Thermometer economische. crisis

Transcriptie

1 8 Thermometer economische oktober 20 crisis 06//20

2 Inleiding In deze achtste Thermometer economische crisis worden de recente ontwikkelingen op belangrijke gemeentelijke thema s gevolgd (economie, arbeidsmarkt, inkomen en wonen). De thermometer is primair bedoeld voor Utrechtse bestuurders en beleidsmakers. Naast recente cijfers op de genoemde beleidsterreinen bevat de thermometer de belangrijkste relevante landelijke trends. Colofon: uitgave: afdeling Bestuursinformatie informatie: Hans van Hastenberg ( ) Anne Slob ( ) Thermometer economische crisis oktober 20

3 Recente ontwikkelingen samengevat Economie De ontwikkelingen in het Utrechtse bedrijfsleven zijn veranderlijk: omzetontwikkelingen wisselen maar zijn het 2 e kwartaal positiever dan het 1 e ; over de personeelomvang zijn ondernemers iets positiever geworden. De groei van het aantal starters lijkt zich te stabiliseren in het eerste half jaar van 20. Tegelijkertijd stijgt ook het aantal opheffingen in dezelfde periode. Arbeidsmarkt Op 1 september 20 is het aantal nietwerkende werkzoekenden (nww) Dit is 4% lager dan in september vorig jaar. Het aantal nww-ers jonger dan 27 jaar komt in september 20 uit op het niveau van begin 20. De ontwikkelingen zijn daarmee positiever dan in Rotterdam en Den Haag. Utrecht telt eind augustus personen met een WW-uitkering. Daarmee komt een einde aan de toename vanaf december 20. Inkomen In augustus 20 komt het aantal huishoudens met bijstand uit op Er is sprake van stabilisatie sinds i dit jaar. Het aantal aanvragen voor bijzondere bijstand is in uari 20 hoger dan in oktober 20. Eerste helft 20 zijn bij de gemeentelijke Kredietbank meer aanvragen schuldhulpverlening ingediend dan gedurende dezelfde periode in eerdere jaren. Woningmarkt Het aantal woningtransacties daalt met 19% in het tweede kwartaal van 20. Daarmee is een laagterecord van de afgelopen jaren bereikt. Wel daalt de mediane verkooptijd van een bestaande koopwoning. De gemiddelde wachttijd voor een sociale huurwoning is het afgelopen kwartaal gedaald. Ook vergeleken met vorig jaar liggen de gemiddelde wachttijden lager. Thermometer economische crisis oktober 20

4 Economie (1/4) Omzetontwikkeling bedrijfsleven* 20-I 20-II 20-III 20-IV 20-I 20-II Utrecht provincie Nederland * Saldo aantal bedrijven met positieve en negatieve omzet De omzetontwikkeling van het Utrechtse bedrijfsleven vertoont al een tijdje een wisselvallig beeld. Landelijk is het beeld iets constanter. De omzet in het tweede kwartaal van 20 was voor een duidelijke meerderheid van bedrijven (saldo +27) positiever dan die in het eerste kwartaal. Utrechtse ondernemers doen het hierbij volgens eigen zeggen beter dan die in provincie en landelijk (beide +16). Voor het derde kwartaal zijn de vooruitzichten wederom iets minder positief (Utrecht: +3) Thermometer economische crisis oktober 20 bron: COEN (CBS/KvK)

5 Economie (2/4) Personeelsontwikkeling bedrijfsleven* 20-I 20-II 20-III 20-IV 20-I 20-II Utrecht provincie Nederland * Saldo aantal bedrijven met positieve en negatieve personeelsomvang Op het vlak van personeel zijn ondernemers aanhoudend pessimistisch. In het tweede kwartaal van 20 is het aantal Utrechtse ondernemers dat een toename resp. afname van personeel verwacht met elkaar in evenwicht (saldo 0). Ditzelfde beeld zien we ook in de provincie Utrecht en in Nederland. De verwachtingen voor het derde kwartaal zijn niet positief (Utrecht: saldo: +3). Thermometer economische crisis oktober 20 bron: COEN (CBS/KvK)

6 Economie (3/4) Faillissementen en bijbehorende aantal banen in gemeente Utrecht* eerste halfjaar tweede halfjaar 900 eerste halfjaar tweede halfjaar faillissementen * Faillissementen= bruto, exclusief doorstartende bedrijven; aantal banen is een indicatie aantal banen Het aantal faillissementen in Utrecht lijkt iets af te nemen van 168 in 20 naar 96 in 20. In de eerste helft van 20 zijn er 54 faillissementen. Met de faillissementen zijn in 2½ jaar ruim banen verloren gegaan. In de eerste helft van 20 is de helft van het aantal faillissementen in de facilitaire dienstverlening, adviesdiensten en de bouw. In banenverlies vallen de adviesdiensten op. De helft van het aantal verloren banen (228) komt uit deze sector. Thermometer economische crisis oktober 20 bron: KvK

7 Economie (4/4) Starters en opheffingen eerste halfjaar tweede halfjaar eerste halfjaar tweede halfjaar startende bedrijven opheffingen Het aantal starters neemt de laatste jaren toe. In het eerste halfjaar van 20 lijkt de groei te stabiliseren met 2007 startende bedrijven. Tegenover het aantal startende bedrijven staat het aantal vrijwillige opheffingen. Ook hier is een stijgende trend waarneembaar. In 20 hebben bedrijven zichzelf opgeheven. In de eerste helft van 20 gaat het om opheffingen. Thermometer economische crisis oktober 20 bron: KvK

8 Arbeidsmarkt (1/4) Aantal werkzoekenden (nww-ers) in Utrecht feb sep Van uari t/m mei 20 is het aantal niet-werkende werkzoekenden toegenomen tot ruim Daarna is het aantal elke maand weer gedaald tot het niveau van begin 20. Ten opzichte van een jaar geleden (september 20) is het aantal nww-ers met 4% gedaald. Van de G4 daalde alleen in Amsterdam het aantal werkzoekenden met een groter percentage (21%). Het aandeel nww-ers op de potentiële beroepsbevolking is in Utrecht 4,7% (1 september 20): een kleine afname ten opzichte van een jaar geleden (-0,2%). Bovendien is het aandeel aanzienlijk lager dan in Rotterdam (13%), Den Haag (8%) en Amsterdam (7%). Thermometer economische crisis oktober 20 bron: UWV WERKbedrijf

9 Arbeidsmarkt (2/4) Jeugdwerkloosheid in Utrecht (nww) feb sep In de periode september 20 t/m mei 20 is het aantal werkzoekende jongeren toegenomen tot In de maanden daarna neemt het aantal weer af tot de situatie van eind 2008 en begin 20. Het UWV WERKbedrijf geeft voor deze ontwikkeling de volgende verklaringen: bedrijven houden personeel vast voor de toekomst; deeltijd-ww waardoor werknemers in dienst bleven; scholieren die verder studeren; werkzoekenden die zich terugtrekken wegens te weinig kans op een baan en vacatures die worden opgevuld door werklozen in plaats van mensen die van werkgever veranderen. Thermometer economische crisis oktober 20 bron: UWV WERKbedrijf

10 Arbeidsmarkt (3/4) Jeugdwerkloosheid (nww) in Utrecht vergeleken met G4 en Nederland* 200 * Index (uari 20=0) Utrecht Den Haag Rotterdam Amsterdam Nederland apr jul okt apr jul okt De jeugdwerkloosheid ontwikkelt zich in Utrecht iets positiever dan in Rotterdam en Den Haag. Alleen in Amsterdam duikt het aantal werkzoekende jongeren ver onder het niveau van 1 uari 20. Thermometer economische crisis oktober 20 bron: UWV WERKbedrijf

11 Arbeidsmarkt (4/4) Aantal WW-uitkeringen in Utrecht feb aug In augustus 20 telt Utrecht personen met een WW-uitkering. Daarmee komt een einde aan de periode waarin het aantal sinds december 20 toenam. In de afgelopen twee jaar heeft het aantal altijd gefluctueerd tussen de en De ontwikkeling in het afgelopen jaar is ten opzichte van de andere grote steden minder positief. In Utrecht is het percentage WW-ers met 3,7% gestegen, terwijl het aantal in Amsterdam met 2,5% is gedaald en in Den Haag en Rotterdam nagenoeg gelijk is gebleven. Thermometer economische crisis oktober 20 bron: UWV WERKbedrijf

12 Inkomen (1/4) Aantal huishoudens met bijstand (< 65 jaar) aug Sinds i 20 is sprake van een stabilisatie van het aantal huishoudens met bijstand in Utrecht. Het aantal komt in augustus uit op Sinds begin 20 is in alle vier de grote steden een groeiend aantal bijstandspartijen. De laatste paar maanden is sprake van een stabilisatie. Thermometer economische crisis oktober 20 bron: Gemeente Utrecht, SoZaWe; CBS

13 Inkomen (2/4) Aanvragen bijzondere bijstand in Utrecht feb mrt apr mei jul aug sep okt nov dec De eerste negen maanden van 20 zijn er gemiddeld per maand 363 aanvragen voor bijzondere bijstand binnengekomen. In dezelfde periode een jaar eerder ging het om gemiddeld 421 aanvragen. In uari 20 is het aantal aanvragen voor bijzondere bijstand hoger dan in september 20. Dit komt onder andere doordat op basis van het Dienstverleningsconcept Werk en Inkomen in het contact met de cliënt wordt nagegaan of de aanvraag kansrijk is. Mocht dit niet het geval zijn, dan wordt in overleg met de cliënt geen aanvraag ingediend. Thermometer economische crisis oktober 20 bron: Gemeente Utrecht, SoZaWe

14 Inkomen (3/4) U-pas houders* *In mei 20 en uari 20 is het aantal pashouders flink gedaald als gevolg van de paswisseling aug In Utrecht is het aantal inwoners met een U-pas tussen uari 20 en augustus 20 gestegen met %. In dezelfde periode een jaar eerder ging het om een stijging van 9%. Thermometer economische crisis oktober 20 bron: Gemeente Utrecht, SoZaWe

15 Inkomen (4/4) Aanvragen schuldhulpverlening in Utrecht 1 e kw 2 e kw 3 e kw 4 e kw In de eerste helft van 20 zijn er bij de gemeentelijke Kredietbank 719 aanvragen voor schuldhulpverlening ingediend. Dat zijn er aanmerkelijk meer dan in de eerste helft van vorig jaar (met 586 aanvragen) en in eerdere jaren. Thermometer economische crisis oktober 20 bron: Gemeente Utrecht, SoZaWe

16 Woningmarkt (1/5) Mediane verkooptijd koopwoning in Utrecht, in dagen* I 2008-III 20-I 20-III 20-I 20-III 20-I * Tot en met 20 exclusief alle woningen die langer dan 400 dagen te koop staan, daarna inclusief De mediane (middelste waarde) verkooptijd van een bestaande koopwoning in Utrecht daalt in het afgelopen kwartaal met 13% (van 2 naar 89 dagen). In de regio Utrecht (inclusief Utrecht) blijft de mediane verkooptijd in het afgelopen twee kwartalen stabiel (rond de 0 dagen ). Thermometer economische crisis oktober 20 bron: NVM

17 Woningmarkt (2/5) Aantal woningtransacties in Utrecht* I 2008-III 20-I 20-III 20-I 20-III 20-I * Tot en met 20 exclusief alle woningen die langer dan 400 dagen te koop staan, daarna inclusief In het tweede kwartaal van dit jaar daalt het aantal verkochte bestaande woningen met 19%. Het is daarmee het laagste aantal van de afgelopen jaren. In de BRU-regio Utrecht (inclusief Utrecht) is het aantal verkochte bestaande koopwoningen in de eerste twee kwartalen van dit jaar nagenoeg gelijk gebleven en ligt rond de Thermometer economische crisis oktober 20 bron: NVM

18 Woningmarkt (3/5) Mediane verkoopprijs koopwoning in Utrecht ( )* I 2008-III 20-I 20-III 20-I 20-III 20-I * Tot en met 20 exclusief alle woningen die langer dan 400 dagen te koop staan, daarna inclusief In het tweede kwartaal van 20 is de mediane (middelste waarde) van een bestaande koopwoning in Utrecht hetzelfde vergeleken met het eerste kwartaal van dit jaar. In de BRU-regio (inclusief Utrecht) stijgt de mediane verkoopprijs in het tweede kwartaal van naar Thermometer economische crisis oktober 20 bron: NVM

19 Woningmarkt (4/5) Wachttijden sociale huurwoning in Utrecht*, in jaren *Woningen in Woningkrant, niet verhuurd aan urgenten of medisch geïndiceerden en exclusief nieuwbouwwoningen gemiddelde wachttijd totaal gemiddelde wachttijd doorstromers gemiddelde wachttijd overige woningzoekenden 9 8,6 7,6 7 6, I 2008-III 20-I 20-III 20-I 20-III 20-I In het tweede kwartaal van 20 is de totale gemiddelde wachttijd voor een sociale huurwoning gedaald, vergeleken met het eerste kwartaal. Dit geldt ook voor de gemiddelde wachttijd voor doorstromers en voor overige woningzoekenden. Ook vergeleken met een jaar eerder zijn de gemiddelde wachttijden momenteel lager. De totale gemiddelde wachttijd en de gemiddelde wachttijd voor overige woningzoekenden vertoont sinds begin 20 een dalende trend. Thermometer economische crisis oktober 20 bron: WoningNet

20 Woningmarkt (5/5) Aantal verhuringen sociale huurwoningen in Utrecht* aan doorstromers beschikbaar voor overige woningzoekenden I 2008-III 20-I 20-III 20-I 20-III 20-I 128 * Woningen in woningkrant, niet verhuurd aan urgenten of medisch geïndiceerden en exclusief nieuwbouwwoningen In het tweede kwartaal van 20 daalt het totaal aantal verhuringen aan nieuwe huurders van een sociale huurwoning met 16% vergeleken met het voorgaande kwartaal. Het aantal komt daarmee op hetzelfde aantal uit als in het vierde kwartaal van 20. Het aantal verhuringen aan overige woningzoekenden daalt in het afgelopen kwartaal met 41. Voor het aantal verhuringen aan doorstromers gaat het om een daling van 18. Thermometer economische crisis oktober 20 bron: WoningNet

21 Landelijke trends (1/5) Economische groei* % verandering tov vorige periode 1,0 0,5 0,0 0,5 0,7 0,4 0,5 0,7 0,0 0,7 0,8 0,1-0,5-0,3-0,1-1,2-2,2-1,1-1,0-1,5-2,0-2,5 I II III IV I II III IV I II III IV I II * voorlopige cijfers; kwartaalgegevens zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden De economische groei is in het tweede kwartaal van 20 teruggevallen naar een groei van 0,1% ten opzichte van het voorgaande kwartaal. In het eerste en tweede kwartaal van 20 was sprake van een duidelijk groei (0,7% en 0,8%). Het inkrimpen van de groei komt ondermeer door de bescheiden exportgroei en de daarmee samenhangende beperkte groei van de industriële productie in het tweede kwartaal. De zakelijke dienstverlening groeide wel na een periode van krimp. Thermometer economische crisis oktober 20 bron: CBS

22 Landelijke trends (2/5) Economisch klimaat * 0 *saldo positieve en negatieve antwoorden sep Sinds begin dit jaar daalt het economisch klimaat volgens de Nederlandse bevolking bijna elke maand. De laatste maanden daalt het saldo het sterkst: van -16 in juli naar -52 in september. Het economisch klimaat laat over geheel 20 een stabieler beeld zien dan in 20. Vorig jaar was -28 in i het laagst gemeten saldo. Dit jaar kent reeds twee maanden die een stuk lager uitkomen. Thermometer economische crisis oktober 20 bron: CBS

23 Landelijke trends (3/5) Consumentenvertrouwen en koopbereidheid* *saldo positieve en negatieve antwoorden consumentenvertrouwen koopbereidheid ,9 6, sep Na een positieve ontwikkeling in het begin van 20 is het consumentenvertrouwen in augustus 20 flink gedaald naar -19. Deze ontwikkeling is doorgezet in september (-30). De koopbereidheid van huishoudens was in i t/m augustus redelijk stabiel maar is in september gedaald naar -15. Thermometer economische crisis oktober 20 bron: CBS

24 Landelijke trends (4/5) Inflatie (%) 3,0 2,6 2,6 2,0 1, aug In augustus 20 komt de inflatie uit op 2,6%. De stijging van de afgelopen maanden wordt voortgezet. Sinds de scherpe daling van de inflatie in juli 20 is er sprake van een stijgende trend. Thermometer economische crisis oktober 20 bron: CBS

25 Landelijke trends (5/5) Totaal verstrekt krediet ( mln) jul Het totaalbedrag van het aantal verstrekte kredieten komt in juli 20 uit op 877 miljoen euro. De ontwikkeling van het totale kredietbedrag vanaf het begin van 20 verloopt grillig. Een daling van het totale bedrag wordt de opeenvolgende maand gevolgd door een stijging. Thermometer economische crisis oktober 20 bron: CBS

26