Anneke Vinke 2010 Training VH 1

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Anneke Vinke 2010 Training VH 1"

Stefan van der Woude
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 QUIZ: waar/niet waar Wetenschappelijk onderzoek naar : een veilige basis voor de praktijk? Anneke Vinke 2010 Met dank aan Universiteit Leiden, Linda van den Dries en Femmie Juffer 1. Gehechtheid speelt alleen in de eerste levensjaren een cruciale rol 2. Voedsel is de belangrijkste basis voor het ontwikkelen van een srelatie 3. Genen spelen de belangrijkste rol bij 4. Kinderen met een slechte sgeschiedenis, zullen nooit leren gezonde relaties aan te gaan zij hebben geen bodem en horen dus niet in een gezin 2 All of us, from cradle to the grave are happiest when life is organized as a series of excursions, long or short from the the secure base provided by our attachment figures. Praktijk gebaseerd op onderzoek Historie en stand van zaken van de stheorie Basis vinden in onderzoek Meta-analyses aparte presentatie Bouwen aan een veilige basis! Bowlby, 1988 Ergo: speelt gedurende de hele levensloopt een rol 4 Belang van de stheorie Mensen beschikken gedurende hun hele leven over een voortdurend actief systeem van sgedrag Van IJzendoorn (2008, p. 163) Basis vraag van Bowlby c.s. Waarom heeft maternal deprivation zoveel effecten en gevolgen op kinderen? Verklaringen zoeken in de Psychologie Ethologie 5 8 Anneke Vinke 2010 Training VH 1

Kinderen met een slechte sgeschiedenis, zullen nooit leren gezonde relaties aan te gaan zij hebben geen bodem en horen dus niet in een gezin 2 All of us, from cradle to the grave are happiest when

2 Warmte of eten? Harlow (1958) There is more to mother love than mother milk Harlow (1958) Resus aapjes gescheiden van moeder Beklede en onbeklede kunstmoeder Experiment 1: Warmte zoeken belangrijker dan voedsel Experiment 2: Onbeklede kunstmoeder -> angstiger gedrag 10 More than milk... Gehechtheid is een aangeboren gedragssysteem, nodig om te overleven Gehechtheidsgedragssysteem wordt geactiveerd als gevaar dreigt. Doel: kind beschermen voor gevaar door nabijheid van zorgende en ondersteunende anderen te garanderen. De anderen worden de sfiguren. Jonge kinderen raken gehecht, ongeacht de kwaliteit van het opvoederschap of omgeving, maar er zijn wel verschillende patronen te onderscheiden Patronen gebaseerd op verwachting Verwachting van de ander en zichzelf - mentaal model dat er hulp komt in tijden van angst en spanning mentaal model van zichzelf en eigen invloed op omgeving, aandacht te krijgen wanneer nodig gebaseerd op eerdere ervaringen sfiguur cruciaal = MENTALISEREN Een of meerdere relaties? Meeste baby s vormen meerdere relaties Beperkt in aantal (2-3 aan eind van eerste levensjaar) Niet alle sfiguren zijn voor het kind gelijkwaardig Attachment hiërarchie Gehechtheidsfiguren Babytijd: primaire verzorgers worden meestal de sfiguren Volwassenheid: een groter geheel van mensen waarmee een relatie wordt aangegaan, zijn sfiguren (partner, maar ook collega s vrienden, familie) Er is sprake van een ordening naar belangrijkheid (hiërarchie) Anneke Vinke 2010 Training VH 2

Experiment 2: Onbeklede kunstmoeder -> angstiger gedrag 10 More than milk.

3 Gehechtheid ABC(D) reactie op separatie, angst en stress A: Angstig ambivalent Verzet tegen contact B: Veilig Nabijheid opvoeder zoekend, troost zoekend C: Angstig-vermijdend Geen contact, kruipen of lopen weg Wat als de organisatie ontbreekt? Als er geen georganiseerde strategie is, spreken we van gedesorganiseerde (D) Kind is in acuut dilemma ouder/verzorger is bron van angst en enig mogelijke beschermer fright without solution Dit zijn georganiseerde strategieën Mentaliseren komt niet op gang, reacties zonder patroon Repareren? Organisatie kan je her-organiseren Wat er niet is, is moeilijker te repareren desorganisatie is het moeilijkst te behandelen. Wat draagt bij aan de hiërarchie? Hoeveel tijd de baby/kind doorbrengt in zorg van de persoon in kwestie Kwaliteit van de zorg die gegeven wordt (sensitiviteit en responsiviteit) Emotionele investering van de volwassene in het kind (Colin, 1996) 18 Basis vinden in attachment onderzoek? Hoe verloopt de sontwikkeling? Onderzoek naar kinderen die gescheiden zijn geraakt van hun ouders (adoptie, pleegzorg, tehuizen) Nature: genetische predispositie van de mens Gehechtheid als voorspeller van problemen later: ontwikkeling van psychopathologie Onderzoek naar de genetische basis van Crosscultureel onderzoek Nurture: kwaliteit van in hoge mate afhankelijk van de manier waarop de ouder/opvoeder met het kind omgaat Samenspel is bepalend! Intergenerationeel aspect speelt mee Anneke Vinke 2010 Training VH 3

Als er geen georganiseerde strategie is, spreken we van gedesorganiseerde (D) Kind is in acuut dilemma ouder/verzorger is bron van angst en enig mogelijke beschermer fright without solution Dit zijn

4 Gehechtheid en psychopathologie (Greenberg, 1999) Voor kinderen: Onderscheid maken tussen onveilig gehecht en een hechtingstoornis (Zeanah e.a.) Gehechtheid als risico of protectieve factor Belangrijke maar non-specifieke risicofactor Longitudinaal onderzoek laat e.e.a zien -> ERA studie Bevindingen ERA Rutter (c.s 2009) : 4 patronen van problemen t.g.v. institutionele deprivatie: 1. Ontremde/disinhibited attachment 2. Quasi autistische kenmerken 3. Afleidbaarheid/overactiviteit 4. Intellectuele beperkingen 23 Nurture: de ouder Opvoeder sensitiviteit is wezenlijk vb. depressiviteit van de moeder Ouder = eerst verantwoordelijk voor de te ontwikkelen relatie, kan nl. de problemen van het kind hanteren andersom is niet mogelijk Maar... ook erfgenaam van eerdere generaties! Geen genen aangetoond, wel omgeving! Omgeving sensitiviteit is wezenlijk vb. depressiviteit van de moeder Ouder = eerst verantwoordelijk voor de te ontwikkelen relatie, kan nl. de problemen van het kind hanteren andersom is niet mogelijk Eigen srepresentatie belangrijk (zie presentatie opvoedingstaken) Gehechtheid: universeel of cultureel? (o.a. Van IJzendoorn & Sagi, 2008; Schuengel & Van IJzendoorn, 1993) Drie belangrijke kwesties: Normativiteit Predictieve validiteit Cultuurspecifieke veranderingen Gehechtheidspatronen universeel, het hebben van een (aantal) unieke spersonen ook (bv. Oeganda, Kenia (Gusii), Nigeria (Hausa) Israël (Kibboets), Mali (Dogon), Japan etc.) (Zie Van IJzendoorn, 2008) 29 Veilige basis in onderzoek? Wetenschappelijke bevindingen ontsluiten voor de hulpverleningspraktijk Eenheid van taal wenselijk in studies noodzakelijk om tot conclusies te kunnen komen (hechtingsstoornis, hechtingsprobleem, sprobleem etc.) Gehechtheid als basis concept in elke diagnose en behandeling van geadopteerden en hun gezinnen een rol geven 30 Anneke Vinke 2010 Training VH 4

Afleidbaarheid/overactiviteit 4. Intellectuele beperkingen 23 Nurture: de ouder Opvoeder sensitiviteit is wezenlijk vb.

5 QUIZ: waar/niet waar 1. Gehechtheid speelt alleen in de eerste levensjaren een cruciale rol Niet waar 2. Voedsel is de belangrijkste basis voor het ontwikkelen van een srelatie Niet waar 3. Genen spelen de belangrijkste rol bij Niet waar 4. Kinderen met een slechte sgeschiedenis, zullen nooit leren gezonde relaties aan te gaan zij hebben geen bodem en horen dus niet in een gezin Niet waar Tot slot : links en literatuur Contact/opmerkingen: info@adoptiepraktijk.nl AVinke@fsw.leidenuniv.nl Informatie: Bronnen & aanraders: Van IJzendoorn, M.H (2008). Opvoeding over de grens. Gehechtheid, trauma en veerkracht. Amsterdam: Boom Academic. Cassidy, J. & Shaver, PR. (Eds.) (1999). Handbook of Attachment. New York: Guildford Press Berlin, L.J., Ziv, J., Amaya-Jackson, L. &, Greenberg, M.T (Eds.) (2005).Enhancing early attachments. New York: Guildford Press Schofield, L. & Beek, M. (2007). Attachment handbook. London: BAAF 33 Anneke Vinke 2010 Training VH 5

Kinderen met een slechte sgeschiedenis, zullen nooit leren gezonde relaties aan te gaan zij hebben geen bodem en horen dus niet in een gezin Niet waar Tot slot : links en literatuur

Vergelijkbare documenten

Samen op weg: over gehechtheid, hechtingsproblemen en hechtingsstoornissen. dr. Anneke JG Vinke

Samen op weg: over gehechtheid, hechtingsproblemen en hechtingsstoornissen dr. Anneke JG Vinke Adoptiepraktijk Bilthoven www.adoptiepraktijk.nl 2010 - XONAR Vanavond Theorie Pleegkind zijn... Bouwen aan