BEGINSELEN VAN BELGISCH PRIVAATRECHT I. Walter VAN GERVEN
|
|
- Sylvia Abbink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 BEGINSELEN VAN BELGISCH PRIVAATRECHT I Walter VAN GERVEN Professor emeritus K.U.Leuven, U.Tilburg, U.Maastricht Gewezen advocaat-generaal Europees Hof van Justitie Lid van de Koninklijke Vlaamse Academie van België en van de Academia Europaea Steven LIERMAN Deeltijds docent U.Antwerpen Referendaris Hof van Cassatie ALGEMEEN DEEL Veertig jaar later PRIVAAT- EN PUBLIEKRECHT IN EEN MEERGELAAGD KADER VAN REGELGEVING, RECHTSVORMING EN REGELTOEPASSING 2010 a Wolters Kluwer business
2 Inhoud V Voorwoord 1 Lijst van afkortingen 3 Inleiding 7 DEEL I. Belgisch recht bij de aanvang van het derde millennium 19 Hoofdstuk 1. Privaat- en publiekrecht in perspectief 21 Afdeling 1. Privaatrecht internationaal, europees en grondwettelijk ingebed Meergelaagdheid en convergentie Constitutionalisering en vergrondrechtelijking Wisselwerking binnen een driehoeksverhouding 33 Afdeling 2. Publiekrecht evoluerend van recht van een unitaire natiestaat naar recht van een federale burgerstaat, en van recht van een soevereine staat naar recht van een lid-staat Van natiestaat naar burgerstaat Van unitaire naar federale staat Van eenstaat naar lidstaat 47 Afdeling 3. Nationaal en europees recht binnen een democratisch bestel Democratie, rekenplichtigheid (accountability) en rechtsstaat (rule of law) Vormen en organen van democratisch bestuur Rekenplichtigheid Rechtsstaat en rule of law 70 Hoofdstuk 2. Scheiding van machten en verdeling van bevoegdheden Afdeling 1. De beginselen van scheiding van machten en verdeling van bevoegdheden Het principe van scheiding van machten Het principe van verdeling van bevoegdheden 76 Afdeling 2. Scheiding van machten en verdeling van bevoegdheden in belgisch staatsverband Scheiding van machten op federaal niveau Scheiding van machten op regionaal niveau 87 Kluwer - Algemeen deel - Veertig jaar later
3 3. Verdeling van bevoegdheden tussen het nationale en het regionale niveau. Afdeling 3. Spreiding van machten en verdeling van bevoegdheden in europees unieverband Bevoegdheidsoverdrachten aan de Unie Spreiding van machten binnen de Unie 101 Hoofdstuk 3. Bronnen van normering en hiërarchie van rechtsnormen in een meergelaagd rechtssysteem 109 Afdeling 1. Algemeen verbindende regelen Algemene primaire en secundaire rechtsnormen Regelen van gewoonterecht Regelen van gerechtelijke oorsprong Particuliere regelingen Algemene rechtsbeginselen 126 Afdeling 2. Niet verbindende rechtsbronnen Gerechtelijke en geleerde rechtsliteratuur Interne en externe rechtsvergelijking Soft law, open methode van coördinatie en netwerken van regulatoren 147 Afdeling 3. Hiërarchie van rechtsordes en rechtsnormen, directe werking en conforme interpretatie Hiërarchie van rechtsordes en rechtsnormen Directe werking en conforme interpretatie Hiërarchie van normen: jawel maar relatief en flexibel 169 Deel II. Regelgeving, rechtsvinding en burgerdemocratie in een meergelaagd rechtssysteem 173 Hoofdstuk 4. Behoorlijke en kwaliteitsvolle regelgeving. Gelimiteerde en gelegitimeerde codificatie. Convergentie 175 Afdeling 1. Behoorlijke en kwaliteitsvolle regelgeving Beginselen en vereisten van behoorlijke regelgeving Maatregelen ter verbetering van regelgevingskwaliteit 183 Afdeling 2. Gelimiteerde en gelegitimeerde codificatie Codificatie op nationaal vlak Naar een Europees Burgerlijk Wetboek? 194 Afdeling 3. Convergentie intra en extra muros van de rechtsorde Convergentiebevorderende instrumenten Convergentie van mentaliteiten, concepten en principes 205 Hoofdstuk 5. Rechterlijke rechtsvinding in een meergelaagd rechtssysteem V I Algemeen deel - Veertig jaar later - Kluwer
4 Afdeling 1. Een actieve maar gedisciplineerde rechter Beperkingen die voortvloeien uit het procesrechtelijk kader Wijze waarop de rechter omgaat met zijn taak in een snel evoluerende en een meergelaagde samenleving: van meer wetgebonden naar meer inventieve rechtsvinding De grenzen van de rechterlijke macht bij de toetsing van wetgevend en administratief handelen 238 Afdeling 2. Rechters op oorlogspad? 248 Afdeling 3. Rechtsvinding in de praktijk Klassieke opvatting, aangevuld, als uitgangspunt Gemakkelijke versus moeilijke gevallen Twee methodes van rechtsvinding 269 Hoofdstuk 6. Zelfbesturend burgerschap 272 Afdeling 1. Algemene overwegingen 272 Afdeling 2. Participatieve democratie Inspraak van de burger in het beleid. De rol van politieke partijen, van civic en civil society Nieuwe grenzen aan de delegatie van bevoegdheden. Over toezicht, verantwoording en procedurele waarborgen 286 Afdeling 3. De terugtredende overheid, zelfregulering als invulling, aanvulling en alternatief van regelgeving De privatisering van het recht De evolutie van prescriptieve naar reflexieve regelgeving (Zelf)bestuur binnen rechtsstatelijke grenzen De juridische waarde en afdwingbaarheid van private standaarden 309 Afdeling 4. Een casuspositie: (zelf)bestuur in de gezondheidszorg Gezondheid, een fundamenteel burgerrecht Deregulering van gezondheidszorg op federaal en Vlaams niveau. 321 A. Efficiëntie en kostenbeheersing door alternatieve mechanismen 323 B. Aanzet tot integrale kwaliteitszorg in de gezondheidszorg C. De participatie van burgers aan het gezondheidsbeleid Gezondheidszorg in Europees Unie-verband Slotbemerking 334 DEEL III. Burgers tegenover de overheid en onder elkaar 337 Hoofdstuk 7. Grondrechten en fundamentele vrijheden 339 Afdeling 1. Grondrechten in samenhang met democratie, in een context van groepswaarden en cultureel relativisme Terminologie Grondrechten in een democratisch bestel 343 Kluwer - Algemeen deel - Veertig jaar later Vil
5 3. 'Individualistisch' v. 'communitaristisch' grondrechtendiscours Cultureel relativisme 357 Afdeling 2. Bescherming en afdwingbaarheid van grondrechten in een meergelaagd rechtsstelsel Grondrechtenbescherming op Belgisch niveau Grondrechtenbescherming op het niveau van de Europese Unie Grondrechtenbescherming op het niveau van Raad van Europa: EVRM en EHRM 376 Afdeling 3. Grondrechtenbescherming in particuliere verhoudingen Algemeen Derdenwerking op nationaal Belgisch (en buitenlands) en EVRM niveau 389 A. Doorwerking bij gebruik van algemene handelingsvrijheid B. Doorwerking bij aanwezigheid van eigen grondrecht 391 C. Doorwerking van grondrechten in contractuele verhoudingen Derdenwerking op het niveau van de EU 397 Hoofdstuk 8. Rechterlijke toetsing van publiek en privaat handelen in een meergelaagde rechtsorde 403 Afdeling 1. Grenzen aan rechterlijke toetsing Zijn er nog discretionaire rechten en bevoegdheden in het privaatrecht? Discretionaire bevoegdheden en regeringsdaden in het publiek recht Europese rechtspraak inzake buitenlands en veiligheidsbeleid en politiële en justitiële samenwerking 415 Afdeling 2. Rechterlijk toetsen van privaat handelen Misbruik van recht in verband gebracht met goede trouw en derogerende werking Afwending van (private) bevoegdheden 429 Afdeling 3. Rechterlijk toetsen van publiek handelen - rechtsgangen Nietigheid, buitentoepassingverklaring en omvang van de legaliteitstoets 441 A. Belgisch recht 441 B. Europees gemeenschapsrecht Kort geding, schorsingsbevoegdheid en voorlopige maatregelen A. Belgisch recht 455 B. In Europa Schadeloosstelling 463 A. Belgisch recht 463 B. Europees recht Prejudiciële vraagstelling 473 VIII Algemeen deel - Veertig jaar later - KJuwer
6 3. 'Individualistisch' v. 'communitaristisch' grondrechtendiscours Cultureel relativisme 357 Afdeling 2. Bescherming en afdwingbaarheid van grondrechten in een meergelaagd rechtsstelsel Grondrechtenbescherming op Belgisch niveau Grondrechtenbescherming op het niveau van de Europese Unie Grondrechtenbescherming op het niveau van Raad van Europa: EVRM en EHRM 376 Afdeling 3. Grondrechtenbescherming in particuliere verhoudingen Algemeen Derdenwerking op nationaal Belgisch (en buitenlands) en EVRM niveau 389 A. Doorwerking bij gebruik van algemene handelingsvrijheid B. Doorwerking bij aanwezigheid van eigen grondrecht 391 C. Doorwerking van grondrechten in contractuele verhoudingen Derdenwerking op het niveau van de EU 397 Hoofdstuk 8. Rechterlijke toetsing van publiek en privaat handelen in een meergelaagde rechtsorde 403 Afdeling 1. Grenzen aan rechterlijke toetsing Zijn er nog discretionaire rechten en bevoegdheden in het privaatrecht? Discretionaire bevoegdheden en regeringsdaden in het publiek recht Europese rechtspraak inzake buitenlands en veiligheidsbeleid en politiële en justitiële samenwerking 415 Afdeling 2. Rechterlijk toetsen van privaat handelen Misbruik van recht in verband gebracht met goede trouw en derogerende werking Afwending van (private) bevoegdheden 429 Afdeling 3. Rechterlijk toetsen van publiek handelen - rechtsgangen Nietigheid, buitentoepassingverklaring en omvang van de legaliteitstoets 441 A. Belgisch recht 441 B. Europees gemeenschapsrecht Kort geding, schorsingsbevoegdheid en voorlopige maatregelen A. Belgisch recht 455 B. In Europa Schadeloosstelling 463 A. Belgisch recht 463 B. Europees recht Prejudiciële vraagstelling 473 VIII Algemeen deel - Veertig jaar later - Kluwer
7 Hoofdstuk 9. Verantwoord uitoefenen van rechten en bevoegdheden in een meergelaagd rechtssysteem. Osmose van privaat- en publiekrecht? 481 Afdeling 1. Behoorlijk handelen in privaat- en publiekrecht, voor nu én voor de toekomst Gerechtigdheid en rechtsgebondenheid Beginselen van behoorlijk bestuur en wetgeving Sociale verantwoordelijkheid van ondernemingen Wat met de verantwoordelijkheid ten aanzien van de toekomstige generaties? 489 Afdeling 2. Openbaarheid en rekenplichtigheid van bestuur. Politieke verantwoordelijkheid van de wetgever in een parlementair democratisch bestel Openbaarheid van bestuur 500 A. België 500 B. Europese Unie Rekenplichtigheid van bestuur Politieke verantwoordelijkheid in een democratisch bestel 508 Afdeling 3. De wisselwerking tussen publiek- en privaatrecht: op weg naar een privaat- en publiekrechtelijk ius commune? Grenzen vervagen: over publiek privaatrecht en privatisering van publiekrecht Een gemeenschappelijk leerstuk in privaat- en publiekrecht: de bescherming van het rechtmatig vertrouwen van burgers Een gemeenschappelijke toetsingsmethode in publiek- en privaatrecht: de magische kracht van proportionaliteit 535 A. Het proportionaliteitsbeginsel in het EU-recht Proportionaliteit en wettigheid van handelingen van de EUinstellingen Proportionaliteit en eerbiediging van de vier vrijheden door de lidstaten 541 B. Het proportionaliteitsbeginsel en het EVRM 545 C. Het proportionaliteitsbeginsel in het nationale recht 549 Uitleiding 553 Afdeling 1. Internationaal privaatrecht: verwijzingsregelen voor 'multilaterale relaties' 553 Afdeling 2. Van een recht voor multilaterale naar een recht voor meergelaagde relaties 564 Afdeling 3. Democratische legitimering als illustratie van een ordelijke en vruchtbare wisselwerking in een meergelaagde rechtsorde 573 Trefwoordenregister 579 Kluwer - Algemeen deel - Veertig jaar later \s\
Algemeen Deel Veertig jaar later
BEGINSELEN VAN BELGISCH PRIVAATRECHT I Walter VAN GERVEN Professor emeritus K.U.Leuven, U.Tilburg, U.Maastricht Gewezen advocaat-generaal Europees Hof van Justitie Lid van de Koninklijke Vlaamse Academie
Nadere informatieBeginselen van de democratische rechtsstaat
Beginselen van de democratische rechtsstaat Prof. mr. M.C. Burkens Prof. mr. H.R.B.M. Kummeling Prof. mr. drs. B.P. Vermeulen Prof. mr. R.J.G.M. Widdershoven Inleiding tot de grondslagen van het Nederlandse
Nadere informatieVoorwoord 5. Leeswijzer 13. Afkortingenlijst 17 ALGEMEEN DEEL 19
In houdsopgave Voorwoord 5 Leeswijzer 13 Afkortingenlijst 17 ALGEMEEN DEEL 19 1 Beoefening van het Caribische staatsrecht 21 1.1 Caribisch staatsrecht 21 1.2 Systematiek van het Caribische staatsrecht
Nadere informatieVERKORTE INHOUDSOPGAVE
VERKORTE INHOUDSOPGAVE WOORD VOORAF... v HOOFDSTUK 1. FUNDAMENTELE BEGINSELEN VAN DE COMMUNAUTAIRE RECHTSORDE... 1 A. De EG is een constitutionele rechtsgemeenschap... 1 B. De voorrang van het Europees
Nadere informatieVerkort aangehaalde literatuur 15
Verkort aangehaalde literatuur 15 1 Begrip en aard van het internationaal publiekrecht 17 1.1 Inleiding 17 1.2 Geschiedenis 19 1.3 Omschrijving 22 1.3.1 Algemene omschrijving 22 1.3.2 Het internationale
Nadere informatieINHOUD. Inleiding... 1. 1. Totstandkoming van het Verdrag... 3. 2. Doorwerking van de rechten van het IVRPH... 5
INHOUD Inleiding.............................................................. 1 1. Totstandkoming van het Verdrag..................................... 3 2. Doorwerking van de rechten van het IVRPH..........................
Nadere informatieBIJLAGEN. bij de MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. Een nieuw EU-kader voor het versterken van de rechtsstaat
EUROPESE COMMISSIE Straatsburg, 11.3.2014 COM(2014) 158 final ANNEXES 1 to 2 BIJLAGEN bij de MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD Een nieuw EU-kader voor het versterken van
Nadere informatieINHOUD. Voorwoord... v Beknopte inhoud... xvii BOEK I. RECHTSFENOMEEN. Hoofdstuk I. Concepten van recht... 3
INHOUD Voorwoord.......................................................... v Beknopte inhoud................................................... xvii BOEK I. RECHTSFENOMEEN Hoofdstuk I. Concepten van recht.......................................
Nadere informatiewaardigheid participatie gelijke rechten solidariteit individuele vrijheid
individuele vrijheid participatie gelijke rechten solidariteit waardigheid Basisrechten Santé België is een rechtsstaat en een democratie die ieders mensenrechten e De Staat garandeert de naleving van
Nadere informatieINHOUD. Inleiding Een veelbelovende start: de voorbereidende werken van het Burgerlijk Wetboek... 17
INHOUD Inleiding....................................................... 1 1. Een veelbelovende start: de voorbereidende werken van het Burgerlijk Wetboek........................................ 17 2. De
Nadere informatieDoorwerking van Europees recht
Doorwerking van Europees recht De verhouding tussen directe werking, conforme interpretatie en overheidsaansprakelijkheid Jolande M. Prinssen KLUWER Deventer - 2004 INHOUD Lijst van gebruikte afkortingen
Nadere informatieInleiding tot Recht. Uit Praktisch Burgerlijk Recht
Inleiding tot Recht Uit Praktisch Burgerlijk Recht 1. Wat is recht? Een exacte definitie is niet te geven. Elke klassieke definitie bevat vier elementen: Gedragsregels, normen Doel = maatschappelijk leven
Nadere informatieRechtsvinding en fiscale werkelijkheid
Dr. H.J.M. Nieuwenhuizen Rechtsvinding en fiscale werkelijkheid Een onderzoek naar de betekenis van drie spanningsvelden bij het bepalen van defiscalewerkelijkheid Qp Kluwer Deventer - 2010 a Wolters Kluwer
Nadere informatieKern van het internationaal publiekrecht
Kern van het internationaal publiekrecht Andre Nollkaemper Tweede druk Boom Juridische uitgevers Den Haag 2005 Inhoud LljSt van aikortingen Verkort aangehaalde literatuur Deel 1: Kernbegrippen XV XVIII
Nadere informatiePROPORTIONEEL STAKINGSRECHT? De invulling van het stakingsrecht binnen het Europa van de Raad en van de EU. Laura De
PROPORTIONEEL STAKINGSRECHT? De invulling van het stakingsrecht binnen het Europa van de Raad en van de EU Laura De intersentia Antwerpen - Cambridge INHOUD Ter inleiding 1 Hoofdstuk 1. Het stakingsrecht
Nadere informatieAfdeling I. Algemene beginselen van Unierecht en de relatie met het HGEU 11. Afdeling III. Onderzoeksvragen, onderzoeksdoelstelling en beperkingen 17
IX Onderzoeksopzet 1 Hoofdstuk 1. Achtergrond 3 Hoofdstuk 2. Probleemstelling 7 Afdeling I. Academisch debat 7 Afdeling II. Eigen bijdrage academisch debat 9 Hoofdstuk 3. Onderzoeksvragen en -methodologie
Nadere informatieHandvest van de grondrechten van de EU
Handvest van de grondrechten van de EU A5-0064/2000 Resolutie van het Europees Parlement over de opstelling van een handvest van de grondrechten van de Europese Unie (C5-0058/1999-1999/2064(COS)) Het Europees
Nadere informatieDEEL I. Bestuurlijke handhaving in vogelvlucht door Ingrid Opdebeek en Stéphanie De Somer
Woord vooraf Inhoud Afkortingen V VII XIII DEEL I. Bestuurlijke handhaving in vogelvlucht door Ingrid Opdebeek en Stéphanie De Somer Hoofdstuk I. Inleiding 3 1. Handhaving: een samenwerking tussen rechters,
Nadere informatieThe Impact of the ECHR on Private International Law: An Analysis of Strasbourg and Selected National Case Law L.R. Kiestra
The Impact of the ECHR on Private International Law: An Analysis of Strasbourg and Selected National Case Law L.R. Kiestra Samenvatting Dit onderzoek heeft als onderwerp de invloed van het Europees Verdrag
Nadere informatieConstitutioneel recht
Constitutioneel recht Prof. mr. C.A.J.M. Kortmann Bewerkt door Prof. mr. P.P.T. Broeksteeg Prof. mr. B.P. Vermeulen Mr. C.N.J. Kortmann Zevende druk Kluwer a Wotters Kluwer business INHOUD AFKORTINGEN
Nadere informatieVrijheid van onderwijs in vijf Europese landen
Schoordijk Instituut Centrum voor wetgevingsvraagstukken Gert-Jan Leenknegt Vrijheid van onderwijs in vijf Europese landen Een rechtsvergelijkend onderzoek naar de gemeenschappelijke rechtsbeginselen op
Nadere informatieInhoud. Afkortingen 15
Inhoud Afkortingen 15 1 Introductie en overzicht 19 1.1 Besturen en bestuursrecht 19 1.1.1 Wat doet het bestuur? 22 1.1.2 De ontwikkeling van het openbaar bestuur in vogelvlucht 26 1.1.3 Bevoegdheden en
Nadere informatieInhoudstafel INHOUDSTAFEL... 5 LIJST VAN TABELLEN... 9 LIJST VAN PRAKTISCHE VOORBEELDEN... 11 I. INLEIDING... 13
Inhoudstafel INHOUDSTAFEL... 5 LIJST VAN TABELLEN... 9 LIJST VAN PRAKTISCHE VOORBEELDEN... 11 I. INLEIDING... 13 II. HET OBJECTIEVE RECHT... 17 A. HET OBJECTIEVE EN SUBJECTIEVE RECHT... 17 1. Het objectieve
Nadere informatieINHOUDSTAFEL. Inhoudstafel
Inhoudstafel INHOUDSTAFEL... 5 LIJST VAN TABELLEN... 9 LIJST VAN PRAKTISCHE VOORBEELDEN... 10 I. INLEIDING... 11 II. HET OBJECTIEVE RECHT...15 A. HET OBJECTIEVE EN SUBJECTIEVE RECHT... 15 1. Het objectieve
Nadere informatieBASISBEGRIPPEN Julie Kerckaert Inleiding tot het Belgisch publiekrecht Academiejaar
BASISBEGRIPPEN Julie Kerckaert Inleiding tot het Belgisch publiekrecht Academiejaar 2014-2015 Inhoudsopgave Administratieve rechtshandeling... 4 1. Definitie... 4 2. Toelichting... 4 Algemeen rechtsbeginsel...
Nadere informatieA26a Overheidsprivaatrecht
MONOGRAFIEËN BW A26a Overheidsprivaatrecht Algemeen deel Mr. G. Snijders Raadsheer in de Hoge Raad, Staatsraad in buitengewone dienst Tweede druk Kluwer a Wolters Kluwer business Deventer - 2011 INHOUD
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE DE GRONDWET VOOR EUROPA: SCHIJN OF WERKELIJKHEID? PROF. DR. KOEN LENAERTS... 1
INHOUDSOPGAVE TEN GELEIDE... v DE GRONDWET VOOR EUROPA: SCHIJN OF WERKELIJKHEID? PROF. DR. KOEN LENAERTS... 1 Inleiding... 1 Hoofdstuk 1. De samensmelting van Verdragen en pijlers... 7 Hoofdstuk 2. Eén
Nadere informatieInhoudstafel. Deel I De fiscale strafvervolging naar Belgisch recht
fisc.strafvervolging.book Page v Friday, January 20, 2006 4:15 PM v Dankwoord...............................................i Voorwoord............................................... iii Ten geleide: doelstelling
Nadere informatiejurisprudentiële fundamenten meer dan veertig jaar geleden zijn gelegd 2, bevestigd en versterkt.
Discussienota van het Hof van Justitie van de Europese Unie over bepaalde aspecten van de toetreding van de Europese Unie tot het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele
Nadere informatieHet bindend EU Handvest van de grondrechten Een naadloos web van grondrechtenbescherming in Europa? Amsterdam, 17 maart 2015
Het bindend EU Handvest van de grondrechten Een naadloos web van grondrechtenbescherming in Europa? Amsterdam, 17 maart 2015 Sybe A. de Vries Jean Monnet leerstoel EU interne-marktrecht & grondrechten
Nadere informatieVan gunsten naar rechten voor leerlingen met beperkingen. Het VN-Verdrag over de rechten van personen met een handicap en onderwijs
Van gunsten naar rechten voor leerlingen met beperkingen Het VN-Verdrag over de rechten van personen met een handicap en onderwijs Feiten New York 13 december 2006 Verdrag + Optioneel Protocol (rechtsbescherming)
Nadere informatieRechterlijke organisatie, rechters en rechtspraak
Prof. mr. P.P.T. Bovend'Eert M.m.v. prof. mr. C.A.J.M. Kortmann Rechterlijke organisatie, rechters en rechtspraak Kluwer a Wolters Kluwer business Alphen aan den Rijn - 2008 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD/V LIJST
Nadere informatieHet Verdrag van Amsterdam in werking. Prof. mr. R. Barents
Het Verdrag van Amsterdam in werking Prof. mr. R. Barents Kluwer - Deventer - 1999 DEEL1. HET VERDRAG VAN AMSTERDAM Hoofdstuk 1. Van Maastricht naar Amsterdam 3 1. Inleiding 3 2. De Europese verdragen
Nadere informatieEuropa & de toekomst van de nationale wetgever
Europa & de toekomst van de nationale wetgever Liber amicorum Philip Eijlander R.A.J. van Gestel J. van Schooten (red.) Inhoudsopgave Een Europese agenda voor de nationale wetgever Rob van Gestel & Hanneke
Nadere informatieHorizontale werking van grondrechten, in het bijzonder van het recht op privacy
Horizontale werking van grondrechten, in het bijzonder van het recht op privacy mr. L.F.M. Verhey 1992 W.EJ.TjeenkWillinkZwolle in samenwerking met het Nederlands Instituut voor Sociaal en Economisch Recht
Nadere informatieWat is een constitutie?
Wat is een constitutie? Veel landen op de wereld worden op een democratische manier bestuurd. Een democratie staat echter niet op zichzelf. Bij een democratie hoort namelijk een rechtsstaat. Democratie
Nadere informatieHet Belgisch una via-model in fiscale strafzaken
Het Belgisch una via-model in fiscale strafzaken Een vervolging en een beteugeling langs één weg? Ragheno Business Park, Motstraat 30, 2800 Mechelen tel. 0800 40 300 fax 0800 17 529 www.kluwer.be info@kluwer.be
Nadere informatieEBN Actualiteiten meet up dinsdag 4 juni 2019
Inleiding Arnout Brussaard Rule of Law, Europese verworvenheden en uitdagingen aangaande de rechtsstaat EBN Actualiteiten meet up dinsdag 4 juni 2019 Dank voor de uitnodiging inzake de Rule of Law, de
Nadere informatieRechtsbetrekking en rechtsbeginselen in het belastingrecht
Rechtsbetrekking en rechtsbeginselen in het belastingrecht Rechtstheoretische beschouwingen over navordering, toezegging en fiscale vaststellingsovereenkomst J.L.M. Gribnau sanders lnstituut 1998 Gouda
Nadere informatieDE EUROPESE GRONDWET: TROEVEN EN TEKORTEN. (editors)
DE EUROPESE GRONDWET: TROEVEN EN TEKORTEN JOHAN MEEUSEN GERT STRAETMANS (editors) Dit boek kwam tot stand met de steun van de Europese Gemeenschap (Actie Jean Monnet) intersentia Antwerpen - Oxford INHOUDSOPGAVE
Nadere informatieEERBIEDIGING VAN DE GRONDRECHTEN IN DE UNIE
EERBIEDIGING VAN DE GRONDRECHTEN IN DE UNIE De rechtsgrondslag voor de grondrechten op EU-niveau is lange tijd voornamelijk gelegen geweest in de verwijzing in de Verdragen naar het Europees Verdrag tot
Nadere informatieVereniging voor de vergelijkende studie van het recht van België en Nederland
Vereniging voor de vergelijkende studie van het recht van België en Nederland Preadviezen 2011 De koning De neutrale strafrechter De doorwerking in privaatrechtelijke verhoudingen van het primaire recht
Nadere informatieOverzicht. Bevoegdheden inzake milieu. Internationaal: België:
Overzicht An Cliquet Vakgroep Internationaal publiekrecht, Universiteit Gent Brussel, 18 oktober 2011 Internationaal: Bevoegdheden inzake milieu Evolutie van internationaal milieurecht Internationale rechtsregels
Nadere informatieInhoudsopgave Hoofdstuk I Inleiding Hoofdstuk II Europeanisering van het nationale bestuursrecht in hoofdlijnen
Inhoudsopgave Hoofdstuk I Inleiding 1 De ontmoeting van twee disciplines............................. 1 2 Benadering en structuur van dit boek............................ 2 3 Europees bestuursrecht. Enkele
Nadere informatieA. Begrip en aard van het Internationaal Publiekrecht
A. Begrip en aard van het Internationaal Publiekrecht Dit hoofdstuk is een inleiding op het internationaal publiekrecht. Er wordt ingegaan op de geschiedenis van het internationaal publiekrecht, de elementen
Nadere informatieSamenloop van grondrechten in verschillende rechtsstelsels, multiculturaliteit in het strafrecht & schuldsanering en collectieve schuldenregeling
Vereniging voor de vergelijkende studie van het recht van Belgié en Nederland Samenloop van grondrechten in verschillende rechtsstelsels, multiculturaliteit in het strafrecht & schuldsanering en collectieve
Nadere informatieNaar een meer resultaatsgericht grondrecht op wonen
Naar een meer resultaatsgericht grondrecht op wonen - Dr. Nico Moons 0 Inleiding - Doel? Vooruitgang realisatie grondrecht op wonen bevorderen - Hoe? Via internationaal mensenrechtelijke invalshoek - Bron?
Nadere informatieSAMENVATTING SYLLABUS
SAMENVATTING SYLLABUS Julie Kerckaert Inleiding tot het Europees en internationaal recht Academiejaar 2014-2015 Inhoudsopgave Deel 2: Inleiding tot het Europees recht... 2 1. Het juridisch kader van het
Nadere informatieDankwoord 7 Lijst van afkortingen 17
Inhoudsopgave Dankwoord 7 Lijst van afkortingen 17 Hoofdstuk 1 Inleiding 21 1.1 Privatisering, verzelfstandiging, marktwerking en verstatelijking 21 1.2 De vloeiende grenzen van de overheid 22 1.3 Probleemstelling
Nadere informatieWat is een constitutie?
Wat is een constitutie? 2 Veel landen op de wereld worden op een democratische manier bestuurd. Een democratie staat echter niet op zichzelf. Bij een democratie hoort namelijk een rechtsstaat. Democratie
Nadere informatieHoofdlijnen onderwijsrecht. Mr. H.L.C. Hermans Mr. H.A.M. Backx Mr. W.E. Pors
Hoofdlijnen onderwijsrecht Mr. H.L.C. Hermans Mr. H.A.M. Backx Mr. W.E. Pors Samsom H.D. Tjeenk Willink Alphen aan den Rijn 1993 Inhoud 1 Inleiding 1.1 Een vakgebied in ontwikkeling 9 1.2 Doelstellingen
Nadere informatieConcubinaat. De buitenhuwelijkse tweerelatie. Patrick Senaeve (ed.) Acco Leuven / Amersfoort
Concubinaat De buitenhuwelijkse tweerelatie Patrick Senaeve (ed.) Met bijdragen van: Eric Dirix Jacques Herbots Walter Pintens Jan Roodhooft Patrick Senaeve Acco Leuven / Amersfoort INHOUD Patrick Senaeve
Nadere informatieWat is een rechtsstaat?
Wat is een rechtsstaat? Nederlanders hebben veel vrijheid. We hebben bijvoorbeeld vrijheid van meningsuiting: we mogen zeggen en schrijven wat we willen. Toch heeft deze vrijheid grenzen. Zo staat er in
Nadere informatieINHOUD. Verkort aangehaalde literatuur. Afkortingen EERSTE BOEK INLEIDING De aanvang van de westerse staatsleer 3
Verkort aangehaalde literatuur Afkortingen XV XIX EERSTE BOEK INLEIDING 1 Afdeling I Van staatsleer tot staatstheorie 3 1. De aanvang van de westerse staatsleer 3 2. De onafhankelijke en soevereine staat
Nadere informatieEG en grondrechten. grondrechtenbescherming
EG en grondrechten prof.mr. M.c. Burkens mr. H.R.B.M. Kummeiing (red.) Gevolgen van de Europese integratie voor de nationale grondrechtenbescherming Met bijdragen van: prof.mr. M.C. Burkens mr. H.R.B.M.
Nadere informatieEUROPEES RECHT. Buitengewoon hoogleraar, Instituut voor Europees Recht, K.U. Leuven Rechter in het Hof van Justitie van de Europese Unie
EUROPEES RECHT Prof. Dr. Koen LENAERTS Buitengewoon hoogleraar, Instituut voor Europees Recht, K.U. Leuven Rechter in het Hof van Justitie van de Europese Unie Prof. Dr. Piet VAN NUFFEL Deeltijds docent,
Nadere informatieHET DESKUNDIGENADVIES IN DE CIVIELE PROCEDURE. mr. drs. G. de Groot
HET DESKUNDIGENADVIES IN DE CIVIELE PROCEDURE mr. drs. G. de Groot Kluwer - Deventer - 2008 Verkorte inhoudsopgave Lijst van afkortingen XIX 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 3 3.1 3.2
Nadere informatieToetsingskader Raad van Advies 1
Toetsingskader Raad van Advies 1 I. Beleidsanalytische toets De beleidsanalystische toets door de Raad heeft betrekking op de doeltreffendheid en doelmatigheid, de beginselen van subsidiairiteit en evenredigheid,
Nadere informatieAlgemene beginselen inzake deskundigenadvisering aan bestuur en bestuursrechter 11 Ingrid Opdebeek, Steven Denys en Stéphanie De Somer
Inhoud Algemene beginselen inzake deskundigenadvisering aan bestuur en bestuursrechter 11 Ingrid Opdebeek, Steven Denys en Stéphanie De Somer I Probleemstelling, afbakening en onderzoeksvragen 11 1 Maatschappelijke
Nadere informatieDeel I Het principe: spreekrecht, ook voor ambtenaren 19
Spreken of zwijgen.fm Page 5 Monday, November 5, 2012 10:12 AM INHOUDSTAFEL Voorwoord 3 Begrippenkader 15 Deel I Het principe: spreekrecht, ook voor ambtenaren 19 Hoofdstuk 1 De internationaalrechtelijke
Nadere informatie2de bach PSW. Publiek Recht. Boek / PPT / Notities. uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen www.quickprinter.be B23 4.80 EUR
2de bach PSW Publiek Recht Boek / PPT / Notities Q uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen www.quickprinter.be B23 4.80 EUR Nieuw!!! Online samenvattingen kopen via www.quickprintershop.be Syllabus:
Nadere informatieInleiding tot het recht
1ste bach PSW Inleiding tot het recht Prof. Janvier Q uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen www.quickprinter.be R B08 3,50 Online samenvattingen kopen via www.quickprintershop.be Inleiding tot het
Nadere informatiewww.asser.nl/cursusaanbod-advocatuur
Cursusaanbod Onderhoud Vakbekwaamheid (PO) voor de advocatuur T.M.C. Asser Instituut 6 dec 2013 IPR Familierecht. Echtscheiding en nevenvoorzieningen inzake boedelscheiding en alimentatie gewezen echtgenoten
Nadere informatieINHOUD. I. Officiële publicaties xxv. III. Bronnen die verkort worden aangehaald. IV. Lijst van afkortingen
INHOUD Pagina Inleiding tot het bronnenmateriaal x x v I. Officiële publicaties xxv II. Verdere informatie xxviii III. Bronnen die verkort worden aangehaald IV. Lijst van afkortingen xxviii xxxi DEEL I
Nadere informatieBeginselen van het Nederlands Staatsrecht
Prof.mr. A.D. Belinfante Mr. J.L. de Reede Beginselen van het Nederlands Staatsrecht druk Samsom H.D. Tjeenk Willink Alphen aan den Rijn 1997 VOORWOORD II AFKORTINGEN 13 I INLEIDING 15 1. Benadering van
Nadere informatieA8-0283/3. Barbara Spinelli, Jiří Maštálka, Merja Kyllönen, Marie-Christine Vergiat namens de GUE/NGL-Fractie
19.10.2016 A8-0283/3 3 Barbara Spinelli, Jiří Maštálka, Merja Kyllönen, Marie-Christine Vergiat Overweging N N. overwegende dat verbetering van de doeltreffendheid van de rechtspraakstelsels in de lidstaten
Nadere informatie3.4.4 De intensiteit van de toets 3.5 Consequenties van een schending van het gelijkheidsbeginsel 3.6 De betekenis van het Unierechtelijke
Hoofdstuk I Inleiding S. Prechal, R.J.G.M. Widdershoven 1 De ontmoeting van twee disciplines 2 Benadering en structuur van dit boek 3 Europees bestuursrecht. Enkele kernbegrippen 4 Bronnen van Europees
Nadere informatieOp weg naar een weerbare rechtsstaat: hoe om te gaan met personen, groeperingen en partijen (zoals de SGP) die bepaalde fundamentele grondrechten (zoa
Bij voorkeur leg je een door jou gekozen onderwerp, dat aansluit bij je interesses, ter beoordeling aan scriptiecoördinator mr. G.J. (Gert Jan) van der Heide voor. De onderstaande lijst behelst suggesties
Nadere informatievan Katia Segers, Güler Turan en Tine Soens
ingediend op 1029 (2016-2017) Nr. 1 21 december 2016 (2016-2017) Voorstel van resolutie van Katia Segers, Güler Turan en Tine Soens betreffende de recente ontwikkelingen in Polen en de verdediging van
Nadere informatieStaats- en bestuursrecht
F.C.M.A. Michiels (red.) Staats- en bestuursrecht Tekst en materiaal Met bijdragen van Gio ten Berge Leonard Besselink Henk Kummeling Lex Michiels Rob Widdershoven KLUWER J ^ Deventer - 2003 Thema 1 -
Nadere informatieHierbij gaat voor de delegaties de gederubriceerde versie van bovengenoemd document.
Raad van de Europese Unie Brussel, 10 juni 2015 (OR. en) 10817/10 DCL 1 DERUBRICERING van document: d.d.: 8 juni 2010 nieuwe status: Betreft: ST 10817/10 Publiek FREMP 27 JAI 523 COHOM 153 COSCE 17 Besluit
Nadere informatieEuropese krijtlijnen voor een sociaal federalisme
Europese krijtlijnen voor een sociaal federalisme prof. dr. Herwig VERSCHUEREN Universiteit Antwerpen De Europese context Overzicht De Europese spelers en hun instrumenten De Europese juridische krijtlijnen
Nadere informatieCONSTITUTIONELE TOETSING: RECHTER & TRIAS
Conferentie de responsieve rechtsstaat 22.09.2016 CONSTITUTIONELE TOETSING: RECHTER & TRIAS Mr. Paul van Sasse van Ysselt BA Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Directie Constitutionele
Nadere informatieInhoudsopgave. Inhoudsopgave 5 Voorwoord 11
Inhoudsopgave 5 Voorwoord 11 Hoofdstuk I.- Algemene inleiding 13 Afdeling 1.- Het privaatrecht, wat is dat? 13 1.- Objectief recht vs. subjectief recht 13 I.- Algemeen 13 II.- Objectieve benadering het
Nadere informatieEUROPEES PARLEMENT Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken ONTWERPVERSLAG
EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken 20.1.2014 2014/2006(INI) ONTWERPVERSLAG over evaluatie van de rechtspleging met betrekking tot het strafrecht
Nadere informatieUITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE
UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE Inleiding Algemeen deel in drievoud 1 1 Synthese 2 Leeswijzer 3 Nieuwe visie 4 Forumgedachte 5 Discipline in transitie 6 Privaatrecht 1 Pluriforme rechtswetenschap 7 1.1 Een identiteitscrisis?
Nadere informatieAANGENOMEN TEKSTEN. gezien de Verdragen, en in het bijzonder de artikelen 2, 3, 4 en 6 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU),
Europees Parlement 2014-2019 AANGENOMEN TEKSTEN P8_TA(2016)0344 Recente ontwikkelingen in Polen en de impact ervan op de grondrechten, zoals vastgelegd in het Handvest voor de grondrechten van de Europese
Nadere informatieDE GEWONE RECHTER EN DE BESTUURSRECHTSPRAAK. mr. J.A.M. van Angeren. Tweede druk
DE GEWONE RECHTER EN DE BESTUURSRECHTSPRAAK mr. J.A.M. van Angeren Tweede druk Kluwer - Deventer - 2008 DEEL I DE RECHTSMACHT 1 1 De Grondwet 3 1. Waarborg 3 2. Exclusiviteit 4 3. Doorbreking bij de wet
Nadere informatieMasterclass Toezicht op en in de financiële sector
Masterclass Toezicht op en in de financiële sector ALGEMEEN KADER STAATSRECHT PROFMR LODEWIJK ROGIER 19 MAART 2019 1 STAATSRECHT 2 RECHTSSTAAT 3 CONCORDANTIEBEGINSEL 4 BESTUURLIJKE HANDHAVING ALGEMEEN
Nadere informatieInleiding in het NEDERLANDSE RECHT
Mr.J.W.P. Verheugt Inleiding in het NEDERLANDSE RECHT TWAALFDE DRUK Boom Juridische uitgevers Den Haag 2003 Lijst van ajkortingen XV Recht in het algemeen 1 1 2 3 4 5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 6 7 8 2 1 2 2.1
Nadere informatieKern van het bestuursrecht
Kern van het bestuursrecht prof. mr. RJ.N. Schlösseis prof. mr. F.A.M. Stroink met medewerking van mr. C.L.G.RH. Albers mr. S. Hillegers Boom Juridische uitgevers Den Haag 2003 Inhoud Afkortingen 13 1
Nadere informatieHof van Cassatie van België
19 NOVEMBER 2013 P.13.1765.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.13.1765.N DE FEDERALE PROCUREUR, eiser, tegen N J E, persoon krachtens wie een Europees aanhoudingsbevel is uitgevaardigd, aangehouden
Nadere informatieInhoud LIJST VAN VEELGEBRUIKTE AFKORTINGEN 15 VOORWOORD 21 HOOFDSTUK 1 HOOFDSTUK 2. Geheimhoudingsplicht en verschoningsrecht DRUKKLAAR.
5 Inhoud LIJST VAN VEELGEBRUIKTE AFKORTINGEN 15 VOORWOORD 21 HOOFDSTUK 1 Inleiding 25 1.1 Het beginsel van vertrouwelijkheid tussen advocaat en cliënt 25 1.2 Recente maatschappelijke ontwikkelingen 26
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 t/m 4
Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 t/m 4 Samenvatting door een scholier 1623 woorden 10 december 2007 5,4 53 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Hoofdstuk 1: Idee
Nadere informatieNOTA AAN DE VLAAMSE REGERING
DE VLAAMSE MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Goedkeuring en machtiging tot ondertekening van het Wijzigingsprotocol tot modernisering van het Verdrag
Nadere informatieLB Project 2 Politiek-Juridische dimensie. 2 e schooljaar periode 8 voor AA en DA. LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015 / 1 van 8
LB Project 2 Politiek-Juridische dimensie 2 e schooljaar periode 8 voor AA en DA LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015 / 1 van 8 LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015
Nadere informatieHoofdstuk I. Algemene inleiding 15
Voorwoord 13 Hoofdstuk I. Algemene inleiding 15 Afdeling 1. Het privaatrecht, wat is dat? 15 1. Objectief recht vs. subjectief recht 15 I. Algemeen 15 II. Objectieve benadering het objectief recht 15 III.
Nadere informatieInternationaal en Europees Recht. Een verkenning van grondslagen en kenmerken Wouter G. Werner Ramses A. Wessel
Internationaal en Europees Recht Een verkenning van grondslagen en kenmerken Wouter G. Werner Ramses A. Wessel Inhoudsopgave Voorwoord v HFDST i Internationaal recht en internationale samenleving 1.1 Inleiding
Nadere informatieSOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE Algemene vorming op het einde van de derde graad secundair onderwijs Voor de sociale
Nadere informatieWoord vooraf Lijst van afkortingen Lijst van verkort aangehaalde literatuur
INHOUD Woord vooraf Lijst van afkortingen Lijst van verkort aangehaalde literatuur V XIII XV Inleiding 1 Inleiding 3 Aanleiding voor de theorie: de ontwikkeling van het privaatrecht 4 Uitgangspunt van
Nadere informatieInhoud. Een gehalveerde sociale zekerheid? De Belgische splitsingsgedachte in historisch perspectief Herman Van Goethem... 19
Wie is wie?........................................................... xv Bevoegdheidsverdeling en solidariteitskringen in een gelaagde welvaartsstaat. Elementen voor een rationeel debat over de ruimte
Nadere informatieInhoudsopgave. Voorwoord
Inhoudsopgave Voorwoord XI Frontex: is de grens bereikt? 1 EU-grensbewakingsagentschap is nauwelijks aan te spreken Ruben te Molder & Laurie Kampkuiper 1. Kritiek 2 2. Taken en bevoegdheden 3 3. Juridisch
Nadere informatieONDERWERPENLIJST MASTERSCRIPTIES
Bij voorkeur leg je een door jou gekozen onderwerp, dat aansluit bij je interesses, ter beoordeling voor aan scriptiecoördinator mr. dr. J.P. Loof. De onderwerpenlijst is slechts bedoeld om je op weg te
Nadere informatieKLUWER GELIJKHEID EN (ANDERE) GRONDRECHTEN. Onder redactie van R. Holtmaat M. van den Brink A.C. Hendriks D. Jongsma
GELIJKHEID EN (ANDERE) GRONDRECHTEN BUNDEL OPSTELLEN TER GELEGENHEID VAN HET TIENJARIG BESTAAN VAN DE AWGB Onder redactie van R. Holtmaat M. van den Brink A.C. Hendriks D. Jongsma Met bijdragen van E.A.
Nadere informatieADVIES. NL In verscheidenheid verenigd NL. Europees Parlement 2015/2254(INL) van de Commissie constitutionele zaken
Europees Parlement 2014-2019 Commissie constitutionele zaken 2015/2254(I) 16.6.2016 ADVIES van de Commissie constitutionele zaken aan de Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken
Nadere informatieTYPES INSTRUMENTEN OVERZICHT
TYPES INSTRUMENTEN OVERZICHT Aanbeveling... 2 Advies... 2 Algemeen commentaar... 2 Beleidsdocument... 3 Besluit... 3 Decreet... 3 Europees besluit... 3 Grondwet... 3 Koninklijk besluit... 3 Mededeling...
Nadere informatieADVIES. Inleiding. Voorstel. Commentaar. inzake
ADVIES inzake Voorstel van wet van het Tweede-Kamerlid Halsema, houdende verklaring dat er grond bestaat een voorstel in overweging te nemen tot verandering in de Grondwet, strekkende tot invoering van
Nadere informatieGrensoverschrijdende erkenning en tenuitvoerlegging. mr. dr. M. Freudenthal
Grensoverschrijdende erkenning en tenuitvoerlegging mr. dr. M. Freudenthal Sdu Uitgevers Den Haag, 2009 Inhoud Afkortingen / XI Woord vooraf/xiii 1. Historische ontwikkelingen / 1 1.1. Inleiding/l 1.1.1.
Nadere informatieWetboek Media en Journalistiek 2011
Wetboek Media en Journalistiek 2011 Dit wetboek is bijgewerkt tot en met het Belgisch Staatsblad van 30 juni 2011. Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk # 2011 Wolters Kluwer Belgium NV Ragheno
Nadere informatieHorizontale werking van grondrechten: over een leerstuk in ontwikkeling
176 BOEKEN APRIL 2016 TVCR R. Nehmelman en C.W. Noorlander Horizontale werking van grondrechten: over een leerstuk in ontwikkeling Deventer (Kluwer) 2013, xvi + 362 pp., ISBN 978-90-13-11854-4 J.M. SMITS*
Nadere informatie