ECONOMIE. Begrippenlijst H4 VMBO-T2. PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw. Bewerkt door D.R. Hendriks. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn

Transcriptie

1 ECONOMIE VMBO-T2 Begrippenlijst H4 PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw Bewerkt door D.R. Hendriks Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn Versie

2 Begrippenlijst H4 Economie VMBO T2 Hoofdstuk 4 Waarom werken? Paragraaf 4.1 Waarom werk je? Deeltijdbaan (parttimebaan) Een baan waarbij je minder dan het volledige aantal uren per week werkt. Voltijdbaan (fulltimebaan) Een baan waarbij je het volledige aantal uren werkt. (tussen de 36 en 40 uur per week). Onbetaalde arbeid Werk waarvoor je geen loon krijgt (huishouden, vrijwilligerswerk). Geestelijke arbeid Denkwerk. Lichamelijke arbeid Werken met de handen. Redenen om te werken - je verdient loon - is nuttig voor de samenleving - geeft regelmaat in je leven - je komt in contact met andere mensen - je kunt jezelf ontwikkelen - het geeft je een gevoel van eigenwaarde Taakverdeling De eigen werkzaamheden die iemand heeft. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn. VMBO-T2 Pincode Begrippenlijst H4 - Bewerkt door D.R. Hendriks 2

3 Paragraaf 4.2 Wat kun je doen? Begrippenlijst H4 Economie VMBO T2 Werkgever Iemand die één of meer personen in dienst heeft. Werknemer Iemand die in dienst van een werkgever/baas werk doet. Arbeidsomstandighedenwet (ARBOwet) Alles wat te maken heeft met de veiligheid, de gezondheid en het welzijn (tevredenheid) van de werknemer op de werkplek. Arbeidstijdenwet Welke arbeidstijden zijn toegestaan: hoe lang mag je werken, wanneer heb je pauze. - kinderarbeid is verboden - als je 13 jaar bent mag je alleen klusjes in de buurt doen tegen betaling - vanaf je 13 e mag je hulparbeid verrichten in de winkel of op de boerderij van je ouders - vanaf je 14 e mag je stage lopen - vanaf je 15 e mag je zelfstandig werk doen (zoals kranten bezorgen), MAAR op schooldagen niet meer dan twee uur, òf alleen op zaterdag òf alleen op zondag werken vakantiewerk niet langer dan 6 weken - vanaf je 16 e jaar is er geen sprake van kinderarbeid Organogram of organisatieschema Schema waarin je kunt zien hoe de taken verdeeld zijn. Leidinggevende functie Ervoor zorgen hoe bepaalde werkzaamheden uitgevoerd moeten worden. (Opdrachten geven aan de medewerkers/uitvoerenden). Uitvoerende functie De opgedragen taak verrichten. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn. VMBO-T2 Pincode Begrippenlijst H4 - Bewerkt door D.R. Hendriks 3

4 Paragraaf 4.3 Wat moet je doen? Begrippenlijst H4 Economie VMBO T2 Arbeidsovereenkomst Een afspraak tussen werknemer en werkgever. De werknemer verricht arbeid en de werkgever betaalt loon of salaris. Collectieve ArbeidsOvereenkomst (CAO) Een overeenkomst tussen werkgevers en werknemers over de arbeidsvoorwaarden.(bijvoorbeeld loon, werktijden, vakanties, proeftijd, opzegtermijn). Alle bedrijven die onder een CAO vallen, moeten zich houden aan de regels van die CAO. Vaste dienst Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Tijdelijke dienst Arbeidsovereenkomst voor een bepaalde tijd. Opzegtermijn Periode waarin je nog moet werken nadat je hebt opgezegd of nadat je ontslag gekregen hebt. Proeftijd Afgesproken periode waarin je een arbeidsovereenkomst kunt opzeggen zonder opzegtermijn of ontslagvergunning (maximaal 2 maanden). Oproepbasis Je komt alleen werken als je door de werkgever wordt opgeroepen. Flexibel werken De werkgever kan werknemers laten werken op het moment dat ze nodig zijn. Rechten van de werknemer Recht op loon, vrije dagen, een veilige en gezonde werkomgeving, rusttijden. Plichten van de werknemer Het werk op een goede manier uitvoeren. Rechten van de werkgever Werknemer moet werk goed en op de afgesproken tijd verrichten. Plichten van de werkgever Loon op tijd betalen en zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving en rusttijden. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn. VMBO-T2 Pincode Begrippenlijst H4 - Bewerkt door D.R. Hendriks 4

5 Vakbonden Vertegenwoordigers van werknemers. Werkgeversorganisaties Vertegenwoordigers van de werkgevers. Begrippenlijst H4 Economie VMBO T2 Bedrijfstak Een verzameling bedrijven met dezelfde activiteit (supermarkten, horeca bedrijven,bouw, metaalindustrie). Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn. VMBO-T2 Pincode Begrippenlijst H4 - Bewerkt door D.R. Hendriks 5

6 Begrippenlijst H4 Economie VMBO T2 Paragraaf 4.4 Wat hou je eraan over? Brutoloon Het loon zonder inhoudingen voor loonbelasting en premies voor werknemersverzekeringen en (sociale)volksverzekeringen. Nettoloon Het loon na inhoudingen van de loonbelasting en premies voor sociale en werknemersverzekeringen. (Dit bedrag krijgt de werknemer op zijn bankrekening). Loonbelasting Belasting die door de werkgever ingehouden wordt op loon of salaris. Deze belasting wordt door de werkgever afgedragen aan de belastingdienst. Sociale zekerheid Een bedrag of uitkering van de overheid voor het levensonderhoud als je buiten je schuld niet kunt werken (je moet 18 of ouder zijn). Werknemersverzekering Verplichte verzekering voor werknemers waarvoor de premies betaald worden van het loon. Ook de werkgever moet betalen. Bijvoorbeeld ZiekteWet (ZW); WerkloosheidsWet (WW); Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) WIA Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen: voor mensen die langdurig door ziekte of arbeidsongeschiktheid niet kunnen werken. Volksverzekering Algemene verzekering voor iedereen in Nederland. Bijvoorbeeld Algemene OuderdomsWet (AOW); Wet Werk en Bijstand ( WWB); Wet Investeren in Jongeren (Wij). AOW Voor mensen boven de 65 jaar. Deze leeftijdsgrens wordt steeds hoger. WWB Minimale uitkering, net voldoende voor het noodzakelijke levensonderhoud, voor mensen ouder dan 27, die ondanks inspanning niet aan werk kunnen komen. WIJ Wet Investeren in Jongeren: Gemeenten moeten jongeren aan een baan en/of opleiding helpen. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn. VMBO-T2 Pincode Begrippenlijst H4 - Bewerkt door D.R. Hendriks 6

7 Begrippenlijst H4 Economie VMBO T2 Ontslagvergunning Toestemming die de werkgever nodig heeft van het UWV WERKbedrijf om een werknemer te kunnen ontslaan. UWV Werkbedrijf Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV). Het registreert werkzoekenden, helpt mensen bij het vinden van een baan. Als dat niet lukt kun je bij het UWVWERKbedrijf een uitkering aanvragen. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn. VMBO-T2 Pincode Begrippenlijst H4 - Bewerkt door D.R. Hendriks 7

8 Begrippenlijst H4 Economie VMBO T2 Paragraaf 4.5 Verdieping: Vast of tijdelijk? Uitzendbureaus Commerciële bureaus die met bemiddelaars (intercedenten) bemiddelen tussen bedrijven die (tijdelijk) krachten nodig hebben en mensen die (tijdelijk) werk zoeken. Voordelen van uitzendkracht voor bedrijf - uitzendkracht is niet in dienst - alleen betaling aan uitzendbureau per gewerkt uur - niet zelf zoeken naar arbeidskracht - geen ontslagvergunning nodig Voordelen van uitzendkracht voor uitzendkracht - alleen werken als je daar zin in hebt - wisselende werkomgeving - CAO voor uitzendkrachten Samenvatting Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn. VMBO-T2 Pincode Begrippenlijst H4 - Bewerkt door D.R. Hendriks 8