De vier elementen: aarde, water, lucht en vuur, kunnen helderheid geven omtrent onze persoonlijke sterke en zwakke kanten, onze talenten en valkuilen:

Transcriptie

1 De elementen oefening (Naar: Adviesbureau Hoogendijk) De vier elementen: aarde, water, lucht en vuur, kunnen helderheid geven omtrent onze persoonlijke sterke en zwakke kanten, onze talenten en valkuilen: Aarde staat voor de fysieke vermogens, de stoffelijke basis, Water staat voor de beleving, gevoelens en waarnemingen, Lucht staat voor het intellect, de gedachten, Vuur staat voor de wil en de energie. Probeert u nu aan de hand van de beschrijvingen van de verschillende types uit te vinden welk type u het meest bent en vervolgens hoe de rangorde is in de mate waarin de andere elementen in u vertegenwoordigd zijn. Het aarde-type Een aarde-type staat met zijn beide benen stevig op de grond. Dat geeft hem zekerheid. Mensen bij wie het element aarde overheerst, zijn vooral gericht op de stoffelijke wereld. Zij hebben een praktische en doelmatige aanpak en zij leven in de realiteit van hier en nu. Zij hebben geduld, doorzettingsvermogen en zelfdiscipline. Zij kunnen uitstekend in hun eigen onderhoud voorzien. Zij zijn trouw en zij houden zich aan afspraken. Aarde-types spelen op safe, zijn dus geneigd tot voorzichtigheid en overleg. Hij of zij is wellicht een goede manager op de lagere niveaus. Op ieder niveau is hij steeds de pragmaticus en op hoger niveau is hij een goede budgetbewaker. Als lijnmanager is hij vooral taakgericht. Maar er is ook een andere kant aan dit verhaal. Wanneer een aarde-type geen tegenwicht krijgt van een lucht-, water- of vuur-types, dan kan hij star worden, onzeker of achterdochtig. Hij heeft eerder een bekrompen kijk op het leven en hij is snel verslaafd aan routine en orde. Hij neigt tot melancholie, hetgeen uiteindelijk kan leiden tot desinteresse en slecht functioneren. Aarde-types reageren op lucht-types nogal terughoudend, want ze vinden dat deze te veel met hun hoofd in de wolken lopen, ook al zijn ze boeiend. Aarde-types zullen nogal eens ideeën van lucht-types ontkrachten wanneer ze niet de toets der praktische uitvoerbaarheid kunnen doorstaan. Zo zorgen aarde-types er voor dat de lucht-types niet te veel gaan zweven en omgekeerd kunnen aarde-types profijt trekken uit de ideeën en idealen die door de lucht-types worden aangeleverd, want deze kunnen het leven structureren. Voor water-types zijn aarde-types een uitkomst, want de aarde geeft aan water een vorm, die het van zichzelf niet heeft. Omgekeerd verdroogt de aarde als er geen water is. Bevloeiing geeft dus de nodige voeding. Het water-type Mensen bij wie het element water overheerst, hechten meer waarde aan de immateriële factoren in het bestaan. De water-types leven meer op gevoelsniveau en ze zijn gevoelig voor nuances, zij kunnen dingen waarnemen die door anderen niet worden opgemerkt. Ze hebben een uitstekende intuïtie. Zij hebben een verfrissende werking op de werksfeer. Op ieder niveau en in ieder segment van de organisatie moet het element water vertegenwoordigd zijn. 1

2 Zij zijn goed in signaalfuncties en uitstekend op hun plaats op afdelingen P&O en Training & Opleiding. Gevoelens kunnen echter variëren van hartstochten tot angsten. In extreme mate zijn watertypes beïnvloedbaar of emotioneel labiel. En als het leven te saai wordt lokken ze, soms onbewust, emotionele stormen en beroering uit. Water-types voelen zich het gelukkigst als hun vloeibaarheid gekanaliseerd wordt of in een vorm gegoten wordt door anderen, bijvoorbeeld aarde- of lucht-types. Water-types zullen nogal eens de ideeën van de lucht-types ontkrachten, omdat ze niet de toets van het gevoel kunnen doorstaan. Zo zorgt het water ervoor dat de lucht-types niet alleen maar denkhoofden zijn, maar ook contact houden met hun eigen binnenwereld, waardoor hun emotionele leven niet uitdroogt. Het lucht-type Mensen bij wie het element lucht overheerst, leven voor het denken. Vooral voor ideeën en gedachten die nog niet verwezenlijkt zijn. Zij kunnen zich losmaken van de onmiddellijke beleving van alledag, wat hen de mogelijkheid geeft om zaken objectief, verstandelijk en met logisch inzicht te benaderen. Daardoor zijn zij ook in staat anderen objectief te beoordelen en doeltreffend met mensen van allerlei slag om te gaan. Mits zij oog hebben voor de kwaliteiten van de andere types, zijn zij goede managers. Zij excelleren vooral in visie- en beleidsontwikkeling en in het ontwikkelen van ideeën op het gebied van PR of marketing. Wanneer lucht-types zich te veel laten meeslepen door ideeën, dan kunnen zij in staat zijn tot buitenissige grillen. Zij kunnen zich gemakkelijk bedreigd voelen wanneer hun mening over het hoofd wordt gezien of wanneer hun intellectuele capaciteiten gebagatelliseerd worden. Het vuur-type Mensen bij wie het element vuur overheerst, blaken van energie. Zij zijn opgewekt, vol zelfvertrouwen, oprecht en direct in hun uitingen. Zij blinken uit in wilskracht en in scheppingskracht. Vuur-types brengen leven in de brouwerij. Ook deze types moeten op alle niveaus van de organisatie vertegenwoordigd zijn. In enkele jaren weten zij van een sterfhuis een florerend bedrijf te maken, doordat zij als manager nieuw elan oproepen en vertrouwen in een goede toekomst voor het bedrijf. Vuur-types kunnen een gebrek hebben aan zelfbeheersing en aan consideratie met anderen, waardoor ze de gevoelens van anderen kunnen kwetsen en onbedoeld schade aanrichten. Hoewel vuur-types de aarde-types kunnen inspireren, kunnen ze voor hen ook te onstuimig zijn.omgekeerd hebben vuur-types te weinig geduld met aarde-types, hoewel de aarde toch de stof aandraagt waarmee het vuur kan blijven branden. Vuur-types hebben weinig geduld met water-types omdat ze te emotioneel zijn en zo het vuur kunnen doven, maar ook kan water er voor zorgen dat het vuur niet oververhit wordt en er inof uitwendige schade ontstaat. Dus water en vuur hoeven niet per se als vuur en water tegenover elkaar te staan. 2

3 Vuur-types stimuleren de lucht-types tot een vrijheid om zich uit te drukken en geven hun een gevoel van vertrouwen en kracht, dat zij bij geen enkel ander type zo gemakkelijk kunnen vinden. Omgekeerd wakkeren lucht-types de vuur-types aan met hun nieuwe ideeën. Maar de intellectuele bespiegelingen waarop niet vlot genoeg gehandeld kan worden, worden de vuurtypes al gauw beu. We moeten ons realiseren, dat wij ons nooit eenduidig in slechts één type kunnen herkennen. Eén of twee elementen zullen sterk domineren, één of twee andere elementen blijken zwak in ons aanwezig. Peter Gerrickens beschrijft in zijn boek Kwaliteiten, een verfrissende kijk op eigenaardigheden (Den Bosch, 1997, ISBN ) de groepen van gelijksoortige kwaliteiten in termen van water, aarde, lucht en vuur. Hij doet dit als volgt: Aarde-kwaliteiten De symbolische betekenis van het element aarde is: grond onder onze voeten, een fundament om op te bouwen. De aarde geeft houvast. Zij biedt een ondergrond aan water, lucht en vuur. Dingen op de aarde zetten betekent: ze tastbaar en zichtbaar maken. Van aarde-kwaliteiten kun je spreken wanneer iemand bijvoorbeeld praktisch is, nuchter, nauwgezet, principieel, geduldig, eerlijk, vastberaden, betrouwbaar of doorzettingsvermogen heeft. Mensen met relatief sterke aarde-kwaliteiten hebben behoefte aan structuur: wat zijn de afspraken en regels? Wie heeft welke verantwoordelijkheid? Alles moet gecheckt kunnen worden. Ze zijn gericht op concrete resultaten. Het zijn realiteitsmensen. Bij dingen die ze horen, vragen ze zich af: kan ik er iets mee doen of niet? Wanneer aarde-kwaliteiten vervormen en negatieve kanten krijgen, kunnen deze leiden tot weinig ruimte laten voor nieuwe dingen, starheid, dwangmatigheid, botheid, zwijgzaamheid en een afwachtende of pessimistische instelling. In moeilijke situaties zullen mensen met sterke aarde-kwaliteiten geneigd zijn zich te beroepen op afspraken en regels. Als deze ontbreken, zullen ze deze willen maken. Vuur-kwaliteiten Het element vuur symboliseert: warmte, licht en energie geven. Vuur is krachtig, grijpt snel om zich heen en geeft spanning en beweging. Ook kan het gevaar brengen: Iemand speelt met vuur. Van vuur-kwaliteiten is sprake wanneer iemand bijvoorbeeld enthousiast is, initiatiefrijk, dynamisch, idealistisch, impulsief, creatief, energiek, veranderingsgezind of moedig. Mensen met overwegend vuur-kwaliteiten hebben vaak een heleboel ideeën en zijn gericht op nieuwe mogelijkheden, maar de praktische uitvoering laat nogal eens te wensen over. Vervormingen komen tot uitdrukking in bijvoorbeeld ongeduldig zijn, roekeloos, naïef, rusteloos, slecht luisteren, bazig zijn, onvoorspelbaar, overrompelend of onpraktisch. Ook doordrammen en van de hak op de tak springen zijn vervormingen van vuur-kwaliteiten. Mensen met overwegend vuur-kwaliteiten kunnen bij confrontaties zo ongeremd losbarsten, dat de vonken er als het ware vanaf spatten.

4 Lucht-kwaliteiten De symbolische betekenis van het element lucht is: zuurstof, ruimte en vrijheid. Lucht is de drager van klank, waardoor wij met elkaar communiceren. Lucht-kwaliteiten zijn onder andere: makkelijk praten, kritisch analyseren, verbanden leggen, overzicht hebben, logisch redeneren, objectief zijn, tactisch zijn en kunnen plannen. Mensen met sterke lucht-kwaliteiten gaan theoretisch, systematisch en vergelijkend te werk. Vervormingen van lucht-kwaliteiten kunnen leiden tot eindeloos geklets of details over het hoofd zien, sluw zijn, afstandelijk of zweverig zijn. In lastige situaties proberen mensen met sterke lucht-kwaliteiten het overzicht te houden: wat gebeurt er precies en waarom juist zo? Ze proberen gebeurtenissen te plaatsen en ze willen de grote lijn in het oog houden. Ook proberen ze rationeel en strategisch te werk te gaan, de ander in te schatten en tactisch te reageren. Water-kwaliteiten Het element water tenslotte symboliseert: leven, verfrissing en stroming. Water past zich heel gemakkelijk aan. Onder water-kwaliteiten vallen bijvoorbeeld gevoelig zijn, meelevend, flexibel, mild, zorgzaam en respectvol. Mensen met sterke water-kwaliteiten laten zich vaak leiden door hun gevoel en zijn gericht op contact met en verbinding tussen mensen. Zonder gevoelscontact kunnen zij moeilijk samenwerken met anderen. Het zijn ook de helpers, die aandacht hebben voor behoeften van mensen en hen ondersteunen. Ze hebben oog voor het gemeenschappelijke en ze zijn teamgericht. Mogelijke vervormingen zijn: overgevoeligheid, niet voor zichzelf opkomen, passiviteit, onderdanigheid en met alle winden meewaaien. Bij confrontaties voelen mensen met overwegend water-kwaliteiten zich geblokkeerd. Ze raken in verwarring en ze zouden het liefst wegkruipen. Onderstreep, uit de voorgaande tekst, datgene waarvan u vindt dat het op u van toepassing is. Indien u twijfelt aan bepaalde kenmerkende zinnen en/of woorden, onderstreep ze dan niet. Probeer vervolgens in het model op de volgende pagina aan te geven in welke mate de vier elementen op u van toepassing zijn, op de lijnen van 1 tot 7, waarbij 1 staat voor nauwelijks van toepassing. Tenslotte ontstaat er een (onregelmatige) vierhoek door verbindingslijnen te leggen tussen de vier punten.

5 De elementen-vierhoek Vitaliteit, Inspiratie, Initiatief 2 LUCHT 6 Ideeën, Visies, Inzichten, Doelen, 5 Beschouwingen, Analyses Daadkracht, Pionierschap, Drijfveren 1 (extern gevoel) WATER VUUR (intern gevoel) 1 Gevoelens uitwisselen, Mensgerichtheid Concretisering, toepasbaarheid, herkenbaarheid 5 Zekerheid, Regelgeving, Praktische instelling 6 AARDE 2 Relaties, Communicatie, Diplomatie 5