Ruimtelijke kwaliteit van het Suikerunieterrein en omgeving

Transcriptie

1 Ruimtelijke kwaliteit van het Suikerunieterrein en omgeving Analyse en aanbevelingen - Gemaakt als onderdeel van het beoordelingskader voor ontwikkelingsrichtingen voor het Suikerunieterrein - 6 mei 2010 In opdracht van: Gemeente Binnenmaas en de Suikerunie Gemaakt door:

2 1.1 Analyse ruimtelijke kwaliteit bestaande situatie Voor het plangebied is een ruimtelijke analyse gemaakt waarbij de elementen en structuren in beeld zijn gebracht die bepalend zijn voor de ruimtelijke kwaliteit ter plaatse. Daarbij is gekeken naar de gebiedskenmerken die momenteel bijdragen of in potentie kunnen bijdragen aan de belevingswaarde van het Suikerfabriekterrein en haar omgeving. Betreffende gebiedskenmerken vormen de ruimtelijke kaders waarbinnen eventuele toekomstige functies kunnen worden ingepast. In de paragrafen 1.2, 1.3 en 1.4 wordt aan de hand van drie voor het gebied belangrijke thema s ingegaan op de ruimtelijke kwaliteit. Deze thema s zijn: De karakteristiek van het polderlandschap De beleving van de Oude Maas Ruimtelijke contrasten De beschrijving vormt de toelichting op bijgevoegde analysekaart Ruimtelijke kwaliteit Suikerunieterrein en omgeving Puttershoek. In paragraaf 2 zijn, gegroepeerd naar thema, de aanbevelingen weergegeven die van toepassing zijn op toekomstige ontwikkelingen. 1.2 Karakteristiek van het polderlandschap De Hoeksche Waard bestaat uit polders, die vanaf de middeleeuwen zijn bedijkt. Het dijkpatroon is nog vrijwel geheel intact. De dijken vormen de structuurbepalende elementen in het landschap. Ook in en rondom het plangebied zijn de karakteristieke kenmerken behorende bij het polderlandschap van de Hoeksche Waard duidelijk waar te nemen. Het gaat daarbij vooral om de openheid, vergezichten en beeldbepalende dijken met hun beplanting die kenmerkend zijn voor dit gebied. Zichtrelaties met het achterland Vanaf de verschillende wegen rondom het plangebied (Kuipersveer, Het Weegje, Reeweg en Postweg) is het 'polderlandschap' duidelijk herkenbaar (zie '5' op de analysekaart). Mede gelet op het feit dat langs deze wegen aan één zijde (gedeeltelijk) 'zichtbelemmerende' dijken aanwezig zijn, wordt deze openheid als kwaliteit ervaren. Karakteristiek dijklint De meest beeldbepalende dijk is de Rustenburgerstraat. Dit hooggelegen, gevarieerd en kleinschalig lint ligt als een groene ruggengraat door het gebied (zie 8 ). Profiel, bebouwing en beplanting is een samenhangend geheel met een hoge belevingswaarde. Karakteristieke deelgebieden Door de dijken wordt het gebied verdeeld in drie gebieden met eigen ruimtelijke kenmerken: a) Het gebied tussen dorp en dijk Vanaf de Rustenburgerstraat is momenteel sprake van een dorpsentree, die haar kwaliteit te danken heeft aan het opengebied tussen het dijklint en de dorpsrand van Puttershoek (zie '7'). Op deze plek is de oorspronkelijke relatie tussen het dorp en het landschap nog in tact. Het open gebied vormt momenteel een duidelijke afbakening tussen de industrie (in het bijzonder de specialiteitenfabriek) en het dorp. Behoud van deze ruimtelijke kwaliteit verdient aanbeveling. b) Het gebied van de voormalige waterzuivering/ vloeivelden Een bijzonder deelgebied wordt gevormd door de voormalige waterzuivering / vloeivelden. Dit gebied wordt aan de oost-, zuid- en westzijde (gedeeltelijk) omsloten door dijken. Daarmee is sprake van een duidelijk afgebakende ruimte met een eigen karakter. Het gebied is uitsluitend vanaf de Reeweg en Het Weegje waar te nemen. Recent 2

3 is hier het zuiveringsbekken verwijderd. Met name vanaf Het Weegje heeft het gebied een belangrijke functie als het gaat om de 'verblijfskwaliteit'; door de open noordzijde van het gebied van de voormalige waterzuivering / vloeivelden krijgt men hier niet het gevoel opgesloten te zitten tussen de dijk en het aangrenzende gebied (zie '6'). Deze ruimtelijke relatie is een nieuw aanknopingspunt. Bij de eventuele herinrichting van dit gebied vormt het behouden van deze recente kwaliteit het (ontwerp)uitgangspunt. Aan de overige zijden van de voormalige waterzuivering / vloeivelden ontbreekt de relatie met de directe omgeving, waardoor aan een eventuele herinrichting hier minder eisen hoeven te worden gesteld. c) Het buitendijks gebied Het derde gebied is het buitendijks gebied. Het gebied bestaat globaal uit een natuurzone, een besloten bedrijfsterrein rondom een werkhaven en een openbaar oeverpark in aansluiting op het dorp. Het buitendijks gebied is het gebied met de meest bijzondere ruimtelijke kwaliteit. Door de hogere ligging ten opzicht van het polderlandschap en de begrenzing door Oude Maas zijn er vergezichten zowel over het achterland als over de rivier naar het vasteland. 1.3 Beleving van de Oude Maas Het suikerfabriekterrein ligt aan de Oude Maas, deels binnendijks en deels buitendijks. Het terrein is niet openbaar toegankelijk en door de prominente aanwezigheid van de dijk is er vanaf de openbare weg beperkt zicht op de Oude Maas. Enkel ter plaatse van de Werkhaven is er zicht op de rivier. Stepping stones Wel is er sprake van een aantal (recreatieve) 'stepping stones' waar de Oude Maas is te beleven. Deze locaties waar de route op het niveau van de Oude Maas komt, zijn van belang voor de fietsroute 'Rondje Hoekse Waard'. Deze fietsroute loopt over de wegen Kuipersveer, Het Weegje en Weverseinde van noordoost naar zuidwest langs en door het plangebied (zie oranje lijn op de analysekaart). De kwaliteit van de verschillende punten zit hem in de afwisselende gebruikswaarde van deze plekken. Van noordoost naar zuidwest gaat het om de volgende locaties met elk specifieke kwaliteiten en kenmerken:het natuurgebied aan de noordzijde van het plangebied (zie '1'); hier bevindt zich een wandelroute, die beleving van de natuur en Oude Maas mogelijk maken; De werkhaven aan Weverseinde (zie '2'); hier is de huidige relatie tussen het werkterrein van de SuikerUnie en de Oude Maas waar te nemen; De vista (zie '3'); deze open plek vormt een open groengebied aan de Oude Maas met verblijfskwaliteit vanaf waar de Oude Maas met al zijn activiteiten (scheepvaartverkeer) in volle glorie is waar te nemen. Het bosje ten westen van de vista zorgt ervoor dat vanaf deze plek het bedrijventerrein met Intertaste niet wordt ervaren. Daarmee is er sprake van een prettig en rustig verblijfsklimaat; De dorpshaven (zie '4'); deze 16de eeuwse haven is de kleinste open haven van Nederland en vormt daarmee een aantrekkelijke trekpleister. Langs de oever van de Oude Maas is van noordoost naar zuidwest afwisselend sprake van natuurlijke, industriële, recreatieve en stedelijke kwaliteiten. Door deze opdeling is, binnen een relatief klein gebied, sprake van verschillende contrasterende sferen met elk hun eigen kwaliteiten en gebruikswaarden. 1.4 Ruimtelijke contrasten In het plangebied spelen contrasten een grote rol bij de ruimtelijke beleving. Er zijn geen geleidelijke overgangen maar scherpe grenzen tussen bebouwing 3

4 en landschap en confrontaties tussen grootschalige bebouwing en kleinschalige bebouwing. Er is een contrastrijke relatie tussen het kleinschalig dorp en het weidse landschap aan de westzijde van het dorp (dorp in de polder) en aan de rivierzijde. (dorp aan de rivier). Ook het contrast tussen het omvangrijke fabriekscomplex en de kleinschalige bebouwing van het dorp (dorp bij de fabriek) bepaalt de ruimtelijke karakteristiek van het gebied. Het oude fabriekscomplex heeft naast een ruimtelijke ook een cultuurhistorische waarde. Analysekaart: Ruimtelijke kwaliteit Suikerunieterrein en omgeving Puttershoek * De Suikerfabriek ( ) * Postweg met rechts dijk voormalige waterzuivering/ vloeivelden 4

5 Natuurzone aan Oude maas (1) Werkhaven Suikerunieterrein (2) Vista over oude Maas bij het dorp (3) Dorpshaven (4) Zicht op polderland vanaf Reeweg (5) Het Weegje gezien vanaf de dijk (6) Open polder tusen Rustenburgerstraat en Dorpsrand (7) Lint Rusternburgerstraat (8) 5

6 2. Aanbevelingen Op basis van de analyse van de ruimtelijke kwaliteit wordt een aantal aanbevelingen gedaan die voor toekomstige ontwikkelingen van toepassing zijn. Ook de reeds opgestelde ontwikkelingsrichtingen kunnen globaal worden getoetst aan deze aanbevelingen. Op dit moment zijn de ontwikkelingsrichtingen op het ruimtelijk vlak nog zo algemeen dat in deze fase niet kan worden beoordeeld of deze aanbevelingen op een juiste manier vertaald zijn. Wel kan worden beoordeeld of de ontwikkelrichtingen voldoende potentie hebben zodat bij uitwerking invulling kan worden gegeven aan de aanbeve-lingen. Aanbevelingen; Karakteristiek van het polderlandschap 1. De ruimtelijke structuur sluit aan op de bestaande landschappelijke basis van polders en dijken met bijbehorend occupatiepatroon; 2. Het behouden van zichtrelaties met het open polderlandschap; 3. Het dijklint Rustenburgerstraat blijft behouden; 4. Het is wenselijk om de ruimtelijke relatie tussen de voormalige waterzuivering/ vloeivelden en het buitendijks ter hoogte van het Weegje te behouden; Aanbevelingen;Beleving van de Oude Maas 5. Versterken van de visuele en fysieke relatie met de Oude Maas door het versterk en van de verblijfskwaliteit van bestaande stepping stones of door het toevoegen van nieuwe. 6. De fietsroute (als onderdeel van het toeristisch-recreatief netwerk) door het plangebied blijft behouden. Aanbevelingen; Contrasten 7. Er zijn op dit moment bijzondere ruimtelijke contrasten in het gebied. Het groot schalige fabriekscomplex is één van deze contrasterende elementen. Bij transfor matie moet een nieuwe, niet alleen functionele maar ook ruimtelijke, balans tussen het dorp en plangebied worden gevonden. 8. Het behoud van de openheid van het gebied tussen dijk en dorp verdient aanbeveling. 9. Het industrieel erfgoed van de Suikerfabriek is op een één of andere manier herkenbaar. De geschiedenis van Puttershoek is onlosmakelijk verbonden met de fabriek. Behalve de landschappelijke laag van dijken, polders en nederzetting is er ook de cultuurhistorische laag van de fabriek die ruimtelijk uitdrukking dient te krijgen. 6