Conjunctuurnotitie. De regio volgt in oktober het landelijk beeld: nog steeds groei van de WW (+1,8%) en 2% minder nieuwe vacatures dan in september.

Transcriptie

1 Conjunctuurnotitie 3 e kwartaal 213 laatste ontwikkelingen: conjunctuur verbetert verder De verbetering van de conjunctuur zet door: eind oktober is het conjunctuurbeeld weer iets beter dan eind september. Het consumentenvertrouwen groeit gestaag. Consumenten waren in november weer stukken minder somber dan in oktober. En ook het producentenvertrouwen verbeterde aanzienlijk. De voor seizoeninvloeden gecorrigeerde werkloosheid daalde in oktober met 11., maar dat is zeker nog geen teken van een sterk verbeterde arbeidsmarkt. Het aantal WW-uitkeringen nam nog wel verder toe met 8. (+1,9%). En er werden 2% minder nieuwe vacatures bij het UWV ingediend dan in september. De regio volgt in oktober het landelijk beeld: nog steeds groei van de WW (+1,8%) en 2% minder nieuwe vacatures dan in september. 3 e kwartaal: licht herstel De se economie lijkt zich iets te herstellen. Na een nulgroei in het 2 e kwartaal volgde een zeer bescheiden groei van,1% in het 3 e kwartaal van 213. Ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder kromp de economie (voor werkdagen gecorrigeerd) met,8%. In het 2 e kwartaal was dat nog 1,7%. Een dergelijke geringe economische groei is op zichzelf te klein om de werkgelegenheid weer te laten toenemen. Bovendien ijlt de arbeidsmarkt altijd na. Het aantal banen van werknemers nam in het 3 e kwartaal dan ook verder af: met,6%. Het is het negende achtereenvolgende kwartaal dat het aantal banen daalt. Er zijn nu in 16. (-2%) banen minder dan een jaar geleden en zelfs 2. (-2,5%) minder dan begin 212. Op de schaal van de zou dit een verlies van zo n 2.5 banen betekenen sinds begin 212. In de uitzendbranche zien we in het 3 e kwartaal een voorzichtig herstel van het aantal gewerkte uren. Economische groei (bbp) (gecorrigeerd voor seizoeninvloeden en werkdageffecten) 3% 2% 1% % -1% -2% -3% t.o.v zelfde kwartaal jaar eerder t.o.v. vorig kwartaal Werkloze beroepsbevolking (seizoengecorrigeerd) en WW-uitkeringen, (x 1.) De werkloze beroepsbevolking liep in het 3 e kwartaal verder op, maar de groei met 1. personen (+1,5%) viel mee vergeleken met de eerste helft van het jaar. Er is sprake van een afvlakking. Deels komt dit door het ontmoedigingseffect: vanwege de kleine kans op een baan trekken mensen zich terug als actief zoekende. De WW groeide in het 3 e kwartaal met 5% Zowel consumentenvertrouwen als producentenvertrouwen namen toe. Het aantal faillissementen nam af. dec '1 mrt '11 juni '11 sep '11 dec '11 mrt '12 werkloze beroespbevolking juni'12 sep'12 dec'12 mrt'13 WW-uitkeringen juni'13 sep'13 vooruitzichten 214 De vooruitzichten voor 214 zijn nog verre van florissant en in de loop van dit jaar al een aantal maal naar beneden bijgesteld. Op zijn best is in 214 sprake van licht herstel van de se economie, waarbij de werkgelegenheid echter niet groeit en de werkloosheid nog verder toeneemt. Voor de regio is gunstig dat industrie (vooral metaal), groothandel en transport door een aantrekkende export weer groeien. Voor de zorg wordt een unieke krimp verwacht. Per saldo 1% van de ondernemers in KvK district Rotterdam verwacht in 214 krimp van de personeelssterkte. Voor ondernemers in de industrie is dat per saldo 7%.

2 Situatie in de regio algemeen beeld regio Ook in het 3 e kwartaal werden in de weer veel minder vacatures ingediend dan in hetzelfde kwartaal een jaar geleden. Die daling bleef ook fors groter dan landelijk gemiddeld en in Rijnmond en West-Brabant. De WW (+8%) en de Nww (+14%) namen beide verder toe, de WW sterker dan landelijk gemiddeld (+5%). Gelet op deze ontwikkelingen is het een mooi resultaat dat de Wwb net als landelijk en de benchmark nagenoeg gelijk bleef. De Wwb<27 daalde zelfs met 12,5% tegen 1% daling landelijk gemiddeld. Ondanks de daling worden er per kwartaal nog steeds heel wat vacatures nieuw ingediend. In de grote regio (incl Gorinchem)/Rijnmond/West-Brabant waren dat er in het 3 e kwartaal Eind september stonden er ruim 5. vacatures open. Er is nog steeds veel vraag naar personeel in de lagere en middelbare technische & industrie beroepen. Maar ook naar bijvoorbeeld commercieel employees, interieurverzorgers en chauffeurs. Meer specifiek zijn de belangrijkste bevindingen voor het 3 e kwartaal: De Wwb bleef met een toename van 1% nagenoeg stabiel. De Wwb<27 jaar nam flink af (-12,5%). De regio volgde daarmee het landelijk gemiddelde en (voor het ) de benchmark. De instroom nam na een daling in het 2 e kwartaal weer licht toe. De WW groeide in het 3 e kwartaal met 8%, meer dan landelijk gemiddeld (+5%). Eind september zijn er WW-uitkeringen aan inwoners van de. De WW<27 nam met 4,3% toe, de WW 5-plus 8%. De toename van de instroom op jaarbasis was lang hoger dan landelijk gemiddeld, maar ligt nu gelijk. Vooral de instroom van 5-plussers nam op jaarbasis minder toe. De Nww (+14%) en de Nww<27 (+25%) groeiden net zo hard als landelijk gemiddeld. De groei is de laatste kwartalen net als landelijk - vooral hoog onder hoger opgeleiden. In het 3 e kwartaal werden 3% minder vacatures nieuw ingediend dan in het 2 e kwartaal en 51% minder dan in het 3 e kwartaal van 213. Dat laatste is een veel grotere daling dan landelijk gemiddeld (-15%) en in Rijnmond (-22%) en West-Brabant (- 2%). In Gorinchem (-6%) is de ontwikkeling vergelijkbaar met hier in de regio. Eind 3 e kwartaal stonden 15% minder vacatures open dan eind 2 e kwartaal. Dat is een kleinere daling dan landelijk gemiddeld (-22%). Op jaarbasis (-47%) is de daling echter groter dan landelijk gemiddeld (-33%). Het 3 e kwartaal telde 55 startende bedrijven, 48% meer dan het 3 e kwartaal van 212. Tabel 1 Kerncijfers regionale arbeidsmarkt regio Wwb WW Nww vacatures < 65 < 27 < 65 < 27 < 65 < 27 ingediend absoluut aantal eind/in Q ontwikkeling kwartaal op kwartaal (%). Q4-Q Q1-Q Q2-Q ontwikkelingen op jaarbasis (%). Q1-Q Q2-Q Q3-Q ontwikkeling kwartaal op kwartaal (%). Q4-Q Q1-Q Q2-Q ontwikkelingen op jaarbasis (%). Q1-Q Q2-Q Q3-Q Regionaal product (voorlopige cijfers CBS) Volgens voorlopige cijfers van het CBS kromp het regionaal product (bruto binnenlands product) van de in 212 met 1,5%. De regio presteerde daarmee (iets) slechter dan Albasserwaard-Vijfheerenlanden (-1,3%) en dan gemiddeld (-1,%) en beduidend slechter dan Groot Rijnmond (-,4%). In 211 ontwikkelde de regionale economie zich nog wat beter dan landelijk gemiddeld en dan die van Rijnmond. Ook toen deed Alblasserwaard-Vijfheerlanden het beter. In 21 liepen we met een daling van 1,6% flink uit de pas. Economische groei (bbp) en regio s, Al'waard/Vijfhlnd Groot Rijnmond

3 1 Werkloosheid Wwb/(WIJ) Figuur 1 Wwb/WIJ, benchmark 1 en, per eind van de maand, indices =1 <27 jaar dec '1 mrt '11 juni '11 sep '11 dec '11 mrt '12 juni'12 benchmark SDD sept'12 dec'12 mrt'13 juni'13 sep'13 4 dec '1 mrt '11 juni '11 sep '11 dec '11 mrt '12 juni '12 sept'12 dec'12 mrt'13 juni'13 sep'13 Het bijstandsvolume steeg in het 1e kwartaal van 213 in de regio iets sterker (+6%) dan in (+4%) en de benchmark (+3%). In het tweede kwartaal zien we nog een lichte stijging (+2%). Hetzelfde beeld zien we landelijk (+2%) en bij de benchmark (+3%). In het derde kwartaal bleef de Wwb nagenoeg stabiel in de regio (+1%), landelijk (-,1%) en bij de benchmark (%). De Wwb <27 nam in het 1 e kwartaal van 213 sterk toe (+11%). Een lichtere stijging zien we in het tweede kwartaal (+5%). In het derde kwartaal zien we een kentering: een daling van 12,5%. De regio wijkt hiermee weinig af van de landelijke ontwikkeling. In het 3 e kwartaal is de daling wat sterker dan landelijk gemiddeld (-1%). Figuur 2 Wwb/WIJ instroom, per kwartaal, absolute aantallen <27 jaar I 11-I I 11- I I I 11-I V 12 -I 12 -I I 12 -I I I 12 -I V 13 -I 13 -I I 13 -I I I I 11-I I 11- I I I 11-I V 12 -I 12 -I I 12 -I I I 12 -I V 13 -I 13 -I I 13 -I I I Het aantal nieuwe instromers nam vanaf het 2 e kwartaal 212 tot en met het 1 e kwartaal 213 telkens toe. In het 2e kwartaal van 213 zagen we een daling (-22%), maar in het 3 e kwartaal nam het aantal instromers weer licht toe (+6%). Er zijn nog altijd 15% meer instromers (657) dan een jaar geleden (572). In het 2 e kwartaal van 213 stroomden 19 personen de bijstand in vanwege einde WW-rechten. Dat is een lichte daling ten opzichte van het 1 e kwartaal. In het 3e kwartaal is dit met 13 personen weer licht gedaald. Ondanks de ingang van de scholingsverplichting steeg het aantal instromers <27 licht in 212, en sterk in het 1 e kwartaal van 213 (+25%). In het 2 e kwartaal daalde het aantal instromers echter fors (-2%), in het 3 e kwartaal bleef de instroom van jongeren nagenoeg gelijk. WW Figuur 3 WW (Werkplein Dordrecht) en, per eind van de maand, indices =1 <27 jaar en dec '1 mrt '11 juni '11 sep '11 dec '11 mrt '12 juni'12 sept'12 dec'12 mrt'13 juni'13 sep'13 6 dec '1 mrt '11 juni '11 sep '11 dec '11 mrt '12 juni'12 sept'12 dec'12 mrt'13 juni'13 sep'13 <27 jaar 5+ 1 De SDD doet mee aan een benchmark met 14 grote gemeenten

4 Het aantal WW-uitkeringen nam sterk toe in het 1 e kwartaal van 213 (+16%). Ook landelijk zagen we toen een sterke stijging (+12%). In het tweede kwartaal was nog een lichte groei te zien (+1,5%; +,5% landelijk), maar in het 3 e kwartaal nam het aantal WW-uitkeringen weer sterker toe (+8%). Dezelfde ontwikkeling zien we landelijk (+5%). Eind september staat de teller in de regio op WW-uitkeringen. Na een top in april 213 is de WW <27 t/m juli gaan dalen. Vanaf augustus neemt het aantal WW ers <27 weer toe. In het 3 e kwartaal groeide het aantal WW ers <27 met 4,3% tot een van 515 personen per eind september. Dat zijn er 4% meer dan een jaar geleden. Het aantal 5-plussers met een WW-uitkering groeide elk kwartaal door, met een stijging van 8% in het 3 e kwartaal. Per eind september zijn er WW-uitkeringen aan 5-plussers, 37% meer dan een jaar geleden. Figuur 4 Instroom WW (Werkplein Dordrecht) en, per kwartaal, % +/- t.o.v. zelfde kwartaal jaar eerder Werkplein Dordrecht naar leeftijd I I I I <27 jaar jaar 5+ Van het 2 e kwartaal van 212 tot en met het 1 e kwartaal 213 ligt de toename van de WW-instroom in de regio boven het landelijk gemiddelde. In het 2 e kwartaal van 213 is de groei van de instroom in de regio fors gedaald, landelijk juist gestegen. De groei is in het 3 e kwartaal weer iets minder sterk, net als landelijk. Er stroomden in de regio personen de WW in; dat is 16% meer dan in het 2 e kwartaal, en 24% meer dan een jaar geleden. Dit laatste is nu gelijk aan het landelijk gemiddelde. In het derde kwartaal nam de groei van de instroom van ouderen sterk af ten opzichte van een jaar daarvoor, terwijl die van de jongeren en de middengroep stabiel bleef. We zien in het 3 e kwartaal in absolute aantallen veel instroom vanuit de zakelijke diensten (82), handel (382), industrie (315) en zorg/welzijn (313). In vergelijking met het vorige kwartaal is er vooral meer instroom vanuit onderwijs (413) en horeca (144). Ten opzichte van vorig jaar is de instroom met name toegenomen vanuit horeca, vervoer en industrie. Nww De Nww groeide in het 1e kwartaal van 213 in de regio harder (+16%) dan landelijk (+11%). In het tweede kwartaal bleef de Nww net als landelijk nagenoeg stabiel, maar in het derde kwartaal is weer een forse stijging te zien (+14%) die even groot is als landelijk. Per begin oktober zijn er Nww ers in de regio. In het 1 e kwartaal 213 groeiden de Nww <27 én de Nww 45+ in de regio beiden sterker dan landelijk. De Nww 45+ groeit in het 2 e kwartaal nog licht door (+3%), en dit zet zich sterker voort in het 3 e kwartaal (+1%). Dezelfde tendens zien we landelijk (+3% en +12%). De Nww <27 daalde juist in het tweede kwartaal (-9%), maar er kwam een ommekeer in het 3 e kwartaal: een forse stijging van 25%. De regio en landelijk ontlopen elkaar ook hier weinig (- 7% en +22%). Een aanzienlijk deel van alle Nww-ingeschrevenen is laag opgeleid. De regio wijkt daarin niet af van gemiddeld. Wel staan er hier meer middelbaar opgeleiden ingeschreven. Dat is een afspiegeling van onze beroepsbevolking. Voor oudere werkzoekenden kan dit wel een onderschatting zijn van het opleidingsniveau, omdat het gaat om met een diploma afgeronde opleiding. Training on the job telt dus niet mee. Ook onder Nww-ers < 27 jaar bevindt zich echter een groot aantal jongeren zonder startkwalificatie. In de regio heeft 15% van de jongere Nwwers niet meer dan basisonderwijs en nog eens een kwart alleen vmbo of mbo1. Het aantal hoger opgeleide Nww-ers is in het 3e kwartaal van net als landelijk harder gegroeid dan het aantal middelbaar en lager opgeleide Nww-ers ten opzichte van het 2 e kwartaal en vorig jaar. Dit zien we bij het aantal Nww ers, maar vooral bij de Nww ers <27. Figuur 5 Nww (Werkplein Dordrecht) en, per eind van de maand, indices =1 <27 jaar en dec '1 mrt '11 juni '11 sep '11 dec '11 mrt '12 juni'12 sept'12 dec'12 mrt'13 juni'13 sep' dec '1 mrt '11 juni '11 sep '11 dec '11 mrt '12 juni'12 sept'12 dec'12 mrt'13 juni'13 sep'13 Drst <27 Ned <27 Drst 45+ Ned 45+

5 Figuur 6 Nww (Werkplein Dordrecht) en naar opleidingsniveau, eind september 213 < 27 jaar Drst 21% 19% 14% 3% 16% Drst 15% 25% 18% 3% 12% Ned 23% 19% 13% 27% 18% Ned 17% 25% 18% 27% 13% % 2% 4% 6% 8% 1% % 2% 4% 6% 8% 1% basis vmbo/mbo 1 havo/vwo/mbo 2 mbo 3/4/alg hbo/vwo basis vmbo/mbo 1 havo/vwo/mbo 2 mbo 3/4/alg hbo/wo 2 Vacatures Totaal nieuw ingediend en openstaand (UWV-Werk.nl) Figuur 7a Vacatures UWV-Werk.nl, nieuw ingediend en openstaand, per (eind van de) maand, en nieuw ingediend openstaand j uni '11 sep '11 dec '11 mr t '12 j uni '12 sept'12 dec '12 mr t'13 j uni '13 sep' juni '11 sep '11 dec '11 mrt '12 juni'12 sept'12 dec'12 mrt'13 juni'13 sep'13 (x1) (x1) Figuur 7b Vacatures UWV-Werk.nl, nieuw ingediend en openstaand, per (eind van de) maand, regio s Drst/Gorkum, Rijnmond en West-Brabant nieuw ingediend openstaand Drst/Gorkum Rijnmond West-Brabant Drst/Gorkum Rijnmond West-Brabant Het aantal nieuw ingediende vacatures in de regio is vanaf het 4 e kwartaal van 212 gaan dalen. In het eerste kwartaal van 213 zien we een forse daling (-4%) ten opzichte van het kwartaal ervoor. Deze daling zet zich minder sterk voort: -7% in het 2e kwartaal en -3% in het 3e kwartaal (ten opzichte van de kwartalen ervoor). Landelijk zien we in het 2 e kwartaal een opleving (+5%), maar in het 3 e kwartaal neemt het aantal er sterker af (-13%) dan in de regio. Het aantal in het 3 e kwartaal nieuw ingediende vacatures ligt meer dan de helft (-51%) onder het niveau van een jaar eerder. Landelijk is dit maar -15%. Ook in Rijnmond (-22%) en West Brabant (-2%) ontwikkelde het aantal ingediende vacatures zich gunstiger dan in de regio. In Gorinchem is de ontwikkeling vergelijkbaar met hier in de regio (-6%). Wat betreft de ontwikkeling van het aantal openstaande vacatures is een daling zichtbaar van 15% ten opzichte van het vorige kwartaal. Deze daling is kleiner dan landelijk (-22%). In vergelijking met een jaar eerder zijn ligt het aantal openstaande vacatures in de regio inmiddels 47% lager. Vergelijkbare dalingen zien we voor Rijnmond (-43%) en Gorinchem (-53%). Landelijk is de daling iets minder sterk (-33%), net als in de regio West-Brabant (-31%).

6 Figuur 8 Vacatures UWV-Werk.nl, nieuw ingediend en openstaand, kwartaal t.o.v. kwartaal een jaar eerder nieuw ingediend openstaand Gorinchem Gorinchem Rijnmond Rijnmond West-Brabant West-Brabant -6% -4% -2% % 2% 4% 6% 212 Q3-211 Q3 212 Q4-211 Q4 213 Q1-212 Q1 213 Q2-212 Q2 213 Q3-212 Q3-6% -5% -4% -3% -2% -1% % 212 Q3-211 Q3 212 Q4-211 Q4 213 Q1-212 Q1 213 Q2-212 Q2 213 Q3-212 Q3 (CBS-vacature-enquête) Figuur 9 Openstaande vacatures landelijk, seizoengecorrigeerd (bron vacature-enquête CBS) (x 1.) kwartaal t.o.v zelfde kwartaal jaar eerder industrie/bouw transport handel/ horeca/ persdie* zakelijke dienst en overheid/onderwijs zorg tot aal 8 9-I I I I I % -3% -2% -1% % 1% 2% 212 Q3-211 Q3 212 Q4-211 Q4 213 Q1-212 Q1 213 Q2-212 Q2 213 Q3-212 Q3 * persdie:persoonlijke dienstverlening Vacatures ingediend op Werk.nl van het UWV betreffen niet de gehele vacaturemarkt. Veel vacatures, met name voor hoger opgeleiden, worden niet bij het UWV ingediend. Eind 3 e kwartaal 213 stonden bij UWV-Werk.nl 38. vacatures open, het CBS komt via zijn vacature-enquête op 94.4 openstaande vacatures. Vanaf het 3 e kwartaal van 211 daalde het aantal openstaande vacatures fors. In het 3 e kwartaal van 213 zien we een verandering: er stonden 3.5 vacatures meer open (+4%) dan aan het einde van het tweede kwartaal. Ten opzichte van eind september vorig jaar is het aantal openstaande vacatures wel minder (-11%). In de transport (+21%) en overheid/onderwijs (+7%) zien we in het 3 e kwartaal van 213 weer een groei in het aantal openstaande vacatures ten opzichte van een jaar eerder. In de andere sectoren zien we nog altijd een krimp, maar deze is wel minder sterk dan eerst. Behalve in de zorg waar de krimp verder is toegenomen (-31%). Details naar beroepsgroep en beroep, vacatures UWV-Werk.nl Er werden in de grote regio (incl Gorinchem)/Rijnmond/West-Brabant in het derde kwartaal van 213 9% minder nieuwe vacatures ingediend dan in het 2 e kwartaal. Vooral in de agrarische (-23%), sociaal-culturele (- 23%) en verzorgende/dienstverlenende (-22%) beroepen werden minder vacatures nieuw ingediend. Techniek & industrie (-5%) en transport (-2%) bleven redelijk stabiel. De groei die landelijk zichtbaar is in de transport zagen we hier al in het 2 e kwartaal. Bij openbare orde en veiligheid (+22%) en pedagogische beroepen (+57%) werden meer vacatures ingediend. Per eind september staan bij Werk.nl in dezelfde beroepsgroepen veel vacatures open als eind maart en eind juni. Er staan nog steeds relatief veel vacatures open in lagere en middelbare technische & industrieberoepen zoals (elektro)monteurs, installateurs, bouwvakkers, bankwerkers en lassers, en productiemedewerkers. Verder is er ook nog veel openstaande vraag naar commercieel employees, verzorgend personeel en chauffeurs. In is het aantal openstaande vacatures in de grotere regio vergeleken met het 2 e kwartaal 17% gedaald. Vergeleken met een jaar geleden is sprake van een daling met 33%.

7 Tabel 2 Ingediende vacatures 212-Q4 en 213-Q1 en openstaand Tabel 3 Openstaande vacatures naar beroepsgroep, juni 213, per juni 213, Drechtst/Gor/Rijnmond/West-Brabant, naar beroep Drechtst/Gor, Rijnmond en West-Brabant, naar beroepsgroep beroep Drst/Gor/Rijnm/West-Br beroepsgroep openstaand 213- nieuw open Drst/ Gor 213- sep 13 technische & industrie elementaire beroepen monteurs technisch en industrie aannemers en installateurs verzorgend en dienstverlenend elektromonteur transport productiemedewerkers bouwvakkers bankwerkers en lassers lagere beroepen weg- en waterbouwkundige arb technisch en industrie metaalarbeiders verzorgend en dienstverlenend weg- en waterbouwk ontw. en prl transport werktuigbouwkundige ontwerpers agrarisch procesoperators medisch en paramedisch 28 - elektrotechnische ontwerpers sep 13 Rijnm sep 13 West- Br sep 13 economisch-administratief middelbare beroepen commercieel employees techn commercieel employees technisch en industrie boekhouders en secretaressen verzorgend en dienstverlenend productieplanners economisch en administratief openbare orde en veiligheid verzorgend & dienstverlenend transport verzorgend personeel hulpkrachten horeca en verzorg interieurverzorgers verkopers hogere en wetensch beroepen technisch en industrie transport economisch en administratief chauffeurs informatica agrarisch medisch en paramedisch informatica openbare orde en veiligheid sociaal-cultureel pedagogisch Toelichting: : Werkpleinen Dordrecht en Gorinchem 3 Bedrijvendynamiek Figuur 1 Startende bedrijven, per kwartaal I I I I I Het aantal startende ondernemingen in de is behoorlijk op peil gebleven en neemt - mede onder invloed van de economische crisis - zelfs trendmatig toe. In het 1 e kwartaal is het aantal starters altijd hoger dan gemiddeld, in het 2 e kwartaal logischerwijs gevolgd door een daling. Dit zien we ook in de 1 e twee kwartalen van 213. Het 3 e kwartaal telde 55 startende bedrijven, 48% meer dan het 3 e kwartaal van 212.

8 Figuur 11 Faillissementen bedrijven en instellingen, exclusief eenmanszaken, I 9-1-I 1-11-I I I 13- Het aantal faillissementen van bedrijven en instellingen (exclusief eenmanszaken) neemt sinds half 211 trendmatig toe. Voor het 1 e kwartaal 213 komt het CBS op 17% meer faillissementen dan het jaar ervoor, voor het 2 e kwartaal op 16%. Het 3 e kwartaal zien we een daling. Het aantal faillissementen ligt nu nog 11% hoger dan een jaar eerder. Voor de regio zijn geen betrouwbare cijfers beschikbaar. 4 : banen van werknemers en uitzenduren Aantal banen werknemers daalt onverminderd hard Figuur 12 Banen van werknemers, seizoengecorrigeerd, x 1., en naar sector industrie bouw handel, transport, horeca zakelijke diensten zorg I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I Het aantal banen daalde onverminderd hard, in het 3e kwartaal (seizoengecorrigeerd) met,6%. Dat is de hoogste daling in jaren. Ten opzichte van een jaar geleden zijn er nu bijna 158. banen minder, een daling van 2,%. Op de schaal van de zou zo n daling uitkomen op 2. banen minder. Het aantal banen kromp in alle sectoren. De werkgelegenheid in de bouw kromp met -2,4% het hardst. In de bouw gingen alleen al in het 3 e kwartaal 8. banen verloren en ligt het aantal banen nu bijna 9% (31. banen) lager dan een jaar geleden. Ook in de gezondheidszorg kromp het aantal banen in het 3 e kwartaal fors: -14. (-1,%). Daar ligt het aantal banen nu al 29. (2,1%) lager dan een jaar eerder.

9 Uitzendbranche lijkt zich wat te herstellen, met name in de techniek en administratief Figuur 13 Groeicijfers gewerkte uren uitzendbranche, en naar sector, % toe-/afname t.o.v. zelfde periode jaar ervoor, vanaf jan 211 industrie techniek administratief medisch Het aantal gewerkte uitzenduren is veelal een goede conjunctuurindicator voor de arbeidsmarkt. In 212 lag dit aantal met uitzondering van periode 13 elke 4-weeksperiode onder het aantal van het jaar ervoor. In het 1 e half jaar van 213 zet de daling zich voort. Recent, in augustus en september, zien we voorzichtig herstel, met name in de techniek en de administratieve sector. 5 Vertrouwen Figuur 14 Consumentenvertrouwen (seizoengecorrigeerd) en producentenvertrouwen 1, saldi % pos en neg antwoorden stemmingsindicator van de industrie Het consumentenvertrouwen is nog steeds erg laag, hoewel er dit jaar wel sprake is van enig herstel. Die stijgende lijn zit er nog steeds in. Het producentenvertrouwen bereikte in oktober 212 een dieptepunt (-7,8). Daarna werden ondernemers weer wat optimistischer. In maart en april van dit jaar zakte het vertrouwen echter weer wat weg, gevolgd door herstel in mei en stabilisatie in juni. Daarna is het vertrouwen weer in een stijgende lijn terecht gekomen en bereikte het in oktober het hoogste punt in twee jaar.

10 6 Vooruitzichten 4 e kwartaal 213 Conjunctuurenquête (CBS/KvK) o Per saldo verwacht 15% van de ondernemers in de KvK-regio Rotterdam voor het 4 e kwartaal 213 afname van de personeelssterkte. Ondernemers in deze regio zijn daarmee net zo pessimistisch als in het 3 e kwartaal en als gemiddeld in de provincie Zuid-Holland en. o Ondernemers in de industrie in Zuid-Holland zijn een stuk optimistischer geworden over de personeelssterkte in de komende 3 maanden. Ondernemers in de dienstverlening werden juist pessimistischer. In de industrie is men wat optimistischer dan landelijk gemiddeld, in de zakelijke diensten juist wat pessimistischer. Figuur 15 Verwachtingen personeelssterkte lopend kwartaal, KvK regio Rotterdam, provincie Zuid-Holland en en komende 3 maanden, per maand, provincie Zuid-Holland I I KvK regio Rotterdam Zuid-Holland industrie dienstverlening Manpower Employment Outlook Survey (laatste vooruitzichten betreffen kwartaal 3) o Voor het 3 e kwartaal van 213 verwacht 5% van de werkgevers een afname van het personeel, 3% een toename. Per saldo betekent dit een netto werkgelegenheidscijfer van -2%. Na seizoenscorrectie komt dit cijfer uit op -3%, stabiel vergeleken met het 2 e kwartaal en een duidelijke verbetering t.o.v. het 1 e kwartaal (-8%). o De verwachtingen zijn relatief gunstig voor de bouw (-1), transport (-1) en handel/horeca (+1). Vooral werkgevers in de zakelijke diensten zijn pessimistischer (-9). 214 Tabel 4 Vooruitzichten 213, procentuele ontwikkeling t.o.v. het jaar ervoor CPB DNB ING Rabo 214 (sep 213) (juni 213) (juli 213) (nov 213) - bruto binnenlands product +,75 +,5 +,1 - werkgelegenheid 1 -,5 - werkloosheid CPB en DNB: werkzame personen; 2 CPB: werkloze beroepsbevolking; DNB: ILO-definitie; De vooruitzichten voor 214 zijn niet bepaald florissant en al een paar keer dit jaar naar beneden bijgesteld. Op zijn best wordt een licht herstel van de se economie verwacht, waarbij de werkgelegenheid echter niet of nauwelijks groeit en de werkloosheid nog wel verder oploopt. ING ziet de industrie (met name de metaal), groothandel en transport door een aantrekkende export in 214 weer groeien. Voor de bouw lijkt de grootste productiedaling nu voorbij. Voor de zorg wordt een unieke krimp verwacht. En ook overheid en detailhandel blijven naar verwachting krimpen. In de conjunctuurenquête van het CBS verwacht per saldo 1% van de ondernemers in het KvK district Rotterdam volgend jaar (nog) een daling van de personeelssterkte. Ondernemers in de industrie zijn wat optimistischer: van hen verwacht per saldo 7% dit. UWV Het UWV voorziet in zijn Arbeidsmarktprognose van januari 213 voor onze regio gelijke vooruitzichten als landelijk gemiddeld. In de vorige prognose (212) waren de vooruitzichten nog wat slechter dan landelijk gemiddeld.

11 Bronnen: Wwb/WIJ: SDD (regio en benchmark) en CBS (landelijk) WW: UWV WERKbedrijf (regio en landelijk) Nww: UWV WERKbedrijf vacatures: UWV WERKbedrijf en CBS bedrijvendynamiek: KvK faillissementen landelijk: CBS banen van werknemers : CBS gewerkte uitzenduren : ABU consumenten- en producentenvertrouwen : CBS vooruitzichten: CPB, DNB, UWV, Europese Commissie Lijst met afkortingen: BBP Bruto Binnenlands Product Wwb Wet werk en bijstand WIJ Wet Investeren in Jongeren (per afgeschaft) WW Werkloosheids Wet Nww Niet werkende werkzoekenden SDD Sociale Dienst UWV Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen ABU Algemene Bond Uitzendondernemingen CBS Centraal Bureau voor de Statistiek CPB Centraal Planbureau CEP Centraal Economisch Plan (van CPB) MEV Macro Economische Verkenning (van CPB) DNB De se Bank EC Europese Commissie KvK Kamer van Koophandel ILO International Labour Organization Frans Winterwerp en Lieke Bastiaanse Postbus 619, 33 AP Dordrecht ocd@drechtsteden.nl december 213 (78)