Bodembeheer en teelt(systemen): landbouw als oplossing voor de klimaatopwarming?

Transcriptie

1 Bodembeheer en teelt(systemen): landbouw als oplossing voor de klimaatopwarming? TOMMY D HOSE Studiedag Landbouw en Klimaat 17 april 2018, Melle

2 Overzicht Koolstofopslag in landbouwbodems en organische stof kringlopen Duurzame teeltsubstraten Productie van lokaal eiwit voor mens en dier

3 Overzicht Koolstofopslag in landbouwbodems en organische stof kringlopen Duurzame teeltsubstraten Productie van lokaal eiwit voor mens en dier

4 Koolstofopslag in landbouwbodems JRC-ESDAC Atmosfeer: CO 2 Fotosynthese Organische bemesting Bodemafbraak Gewasresten/wortels JRC-ESDAC Bodem organische stof: C

5 Koolstofopslag in landbouwbodems SYMBIOS

6 Koolstofopslag: Landgebruik Akker Gras Bos ADEME 2014 Meer info:

7 Koolstofopslag: Akkerland => Grasland Ongep. data Leifeld et al Kämpf et al Poeplau et al Arrouays et al Conant et al Tyson et al Arrouays et al Fornara et al Poeplau et al Lugato et al Post en Kwon 2000 IPCC ,50 2,00 1,99 Sink: 0,5 1,0 ton C ha -1 jaar -1 ton C ha -1 jaar -1 1,50 1,28 1,01 1,00 1,00 0,70 0,72 0,60 0,60 0,47 0,49 0,50 0,37 0,33 0,55 0, jaar jaar jaar > 40 jaar 5-10 jaar jaar jaar > 40 jaar Bron: D Hose en Ruysschaert 2017 Mededeling 231

8 Koolstofopslag: Grasland => Akkerland < <10 jaar jaar jaar > >20 jaar 0,00 Freibauer et al Freibauer et al Poeplau et al Soussana et al Loiseau et al Loiseau et al Gregory et al ,50-0,47-1,00-0,95-1,00 ton C ha -1 jaar -1-1,50-2,00-1,81-1,70-2,50-3,00-2,80-3,50-3,20 Source: 1,0 2,0 ton C ha -1 jaar -1 Bron: D Hose en Ruysschaert 2017 Mededeling 231

9 Koolstofopslag: Landbeheer Meer info:

10 Koolstofopslag: Organische bemesting Veldproef Duur jaar Product C-dosis ton C ha -1 jaar -1 C-seq. ton C ha -1 jaar -1 C-retentie % Ferti (UGent) 8 Drijfmest 3,0 0,6 18 Ferti (UGent) 8 Stalmest 3,0 1,2 39 Ferti (UGent) 8 GFT compost 3,0 1,8 60 Ferti (UGent) 8 Boerderijcomp. 3,0 1,0 33 Ferti (UGent) 8 Boerderijcomp. 3,0 1,3 43 Farmc (UGent) 7 Boerderijcomp. 2,1 0,5 25 Vegtilco 3 Boerderijcomp. 1,9 0,6 33 Vegtilco 3 Boerderijcomp. 5,8 1,5 25 Bopact 4 Boerderijcomp. 2,1 1,3 63 Biochar 1,5 MSW compost 10,9-37 Bron: Vanden Nest et al. 2014, Willekens et al. 2014, D Hose et al. 2014, 2016

11 Koolstofopslag: Organische bemesting Koolstofopbouw (ton C ha -1 jaar -1 ) 2,0 Compost Stalmest 1,8 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 y = 0,26x 0,6 0,4 y = 0,20x 0,2 0, Koolstofinput (ton C ha -1 jaar -1 ) Bron: D Hose en Ruysschaert 2017 Mededeling 231

12 Koolstofopslag: Compost in Vlaanderen GFT- en groencompost ton per jaar 13% in land- en tuinbouw ton C jaar -1 = 5,5 kton CO 2 eq. Boerderijcompost Lokaal sluiten van kringlopen Akker- en tuinbouwer, boomkweker, natuurbeheerder, Cijfervoorbeeld Viaene et al. (2017): identificatie reststromen 100 kton houtsnippers 215 kton boerderijcompost ton C jaar -1 = 20,5 kton CO 2 eq. MEER WETEN? POSTER Composteren en fermenteren LOCATIE PLANT 39 TIMING 13u30 tot 16u

13 Koolstofopslag: Groenbedekkers Sterk afhankelijk van type en ontwikkeling Weinig concrete cijfers voor Vlaanderen 0,15 0,50 ton C ha -1 jaar -1 (D Hose en Ruysschaert 2017 Mededeling 231) Areaal +30% lijkt haalbaar voor Vlaanderen

14 Koolstofopslag: Agroforestry Koolstofopslag afhankelijk van boomdichtheid, boomsoort, bodembeheer, 0,21 ton C ha -1 jaar -1 (Phd Paul Pardon UGent-) Huidig areaal ± 110 ha, +30 ha.jaar -1 Adaptatie: wind, water en temperatuur MEER WETEN? POSTER Agroforestry LOCATIE PLANT 39 Meer info: bert.reubens@ilvo.vlaanderen.be victoria.nelissen@ilvo.vlaanderen.be TIMING 13u30 tot 16u

15 Koolstofopslag in Vlaanderen Maatregel Huidige situatie Scenario C-opbouw kton C jaar -1 CO 2 - eq. kton CO 2 jaar -1 Areaal blijvend grasland -1% jaar -1 behoud 22,4 82,0 Boerderijcompost geen 215 kton 5,6 20,5 Groenbedekkers huidig areaal + 30% 2,5 9,0 Agroforestry ± 110 ha 900 ha in ,1 0,3 Totaal: 111,8 => 112 kton CO 2 -equivalenten = 1,6% van de jaarlijkse totale broeikasgasuitstoot van de landbouw MEER WETEN? POSTER Koolstofopslag in landbouwbodems LOCATIE PLANT 39 TIMING 13u30 tot 16u

16 Koolstofopslag: Ook dat nog Nieuwe organische meststoffen Digestaat, biochar, mestscheidingsproducten, Landbouwkundige waarde? Optimalisatie mogelijk? Niet-kerende bodembewerking Koolstofopbouw <=> koolstofherverdeling Gewasresten inwerken Graanstro: stalmest + economische waarde Maïsstro: wortels >> stro (Phd Hui Xu, UGent-) Grasbufferstroken/houtkanten (Phd L. Van Vooren, UGent--VITO) Diepwortelende/meerjarige gewassen Luzerne, sorghum, rode klaver, rietzwenkgras Meer info: victoria.nelissen@ilvo.vlaanderen.be; koen.willekens@ilvo.vlaanderen.be thijs.vandennest@ilvo.vlaanderen.be; bart.vandecasteele@ilvo.vlaanderen.be alex.devliegher@ilvo.vlaanderen.be

17 Overzicht Koolstofopslag in landbouwbodems en organische stof kringlopen Duurzame teeltsubstraten Productie van lokaal eiwit voor mens en dier

18 Duurzame teeltsubstraten Structuur Nutriënten Plantenvezels Ziekte onderdruk king Compost Biodiversiteit Enten met biocontrole organismen Chemische gewasbescherming Structuur Enten met biocontrole organismen Nutriënten Witveenontginning Chemische meststoffen Nutriënten Ziekte onderdruk king Biochar Biodiversiteit Ziekte onderdruk king Chitine Stimuleert biocontrole organismen Structuur Enten met biocontrole organismen Vaccin Meer info:

19 Duurzame teeltsubstraten Cijfervoorbeeld I-LOVE-T: miscanthusstro als veenvervanger 20% vervanging => m³ jaar -1 import minder 30 kton CO 2 -eq. = 0,4% van BKG-uitstoot landbouw MEER WETEN? POSTER Horti-BlueC LOCATIE PLANT 39 TIMING 13u30 tot 16u

20 Overzicht Koolstofopslag in landbouwbodems en organische stof kringlopen Duurzame teeltsubstraten Productie van lokaal eiwit voor mens en dier

21 Lokaal eiwit voor mens en dier Gras-klaver/klaver Luzerne N-fixatie Besparing op N-kunstmest N-fixatie Diepe penwortel => droogte Cijfervoorbeeld MEER WETEN? Veldproef gras-klaver vs. gras (LCV): kg N ha -1 jaar -1 besparing 3 kton CO 2 -eq. = 0,04% van BKG-uitstoot landbouw POSTER Vlinderbloemigen Soja, klaver en luzerne LOCATIE PLANT 39 TIMING 13u30 tot 16u

22 Lokaal eiwit voor mens en dier Soja Quinoa Inoculatie met Rhizobium Humane/dierlijke voeding Stabiele gewas- en eiwitopbrengst Meer info: Vleesvervanger Productie in Vlaanderen => korte keten MEER WETEN? POSTER Vlinderbloemigen Soja, klaver en luzerne LOCATIE PLANT 39 TIMING 13u30 tot 16u

23 Conclusie Koolstofopslag in landbouwbodems afhankelijk van landgebruik en -beheer Plantenvezels, compost, biochar en chitine als alternatief voor veen in teeltsubstraten Onderzoek naar alternatieve en lokale eiwitbronnen volop aan de gang

24 Bedankt voor de aandacht!