Schoolgids

Transcriptie

1 Schoolgids Schilderen zoals Klee, gemaakt door Neeltje Hol uit klas SO 6 (Bosch en Duin) Meerklank. Slotlaan 330, 3701 GX Zeist. Tel: Locatie SO: Duinweg 35, 3735 LC Bosch en Duin, tel: Locatie VSO: Slotlaan 330, 3701 GX Zeist, tel: Locatie VSO: Baarnseweg 6 Bosch en Duin, tel: Dislocatie VSO: Laan van Eikenstein 2, 3705 AR Zeist, tel:

2 INHOUDSOPGAVE Inleiding.5 Een woord vooraf De school Beschrijving van de school Historie en ontwikkeling De locaties Samenwerkingsverbanden Organogram De leerlingen Waar staat de school voor Missie en visie Meerklank Kwaliteitsbeleid Meerklank Wat leren de leerlingen Het ZML onderwijs Leerlijnen Leerlijnen SO ZML Leerlijnen MG-onderwijs Het volgen van de leerling in het leerlingvolgsysteem en de cyclus van de onderwijskwaliteitszorg Organisatie van het onderwijs Algemeen Organisatie onderwijs SO Algemeen Kroostwegstroom Duinwegstroom Organisatie onderwijs VSO Algemeen Locatie VSO Zeist, Slotlaan en dislocatie Laan van Eikenstein Locatie VSO Bosch en Duin, Baarnseweg Personele bezetting van de locaties Omvang van het team Samenstelling van de teams Vrijwilligers Stagiaires Aanmelding, toelating en begeleiding Kennismaking, aanmelding en toelatingsprocedure Schoolgids Meerklank

3 5.2 Onderwijsindicatie Aanvullende zorg PGB en ZIN Plaatsing Ontwikkelperspectief (OPP) en Uitstroomperspectief (UPP) Cyclus van leerlingenzorg Onderwijskundig rapport Organisatie van de begeleiding en taken betrokken medewerkers Doorstroom en uitstroom en het volgen van schoolverlaters Ondersteuning Medische voorzieningen Veiligheidsbeleid Bijzondere activiteiten Jaarfeesten Fietsdir- of vierdaagse Zwemvierdaagse Schoolreisjes en excursies Schaatsen Sportdag Schoolorkest, concerten en euritmie Klassenavond, schoolfeest en open huis Weekopening, weekbreek of weeksluiting Ouders Het belang van betrokkenheid van ouders en ouderparticipatie Contactmomenten en voorzieningen Ouderhulp Oudervertegenwoordiging in (G)MR en OR Ziekmelden Verlofregeling Klachtenregeling Ouderbijdragen Sponsoring, subsidies, incidentele bekostiging Verzekeringen Overblijven Naschoolse opvang Leerlingvervoer Schooljaar Leertijd Schooltijden Vakanties en vrije dagen Schoolgids Meerklank

4 8.4 Namen en adressen Bijlage: Verlofaanvraag Schoolgids Meerklank

5 Inleiding Dit is de schoolgids van Meerklank, school voor Speciaal en Voorgezet Speciaal Onderwijs in Zeist. Deze schoolgids is geschreven voor schooljaar voor ouders en verzorgers van leerlingen die zeer moeilijk kunnen leren. De gids beschrijft wat wij de leerlingen kunnen bieden; hoe wij met alle medewerkers van Meerklank het onderwijs op onze school organiseren en hoe wij ouders en verzorgers bij de ontwikkeling van hun kind op school willen betrekken. We zijn een veilige leerplaats met veel toezicht en aandacht voor de leerlingen. Bij Meerklank hebben we hart voor en verstand van het speciale kind en onze medewerkers staan bekend om hun betrokkenheid. De schoolgids geeft informatie over het onderwijs van onze school voor SO en VSO in Zeist en Bosch en Duin. Daarnaast geeft de gids praktische informatie over vakanties, lestijden, ziekmelding enz. Op het moment van het schrijven van deze schoolgids is er een vacature voor het directeurschap van Meerklank. Ondergetekende is, na 5 jaar directeur Meerklank te zijn geweest en de pensioengerechtigde leeftijd te hebben bereikt, waarnemend directeur. Meer informatie over de school vindt u op onze website: Als u vragen heeft die niet in deze gids beantwoord worden, kunt u altijd contact opnemen met een van de locatieleiders. Wij wensen u en uw kind een fijn schooljaar toe. Willemijn Kop Waarnemend directeur Schoolgids Meerklank

6 Een woord vooraf Onze school is onderdeel van Stichting Openbaar Onderwijs Rijn- en Heuvelland. De stichting heeft per augustus 2012 de merknaam WereldKidz ingevoerd. In deze gids wordt de stichting verder aangeduid met WereldKidz. WereldKidz verzorgt m.i.v. 1 augustus 2013 op 23 scholen met 37 locaties onderwijs. Eén school hiervan richt zich op het verzorgen van Speciaal Onderwijs (SO) en Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO), namelijk WereldKidz Meerklank te Zeist. Daarnaast kent de stichting een school voor praktijkonderwijs, WereldKidz Prakticum te Zeist (voortgezet onderwijs). De openbare scholen van de stichting vallen onder de gemeenten Bunnik, De Bilt, Stichtse Vecht, Utrechtse Heuvelrug, Veenendaal en Zeist. WereldKidz kent een raad van toezicht bestaande uit 5 vrijwillige toezichthouders. De dagelijkse leiding van de stichting is handen van het college van bestuur, voorzitter de heer W.J. Wever. De adresgegevens van de stichting zijn: WereldKidz Postbus AH Zeist (T) info@wereldkidz.nl Bezoekadres: Laan van Vollenhove 3279 (ingang D), 3706 AS Zeist. Schoolgids Meerklank

7 1. De school 1.1 Beschrijving van de school Meerklank is een openbare school voor Speciaal- en Voortgezet Speciaal Onderwijs aan Zeer Moeilijk Lerende Kinderen (ZMLK) en aan leerlingen met Moeilijk verstaanbaar Gedrag (MG) van 4 tot 20 jaar. Een school met kleinschalige locaties en groepen: SO-locatie in Bosch en Duin met twee stromen VSO-locatie in Zeist en VSO locatie in Bosch en Duin In het Speciaal Onderwijs (4-13 jaar) ligt het accent op maximale ontwikkeling in schoolse vakken en algemene dagelijkse vaardigheden, aangepast op de ontwikkelingsfase van de leerling en in werkvormen die gericht zijn op de dagelijkse praktijk. In het Voortgezet Speciaal Onderwijs (13-20 jaar) staat het onderwijs in het teken van de toekomst en het uitstroomperspectief, waarbij het bevorderen van zelfstandigheid veel aandacht krijgt. Meerklank is een ondernemende school. De hoofdtoon wordt gezet door actief ondernemend onderwijs: wij brengen de buitenwereld zoveel mogelijk in de school. Buitenschools leren gebeurt vooral op stageadressen. In de Duinwegstroom van het SO en in de meeste klassen van het VSO Bosch en Duin vormt de pedagogiek van Rudolf Steiner de inspiratiebron voor de uitvoering van het onderwijs. Daarbij wordt de nadruk gelegd op het unieke van het kind en zijn/haar spirituele kern, ook in het kind met een beperking. De lesstof is ontwikkelingsstof die aansluit bij de leeftijdsfase van de opgroeiende mens, die als 'gehele mens' wordt aangesproken. Leren door beweging, innerlijke beleving, ontmoeting en verbinding zijn centrale uitgangspunten. Door ruimtegebrek en om beter aan de voorwaarden van het ontwikkelingsperspectief/ uitstroomperspectief van de leerlingen te kunnen voldoen, zijn er in dit schooljaar groepen uit Zeist op de locaties in Bosch en Duin gehuisvest. Deze groepen volgen hun eigen onderwijsprogramma. 1.2 Historie en ontwikkeling Meerklank kent een rijke ontstaansgeschiedenis die verschillende achtergronden met zich meebrengt. Eén spoor voert terug naar 1 juli 1965, toen in Zeist een Openbare School werd geopend die de naam W.A. van Lieflandschool kreeg, genoemd naar de heer W.A. van Liefland: in zijn tijd een bekend internationaal pedagoog die voor verbeteringen heeft gezorgd voor het onderwijs aan verstandelijk beperkte leerlingen. Een ander spoor brengt ons naar de antroposofische Camphill Gemeenschap Christophorus, opgericht in 1953 in Bosch en Duin. Christophorus is een leef- en werkgemeenschap voor kinderen/jongeren met een verstandelijke beperking; sommigen hebben daarbij ook een lichamelijke handicap. Tot 2002 vervulde Christophorus zowel de woon-zorg-functie als de onderwijsfunctie aan de bewoners. Het onderwijs werd gegeven vanuit een antroposofische levensovertuiging, geïnspireerd door de mensvisie van Rudolf Steiner, die gold voor de gehele Camphill Gemeenschap. In 2002 werd de Christophorusschool losgekoppeld van de zorginstelling Christophorus en ondergebracht bij de W.A. van Lieflandschool, een school voor Speciaal Onderwijs met een openbare signatuur, waarvan de Gemeente Zeist het bevoegd gezag vormde. In 2005 is het Openbaar Onderwijs verzelfstandigd en is het bevoegd gezag van het Speciaal Openbaar Onderwijs van de Gemeente Zeist overgedragen aan WereldKidz. Met ingang van januari 2011 draagt de school de naam Meerklank. Meerklank streeft ernaar om één school te zijn, met één onderwijskundig beleid. Daarbij is bij het werken aan gezamenlijke streefdoelen ruimte voor diversiteit in de keuze van werkwijzen en aanpak in Schoolgids Meerklank

8 het pedagogisch en didactisch handelen, onder andere geïnspireerd door het gedachtegoed van Rudolf Steiner De locaties SO, Duinweg Op de locatie aan de Duinweg worden de onderwijsruimten gehuurd van de zorginstelling Amerpoort-Christophorus. Het gebouw Toermalijn werd in 1991 gebouwd onder organische architectuur. Naast de school is op de benedenverdieping ook het gezondheidscentrum van de zorginstelling gevestigd. Het gebouw staat aan de rand van het Panbos. VSO Bosch en Duin, Baarnseweg De locatie aan de Baarnseweg ligt op loopafstand van de locatie Duinweg. Ook hier worden de onderwijsruimten gehuurd van de zorginstelling Amerpoort-Christophorus. VSO Zeist, Slotlaan De locatie aan de Slotlaan ligt eveneens op een binnenterrein van luxe woningbouw. Sinds november 2001 is hier de VSO-locatie gevestigd. Voor VSO-leerlingen is de locatie zeer geschikt voor de overstap naar de maatschappij omdat winkels en openbare voorzieningen zeer goed bereikbaar zijn. Het gebouw heeft een eigen motoriekzaal, een keuken voor kooklessen en een tuin voor tuinonderhoud. Nieuwbouw Er zijn vergevorderde plannen voor nieuwbouw voor Meerklank. In het centrum van Zeist, vlakbij de huidige locatie Slotlaan, is door de gemeente Zeist een locatie voor de nieuwbouw aangewezen. Het is de bedoeling dat het nieuwe schoolgebouw in de zomer van 2015 opgeleverd wordt. Zwemmen en gymnastiek Voor de zwemlessen maken we gebruik van het openbare zwembad in Zeist. Voor de gymlessen worden de eigen gymzalen of de gymzaal in Den Dolder gebruikt. Tuin Op loopafstand van beide locaties in Bosch en Duin is er midden in het Panbos een grote ommuurde tuin met een grote kas voor tuinbouwlessen, houtbewerking en stagemogelijkheden. De locatie in Zeist heeft een tuin op het eigen schoolterrein waar stages en praktijklessen tuinbouw verzorgd worden. Schoolgids Meerklank

9 1.4 Samenwerkingsverbanden Regionaal Expertisecentrum REaCtys Het Regionaal Expertisecentrum REaCtys heeft als taakstelling de indicatietoekenning cluster-3, ZML-onderwijs, tot 1 augustus Daarna wordt deze taak overgedragen aan de nieuwe samenwerkingsverbanden in verband met de wet op Passend Onderwijs. Speciaal Centraal De scholen voor Speciaal Onderwijs die tot augustus 2012 lid waren van REaCtys zetten vrijwillig hun onderlinge samenwerking voort in een nieuwe stichting: Speciaal Centraal. De expertise, scholing en samenwerking die door REaCtys werd gefaciliteerd, wordt op deze manier sinds september 2012 door de scholen in eigen beheer verzorgd. Praktijkonderwijs Zeist Met het Practicum bestaan samenwerkingsafspraken voor VSO-leerlingen die zowel ZMLonderwijs als Praktijkonderwijs krijgen aangeboden. De zogenaamde combinatieklas is een Praktijkonderwijsklas voor leerlingen die qua niveau tussen zml en Praktijkonderwijs functioneren. De zogenaamde VSO-plus-klas is een Meerklank-klas die in het gebouw van het Praktijkonderwijs is gehuisvest. Leerlingen van deze klas kunnen deelnemen aan (maximaal 60% van de) lessen van het Praktijkonderwijs, individueel of als groep. Hiervoor is er met ingang van dit schooljaar een overeenkomst voor symbioseonderwijs afgesloten. Stichting Reinaerde Met kindercentrum De Berk van Stichting Reinaerde wordt sinds 1998 samengewerkt. In de samenwerkingsovereenkomst is geregeld dat Reinaerde de aanvullende zorg en de zorgmedewerkers levert voor leerlingen die, naast de onderwijsindicatie voor het Speciaal Onderwijs, ook een zorgindicatie hebben gekregen. Amerpoort-Christophorus Sinds januari 2011 is er een nieuwe samenwerkingsovereenkomst van kracht tussen Amerpoort-Christophorus en WereldKidz. Deze overeenkomst regelt de samenwerking voor Meerklank-leerlingen die wonen in de zorginstelling Amerpoort-Christophorus. Voor de ontwikkelingsbesprekingen met ouders worden schoolmedewerkers uitgenodigd en voor de schoolbesprekingen met ouders worden groepsleiders uitgenodigd; de huisvesting-lasten zijn opnieuw verdeeld en voor sommige leerlingen wordt zorg in onderwijs geleverd vanuit de zorginstelling. Schoolgids Meerklank

10 1.5 Organogram WereldKidz GMR Raad van Toezicht Voorzitter College van Bestuur CvB Orthopedagogen, Psychologen, Maatschappelijk deskundige, Schoolartsen, Maatschappelijk werker, Intern Begeleiders, Directeur MR OR Directeur Meerklank Intern Begeleiders Office Manager SO Duinweg Locatieleider VSO Zeist Slotlaan Locatieleider VSO Bosch en Duin Baarnseweg Locatieleider Team Leraren Leraarondersteuners Onderwijsassistenten Vakleerkracht bewegingsonderwijs Euritmist Zorgmedewerkers OOP Administratief med. Logopedist Team Leraren Vakleerkracht houtbewerken Vakleerkracht bewegingsonderwijs Leraarondersteuners Onderwijsassistenten OOP Administratief med. Concierge Team Leraren Leraarondersteuners Onderwijsassistenten Zorgmedewerkers OOP Administratief med. Afkortingen: GMR : Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad MR : Medezeggenschapsraad OR : Ouderraad IB-er : Intern Begeleider OOP : Onderwijs Ondersteunend Personeel Schoolgids Meerklank

11 1.6 De leerlingen Met ingang van het schooljaar zijn onze groepen als volgt verdeeld over drie uitvoeringslocaties met een dislocatie: SO, Duinweg 4-12 jarigen 7 groepen VSO Zeist, Slotlaan dislocatie Praktijkonderwijs jarigen jarigen 4 groepen 1 groep VSO Bosch en Duin, Baarnseweg jarigen 5 groepen Het merendeel van de leerlingen binnen Meerklank stroomt uit naar arbeidsgerichte dagbesteding. Dat is het basisaanbod oftewel basisarrangement van onze school. Daarnaast bieden wij een verdiepingsarrangement met uitstroom naar (beschermde) arbeid en een intensief arrangement met uitstroom naar ervaringsgerichte dagbesteding. Wij hebben leerlingen met de volgende kenmerken: 1) Leerlingen met: een IQ tussen de 55 en de 70 met een meer dan gemiddelde behoefte aan pedagogisch-didactische ondersteuning. Daarnaast hebben zij een sociaalemotioneel ontwikkelingsniveau van meer dan 36 maanden en/of bijkomende gedragsproblematiek. Deze leerlingen krijgen een verdiept onderwijsarrangement toegewezen en stromen voornamelijk uit naar betaalde of beschermde arbeid, via het praktijkonderwijs of het VSO ZML. 2) Leerlingen met: Of: een IQ tussen de 35 en de 55 met een gemiddelde behoefte aan pedagogischdidactische ondersteuning. een IQ tussen de 55 en de 70 met een meer dan gemiddelde behoefte aan pedagogisch-didactische ondersteuning. Daarnaast hebben zij een sociaalemotioneel ontwikkelingsniveau van minder dan 36 maanden en/of bijkomende gedragsproblematiek. Deze leerlingen krijgen een basisonderwijsarrangement en stromen voornamelijk uit naar (licht) arbeidsgerichte dagbesteding. 3) Leerlingen met: Of: een IQ onder de 35 met een gemiddelde behoefte aan pedagogisch-didactische ondersteuning. Daarnaast hebben zij een sociaal-emotioneel ontwikkelingsniveau van minder dan 24 maanden. Sommige leerlingen hebben een lichaamsgebonden ervaringsordening (leren en ontwikkeling geschiedt vanuit het tastbare, vanuit het contact met en via het eigen lichaam). een IQ onder de 35 met een meer dan gemiddelde behoefte aan pedagogischdidactische ondersteuning. Daarnaast hebben zij een sociaal-emotioneel ontwikkelingsniveau van minder dan 24 maanden en/of bijkomende gedragsproblematiek. Sommige leerlingen hebben een lichaamsgebonden ervaringsordening (leren en ontwikkeling geschiedt vanuit het tastbare, vanuit het contact met en via het eigen lichaam). Deze leerlingen krijgen een intensief onderwijsarrangement en stromen voornamelijk uit naar ervaringsgerichte dagbesteding. Schoolgids Meerklank

12 2. Waar Meerklank voor staat 2.1 Missie en visie Meerklank Meerklank onderschrijft de missie en uitgangspunten van WereldKidz en geeft binnen de school uitwerking aan: Excellent en maatschappelijk betrokken onderwijs in de regio! Samen oneindig veel leren! Werelds leren! De kernwaarden van waaruit Meerklank gekend wil worden zijn: Uniciteit: Ieder mens is volwaardig en uniek en verdient een respectvolle benadering, wij hebben aandacht voor de gehele mens. Ontwikkeling: Onze school stimuleert en faciliteert dat ieder kind zich ontplooit naar vermogen. We vertrekken daarbij vanuit wat goed gaat en wat het kind wél kan. We streven ernaar om als schoolorganisatie in beweging te blijven. Dat willen we doen in verbinding met ouders/verzorgers en maatschappelijke partners. We leggen verantwoording af over wat leerlingen hebben geleerd. Inspiratie: We werken vanuit gedrevenheid en bezieling aan het creëren van kansen voor kinderen met een beperking. We zorgen voor een inspirerende omgeving en ontwikkelen ons in relatie tot elkaar om het maximale mogelijk te maken. Op de locaties in Bosch en Duin wordt het onderwijs, binnen de wettelijke kaders, geïnspireerd door de pedagogisch didactische uitgangspunten van Rudolf Steiner. De naam Meerklank geeft aan dat er ruimte is voor meerdere geluiden, meerdere karakters en eigenheden, die allemaal van zich mogen laten horen. Het logo met de drie figuurtjes symboliseert dynamiek en beweging en laat zien dat er in samenwerking samenspel kan ontstaan. Ieder heeft zijn eigen geluid en voegt daarmee toe aan het geheel. Leren en ervaren in je eigen ritme betekent ook: leerlingen worden door ons gezien. Elke leerling met al zijn mogelijkheden en beperkingen kan zich gewaardeerd voelen en tot leren komen, in zijn eigen tempo, omdat we een leefklimaat scheppen waarin veiligheid, geborgenheid en acceptatie centraal staan. De visie op Speciaal Onderwijs De ontwikkeling van kinderen, de maatschappij en het hele leven veranderen voortdurend en is een en al dynamiek. Zo is ook ons onderwijs voortdurend aan verandering en vernieuwing onderhevig. Kwaliteit en waarborgen van kwaliteit staan hoog in het vaandel van Meerklank. Kwaliteit betekent voor Meerklank eerlijk zijn, je kwetsbaar durven opstellen, zelfkritisch zijn en oplossingsgericht. Vanuit deze grondhouding kijkt Meerklank steeds opnieuw hoe het onderwijs binnen Meerklank verbeterd kan worden, om het nog beter af te stemmen op onze doelgroep. De doelstelling van ons onderwijs is om leerlingen zo zelfstandig mogelijk te maken op diverse gebieden opdat zij zo volwaardig mogelijk kunnen participeren in de maatschappij. De zelfredzaamheid van de leerling staat centraal. Binnen alle leergebieden zijn de doelen gericht op het vergroten van de zelfredzaamheid daarom cruciaal. Binnen de SO-afdeling ligt de nadruk daarbij op een breed onderwijs-zorgaanbod, op het VSO wordt het aanbod steeds specifieker gericht op de uitstroombestemming van de leerlingen. Het onderwijsaanbod wordt vanuit doorgaande leerlijnen ingericht vanuit hoge, Schoolgids Meerklank

13 maar realistische verwachtingen. De doelen die geformuleerd worden in de verschillende leerjaren zijn afgestemd op deze verwachtingen. Meerklank formuleert dit als volgt: We willen gedifferentieerd onderwijs organiseren, dat recht doet aan verschillen tussen leerlingen en uitvoerbaar is. Meerklank vindt zichzelf een goede school als zij onderwijs verzorgt dat ertoe leidt dat alle leerlingen binnen hun mogelijkheden optimale resultaten behalen. Daarnaast bewaakt, waarborgt en verbetert een goede school stelselmatig de kwaliteit van haar onderwijs. 2.2 Kwaliteitsbeleid Meerklank Kwaliteit is ogenschijnlijk een helder begrip. In de praktijk is het ook een ingewikkeld begrip, want kwaliteit heeft betrekking op alle beleidsterreinen van de school. We hebben te maken met de kwaliteit op: Het onderwijs Het personeelsbeleid Het financieel beleid Het facilitair beleid Het beleid op de externe en interne communicatie Voor al die beleidsterreinen geldt: Doen we de goede dingen? Doen we de dingen goed? Hoe weten we dat? Vinden anderen dat ook? Wat doen we met die kennis en informatie? Voor bovengenoemde beleidsterreinen, gebruiken we als WereldKidz-school de volgende meetinstrumenten om onze kwaliteit te meten: Overzicht instrumenten externe en interne evaluatie Aandachtsgebied Frequentie Ouderenquête Opzetten van een Eindresultaten 1x per 4 jaar gestandaardiseerde vragenlijst gericht op de oudertevredenheid Leerling enquête VSOleerlingen Nog te ontwikkelen Schoolveiligheid Jaarlijks Personeelsenquête Tevredenheid medewerkers. Medewerkers 1x per 2 jaar Leiderschap Registreren en analyseren Opzetten format Eindresultaten 1x per jaar uitstroomcijfers Outputinformatie Gegevens Audit Invoeringstraject onder externe begeleiding Procesevaluaties 3 e jaar van de beleidscyclus Exitgesprekken Opzetten van een vragenlijst voor Tevredenheid en Jaarlijks ouders van schoolverlaters eindresultaten Rapportages inspectie Periodiek Kwaliteits Onderzoek Toetsing vastgestelde Doorlopend indicatoren Benchmarking In ontwikkeling Vergelijken om er van te leren Schoolgids Meerklank

14 Het meten van de onderwijskwaliteit willen wij hier onder uitvoerig toelichten. Onderwijskwaliteit Kwaliteitsbeleid voor het speciaal onderwijs is direct gerelateerd aan de kwaliteitsaspecten zoals genoemd in de Wet op het Onderwijs Toezicht. Het gaat om de zorg voor kwaliteit, om de inrichting van het onderwijs en leren en om de opbrengsten van het onderwijs in hun onderling verband: Zorgt de school in voldoende mate voor behoud en verbetering van de kwaliteit van het onderwijs? Is het onderwijs en leren van voldoende kwaliteit? Realiseert de school opbrengsten van voldoende niveau? Hoe evalueert de school de kwaliteit van het onderwijs systematisch met alle betrokkenen? Hoe laat de school dat zien naar buiten? Wanneer zijn we tevreden over de kwaliteit? Het nieuwe toezichtkader voor het speciaal onderwijs is nog in ontwikkeling. Er zijn nog geen landelijk vastgestelde normen voor de opbrengsten van het speciaal onderwijs en ook de bestaande kwaliteitszorgmodellen zullen hierop nog worden herzien. Voor Meerklank betekent dit dat we zelf heldere normen stellen waar we aan willen voldoen. De doelen die we stellen betreffen onder andere de streefniveaus en de mate waarin het aantal leerlingen deze streefniveaus gaat halen om de beoogde uitstroombestemming te bereiken. In onderstaande tabellen vindt u de uitstroomgegevens van het SO en het VSO van de afgelopen 2 jaar. SO Uitstroom naar Praktijkonderwijs/ VSO (beschermde) arbeid 1 5 VSO (licht) arbeidsgerichte dagbesteding 9 11 VSO ervaringsgerichte dagbesteding 5 1 VSO Uitstroom naar (beschermde) arbeid 5 2 (licht) arbeidsgerichte dagbesteding 12 5 ervaringsgerichte dagbesteding 3 1 Het kwaliteitshandboek De kwaliteit van het onderwijs wordt gewaarborgd in resultaatgericht en handelingsgericht werken. In het kwaliteitshandboek van Meerklank zijn de eisen en de processen vastgelegd. Het handboek levert een bijdrage aan de kern van het kwaliteitsbeleid voor het onderwijs binnen Meerklank door systematisch en cyclisch de kwaliteit te meten, te analyseren, te verbeteren en te evalueren. Het handboek voorziet ook in de nodige meetinstrumenten. In een jaarlijks terugkerende handelingskalender worden de stappen uitgevoerd om de gestelde doelen te realiseren. Het kwaliteitshandboek kent een cyclus van vijf stappen: 1. Formuleren van ambities voor leerresultaten. 2. In kaart brengen en analyseren van de leeropbrengsten 3. Vanuit de leeropbrengsten kiezen voor het verbeteren van een onderwijsarrangement. 4. De keuze voor het gericht verbeteren van het onderwijsleerproces. 5. Het starten en uitvoeren van een verbetertraject. Schoolgids Meerklank

15 De evaluatie van deze cyclus bestaat uit de volgende stappen: Evalueren van de verbeteringen door opnieuw in kaart brengen van de leeropbrengsten; vaststellen of de ambities behaald zijn. Borgen en/of continueren van de verbeteringen en werkwijze. Het kwaliteitshandboek beschrijft meetinstrumenten waarmee op alle onderdelen uit het onderwijsleerproces de opbrengsten worden gemeten. Na het vaststellen en analyseren van de opbrengsten wordt de vervolgactie vastgesteld. Meerklank doorloopt de acties aan de hand van de PDCA-cyclus (Plan, Doe, Check, Act). 1. Ambitie - Gewenste leerresultaten op school 2. Leerresultaten - Gevorderde standaard - Voldoende standaard - Minimum standaard 3. Arrangementen - Basisarrangement - Verdiept arrangement - Intensief arrangement 5. Verbeteracties - Verbetering gericht op een van indicatoren van kwaliteit uit het OLP ((onderwijsleerproces) 4. Onderwijsleerproces - Leerstofaanbod - Klassenmanagement - Leertijd - Didactisch handelen - Pedagogisch handelen - Schoolklimaat Uitgangspunten bij het inrichten van onderwijsarrangementen op Meerklank: Meerklank organiseert haar onderwijs in zorgvuldig samengestelde, op elkaar aansluitende en aanvullende onderwijsarrangementen. Een onderwijsarrangement is een beschrijving van de leerdoelen per leergebied en alles wat een leerling nodig heeft om de leerdoelen te kunnen halen. Er wordt gewerkt van algemeen naar specifiek: Alle leerlingen worden toegewezen aan een basisarrangement. Naast een basisarrangement is er het intensieve arrangement voor de zwakkere leerlingen, als aanvulling op het basisarrangement. Zwakke leerlingen krijgen, gestapeld op het basisarrangement, extra leer- en instructietijd. Er is ook een verdiepingsarrangement voor leerlingen die meer uitdaging nodig hebben. Dit zijn extra activiteiten en leerdoelen naast het basisarrangement. De arrangementen zijn gekoppeld aan verschillende ontwikkelingsen uitstroomperspectieven. Vanaf de bovenbouw SO -leerlingen zijn dan 9/10 jaar oud is het basisarrangement gesplitst in een arbeidsgericht en een licht arbeidsgericht arrangement. In het VSO zijn er meerdere arrangementen, gericht op de verschillende uitstroomperspectieven. Schoolgids Meerklank

16 De differentiatie blijft uitvoerbaar: Het basisarrangement wordt afgestemd op de grootste groep leerlingen. Alleen voor leerlingen die een rijker of intensiever aanbod nodig hebben wordt het basisarrangement uitgebreid. Professionele ontwikkeling leraar: De leraar staat centraal en committeert zich aan het ontwikkelen van effectief en opbrengstgericht onderwijs. De kwaliteit wordt in hoge mate bepaald door de kwaliteit en de competenties van de leraren. De professionalisering van de leraren richt zich op het verbeteren van de effectiviteit van het onderwijs. We gaan daarbij uit van de Big Five competenties van effectief onderwijs: - Leraren werken doelmatig. - Leraren werken planmatig. - Leraren kunnen het onderwijs goed organiseren. - Leraren kunnen rekening houden met verschillen. - Leraren reflecteren op het eigen (effectief) handelen. De leraren committeren zich aan het ontwikkelen van de vaardigheden van genoemde competenties. De vaardigheden van de leraren worden gemeten (voormeting/nameting). De leraren formuleren leerpunten vanuit de meting. De leraren geven zelf hun begeleidingsbehoefte aan. De vaardigheden van de leraren worden onderdeel van de gesprekkencyclus (functionerings- en beoordelingsgesprekken). Toekomstgericht Onderwijs Meerklank Meerklank streeft naar een optimale inzet van de beschikbare ICT-middelen d.w.z. dat we alle kansen willen benutten om het onderwijs aan onze leerlingen interessanter, relevanter, effectiever en meer eigentijds te maken. De structurele inzet van ICT helpt om: de kwaliteit van het onderwijs te verhogen; attitudes en vaardigheden te ontwikkelen die onze leerlingen in de toekomst hard nodig hebben om als volwaardig burger deel kunnen nemen aan de samenleving. Periodiek KwaliteitsOnderzoek (PKO) door de onderwijsinspectie Op alle locaties Meerklank heeft de onderwijsinspectie de kwaliteit van onderwijs als voldoende gekwalificeerd. Met name het pedagogisch klimaat en de ervaren veiligheid in de locaties wordt geroemd. Schoolgids Meerklank

17 3. Wat leren de leerlingen? 3.1 Het ZML onderwijs Uitgangspunt voor het onderwijsaanbod vormen de door de overheid voor het Speciaal Onderwijs vastgestelde leerdoelen en leergebieden. Deze leergebieden zijn uitgewerkt in de zogenaamde CED-leerlijnen (Centrum Educatie Diensten), voor het SO tot niveau 12 en voor het VSO tot niveau 16. Voor kinderen met een laag ontwikkelingsniveau zijn er de zogenaamde Plancius-leerlijnen (6 niveaus). Zo kan er met kleine stapjes naar een volgend niveau een naar het einddoel toegewerkt worden. Alle leerlingen worden bij de 'start' op school ingeschaald op hun ontwikkelings- of beheersingsniveau en er wordt, in overleg met ouders, een voorlopig ontwikkelings-/uitstroomperspectief vastgesteld door de leraar en de Commissie van Begeleiding. De leerlingen die op ongeveer hetzelfde niveau functioneren worden geclusterd in instructiegroepen. Er zijn maximaal drie instructiegroepen per leergebied per groep/klas. Het niveau waarin het merendeel van de leerlingen valt, bepaalt het basisaanbod qua leerstof voor de groep/klas. Aan de andere leerlingen wordt in subgroepjes verdieping (minder instructie, meer zelfstandige verwerking) of intensivering (verlengde instructie, begeleiding bij verwerking) geboden. De doelen uit de leerlijnen voor de verschillende instructiegroepen en hoe de leerlingen aan die doelen werken, wordt omschreven in de werkplannen voor de groep/klas. Elke leerling van het SO heeft een OPP (ontwikkelings-perspectiefplan), en van het VSO een UPP (uitstroom-perspectiefplan). Naast het persoonlijk deel bestaat het OPP/UPP in de meeste gevallen uit de boven genoemde werkplannen. Er zijn werkplannen voor alle belangrijke leergebieden: rekenen (ZML), schriftelijke taal: lezen en schrijven, mondelinge taal (ZML)/communicatie (Plancius), sociale en emotionele ontwikkeling (ZML en Plancius), leren leren (ZML)/zelfredzaamheid (Plancius), wonen/vrije tijd en voor VSO de leerlijn werken. Daarnaast wordt er ook gewerkt aan de overige leergebieden. 3.2 Leerlijnen Leerlijnen SO ZML (uitgewerkt in de CED leerlijnen) Vakspecifieke leerlijnen Sociale competentie Mondelinge taal Schriftelijke taal (lezen, spellen, schrijven, stellen) Rekenen Oriëntatie op ruimte Oriëntatie op tijd Oriëntatie natuur en techniek Bewegingsonderwijs Dramatische vorming Beeldende vorming Muziek en bewegen Werken Wonen/vrije tijd Vakoverstijgende leerlijnen Zintuiglijke en motorische ontwikkeling Sociaal-emotionele ontwikkeling Spelontwikkeling Leren leren: werkhouding en aanpak gedrag Omgaan met media Ruimtelijke oriëntatie en mobiliteit Schoolgids Meerklank

18 De vakoverstijgende leerlijnen kan men vormgeven in aparte lessen, maar zij zijn vaak geïntegreerd in de specifieke leergebieden. Zo kan sociale en emotionele ontwikkeling vorm krijgen bij rekenen, taal, bewegingsonderwijs of andere specifieke leerlijnen, maar wordt ook in aparte lessen behandeld. In het VSO liggen de accenten op de gebieden van arbeidstoeleiding en arbeidsoriëntatie, wonen en vrijetijdsbesteding. Leerlijnen VSO ZML (uitgewerkt in de CED leerlijnen) Vakspecifieke leerlijnen mondelinge en schriftelijke taal rekenen uitstroom dagbesteding mens en maatschappij (vrije tijd/ burgerschap) mens, natuur en techniek (wonen) culturele oriëntatie en creatieve expressie bewegen en sport voorbereiding op dagbesteding en arbeid (werken) Vakoverstijgende leerlijnen leren leren waarin ook de sociaal-emotionele ontwikkeling is opgenomen Leerlijnen MG-onderwijs (Plancius leerlijnen) Leerlijnen speciaal ontwikkeld voor de laag functionerende leerlingen (IQ 0-35) van 4-20 jaar: 1. Sensomotoriek (de motorische reactie op de indrukken die worden opgedaan door de zintuigen) Grove motoriek Fijne motoriek Horen Zien Proeven en ruiken Voelen Evenwichtsgevoel 2. Communicatie Communicatieve voorwaarden Voorwaarden voor de spraakontwikkeling Passief Actief Gebruik Vorm 3. Zelfredzaamheid Hygiëne Eten en drinken Aan- en uitkleden 4. Sociaal-emotionele ontwikkeling Emotioneel Sociaal 5. Spelontwikkeling (SO)/Taakontwikkeling (VSO) Leren (samen) spelen (SO) Actie-reactie (VSO) Handelingen met materialen (VSO) Schoolgids Meerklank

19 3.3 Het volgen van de leerling in het leerlingvolgsysteem en de cyclus van de onderwijskwaliteitszorg De ontwikkeling van de leerlingen en de leerprestaties worden vastgelegd in het leerlingvolgsysteem. Dit maakt dat wij de leerlingen en hun ontwikkeling door de jaren heen kunnen volgen, maar ook dat wij de effectiviteit van het onderwijsaanbod kunnen bepalen. De groepswerkplannen en het OPP/UPP worden twee keer per jaar geëvalueerd. Wanneer de resultaten niet kloppen met de verwachtingen, wordt er actie genomen voor extra ondersteuning of verbetering van de plannen. Dit is precies wat kwaliteitszorg betekent: voortdurend bezig zijn het georganiseerde onderwijs te evalueren en verbeteren. De cyclus van kwaliteitszorg op de onderwijs-zorgcyclus omvat de volgende doelen: De school verzamelt systematisch gegevens over de ontwikkeling van leerlingen middels toetsen, observeren en monitoren van de ontwikkeling van leerlingen. Alle leerling-gegevens worden vastgelegd in een samenhangend leerlingvolgsysteem. Het onderwijs wordt systematisch geëvalueerd en geanalyseerd vanuit de leerlingresultaten en leerling-gegevens op schoolniveau, groepsniveau en individueel niveau. Voor iedere leerling wordt het ontwikkelingsperspectief en de uitstroombestemming bepaald. De leerlingen worden toegewezen aan onderwijsarrangementen waarbinnen zij in staat worden gesteld om de doelen, die nodig zijn voor de uitstroombestemming, te realiseren. De leerlingen worden geclusterd in groepen met een vergelijkbare onderwijsbehoefte. De SO en VSO arrangementen (profielen/standaarden) vormen een sluitende overgang. De leraar maakt jaarlijks een werkplan voor zijn/haar groep leerlingen en stelt vast wat de onderwijsbehoefte is van deze groep. Welke leerlingen hebben uitbreiding of intensivering nodig? Welke leerlingen hebben aanpassingen nodig in doelen, leertijd, instructie en aanpak (behoefte aan meer leertijd, meer instructie, uitbreiding van de leerstof, visuele ondersteuning enz.)? Voor de leerlingen die deels buiten dit groepsplan vallen, schrijft de leraar een individueel handelingsplan. In een vaste gesprekkencyclus van groepsbesprekingen en individuele leerling besprekingen wordt de ontwikkeling van de leerlingen door alle betrokkenen nauwkeurig gevolgd. Op deze wijze wordt bekeken of het onderwijs nog voldoende is afgestemd op de onderwijsbehoefte van de leerlingen. De verantwoordelijkheden en de taken van alle bij de cyclus betrokken medewerkers wordt vastgelegd. Daarbij is er specifiek aandacht voor de taken en verantwoordelijkheden van de Commissie van Begeleiding. Er is een gesprekkencyclus met functionerings- en beoordelingsgesprekken voor leraren. Hierin hebben de vaardigheden van de leraren ten aanzien van het handelen vanuit opbrengstgericht werken en de vaardigheden van de leraren in het onderwijsleerproces een centrale plaats. Schoolgids Meerklank

20 4. Organisatie van het onderwijs 4.1 Algemeen Eigentijds onderwijs en een veilig schoolklimaat Meerklank biedt eigentijds onderwijs aan in aantrekkelijke werkvormen, waardoor de leerlingen zo plezierig en zelfstandig mogelijk kunnen deelnemen aan de huidige en toekomstige samenleving wat betreft wonen, werken en vrije tijd. De school biedt daarbij een sociaal veilig pedagogisch leefklimaat, maar heeft tevens de opdracht leerlingen ook weerbaar te maken. Om dit te kunnen verwezenlijken wordt binnen elk vakgebied bewust gewerkt aan redzaamheid en weerbaarheid. Dit betekent dat leerlingen ook zelf keuzes leren maken, uitgedaagd worden, weten wat te doen bij het ontstaan van problemen, zelf om hulp leren vragen en leren om hun tijd op een goede manier in te vullen. Organisatie van het onderwijs We streven naar het behalen van doelen, maar accepteren dat een leerling meer leertijd of leerjaren nodig heeft. Een leerling zit vaak op verschillende niveaus voor de verschillende leergebieden. Het niveau van de belangrijkste leergebieden zie genoemde leerlijnen onder bepaalt de uitstroombestemming van de leerling. We kijken dan naar de cognitieve mogelijkheden, de resultaten op het gebied van zelfredzaamheid en sociaal emotionele ontwikkeling en de behoeften van de leerling wat betreft de manier van leren. De sociaal emotionele ontwikkeling en de werkhouding (leren leren) geven meestal de doorslag. 4.2 Organisatie onderwijs SO Algemeen Op het SO ligt, voor leerlingen van 4 tot en met 12 jaar, de nadruk op de brede ontwikkeling van de leerling. Er wordt in beeld gebracht wat de mogelijkheden van de leerling zijn voor wat betreft verschillende ontwikkelingsgebieden: Sociale- en emotionele ontwikkeling (inclusief spelontwikkeling en leren leren). Communicatie (mondelinge taal). Zelfredzaamheid (vaardigheden op het gebied van wonen, ruimtelijke oriëntatie en mobiliteit). Cognitieve ontwikkeling (rekenen, mondelinge taal, schriftelijke taal en lezen, wereldoriëntatie: dat wil zeggen oriëntatie op ruimte, tijd, natuur en techniek). Motorische ontwikkeling (bewegingsonderwijs, zintuiglijke- en motorische ontwik- keling). Creatieve ontwikkeling (Muziek en bewegen, dramatische vorming, beeldende vorming). Er wordt doelgericht en planmatig gewerkt, waarbij ook rekening gehouden wordt met specifieke kenmerken van het kind. Om leerlingen zo optimaal mogelijk te laten ontwikkelen richting hun uitstroom, wordt in de school gewerkt in 3 bouwen (zie onder). Het verschil tussen deze bouwen zit met name in de pedagogisch/didactische aanpak die voor de verschillende leeftijdsgroepen wordt gebruikt om de leerlingen tot ontwikkeling te brengen. Dit uit zich in de manier waarop instructie wordt gegeven, de materialen die worden gebruikt en de methodes die worden ingezet. In de bovenbouw is er een splitsing, waarbij de leerlingen worden geplaatst in groepen die meer gericht toewerken naar de uitstroom. Het vastgestelde ontwikkelingsperspectief van de leerlingen is doorslaggevend bij plaatsing in een van de groepen. Schoolgids Meerklank

21 Onderbouw 4 t/m 6 jaar Midden bouw 7 t/m 9 jaar Bovenbouw ZML/Leerklas 10 t/m 12 jaar Uitstroom naar Praktijkonderwijs en VSO arbeidsgerichte dagbesteding Bovenbouw MG/ADL 10 t/m 12 jaar Uitstroom naar VSO licht arbeidsgerichte en ervaringsgerichte dagbesteding Kroostwegstroom Groep rood (SO 1, 2, 3) middenbouw Groep rood bestaat uit leerlingen tussen de 6/7 en 9 jaar. Binnen het lesprogramma wordt er gewerkt aan de ontwikkeling van de sensomotoriek, de grove en fijne motoriek, vormen, kleuren, ruimtelijke begrippen, hoeveelheidbegrippen werkhouding, taakspanning en het functioneren met anderen in een groep. Daarnaast wordt er gewerkt aan de cognitieve vaardigheden op het gebied van lezen, rekenen en schrijven op passend niveau. Ook werken we aan tijdsbesef, verkeer en praktische zelfredzaamheid. Er is veel aandacht voor het leren zelf keuzes maken, leren zelf hulp te vragen en zelfstandig te werken en de sociaal-emotionele ontwikkeling. Er wordt zowel spelenderwijs als gericht gewerkt aan onder meer samenwerken, omgaan met de ander en opkomen voor jezelf. In de rode groep wordt er gebruik gemaakt van totale communicatie. Dit houdt in dat gesproken taal wordt ondersteund met verwijzers, gebaren en pictogrammen. Leerlingen uit deze groep kunnen doorstromen naar de groene of de blauwe groep. Groep groen/blauw (SO 4, 5, 6) bovenbouw Dit jaar is er één bovenbouwgroep die bestaat uit leerlingen tussen de 9 en 12 jaar. Deze groep (groen/blauw) splitst voor het merendeel van de lessen op in de groene groep en de blauwe groep. Groep groen, bovenbouw ZML Het betreft een groep waarin van leerlingen een bepaalde leerbaarheid verwacht wordt. Het lesprogramma biedt veel cognitieve vaardigheden aan, naast het verder ontwikkelen van de grove en fijne motoriek, de creativiteit en werkhouding/taakspanning. In deze groep wordt begonnen met aanvankelijke vaardigheden die later in de afdeling VSO verder uitgewerkt zullen worden. Hierbij valt te denken aan eerste kooklessen, lessen in huishoudkunde, textiele werkvormen en verkeer. Ook in deze groep is veel aandacht voor het leren zelf keuzes maken, voor het goed aanpakken van een opdracht, het leren zelf hulp te vragen en zelfstandig werken. De wereld wordt voor leerlingen in deze leeftijd telkens weer wat groter en de lessen wereldverkenning beginnen dan ook met onderwerpen die iets verder van hun directe belevingswereld afliggen. Voor de sociaalemotionele ontwikkeling kan nu gebruik gemaakt worden van het feit dat zij de oudsten van de locatie zijn. Leerlingen uit de groene groep zitten meestal in het arrangement voor arbeidsgerichte dagbesteding en stromen in de regel door naar het VSO aan de Slotlaan. Groep blauw, bovenbouw MG Groep blauw is een klein groepje van leerlingen dat een lesprogramma volgt onder begeleiding van een onderwijsassistent. Het lesprogramma geeft veel aandacht aan de zelfredzaamheid, de werkhouding, de taakspanning, het behouden en zo mogelijk verder Schoolgids Meerklank

22 ontwikkelen van de cognitieve vaardigheden en het functioneren met anderen in een groep. Zelfredzaamheid betekent vooral jezelf leren verzorgen en met je eigen lijf leren omgaan, leren verantwoordelijkheid te dragen voor elkaar en voor de klas en om in de groep een plek te vinden. Praktische oefening, imitatie en veelvuldige herhaling zijn voor deze leerlingen een goede manier om iets te leren of te oefenen. Ook in deze groep wordt begonnen met aanvankelijke vaardigheden die later in de VSO-praktijkgroep verder uitgewerkt zullen worden. Hierbij valt te denken aan eerste kooklessen, lessen in huishoudkunde, textiele werkvormen en verkeer. In de blauwe groep wordt er gebruik gemaakt van totale communicatie. Dit houdt in dat gesproken taal wordt ondersteund met verwijzers, gebaren en pictogrammen. Leerlingen van de blauwe groep zitten meestal in het arrangement voor licht arbeidsgerichte dagbesteding en stromen in de regel door naar het VSO aan de Baarnseweg Duinwegstroom Het onderwijs op deze locatie is gebaseerd op de pedagogisch-didactische uitgangspunten zoals geformuleerd vanuit de antroposofie door Rudolf Steiner. Er wordt ervan uitgegaan dat ieder mens meer met zich meebrengt dan in het dagelijkse leven zichtbaar is, zijn/haar spirituele kern. De leraar verbindt zich in principe meerdere jaren met een klas, waardoor de ontwikkeling van het kind goed gevolgd kan worden. Een speciaal accent ligt op het helpen van elkaar en het accepteren van elkaars verschillen. Het onderwijs gaat uit van de ontwikkelingsfasen van het kind en ondersteunt die door specifieke vakken en lesinhouden in een bepaalde ontwikkelingsfase aan te bieden. De leerstof en de jaarthema s sluiten aan bij de innerlijke beleving en het gevoel van het kind. Op deze manier kan de stof ontwikkelingsstof zijn. Dit proces richt zich op de fysieke ontwikkeling, de gevoelsontwikkeling en de cognitieve ontwikkeling, maar met name op de ontwikkeling van het kind als persoonlijkheid waarbinnen de drie genoemde ontwikkelingsgebieden zoveel mogelijk in evenwicht zijn. Cognitieve vaardigheden zijn gelijkwaardig aan emotionele, praktische, kunstzinnige en sociale vormingsgebieden. Dat betekent dat er stof aangeboden wordt waarin intensieve beleving en kunstzinnigheid centraal staan. Het vak euritmie heeft als specifiek bewegingsvak een aparte plek in het rooster. Kleuters (onderbouw) Omdat het kleuteronderwijs een speciaal karakter heeft zien wordt de kleuterleeftijd als een aparte fase gezien. Onze kleuters zijn tussen de 4 en 6 jaar oud. De nabootsing, het zinvolle gebaar, ritme, rust en regelmaat staan bij de kleuters centraal. Vanuit de nabootsing wordt de motorische- en zintuiglijke ontwikkeling gestimuleerd, vooral door het gebruik van eerlijke, natuurlijke materialen. In de kleuterklas zijn dag-, week- en jaarritme heel belangrijk. Ze geven vertrouwen en veiligheid. Alle activiteiten hebben hierin hun plaats: het vrije spel, het arbeidsspel, de feesten, het ritme van de natuur, de verhalen, het poppenspel, de liedjes, versjes en de vingerspelletjes. Basisklassen (middenbouw en bovenbouw) In de basisklassen zijn de leerlingen zo veel mogelijk naar leeftijd ingedeeld. Zo zijn leerlingen met verschillend niveau en verschillende problematiek in de basisklas bij elkaar en kunnen elkaar aanvullen en met elkaar leren. Onze basisklassen in dit schooljaar zijn: klas 1 (7-jarigen), klas 3 (8/9- jarigen), klas 5 (10/11-jarigen) en klas 6 (12/13-jarigen). Vanaf klas 3/4 splitsen de basisklassen voor een deel van de schooldag op in groepen naar vermogen (niveaugroepen). In de meeste basisklassen wordt gestart met individueel werk. Dit is extra leer- en instructietijd en kan voor de één een reken- of taalopdracht zijn, voor de ander een praktische taak of een bewegingsoefening. In de hogere klassen leren de kinderen die dat aankunnen, zelf een keuze te maken uit een takenlijst en de taken zelfstandig uit te Schoolgids Meerklank

23 voeren. Daarna volgt het gezamenlijke begin van de dag, waarin oriëntatie op tijd centraal staat: de ochtendspreuk, het dagprogramma, de dag van de week, datum, seizoen, nieuwtjes van wat er gaat komen of van wat er gebeurd is. Dit alles wordt ondersteund met pictogrammen, verwijzers, gebaren, muziek en bewegings- of concentratieoefeningen. Aansluitend volgt het periodeonderwijs, waarin dagelijks gedurende een aantal weken klassikaal wordt gewerkt aan één vak. De periodestof volgt de ontwikkelingsfasen van het kind en kent, met name in de eerste leerjaren, rekenen en taal als hoofdvakken. Andere periodes die in de loop van de leerjaren aan bod komen zijn heemkunde, aardrijkskunde, biologie, geschiedenis, meetkunde en natuurkunde. Dit gebeurt op een wijze die voor alle leerlingen toegankelijk is en waarbij steeds meer verdieping plaatsvindt. Het periodeonderwijs kent veel verschillende, vaak interactieve inoefen- en verwerkingsvormen. Het is gericht op het leren door de verbinding met de lesstof te leggen door beleving en ervaring, vanuit verschillende invalshoeken. De lesstof wordt praktisch, verbeeldend, zintuiglijk en bewegend verkend. Voor sommige leerlingen kan de verwerking bestaan uit het werken in een periodeschrift, voor anderen bieden praktische activiteiten of bewegingsactiviteiten meer mogelijkheden om aan hun leerdoelen te werken. Na het periodeonderwijs volgt er een kwartier zelfredzaamheidsles rond fruit eten en wc, en een kwartier pauze. Daarna gaan de middenbouwklassen verder met taal en reken, kunstzinnige en praktische vakken. De kinderen van de bovenbouw gaan dan uiteen in de groepen naar vermogen. Vanaf twee uur zijn zij terug in hun basisklas om weer samen de dag af te sluiten. De meer kunstzinnige en praktische vakken zoals vormtekenen, muziek, tuinbouw, handenarbeid (hout, vilt, bijenwas) knutselen en handwerken komen in dit laatste uur aan bod. Groepen naar vermogen (bovenbouw) Tussen elf uur en twee uur zijn de leerlingen van klas 5 en 6 ingedeeld in groepen 'naar vermogen'. De groepen 'naar vermogen' dit schooljaar zijn: Een leerklas, waar het accent ligt op de cognitieve vakken, het vergroten van de taakspanne en het zo zelfstandig mogelijk werken. Twee keer per week is er rondom het eten aandacht voor de gezamenlijke maaltijd met als leerdoelen het oefenen van sociale vaardigheden, tafelgesprekjes en het steeds zelfstandiger uitvoeren van ADL-activiteiten zoals tafel dekken, afwassen en afdrogen en ook het samenwerken rond deze taken. Leerlingen uit de leerklas zitten meestal in het arrangement voor arbeidsgerichte dagbesteding en stromen in de regel door naar het VSO aan de Slotlaan. Een ADL- of oefenklas waar het accent ligt op het oefenen van Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen, ofwel praktische vaardigheden, eenvoudige werkopdrachten en totale communicatie. Er wordt veel tijd besteed aan zelfredzaamheid (zo nodig ook aan zorg) en aan het activeren van de zintuigen. Rondom het eten is er aandacht voor de gezamenlijke maaltijd met het oefenen van communicatie en sociale vaardigheden zoals beleg aan elkaar vragen/doorgeven en bedanken. Daarnaast wordt er gewerkt aan ADL-activiteiten zoals brood smeren en snijden, drinken inschenken en eenvoudige taken rond tafel dekken, afruimen, spullen halen en wegbrengen. Het werken aan de (soms individuele) doelen vanuit de leerlijnen gebeurt tijdens een gemeenschappelijke activiteit en/of in een betekenisvolle context. De leerlingen krijgen veel begeleiding en extra (soms één-op-één) instructie. De kinderen in de ADL-klas werken aan doelen vanuit de Plancius-leerlijnen en/of aan de doelen vanuit de ZML-leerlijnen op laag niveau. Leerlingen van de adl-klas zitten meestal in het arrangement voor licht arbeidsgerichte dagbesteding en stromen in de regel door naar het VSO aan de Baarnseweg. Schoolgids Meerklank

24 4.3 Organisatie onderwijs VSO Algemeen Uitstroomgericht onderwijs Het onderwijs op het VSO heeft in alle groepen een toekomstgerichte en zo mogelijk arbeidsvoorbereidende inhoud: uitstroomgericht onderwijs. Met andere woorden: de inhoud van het onderwijs is dusdanig ingericht dat leerlingen zo goed mogelijk worden voorbereid op de periode na hun schooltijd. Daarbij gaat het erom dat leerlingen zo zelfstandig mogelijk kunnen functioneren op de gebieden wonen, werken en vrije tijd. Daartoe worden interne en externe stages aangeboden. Uitstroom mogelijkheden: (Beschermde) arbeid (meestal via VSO plus groep op dislocatie) Arbeidsgerichte dagbesteding Licht arbeidsgerichte dagbesteding Ervaringsgerichte dagbesteding Het VSO-onderwijs wordt onderverdeeld in: Onderbouwfase (12-14 jaar) In de onderbouw van het VSO wordt, naast de schoolse vakken, kennis gemaakt met verschillende praktijkvakken. Bij alle vakken staat het aanleren van de basisvaardigheden voorop. Gedurende de onderbouwfase wordt, in samenspraak met ouders/verzorgers, door de leraar en de CvB het uitstroomperspectief van de leerling opgesteld, mede met behulp van het startdocument en ontwikkelperspectief vanuit het SO. Hierin wordt beschreven op welk niveau de leerling, naar verwachting, aan het einde van zijn schoolloopbaan zal functioneren op de verschillende ontwikkelingsgebieden (zoals mondelinge en schriftelijke taal, rekenen, sociaal-emotionele ontwikkeling, leren leren, wonen, werken, vrije tijd). Om de leerling te brengen naar het gewenste niveau dat past bij het uitstroomperspectief, wordt een leerroute vastgesteld. Of de leerling nog steeds de juiste leerroute volgt, wordt jaarlijks geëvalueerd op basis van de vorderingen die de leerling in een schooljaar heeft gemaakt. Dit vindt plaats in de vorm van toetsing, bijhouden van het leerlingvolgsysteem, de evaluatie van de groeps/werkplannen en het UPP. De vorderingen worden steeds vergeleken met het gewenste uitstroomniveau. De leerroute van de leerling loopt na de onderbouwfase verder via de middenbouwfase en de bovenbouw- of uitstroomfase. Middenbouwfase (14-16 jaar) In aansluiting op de onderbouwfase vervolgt de leerling de leerroute die er op gericht is hem zo goed mogelijk voor te bereiden op de vastgestelde uitstroombestemming. De praktijkvakken en interne/externe stages nemen in deze fase ter oriëntering van de mogelijkheden van de leerling een belangrijke plaats in. Aan het eind van de middenbouwfase wordt het uitstroomperspectief van de leerling aangevuld met een interesseprofiel dat is opgesteld op basis van de voorkeuren die de leraar bij de leerling waarneemt en de voorkeuren die de leerling aangeeft in de arbeidsinteressetest. Bovenbouwfase (17-20 jaar) Tijdens de bovenbouwfase wordt steeds meer leerling-specifiek gewerkt aan de doelstellingen binnen het uitstroomperspectief. Daarbij wordt zoveel mogelijk aangesloten bij de voorkeuren, interesses en mogelijkheden van de leerling. Het lopen van stages neemt, wanneer dat vanuit de behoefte en mogelijkheden van de leerling aan de orde is, een steeds belangrijker plaats in. Dit zal altijd bekeken worden in het verlengde van de voor de leerling vastgestelde uitstroombestemming met inachtneming van de persoonlijke interesse. Het uitstroomtraject start wanneer bekend is naar welke specifieke werkplek of dagbesteding de leerling uitstroomt. Schoolgids Meerklank