Fotografie: Jurriaan Brobbel

Transcriptie

1 1

2 Fotografie: Jurriaan Brobbel 2

3 RUIM BAAN VOOR DE FIETS... 5 HOOFDSTUK 1 INLEIDING TERUGBLIK 2011 TOT EN MET NIEUW MEERJARENPROGRAMMA FIETS BELANGHEBBENDENGESPREK ALS INPUT VOOR HET MEERJARENPROGRAMMA OPBOUW EN LEESWIJZER HOOFDSTUK 2 BELEIDSKADER REDENEN VOOR STIMULEREN VAN HET FIETSGEBRUIK DEN HAAG FIETSSTAD STIMULEREN VAN HET FIETSGEBRUIK HOOFDSTUK 3 FIETSPARKEREN BINNENSTAD Uitbreiding stallingscapaciteit Beïnvloeding fietsparkeergedrag WOONWIJKEN EN SCHOLEN Uitbreiding stallingscapaciteit in woonwijken en bij scholen Aanpak weesfietsen in woonwijken STATIONS EN TRAMHALTES Uitbreiding stallingcapaciteit Handhaving OV-fiets in de stad SERVICENIVEAU FIETSENSTALLINGEN FIETSPARKEERNORMEN HOOFDSTUK 4 FIETSNETWERK REALISATIE STERFIETSROUTES OPLOSSEN ONTBREKENDE SCHAKELS OP HOOFD- EN RECREATIEVE FIETSROUTES FIETSONVRIENDELIJKE SITUATIES EN SCHOOLROUTES CAPACITEIT EN DOORSTROMING FIETSVERKEER OMZETTEN VAN TEGELFIETSPADEN IN ASFALTFIETSPADEN MONITORING FIETSGEBRUIK EN ROUTEKEUZE EVALUATIE FIETSEN IN HET VOETGANGERSGEBIED VAN DE BINNENSTAD HOOFDSTUK 5 PROMOTIE, COMMUNICATIE, FIETSVAARDIGHEID EN DIEFSTALPREVENTIE COMMUNICATIE EN PROMOTIE FIETSVAARDIGHEDEN EN DOELGROEPENBELEID: VEILIG FIETSEN IN DE STAD PREVENTIE VAN FIETSDIEFSTAL HOOFDSTUK 6 FINANCIËN MEERJARENPROGRAMMA FIETS FINANCIËLE DEKKING VAN HET PROGRAMMA FIETS BESTEDING DEELPROGRAMMA S FIETS BEHEER EN EXPLOITATIE FIETSPARKEREN TOT SLOT Bijlage 1: Verslag van het belanghebbendengesprek Fiets I Bijlage 2: Terugblik 2011 t/m VII Bijlage 3: Wie doet wat tegen fietsdiefstal... XIX Bijlage 4: Streefbeelden kwaliteit fietsvoorzieningen... XXI 3

4 4

5 Ruim baan voor de fiets Den Haag fietst! In onze groene wereldstad aan zee is de fiets hét symbool van een gezond leven. Steeds meer bewoners en bezoekers nemen de fiets. Tussen 2010 en 2014 is het fietsgebruik met 12% toegenomen. Den Haag is dus goed op weg een echte fietsstad te worden. Dat is ook belangrijk, want fietsen is gezond, goedkoop en gemakkelijk. Zowel op sociaal, maatschappelijk als economisch gebied levert fietsen veel voordelen op. Met dit voorliggende Meerjarenprogramma Fiets geeft dit college daarom ruim baan aan de fiets. De stad groeit en de wereld om ons heen verandert in rap tempo. Nieuwe ontwikkelingen bieden daarbij kansen voor de verdere groei van het fietsgebruik. Veel jongere bewoners willen geen auto meer bezitten en de elektrische fiets is in opkomst; steeds vaker is de fiets in de stad de vervanger van de auto. Fietsen wordt onderdeel van een gezonde levensstijl. Als gemeente moeten we creatief inspelen op de kansen die deze veranderende wereld biedt. Dat doen we niet alleen, maar samen met de stad. Zo is ter voorbereiding op dit programma een uitgebreid stadsgesprek gevoerd met bewoners en belanghebbenden. Daarin zijn veel innovatieve ideeën en oplossingen naar voren gekomen die hun weerslag hebben gevonden in dit stuk. Dit meerjarenprogramma is het resultaat van goede wisselwerking met de stad en net als met fietsen geldt; alleen ga je snel, maar samen kom je verder. Samen gaan we de komende jaren meters maken. Samen maken we van fietsplannen fietspaden. In dit nieuwe Meerjarenprogramma Fiets staan forse ambities op het gebied van fietsparkeren, fietsnetwerken en het verder stimuleren van het fietsgebruik. Immers, in de groene en veelzijdige stad die Den Haag is, staat de fiets bovenaan als ideaal vervoermiddel: voor bewoners, ondernemers en toeristen. Samen met de stad werken we ook de komende jaren aan veilige, duidelijke en comfortabele fietsroutes naar en door onze prachtige stad van vrede en recht, met eigentijdse stallingen en voorzieningen. Tom de Bruijn Wethouder Verkeer 5

6 6

7 Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1 Terugblik 2011 tot en met 2014 De afgelopen jaren heeft de gemeente Den Haag gewerkt aan de uitvoering van het Meerjarenprogramma Fiets en is er fors geïnvesteerd om de verschillende doelstellingen uit dit programma te realiseren. En met succes, want nagenoeg alle doelstellingen zijn gehaald. Deze doelstellingen hadden betrekking op de volgende drie thema s: Fietsparkeervoorzieningen; Fietsnetwerk; Promotie, communicatie en fietsvaardigheid. Uiteindelijk wil de gemeente Den Haag proberen zoveel mogelijk mensen op de fiets te krijgen. In de Haagse Nota Mobiliteit staat het doel om het fietsgebruik in de periode met 30% te laten groeien en in de periode tot 2030 zelfs met 50%. Uit de fietsindex van de gemeente Den Haag blijkt dat het aantal fietsers in de afgelopen periode is toegenomen. Voor de periode vanaf 2010 geldt een jaarlijkse groei van 3%. Als deze trend zich doorzet zal de beleidsdoelstelling in 2020 gehaald worden. In bijlage 2 staat per doelstelling uit het vorige meerjarenprogramma het resultaat beschreven. Om deze resultaten te bereiken heeft de gemeente geïnvesteerd in zowel fietsparkeervoorzieningen als in het fietsnetwerk (aanleg van nieuwe fietspaden en het omzetten van tegelfietspaden in asfaltfietspaden). Hieronder zijn de investeringsvolumes per jaar weergegeven. Jaar Totaal Investeringen ca. 8 miljoen 7 miljoen 7 miljoen 9½ miljoen 31,5 miljoen Deze investeringen zijn afkomstig vanuit meerdere financieringsbronnen, zoals het Meerjaren Investersings- Programma Fiets (MIP fiets), het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit, andere gemeentelijke programma s en subsidies vanuit de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (voorheen stadsgewest Haaglanden), de provincie Zuid-Holland en de rijksoverheid. De belangrijkste conclusies t.a.v. het Meerarenprogramma Fiets zijn: De negen doelstellingen op gebied van fietsparkeervoorzieningen zijn op twee na allemaal gerealiseerd; De vijf doelstellingen op het gebied van het fietsnetwerk, zijn op één na allemaal gerealiseerd; De doelstelling op het gebied van promotie, communicatie en vaardigheid is gerealiseerd. In bijlage 2 staat per doelstelling van het vorige meerjarenprogramma het resultaat beschreven. 7

8 1.2 Nieuw Meerjarenprogramma Fiets Het vorige meerjarenprogramma liep af in 2014 en krijgt een vervolg in dit Meerjarenprogramma Fiets Uitgangspunt voor dit nieuwe meerjarenprogramma Fiets is het Coalitieakkoord ; Vertrouwen op Haagse Kracht. Onder het kopje Meer ruimte voor de fiets, staat het volgende: Veilige, herkenbare en comfortabele fietsvoorzieningen zijn de basis voor een verdere groei van het fietsgebruik. Er komt een ambitieus programma voor de uitbreiding en verbetering van fietsvoorzieningen: het aantal sterroutes wordt deze periode uitgebreid, we gaan door met het asfalteren van fietspaden en creëren meer (gratis) stallingen bij stations, in het centrum en bij het strand. Weesfietsen worden in de hele stad aangepakt en we breiden het aantal buurtstallingen en fietspaden in wijken zoals de Stationsbuurt en de Schilderswijk uit. Deze ambities samen met de speerpunten voor het fietsbeleid uit de Haagse Nota Mobiliteit en de voortzetting van het fietsbeleid van de afgelopen jaren, krijgen een uitwerking in dit nieuwe Meerjarenprogramma Fiets De drie centrale thema s uit het vorige meerjarenprogramma Fiets, blijven in het belang van continuïteit ook in dit nieuwe meerjarenprogramma gehandhaafd. Deze drie thema s vormen al jaren de basis van het fietsprogramma en zorgen voor een evenwichtig programma waarbij de hele keten van de fietsverplaatsing op orde wordt gebracht. Het betreft de volgende thema s: Fietsparkeervoorzieningen; Fietsnetwerk; Promotie, communicatie en fietsvaardigheid. De aanpak voor de komende periode bestaat uit drie sporen. Allereerst worden de plannen van de afgelopen periode ook daadwerkelijk op straat uitgevoerd. Het tweede spoor is het afronden van de plannen die reeds in gang zijn gezet, maar financieel nog niet waren gedekt. Het derde spoor tenslotte betreft het starten met de planvoorbereiding van diverse nieuwe projecten. Met deze aanpak zorgt de gemeente ervoor dat projecten, die nu nog alleen op papier bestaan, daadwerkelijk worden gerealiseerd en dat ook nieuwe projecten worden voorbereid. Voor het realiseren van de plannen op straat die afgelopen periode bestuurlijk zijn vastgesteld of binnenkort worden vastgesteld geldt dat er financiële dekking aanwezig is uit het vorige Meerjarenprogramma Fiets Voor het verder afronden van plannen die in gang zijn gezet en voor de uitvoering van nieuwe fietsprojecten in dit Meerjarenprogramma Fiets, zijn nieuwe financiële middelen nodig. Vanuit diverse dekkingsbronnen is hiervoor gemeentelijk budget aanwezig. Naast de gemeentelijke bijdrage is ook altijd medefinanciering vanuit andere (gemeentelijke) programma s en programma s vanuit Metropoolregio, Provincie en Rijk noodzakelijk. Halverwege de periode van dit Meerjarenplan Fiets wil ik een evaluatie uitvoeren om zeker te stellen dat het drie-sporenplan op schema ligt. 8

9 1.3 Belanghebbendengesprek als input voor het meerjarenprogramma Zoals besproken in de raadscommissie van 10 december 2014 is op 2 juni 2015 een bijeenkomst belegd met ca. 40 belanghebbenden over het nieuwe Meerjarenprogramma Fiets (Zie bijlage 1 voor een verslag van deze bijeenkomst.) Het doel van deze bijeenkomst was het binnenhalen van ideeën en oplossingsrichtingen voor de verschillende fietsonderwerpen in de stad. Deze ideeën en oplossingsrichtingen zijn getoetst op haalbaarheid, beschikbare financiële middelen, conflicterende belangen, samenwerkingsmogelijkheden met andere partijen, etc. Veel van de genoemde ideeën en oplossingen zijn verwerkt in dit nieuwe Meerjarenprogramma Fiets. De belangrijkste uitkomsten van 2 juni 2015 Fietsen in Den Haag leeft bij bewoners, ondernemers, winkeliers en anderen belanghebbenden. Er lijkt een brede consensus te bestaan over de niet te stuiten opmars van de fiets in het Haagse straatbeeld, waarbij de elektrische fiets een steeds groter aandeel heeft. De fiets is essentieel voor een bereikbare en leefbare stad. Ook is er consensus over het feit dat de groei van het fietsgebruik is toe te juichen, er is gezegd; Fietsers staan op de 1e plek. Er wordt echter ook geconcludeerd dat de opmars van de fiets zorgt voor knelpunten in de stad. Knelpunten die vooral te maken hebben met een tekort aan fysieke ruimte voor de fiets in combinatie met andere claims op de openbare ruimte. Maar ook knelpunten op gebied van mentaliteit en cultuur/gedrag op de fiets. Vooral in en rond de binnenstad is meer ruimte nodig voor de rijdende en stallende fiets. Dat vereist scherpere keuzes. Veel van de genoemde ideeën en oplossingsrichtingen hebben een plek gekregen in dit Meerjarenprogramma Fiets en krijgen de komende periode dus een uitwerking. Naar sommige oplossingsrichtingen is eerst nader onderzoek nodig. Enkele opvallende dan wel belangrijke uitkomsten van de belanghebbendenbijeenkomst die in het Meerjarenprogramma Fiets terugkomen zijn: Prioriteit voor voldoende en kwalitatief goede fietsparkeervoorzieningen met speciale aandacht voor de binnenstad en het monitoren van de ontwikkeling van vraag en aanbod. Bij voldoende capaciteit moet worden gehandhaafd. (hoofdstuk 3) Aandacht voor de capaciteit en doorstroming van het fietsverkeer op kruispunten(paragraaf 4.4) Evaluatie van fietsen in het voetgangersgebied van de binnenstad (paragraaf 4.7) Een herkenbare inrichting van de sterfietsroutes, met goede aansluitingen op het regionale en provinciale fietsnetwerk die duidelijk zijn opgenomen in de bewegwijzering (paragraaf 4.1). Beïnvloeding fietsparkeergedrag; positieve prikkels om het gebruik van de (nieuwe)fietsenstallingen te stimuleren (hoofdstuk 5) Kinderen en scholieren moeten veilig kunnen fietsen, daarom aandacht voor veilige schoolroutes en verkeerseducatie in het onderwijs (paragraaf 4.3 en paragraaf 5.2). De combinatie van auto en fiets biedt kansen, doe een proef met een Park+Bike locatie (paragraaf 3.3.) 9

10 1.4 Opbouw en leeswijzer Dit Meerjarenprogramma Fiets is, zoals gezegd, een uitwerking van het gemeentelijke fietsbeleid voor de periode 2015 tot en met 2018 en bestaat uit de volgende onderwerpen: Beleidskader en de trends en ontwikkelingen op fietsgebied (hoofdstuk 2); Mogelijkheden tot uitbreiding van de capaciteit en verbetering van het gebruik van de fietsparkeervoorzieningen (hoofdstuk 3); Beschrijving van de diverse fietsprojecten om het Haagse fietsnetwerk te verbeteren(hoofdstuk 4); Communicatie, promotie, gedragsbeïnvloeding en diefstalpreventie(hoofdstuk 5); Financiering (hoofdstuk 6). In bijlage 1 is een verslag van het belanghebbendengesprek van 2 juni 2015 opgenomen. In bijlage 2 is een uitgebreide terugblik gegeven op de gerealiseerde fietsvoorzieningen in de afgelopen periode. In bijlage 3 staat een overzicht van wie wat doet tegen fietsdiefstal. Tenslotte worden in bijlage 4 de streefbeelden waaraan fietsvoorzieningen moeten voldoen weergegeven. 10

11 Hoofdstuk 2 Beleidskader 2.1. Redenen voor stimuleren van het fietsgebruik De gemeente Den Haag wil het gebruik van de fiets stimuleren. Fietsgebruik draagt bij aan een leefbare, bereikbare en gezonde stad. In de Haagse Nota Mobiliteit wordt ingezet op een groei van het fietsgebruik in de periode met 30%. De belangrijkste redenen om het fietsgebruik in de stad te stimuleren zijn: Fietsen draagt bij aan een leefbare stad. Het is schoon, klimaatneutraal en fietsers nemen relatief weinig van de schaarse ruimte in beslag. Het is daarmee een ideaal vervoermiddel voor in de stad. Fietsen draagt bij aan een goed bereikbare stad. De fiets is een snel vervoermiddel naar de belangrijke economische centra van de stad. Fietsers veroorzaken geen files op de wegen in en rond de stad. In combinatie met de trein en RandstadRail is de fiets ook op langere afstanden concurrerend met de auto. Investeringen in fietsvoorzieningen hebben een gunstige kosten-batenverhouding; de maatschappelijke baten zijn veel hoger dan de kosten. Fietsen draagt bij aan een gezonde stad, omdat mensen al fietsend meer lichaamsbeweging krijgen. Dat is goed voor de gezondheid, het tegengaan van overgewicht, depressies en hart- en vaatziekten. Het Meerjarenprogramma Fiets is een uitwerking van het fietsbeleid van de Haagse Nota Mobiliteit voor de periode In het meerjarenplan is aangegeven welke investeringen er de komende jaren gedaan moeten worden om te zorgen dat de doelstelling uit de Haagse Nota Mobiliteit wordt bereikt Den Haag Fietsstad Den Haag is een echte fietsstad aan het worden. Het gebruik van de fiets in Den Haag groeit. In de periode is het fietsgebruik met ongeveer 20% toegenomen; een gemiddelde stijging van ca. 2,5% per jaar. In de periode lag de groei op ca. 12%, ofwel zo n 3% per jaar. Indien deze groei doorzet, ligt de groeidoelstelling uit de Haagse Nota Mobiliteit binnen bereik. Vooral bij verplaatsingen van- en naar het centrum en de stations kiezen steeds meer mensen voor de fiets. Dit doen zij omdat de fiets een snelle, schone en comfortabele manier is voor verplaatsingen door stad en regio en omdat het past bij een gezonde levensstijl. Werkgevers in Den Haag stimuleren het gebruik van de (elektrische) fiets als onderdeel van mobiliteitsmanagement. Groei fietsgebruik Den Haag tussen 2006 en 2013 (gemiddelde werkdag). 11

12 Er is ruimte voor verdere groei van het fietsgebruik in de stad. Den Haag is een compacte stad met relatief korte afstanden, een autoluw centrumgebied, zonder grote hoogteverschillen en met een groeiende bevolking. Ook nieuwe producten zorgen voor een groei van het fietsgebruik. Met de elektrische fiets blijven ouderen langer fietsen en kiezen ook forensen op de langere afstand vaker voor de fiets. De bakfiets en de cargo-bike zijn geschikt om de kinderen naar school te brengen. Het grote aanbod van design-fietsen laat zien dat fietsen ook steeds meer emotie en identiteit is als onderdeel van een stedelijke levensstijl. Er komen steeds betere fietsrouteplanners op de markt, ook voor mobiele telefoons. Met de enorme groei van de OV-fiets heeft de fiets ook een belangrijke positie gekregen in het natransport vanaf het station. Met deze ontwikkelingen is de fiets een steeds interessanter vervoermiddel in de stad en de regio. De groei van het fietsgebruik leidt echter ook tot knelpunten. Voornamelijk rond stations en in de binnenstad is er een tekort aan stallingsplekken. Dat zet een rem op het fietsgebruik en het leidt tot veel wildgeparkeerde fietsen in de openbare ruimte. Ook hebben mensen in de vooroorlogse woonwijken geen goed bereikbare fietsenbergingen voor het veilig en comfortabel stallen van hun fiets. Ook dat zet een rem op het fietsgebruik en op de aanschaf van kwalitatief hoogwaardige fietsen. Een relatief nieuw fenomeen in de stad zijn de fietsfiles voor drukke kruispunten en fietspaden in en rond de binnenstad, waar voor de verkeerslichten rijen met wachtende fietsers ontstaan in de spitsperioden Stimuleren van het fietsgebruik Een groeiend fietsgebruik vereist een goede infrastructuur voor fietsen in de stad. Mensen maken sneller een keuze voor de fiets als de voorzieningen op orde zijn. Dat betekent goede stallingsgelegenheid bij de woning, een snelle, comfortabele en veilige route naar de bestemming en voldoende (bewaakte) fietsparkeergelegenheid bij de bestemming. In de afgelopen jaren is er veel geïnvesteerd in de realisatie van goede fietsvoorzieningen. Tegelfietspaden zijn voorzien van een comfortabele asfaltlaag, er zijn nieuwe fietspaden aangelegd en de stallingscapaciteit in de binnenstad en bij de stations en tramhaltes is flink uitgebreid. In de woonwijken zijn met hulp van de gemeente buurtstallingen gerealiseerd en fietstrommels geplaatst. Den Haag gaat verder met het investeren in de fietsinfrastructuur om het groeiende fietsgebruik goed te faciliteren en om te voorkomen dat er knelpunten ontstaan in de openbare ruimte. Investeren in de fietsinfrastructuur is echter niet voldoende. Ook andere belemmeringen voor groei van het fietsgebruik moeten worden weggenomen. Dat betekent dat de gemeente ook investeert in fietsvaardigheid en communicatie over fietsen in de stad. De gemeente wil er hierdoor aan bijdragen dat de fiets voor iedereen in de stad een aantrekkelijke keuze is. Het Meerjarenprogramma Fiets voor de periode heeft een aantal speerpunten: Het groeiende fietsgebruik vraagt om investeringen in voldoende (bewaakte) stallingsvoorzieningen in de binnenstad en bij de stations. Dat vereist investeringen in (grootschalige) stallingen. Het is daarnaast nodig om de beschikbare capaciteit beter te gebruiken zodat de druk van geparkeerde fietsen op de openbare ruimte in de stad afneemt; In de vooroorlogse wijken waar mensen geen eigen (fietsen-)berging hebben, moeten er voldoende (bewaakte) stallingsvoorzieningen beschikbaar zijn. Dat vereist investeringen in buurtstallingen. In deze wijken wordt ingezet op handhaving op weesfietsen en fietswrakken zodat de beschikbare capaciteit optimaal gebruikt wordt; De gemeente gaat verder met de realisatie van sterfietsroutes en routes voor doorgaande fietsers zodat de (elektrische) fiets ook op langere afstanden een aantrekkelijke keuze wordt. De routes sluiten aan op de regionale snelfietsroutes in de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. De fiets moet hiermee een concurrerend alternatief worden voor verplaatsingen tot ca. 15 km. Het streven is om in sterfietsroutes gereed te hebben; De kwaliteit van een fietsroute wordt bepaald door de zwakste schakel. De realisatie van fietsvoorzieningen op de ontbrekende schakels wordt dan ook ingezet als effectieve maatregel. Ook in een aantal lastige smalle straten in en rond het centrum zal meer ruimte worden gemaakt voor de fiets. Er wordt hier prioriteit gegeven aan de fiets, wat ten koste mag gaan van andere functies in de openbare ruimte. De aanpak van de ontbrekende schakels wordt afgestemd op andere (weg- en onderhouds-)werkzaamheden in de openbare ruimte. 12

13 Het fietsgebruik in de stad groeit. Teneinde wachtrijen bij verkeerslichten en verkeersonveilige situaties te voorkomen, investeert de gemeente in een soepele doorstroming van fietsers bij verkeerslichten en op fietspaden; De gemeente gaat door met het treffen van maatregelen die direct aansluiten op de problemen die fietsers op straat ervaren. Dit betekent een voortzetting van de aanpak van fietsonvriendelijke situaties. Daarbij komt er specifieke aandacht voor knelpunten op fietsroutes van en naar scholen; Fietsen in de stad moet voor jong en oud een vanzelfsprekende keuze zijn. Fietsvaardigheid is een basisvoorwaarde om veilig te kunnen deelnemen aan het verkeer. Het aanbieden van fietslessen op de basisschool aan kinderen in het kader van de verkeerseducatie past hierbij. Kinderen die op jonge leeftijd veilig leren fietsen, kiezen ook op latere leeftijd gemakkelijker voor de fiets. Daarnaast is veilig fietsen voor ouderen een aandachtspunt. Verkeerseducatie kan hen helpen om langer veilig te blijven fietsen, op een gewone of op een elektrische fiets; Promotie en communicatie rond fietsprojecten en rond de opening van nieuwe fietsvoorzieningen, zoals fietspaden en stallingen, is belangrijk. De komende jaren wordt een groot aantal fietsroutes en fietsenstallingen gerealiseerd. Fietsers moeten gericht worden geïnformeerd over het beschikbaar komen van deze nieuwe voorzieningen. Mensen moeten een zetje in de goede richting krijgen, zodat ze de (nieuwe) fietsvoorzieningen ook echt gaan gebruiken. Ten slotte wordt in samenwerking met de Metropoolregio Rotterdam Den Haag en de mobiliteitsmakelaar, ingezet op het stimuleren van het fietsgebruik onder werknemers, als onderdeel van de mobiliteitsaanpak. 13

14 Trends en ontwikkelingen Opkomst elektrische fiets. De fiets speelt een belangrijke rol in het woon-werk en het woon-onderwijs verkeer. Ca. 22% van de Hagenaars gaat op de fiets naar het werk en ca. 32% gebruikt de fiets naar het onderwijs. Van de verplaatsingen tussen de 1 en de 5 kilometer heeft een fiets een aandeel van ca. 35% en op verplaatsingen tussen de 5 en de 10 kilometer heeft de fiets een aandeel van ca. 20%. Door de opmars van de elektrische fiets wordt de fietspotentie voor afstanden boven de 5 kilometer een stuk groter omdat fietsers daarmee sneller en comfortabeler op de plaats van bestemming kunnen komen. Inmiddels zijn er in Nederland meer dan 1 miljoen elektrische fietsen verkocht. Uit onderzoek van XTNT in opdracht van het Fietsberaad, blijkt dat mensen met een elektrische fiets vaker en over langere afstanden gaan fietsen. TNO heeft in 2008 al berekend dat de introductie van de elektrische fiets leidt tot een verlenging van de gemiddelde woon-werkafstand en dat het gebruik van de fiets in het woon-werkverkeer stijgt. Hoe groot de potentie van de elektrische fiets op de wat langere afstanden is, blijkt uit het feit dat ca. driekwart van de werknemers in Den Haag niet meer dan 15 kilometer van het werk woont. (Afbeelding uit de toekomstagenda snelfietsroutes van de Fietsersbond) Gezondheidswinst van fietsen. Fietsers krijgen meer dagelijkse lichaamsbeweging. Dat is goed voor de gezondheid; fietsers leven langer, verzuimen minder en komen frisser en energieker op het werk. In alle onderzoeken over fietsen springt de gezondheidswinst eruit. Zo blijkt uit TNO onderzoek dat werknemers die regelmatig fietsen gemiddeld ruim 1 dag minder verzuimen dan hun collega s die niet fietsen. Negatieve invloeden (verkeersveiligheid, blootstelling aan luchtvervuiling) worden ruimschoots gecompenseerd door de langere levensduur van acht tot veertien maanden die fietsers hebben. In een tijd waarin obesitas een groot maatschappelijk probleem is, kan de dagelijkse activiteit van fietsen een grote preventieve rol spelen. Fietsersbond) (Afbeelding uit de toekomstagenda snelfietsroutes van de 14

15 Rendabele investeringen. Investeringen die nodig zijn voor realisatie van fietsroutes blijken zeer rendabel te zijn. Analyses van de maatschappelijke kosten en baten die in 2012 door Decisio in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu zijn gedaan, laten zien dat de maatschappelijke opbrengsten de kosten verre overtreffen. Binnen de bebouwde kom levert de vervanging van een autorit door een fietsrit een maatschappelijk voordeel op van ca. 41 cent per kilometer. Fietsen als lifestyle. De laatste jaren hoort de fiets steeds meer tot een moderne lifestyle. De fiets is een bewuste keuze voor vooral jonge stadsbewoners. De zogenaamde generatie Y hecht minder waarde aan autobezit, wil vooral altijd online zijn en vindt de fiets een snel en handig vervoermiddel voor verplaatsingen in het stedelijk gebied. Nieuwe modellen fietsen sluiten aan op dit imago. Ook werknemers van bedrijven blijken bereid om in het kader van mobiliteitsmanagement over te stappen op de (elektrische) fiets als aantrekkelijk alternatief voor het gebruik van de auto. 15

16 16

17 Hoofdstuk 3 Fietsparkeren Goede fietsparkeervoorzieningen zijn van groot belang voor een succesvol fietsbeleid. Het ontbreken van goede fietsparkeervoorzieningen kan ervoor zorgen dat de fiets minder wordt gebruikt. Uit angst voor fietsendiefstal, vandalisme en beschadigingen, schaffen mensen geen fiets aan of gebruiken ze de fiets minder vaak. In de stadsenquête Den Haag geeft 26% van de respondenten aan (zeer) ontevreden te zijn over de kwaliteit van het fietsparkeren aan de bestemmingszijde. Daarmee scoort dit aspect slecht. Onvoldoende goede fietsparkeervoorzieningen zorgen er ook voor dat er overlast in de openbare ontstaat. Her en der gestalde fietsen geven een slordige aanblik, verstoren looproutes en veroorzaken soms onveilige situaties. Het realiseren van goede fietsparkeervoorzieningen heeft daarmee prioriteit in dit Meerjarenprogramma Fiets. Door de groei van het fietsgebruik is er een toenemende behoefte aan kwalitatief goede fietsparkeerplaatsen, zowel aan de herkomst- (woning) als aan de bestemmingszijde (binnenstad en stations). De vraag naar fietsparkeervoorzieningen is groter dan het aanbod, vooral in de binnenstad, in de omgeving van de stations, bij RandstadRailhaltes en in sommige (delen van) woonwijken. De overlast in de openbare ruimte neemt hierdoor toe. Dit betekent dat er de komende jaren ingezet moet worden op uitbreiding van het aanbod van goede bewaakte en onbewaakte fietsparkeervoorzieningen. Het is ook belangrijk dat de capaciteit van de beschikbare fietsparkeervoorzieningen optimaal wordt benut. Fietsers moeten daarom worden gestimuleerd om zoveel mogelijk van de beschikbare stallingen gebruik te maken, door promotie (gratis stallen) en door middel van handhaving. Oplossingen voor het fietsparkeren vergen zowel investeringsmiddelen voor de aanleg van fietsparkeervoorzieningen als structurele middelen voor het beheer en de exploitatie van de stallingen en voor handhaving. Investeringen in goede fietsparkeervoorzieningen dragen ook bij aan de preventie van fietsendiefstal. Met een aanbod van gratis stallingen bij voorzieningen en stations, hebben mensen de keuze om hun fiets veilig te stallen in een bewaakte stalling. In woonwijken bieden buurtstallingen de mogelijkheid om de fiets veilig te stallen. Samengevat streeft de gemeente in de periode t.a.v. het fietsparkeren de volgende concrete doelen na: 1. Het streven is om in 2020 voldoende stallingscapaciteit in de binnenstad beschikbaar te hebben. Daartoe worden de geplande projecten op gebied van fietsparkeervoorzieningen uitgevoerd. De gemeente start met de planvoorbereiding voor het realiseren van fietsparkeercapaciteit in het Hofkwartier en omgeving en in het Pleinkwartier en omgeving. In de tussentijd wordt met pop-up en andere tijdelijke stallingen voorzien in de vraag naar fietsparkeerplaatsen op piekmomenten. 2. Het intensiveren van de monitoring in de binnenstad door twee keer per jaar te bepalen hoe de vraag zich ontwikkelt en hoe de beschikbare stallingsvoorzieningen worden gebruikt. 3. De gemeente verlengt de subsidieregeling voor buurtstallingen voor de periode tot en met Met als doel het realiseren of opknappen van 20 buurtstallingen. Daarnaast wordt de weesfietsenaanpak in woonwijken uitgebreid naar hot spots en worden de schoolstallingen in stand gehouden. 4. Het streven is om in 2020 voldoende stallingscapaciteit bij de stations en tramhaltes beschikbaar te hebben. Daartoe worden allereerst de geplande projecten voor stallingen bij de stations gerealiseerd (Den Haag Centraal, Den Haag HS, en Laan van NOI). Bij station Moerwijk en de tramhaltes zullen komende periode ook extra fietsparkeerplaatsen worden gerealiseerd. 5. Het jaarlijks monitoren van de stallingsbehoefte bij NS stations en tramhaltes. 6. Het starten van een pilot met OV-fiets verhuur bij Biesieklettestallingen waarbij de fiets op een andere locatie ingeleverd mag worden dan waar deze gehuurd is. 7. De gemeente wil in samenwerking met een marktpartij een proef doen voor het ontwikkelen van een Park+Bike-locatie. 8. Het streven is om alle Biesieklettes de eerste dag gratis te maken voor alle fietsen (ook bakfietsen). Het aantal stallers moet groeien naar 1 miljoen in 2018 (een verdubbeling ten opzichte van 2014). 17

18 3.1 Binnenstad Uitbreiding stallingscapaciteit Het fietsparkeerbeleid voor de binnenstad ziet er op hoofdlijnen als volgt uit: Kortparkeerders. Voor wie slechts een kort bezoek (tot 30 minuten) brengt aan de binnenstad is er voldoende plaats om de fiets gratis neer te zetten in duidelijk herkenbare fietsparkeervakken op maaiveld met enkele nietjes erin om te voorkomen dat de fietsen omvallen. Langparkeerders. Voor de langparkeerders (meer dan 30 minuten) zijn er bewaakte fietsparkeervoorzieningen. Voor wie de binnenstad voor een langere periode bezoekt, is er voldoende plek in deze voorzieningen die gunstig liggen ten opzichte van de fietsroutes naar de binnenstad. Het gebruik van deze voorzieningen is de eerste dag gratis. In de Grote Marktstraat en Grote Markt en omgeving is het niet toegestaan de fiets te stallen, om de lopende bezoekers niet te hinderen, de doorgang voor de nood- en hulpdiensten te garanderen en de kwaliteit van de openbare ruimte op orde te houden. Bij de vaststelling van de Haagse Nota Mobiliteit door de gemeenteraad op 22 september 2011 is besloten dat er in de periode tenminste 2.500, indien mogelijk inpandige, stallingsplekken voor de fiets worden gerealiseerd in de Grote Marktstraat en omgeving (amendement bij rv /a). Met de realisatie van de geplande publieksstallingen achter de Bijenkorf, onder het Stadhuis, in de Parkeergarage aan het Rabbijn Maarsenplein en een aantal kleinere uitbreidingen, wordt het tekort aan fietsparkeerplaatsen in de omgeving van de Grote Marktstraat (ca parkeerplaatsen) naar verwachting in 2015 opgelost. De nadruk ligt op uitbreiding van de fietsparkeercapaciteit in gebouwde stallingsvoorzieningen waarvan het gebruik de eerste dag gratis is. Daarmee wordt er op maaiveld ruimte gecreëerd om de openbare ruimte aantrekkelijk in te richten met voldoende ruimte voor voetgangers. Op maaiveld niveau is er in de binnenstad weinig ruimte beschikbaar voor een uitbreiding van de stallingsmogelijkheden. 18

19 Overzicht uitbreiding stallingscapaciteit binnenstad. Stalling/locatie Capaciteit in 2010 Uitbreiding capaciteit Uitbreiding capaciteit In uitvoering (gereed medio 2015) Stalling Grote Markt Stalling Voldersgracht Stalling Driehoekjes Stalling Spuiplein Stalling Buitenhof Bijenkorf (fietsparkeervakken) Stalling Stadhuis (dubbelgebruik) Stalling Veerkade garage Stalling Zeemankelder (Bouwplan Markies) Fietsparkeervakken fietsbeugels TOTAAL Totale capaciteit eind 2015 Bij verdergaande groei van het fietsgebruik ontstaat in de periode tot 2020 een toenemende behoefte aan goed bereikbare en kwalitatief aantrekkelijke fietsenstallingen in de binnenstad. Dat vereist blijvende investeringen in uitbreiding van de stallingscapaciteit in de binnenstad. De focus heeft de afgelopen jaren vooral gelegen op de Grote Marktstraat en omgeving. In het Spuikwartier komt in 2019 een stalling in het Cultuurcluster van ca fietsparkeerplaatsen beschikbaar. Ook in andere delen van de binnenstad neemt de behoefte aan stallingsruimte toe of is al sprake van een tekort. Zoals gezegd zet dit een rem op de groei van het fietsgebruik en vergroot het de overlast van gestalde fietsen in de openbare ruimte. In april 2015 is op verschillende momenten in de week het aantal gestalde fietsen in de hele binnenstad geteld. Hieruit blijkt dat er in de omgeving van het Hofkwartier en het Pleinkwartier een tekort is van respectievelijk circa en 600 plekken. Het tekort in het gebied rond de Grote Marktstraat en in het Spuikwartier is in 2015 opgelost door de opening van nieuwe stallingen en de geplande stalling in het Spuiforum(zie kaart 3.1). Kaart 3.1: Tekort stallingscapaciteit Binnenstad 2015 (o.b.v. telling april 2015) 19

20 Dit betekent dat de aandacht de komende jaren vooral zal uitgaan naar uitbreidingsmogelijkheden van de fietsparkeercapaciteit in het Hofkwartier e.o. en het Pleinkwartier e.o. In de periode wordt dan ook gestart met de planvoorbereiding voor het realiseren van voldoende stallingscapaciteit in deze twee gebieden. In de Grote Marktstraat e.o. wordt ingezet op het optimaal gebruik van de fietsparkeercapaciteit in de bestaande en de nieuwe fietsenstallingen. Een deel van de vraag naar fietsparkeerplaatsen treedt alleen op tijdens piekmomenten. Denk bijvoorbeeld aan de vraag bij grote evenementen of de vraag op zeer drukke winkeldagen. Op deze momenten kan een flexibele pop-up stallingsvoorziening, zoals voorgesteld op de belanghebbenden bijeenkomst d.d. 2 juni 2015 deels voorzien in de vraag naar fietsparkeerplaatsen. Het grote tekort aan fietsparkeerplekken in de binnenstad is niet op te lossen met goedkope of gemakkelijk inpasbare voorzieningen. De fysieke ruimte is er schaars en duur en er zijn veel belanghebbenden met soms tegenstrijdige wensen. Nog niet alle ondernemers en projectontwikkelaars zien fietsers als een belangrijke groep klanten waarvoor goede stallingsvoorzieningen een vereiste zijn. De ruimte voor stallingsvoorzieningen is schaars en de daadwerkelijke realisatie van stallingsvoorzieningen kent veel onzekerheden. Gezien de onzekerheden rond de daadwerkelijke realisatie van (inpandige) stallingsvoorzieningen, is het noodzakelijk eerst een brede ruimtelijke verkenning (met een kostenraming) te doen naar geschikte locaties voor nieuwe stallingsvoorzieningen. Voor het faciliteren van de vraag naar fietsparkeerplaatsen van de bewoners in de binnenstad, zal worden nagegaan of het mogelijk is om de stallingscapaciteit in de Biesieklette stallingen in de binnenstad hiervoor (deels) te gebruiken, dit naar aanleiding van de opmerkingen die zijn gemaakt op de belanghebbenden bijeenkomst d.d. 2 juni Intensieve monitoring in de binnenstad. In de Grote Markstraat en omgeving komt de komende jaren een groot aantal nieuwe stallingsvoorzieningen gereed. Om zicht te hebben op de verhouding tussen vraag en aanbod van stallingsplekken, is het van belang om regelmatig te monitoren hoe de vraag zich ontwikkelt en hoe de beschikbare stallingsvoorzieningen gebruikt worden. Op basis hiervan kan beter worden bepaald op welke locaties in de binnenstad zich tekorten bevinden. De monitoring van fietsparkeren wordt daarom geïntensiveerd. Er zal de komende periode twee keer per jaar in de binnenstad worden geteld, zowel in het voorjaar als in het najaar op meerdere momenten in de week. Op basis hiervan kan dan ook worden bepaald of er behoefte is aan verdere capaciteitsuitbreiding in de Grote Markstraat en omgeving. Overige winkelgebieden. De focus in dit Meerjarenprogramma ligt op de binnenstad omdat hier de behoefte aan goede stallingsvoorzieningen en de overlast van gestalde fietsen in de openbare ruimte het grootst is. Echter ook in andere winkelgebieden en voetgangersgebieden, zoals winkelcentrum Leyweg, de Boulevard in Scheveningen en bij de Haagse Markt is er behoefte aan goede stallingsvoorzieningen. De visie voor de binnenstad, zoals de beschikbaarheid van voorzieningen voor kortparkeerders op maaiveld en gratis (bewaakte) fietsenstallingen langs de aanrijroutes voor langparkeerders is ook voor deze gebieden van toepassing Beïnvloeding fietsparkeergedrag Het is belangrijk dat de gerealiseerde stallingscapaciteit ook daadwerkelijk gebruikt gaat worden. Dat is niet vanzelfsprekend. Fietsers zetten hun fiets het liefst zo dicht mogelijk bij de bestemming en zijn in het algemeen niet bereid veel moeite te doen of te betalen voor het stallen van de fiets. Met als gevolg dat er veel fietsen her en der in de openbare ruimte worden gestald, ook op plekken waar dit niet wenselijk is of waar dit niet is toegestaan, terwijl er in de stallingen nog ruimte genoeg is. In 2015 gaan er drie grote inpandige stallingen open. Het is van belang dat direct bij de opening van de nieuwe stallingen ingezet wordt op gedragsverandering om te stimuleren dat mensen gebruik gaan maken van de nieuwe voorzieningen. Het gaat dan om de combinatie van belonen (bijvoorbeeld een spaarsysteem) en handhaven. In paragraaf 5.1 wordt hier dieper op ingegaan. 20

21 3.2 Woonwijken en scholen Uitbreiding stallingscapaciteit in woonwijken en bij scholen. Voornamelijk in vooroorlogse woonwijken beschikken de woningen vaak niet over een eigen berging om de fiets veilig te kunnen stallen. In deze wijken is behoefte aan (kleinschalige) gemeenschappelijke fietsenstallingen zoals buurtstallingen en fietstrommels. Buurtstallingen. Buurtstallingen zijn gemeenschappelijke fietsenstallingen voor ongeveer 20 tot 100 fietsen. Buurtbewoners kunnen een plek in een buurtstalling huren. Het tarief ligt veelal tussen de 7,50 en 10,00 per maand. Sinds 2012 kent de gemeente Den Haag een subsidieregeling voor buurtstallingen. Met deze subsidie kunnen particulieren een financiële bijdrage krijgen voor de inrichting van een ruimte zoals een loods of opslagruimte, als buurtstalling. Met deze regeling zijn in de periode van juli 2012 tot en met december nieuwe buurtstallingen gerealiseerd. Ook zijn er 15 bestaande buurtstallingen opgeknapt en uitgebreid. In totaal zijn er meer dan 40 buurtstallingen in Den Haag, verdeeld over diverse wijken. De subsidieregeling is onlangs verlengd tot 31 december 2015 en zal in het kader van dit meerjarenprogramma verder worden verlengd tot en met

22 Fietstrommels. Fietstrommels zijn kleine afsluitbare fietsenbergingen voor maximaal 4 fietsen, die in de openbare ruimte worden geplaatst. De fietstrommels worden beheerd door Biesieklette. Buurtbewoners kunnen een plek in een trommel huren voor 7,50 per maand. In 2013 en 2014 zijn plaatsingsplannen voor 120 fietstrommels in 8 woonbuurten vastgesteld in overleg met de buurtbewoners. Ook zijn er op een aantal andere plekken fietstrommels geplaatst. Een nadeel van de fietstrommels is dat ze een beslag leggen op de openbare ruimte. Vooral in de oudere woonwijken is de openbare ruimte schaars en neemt de druk erop toe (onder andere door ORAC s, scootmobielbergingen en parkeervoorzieningen). Daarom gaat de voorkeur uit naar buurtstallingen. Op locaties waar geen buurtstallingen beschikbaar zijn maar waar wel behoefte is aan stallingen, kan worden ingezet op (een beperkte) plaatsing van fietstrommels. Schoolstallingen. Momenteel zijn er bij acht Haagse scholen voor het voortgezet onderwijs bewaakte fietsenstallingen waarop door Biesieklette toezicht wordt gehouden. Met de schoolstallingen wordt een veilige omgeving gecreëerd waar de fietsen ordelijk kunnen worden gestald. Op deze wijze wordt schade aan en diefstal van fietsen voorkomen. Dit stimuleert het fietsgebruik onder jongeren die daarmee ook gewend raken aan het gebruik van een fietsenstalling. Dit kan een positief effect hebben op de bereidheid om een fietsenstalling te gebruiken bij andere bestemmingen zoals in de binnenstad. Doordat er minder schade is aan fietsen heeft dit bovendien een positief effect op de verkeersveiligheid. Een schoolstalling is tevens een werkervaringsplaats voor de stallingbeheerder die daardoor een beter perspectief heeft op een reguliere baan. De gemeente zet in op het instandhouden van de schoolstallingen Aanpak weesfietsen in woonwijken Vooral in de vooroorlogse woonwijken waar de woningen niet over een eigen berging beschikken, worden veel fietsen gestald in de openbare ruimte. Een deel van die fietsen wordt langdurig niet gebruikt en onbeheerd achtergelaten. Dit kan leiden tot overlast in de openbare ruimte door vervuiling en verloedering. Bovendien nemen weesfietsen en fietswrakken openbare stallingscapaciteit in beslag. In 2014 is er een succesvolle proef gehouden in het Regentesse- en Valkenboskwartier waarbij fietsen maximaal 28 dagen ongebruikt in de openbare ruimte mogen worden gestald. Hierbij zijn in de proefperiode van een half jaar 1371 ongebruikte fietsen verwijderd. Vanwege dit succes zal die aanpak uitgebreid worden naar een aantal hotspots, verspreid over de stad. Dat zijn de wijken en buurten waar gedurende het jaar de meeste meldingen over weesfietsen binnenkomen. Op deze hotspots zullen de verwijderacties zich herhalen zodat ook op langere termijn de fietsenoverlast beperkt wordt/blijft. Als eerste wordt begonnen in het Zeeheldenkwartier. 3.3 Stations en tramhaltes Uitbreiding stallingcapaciteit Het gebruik van de fiets als voor- en na transport voor reizen met het openbaar vervoer neemt toe. De koppeling van fiets en openbaar vervoer is een ijzersterke combinatie. De fiets wordt gebruikt om snel bij het station of de tramhalte te komen, waarbij de trein of RandstadRail wordt gebruikt voor het grootste deel van de verplaatsing. Door het aanbieden van OV-fietsen bij stations en stallingen van Biesieklette wordt de fiets ook steeds belangrijker voor het natransport naar de bestemming. De fiets is een uitstekende wijze om deze last mile af te leggen. Dit betekent dat er een groeiende behoefte is aan goede fietsenstallingen bij NS stations en openbaar vervoer haltes. In de periode wordt ingezet op een verdere uitbreiding van stallingscapaciteit en op handhaving om die stallingscapaciteit optimaal te benutten en om de overlast van gestalde fietsen in de openbare ruimte te verminderen. Den Haag Centraal. In 2020 is er behoefte aan ca fietsparkeerplaatsen bij Den Haag Centraal. Deze capaciteit wordt gerealiseerd door aanleg van een stalling met ca plaatsen onder het Koningin Juliana plein. Na realisatie van deze fietsenstalling kan de fietsflat aan de Rijnstraat, die een tijdelijke constructie heeft, worden vervangen door een kleinschalige stalling van circa plekken op maaiveld. In de zomer van 2015 gaat de stalling voor fietsen onder het Prins Bernhardviaduct aan de zijde van de Anna van Buerenstraat open. 22

23 Station HS. Bij HS wordt de stallingscapaciteit aan de Laakhavenzijde uitgebreid met ca fietsparkeerplekken. Via een nieuwe reizigerstunnel zijn deze plekken goed verbonden met het station. Voor de korte termijn is een tijdelijke uitbreiding van de stallingscapaciteit op het Johanna Westerdijkplein nodig. Station Laan van NOI. Bij station Laan van NOI is sprake van een flink tekort aan fietsparkeerplaatsen. Volgens de prognoses van ProRail is er bij station Laan van NOI in 2020 een behoefte aan ca stallingsplekken, terwijl het huidige aanbod slechts uit ca. 970 fietsparkeerplaatsen bestaat; een tekort van ca. 800 fietsparkeerplaatsen dus. In samenhang met de aanpak van de openbare ruimte bij het station (investeringsagenda OV) zal worden ingezet op uitbreiding van de stallingscapaciteit. Station Moerwijk. Bij station Moerwijk zijn in de huidige situatie ca. 200 fietsparkeerplaatsen aanwezig. Volgens de prognose van ProRail is hier in 2020 behoefte aan ca. 270 fietsparkeerplaatsen. Daarmee is er nog een tekort van ca. 70 fietsparkeerplaatsen. In de komende periode wordt ingezet op realisatie van ca. 70 extra fietsparkeerplaatsen in de omgeving van het station. Tramhaltes. In 2014 zijn er bij 30 tramhaltes kleinschalige uitbreidingen van stallingsvoorzieningen gerealiseerd door het plaatsen van nietjes en bij enkele haltes ook fietskluizen. Bij de aanpak van tramhaltes in het kader van Netwerk RandstadRail, wordt rekening gehouden met de plaatsing van voldoende nietjes. Op basis van monitoring van de vraag naar fietsparkeervoorzieningen wordt nagegaan hoe die vraag zich bij de tramhaltes ontwikkelt. Afhankelijk van de ontwikkeling van de vraag zullen nietjes worden bijgeplaatst. Park + Bike. De gemeente wil in samenwerking met een marktpartij een proef doen voor het ontwikkelen van een Park+Bike-locatie op een bestaand regionaal P+R terrein. Automobilisten parkeren de auto op een P+Rterrein, aan de rand van de stad, om dan de laatste kilometers naar de bestemming op de fiets af te leggen. Monitoren ontwikkeling vraag. Op basis van structurele monitoring van de ontwikkeling van de vraag naar fietsparkeerplaatsen, wordt pragmatisch nagegaan waar er behoefte is aan uitbreiding van fietsparkeercapaciteit door plaatsing van nietjes of rekken. Dit gebeurt in samenwerking met HTM, ProRail en NS. 23

24 3.3.2 Handhaving Door te handhaven op fietsen die langer dan een door het college vastgestelde periode in een fietsparkeervoorziening of stalling staan, wordt de beschikbare stallingscapaciteit in de stationsomgevingen optimaal benut. Bij stations gaat het om fietsen die langer dan een week geparkeerd staan. Ook wordt gehandhaafd op fout gestalde fietsen. Dit zijn fietsen die buiten de fietsparkeervoorzieningen of fietsenstallingen staan. Het doel hiervan is om de hinder van gestalde fietsen voor de reizigers zoveel mogelijk te beperken en de toegankelijkheid voor de nood- en hulpdiensten te waarborgen. In de omgeving van Den Haag Centraal en Den Haag HS wordt gemiddeld twee tot drie keer per week gehandhaafd. Ook wordt er gemiddeld eens per twee weken gehandhaafd bij de Randstadrailhalte Leidschenveen OV-fiets in de stad. Op 1 april 2015 is gestart met de eerste fase van een proef met de verhuur van de OV-fiets bij stallingen van Biesieklette. In de vijf stallingen in de binnenstad en in de stalling op het Palaceplein in Scheveningen kan de OV-fiets worden gehuurd. Deze proef is onderdeel van de investeringsagenda Werelds Netwerk aan Zee, de samenwerkingsovereenkomst tussen gemeente, NS en HTM. De proef bestaat uit twee fases. De eerste fase is de introductie van de OV-fiets volgens het standaard verhuurconcept bij de Biesieklette stallingen. Het standaard verhuurconcept houdt in dat de OV-fiets op dezelfde plek moet worden ingeleverd als waar deze gehuurd is. In de tweede fase van de proef wordt een concept ontwikkeld waarbij het mogelijk wordt om de OV-fiets op een andere OV verhuurlocatie in te leveren dan waar deze gehuurd is. Dan wordt het bijvoorbeeld mogelijk om in Scheveningen een OV fiets te huren en deze bij Den Haag Centraal in te leveren. De planning is om eind 2015 met de tweede fase te starten. Den Haag is de eerste Nederlandse stad waar een dergelijke proef wordt gedaan. In samenwerking met NS zal ook worden nagegaan of er vraag is naar OV-fietsen in de nieuwe fietsenstallingen in de binnenstad. 3.4 Serviceniveau fietsenstallingen Biesieklette heeft 13 bewaakte openbare fietsenstallingen in Den Haag, waarvan 5 in de binnenstad en 5 langs de kust, 2 bij de Haagse Markt en 1 bij winkelcentrum Leyweg. De Biesieklettes bieden gezamenlijk plek aan fietsen. In 2014 werden ruim een half miljoen fietsen en bijna brommers gestald in een van de Biesieklettes. In 2015 komen er in de binnenstad nog 3 Biesieklettes bij met in totaal ca plekken. Ook komt er een stalling bij station Den Haag Centraal (Anna van Buerenstraat) met plekken. Service. De stallingen van Biesieklette bieden een hoog serviceniveau voor de fietsers en niet-fietsers. In alle Biesieklettes zijn gratis oplaadpunten voor elektrische fietsen en kan gratis gebruik gemaakt worden van een fietspomp. Ook kan bij alle Biesieklettes een kinderbuggy worden gehuurd voor 1,- per dag. De Biesieklette bij de Grote Markt heeft een fietsreparatiewerkplaats. Sinds 1 april 2015 zijn er bij de Biesieklettes in de binnenstad en de Biesieklette op het Palaceplein OV fietsen te huur. Bij een aantal stallingen in de binnenstad en Scheveningen zijn tevens gewone fietsen (Haagse Stadsfiets) te huur voor mensen die niet in het bezit zijn van een OV-fiets abonnement. In veel stallingen kan een rolstoel worden gehuurd ( 1,- per dag) en bij de kuststallingen zijn speciale (elektrische) strandrolstoelen te huur.openbaar vervoer reizigers kunnen bij enkele Biesieklettes terecht voor het opladen van de OV-chipkaart en de verkoop van HTM- dagkaarten. Bij de stallingen Palaceplein en Strandweg Haven is een openbaar (invaliden) toilet aanwezig. 24

25 Bakfietsen. Alle stallingen hebben speciale plekken voor bakfietsen en bromfietsen. Voor bakfietsen werd het tarief van bromfietsen in rekening gebracht ( 1,10 per dag). In overleg met Biesieklette is afgesproken dat het stallen van de bakfiets net als gewone fietsen voortaan gratis is, maar dat het aantal bakfietsplaatsen in de stallingen beperkt is. Op de website en tariefborden wordt aangegeven hoeveel bakfietsplaatsen er zijn. Alle stallingen gratis. In de stallingen in de binnenstad en langs de kust kunnen fietsen de eerste dag gratis worden gestald. Alleen voor de stallingen bij de Haagse Markt en bij winkelcentrum Leyweg wordt nog een tarief van 0,50 voor het stallen van de fiets gerekend. Vanwege de uniformiteit van de Biesieklettes is het invoeren van een gratis dagtarief in de stallingen bij de Haagse Markt en de Leyweg wenselijk. 3.5 Fietsparkeernormen Analoog aan de parkeereis voor auto s, wil de gemeente ook een eis kunnen stellen voor het parkeren van fietsen bij verbouw- en nieuwbouwplannen voor voorzieningen, zoals winkels, kantoren, horeca, onderwijsinstellingen en medische voorzieningen (voor woningen is dit al geregeld in het bouwbesluit). Deze parkeereis voor fietsen moet ervoor zorgen dat bezoekers en werknemers kunnen beschikken over voldoende en hoogwaardige fietsparkeervoorzieningen. Dat voorkomt ook overlast in de openbare ruimte. Opzet is de fietsparkeernormen op dezelfde wijze als de autoparkeernormen te formuleren en toe te passen. In 2015 zullen deze normen door B&W worden vastgesteld, waarna ze toegevoegd zullen worden aan de vanaf dat moment op te stellen bestemmingsplannen. Daarmee wordt gewaarborgd dat de ontwikkeling van voldoende fietsparkeerplaatsen onderdeel is van de bouwopgave. 25