KANS OP SLAGEN. Definitie van probleemgedrag. Autisme en Probleemgedrag. Steven Degrieck. 14 juni Definitie van probleemgedrag

Transcriptie

1 KANS OP SLAGEN Definitie van probleemgedrag Autisme en Probleemgedrag Steven Degrieck 14 juni 2012 Altijd een sociale definitie (normen; omgeving) Gevaar voor persoon zelf, gevaar voor omgeving of belemmert het leren en/of de integratie (naar Schopler) Uitdagend gedrag (challengingbehaviour): vooral nadruk op de uitdaging voor omgeving Definitie van probleemgedrag Voornaamste oorzaken Wie heeft er probleemgedrag en wie heeft er problemen? «Stille» leerlingen, bewoners kunnen ook problemen hebben, maar zij hebben een probleem om het te tonen. Lichamelijk Communicatie Stress Lichamelijk Zintuiglijke verwerking Medisch probleem Pijn Andere sensorische verwerking Hypersensitiviteit: Prikkels komen te sterk door Hyposensitiviteit: Prikkels komen niet sterk genoeg door 1

2 Zicht Horen Voelen Proeven Ruiken Evenwicht Proprioceptie Zeven zintuigen (of zijn het er 15?) Vermoeidheid Overprikkeling Pijn Angst Hyper, overgevoelig Vermijdingsgedrag Hypo, ondergevoeligheid Het zevende zintuig Opzoeken Fascinatie Fixatie Schadelijk Proprioceptie: verschaft het individu informatie over het eigen lichaam, zoals de stand, beweging en tonus van de ledematen, gewrichten en pezen In kaart brengen Wat te doen? Aandacht voor hebben in het dagelijkse functioneren Kan fluctueren Bij ernstige problemen: evalueren SPRC, Bogdashina Hyper: beschermen Hypo: aanbod van aktivitieten 2

3 Proprioceptie: grove motoriek Maar ook Zware dingen dragen Trekken of duwen Springen Klimmen Sandwich activiteiten Sporten als Voetbal Volley Turnen Paardrijden Proprioceptie: fijne motoriek Onvoorspelbaarheid Op verticaal vlak werken ipv horizontaal Kracht Weerstand Kauwen Dikke vloeistoffen zuigen Blazen Niet of moeilijk begrijpen van taal Niet of moeilijk begrijpen van prenten Niet of moeilijk begrijpen van voorwerpen ZEKER als deze verwijzen naar de toekomst, iets dat nog niet zichtbaar is! Communicatie Stress en angst Onduidelijke communicatie vanuit de omgeving Onvoorspelbaarheid Zelf niet kunnen communiceren De druppel die Specifieke angsten Ingaan tegen logica vanuit autistisch denken 3

4 Oorzaken agressie? Uitdagen Veel minder gericht naar de binnenkant van de ander om iemand te imponeren om iemand te vernederen om iemand schrik te doen krijgen Hiervoor is er bij autisme té weinig inzicht in menselijke processen en sociale situaties Gebrek aan Theory of mind Doorgaan tot iemand kwaad is, dan communiceert hij duidelijker Echopraxie, nadoen van naderen Opgestoken worden door anderen Leuke prikkels opzoeken (luid, gebaren, rood) Ratio versus Emotie: bvb. rechtvaardigheid zoeken Ontstaan van probleemgedrag Vaak deels aangeleerd gedrag Vaak doorheen de tijd opgebouwd Is het gedrag nog functioneel of niet meer? Het rommelt Drie fasen Het barst uit Het komt tot rust Het rommelt Het barst uit Persoon op een niet straffende manier verwijderen uit de moeilijke situatie Nabijheid opzoeken, in de buurt van de persoon blijven Laat weten dat je het gezien hebt Aanraking Humor Visuele hulpmiddelen onder de aandacht brengen Beschermen tegen zichzelf Omgeving beschermen Uit omgeving halen Een plan voor noodgevallen klaarhebben Niet uitpraten of opvoeden 4

5 Het dooft uit Eventueel uitpraten Aanpassingen doorvoeren, preventie Terug naar de omgeving brengen Weer laten deelnemen Actieplan ontwikkelen In actieplan ook aanpassingen omgeving vermelden Meer stimuli Minder stimuli Meer uitdagingen Minder bevraagd worden Aanpassingen omgeving: concrete communicatie Individueel Op het juiste begripsniveau Niet meer voorspelbaarheid dan begrepen kan worden Liever makkelijk dan moeilijk Verschil verduidelijking en stimuleren! Aanpassingen omgeving Duidelijke regels en ze ook respecteren De ruimte is duidelijk ingericht en afgebakend Alle aanpassingen worden gebruikt en dit op een consequente manier = altijd en door iedereen Competentie vergroten Competentie vergroten Expressieve communicatie Vrijetijdsvaardigheden Sociale vaardigheden Expressieve communicatie Basisnoden en behoeftes Vragen om Weigeren Leren kiezen 5

6 Competentie vergroten Competentie vergroten Vrijetijdsvaardigheden Nieuwe interesses Aanbod aan ervaringen Nieuwe vaardigheden Sociale vaardigheden Sociale noden in kaart brengen (niet projecteren) Sociaal overleven Corrigeren versus compenseren Social stories en social scripts Psycho-educatie En straffen? Belonen Liever belonen dan straffen Aanleren makkelijker dan afleren Wat wordt er begrepen van een straf? Sociale afwijzing? Tijdsduur? Wie en waar? Belonen: - variëren - geen vrije toegang tot beloners - enkel geven na gewenste gedrag of afmaken van taak - in het begin (heel) veel Waarom het niet lukt Waarom het niet lukt - Er wordt niet naar het waarom gezocht -De juiste oorzaak wordt niet gezien -Teveel problemen tegelijkertijd willen oplossen -Teveel tijd besteden aan het observeren, niet genoeg aan het zoeken naar oplossingen - Teveel focussen op het laten verdwijnen van gedrag, eerder dan het aanleren van nieuw gedrag -Er van uitgaan dat de persoon het verstaat -De persoon bombarderen met teveel verbale, sensoriele of emotionele input -Alles veel te ingewikkeld maken - Inconsistent reageren op gedrag 6