Raad : 20 mei 2003 Agendanr. : 12 Doc.nr : B : Civiele en Cultuurtechniek RAADSVOORSTEL. : Groenbeheerplan gemeente Heusden.

Transcriptie

1 Raad : 20 mei 2003 Agendanr. : 12 Doc.nr : B Afdeling: : Civiele en Cultuurtechniek RAADSVOORSTEL Onderwerp : Groenbeheerplan gemeente Heusden Toelichting De gemeente Heusden in is 1999 gestart met de implementatie van het groenbeheersysteem. Hiertoe zijn alle groenvoorzieningen geïnventariseerd en zijn deze verwerkt in digitale tekeningen en in een database die gekoppeld is aan deze tekeningen. Tevens is de huidige wijze van beheer van groenvoorzieningen binnen de gemeente geïnventariseerd en vastgelegd in werkpakketten. Doordat de gemeente in 1997 ontstaan is uit de drie voormalige gemeenten Drunen, Heusden en Vlijmen en deze gemeenten elk hun eigen visie hadden op de groenvoorzieningen, zijn er grote verschillen in de werkpakketten. Voor een eenduidig beheer van de gemeente zou het goed zijn de verschillen in deze werkpakketten te laten verdwijnen. Hiertoe is het groenbeheerplan opgesteld. Naast het uniformeren van het beheer van de groenvoorzieningen in de gehele gemeente is nog een andere ontwikkeling in het beheer van de groenvoorzieningen gaande, namelijk het beheer zonder gebruikmaking van chemische middelen. Deze ontwikkeling wordt enerzijds ingegeven door de wens van de gemeente zelf en anderzijds door een wettelijke verplichting om op termijn (1 oktober 2003) geen middelen meer toe te staan. Het groenbeheerplan heeft gelet op het voorgaande tot doel uniforme werkpakketten te realiseren en invulling te geven aan de wettelijke verplichting tot het chemievrije beheer van de groenvoorzieningen. Voorgeschiedenis Groenbeheersysteem In 1999 is het groenbeheersysteem aangeschaft en is gestart met de inventarisatie van de groenvoorzieningen. Daarnaast is er met diverse medewerkers van de gemeente bepaald hoe de huidige wijze van beheer plaatsvond. Dit is vertaald in werkpakketten. Deze werkpakketten berekenen wat de behoefte aan arbeid, machines en materialen is. De berekening geschiedt aan de hand van normen van het Instituut voor Milieu en Agritechniek (IMAG). Hieruit kunnen uiteraard ook de kosten voor het beheer berekend worden. Bij de inventarisatie en het opstellen van de werkpakketten is duidelijk geworden dat er binnen de voormalige kernen op verschillende wijze inhoud gegeven werd aan het beheer van groenvoorzieningen. Dit heeft bijvoorbeeld als gevolg dat een boom in gras in Vlijmen ( 40,70) meer kost om te beheren dan in Drunen ( 29,86). Om het groen op een uniforme wijze te kunnen beheren zouden er nieuwe werkpakketten ontwikkeld moeten worden. Daarnaast ontbrak het aan werkpakketten waarin het beheer afgestemd was op het gebruik cq. de locatie van het betreffende groenelement. Ter indicatie: het groen in het centrum van Drunen zou op een andere wijze beheerd moeten worden dan het groen op de Heidijk. Met andere woorden er was behoefte aan een onderhoudszonering in de gemeente. Om invulling te kunnen geven aan de uniformering en het opstellen van een onderhoudszonering is een groenbeheerplan noodzakelijk. 1/5

2 Chemische onkruidbestrijdingsmiddelen en hun toelating Chemische onkruidbestrijdingsmiddelen zijn schadelijk voor het milieu. Ze kunnen uitspoelen naar het grond- en oppervlaktewater en bedreigen de kwaliteit van het drinkwater. Door het Rijk zijn met de gehele landelijke sector openbaar groen afspraken gemaakt voor de uitvoering van het Meerjarenplan Gewasbescherming (MJP-G). Het College voor de Toelating van Bestrijdingsmiddelen (CTB) bepaalt welke chemische bestrijdingsmiddelen zijn toegestaan. Er heeft inmiddels al een sanering plaatsgevonden van het aantal toegelaten middelen. Het regeringsbeleid heeft tot doel de afhankelijkheid van bestrijdingsmiddelen te verminderen en uiteindelijk te beëindigen. Beheerders zijn daarom genoodzaakt te zoeken naar andere methoden van onkruidbestrijding en dus gebruik te gaan maken van niet-chemische alternatieven. Momenteel is er voor het preventief bestrijden van onkruid in beplantingen nog slechts 1 middel toegelaten en dat is Casoron (werkzame stof: Dichlobenyl). Dit middel heeft toelating tot 1 oktober 2003 hetgeen impliceert dat er per 1 januari 2004 volledig chemievrij gewerkt moet worden. In voorgaande jaren is er een aantal malen sprake geweest van verlenging van de toelating van dit middel. Echter gelet op geluiden uit de vakwereld en de lobby rondom dit bestrijdingsmiddel, kan er met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid gesteld worden dat er nu geen verlenging meer toegepast gaat worden. Proefgebieden Gelet op het bovenstaande en de ambitie die de gemeente Heusden heeft uitgesproken in diverse nota s en beleidsstukken (milieuprogramma 2002/2003, collegeprogramma en raadsprogramma) is er gestart met chemievrij beheer in een aantal gebieden. Deze zogenaamde proefgebieden hebben tot doel ervaring op te doen met het chemievrije beheer. Immers er is als randvoorwaarde gesteld dat de kwaliteit van de groenvoorzieningen bij chemievrij beheer niet slechter mag worden. Daarnaast zijn de ervaringen in de proefgebieden gebruikt om de uniforme werkpakketten op te kunnen stellen. Onkruidbestrijdingsplan De proefgebieden zijn gedurende 3 jaren onderworpen aan een monitoringsprogramma. Het onkruidbestrijdingsplan geeft een interpretatie van deze monitoring weer en verbindt daar conclusies aan. Betreffende de groenvoorzieningen geeft dit plan aan dat er geen verslechtering plaatsvindt met gebruikmaking van de werkpakketten zoals die toegepast zijn binnen de proefgebieden. Tevens wordt in het onkruidbestrijdingsplan aangegeven dat de financiële gevolgen van het chemievrije beheer voor de totale gemeente berekend zullen worden in het groenbeheerplan. Groenstructuurplan en omvormingen In het groenstructuurplan zijn de hoofd- en nevenstructuren van de groenvoorzieningen binnen de gemeente weergegeven. Daarnaast wordt er in dit plan aangegeven dat er omvormingen noodzakelijk zijn. Het betreft die groenvoorzieningen die zonder gebruikmaking van chemische middelen niet tegen maatschappelijk verantwoorde kosten beheerd kunnen worden. Deze groenvoorzieningen zijn na de omvorming wel duurzaam in stand te houden en dat tegen aanvaardbare kosten. Zonder de omvormingen zouden de extra kosten welke voortvloeien uit het chemievrije beheer zoals weergegeven in het groenbeheerplan vele malen hoger zijn. Er is in dat kader al eens een indicatie gegeven dat zonder omvormingen 21 FTE s noodzakelijk zouden zijn voor het het chemievrij beheren van de groenvoorzieningen. Voorjaarsnota en risicoparagraaf In de voorjaarsnota is aangegeven dat met het groenbeheerplan nader aangegeven zal worden wat de financiële gevolgen van het chemievrije beheer zullen zijn. Met dit plan wordt voldaan aan deze toezegging. Daarnaast is in de risicoparagrafen voor de jaren 2002 en 2003 opgenomen dat een verbod op chemische middelen een acute verhoging van kosten voor het beheer met zich mee zal brengen. 2/5

3 Vervolgstappen Communicatie Hoewel onderzoek in het onkruidbestrijdingsplan uitwijst dat de kwaliteit van de groenvoorzieningen niet structureel vermindert, gaat er wel op een andere wijze gewerkt worden. Bovendien is de onderhoudszonering zoals deze toegepast gaat worden nieuw voor de gemeente Heusden. Het is daarom goed om de inwoners van de gemeente hiervan in kennis te stellen. Hiervoor zal een traject ingezet worden om een aantal (circa 5) artikelen in de Heusdense Courant te plaatsen die uitleg geven over het groenbeheerplan en alles wat hiermee samenhangt. Ook zou onderzocht moeten worden of er mogelijkheden bestaan om door middel van voorlichting een stuk betrokkenheid en zelfwerkzaamheid bij burgers te kweken. Het werken zonder chemische onkruidbestrijdingsmiddelen vergt een grotere inzet van personeel. Er zal samen met de Buitendienst Gemeentewerken bezien worden op welke wijze hieraan invulling gegeven kan worden. Concreet zal dit betekenen dat bepaald gaat worden wat door medewerkers van de Buitendienst zelf onderhouden kan worden en wat door derden gedaan zal moeten worden. Bestekken Om te kunnen werken volgens de uitgangspunten en werkpakketten uit het groenbeheerplan zal een nadere uitwerking opgesteld moeten worden. Deze uitwerking vindt plaats in de vorm van bestekken. In deze bestekken staat vermeld wat er onderhouden moet worden, met welke methoden en in welke hoeveelheden. Het is de bedoeling dat er voor iedere wijk binnen de gemeente Heusden een dergelijk bestek opgesteld gaat worden. Er is inmiddels een standaardbestek gereed wat model staat voor de uit te voeren werkzaamheden. De hoeveelheden voor deze bestekken kunnen uit het groenbeheersysteem gedestilleerd worden. Omvormingen Omdat bij het opstellen van het groenbeheerplan uitgegaan is van groenvoorzieningen welke zonder chemische middelen goed beheerd kunnen worden, is het van het grootste belang dat de omvormingen van groenvoorzieningen voltooid worden. Zonder deze omvormingsoperatie zullen de benodigde beheersinspanningen alleen maar hoger zijn en zullen hogere beheerkosten gemaakt moeten worden. Financiële paragraaf Gevolgen Het niet meer inzetten van chemische middelen betekent dat de ontwikkeling van onkruid bestreden zal moeten worden met schoffelen en harken. Deze methode is gelet op de uitkomsten van het onderzoek in het onkruidbestrijdingsplan effectief en goed toepasbaar. Wel is het zo dat er globaal genomen 2 à 3 schoffelbeurten en 1 à 2 harkbeurten extra noodzakelijk zijn. Dit is alleen maar mogelijk door het inzetten van meer manuren (intern of extern). De inzet van extra manuren leidt onvermijdelijk tot hogere kosten. De kosten van het beheer van de groenvoorzieningen zoals dat nu gebeurt met de huidige werkpakketten kost (afgerond) ,--. Wanneer er chemievrij gewerkt gaat worden op de wijze zoals dat beschreven is in het groenbeheerplan zal dit (afgerond) ,-- gaan kosten. Dit betekent dat de jaarlijkse kosten voor het beheer van de groenvoorzieningen met ,-- zullen toenemen. Deze toename vindt plaats vanaf 1 januari 2004 omdat het verbod op Casoron op 1 oktober 2003 geen financiële gevolgen meer heeft voor Een fasering in kosten is niet mogelijk omdat de benodigde extra manuren ingezet moeten worden zodra het groeiseizoen begint en het onkruid zich gaat ontwikkelen. Deze toename van kosten zou betrokken moeten worden in de integrale afwegingen bij de behandeling van de voorjaarsnota /5

4 Gevolgen niet ter beschikking stellen budget Wanneer de benodigde extra financiële middelen niet ter beschikking gesteld kunnen worden zal dit betekenen dat de ontwikkeling van onkruiden niet meer afdoende bestreden kan worden. Het gevolg hiervan is dat grote hoeveelheden groenvoorzieningen begroeid zullen raken met onkruiden. Dit leidt enerzijds tot een zeer slecht onderhoudsbeeld van de plantsoenen en daarmee tot klachten van burgers. Anderzijds kunnen dergelijke plantsoenen juist uitnodigen tot een mindere waardering van de openbare ruimte met mogelijke effecten zoals een toename van zwerfvuil. Daarnaast zal er in toenemende mate sprake zijn van kapitaalsvernietiging doordat eerder moet worden overgegaan tot renovatie cq. vervanging van deze plantsoenen. Dit is een gevolg van een vergrote aanwezigheid van wortelonkruiden die in toenemende mate zullen concurreren met de planten in de bewuste groenvoorzieningen. Advies raadscommissie De commissie Beheerszaken heeft in haar vergadering van 15 april 2003 advies uitgebracht over dit voorstel. De commissie adviseert positief. Het stuk wordt op de A-lijst geplaatst. Voorstel 1. In te stemmen met het groenbeheerplan als middel om de uniformering van werkpakketten en het chemievrije onkruidbestrijding van de groenvoorzieningen te bewerkstelligen. 2. In de behandeling van de voorjaarsnota van 2003 ten behoeve van begrotingsjaar 2004 de extra kosten voor onderhoud van de groenvoorzieningen te betrekken bij de integrale afwegingen die in dit kader gemaakt worden. Wij stellen u voor om bijgaand conceptbesluit vast te stellen, Het college van Heusden, de secretaris, mr. J.T.A.J. van der Ven de burgemeester, drs. H.P.T.M. Willems BIJLAGEN: TER INZAGE: Conceptbesluit Groenbeheerplan (reeds in uw bezit) Groenbeheerplan, Bijlagenrapport De stukken liggen ter inzage in de leeskamer, locatie Vlijmen. Steller: ing. W. Peters 4/5

5 CONCEPTBESLUIT De gemeenteraad van Heusden in zijn openbare vergadering van 20 mei 2003; gezien het voorstel van het college van 25 maart 2003,doc.nr. B ; b e s l u i t : 1. In te stemmen met het groenbeheerplan als middel om de uniformering van werkpakketten en het chemievrije onkruidbestrijding van de groenvoorzieningen te bewerkstelligen. 2. In de behandeling van de voorjaarsnota van 2003 ten behoeve van begrotingsjaar 2004 de extra kosten voor onderhoud van de groenvoorzieningen te betrekken bij de integrale afwegingen die in dit kader gemaakt worden. Aldus besloten in zijn openbare vergadering van 20 mei 2003; De raad voornoemd, de griffier, de voorzitter, A.J. Emmen drs. H.P.T.M. Willems 5/5