Maatschappijleer samenvatting

Transcriptie

1 Samenvatting door E woorden 12 juli ,1 2 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer samenvatting Paragraaf 1: waarom werken we? 90% van de Nederlandse mannelijke en 80% van de vrouwelijke bevolking heeft een betaalde baan. de meeste werken in loondienst, het bedrijfsleven of bij de overheid zoals politie en leraren. Maar je kunt ook je eigen bedrijf starten. Ook zonder betaalde baan kun je werken bij bijvoorbeeld als vrijwilliger bij een sportclub. Arbeid is als iedere menselijke bezigheid verricht word: Met een bepaalde inspanning met gebruik van iemands capaciteiten eventueel met behulp van gereedschappen machines, computers ect. Binnen maatschappelijk geregelde behoefte Met het doel het leveren van een product of dienst Het gaat bij werk niet om activiteiten die voor je eigen plezier doet maar omdat er in de samenleving een bepaalde behoefte naar is. Het grootte verschil tussen werk en een hobby is dus het economische nut van die activiteit. Je kunt van je hobby je werk maken maar dan moet je wel heel goed zijn in bijv. voetballen of muziek maken dat andere het graag willen zien of horen. Je hele leven lang werken is tegenwoordig niet meer nodig, wij leven namelijk in een verzorgingsstaat een land waar de overheid zich verantwoordelijk stelt voor het welzijn van de burgers. Wij hebben namelijk uitkeringen voor mensen die bijvoorbeeld door ouderdom, ziekte of werkeloosheid niet werken. De Amerikaanse psycholoog onderscheid de 5 basis behoefte van de mens: Lichamelijke behoefte : eten en drinken Veiligheid en zekerheid : materiële zekerheid door een vaste baan, immateriële zekerheid door een regelmaat in je leven te houden. Sociale behoefte: sociale contacten zoals collega s Erkenning en waardering Zelfrealisatie : innerlijke drang om iets zinvols te presteren Volgens Maslow kunnen mensen zich pas richten op een Hoger basis behoefte als de basisbehoeften op lagere Niveaus bevredigd zijn. Materiële basis behoefte: inkomen en zekerheid Pagina 1 van 12

2 immateriële basis behoefte: sociale contacten, maatschappelijke status, en het ontwikkelen van een eigen identiteit. Je maatschappelijke positie is de plaats die je inneemt op De maatschappelijke ladder. Je werkt bepaald of je een hogere of lager maatschappelijke positie inneemt op de ladder. Dit word bepaald door : De hoogte van je inkomen De hoeveelheid macht en verantwoordelijkheid die je in je werk hebt Het benodigde kennis niveau Speciale aanleg of ervaring (profvoetballer) Er is veel sprake van sociale ongelijkheid, daarmee word bedoeld dat het verschil tussen macht en inkomen groot is en niet eerlijk is verdeeld over de mensen. Vooral de linkse partijen als PvdA en SP accepteren deze grote verschillen niet. De maatschappelijke positie heeft gevolgen voor de levens wijze van mensen, mensen met een betere maatschappelijke positie wonen beter, zijn gezonder, presteren beter op school, hebben minder last van psychische problemen en hebben een hogere levens verwachting. Arbeidsethos is de betekenis die we aan arbeid toekennen. De een vind werken bijvoorbeeld een maatschappelijke plicht en de ander als morele plicht. Paragraaf 2: de ene baan is de andere niet of je je werk leuk vind heeft te maken met de volgende 4 aspecten: Arbeidsinhoud: Is het werk leuk? Uitdagend of afwisselend? Arbeidsomstandigheden: is de werkplek aangenaam veilig en gezond? Arbeidsvoorwaarden: werktijden en salaris? Arbeidsverhoudingen: hoe gaan werkgevers en werknemers met elkaar om? Samen vormen deze factoren de kwaliteit van het werk. Arbeidsinhoud is de werkzaamheden die iemand verricht, als je wilt beoordelen of de arbeidsinhoud van een bepaalde baan geschikt voor je is, kun je een aantal vragen stellen: Is er genoeg afwisseling of steeds hetzelfde werk? Kun je eigen initiatief nemen? Werk je alleen of met anderen? Werk je op 1 of meerdere plekken? Heb je veel verantwoordelijkheid? In het werk in overeenstemming met je opleidingsniveau? Arbeidsomstandigheden hebben te maken met de praktische werksituatie, bijvoorbeeld de zwaarte van het werk, plek waar je werkt, stoel waar je op zit. De minimum eisen waaraan een werksituatie moet voldoen staan in de arbeidsomstandighedenwet (Arbowet).Hierin staan regels en voorschriften om gevaarlijke, ongezonde of vervelende situaties om het werk tegen te gaan, deze wet moet er ook oor zorgen dat het aantal zieke en afgekeurde werknemers afneemt. Pagina 2 van 12

3 De Arbowet bevat richtlijnen op 3 gebieden: Veiligheid: bij lawaai moeten werknemers bijvoorbeeld beschermkappen dragen Gezondheid: verbod met werken met gevaarlijke stoffen Welzijn: geen zinloos werk doen, en niet aan 1 stuk doorwerken. De inspectiedienst SZW (voorheen arbeidsinspectie) controleert of bedrijven zich aan de Arbowet houden, en mag dan ook onaangekondigd een bedrijf bezoeken. Arbeidsvoorwaarden De arbeidsovereenkomst staan voorwaarde waaronder je je werk doet, deze kan alleen worden beëindigd als beide partijen dit willen, maar meestal is er wel een opzegtermijn. Daarnaast is er ook ontslag op staande voet dit is alleen mogelijk als de werknemer algemeen geldende regels overtreedt zoals bij diefstal, fraude, bedreiging, mishandeling of dronkenschap. Werknemers kunnen zelf op staande voet ontslag nemen als zei bijvoorbeeld geen loon uitbetaald krijgen. Alles wat met je loon en werktijden te maken heeft, noemen we primaire arbeidsvoorwaarden. Je salaris ontvang je in ruil voor het werk dat je doet. Van het brutoloon worden eerst allerlei bedragen afgetrokken, zoals loonbelasting en sociale premies (bijvoorbeeld premies voor ziektekosten en AOW) wat je daarvan overhoud is je nettoloon. Tot de secundaire arbeidsvoorwaarden behoren behalve ontslag regels ook pensioenvoorzieningen en promotiekansen. Deze extra arbeidsvoorwaarden kunnen per bedrijf flink verschillen. Bijvoorbeeld een crèche op het werk of gratis kantines of je krijgt een auto van de zaak. Arbeidsverhoudingen zijn de verhoudingen tussen werkgevers en werknemers op zowel bedrijfsniveau als op nationaal niveau. Bij informele verhoudingen gaat het om de persoonlijke verhoudingen met je collega s. De formele verhoudingen zijn gebaseerd op taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden binnen een bedrijf. Formele onderlinge contacten komen onder anderen naar voren in: - Werkoverleg: gang van zaken op het werk word besproken - Personeelsvergaderingen: algemene gang van zaken, toekomstplannen - Ondernemingsraad (or) : medezeggenschap over zaken die het hele bedrijf aangaan zoals vakantie planning beloningssystemen en sollicitatieprocedures. Om betere arbeidsomstandigheden af te dwingen hebben werknemers zich georganiseerd in vakbonden, zoals ambtenaren, horeca personeel, de bouw, ect. Als vakbonden samen gaan met een overkoepelend orgaan noemen we dat een vakcentrale de bekendste zijn FNV (federatie Nederlandse vakbeweging), CNV (christelijk nationaal vakverbond), MHP(vakcentrale voor middelbaar en hoger personeel). Ook werkgevers gaan zich organiseren, Nederland kent een grote werkgeversorganisaties, het VNO-NCW een Pagina 3 van 12

4 samengaan verbond van Nederlandse ondernemingen en het Nederlands christelijk werkgeversbond. Daarnaast zijn er kleinere werkgeversorganisaties zoals MKB-Nederland, een organisatie voor midden en klein bedrijf. Werkgeversorganisaties en vakbonden noemen we samen sociale partners. Ze overleggen regelmatig met elkaar op nationaal niveau. Als ze samen afspraken maken noemen we dat een centraal akkoord. In de collectieve arbeidsovereenkomst worden de arbeidsvoorwaarden voor de werknemers in een hele bedrijfstak vastgelegd. Paragraaf 3: arbeidsmarkt De arbeidsmarkt is de plaats waar de vraag naar arbeidskrachten en het aanbod van arbeidskrachten elkaar ontmoeten. Het aanbod van arbeidskrachten word bepaald door de beroepsbevolking dat zijn alle personen tussen 15 en 65 jaar die beschikbaar zijn voor werk, om dit moment zijn dat 8 miljoen mensen. De vraag naar arbeidskrachten noemen we de werkgelegenheid. We noemen iemand een officieel geregistreerde werkloze als hij: - Tussen de 15/65 jaar oud is - Minder dan 12 uur per week werkt - Actief op zoek is naar een baan van meer dan 20 uur per week - Ingeschreven staat als werkzoekende bij het centrum voor werk en inkomen (CWI) Als je werkeloos raakt is dat slecht voor je eigen waarde en je financiële situatie kan er erg van achteruit gaan, je kan bijvoorbeeld je hypotheek niet meer betalen. Er zijn 4 soorten werkloosheid: - Frictiewerkloosheid als iemand tijdelijk zonder werk zit; net hbo afgerond/tussen 2 banen in zit. - seizoenswerkloosheid beroepen die seizoensgebonden zijn; ijsverkopers/terrasobers - conjuncturele werkloosheid als het economische slechter gaat; vraag naar goederen en diensten zakt, minder mensen nodig. - Structurele werkloosheid banen die voorgoed verloren gaan; productie word verplaatst naar lageloonlanden zoals Korea en India/ automatisering Conjunctuur: golfbeweging in de economie, waarbij de economie het ene moment groeit en het andere moment krimpt. Groeiende economie; hoogconjunctuur, krimpende economie; laagconjunctuur of recessie er zijn op de arbeidsmarkt voortdurend nieuwe ontwikkelingen, de belangrijkste zijn: - Veel laaggeschoold werk is verdwenen Pagina 4 van 12

5 - De vraag naar geschoold personeel is gegroeid - De samenstelling van de beroepsbevolking is veranderd - De flexibilisering van de arbeid is toegenomen - Er is sprake van europeanisering van de arbeidsmarkt polen hierheen voor werk. Veel laaggeschoold werk is in de jaren 70 verdwenen door automatisering en omdat veel bedrijfstakken en fabrieken zijn verplaatst naar lagelonenlanden. De diensten sector is gegroeid, hier werkt vaak hoger geschoold personeel. Denk aan reisbureaus, banken en softwarebedrijven. Voor de ITC is erg toegenomen. Traditionele rolpatroon: mannen kostwinner gezin vanaf hun 15 e jaar en werkte tot hun 65 e, meisjes stopten met werken zodra ze trouwde. Tegenwoordig: jongeren treden pas na hun 20 e op de arbeidsmarkt toe 90% van de mannen tussen de werkt, soms in deeltijd 80% van de vrouwen tussen de werkt, vaak in deeltijd De meeste ouderen gaan vaak al voor hun 65 e met pensioen. Veel werkgevers en werknemers hebben tegenwoordig meer behoefte aan flexibele arbeidsrelaties. alle werksituaties met een variabele inzetbaarheid. Omdat dit goed te combineren is met een gezin. Werkgevers hebben vooral behoefte aan een flexibele arbeidskrachten in piekuren. (makkelijker te ontslaan, geen vast contract) De EU verandert geleidelijk in 1 gemeenschappelijke arbeidsmarkt,waar bedrijven en werknemers zich onder gelijke voorwaarden mogen vestigen. Mensen die VVD, PvdA en CDA stemmen zijn vaak voor globalisering van de economie, in tegenstelling met mensen die SP, GroenLinks en de ChristenUnie stemmen. Paragraaf 4 : van nachtwakersstaat tot verzorgingsstaat De overheid laat niemand aan zijn lot over. Er zijn veel politieke verschillen: - Liberale: benadrukken eigen verantwoordelijkheid van mensen - Sociaal democraten: zijn voor een grote rol van de overheid - Christen democraten: nemen een tussen positie in. Pagina 5 van 12

6 in de 19 e eeuw was de Nederlandse economie nog volledig gebaseerd op vrijmarkt: iedereen kon produceren wat hij wilde, zonder bemoeienis van de overheid. We spreken ook wel van staatsonthouding op economisch gebied, anders gezegd Nederland was een nachtwakersstaat: een staat waarin de overheid zich vooral beperkte tot het handhaven van rechtsorde. Toen was zorg en gunst en geen recht. Er bestond toen geen minimumloon en de lonen waren zo laag dat er lange werkdagen gemaakt moesten worden. Kinderen moesten al heel jong meewerken. Vanuit verschillende overwegingen ontstond de opvatting dat de staat moest ingrijpen in de vrije markt: - Christenen wilden de zwakkeren een betere bescherming bieden - Sociaaldemocraten streefden naar een sterkere rechtspositie van de arbeiders - Liberalen waren een voorstander van een vermindering van de criminaliteit, die een onvermijdelijk gevolg was van de grote armoede. In de 2 e helft van de 19 e eeuw greep de overheid in door wat sociale wetten aan te nemen: , regelde de armenwet de eerste beperkte financiële overheidssteun voor armen , werd de kinderarbeid verboden (kinderwetje van Van Houten) , beschermde de veiligheidswet arbeiders tegen gevaren in het bedrijf , beperkte de arbeidswet de duur van de arbeidsdag tot 8 uur , de kinderbijslagwet werd aangenomen , de algemene ouderdomswet regelde een uitkering voor iedereen ouder dan , de algemene bijstandswet garandeerde een basisinkomen voor iedereen zonder inkomen , Nederland werd een sociale rechtstaat en arbeid werd een grondrecht Er kwam in de 1 e helft van de 20 e eeuw een behoefte aan verzekeringen om inkomensverlies bij invaliditeit, ziekte en werkeloosheid te compenseren. De meeste verzekeringen op dit gebied waren op vrijwillige basis. Alleen de ongevallen wet was hierop een uitzondering. Na de WO II zaten de katholieken en sociaaldemocraten samen in de regering, de socialistische PvdA wilde dat de werknemers meer rechten en meer inkomenszekerheid kregen, de katholieke partij KVP wilde dat werkgevers en werknemers meer gingen samenwerken. Ze kregen beide hun zin door de nieuwe sociale wetten zoals de AOW (algemene ouderdomswet), de bijstandswet en de arbeidsomstandigheden wet, voortaan was je bij ziekte,ouderdom, arbeidsongeschiktheid of werkloosheid verzekerd van een door de overheid verstrekt inkomen. De christen democratische visie zien we vooral terug in de oprichting van overlegorganen zoals de stichting van arbeid. Dit orgaan overlegt ieder jaar met werknemers en vakbonden over de arbeidsvoorwaarden. Sinds de jaren 60 is Nederland een verzorgingsstaat: een land waar de overheid zich verantwoordelijk stelt voor het welzijn van de burgers. De overheid heeft daarmee definitief een andere rol gekregen: - De overheid is verantwoordelijk voor collectieve voorzieningen zoals onderwijs, gezondheidszorg en huisvesting. - De overheid garandeert een inkomen aan mensen die daar zelf niet in kunnen voorzien, zoals zieken, Pagina 6 van 12

7 werkelozen, arbeidsongeschikten en ouderen - De overheid stimuleert werkgelegenheid, de overheid heeft veel invloed op de arbeidsmarkt, bijvoorbeeld door werk te creëren voor groepen die het relatief moeilijk hebben om werk te vinden vrouwen, allochtone. - De overheid zet zich in voor goede arbeidsomstandigheden, door bijvoorbeeld de Arbowet en een inspectiedienst die bedrijven controleert. - De overheid helpt om goede arbeidsvoorwaarden te scheppen, zoals ontslagbescherming - De overheid bevordert het welzijn van mensen door bijvoorbeeld kinderbijslag. Liberale visie liberalen zijn sterk voor vrijemarkt economie. De overheid moet op economisch terrein een terughoudende rol spelen en alleen het hoogstnoodzakelijke regelen. Liberale willen ook zo laag mogelijke uitgave van de overheid, zo worden burgers gestimuleerd om zelf aan werk te komen. Sociaaldemocratische visie Sociaal democraten verwachten van de overheid een sturende rol. Zij zijn voorstander van een gemengde economie waarbij het bedrijfsleven en de overheid samen voor werkgelegenheid zorgen, zo kan de overheid nadelige gevolgen van de overheid proberen te voorkomen, door bijvoorbeeld te investeren als het slecht gaat met de economie. Ze zijn voorstander van een goedstelsel van uitkeringen en beschouwen die dan ook als een recht. Christendemocratische visie Volgens hun moet de overheid vooral een aanvullende rol hebben, pas als zwakkeren in de verdrukking dreigen te komen moet de overheid ingrijpen. Zei vinden ook dat er pas uitkeringen verstrekt worden als er eerst door naasten geholpen is. Overheidsinstanties moeten ook aanvullende rol geven. Ecologische visie Ecologen vinden dat de economische orde moet worden omgebogen naar een duurzame economische ontwikkeling die rekening houdt met de behoeften van toekomstige generaties. Behoud van het milieu vormt daarbij de voorwaarde voor alle economische activiteiten. dit vereist een sterk sturende overheid omdat er grenzen moeten worden gesteld aan de economische groei, op dit termijn zal dit ook leiden tot welvaartsvermindering. Paragraaf 5: de verzorgingsstaat onze verzorgingsstaat ziet er zo uit door de steun van de liberalen, de christen en de sociaaldemocraten. In de sovjet unie was er lange tijd een planeconomie. De waarde van gelijkheid was belangrijk voor communisten. De productmiddelen zijn in handen van de overheid. De overheid zorgt voor werk en iedereen krijgt hetzelfde salaris. Dit Pagina 7 van 12

8 ging uiteindelijk wel gepaard met veel geweld. Mensen werden gedwongen bepaald werk te doen. In Amerika hadden ze het Amerikaanse model met vrije marktmechanisme, zij vonden vrijheid heel belangrijk, de overheid bemoeide zich niet met de economie, er zijn lage belastingen maar er zijn geen sociale verzekeringen. In Nederland hadden we een tussen weg, deze keuze werd bepaald door de waarden die we hier belangrijk vinden: particulier initiatief, maatschappelijke harmonie, solidariteit en het tegen gaan van sociale ongelijkheid. De liberale waren vooral enthousiast over het handhaven van de vrije ondernemingswijze productie in de verzorgingsstaat, de christen democraten waren tevreden over de belangrijke positie die het maatschappelijk middenveld kreeg. Hiermee worden groeperingen en organisaties bedoeld die de overheid taken uit handen nam. De sociaal democraten waren enthousiast over het sociale zekerheidsstelsel. Hierin zagen zij mogelijk heden sociale ongelijkheid tegen te gaan. Tot slot vonden de sociaal democraten en christen democraten elkaar in de solidariteitsgedachte van de verzorgingsstaat. Sociale zekerheid vormt de ruggengraat van de verzorgingsstaat. En zorgt ervoor dat niemand onder het minimumloon hoeft te leven. Sociale zekerheid bestaat uit 2 delen: - Sociale verzekeringen - Sociale voorzieningen Sociale verzekeringen zijn verzekeringen in de letterlijke zin, mensen betalen premie en in ruil daarvoor zijn ze verzekerd tegen een bepaald risico, bijvoorbeeld het risico van verlies van inkomen bij ziekte. Sociale verzekeringen zijn verplicht! Sociale verzekeringen zijn ook onderverdeeld in 2 soorten: - Werknemersverzekeringen - Volksverzekeringen Werknemersverzekeringen zijn bestemd voor werknemers, de premie word betaald door werkgevers en werknemers (sociale partners) de uitvoering van de verzekeringen gebeurt meestal door het UWV, dat is door werknemers en werkgevers zelf opgericht. De hoogte van de uitkering is gekoppeld aan het laatstverdiende loon. De belangrijkste werknemersverzekeringen zijn: - Werkeloosheidswet; voorziet je van inkomen als je onvrijwillig werkloos word, de duur van deze wet is afhankelijk van het aantal jaren dat iemand gewerkt heeft. - Wet uitbreiding loondoorbetalingsplicht bij ziekte; (wulbz) werkgevers zijn verplicht 2 jaar lang 70% van het laatstverdiende loon door te betalen. - Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) voorziet in een inkomen voor werknemers die als gevolg van langdurige ziekte of een ongeval niet in staat zijn om te werken. De hoogte van de uitkering hangt af van de mate waarin iemand arbeidsongeschikt is. Volksverzekeringen Iedereen die in nl een inkomen heeft betaald eraan mee: Pagina 8 van 12

9 - Algemene ouderdomswet (AOW) na je 65 e verstrekt de staat pensioen. Inkomensonafhankelijk. - Algemene nabestaandenwet (anw) voorziet wendunaars, weduwe en minderjarige wezen van een inkomen, is afhankelijk van het inkomen van de achtergebleven partner. - Algemene kinderbijslagwet (akw) een tegemoetkoming aan de ouders voor kinderen onder de 18. Sociale voorzieningen zijn de regelingen voor situaties waarvoor geen verzekering is, bestemd voor mensen die geen aanspraak maken op andere sociale verzekeringen. Dit geld is allemaal afkomstig uit belasting opbrengsten. Bijstand, iedere burger wordt geacht zelfstandig in zijn eigen bestaan te voorzien, in de wet werk en bijstand (wwb) staat dat iedereen die niet zelf in zijn bestaan kan voorzien, ondersteuning krijgt bij het zoeken van werk en zolang nodig inkomens ondersteuning. dit word daarom ook wel het vangnet onder de sociale zekerheid genoemd. Wwb is een tijdelijke oplossing en is een minimumbedrag dat maandelijks nodig is voor de noodzakelijke kosten. Dit heet algemene bijstand. Als je wasmachine ineens kapot gaat moet je aankloppen bij de bijzondere bijstand. Er zijn in de verzorgingsstaat ook plichten zoals sollicitatieplicht als iemand niet actief opzoek is naar werk heeft ij geen recht op bijstand. Maar de overheid heeft niet het recht om iemand te dwingen bepaald werk te doen. Een andere plicht is om de plicht om premies te betalen voor de verplichte volks- en werknemersverzekeringen. Pagina 9 van 12

10 Paragraaf 6: de verzorgingsstaat onder druk In de jaren 70 ontstonden de 1 e problemen in de verzorgingsstaat: - Te veel mensen deden een beroep op een uitkering - Mensen werden te weinig gestimuleerd een baan te zoeken - Er werd misbruik gemaakt van voorzieningen Dat er zoveel mensen een beroep deden op een uitkering kwam door de oliecrisis in De 2 e reden is dat het uitkeringsstelsel voornamelijk was gebaseerd op de man als kostwinnaar toen in de jaren 60 dezelfde sociale rechten kregen als mannen kregen ze ook recht op een uitkering, hierdoor dreigde het sociale zekerheidsstelsel onbetaalbaar te worden. Er was weinig stimulans voor mensen met een uitkering om weer aan het werk te gaan, want je ging er met een uitkering nauwelijks op vooruit als hij zou gaan werken. Veder mochten mensen een baan weigeren die niet pasten bij hun ervaring en opleidingsniveau. Omdat mensen niet gestimuleerd werden om uit hun uitkeringssituatie te komen leidde dit tot blijvende afhankelijkheid van de uitkering. Ook werd er misbruik gemaakt van de uitkeringen door het mee te frauderen, zo schreven mensen die samenwoonden zich in op 2 adressen om zo een hogere uitkering te ontvangen. Ook werd er veel gefraudeerd met de toenmalige WAO, toen de werkgelegenheid terug liep lieten vakbonden en werkgevers mensen massaal afkeuren in plaats van ontslaan omdat dat veel gunstiger was. Hierdoor zat de overheid met het verplicht betalen van langdurige WAO uitkeringen. In de jaren 80 ging de solidariteit omlaag veel mensen waren niet meer bereid om hoge premies te betalen om daarmee de verzorgingsstaat te onderhouden. Er moesten dus maatregelen genomen worden om de premies lager te maken en uitkeringen minder fraude gevoelig: - Bezuinigingen en strengere controle - Versterken van de eigenverantwoordelijkheid - Stimuleren bedrijfsleven Bezuinigingen: - Ww uitkeringen maximaal 75% van het laatstverdiende salaris werd nog maar een bepaald aantal jaren verschaft en daarna volgt de bijstand. - Het begrip passende arbeid is verruimd, dat betekent dat je je een baan die je word aangeboden eerder moet accepteren ook al past deze niet bij je opleiding. - Een uitkering bij arbeidsongeschiktheid word niet meer levenslang verstrekt, als bij een herkeuring blijkt dat je weer kan werken moet je weer opzoek naar werk. Pagina 10 van 12

11 - De gemeenten hebben een verhaalsplicht gekregen voor de bijstand. Als een gescheiden vrouw bijstand aanvraagt moet eerst bij de ex-man om geld worden gevraagd. - De uitkeringen stijgen niet meer automatisch met lonen mee - De controle bij met name de bijstand is strenger geworden - De leeftijd van de bijstand is verhoogd van 18 naar 21 jaar, allen voor jongeren met kinderen word een uitzondering gemaakt - Op allerlei voorzieningen is bezuinigd, in thuishulp en bejaarden tehuizen werkt bijv. minder personeel. Vooral op het gebied van werknemersverzekeringen word de eigen verantwoordelijkheid van werkgevers meer benadrukt: - Werkgevers zijn zelf verantwoordelijk voor doorbetaling bij ziekte, ze kunnen zich daarvoor wel verzekeren maar betalen daarvoor hoge premies - Om werkgelegenheid te controleren te creëren werden mensen gestimuleerd minder te gaan werken en eerder te stoppen dit gebeurt door (arbeidstijdverkorting atv) en vrijwillig vervroegde uittreding (VUT) zo konden jongeren sneller aan het werk Ook werd het bedrijfsleven gestimuleerd omdat de overheid wil zorgen dat er meer werk komt. Mensen maken dan minder gebruik van voorzieningen. - De overheid sprak met sociale partners loonmatiging af, hierdoor werd arbeid goedkoper De vakbonden gingen akkoord omdat de werkgevers beloofden meer mensen aan het werk te helpen en houden, dit noemen we ook wel het poldermodel. - Loonbelasting is verlaagd hierdoor blijft een werknemer netto evenveel verdienen maar hoeft de werkgever minder loonbelasting te betalen. Deze bezuiniging was mogelijk omdat de overheid bezuinigde op overheidsuitgave zoals gezondheidszorg en onderwijs. - De overheid geeft bedrijven subsidies bijvoorbeeld investeringssubsidies, daarnaast zijn er ook subsidies voor doelgroepen met zwakke n posities op de arbeidsmarkt, zoals allochtone en gehandicapten. Paragraaf 7: de toekomst van de verzorgingsstaat Er zijn vaak harde maatregelen om de overheid beheersbaar te houden, hierin lijkt de overheid geslaagd: - Overheidsuitgave zijn aanzienlijk gedaald, waardoor het financieringstekort gedaald is, waardoor belastingen verlaagd konden worden, hierdoor zal de staatsschuld op toekomstige generaties minder drukken - Aantal mensen met een baan steeg Pagina 11 van 12

12 - Aantal volledige arbeidsongeschikte mensen is gedaald - De fraude van uitkeringen is gedaald - Ziekteverzuim is de laatste jaren gedaald Deze maatregelen hebben ook een keer zijde, met name de mensen die afhankelijk zijn van een uitkering zijn er slechte gevolgen. Ook mensen met een slechte plaats op de arbeidsmarkt ondervinden problemen: - De bezuinigingen op de uitkeringen hebben gezorgd voor een verminderede koopkracht. veel mensen zijn gedwongen naar voedselbanken te gaan, omdat ze onder de armoede grens leven. - Werkgevers betalen tegenwoordig zelf kosten van ziekte en arbeidsongeschiktheid, waardoor ze beter zijn gaan opletten maar ze nemen ook minder snel iemand aan met een zwakkere gezondheid. - Het is moeilijker geworden een bijstandsuitkering te krijgen, werkloze worden snel gedwongen een baan te accepteren die niet past bij hun vooropleiding. - Door strenge herkeuringen zijn arbeidsongeschikten hun baan kwijt geraakt, door hun eerdere afkeuring kunnen ze nu geen baan meer vinden - Door bezuinigingen in verzorgingstehuizen is er te weinig personeel om alle bewoners goed te verzorgen. Pessimisten zeggen dat het groeiende aantal ouderen de verzorgingsstaat straks onbetaalbaar maken door vergrijzing zijn er meer kosten op AOW en ziektekosten. Optimisten zeggen dat het wel zou meevallen, veel ouderen zijn namelijk actief en hebben goede pensioenen. VVD wil uitkeringen veder omlaag hebben, het moet niet uitmaken of je werkt of niet finacieel. Daarom willen ze het verschil tussen uitkeringen en lonen vergroten ze willen daarom een ministelsel waarin alleen minimumuitkering gegarandeerd word. Wat mensen extra willen moeten ze bijverzekeren, zo kunnen belastingen omlaag. CDA wil de verzorgingsstaat omvormen tot een zorgzame samenleving/ maatschappelijk middenveld, het moet gewoon zo zijn dat familieleden voor elkaar zorgen. Daarnaast willen ze dat werkgevers verantwoordelijkheid nemen om gehandicapte aan te nemen. De overheid moet pas optreden als mensen echt niet in staat zijn hun eigen problemen op te lossen. PvdA en SP zijn voor uitkeringen, de PvdA zoekt de oplossing in de uitbreiding van de werkgelegenheid. Rijkere en gepensioneerde moeten volgens hun meebetalen aan de AOW. bos-belasting. Pagina 12 van 12