Samenvatting Economie Leesbrief welvaart

Transcriptie

1 Samenvatting Economie Leesbrief welvaart Samenvatting door een scholier 1625 woorden 12 mei ,7 18 keer beoordeeld Vak Economie Bruto arbeidsinkomen Aftrekposten - = belastbaar arbeidsinkomen Bruto belastbaar inkomen aftrekposten - belastbaar inkomen uit arbeid schijftarieven x = heffing op inkomen uit arbeid gemiddelde vermogen (excl. eigen woning) vrijgesteld vermogen - belastbaar vermogen 4% x 30% x = vermogens rendement heffing totale heffingsbedrag heffingskortingen - = verschuldigde inkomensheffing Voor werknemers bestaat t arbeidsinkomen uit t loon en voor zelfstandigen uit winst. Aftrekposten zijn o.a. voor mensen die fietsend naar werk gaan of kinderopvang hebben. Schijvensysteem: Over elke schijf wordt n heffing berekend die naar beneden wordt afgerond op hele euro s Je kijkt naar t belastbaar inkomen en tot welke schijf je moet berekenen. Dan vermenigvuldig je met t heffingspercentage uit elke schijf. Al die schijven tel je bij elkaar op en dan heb je de totale heffing op t arbeidsinkomen. Daar gaan de heffingskortingen dan nog vanaf. De vermogensrendementheffing: Pagina 1 van 5

2 Het gaat hierbij om opbrengsten uit t vermogen zoals rente op spaarrekeningen, de winstuitkeringen op aandelen, de huur en de pacht. De belasting op deze inkomsten is de vermogensrendementsheffing. Hierbij maakt ' t niet uit of je winst heb gemaakt of zelfs verlies, je moet altijd belasting betalen over je vermogen. De fiscus gaat uit van 4%. De vermogensheffing bedraagt 30% van t denkbeeldige rendement van 4%. Uiteindelijk betaal je dus 1,2% per jaar over je vermogen. Heffingskortingen: Deze kortingen worden in vermindering gebracht op de totale heffing. Er bestaat bijvoorbeeld n arbeidskorting voor werkende en aanvullende kortingen voor ouderen, ouders en mensen met jonge kinderen. Overige directe belastingen: Ø Successierechten: dit is van toepassing bij erfenissen. Je moet n bepaald bedrag van je erfenis afstaan aan de fiscus. De successierechten zijn bij n erfenis van naaste verwanten lager dan bij erfenissen van verre of niet-verwanten. Ø Kansspelbelasting: Als je n prijs wint in bijvoorbeeld n loterij moet je 25% afstaan aan de fiscus. Alleen prijzen tot 454,- zijn belasting vrij. Ø Vennootschapbelasting: bij eenmanszaak zijn de leiding 1 en dezelfde persoon, bij grote ondernemingen is dit niet t geval. Hierbij is er sprake van vennootschappen. Deze worden gezien als rechtspersoon. Deze moeten vennootschapbelasting betalen over de winst van de onderneming; deze winst van n vennootschap wordt gezien als inkomen van de rechtspersoon. De indirecte belastingen: Indirecte belastingen betaal je als je iets koopt. De verkopen draagt de belasting voor je af aan de fiscus nadat hij ze eerst heeft doorberekend in de verkoopprijs. De consument kan deze belasting niet doorberekenen en is uiteindelijk de dragen van deze belasting. Ø Belasting toegevoegde waarde: BTW > hierbij bestaan 3 tarieven; 1> 19%, geldt voor de meeste (nietalledaagse) goederen en diensten; 2 > t verlaagde tarief van 6% voor de noodzakelijke levensbehoeften zoals brood, melk, etc.; 3 > t nultarief die geldt voor medische diensten, onderwijs, etc. Ø Accijnzen: accijnzen heffen is n middel van de overheid om de aanschaf van bepaalde producten te ontmoedigen. Deze komen voor bij o.a. alcohol, suiker, tabak, etc. Ø Milieuheffingen: deze heffing is bedoeld om verbruikers aan te zetten tot zuiniger energiegebruik, waardoor CO2 uitstoot wordt beperkt. De opbrengst van deze heffing wordt teruggegeven aan de betalers doordat er n verlaging is op de heffingen op inkomen. Ø Invoerrechten: als goederen worden geïmporteerd kunnen ze aan de grens duurder worden gemaakt door t heffen van invoerrechten. Deze tarieven worden in Brussel vastgesteld, en worden geïnd door de nationale douanes. Ø Retributies: bijvoorbeeld parkeergeld. De overheid is in staat n individuele prijs toe te rekenen aan degene die gebruik maakt van n voorziening. Pagina 2 van 5

3 Ø Motorrijtuigbelasting: de overheid kan wel vaststellen dat je gebruik maakt van n voorziening, maar niet in welke mate. De hoogte van de heffing is daarom afhankelijk van de zwaarte van t voertuig. Ø Inkomsten uit overheidsbezit: de overheid ontvangt winst van overheidsbedrijven. Dit is o.a. de aardgaswinning. De sociale premies: In Nederland kennen we t omslagstelsel. Dit houdt in dat jaarlijks voor elke verzekering wordt geschat welk bedrag dat jaar nodig is voor alle uitkeringen. Dat bedrag wordt vervolgens omgeslagen over de verwachte inkomens en zo komt er n premiepercentage tot stand. We hebben ook t kapitaalstelsel. Hierbij betaalt iedereen in zijn loopbaan n premie voor zijn toekomstige uitkering. Als blijkt dat de premies te laag zijn vastgesteld ontstaat er n tekort bij de sociale fondsen, deze moeten worden aangevuld uit de schatkist. De AKW wordt volledig gefinancierd uit de schatkist. De WAO-regeling is in 1998 veranderd. De premie hiervoor bestaat nu uit 2 delen. De basispremie geldt alleen voor bedrijven. De premieopbrengst is bestemd voor bestaande WAO-gevallen. De rekenpremies is voor nieuwe gevallen. De hoogte van de rekenpremie hangt af van t aantal werknemers dat in t verleden in de WAO terecht zijn gekomen (WAO-risico). Heffingsbeginselen: 1. het draagkrachtbeginsel Volgens dit beginsel dienen degenen met de hoogste draagkracht het zwaarst te worden belast. Hierbij is sprake van n nivellerende werking tussen hoge en lage inkomens. Bij nivellering gaat t er niet om dat de hogere inkomenstrekkers meer euro' afdragen, maar dat ze in procenten meer van hun inkomen moeten afdragen waardoor de verschillen tussen inkomens kleiner worden. De afdracht in procenten van t inkomen noemen we ook wel de gemiddelde heffingsdruk. Hierbij is ook sprake van progressie; de tarieven lopen op naarmate het inkomen hoger wordt. Als iedereen dezelfde tarieven moet betalen in n land noem je dit n proportioneel belastingstelsel. In theorie zou t ook kunnen dat mensen met n laag inkomen meer moet betalen dan iemand met n hoog inkomen, dan heet t systeem degressief en heeft tot gevolg dat de inkomens worden gedenivelleerd. De nivellerende werking wordt voor n deel weer tenietgedaan door de aftrekposten, waaronder de hypotheekrente onder valt. Hierbij hebben mensen met hoge inkomens meet profijt dan mensen met laag inkomen. De aftrekposten werken dus denivellerend. 2. het doelmatigheidsbeginsel De overheid hanteert t doelmatigheidsstelsel dat inhoud dat de inningkosten moeten opwegen tegen t te ontvangen belastingbedrag. De kosten van t controleren moeten niet hoger zijn dan t bedrag dat binnen Pagina 3 van 5

4 komt. Als je in de bovenste schijf zit met je inkomen kan je n belastingadviseur inschakelen, die gaat kijken of je op n legale manier minder belastbaar inkomen kan krijgen en zo de belastingafdracht te verkleinen. De illegale manier hiervan is belastingontduiking. Ook bedrijven kunnen dit doen door bijvoorbeeld n gedeelte van de omzet niet te registreren, daarbij spreek je over belastingfraude. n Derde probleem is de afwenteling. Degene die de belasting moet betalen, laat ze dragen door iemand anders. 3. het profijtstelsel Aanhangers van dit stelsel streven ernaar degenen die profiteren van n voorziening ook zoveel mogelijk daarvoor te laten betalen. n Voorbeeld daarvan is de motorrijtuigbelasting. Hoofdstuk 5 Arbeid levert n directe bijdrage aan t productieproces. Maar niet alleen arbeid ook kapitaal; rente, huur / pacht & winst. Inkomens die voortvloeien uit n directe bijdrage aan t productieproces noemen we primaire inkomens, t zijn de bruto bedragen van t loon, de pacht, de huur en de winst. Het CBS maakt van de gegevens van de belastingdienst n tabel. Hierin worden alle personen ingedeeld in n bepaalde groep of klasse. Ø Kolom 1: Hier zijn de inkomens in vijf inkomensklasse verdeeld van laag naar hoog. Ø Kolom 2: Die geeft t aantal personen aan die in deze klasse thuishoren weer. Ø Kolom 3: Die geeft t totale inkomen dat in deze klasse wordt verdiend weer. Ø Kolom 4: Die geeft weer hoeveel % van de totale bevolking in n bepaalde klasse zit. Berekening: aantal personen / totale bevolking x 100% Ø Kolom 5: Die geeft weer hoeveel % van t totale nationaal inkomen in n bepaalde klasse wordt behaald. Berekening: inkomen klasse / totale inkomen x 100% Ø Kolom 6: Het percentage personen gecumuleerd. Berekening: eigen klasse percentage + bovenstaande klasse percentage Ø Kolom 7: Het percentage inkomen gecumuleerd. Berekening: eigen klasse percentage + bovenstaande percentage Met behulp van kolom 6 & 7 kan je de Lorenzkromme tekenen. Kolom 6 wordt op de horizontale as uitgezet en kolom 7 op de verticale. Personen zonder inkomen vallen niet binnen de curve. We houden ook geen rekening met t aantal inkomens per huishouden. Je hebt ook 2-verdieners per huishouden. De afdrachten aan de collectieve sector zijn te verdelen in persoonsgebonden heffingen en consumptiegebonden heffingen. Persoonsgebonden heffingen worden opgelegd aan personen (subjecten); dat zijn de inkomensheffingen en de sociale premies. Consumptiegebonden heffingen zijn heffingen op diensten en goederen (objecten); het zijn de indirecte belastingen en de nietbelastingmiddelen. Collectieve goederen zijn ingedeeld in zuiver collectieve goederen en quasi-collectieve goederen. Pagina 4 van 5

5 Zuiver: hier kan je niet per persoon n vergoeding voor vragen; bijvoorbeeld defensie. Deze goederen kunnen niet via de markt worden geleverd. Quasi: Hier kan je wel iets zeggen over t verschil in profijt. Hierbij maak je ook onderscheid tussen persoonsgebonden en consumptiegebonden ontvangsten. Dit is bijvoorbeeld zo bij subsidies, als je bijvoorbeeld n museum bezoekt, dan kun je korting krijgen van de overheid; subsidies. Secundair inkomen: Je secundaire inkomen bestaat uit je primaire inkomen persoonsgebonden betalingen aan de collectieve sector + persoonsgebonden ontvangsten van de collectieve sector. Secundair inkomen is t besteedbaar inkomen: t geldinkomen dat vrij besteedbaar is. Tertiair inkomen: Je tertiaire inkomen bestaat uit je secundaire inkomen de consumptiegebonden betalingen aan de collectieve sector + de consumptiegebonden ontvangsten van de collectieve sector. Vermogen is n tijdstipgrootheid, terwijl inkomen n periodegrootheid is. Inkomen: de ontvangsten van iemand in n bepaalde periode Vermogen: vastgesteld op n bepaald moment. Met behulp van gegevens over het vermogen kan t CBS de personele vermogensverdeling weergeven in de Lorenzkromme. Hierin mis je nog steeds de vermogens die negatief zijn. t Inkomensbeleid: Het inkomensbeleid heeft als doel n nivellerende werking. Hieronder valt bijvoorbeeld de Wet op t Minimumloon (WML). n Minimumloon kan volgens politici n nadelig gevolg hebben voor de arbeidsmarkt. De wet kent als hoofdregel dat t minimumloon halfjaarlijks wordt aangepast aan de ontwikkeling van de welvaart, maar t heeft 2 mogelijkheden om hiervan af te wijken. Door progressie is de secundaire inkomensverdeling minder scheef als de primaire verdeling. i/a ratio: t aantal inactieve per 100 actieve. Inactieve zijn personen met n inkomensvervangende uitkering i.v.m. ziekte, arbeidsongeschiktheid, werkeloosheid, of ouderdom. Actieve zijn de werkende, de premiebetalers. In t inkomensbeleid wordt de huursubsidie steeds belangrijker. De huursubsidie is inkomensafhankelijk; hoe lager t inkomen, hoe hoger de subsidie. Als iemand 4 jaar of langer n inkomen heeft beneden de lageninkomensgrens heet dit duurzame armoede. De lageninkomensgrens wordt vastgesteld door t CBS en SCP. De overheid wil langdurige minima n betaalde baan helpen in de hoop zo hun positie te verbeteren. Pagina 5 van 5