OVER het SPvE voor het WETENSCHAPPELIJK CENTRUM WATERGRAAFSMEER (WCW)

Transcriptie

1 Februari 2001 Adviesnr. 254 Serie 2001, nr. 01 OVER het SPvE voor het WETENSCHAPPELIJK CENTRUM WATERGRAAFSMEER (WCW) Aan: - het Gemeentebestuur van de Centrale Stad, - het Stadsdeelbestuur Oost/Watergraafsmeer, en - het Stadsdeelbestuur Zeeburg

2 ADVIES over het SPvE voor het WETENSCHAPPELIJK CENTRUM WATERGRAAFSMEER INHOUDSOPGAVE: SAMENVATTING en AANBEVELINGEN 3 I. Het EERDERE ONTWIKKELINGSPERSPECTIEF en het HUIDIGE SPVE 5 II. POSITIE VAN HET WCW BINNEN AMSTERDAM 5 III. DE BARRIÈRES ROND HET WCW 6 IV. BEREIKBAARHEID VAN HET GEBIED 7 1. Algemeen 2. Aansluiting op landelijk spoorwegnet 3. Aansluiting op stedelijk openbaar vervoer V. INTERNE OPZET 9 1. Hoofdopzet 2. Waterhuishouding, ecologie en duurzaamheid 3. Routes voor fietsers en wandelaars VI. HET WONEN: aantallen, woonsfeer en -kwaliteit 10 Verder gebruik van dit advies staat ieder vrij, mits dit gebeurt met bronvermelding. 2

3 SAMENVATTING en AANBEVELINGEN van het advies over het Stedebouwkundig Programma van Eisen (SPvE) voor het WETENSCHAPPELIJK CENTRUM WATER- GRAAFSMEER (WCW) Samenvatting Bij beschouwing van het SPvE voor het WCW komt de ARS een aantal dilemma s tegen. Eén ervan is dat de ruimtelijke opzet primair gericht is op de Watergraafsmeer. Dat blijkt uit de rol van de Kruislaan als centrale as, waaraan een NS-station is gekoppeld. Aan de andere kant krijgt de relatie met de Molukkenstraat en Indische Buurt gestalte via de dwars op de Kruislaan opgenomen nieuwe WCW-laan. Er is echter geen zekerheid dat op korte termijn het NS-station er komt. Dit betekent dat de relatie met de Indische Buurt in eerste termijn de hoofdrelatie wordt. Dat houdt in dat de korte en de lange termijn in het plan elkaar voor de voeten lopen. Tweede dilemma dat de ARS meent te zien is dat de stedebouw en de verkeersplanning elkaar in de weg zitten. Door nu geen oplossing te bieden voor het spooremplacement en de zekerheid van een station, blijft onduidelijk of de lay-out van het gebied nu wel of niet op zo n station moet worden georiënteerd. Om hiervan verzekerd te zijn moet de barrière van het spooremplacement worden doorbroken. Daarom zal reeds in deze SPvE-fase de mogelijkheid van algehele verplaatsing, overbouwing of ondertunneling ervan onderzocht dienen te worden. De kosten zullen behalve door woonbebouwing moeten worden teruggewonnen via de sterke WCW-werkfuncties. Toegevoegde waarde moet worden verkregen door het station een goede aansluiting op hoogwaardig stedelijk openbaar vervoer (metro/tram) te geven, d.w.z. via uitbreiding van het railnetwerk richting Diemen, Muiderpoort- en Amstelstation. Uitgebreid onderzoek moet uitwijzen of er voor deze en-en oplossing voldoende reizigers zijn en of voor een aansluiting op het landelijk net óf voor een stedelijke uitbreiding van het railnetwerk moet worden gekozen. Het SPvE zal dit onderzoek in zich moeten opnemen. Gezien de complexe combinatie van de functies komt het doel om het geheel boven zichzelf te laten uitstijgen onvoldoende tot zijn recht. De functies wetenschap en wonen trekken zich ieder terug in hun eigen isolement, waarbij het wonen nogal is weggedrukt. Door terugdringing van de milieuzonering, gedeeltelijke verlegging van het tracé van de WCW-laan en door (informeel) wonen langs waterranden kan het aandeel wonen nog vergroot worden. Aanbevelingen 1. Zorg dat de oplossingen van de korte en van de lange termijn in fase naast elkaar worden gezet en geef de daarbij behorende hoofdoriëntatie aan. 2. Integreer de verkeersplanning (O.V.) als essentieel gegeven in de stedebouwkundige planning. 3. Maak gebruik van herkomst- en bestemmingsonderzoek voor werknemers en bezoekers. 4. Ga na of het gebied zowel een aansluiting op het landelijk spoornet als op het A damse railnet moet krijgen. Wanneer de kans op een NS-station vervalt, zet dan alle energie in op een aansluiting op het stedelijk railnet, zowel via de metro vanuit Diemen-Zuid als via een tramverbinding vanaf station Amstel. 5. Zet de mogelijkheden voor de doorbreking van de spoorbarrière op een rij, resp. door verplaatsing van het emplacement, overbouwing ervan of doordringing van het dijklichaam met meerdere viaducten. 6. Stel hogere eisen aan inrichting en bebouwingswijze van het WCW-terrein, bv. door: - de architectuur en duurzaamheid van de wetenschapsgebouwen te verhogen (visitekaartje); - de waterhuishouding te verfijnen waardoor meer randlengte en variatie ontstaat; - het opnemen van alternatieve functies zoals broedplaatsgebouwen; - aantrekkelijkheid voor bezoekers en wandelaars te vergroten; - het aandeel wonen te vergroten. ARS-Advies; nr.254, serie 01,nr.1 3

4 ADVIES over het SPvE voor het Februari 2001 WETENSCHAPPELIJK CENTRUM WATERGRAAFSMEER (WCW) Adviesnr. 254 Serie 01,nr.01 I. Het EERDERE ONTWIKKELINGSPERSPECTIEF en het HUIDIGE SPVE Het WCW is eerder bij de ARS aan de orde geweest in het kader van de Consultatie Ontwikkelingsperspectief Ring Oost 1 ). Het ging toen om een grote ontwikkelingszone met o.a. de Watergraafsmeer, waarin het WCW als onderdeel werd gezien. Het bleek lastig het WCWterrein aan het centrale deel van de Watergraafsmeer te verbinden. De ARS bracht daarop naar voren om de ontwikkelingsrichting sterker te zoeken aansluitend aan de Indische Buurt dan het WCW te enten op de Kruislaan, omdat de voorwaarden voor dit laatste voorlopig niet gerealiseerd zouden zijn. Hiermee werd al duidelijk dat er voor ontwikkeling van het WCWgebied een spanning bestaat tussen korte en lange termijn. Dit dilemma acht de ARS nog steeds aanwezig. Andere conclusies waren dat het WCW-gebied minstens twee verkeersaansluitingen zou moeten krijgen en dat pas bij zeer intensieve bebouwing van het terrein en de komst van een NS-station de oriëntatie via de Kruislaan op de Watergraafsmeer een reële kans zou maken. Met het nu gepresenteerde concept-spve is op deze punten weliswaar verbetering te zien, maar geconstateerd moet worden dat het terrein in hoofdzaak gericht blijft op de Indische Buurt. Gezien de fysieke grenzen, de geïsoleerde ligging en de complexe opgave van het combineren van de gewenste functies, ligt er een plan dat als het maximaal haalbare beschouwd moet worden binnen de gestelde randvoorwaarden, terwijl de geambieerde doelen toch niet volledig tot hun recht komen. De menging van de wetenschapsfunctie met de woonfunctie pakt uit in een eilandenrijk van functies, waarbij de indruk ontstaat dat het wonen naar de rand is weggedrukt. De vraag komt op of menging op deze wijze niet te geforceerd is geweest. Wil er werkelijk sprake zijn van realisering van een Science City dan moet er volgens de ARS méér uit het gebied en zijn potenties gehaald worden. Hij komt daarom in dit advies met een aantal ideeën voor verdergaande integratie van het plan en met suggesties die het geheel kunnen verbeteren. Het mengen met wonen en een betere aansluiting met de stad kan het gebied laten uitstijgen boven een in zichzelf gekeerd bedrijventerrein. Onderscheid in korte en lange termijn kan duidelijk maken welke verhouding in oriëntatie het WCW-gebied (resp. naar Indische Buurt en Watergraafsmeer) moet nastreven. Dit onderscheid kan de strategie van de invulling bepalen, zoals: de wijze van functiemenging binnen het plangebied, de mate van uitwisseling met de omgeving en vervoersaansluitingen die daarbij horen. II. POSITIE VAN HET WCW BINNEN AMSTERDAM In het Wetenschappelijk Centrum worden natuurwetenschappen en technologische bedrijvigheid gebundeld. Het WCW moet van hoge kwaliteit worden waarin (binnen het kader van kennisontwikkeling in de bètarichting) onderzoeksinstellingen, onderwijs, en eraan gelieerde bedrijven en kantoren elkaar afwisselen. De ARS kan uit het plan niet opmaken hoe exclusief het 1 ) Zie de Ars-adviezen nr. 192 en 195; resp. uit 1996 en

5 WCW voor Amsterdam moet/gaat worden: Welke relatie heeft het met andere hoogwaardige en innovatieve technologie in de stad en hoe past dit weer binnen een door Amsterdam aangehangen wetenschapsbeleid? In relatie met het nieuwe Structuurplan voor Amsterdam kan de vraag gesteld worden welke spreiding van locaties, welke concentratie per gebied moet worden nagestreefd en in hoeverre de natuurwaarden zijn afgewogen tegenover de stedebouwkundige opzet. Hoewel er weinig inzicht is gegeven over de structurele afweging om een dergelijk centrum binnen Amsterdam en op deze plek te situeren twijfelt de ARS er niet aan dat een wetenschappelijk en technologisch centrum voor Amsterdam een versterking betekent. Het belang en de positie van het WCW binnen Amsterdam en zijn regio vraagt een vollediger onderbouwing. Vooralsnog gaat de ARS ervan uit dat het versterking betekent voor Amsterdam. III. DE BARRIÈRES ROND HET WCW Het terrein wordt rondom omsloten door fysieke barrières. Naar de zijde van de Ringvaart en de Ringweg (A10) zijn er nauwelijks mogelijkheden van doorbreking voorhanden. In de opzet van het SPvE wordt de Kruislaan als de centrale toegang tot het gebied beschouwd. De toegang via de Molukkenstraat brengt de uitwisseling met de Indische Buurt tot stand. Er wordt daarnaast niet ingespeeld op een verbinding naar het Polderweggebied waar het stadsdeel Oost-Watergraafsmeer een nieuw stadsdeelhart tot stand wil brengen. Met deze uitgangspunten gaat het SPvE er blijkbaar vanuit dat het WCW in eerste termijn een geïsoleerd terrein mag blijven. De ARS daarentegen is van mening dat het plangebied vanaf de startfase al deel van het stedelijk weefsel moet worden. Openbaar vervoer-verbindingen kunnen dit bevorderen. Om naast de Indische Buurt een verbeterde aansluiting met de Watergraafsmeer te verkrijgen zal aan de zijde van de woonwijk-watergraafsmeer op een belangrijk openbaar vervoerontsluiting ingespeeld moeten worden. Op korte afstand direct rond een station en/of metrohalte en de Kruislaan kan ook (woon-) bebouwing worden gesitueerd, geheel in overeenstemming met het structuurbeleid van Amsterdam. Vanwege de enorme breedte van het sporen-emplacement (200 meter) wordt een goede wisselwerking tussen het WCW en de Watergraafsmeer sterk bemoeilijkt. Omdat uiteindelijk de verbindingen met de Watergraafsmeer en daarmee met de zuidoost-lob voor een volledig verband met de stad kan zorgen, zal hier de fysieke barrière van het spoor met rangeer-emplacement moeten worden doorbroken. Dit kan gezocht worden in aanpassing van het emplacement, zoals versmalling waarbij meer kans op extra onderdoorgangen zal ontstaan. Wil er echter van werkelijke doorkruising van deze barrière sprake zijn, dan zal volgens de ARS óók in dit beginstadium de gedachte over gehele verplaatsing ervan mee moeten spelen, aannemende dat verplaatsing ervan altijd nog reëler is dan hier aan overkluizing of ondergrondse oplossingen te denken. Bij handhaving van het emplacement, zoals het SPvE wil, zullen eveneens veel kosten gemaakt moeten worden voor de vernieuwing van de bestaande Kruislaan-tunnel. Deze kosten zullen ook afgezet moeten worden tegen de kosten en baten van verplaatsing van het emplacement. In een situatie waarin het emplacement geheel is verplaatst mag ook verwacht worden dat een andere verkavelingsopzet voor het woongebied vereist is. In het huidige SPvE zal daarom middels een onderliggend stedebouwkundig plan aangetoond moeten zijn welke mogelijke toekomstige hoofdopzet verwacht kan worden. De ARS meent dat het terrein pas een duurzaam en hoogwaardig karakter kan krijgen wanneer het volledig verbonden is met de zuidoost-lob van de stad, met zo min mogelijke fysieke barrières. Om dit te bereiken is een drastische aanpassing van het rail-emplacement noodzakelijk. Dit kan betekenen: gehele verplaatsing, overbouwing, ondertunneling, of een combinatie 6

6 ervan. Zonder een van deze mogelijkheden ligt een blijvende oriëntatie op de Indische Buurt meer voor de hand, en wel met een eenzijdig station (of aan de WCW- of aan de Watergraafsmeer-zijde) voor de ontsluiting. Deze eindsituatie kan betekenen dat de stedebouwkundige opzet van het gebied een andere is dan die het SPvE laat zien. IV. BEREIKBAARHEID VAN HET GEBIED 1. Algemeen Het SPvE stelt dat een NS-station WCW de voorwaarde vormt voor de ontwikkeling van het gebied, terwijl tevens wordt aangegeven dat over de realisering ervan zeker in de beginfase weinig zekerheid bestaat. De vervoerswaarde voor een NS-station zou volgens het SPvE dan ook pas bij een gehele ontwikkeling van het gebied voldoende zijn. De ARS verwacht dat in een dergelijk onzekere situatie een afwachtende houding zal ontstaan bij de participanten om in de beginfase reeds tot een NS-station te komen. Vooreerst zal daarom aangetoond moeten zijn dat de locatie tot algehele ontwikkeling komt en zelfs in staat is een meerwaarde voort te brengen. Op basis daarvan zal verder onderzoek naar de te verwachten aantallen en herkomst van de reizigers, uitgesplitst naar vervoermiddelenkeus, uit moeten wijzen welke knooppunt-zwaarte hier reëel verwacht mag worden. Wat betreft de bereikbaarheid zal volgens de ARS zo snel mogelijk, dus ook in de beginfase, toegewerkt moeten worden naar de status van een B-locatie voor het WCW-terrein. Dit betekent dat naast de trein ook de mogelijkheden van regionaal en stedelijk openbaar vervoer (me tro en tram) extra aandacht dienen te krijgen. De regionale auto-ontsluiting leidt naar de A10 via een parallelweg langs de A10. Dit betekent een flinke doch onvermijdelijke omrij-beweging. Wanneer deze parallelle (verlengde WCWlaan) meer verkeer te verwerken krijgt kan de hinder voor aanliggende woonbuurten (nieuwbouwwijk De Meer) te groot worden. Tevens zal de aansluiting met de Middenweg/A10 een mogelijke reconstructie vereisen aangezien het huidige knooppunt al zwaar belast is. Er zal onderzoek gedaan moeten worden naar de herkomst van de werknemers en het publiek voor het WCW. Afhankelijk van de modal split kan bepaald worden welk aandeel alsnog naar welk soort openbaar vervoer overgeheveld kan worden. 2. Aansluiting op het landelijk spoorwegnet Er bestaat een overgangscontract (geldig tot : tussen Minister en NS) om tot 2005 te komen tot een station Watergraafsmeer. Hiertoe is een stelpost opgenomen. Mits voldaan wordt aan kleine aanpassingen van de infrastructuur en de NS aan voorwaarden van punctualiteit en groei kan voldoen, kan het daarna worden omgezet in een definitief contract. In de eerste fase zal sprake zijn van 2 treinen per uur per richting. In de tweede fase van 4 treinen, waarbij mogelijk onderscheid wordt gemaakt in stop- en sneltreinen. Een station ter hoogte van de Kruislaan zal betekenen dat de halte-afstand tussen Muiderpoort en Diemen (nu 3000 meter) gehalveerd wordt. Dergelijke korte afstanden komen weinig voor binnen Amsterdam, enkele uitzonderingen zijn de afstand tussen Bijlmer en Duivendrecht (=1500 meter) en tussen WTC/Zuid en RAI (=1300 meter). Volgens de ARS valt het moeilijk te verdedigen dat een station WCW zich tot eenzelfde knooppunt-zwaarte kan ontwikkelen als het RAI- of Bijlmerstation. Het WCW-station zal dan moeten voldoen aan een aantal voorwaarden, zoals de netwerkwaarde, overstapwaarde en vooral de aantrekkingskracht van het WCW. Voor een goede netwerkwaarde zou al snel kunnen blijken dat dan extra infrastructurele ingrepen nodig blijken zoals een boog om de oost (als verlengde van de 7

7 Zuidas en afbuigend vanaf Diemen-Zuid ) en mogelijk ook een oost/west-metrolijn die aansluiting heeft met Muiderpoort. 2 ) Op de schaal van het station zelf wordt in het SPvE (voor de 1 e fase) uitgegaan van een stationsligging aan de Watergraafsmeer-kant. Vanwege de enorme breedte van het rangeerterrein ontstaat de kans dat het station in 2 perrons wordt opgedeeld, ieder gesitueerd aan een buitenrand ervan. Dit ziet de ARS als een slechte oplossing: voorkomen worden dat er aan de uiterste zijden van de tunnel twee aparte halte-stations komen. Volgens de ARS is het beter de sporen in beide richtingen sterker te bundelen zodat tot één volledig station gekomen kan worden. Waar precies het zwaartepunt van het station zal komen te liggen hangt mede af van bouwmogelijkheden aan beide zijden van de sporenbundel. De ARS concludeert dat de mogelijkheid van een NS-station een zware intensiveringsopgave voor de locatie betekent. Daarbij zal waarschijnlijk sprake zijn van aanvullende infrastructurele ingrepen. Bij realisering van een NS-station zal verder nagedacht moeten worden over de precieze uitvoering ervan, zoals de gerichtheid naar het WCW-gebied of naar de Watergraafsmeer. In elk geval is de ARS van mening dat het station een geconcentreerde opzet moet krijgen. 3. Aansluiting op stedelijk openbaar vervoer De huidige smalle (Kruislaan)tunnel met een lengte van 150 meter maakt een onvriendelijke indruk en nodigt niet uit tot gebruik door fietser en voetganger. Er zal daarom hoe dan ook een verbrede tunnel onder het emplacement aangelegd dienen te worden. Wanneer dan toch hiertoe wordt overgegaan zal de nieuwe breedte ook ruimte moeten bieden voor een (snel)tramdoorgang, zo vindt de ARS. Er wordt in het SPvE geopperd om het WCW via een snelle busverbinding aansluiting te geven op het Amstel- en het Muiderpoortstation. Volgens de ARS zal pas van een goede aansluiting met het overige stedelijk gebied sprake zijn wanneer er verbeterde aansluitingen komen met het stedelijk tramrail-netwerk. De ARS brengt hierbij de suggestie naar voren om metro-aansluiting te zoeken vanaf Duivendrecht, via Diemen-Zuid en Diemen. Een aanvullende ontsluiting kan gezocht worden door een (snel)tram-aansluiting vanaf het Amstelstation, bijvoorbeeld een als sneltram doorgetrokken lijn12 die via het WCW-gebied uiteindelijk een eindpunt op Muiderpoort kan hebben. Een ander aspect betreft de mogelijkheid van parkeren onder/nabij het station. Dat zal een bijdrage kunnen leveren aan het vervoer op maat -beleid. Mogelijk kan daarmee gecombineerd ook een deel van de parkeergelegenheid voor de UvA en de NWO onder het spoor worden weggewerkt om meer intensiteit in de bedrijfsgebouwen te verkrijgen. Stem de nieuwe tunnelbreedte af op de mogelijkheid om er ook met (snel)tram doorheen te kunnen rijden. Onderzoek de mogelijkheid van aansluiting van het WCW op het stedelijk railnetwerk. V. INTERNE OPZET 1. Hoofdopzet De ARS is tevreden met de integratie van de Anna Hoeve die tezamen met het centrale plein een bijzonder meeting point vormt. Er is sprake van twee hoofdgebieden (werken) en het spoorkwadrant (woonscheg). Dit laatste kwadrant is krap ingepast en krijgt daardoor een onduidelijke betekenis. Ten gunste van 2 ) Zie Verslag Expertmeeting Amsterdamse Stationsomgevingen; congres ; ARS 8

8 het woongebied zou overwogen kunnen worden de WCW-laan halverwege sterker uit te buigen naar de Oosterringdijk, om daarmee de woonvlek meer oppervlak te geven. Dit zou enigszins kunnen bijdragen aan meer evenwichtigheid tussen de drie functies op het terrein. Een uitgebogen WCW-laan zal overigens ook aanleiding kunnen vormen de verkeersaansluiting met de Indische buurt te heroverwegen. In het algemeen kan de ARS zich vinden in een opzet die gekenmerkt wordt door lange zichtlijnen, gevormd door de gevelrooilijnen. Dit is met name ook belangrijk voor de zich in de tijd steeds uitbreidende universiteitsterreinen. Het deel voor de universiteit (UvA) is royaal opgezet. De ARS meent dat de UvA zichzelf ruim voorzien heeft van gevarenzones (milieuzones): mogelijk kan dit ingegeven zijn om enige groei open te houden. De ARS is benieuwd naar prognoses over wetenschapslocaties in Amsterdam en de branchering ervan. Dit om te kunnen taxeren in hoeverre de hier geclaimde bouwvolumes voor het wetenschappelijk werk reëel zijn en welke ruimte er nog is om aanverwante werkfuncties (denk aan broedplaatsfuncties) of woningen te kunnen opnemen. Het in het SPvE opgenomen eilandje in het zuidelijk kwadrant waarop bebouwing als hoogteaccent staat opgenomen maakt door zijn geïsoleerde en geprivatiseerde opzet een onduidelijke indruk. Temeer omdat het midden in het gebied ligt met uitstekende mogelijkheden voor opwaardering van de natuurwaarden 3 ). Deze zone maakt deel uit van een oud cultuurlandschap en is ook deel van het water dat (in het SPvE) als bergingsbassin met rijke oevers en goede waterkwaliteit wordt aangeduid. Via enige bijstelling in het WCW-laantracé en mogelijk ook in milieuzonering kan getracht worden de hoeveelheid woonoppervlak in het spoorkwadrant te vergroten. Concretisering van de Amsterdamse behoefte aan bouwvolume voor wetenschapslocaties zal aanwijzing kunnen geven naar verdere invulling met wonen of aanverwante werkfuncties. Er ontbreekt een ecologische verantwoording voor de bebouwing van het afzonderlijke eilandje in het zuidkwadrant. 2. Waterhuishouding, ecologie en duurzaamheid In het SPvE is gekozen voor een vrij grove waterhuishouding. Eigenlijk is de goedkoopste oplossing gekozen van handhaving van het bestaande waterbassin met lichte uitbreiding. Het grote wateroppervlak tussen de ringweg (A10) en het terrein maakt dat het verkeersgeluid gemakkelijk wordt doorgevoerd. Via een verfijnder systeem van afwatering (systeem van rondpompen via gootjes op maaiveld) door het hele gebied, kan een meer gebiedseigen (diepe polder) beleving gestalte worden gegeven. Dit kan verlevendiging van het gebied opleveren naast reductie in verkeersgeluid. De werkfuncties moeten volgens de ARS meer inspelen op de mogelijkheden die duurzaam bouwen en ecologie bieden. Dit kan in vormgeving (bijv. high tech-architectuur en begroeide daken, zonne-panelen, waterzuivering, bouwmaterialen) tot uiting komen. Het zal als representatief visite-kaartje moeten gelden. Er zal een uitstraling overeenkomstig met het belang van de wetenschap moeten worden nagestreefd, waardoor tevens de interesse van bezoekers voor deze uithoek wordt aangewakkerd. In dat verlengde moet ook gedacht worden aan het WCW als plek voor broedplaatsfuncties. Behalve voor de overgangsgebieden van milieucontouren kan deze functie betekenis krijgen zowel voor de woonwijk als voor het technologisch centrum. Een fijner systeem van waterhuishouding kan meer belevingswaarde aan het gebied geven. De twee hoofdgebruikers (UvA en NWO) zullen sterker verantwoording moeten afleggen voor de duurzaamheid, ecologie en hoofdopzet en mogelijk broedplaatsfuncties bij de invulling, waardoor tevens de aantrekkelijkheid voor bezoekers vergroot wordt. 3 ) Zie het Groenstructuurplan van het Stadsdeel Watergraafsmeer; december

9 3. Routes voor fietsers en wandelaars Naar Watergraafsmeer en Indische buurt zijn fietsroutes opgenomen. In de richting naar de Watergraafsmeer blijft dit (te) beperkt tot de Kruislaan-route. Mogelijk kunnen, in recreatieve zin, op de oostelijke helft van het WCW-terrein meer fietsmogelijkheden worden ingepast. In aansluiting daarop zullen ook de functionele fietsroutes tot de mogelijkheden kunnen behoren. Een rondwandeling over het WCW-terrein lijkt nu nog lang niet aantrekkelijk. Dit kan ook door de landschappelijke omgeving worden vergroot. Er liggen reeds sportterreinen (o.a. van Shell) in de punt van het Flevopark, daarop aansluitend zou in de noord-oost-hoek van het WCWterrein een meer recreatieve inrichting op z n plaats kunnen zijn. Zo zou bijv. het voormalige pontveer van het inmiddels gedempte deel van de Ringvaart, over het AR-Kanaal kunnen worden ingezet. Naast de recreatieve routes voor fiets en wandelaar zal in het SPvE garanties moeten worden opgenomen voor een aantal functionele fietsroute in oostelijke richting. De ARS denkt daarbij aan routes in de richting van de nieuwe stadslob IJ-burg en die in de richting van Diemen, met name het station-diemen. Voor een fietsroute naar IJ-burg zal de aansluiting met de nog aan te leggen fietsbrug over het AR-kanaal een directe afslag naar de Oosterringdijk moeten krijgen. Uitbreiding in fietsmogelijkheden naar de Watergraafsmeer, evenals die in de oostelijke helft van het WCW-terrein aansluitend met doorsteek-routes naar Diemen en IJ-burg zijn volgens de ARS noodzakelijk. VI. HET WONEN: aantallen, woonsfeer en -kwaliteit De woningaantallen en de locatie hiervoor zijn afgeleid uit de hindercriteria van de laboratoria, van het spoor- en verkeerslawaai. De grootte van de woonvlek blijft daardoor beperkt. Enerzijds wordt de locatie beargumenteerd vanuit ondersteuning naar de voorzieningen in de Indische Buurt terwijl anderzijds wordt beweerd dat deze nieuwe bewoners een veel sterkere actieradius zullen hebben en daarnaast wellicht sterker op de binnenstad georiënteerd zullen zijn. Als die opvatting gevolgd zou worden, zou het wonen veel meer nabij het hoogwaardig metro/ns-station van het WCW op zijn plaats zijn. De vijf torentjes in het talud van de Oosterringdijk worden verdedigd door de stelling dat zij een signaalfunctie hebben naar de Indische buurt. Dit is volgens de ARS een te mager argument om de daardoor rigoureuze ingreep op de landschappelijk gezien belangrijke dijk te onderbouwen. Wil men het wonen extra kwaliteit geven dan zou bijvoorbeeld de beschikbare hoeveelheid water ten goede moeten komen aan het woonmilieu. De bijstelling van het wegtracé kan een gevarieerder gebied opleveren, waardoor de huidige ingeknelde opzet tussen de WCW-laan en het rangeerterrein ruimer wordt. Daardoor komt het gebied mogelijk ook gunstiger gesitueerd te liggen qua geluidhinder en uitzicht. Voor het middengedeelte (de werkappartementen) wordt een drietal varianten opgevoerd. In de sculpture -variant wordt nogal vaag gelaten hoe met het (privé- / openbaar-) gebruik en invulling van de hoven wordt omgegaan. De variant met één groot gesloten woonblok is wat dit betreft duidelijker: daar zal in elk geval steeds sprake zijn van een rustige (binnen)zijde en een drukke (straat/spoor-) zijde van de woningen. Een andere kwestie betreft de vraag: Wie zouden er kunnen/willen wonen? Er wordt gesproken over studenten, werkappartementen, totaal 480 eenheden en daarnaast woningen in flats en een toren (voor 126 eenheden). Het leeuwendeel wordt dus ingevuld met direct belanghebbenden uit de wetenschappelijke wereld. De ARS vraagt zich af in hoeverre dit te sturen valt. 10

10 Worden er selectiecriteria gehanteerd wanneer veel woningen ervan op de koopmarkt worden gebracht? Breng nog een aantal nieuwe verkavelingsvormen naar voren, waarbij wordt voldaan aan: - een verkaveling waarbij lange doorzichten mogelijk blijven; - de Ringdijk in zijn geheel goed ervaarbaar blijft; - de route via de Ringdijk voldoende openbaar en aantrekkelijk blijft. Mogelijk moet garantie gevonden worden in supervisie voor het gebied. In het algemeen moet meer aandacht aan de uitwerking van de woonomgeving worden gegeven. Bij de nadere invulling van het middensegment van de woonscheg zal ook een rol moeten spelen wat van bewonerszijde de wensen zijn, zoals een gewenst verschil tussen privé en openbaar. Ing. V.M. Dalm (vz) drs. B.B.J. Huls (secr.) 11