Goede Zorg Ralph Kupka Hoogleraar Bipolaire Stoornissen VU Medisch Centrum, Amsterdam GGZ ingeest, Amsterdam Altrecht GGZ, Utrecht

Nadere informatie

samenvatting Opzet van het onderzoek

samenvatting Opzet van het onderzoek 167 Angst en depressie komen vaak voor bij kinderen. Angst en depressie beïnvloeden niet alleen het huidige welbevinden van kinderen, maar kunnen ook een negatieve invloed hebben op hun verdere leven.

Nadere informatie

Zorgvorm Doelgroep Problematiek Hulp Duur Financiering

Zorgvorm Doelgroep Problematiek Hulp Duur Financiering Timon helpt kinderen, jongeren, (jong)volwassenen en gezinnen bij problemen met opvoeden en opgroeien op weg naar zelfstandigheid en volwassenheid. Timon biedt Ambulante hulpverlening in de thuissituatie

Nadere informatie

Eliane Duvekot. Eliane Duvekot

Eliane Duvekot. Eliane Duvekot Eliane Duvekot Eliane Duvekot Gezinsinterventies Het belang van een focus René Keet, psychiater GGZ Noord Holland Noord AMC Inhoud presentatie Psychosociale interventies bij schizofrenie Gezinsinterventies

Nadere informatie

Patricia van Oppen De impact van depressie op de behandeling van de Obsessieve compulieve Stoornis op lange termijn

Patricia van Oppen De impact van depressie op de behandeling van de Obsessieve compulieve Stoornis op lange termijn Patricia van Oppen De impact van depressie op de behandeling van de Obsessieve compulieve Stoornis op lange termijn 9 november 2012 VU Medisch Centrum/GGZinGeest/Amsterdam Patricia van Oppen 1 Presentatie

Nadere informatie

PsyAlite Klachten / stoornissen) l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

PsyAlite Klachten / stoornissen) l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l PsyAlite Ledenlijst dhr. W. Instituut voor RET 2011gk1r@planet.nl www.ret-instituut.nl mw. M.J. Psychologenpraktijk Lammenschans m.j.boersma@planet.nl www.praktijklammenschans.nl mw. E.F. de Psychologenpraktijk

Nadere informatie

Samenvatting. BurcIn Ünlü Ince. Recruiting and treating depression in ethnic minorities: the effects of online and offline psychotherapy

Samenvatting. BurcIn Ünlü Ince. Recruiting and treating depression in ethnic minorities: the effects of online and offline psychotherapy Samenvatting 194 Dit proefschrift start met een algemene inleiding in hoofdstuk 1 om een kader te scheppen voor de besproken artikelen. Migratie is een historisch fenomeen die vaak resulteert in verbeterde

Nadere informatie

EVIDENCE BASED WERKEN MET E-HEALTH: BIJ ELKE CLIËNT? PROF. DR. ANNEMIEKE VAN STRATEN

EVIDENCE BASED WERKEN MET E-HEALTH: BIJ ELKE CLIËNT? PROF. DR. ANNEMIEKE VAN STRATEN EVIDENCE BASED WERKEN MET E-HEALTH: BIJ ELKE CLIËNT? PROF. DR. ANNEMIEKE VAN STRATEN 2 Hoogleraar Klinische Psychologie VU POH- GGZ in huisartsenpraktijk 3 E-health Wat bedoel ik daarmee? 4 Uitgangspunt:

Nadere informatie

Behandeling en onderwijs in één. Dagbehandeling Aquamarijn

Behandeling en onderwijs in één. Dagbehandeling Aquamarijn Behandeling en onderwijs in één. Dagbehandeling Aquamarijn Sommige kinderen zijn vastgelopen in het onderwijs. Kinder- en jeugdpsychiatrische dagbehandeling Sommige kinderen hebben zoveel problemen, dat

Nadere informatie

Samenvatting 21580_rietdijk F.indd :09

Samenvatting 21580_rietdijk F.indd :09 Samenvatting 21580_rietdijk F.indd 161 10-02-12 15:09 People at ultra high risk for psychosis Schizofrenie en aanverwante psychotische stoornissen hebben grote negatieve gevolgen voor het sociaal en psychisch

Nadere informatie

Ontwikkelingen en dilemma s rond de effectiviteit van traumabehandeling. Prof. dr. Rolf Kleber Zwolle, 4 november 2016

Ontwikkelingen en dilemma s rond de effectiviteit van traumabehandeling. Prof. dr. Rolf Kleber Zwolle, 4 november 2016 Ontwikkelingen en dilemma s rond de effectiviteit van traumabehandeling Prof. dr. Rolf Kleber Zwolle, 4 november 2016 Via Invoegen Koptekst en Voettekst invoegen Subafdeling Titel van

Nadere informatie

Vroegdetectie in de GGZ

Vroegdetectie in de GGZ Vroegdetectie in de GGZ Workshopronde 1 Workshop 1 Preventieve Zorg Coördinatie voor gezinnen van ouders met psychiatrische problemen Henny Wansink, stafmedewerker specialismevorming, Parnassia Academie;

Nadere informatie

Kajak Congres Psychiatrie en LVB

Kajak Congres Psychiatrie en LVB WERKEN AAN SAMENSPEL Kajak Congres Psychiatrie en LVB Sammy Roording, Klinisch neuropsycholoog Karakter, Zorglijn LVB Ede/Apeldoorn s.roording@karakter.com Muntgebouw Utrecht, 17 mei 2018 pagina 1 INVENTARISATIE

Nadere informatie

Multidimensionele Familie Therapie. Veelplegers en MDFT. Kees Mos, Teylingereind en De Jutters

Multidimensionele Familie Therapie. Veelplegers en MDFT. Kees Mos, Teylingereind en De Jutters MDFT Multidimensionele Familie Therapie Veelplegers en MDFT Rianne Laros, Timon Kees Mos, Teylingereind en De Jutters Multidimensionele Familie Therapie University of Miami, Miller school: sinds 1985 Erasmus

Nadere informatie

Verslaving en comorbiditeit

Verslaving en comorbiditeit Verslaving en comorbiditeit Wat is de evidentie? Dr. E. Vedel, Jellinek, Arkin 18 november 2014 Comobiditeitis hot 1 Jellinek onderzoek comorbiditeit Verslaving & persoonlijkheid, 1997 Verslaving & ADHD,

Nadere informatie

Samenvatting SAMENVATTING Hoofdstuk 1 is de algemene introductie over de inhoud van dit proefschrift. Depressie en angststoornissen zijn de meest voorkomende psychische stoornissen en brengen een grote

Nadere informatie

Factsheet Fivoor 2017

Factsheet Fivoor 2017 Factsheet Fivoor 2017 Fivoor is het samenwerkingsverband van Palier (onderdeel van de Parnassia Groep), Aventurijn (onderdeel Altrecht GGZ) en FPC de Kijvelanden. Ook FPC Gent maakt deel uit van Fivoor.

Nadere informatie

WHITEPAPER ONDERZOEK GGZ RIVIERDUINEN. rivierduinen.nl

WHITEPAPER ONDERZOEK GGZ RIVIERDUINEN. rivierduinen.nl WHITEPAPER ONDERZOEK GGZ RIVIERDUINEN rivierduinen.nl ONDERZOEK BIJ GGZ RIVIERDUINEN Wetenschappelijk onderzoek draagt bij aan de ontwikkeling van diagnostiek en behandeling. Jaarlijks stelt GGZ Rivierduinen

Nadere informatie

Psychotherapie. Domus Medica 12 april 2017

Psychotherapie. Domus Medica 12 april 2017 Psychotherapie Domus Medica 12 april 2017 Dr. Christy Sempels Psychiater-Psychoanalytisch psychotherapeut Afdelingspsychiater (GO en SBR) UPC ST Kamillus Bierbeek Mobiele 2B Team Oude Baan Leuven Lid sectie

Nadere informatie

PsyAlite Klachten / stoornissen) Schillhorn van Veen. Bruijne- de Jonge. Knetsch-Schipper. Onel-Kriele. Steeneveld. Meeuwisse. Heemskerk Herrewijn

PsyAlite Klachten / stoornissen) Schillhorn van Veen. Bruijne- de Jonge. Knetsch-Schipper. Onel-Kriele. Steeneveld. Meeuwisse. Heemskerk Herrewijn PsyAlite Ledenlijst dhr. W. Backx Instituut voor RET 2011gk1r@planet.nl www.ret-instituut.nl mw. M.J. Psychologenpraktijk Lammenschans m.j.boersma@planet.nl www.praktijklammenschans.nl mw. E.F. de Psychologenpraktijk

Nadere informatie

HOOFDSTUK 1: INLEIDING

HOOFDSTUK 1: INLEIDING 168 Samenvatting 169 HOOFDSTUK 1: INLEIDING Bij circa 13.5% van de ouderen komen depressieve klachten voor. Met de term depressieve klachten worden klachten bedoeld die klinisch relevant zijn, maar niet

Nadere informatie

CGt binnen de ambulante forensische GGz: nieuwe ontwikkelingen

CGt binnen de ambulante forensische GGz: nieuwe ontwikkelingen CGt binnen de ambulante forensische GGz: nieuwe ontwikkelingen Achtergrond symposium Criminaliteit heeft grote gevolgen voor samenleving: -Fysieke verwondingen -Psychische klachten -Materiële schade -Kosten:

Nadere informatie

Specialistische GGZ-zorg voor kinderen en jongeren.

Specialistische GGZ-zorg voor kinderen en jongeren. Specialistische GGZ-zorg voor kinderen en jongeren. Polikliniek Almelo Oog voor het kind als geheel. Diagnostiek en behandeling Polikliniek Almelo is een polikliniek voor specialistische GGZ-zorg. Wij

Nadere informatie

Evidence piramide. Gecontroleerde studies. Welk studie type? 19/02/2013. 3 me ta.eu. Niet dezelfde piramide voor elke vraag. me ta.eu. me ta.

Evidence piramide. Gecontroleerde studies. Welk studie type? 19/02/2013. 3 me ta.eu. Niet dezelfde piramide voor elke vraag. me ta.eu. me ta. Niet dezelfde piramide voor elke vraag Evidence piramide Gecontroleerde studies Welk studie type? 3 1 Effect van roken op longkaner Richard Doll 1951: prospectieve studie 2/3 mannelijke Britse artsen Goede

Nadere informatie

Gedragsactivatie GGZ Noord-Holland-Noord

Gedragsactivatie GGZ Noord-Holland-Noord Gedragsactivatie GGZ Noord-Holland-Noord Wij zijn daar waar onze klant wil slagen 11 april 2019 Leadexpert netwerk depressie Remco Hartman Agenda Doelstellingen vanuit expert netwerk depressie Zorgstandaard-herkenning

Nadere informatie

Toepasbaarheid en effectiviteit van behandeling voor angststoornissen in de eerste lijn. Christine van Boeijen

Toepasbaarheid en effectiviteit van behandeling voor angststoornissen in de eerste lijn. Christine van Boeijen Toepasbaarheid en effectiviteit van behandeling voor angststoornissen in de eerste lijn Christine van Boeijen Indeling presentatie Welke stoornissen Vooronderzoeken Hoofdonderzoeken Implementatie Welke

Nadere informatie

Wat zijn angststoornissen en hoe worden ze behandeld?

Wat zijn angststoornissen en hoe worden ze behandeld? NEDERLANDSE SAMENVATTING INTRODUCTIE Het vertrekpunt van dit proefschrift was een probleem dat in de klinische praktijk veel voorkomt. Mensen die een angststoornis hebben gebruiken vaak antidepressiva.

Nadere informatie

Doelgroepanalyse Centrum voor Trauma en Gezin

Doelgroepanalyse Centrum voor Trauma en Gezin Doelgroepanalyse Centrum voor en Gezin Efua Campbell & Inez Berends December 2013 PI Research is gevraagd om voor het Centrum voor en Gezin van de Bascule een doelgroepanalyse uit te voeren. Aan de hand

Nadere informatie

Behandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie

Behandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie Behandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie Dr Wencke de Wildt Directeur behandelzaken Jellinek GZ psycholoog VGCT 2016 Inhoud 15 jaar cognitieve

Nadere informatie

Science

Science Science Fiction ? No Mijlpalen in de behandeling van psychose Lieuwe de Haan, Zorglijn Vroege Psychose Uitvoeren wat we al weten Bron en disclaimer Waar kunnen we de meeste winst halen? I. Hoop II. Zelfvertrouwen

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 134 Nederlandse samenvatting De inleiding van dit proefschrift beschrijft de noodzaak onderzoek te verrichten naar interpersoonlijk trauma en de gevolgen daarvan bij jongeren in

Nadere informatie

Positieve Psychologie Interventies

Positieve Psychologie Interventies Positieve Psychologie Interventies PPI bij patiënten met bipolaire stoornis in de euthyme fase Melissa Chrispijn AIOS psychiatrie KenBiS Klinisch Wetenschappelijke Vergadering 16 december 2016 Inhoud Achtergrond

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie Cognitieve gedragstherapie Een succesvolle psychotherapie voor diverse emotionele stoornissen en problemen Afdeling Psychiatrie en Medische Psychologie Wat is Cognitieve Gedragstherapie? Cognitieve gedragstherapie

Nadere informatie

4. Als u bij vraag 3 'Anders' heeft ingevuld, geef dan hier aan, met een korte omschrijving erbij, om welke behandeling/ondersteuning het gaat.

4. Als u bij vraag 3 'Anders' heeft ingevuld, geef dan hier aan, met een korte omschrijving erbij, om welke behandeling/ondersteuning het gaat. Balans Enquête Heeft uw kind recentelijk de diagnose adhd/add gekregen, max. 24 maanden geleden, of zit u nog in een traject voor een diagnose, wilt u dan onderstaande enquête invullen? De uitkomsten van

Nadere informatie

Effectiviteit van de Wiet-Check

Effectiviteit van de Wiet-Check Improving Mental Health by Sharing Knowledge Effectiviteit van de Wiet-Check FADO 17 november 2011 Anouk de Gee Cannabis gebruik & jongeren Actueel gebruik (laatste maand) 5,3 % van 12-16 jarigen 20,7

Nadere informatie

Resultaten van de pilotstudie

Resultaten van de pilotstudie Resultaten van de pilotstudie Raphael Schulte, psychiater-psychotherapeut voorzitter werkgroep psychotherapie Achtergrond Lange traditie in Nederland: van Gent (1988), Honig (1992), Schulte (1994) Eerste

Nadere informatie

INTER-PSY Vechtdal Kliniek

INTER-PSY Vechtdal Kliniek Informatie voor verwijzers INTER-PSY Vechtdal Kliniek Polikliniek, deeltijdbehandeling en kliniek /opname Informatie voor verwijzers INTER-PSY Vechtdal Kliniek Algemene informatie INTER-PSY Vechtdal Kliniek

Nadere informatie

Positieve Psychologie Interventies

Positieve Psychologie Interventies Positieve Psychologie Interventies Positieve psychologie bij patiënten met bipolaire stoornis in de euthyme fase Melissa Chrispijn, AIOS psychiatrie/senior-onderzoeker SCBS Bipolaire stoornissen Jannis

Nadere informatie

Op weg naar getrapte zorg voor het chronisch vermoeidheidssyndroom: Een implementatie studie.

Op weg naar getrapte zorg voor het chronisch vermoeidheidssyndroom: Een implementatie studie. Op weg naar getrapte zorg voor het chronisch vermoeidheidssyndroom: Een implementatie studie. Margreet Worm-Smeitink 1, Lotte Bloot 1, Marcia Tummers 1, Saskia van Es 2, Michel Wensing 3, Hans Knoop 1

Nadere informatie

CHAPTER 9.2. Dutch summary (Samenvatting)

CHAPTER 9.2. Dutch summary (Samenvatting) CHAPTER 9.2 Dutch summary (Samenvatting) 180 TRAUMA-FOCUSED TREATMENT IN PSYCHOSIS PTSS behandeling bij psychose De belangrijkste doelstelling van dit proefschrift was het onderzoeken van de effectiviteit

Nadere informatie

Dr. M.G. Smits, neuroloog

Dr. M.G. Smits, neuroloog Diagnostiek en behandeling van biologische klok stoornissen bij pubers: ervaringen en consequenties Dr. M.G. Smits, neuroloog Ziekenhuis Gelderse Vallei Ede Polikliniek voor slaap-waak stoornissen en chronobiologie

Nadere informatie

Samenvatting. Effectiviteit van ergotherapie: stand van zaken

Samenvatting. Effectiviteit van ergotherapie: stand van zaken Samenvatting Effectiviteit van ergotherapie: stand van zaken Ergotherapie is een paramedisch beroep dat gericht is op het verbeteren van het zelfstandig functioneren door het individu in de voor die persoon

Nadere informatie

University of Groningen. ADHD & Addiction van Emmerik-van Oortmerssen, Katelijne

University of Groningen. ADHD & Addiction van Emmerik-van Oortmerssen, Katelijne University of Groningen ADHD & Addiction van Emmerik-van Oortmerssen, Katelijne IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please

Nadere informatie

Succes met geïntegreerde behandeling?

Succes met geïntegreerde behandeling? Succes met geïntegreerde behandeling? Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog Kenniscarrousel LEDD Utrecht, 18 april 2017 Dubbele problematiek Patiënten met een dubbele diagnose vallen vaak tussen

Nadere informatie

Waarom is het nuttig en prettig gezinsleden te betrekken bij uw behandeling?

Waarom is het nuttig en prettig gezinsleden te betrekken bij uw behandeling? Waarom is het nuttig en prettig gezinsleden te betrekken bij uw behandeling? Informatie voor mensen die hun probleem willen aanpakken 2 Waarom is het nuttig en prettig gezinsleden te betrekken bij uw behandeling?

Nadere informatie

Neurocognitief functioneren bij electroconvulsietherapie

Neurocognitief functioneren bij electroconvulsietherapie Neurocognitief functioneren bij electroconvulsietherapie Het belangrijkste doel van dit proefschrift was het bestuderen van de aard en de mate van veranderingen op meerdere domeinen van het neurocognitief

Nadere informatie

Individuele Rehabilitatiebenadering (IRB) IPS & IRB als voorbeelden van doelmatigheidsonderzoek. Individuele Plaatsing en Steun (IPS)

Individuele Rehabilitatiebenadering (IRB) IPS & IRB als voorbeelden van doelmatigheidsonderzoek. Individuele Plaatsing en Steun (IPS) IPS & IRB als voorbeelden van doelmatigheidsonderzoek Individuele Rehabilitatiebenadering (IRB) Jooske van Busschbach A. Dennis Stant 2 H. Michon 3 M van Vugt 3 W. Swildens 4. RGOc/UMCG, Hogeschool Windesheim

Nadere informatie

TERUGBETALING VAN PSYCHOTHERAPIE EN PSYCHOLOGISCHE BEGELEIDING door Partena Ziekenfonds

TERUGBETALING VAN PSYCHOTHERAPIE EN PSYCHOLOGISCHE BEGELEIDING door Partena Ziekenfonds TERUGBETALING VAN PSYCHOTHERAPIE EN PSYCHOLOGISCHE BEGELEIDING door Maart 2019 Het Vlaams Patiëntenplatform maakte een overzicht van de terugbetaling van psychotherapie en psychologische begeleiding per

Nadere informatie

Behandeling van persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen

Behandeling van persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen Behandeling van persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen Dr. A.C. (Arjan) Videler Psychotherapeut/GZ-psycholoog/Senior Onderzoeker Manager behandeling Expertisecentrum PersonaCura Treatment of personality

Nadere informatie

Vroegsignalering bij middelengebruik! En dan? Brijder en Brijder Jeugd Leontien Los & Margriet Katoen

Vroegsignalering bij middelengebruik! En dan? Brijder en Brijder Jeugd Leontien Los & Margriet Katoen Vroegsignalering bij middelengebruik! En dan? Brijder en Brijder Jeugd Leontien Los & Margriet Katoen Programma Brijder en Brijder Jeugd Wie zit er in de zaal? Middelengebruik en GGZ Wat is verslaving?

Nadere informatie

Patient met angststoornis(sen) Video - casus

Patient met angststoornis(sen) Video - casus Behandeling van angststoornissen in de eerstelijnszorg; effectiviteit en toepasbaarheid van Begeleide Zelfhulp Christine van Boeijen Symposium Geen paniek 2010 Voorstellen Christine van Boeijen, psychiater

Nadere informatie

Traumagerichte CGt versus EMDR na stabilisatie voor de behandeling van PTSS na misbruik in de jeugd: pilot data. Paul Emmelkamp

Traumagerichte CGt versus EMDR na stabilisatie voor de behandeling van PTSS na misbruik in de jeugd: pilot data. Paul Emmelkamp Traumagerichte CGt versus EMDR na stabilisatie voor de behandeling van PTSS na misbruik in de jeugd: pilot data Ingrid Wigard Thomas Ehring Paul Emmelkamp Achtergrond Samenwerking PsyQ met Universiteit

Nadere informatie

Tim Peetoom, klinisch psycholoog

Tim Peetoom, klinisch psycholoog Tim Peetoom, klinisch psycholoog 1 e staps interventie: Psycho-educatiecursus voor patiënten en naastbetrokkenen 2e staps interventies: CGT, IPSRT, FFT 2e staps interventie: Verslaving, Traumabehandeling,

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43602 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Fenema, E.M. van Title: Treatment quality in times of ROM Issue Date: 2016-09-15

Nadere informatie

INTER-PSY Vechtdal Kliniek

INTER-PSY Vechtdal Kliniek Polikliniek en deeltijdbehandeling INTER-PSY Vechtdal Kliniek Polikliniek en deeltijdbehandeling Informatie voor patiënten, familie en naastbetrokkenen INTER-PSY Vechtdal Kliniek Algemene informatie INTER-PSY

Nadere informatie

Nieuwsbrief Stichting Jeugdinterventies

Nieuwsbrief Stichting Jeugdinterventies Nieuwsbrief Stichting Jeugdinterventies Juni 2013 Nieuwsbrief juni 2013 Inhoud De gemeenten 2 Scholen zijn scholen 4 Master classes 6 Ander nieuws 7 Het zijn woelige tijden. Overheid en instellingen bezuinigen

Nadere informatie

- 172 - Prevention of cognitive decline

- 172 - Prevention of cognitive decline Samenvatting - 172 - Prevention of cognitive decline Het percentage ouderen binnen de totale bevolking stijgt, en ook de gemiddelde levensverwachting is toegenomen. Vanwege deze zogenaamde dubbele vergrijzing

Nadere informatie

Op Volle Kracht: Depressiepreventie voor adolescenten

Op Volle Kracht: Depressiepreventie voor adolescenten Op Volle Kracht: Depressiepreventie voor adolescenten Karlijn Heesen Orthopedagoog & Promovenda Kim van Ettekoven Orthopedagoog & Promovenda Yuli Tak Orthopedagoog & Promovenda Promotor: Prof. dr. Rutger

Nadere informatie

SYSTEEMTHERAPIE. Wetenschappelijke evidentie

SYSTEEMTHERAPIE. Wetenschappelijke evidentie SYSTEEMTHERAPIE Wetenschappelijke evidentie De stand van zaken in wetenschap en praktijk met betrekking tot het effect van systeemtherapie, oftewel relatie- en gezinstherapie Dit rapport is geschreven

Nadere informatie