Aantastingen door insekten en mijten op bomen en struiken in 1984

Transcriptie

1 453 Antstingen door insekten en mijten op omen en struiken in 1984 Infesttions y insects nd mites on trees nd shrus in 1984 W. Schuring Rijksinstituut voor onderzoek in de os- en lndschpsouw "De Dorschkmp", Wgeningen Voor 1984 is weer een overzicht smengesteld vn de meest voorkomende schdelijke insekten en mijten in os en lndschp n de hnd vn de gegevens zols deze door de wrnemers in het lnd zijn ingestuurd. De meest opvllende ntstingen worden hieronder kort toegelicht. In tegenstelling tot voorgnde jren zijn ntstingen vn omen in stedelijke eplntingen in dit overzicht uiten eschouwing gelten. Die gegevens zijn wel geïnventriseerd, mr worden vnf dit jr gepuliceerd in het tijdschrift Tuin en Lndschp. Dt houtorende insekten ernstige prolemen kunnen geven, is het fgelopen jr weer eens duidelijk geworden. De populiereglsvlinder (Prnthrene tniformis Rott.) veroorzkte op het militire complex te Veenhuizen een zodnige schde dt enige tientllen zwr ngetste drie tot vier jr oude populieren moesten worden fgezet. Het is zeer nnemelijk dt de ntsting ldr, gezien de tweejrige levenscyclus vn dit insekt, l in 1983 is egonnen, mr men nu ps werd geconfronteerd met de schde. Lichte schde werd gemeld vn verschillende pltsen in Oostelijk Flevolnd, de omgeving vn St. Oedenrode en Wgeningen. Uit recente informtie is ekend geworden dt in de herfst vn 1983 de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders 62 h populier in Zuidelijk Flevolnd op diverse kvels heeft moeten fzetten ls gevolg vn ntstingen door de populiereglsvlinder. De geschtte extr kosten die dit met zich meercht edroegen circ f ,-, exclusief inoeten. Antstingen door dit insekt stellen het eheer voor een vk moeilijke keuze. Enerzijds weet men dt het vn ngetste jonge populieren twijfelchtig is of ze in stt zijn een normle groei te ontwikkelen. Boompjes kunnen freken en door herhlde infecties estt er zelfs de kns dt meerdere jren chtereen vn een gewenste hoogtegroei niets terecht komt. Uiteindelijk is het hout vk vn een mindere kwliteit. Ook fungeren ngetste oompjes ls infectieron voor niet ngetst mteril in de omgeving. Anderzijds weet men dt estrijding vn dit insekt in het vrije veld geen eenvoudige zk is. In feite stt drtoe tot op dit moment slechts een prktische methode ter eschikking: het fzetten vn de ngetste omen en het verrnden vn het fgezette hout. Of de estrijding werkelijk Summry In the Netherlnds, severl species ol wood-oring insects cused considerle dmge during The dusky clerwing mofh (Prnthrene tniformis Rott.) severely tfcked young poplrs ner Veenhuizen. In view ol the 2-yer lile cycle ol this insect it seems likely tht the inlesttion hd lredy sfrted in Minor inlesttions were recorded lrom severl loctions in Est Flevolnd, St. Oedenrode nd Wgeningen. ft is now known tht the severe inlesttions ol 1983 in South Flevolnd led to the lelling 0162 h ol 2-yer-old poplrs t cost ol out ,- (excluding replnting costs). In some cses the sprouting stumps were reinlested. Gontrol ol this pest ppers to e difficult. In the province ol Drenthe ner Emmen more thn 50 ks, irches, lder nd poplrs were lel/ed ecuse ol dmge lrom fhe got moth (Gossus cossus L.). This insect lso inlested frees in rodside plntings in the Hrlemmermeer nd the Noordoosfpolder. In comintion with the homet moth (Sesi pilormis GI.) the got moth inlested lrge numers ol poplrs nd willows on the islnd ol Tholen. Dozens ol poplrs ner Tiel were severely ttcked y the lrge poplr nd willow orer (Sperd crchris L.) nd were cuf down. In 1984 incresed dmge ws cused y the Europen pine shoot moth (Rhycioni uolin Den. et Schifl.) on Pinus sylvestris s weil s on Pinus contort throughout the country. ft is known tht there is correltion elween high summer lemperfures nd lilt/e precipillion in the July ol the yer preceding dmge nd high level ol inlesttions y this insect. These lctors lvour the development ol the insect ecuse they diminish the resin production ol the trees. The wether in July 1983 met these conditions. TM lrve ol the winter moth (Operophler rumt L.) in comintion wilh the green ok lelrol/er moth (Tortrix viridn L.) delolited oks, prticulrly in the eslem nd southem provinces ol the country. The green lel weevil (Phylloius piri L.) delolited stnd ol young eech trees in the loresls ner Horst. There re n previous reports in the Iiterture tht this insect cn leed on this tree species. Alter severl yers ol 367

2 succes zl heen is fhnkelijk o.. vn pltselijke fctoren, zols de infectiedruk uit de directe omgeving en het voorkomen vn lrven in de stoen. Zijn deze omstndigheden ongunstig dn estt er kns op hernieuwde infectie, zols in 1984 is geleken op de kvels OZ71 en PZ45 in Zuidelijk Flevolnd. Een jr n het fzetten leek hier lweer een hernieuwde infectie te heen pltsgevonden. Hergroei vn de fgezette populier zl soms niet nders mogelijk zijn dn door estrijding vn inmiddels ontstne verwildering. De (Cossus cossus lo) veroorzkte op verschillende pltsen in wegeplntingen in Zuidoost-Drente flinke schde. Hier moest men meer dn 50 omen, wronder eiken, erken, populieren en elzen, kppen gezien de mte wrin ze wren ngetst. Lngs wegen in de Noordoostpolder en de Hrlemmermeer werden eveneens ntstingen door de gesignleerd. In comintie met de horzelvlinder (Sesi piformis CL) ws de zeer schdelijk op populier en wilg lngs wegen en dijken op Tholen. Mede ls gevolg vn ntstingen door de grote populiereoktor (Sperd crchris lo) werden enige tientllen 40 jr oude populieren (Populus 'Mrilndic') gekpt lngs de Lnge Achterdijk in de omgeving vn Tiel. Het lijkt erop dt de dennelotrups (Rhycioni uolin Den. et Scheft.) meer ntstingen heeft veroorzkt n zowel Pinus sylvestris ls Pinus contort dn in voorgnde jren. Voûte en Wlenkmp (1946) kwmen tot de conclusie dt er een sterke smenhng is tussen het optreden vn plgen door dit insekt en de weersgesteldheid, met nme de hoeveelheid neerslg in de mnd juli in het jr voorfgnd n de feitelijke schde. Om dit te egrijpen is kennis vn de 2-jrige cyclus vn dit insekt vn elng. De vlinders vn de dennelotrups vliegen eind juni en juli en leggen in die De vlinder vn de populiereglsvlinder: mnnelje. 368 mss oulreks in Ihe Hollndse Houl nd olher plces Ihe stin molh (Leucom slicis L.) cused hrdly ny delolition. Only spordic nd minor inlesltions occurred in Ihe Flevopolders. In 1984 dmge yphids s weil s the lrch rk eelle (lps cemre Heer) ws negligile. Lrge numers of eggs of Ihe nun moth (Lymntri monch L.) were lound on Ihe slems ol trees in the loresls ner Budelergen, which minly consislol Scols pine. The vitlily ol Ihe Irees is low; il compiele delollion occurs in 1985, mny Irees will proly die. periode hun eitjes op tkken en twijgen. De uit de eieren komende rupsjes kruipen nvnkelijk tussen een nldpr en oren zich in een nld om deze uit te vreten. Lter verpltsen zij zich nr de knoppen wr zij zich in een zijknop inoren om te vreten en te overwinteren. Het volgende jr vreet de lrve verder n de sis vn het zich ontwikkelende lot en ontstt er de krkteristieke posthoorn. In juni vindt ver volgens de verpopping plts in het onderste deel vn het uitgeholde lot of in een knop. Op het moment dt de jonge rupsjes uit het ei komen Ouli) zijn zij zeer kwetsr. Een ntte mnd juli is dn ndelig voor hen, niet in die zin dt de regens rechtstreeks schdelijk voor hen zijn, mr omdt door de goede vochtvoorziening meer hrsvorming kn pltsvinden wrdoor omen meer weerstnd tegen het innendringende insekt kunnen ieden. Ook volgens Hrris (1960) kunnen jonge lrven zich moeilijk inoren in sterk hrsende knoppen. De vorming vn hrsknlen in de knop gt door tot het einde vn de zomer in fhnkelijkheid vn de korte dglengte. Drentegen wordt de cyclus vn het insekt juist evorderd door hoge temperturen. M..W. wrme omstndigheden versnellen de ontwikkeling vn de fzonderlijke stdi vn de dennelotrups zodnig dt de rupsjes minder lst heen vn het hrsen vn de knoppen, omdt de hrsknlen zich nog niet voldoende heen ontwikkeld. In onze streken gt een wrme juli-mnd meestl geprd met weinig neerslg, wrdoor dus ntstingen door de dennelotrups worden gestimuleerd. Volgens het KNMI ws juli 1983 lndelijk ezien een zonnige, uitzonderlijk wrme en droge mnd. Het voorgnde mkt duidelijk dt een optreden vn de dennelotrups drmee kn zijn evorderd. Volgens Voûte en Wlenkmp (1946) is het logisch dt juist omen geplnt op droge terreinen gevoelig zijn voor de dennelotrups. Tevens kunnen omen op terreinen met een hoge grondwterstnd in periodes vn droogte te lijden heen onder een gestoorde vochtvoorziening, omdt de wterspiegel zkt tot onder het niveu vn het oppervlkkig wortelstelsel. Hierdoor worden ze eveneens gevoelig voor ntsting door de dennelo-

3 Oe pop vn de populiereglsvljnder in een opengehkt stmmetje vn een jonge populier. trups. Het feit dt de hoogste toppen vn dennen in een niet volledig gesloten opstnd het eerst worden ngetst, heeft, ehlve dt de vrouwtjes wellicht een voorkeur heen om hier hun eitjes op f te zetten, een verklring in die zin dt deze toppen het meest te lijden heen onder de uitdrogende werking vn de wind. Ook Bejer Petersen (1972) constteerde een smenhng tussen het klimt en het voorkomen vn schde door de dennelotrups in Denemrken. Jren voorfgnd n jren met veel schde leken zich te kenmerken door hoge zomertemperturen in ugustus en weinig neerslg in septemer. Dit is in overeenstemming met de resultten vn Voüte en Wlen kmp voor Nederlnd dr de levenscyclus vn de dennelotrups in Denemrken enige weken verschoven is ten opzichte vn die in Nederlnd. In Denemrken komen de lrven in juli/ugustus uit de eitjes om zich tussen de nld pren in te oren en eind ugustus/septemer vinden de eerste inoringen in knoppen plts. Evenls in 1983 vrten de rupsen vn de groene eikeldroller (Tortrix viridn L.) in comintie met de rupsen vn de kleine wintervlinder (Operophter rumt L.l eiken kl in voorl de oostelijke en zuidelijke provincies. Zowel omen in osvernd ls in ln eplntingen werden klgevreten, mr liepen lter in het seizoen weer uit. Een ijzondere ntsting werd gemeld uit de Schdijkerossen (Limurg) wr 3 jr oude euk in menging geplnt met evenoude Jpnse lriks onder scherm vn groveden werd ngevreten door de gestreepte ldsnuitkever (Phylloius piri L.). Uit de litertuur ws niet ekend dt deze soort voor kon komen op euk. Wellicht is het te verklren uit het feit dt de kevers n het klvreten vn de dr voorkomende erkenopslg door honger gedwongen werden om vn de euk te vreten. Werd in 1983 lleen l in de Hollndse Hout meer dn 250 h populier door de stijnvlinder (Leucom slicis L.) klgevreten, in 1984 ws er nuwelijks meer.sprke vn schde door dit insekt. Slechts hier en dr werd nog lichte vreterij geconstteerd op verschillende pltsen in Oostelijk en Zuidelijk Flevolnd en ij Luwersoog. Er werd dit jr geen noemenswrdige schde door luizen gemeld. Slechts spordisch kwmen ntstingen voor door de groene sprreluis (Eltoium ietinum Wik.) en de grijze nldluis (Schizolchnus pineti F.) op den. AI voor het tweede chtereenvolgende jr werd geen enkele ntsting gemeld door de lriksstkever (Ips cemre Heer). Eind 1984 werd duidelijk dt op de stmmen vn voor het grootste deel uit groveden estnde os op het defensieterrein nij Budel mssl eihoopjes voorkwmen vn de nonvlinder (Lymntri monch L.). Ook op ndere oomsoorten, zols Corsicnse den, erk en dougls kwmen eihoopjes voor. Het os is weinig vitl. (Zie verder het rtikel in dit nummer vn P. Grijpm op p. 363 over de estrijdingscmpgne in dit geied). Het is onduidelijk in hoeverre de nonvlinder ook nog uiten dit nu ekende osgeied nwezig is. Soortsgewijze specifictie vn de pltsen met zwre en mtige ntstingen Kevers (Co/eop/er) A//e/ide eikeldrolsnuitkever: Attelus nitens Scop. zwr: Hrlererg Bok/orren (Cermycide) grote populiereoktor: Sperd crchris L. zwr: Lnge Achterdijk (omgeving Tiel) 369

4 Bldhnljes (Chrysomelide) elzehn: Agelstic lni L. zwr: Delft (recretiegeied), Oude Pekel (Emergo), Griendtsveen mtig: Noordoostpolder, Hrlemmermeer, Tjongervllei, Terschelling, Slochteren (Bggerputten), Oude Pekel (Pekelderos) heidekever: Lochme suturlis Thoms. zwr: Hoorneoegse Heide, Hoog Buurlose Heide wilgehntjes: Phyllodect spp. zwr: Meijendel, Odoorner Bos mtig: duingeied Heemskerk Snuitkevers (Curculionide) elzesnuitkever: Cryptorrhynchus lpthi L. zwr: Zuidelijk Flevolnd MZ 26/PZ 2 (populier) grote dennesnuitkever: Hyloius ietis L. zwr: Idg Dikkenerg (op dougls en groveden) mtig: oswij Bergen, oswij Stphorst ldsnuitkevers: Phylloius spp. zwr: oswij Kootwijk, oswij Grderen (eik) gestreepte ldsnuitkever: Phylloius pi ri L. zwr: oswij St. Anthonis (tmme kstnje en eik), oswij Kootwijk (erk), oswij Horst (euk) eukespringkever: Rhynchenus fgi L. mtig: oswij Gieten denneknopsnuitkevers: Strophosomus spp. zwr: oswij Norg Bstkevers (Scolytide) grote sprrestkever: Dendroctonus micns Kug. zwr: oswij Borger, Odoorn (prt. os) (eide op sitk) letterzetter: Ips typogrphus L. zwr: Bergh en Bosch, Amt-Delden (eide gestpeld hout), oswij Gieten (stnd hout) tweetndige denneschorskever: Pityogenes identtus Herst. mtig: oswij Leende eikespintkever: Scolytus intrictus Rtz. zwr: Steenwijk-Thijendijk iepespintkevers: Scolytus spp. zwr: provincie Groningen (wronder Westerwolde) gewone dennescheerder: Tomicus piniperd L. zwr: Zeesserveld en Orderos (roed omen) ; Johnn Hoeve, Nunspeet (oomkronen) in opgestpeld hout te: Olderoek, 't Loo, Gorssel, Bergh en Bosch en Nunspeet mtig: oswij Ommen, oswij Sllndse Heuvelrug (div.) gestreepte sprrehoutkever: Xyloterus linetum Oliv. zwr: Orderos in stnde lriks 370 Vlinders (Lepidopter) Kokerrupsen (Coleophoride) lriks mot: Coleophor lrieeli H. zwr: oswij Nunspeet, oswij Oostereng mtig: oswij Ommen, Hengelo (Gld.), Zelhem, oswij Hrie, oswij Dorst Houtrupsen (Cosside) : Cossus cossus L. zwr: verspreid door Zuidoost-Drente (populier, erk, els, eik), lngs diverse wegen op Tholen (populier, wilg), Noordoostpolder L 60 (wilg, es) mtig: lngs polderwegen in de Hrlemmermeer (populier, wilg), Idg Colckhot (populier) Spnrupsen (Geometride) grote wintervlinder: Ernnis defoliri Cl. zwr: oswij Wieringermeer, Noord-Brgeros, oswij Odoorn, oswij Emmen, oswij Ruinen mtig: oswij Dwingelo kleine wintervlinder: Operophter rumt L. zwr: verspreid over Westerwolde, Noord-Limurg, Ktlijkerschr, oswij Wieringermeer, Rijsteros, De Eese, oswij Grollo, oswij Sleenerznd, duingeied Cstricum + Heemskerk, Voorsteros, oswij Horst, verspreid door Sllnd, oswij Gees, oswij Emmen, oswij Stphorst, oswij Ommen, oswij Grderen, oswij Ugchelen/Hoenderlo, oswij St. Anthonis, oswij Smilde, oswij Schoonlo, oswij Odoorn, oswij Ruinen, Smithuyzeros, oswij Kootwijk (llen eik) mtig: Tjongervllei (diverse), oswij Appelsch, Wellerzndweg (NOP), Voorsteros, Het Gooi (diverse), verspreid door Noord-Drente, oswij Steenwijkerwold, oswij Dwingelo, Deelerwoud (llen eik) Spinners (Lymntriide) strdstijnvlinder: Euproctis chrysorrhoe L. zwr: duingeied Terschelling (duindoorn), lngs Rijksweg ten westen vn Tilurg (eik), lngs de Rijksweg Weert-Roermond (Kelpen, eik), lngs de Rijksweg Roermond-Sittrd (eik) mtig: lngs E9 nij Weert (eik) Wespvlinders (Sesiide) populiereglsvlinder: Prnthrene tniformis Rott. zwr: het munitiecomplex te Veenhuizen mtig: Zuidelijk Flevolnd: PZ45/0Z7t horzelvlinder: Sesi piformis Cl. zwr: lngs wegen en dijken op Tholen (populier/wilg) Tischeriide Tischeri ekeldell Bjerk. mtig: oswij Appelsch, oswij Tjongervllei

5 Bldrollers (Tortricide) dennelotrups: Rhycioni uolin Den. et Schift. zwr: oswij Westerwolde, Koningsheide, Bergheros (llen groveden), Kootwijk (P. contort); in comintie met de denneknoprups (Blsthesti turionell L.): oswij Emmen (P. sylvestris/p. contort) mtig: oswij Dorst (groveden) groene eikeldroller: Tortrix viridn l. zwr: verspreid door Westerwolde, verspreid door Noord-Limurg, Ktlijkerschr, Rijsteros, De Eese, oswij Grollo, oswij Sleenerznd, duingeied Bergen + Egmond + Bkkum-Noord + Heemskerk, Voorsteros, verspreid over Sllnd, oswij Gees, Noord-Brgeros, oswij Stp hort, oswij Ommen, oswij Ugchelen, oswij Hoenderlo, Liesos, Ulvenhoutse Bos, oswij Smilde, oswij Schoonlo, oswij Ruinen, Bikergen (Het Gooi), oswij Leende mtig: verspreid door Noord-Drente, oswij Dwingelo, Voorsteros, Steenwijkerwold, Wellerzndweg, Dee lerwoud, Bergheros, Achterhoek (div.), Het Gooi Spinselmotten (Yponomeutide) krdinlshoedspinselmot: Yponomeut cgngell H. mtig: duingeied Cstricum + Heemskerk pruimenspinselmot: Yponomeut evonymell l. zwr: Horst Bldluizen (Cllphidide) lindeldluis: Eucllipterus tilie l. mtig: Lrseros eukeldluis: Phyllphis lgi l. mtig: Igd Weln Spuugeestjes (Cercopide) wilgeschuimcicde: Aphrophor slicin Goeze zwr: Zuidelijk Flevolnd: FZ 77; Biddingerringweg/Kueweg Schildluizen (Dispidide) Dynspidiotus ietis Schrnk mtig: verspreid over de Hoge Veluwe Leucspis pini Hrtig mtig: verspreid over de Hoge Veluwe Schildluizen (Eriococcide) wollige eukestmluis: Cryptococcus lgi Brn. zwr: oswij Schoonlo mtig: Onderste Bos, De Mlt, Rvensos Thelxide schimmelluis: Phloeomyzus psserinii Sign. mtig: Hrderos-W84, C26/27/30/31/32134/55/56/60 (Oostelijk Flevolnd), Luwersoog Vliesvleugeligen (Hymenopter) Denneldwespen (Diprionide) gewone denneldwesp: Diprion pini l. mtig: Nieuw-Dordrecht (P. contort) rode denneldwesp: Neodiprion sertifer Geoffr. zwr: Kuinderos (P. contort), Nieuw-Dordrecht (P. contort) mtig: oswij Westerwolde (P. sylvestris), oswij Emmen (P. contort) Tweevleugeligen (Dipter) Mineervliegen (Agromyzide) cmiummineervlieg: Phytoi cm i i Hend. zwr: kwekerij RIJP N 78 Bldluizen en verwnten: (Homopter) Wolluizen (Adelgide) douglswolluis: Adelges cooleyi Gill. zwr: Mrsergse Bossen (dougls) Bldluizen (Aphidide) groene sprreluis: Eltoium ietinum Wik. zwr: diverse pltsen in Oostelijk Flevolnd Litertuur Bejer-Petersen. B Reltion of climte t the strt of Dnish utreks of the pine shoot moth (Rhycioni uolin Schiff.). Univ. Kopenhgen. Zool. inst. Report 261, vol. 23 (1): Boom, B. K Nederlndse dendrologie. Flor der cu I tuurgewssen. Veenmn. Wgeningen. Doom, D SChdelijke osinsekten. In: Bosescherming. Pudoe. Wgeningen. p Hrris, P Production of pi ne resin nd its effects on survivl of Rhycioni uolin (Schift.) (Lepidopter: Olethreutide). Cndin Journlof Zoology 38: Kloet, G. S. & W. D. Hinks, A check list ol British Insects. Royl Entomologicl Society of London Prt I-V. London. Lempke, B. J Nmlijst vn de Nederlndse Lepidopter. Wetenschppelijke Mededeling Kon. Ned. Ntuurhis. Vereniging, Hoogwoud, nr. 21. Nederlndse nmen vn geleedpotige dieren schdelijk voor de voornmste lnd- en tuinouwgewssen. Nederlndse Plntenzieklenkundige Vereniging HCNN: NEN CNB Den Hg. Schwenke, W. el l Die Forstschädlinge Europs. Prey, Hmurg. 371

6 Voûte, A. D. & J. F. G. M. Wlenkmp, Oe oorzk vn het optreden vn grdties vn de dennenlolrups (Evetri uolin Schiff.) en de mogelijkheid deze te voorkomen. Nederlnds BosouwlijdschriH 1 B (4 6). Tel 1 De in 1984 opgetreden insekten en mijten gerngschikt nr het eschdigde gews. Tle 1 Infesttions y insects nd mites, grouped ccording to their host plnts. locfhoul rodleved trees Alnus B. Ehrh. Betui L. Cllun vulgris Huil Cstne stiv Milt Euonymus europeus L. Fgus L. Frxinus L. Hippophe L. Populus L. Prunus pdus L. Quercus L. Slix L. Tili L. Ulmus L. 372 ngetst door ftckedy Agelstic lni L. Gssus cossus L. Altic Iytri Aué Gssus cossus L. Phylloius piri L. Lochme suturlis Thoms. Phylloius pi ri L. Yponomeut cgngell H. Cryplococcus fgi Brn. Phyllphis fgi L. Phylloius pi ri L. Rhynchenus fgi L. Cssus cssus L. Leperisinus vrius F. Euproctis chrysorrhoe L. Gssus cssus L. Cryplorrhynchus lplhi L. Gypsonom oppressn Tr. Leucom slicis L. Operophter rumt L. Prnthrene tniformis Roti. Phyllodecl spp. Phloeomyzus psserinii Sign. Phytoi cmii Hend. Sperd crchris L. Sperd populne L. Sesi piformis Cl. Yponomeut evonymell L Acrosis consoeieli H. Attelus nitens Seop. Gossus cossus L. Ernnis defoliri H. Euproctis chrysorrhoe L. Lchnus iliciphilus Del Guercio Operophter rumt L. Phylloius spp. Scolytus intrictus Rtz. Strophosomus spp. Tischeri ekeldell Bjerk. Tortrix viridn L. Aphrophor slicin Goeze Cossus cossus L: Leucom slicis L. Phyllodecl spp. Phytoi cmii Hend. Resseliell dizygomize Brn. Sesi piformis Cl. Eucllipterus tilie L. Scolytus spp. elzehn gestreepte ldsnuitkever heidekever gestreepte ldsnuilkever krdinlshoedspinselmol wollige eukestmluis eukeldluis gestreepte ldsnuitkever eukespringkever essestkever strdstijnvlinder elzesnuilkever populiereknoprups stijnvlinder kleine wintervlinder populiereglsvlinder wilgehntjes schimmelluis cmiummineervlieg grote populiereoklor kleine populiereoktor horzelvlinder pruimenspinselmot eikeldrolsnuitkever grote wintervlinder strdstijnvlinder eikeknkerluis kleine wintervlinder ldsnuitkevers eikespintkever denneknopsnuitkevers groene eikeldroller wilgeschuimcicde stijnvlinder wilgehntjes cmiummineervlieg horzelvlinder lindeldluis iepespintkevers

7 nldhout coniters Lrix MilL Pree ies Krst. Pice silchensis Crr. Pin us L. Pseudotsug Crr. ngetst door ttcked y Adelges lrieis Vllot Coleophor lricell H. Xyloterus linelum Oliv. Eltoium ietinum Wik. Ips typogrphus L. Pîtyogenes chlcogrphus L. Adelges cooleyi GIIi. Dendroclonus micns Kug. Eltoium ielinum Wik. Acntholyd hieroglyphic Christ. Blsthesti turionell L. Diprion pini L. Dynspidiotus ietis Schrnk Hyloius ietis L. Leucspis pinf Hrtig Lymntri monch L. Neodiprion serliter Geoftr. Pilyogenes identtus Herst. Rhycioni uolin Den. et Schift. SehizoJchnus pineti F. Tomicus piniperd L. Adelges cooleyi Gill. Hyloius ietis L. lrikswolluis lriksmot gestreepte sprrehoulkever groene sprreluis letterzetter koperetser douglswolluis grote sprrestkever groene sprreluis gewone dennespinselldwesp denneknoprups gewone denneldwesp grote dennesnuitkever nonvlinder rode denneldwesp tweetndige denneschorskever dennelotrups grijze nldluis gewone dennescheerder dougjswolluis grote dennesnuitkever Tel 2 Tle2 De grd vn ntsting in de verschillende provincies. The degree ot intesttion in the different provinces. A ernstige ntstingen wronder klvreterij hevy infesttions including complete detolition idem, doch pltselijk C dillo, ut loel B mtige ntstingen c moderte infesttions idem, doch pltselijk ditto, ul focl lichte ntstingen light intesltions idem, doch pltselijk dilto, ulloel ~.~ e.e- 00 ID,3 c S e 0. " c " c -"l c ID <D C " Ö -"l " c 0> 00 ro J: Ö ro c 00.'!l ~ JO J: "è " c :=- 0 ro C ID id u '" " " l' 0 e l' <D > <D 0 5 ID (!J (] 0 (!J Z N N lt 5 ë ro.c ro ài e> "è 0.c " 0 E Z ::J InsektensoorVlnsect species Colepter (kevers) Attelide Attelus nitens Scp. Cermycide (oktorren) Sperd crchris L. Sperd populne. l. Chrysomelide (ld hntjes) Agelstic lni L. Altic Iytri Aué Lchme suturlis Thoms. Phyllodect spp. Cureulinide (snuitkevers) Cryptrrhynchus lpthi L. Hyloîus ielis L. Phylloius pin l. Phylloius spp. Ahynchenus fgi L. ei keld r Isn uitkever grote populiereoktr kleine populîerektor elzehn heidekever wilgehntjes elzesnuitkever grote dennesnuitkever gestreepte ldsnuitkever ldsnuttkevers eukespringkever c A c c 373

8 Strophosomus spp. denneknopsnuitkevers Scolytide (stkevers) Dendroctonus micns Kug. grote sprrestkever Ips typogrphus L. letterzetter C Leperisinus vrius F. essèstkever e Pityogenes identtus Herst. tweetndige denneschorskever Pityogenes chlcogrphus L koperetser e Scolytus intrictus Rtz. eikespinlkever Seolytus spp. iepespintkevers Tomicus piniperd L. gewone dennescheerder C B Ac e e e Xyloterus linetum Oliv. gestreepte sprrehoulkever Lepidopter (vlinders) Coleophoride (kokerrupsen) COleophor lrieeli H. lriksmot C e Cosside (houtrupsen) Cssus cssus L. C e Geometride (spnrupsen) Ernnis defoliri H. grote wintervlinder A Operophter rumt L. kleine wintervlinder A A Ac A e Lymntriide (spinners) Euproctis chrysrrhoe L. strdstijnvlinder A e e Leucom slicis l. stijnvlinder e C Lymntri monch L. nonvlinder 0 Pyrlide Acrosis consoeieli H. 0 Sesiide (wespvlinders) Prnthrene tniformis RoU. populiereglsvlinder C e Sesi piformis Cl. hrzelvlinder Tischeriide Tisoheri ekeldell Bjerk. Tortrioide (ldrollers) Gypsonom oppressn Tr. populiereknoprups e Rhyeioni uolin Den. et Sohift. dennelolrups 0 e Rh. uolin + BUurionel1 dennelolrups/denneknprups 0 Tortrix viridn L. groene eikeldroller Ao A B A Ao o Yponomeutide (spinselmotten) Yponmeut cgngeli H. krdinlshoedspinselmot Yponomeut evonymell L. pruimenspinselmot Hymenopter (vliesvleugeligen) Diprionide (denneldwespen) Diprion pini L. gewone denneldwesp 0 0 Neodiprion sertifer Geoffr. rode denneldwesp Pmphiliide (spinselldwespen) Aontholyd hieroglyphie Chris!. gewone dennespinselldwesp 0 e 0 Dipter (tweevleugeligen) Agromyzide (mineervliegen) Phyti cmii Hend. cmiummineervlieg o Ceeidomyiide (glmuggen) Resseliell dizygomize Brn. 0 Homopter (ldluizen en verwnten) Adelgide (wolluizen) Adelges oooley Gill. duglswolluis 0 Adelges lricis Vllot lrikswolluis e Aphidide (ldluizen) Eltoium ietinum Wik. groene sprreluis A Cllphidide (ldluizen) Eucllipterus Wie L. lindeldluis Phyllphis lgi L. eukeldluis Cercopide (spuug eest jes) Aphrophor slicin Goeze wilgeschuimcicde Dispidide (sohildluizen) Dynspidiotus ietis Schrnk Leucspis pini Hrtig Eriococcide (schildluizen) Cryptococcus fgi Brn. wollige eukestmluis lchnide (stm-jtkluizen) Lchnus iliciphilus Del Guercio eikeknkerluis 0 Schizolchnus pineti F. grijze nldluis 0 Thelxide Phloemyzus psserinii Sign. schimmelluis o 374