Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1, 2 en 3

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1, 2 en 3 Samenvatting door R woorden 15 december keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats HOOFDSTUK 1: Tijdbalk leren (blz. 10) Jagers en verzamelaars: (de levenswijze van jager-verzamelaars) Voedsel: jagen op beesten, vissen & rond de hutten spullen verzamelen Taken: man jaagt, vrouw zorgt voor kinderen en verzamelt rond de hutten Verblijfplaats: tent/ zwerven als normaden (tijdelijke verblijfplaats) Voorraad: klein, onhandig om te vervoeren Werktuigen: simpel/ gemaakt door gebruiker. Vuursteen messen, pijlpunten. botten bijlen Organisatie: kleine groepen, man. 1 leider Bezit: weinig Geen eten tenten afslaan en ergens anders heen Ontstaan van de landbouw: (het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen) Landbouwrevolutie= grote verandering waarbij mensen overgaan van jager-verzamelaar samenleving naar een landbouwsamenleving begon in Vruchtbare halvemaan (nijldal, israël, libanon, jordanië, Syrië en Irak) Voedsel: veehouden, vissen graan etc. verbouwen Taken: man hoed het vee en werkt op het land, vrouw blijft thuis bij de kinderen Verblijfplaats: huis op 1 plek. Voedsel wordt opgeslagen Voorraad: groot, bijvoorbeeld zaaigoed. Werktuigen: specialisatie is complexer Organisatie: grote groepen, er is gelaagdheid/ standverschil. Leiderschap is erfelijk Bezit: veel (standverschil) Akkerbouw = gejaagd voedsel, zelf zaden planten Veeteelt = landbouwers gingen runderen, geiten en schapen temmen De eerste steden: (het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen) Er ontstond landbouw boeren vestigden zich op geschikte plekken, en legden dijken Boeren produceerde te veel consumptie: - specialiseren in het maken van gereedschap, kleding of aardewerk - handeldrijven; ruilen met andere producten van mensen in andere dorpen Landbouwsamenleving sociale verschillen Pagina 1 van 5

2 Oudste steden in de wereld: Jericho & Catal Hüyük nu: dorpen, 2000 inwoners. Maar toen hadden dorpen 400 inwoners. Verdieping, het ontstaan van soorten: Charles Darwin ging naar Galápagos eilanden bestudeerde vogels en planten. Ontdekking: Grote verschillen tussen de vinken op de verschillende eilanden Harde noten en zaden: puntige, harde snavels Veel bessen: stompe en brede snavels Darwins theorie: nakomelingen verschillen altijd iets van hun ouders. Gunstige eigenschappen geven door aan nieuwe generatie, meer gunstige eigenschappen enz.. Nieuwe soort ontstaat! The survival of the fittest HOOFDSTUK 2: Tijdbalk leren (blz. 20) Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat (de ontwikkeling van het wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat) 1. Socrates: 469 tot 399 v.c. Griekse filosoof Gratis les Het enige dat ik weet is dat ik niets weet Doodstraf Woorden werden opgeschreven door Plato, belangrijkste leerling 2. Plato: 428 tot 354 v.c. Een eigen school de Academie de aarde is slechts een wereld van vluchtige schaduwen Ideale staat van Plato: geregeerd door filosofen 3. Aristoteles: 384 tot 344 v.c. Filosoof, leerling Plato Leraar van Alexander de Grote Stichtte het Lyceum Athene: Polis (stadstaat, stad + land) Eigen leger, eigen munten, eigen bestuur Verschillende regeringsvormen: - Monarchie: (monos = 1) alleenheerser aan de macht - Aristocratie: (aristos = beste) rijkste families aan de macht - Democratie: (demos=volk) volk aan de macht, ALLEEN mannen Sparta: - Vijand van Athene - Strak georganiseerde, militaire aristocratie - Filosofen: vonden democratie niks Pagina 2 van 5

3 Filosofen: vroegen zich veel dingen af. Hierdoor ontstond de wetenschap: biologie, astronomie, natuurkunde, wiskunde. Het Romeinse imperium (de groei van het Romeins imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde) Samenvatting Verzorgingsstaat voortgangstoets Par. 1: Arbeid: -Inspanning -Gebruik van capaciteiten -Behulp van gereedschappen -Binnen maatschappelijk geregelde behoefte -Doel: leveren van product of dienst Verschil werk en hobby = Economische nut Hobby werk : heel goed in zijn Verzorgingsstaat= overheid stelt zich verantwoordelijk voor het welzijn van de burgers. Piramide van Maslow (5 basisbehoeften bij werk) Lichamelijke behoeften (eten, drinken, onderdak) Behoefte aan veiligheid en zekerheid Sociale behoeften (ergens bijhoren) Behoefte aan erkenning en waardering Zelfrealisatie: iets zinvols presteren (Inkomen, Zekerheid, Sociale contacten, Erkenning, Waardering en Zelfrealisatie op blz 153 doorlezen!) Maatschappelijke positie ligt aan: Hoogte inkomen Hoeveelheid macht en verantwoordelijkheid Kennisniveau Speciale aanleg en ervaring Sociale ongelijkheid= welvaart + macht is niet gelijk verdeeld over mensen Arbeidsethos= de betekenis die we aan werk geven, hoe belangrijk het voor je is. Arbeid sociaal grondrecht Par. 2: Werk: leuk of niet? Arbeidsinhoud (leuk? Uitdagend? Afwisselend?) Arbeidsomstandigheden (werkplek, veilig, gezond) Arbeidsvoorwaarden (werktijden + salaris) Arbeidsverhoudingen (werkgevers + werknemers) Arbowet= arbeidsomstandighedenwet Veiligheid (lawaai; beschermkappen) Gezondheid (bijv: verbod op werken met gevaarlijke stoffen) Pagina 3 van 5

4 Welzijn (niet zinloos of geestdodend) Inspectiedienst SZW controleert dit Arbeidsovereenkomst=de baan kan alleen beëindigd worden als beide partijen dit willen (werknemers + werkgevers) Ontslag op staande voet = alleen als werknemer algemene regels overtreedt. Werknemers Vakcentrale: vakbond onderwijs, zorg, bouw enz. (elke sector een eigen vakcentrale) Werkgeversorganisatie MKB midden klein bedrijf <50 werknemers Sociale Partners werknemers werkgevers Veel geld verdienen Lage loonkosten weinig werkuren Veel werkuren Gezond bedrijf Gezond bedrijf Prettige werksfeer Prettige werksfeer Overleg werknemers & werkgevers - Individueel niveau vrij vragen - Bedrijfsniveau voortgangsoverleg, beleid/plannen, binnen het bedrijf - Bedrijfstakniveau CAO: collectieve arbeidsovereenkomst - Landelijk niveau SER: sociaal economische raad SER: 11 werknemers, 11 werkgevers Werkgevers: - MKB: midden- en klein bedrijf - VNO-NCW: grote bedrijven - LTO: agrarische sector Werknemers: - FNV: Federatie Nederlandse vakbonden - CNV: Christelijk Nederlandse vakbonden - MHP: Midden- en hoger personeel Par 3: Arbeidsmarkt= plaats waar de vraag naar arbeidskrachten en het aanbod van arbeidskrachten elkaar ontmoeten. alle personen tussen 15 en 65 jaar die beschikbaar zijn voor werk Werkgelegenheid = vraag naar arbeidskrachten - Vraag groter dan aanbod: mensen uit buitenland nodig - Aanbod gelijk aan vraag: volledige werkgelegenheid - Vraag groter dan aanbod: werkloosheid Officieel geregistreerde werkloze: Tussen de 15 en 65 jaar Minder dan 12 uur per week Actief op zoek naar baan van meer dan 20 uur per week Pagina 4 van 5

5 Ingeschreven staat bij het centrum voor werk en inkomen 4 soorten werkloosheid: Frictiewerkloosheid - Tijdelijk zonder werk Seizoenwerkloosheid - Bepaalde beroepen zijn seizoengebonden Conjuncturele werkloosheid - Wanneer het economisch slechter gaat, goederen en diensten zakken in - Minder arbeidskrachten nodig Hoogconjunctuur economie groeit Laagconjunctuur economie krimpt Structurele werkloosheid - Banen gaan voorgoed verloren Ontwikkelingen in arbeidsmarkt: Veel laaggeschoold werk is verdwenen Vraag naar geschoold personeel is gegroeid (vooral dienstensector) Samenstelling beroepsbevolking is veranderd Flexibilisering van arbeid is toegenomen (tijdelijk contract of je werkt thuis) Europeanisering in arbeidsmarkt Par 4: Liberalen eigen verantwoordelijkheid Sociaal democraten grote rol voor de overheid Christendemocraten tussenpositie Nederland was nachtwakersstaat (een staat waarin de overheid zich vooral beperkte tot het handhaven van de rechtsorde) In overgangsperiode: Christenen wilden de zwakkeren een betere bescherming bieden Sociaaldemocraten streefden naar een sterkere rechtspositie van arbeiders Liberalen waren voorstander van vermindering van de criminaliteit 1854: armenwet regelde eerste beperkte financiële overheidssteun 1874: kinderarbeid verboden 1895: veiligheidswet beschermde arbeiders tegen gevaren in bedrijf 1919: arbeidswet beperkte duur van arbeidsdag tot 8 uur 1939: kinderbijslag wet aangenomen Sinds 1960: Nederland is een verzorgingsstaat Politieke visies bij paragraaf 4 leren (aparte blad)!! Pagina 5 van 5