2.1 De keuze tussen werk en vrije tijd

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "2.1 De keuze tussen werk en vrije tijd"

Transcriptie

1 2.1 De keuze tussen werk en vrije tijd Mensen moeten steeds de keuze maken tussen werken en vrije tijd: 1. Werken * Je ontvangt loon in ruil voor je arbeid; * Langer werken geeft meer loon (en dus kun je meer goederen en diensten kopen); * Langer werken geeft minder vrije tijd; 2. Vrije tijd * Welvaart hangt niet alleen af van het geld dat je verdient met werken; Opofferingskosten: Als je er voor kiest om één uur minder te werken, offer je hiervoor één uur inkomen op. Als je er voor kiest om één uur meer te werken, offer je hiervoor één uur vrije tijd op. 1

2 2.1 De keuze tussen werk en vrije tijd Het loon per uur dat iemand kan verdienen, gaat stijgen: 1) Het wordt aantrekkelijker om te gaan werken of langer te werken. Mensen zullen dus eerder vrije tijd in gewerkte tijd om zetten. De opofferingskosten van vrije tijd zullen nu gaan stijgen. Als je één uur niet werkt, zul je door het hogere uurloon een groter bedrag mislopen. Doordat de lonen stijgen gaan de bestedingen toenemen. De conjunctuur verbetert hierdoor en dit betekent dat bedrijven meer personeel nodig hebben. De vraag naar arbeid neemt toe. Hierdoor wordt werken voor niet-werkenden aantrekkelijker. Doordat de kans op een baan toeneemt gaan deze mensen zich nu ook op de arbeidsmarkt aanbieden. Het aanbod van arbeid neemt toe. (aanzuigeffect) 2

3 2.1 De keuze tussen werk en vrije tijd Het loon per uur dat iemand kan verdienen, gaat stijgen: In een neergaande conjunctuur gebeurt het omgekeerde. Productie neemt af, bedrijven hebben minder personeel nodig, de lonen gaan omlaag, werkzoekenden hebben meer moeite om een baan te vinden. Jongeren geven er de voorkeur aan om langer te blijven studeren. Oudere werklozen trekken zich eerder terug van de arbeidsmarkt. (ontmoedigingseffect) Bij (1) is er een positief verband tussen het aanbod van arbeid en de hoogte van het loon. Een hoger loon betekent meer aanbod van arbeid. 2) Doordat het loon per uur hoger is, hoef je minder uren te werken om een bepaald inkomen te verdienen. Op deze manier kun je dus meer vrije tijd krijgen. Bij (2) is er een negatief verband tussen het aanbod van arbeid en de hoogte van het loon. Een hoger loon betekent minder aanbod van arbeid. Per saldo blijkt in de praktijk dat bij een hoger loon, het aanbod van arbeid toeneemt. Het effect van (1) is dus sterker dan het effect van (2). 3

4 2.2 Nederland deeltijdkampioen Voorbeeld 1: In een bedrijf werken 350 personen. De totale werkgelegenheid is 250 arbeidsjaren. Deeltijdfactor = 250 0, In dit bedrijf werkt een werknemer dus gemiddeld 71% van de tijd, die er staat voor een volledige baan. P/a ratio = Werkgelegenheid in personen Werkgelegenheid in arbeidsjaren , 250 In dit bedrijf wordt een volledige baan door 1,4 werknemers vervuld. 4

5 2.2 Nederland deeltijdkampioen Voorbeeld 2: Bij de concurrent van dit bedrijf werken 300 voltijds medewerkers en 100 deeltijd medewerkers. De gemiddelde deeltijdfactor van de deeltijdwerkers is 0,75. Bereken de p/a ratio van dit bedrijf. De werkgelegenheid in personen = = 400 De werkgelegenheid in arbeidsjaren = * 0,75 = = 375 P/a ratio = Werkgelegenheid in personen Werkgelegenheid in arbeidsjaren 400 1, Door te werken in deeltijd kunnen jonge mensen makkelijker werk en de zorg voor kinderen combineren. Mensen blijven daardoor toch (gedeeltelijk) op de arbeidsmarkt actief. Als veel mensen in deeltijd werken, zijn er in een bedrijf dus relatief veel mensen nodig om het werk te doen. 5

6 2.2 Nederland deeltijdkampioen In Nederland wordt t.o.v. andere landen veel in deeltijd gewerkt: 1) In Nederland zijn meer mogelijkheden om in deeltijd te werken; 2) Nederlandse werknemers vinden meer vrije tijd belangrijker dan werknemers uit andere landen; 3) Nederlandse ouders verdelen de zorgtaken meer, zodat niet één van de partners volledig moet stoppen met werken. 6

7 2.2 Nederland deeltijdkampioen Uit het plaatje hiernaast volgt dat in de Europese Unie 30% van de vrouwen in deeltijd werkt en ongeveer 7% van de mannen. In Nederland werkt 76% van de vrouwen in deeltijd en 22% van de mannen. 7

8 2.2 De arbeidsparticipatie Potentiële beroepsbevolking (Beroepsgerichte bevolking): Alle mensen tussen de 15 en de AOW leeftijd. De potentiële beroepsbevolking bestaat uit: 1) Beroepsbevolking: Alle mensen van 15 jaar tot de AOW leeftijd, werkend of werkloos, die zich voor minstens 12 uur aanbieden op de arbeidsmarkt en direct beschikbaar zijn. De beroepsbevolking bestaat uit de werkloze beroepsbevolking en de werkzame beroepsbevolking. De werkzame beroepsbevolking bestaat uit werknemers en zelfstandigen. 2) Niet-beroepsbevolking: Alle mensen van 15 jaar tot de AOW leeftijd, die niet werken en niet op zoek zijn naar werk. (huismannen, huisvrouwen, studenten, arbeidsongeschikten en voltijds scholieren). 8

9 2.2 De arbeidsparticipatie De arbeidsparticipatie is de mate waarop mensen zich aanbieden op de arbeidsmarkt. Netto participatiegraad = Bruto participatiegraad = werkzame beroepsbevolking x % potentiële beroepsbevolking 100 beroepsbevolking x % potentiële beroepsbevolking 100 De potentiële beroepsbevolking zijn alle personen tussen de 15 en 65 jaar. Bij de netto participatiegraad worden de werklozen niet meegerekend. Bij de bruto participatiegraad worden de werklozen wel meegerekend. 9

10 2.2 De arbeidsparticipatie A) stromen de arbeidsmarkt op en vinden werk. B) stromen de arbeidsmarkt op en vinden geen werk. C) worden werkeloos. D) werklozen vinden werk. E) mensen die werken verlaten de arbeidsmarkt F) werklozen verlaten de arbeidsmarkt. 10

11 2.2 De arbeidsparticipatie Het aanbod van werk (de omvang van de beroepsbevolking) wordt door een aantal factoren bepaald: 1) Demografische ontwikkelingen: Een toename van de bevolking (meer geboorten dan overlijdenen) zorgt voor een toename van de beroepsbevolking. In landen waar er sprake is van een afname van de bevolking (b.v. Oost-Europa), zal de beroepsbevolking dalen. 2) Conjuncturele ontwikkelingen: Als het economisch goed gaat (hoogconjunctuur), hebben werkgevers veel werknemers nodig (veel vraag naar arbeid). Mensen die tot dan toe weinig kans hebben gehad op de arbeidsmarkt, gaan zich dan ook aanbieden en/of vinden werk. (aanzuigeffect) Wanneer het economisch slechter gaat, gebeurd het tegenovergestelde. Bepaalde mensen gaan niet meer zoeken of jongeren gaan toch nog maar verder studeren. (ontmoedigingseffect) 11

12 2.2 De arbeidsparticipatie Het aanbod van werk (de omvang van de beroepsbevolking) wordt door een aantal factoren bepaald: 3) Maatschappelijke ontwikkelingen: * Meer arbeidsdeelname van vrouwen. Tot 1958 werden onderwijzeressen en ambtenaressen verplicht ontslagen als ze trouwen. Pas in 1976 kwam er een wet die ontslag op grond van huwelijk en zwangerschap verbood. Nu stimuleert de overheid arbeidsdeelname van vrouwen door bv. het gedeeltelijk vergoeden van kinderopvang. Video De man de baas ( * Mensen werken langer door. Regelingen voor vervroegd pensioen worden afgeschaft, de AOW-leeftijd gaat omhoog naar 67 en werkgevers worden gestimuleerd om oudere werknemers in dienst te houden. 4) Arbeidsmigranten: Vooral in de bouw en de landbouw werken veel mensen uit Midden- en Oost- Europa. Al deze factoren gezamenlijk bepalen de omvang van de beroepsbevolking. 12

13 2.2 De arbeidsparticipatie Deze grafiek geeft het verloop van de participatiegraad voor mensen van jaar oud respectievelijk mensen van jaar oud. In de periode zie je de participatiegraad van mensen tussen de 55 en 64 jaar afnemen. In deze periode was er sprake van een grote werkeloosheid. Er zijn toen allerlei regelingen ingevoerd waardoor mensen vervroegd met pensioen konden. Hier werd gebruik van gemaakt, waardoor jonge mensen aan de slag konden. Deze regelingen zijn inmiddels afgeschaft omdat men ook de arbeidsparticipatie van oudere mensen wil gaan verhogen. 13

14 2.2 De arbeidsparticipatie Maatregelen om arbeidsparticipatie te verhogen: Belastingvoordeel aan werknemers die zich laten omscholen of langer doorwerken; Het in stappen verhogen van de pensioenleeftijd van 65 naar 67 jaar; Introduceren van voor- en naschoolse voorzieningen (brede scholen); Betere afstemming van schooltijden op de werktijd van mensen; Stimuleren dat mensen, die geen werk hebben weer aan het werk gaan door bv. de duur van werkeloosheidsuitkeringen te verlagen. 14

15 2.2 De arbeidsparticipatie De arbeidsparticipatie verschilt binnen een land. 15

16 2.2 De arbeidsparticipatie De arbeidsparticipatie verschilt binnen Europa. Dit is de arbeidsparticipatie van 15 tot 65 jarigen in de Europese Unie in

17 2.3 Arbeidsmigratie In de jaren zestig van de vorige eeuw zijn veel mensen uit Italië, Spanje, Marokko en Turkije naar Nederland gekomen om hier te werken. Er was in Nederland toen een krappe arbeidsmarkt en de lonen lagen hier hoger dan in Zuid-Europa. Velen gingen werken in de mijnen, textielindustrie en scheepsbouw. In de jaren 70 zijn deze bedrijfstakken uit Nederland verdwenen. Een deel van de gastarbeiders ging terug en de rest bleef in Nederland. Ze waren vaak laag opgeleid en werkloos. Tegenwoordig laat Nederland vooral hoogopgeleide immigranten binnen. Binnen de Europese Unie geldt er vrij verkeer van goederen, kapitaal en personen. Mensen uit Midden- en Oost-Europa kunnen dus naar Nederland komen en hier gaan werken. Deze mensen doen nu vaak laaggeschoold werk dat de Nederlanders niet willen doen. Ook werken ze vaak tegen een lager loon dat Nederlandse werknemers. Youtube Oost-Europese bedrijven ontnemen toekomst Belgische transporteurs ( 17

18 2.4 De overheid en participatie Youtube video over Eurocrisis: ( Door de kredietcrisis worden er door banken minder leningen verstrekt, de mensen gaan meer sparen, de uitgaven van mensen gaan dalen, hierdoor wordt er minder geproduceerd en is er dus minder werk om te doen. Door de kredietcrisis is het aantal mensen zonder werk (werkelozen) de afgelopen jaren flink gestegen: 18

19 2.4 De overheid en participatie Doordat bedrijven minder werk hebben, zoeken ze dus ook minder werknemers. Het aantal vacatures is de laatste jaren dus gedaald. De vraag naar arbeid is dus afgenomen. 19

20 2.4 De overheid en participatie Bedrijven nemen door de kredietcrisis minder makkelijk mensen aan. Wanneer ze mensen aannemen, geven ze deze meestal geen vast contract, maar een tijdelijk contract. Ook worden mensen vaak ingehuurd via een uitzendbureau. Hierdoor kan een bedrijf weer snel van deze mensen af, als er niet voldoende werk is. Als starter op de arbeidsmarkt is het nu dus moeilijk om een vast contract te krijgen. Er is nu een ruime arbeidsmarkt (weinig vacatures t.o.v. veel werkzoekenden). 20

21 2.4 De overheid en participatie Door de vergrijzing (een steeds groter percentage van de bevolking is ouder dan 65 jaar) zal de beroepsbevolking (het aanbod van arbeid) de komende jaren gaan dalen. 21

22 2.4 De overheid en participatie Voorbeeld: Door de economische crisis neemt de vraag naar (vracht)auto s af; Fabrikanten zoals DAF en Nedcar krijgen dus minder opdrachten; Als er minder (vracht)auto s geproduceerd worden, zijn er minder onderdelen voor (vracht)auto s nodig; Deze onderdelen worden door andere bedrijven (toeleveranciers) gemaakt; Ook andere bedrijven die aan DAF en Nedcar leveren (cateraars, schoonmakers) zullen minder opdrachten krijgen; Door een afname van de vraag naar (vracht)auto s verdwijnen er dus niet alleen bij DAF en Nedcar banen, maar ook bij toeleveranciers; Om te voorkomen dat DAF en Nedcar mensen moeten ontslaan, die ze later weer nodig hebben, hebben ze in het begin van de kredietcrisis mensen de deeltijd-ww ingestuurd; Deze mensen blijven dan enkele dagen per week in dienst. De rest van de week zitten ze in de WW en worden bijgeschoold. Wanneer het weer beter gaat, kunnen de mensen weer volledig aan het werk. 22

23 2.4 De overheid en participatie Demografische ontwikkelingen laten zien dat de omvang van de potentiële beroepsbevolking gaat dalen. Dit gaat de betaalbaarheid van voorzieningen onder druk zetten. De overheid heeft daarom de AOW-leeftijd verhoogd en andere maatregelen genomen om de uitstroom uit de arbeidsmarkt te beperken. Door de economische crisis loopt de werkloosheid ondanks deze maatregelen toch op. Daarnaast heeft de overheid ook te maken met oplopende tekorten op de begroting. Door de economische crisis zijn de uitgaven van de overheid toegenomen en de inkomsten afgenomen. De overheid heeft geld moeten lenen waardoor de staatsschuld is toegenomen. Op dit moment geeft de overheid de voorkeur aan het terugdringen van de tekorten op de begroting. 23

24 2.4 De overheid en participatie Actieven = de mensen die werken van 15 jaar en ouder omgerekend naar volledige banen (arbeidsjaren) Inactieven = de mensen die een uitkering krijgen van 15 jaar en ouder omgerekend naar volledige uitkeringen i/a-ratio = inactieven ontvangers uit keringen x100 x100 actieven betalers sociale premie Een hoge i/a-ratio betekent dat er veel inactieven zijn t.o.v. actieven. Een lage i/a-ratio betekent dat er veel actieven zijn t.o.v. inactieven. Een lage i/a-ratio betekent dat minder premies voor uitkeringen en belastingen betaald hoeven te worden. In tijden van economische crisis komt de betaalbaarheid van uitkeringen onder druk te staan. 24

25 2.4 De overheid en participatie De AOW wordt betaald uit de premies van de mensen die nog geen 65 jaar oud zijn. Door de vergrijzing wordt de AOW steeds moeilijker betaalbaar. De AOW wordt betaald via een omslagstelsel. De werkenden van een bepaald jaar betalen, de AOW-uitkeringen van dat jaar. Er wordt echter steeds meer belastinggeld gebruikt om de AOW-uitkeringen te kunnen blijven betalen. Er is dus niet meer volledig sprake van een omslagstelsel omdat anders de premies die mensen onder de 65 jaar een veel te hoge premie zouden moeten gaan betalen. Uitkeringen blijven betaalbaar door: - Voorkomen dat mensen in een uitkering terecht komen; - Mensen met een uitkering snel weer aan het werk helpen; - Beperken van de duur en hoogte van een uitkering; - De arbeidsparticipatie laten toenemen zodat er meer actieven komen; - Het laten stijgen van de AOW-leeftijd; - Een hogere arbeidsproductiviteit (zorgt voor meer inkomen per gewerkt uur en dus meer afgedragen premies en belastingen). 25

Samenvatting Economie Werk hoofstuk 1 t/m 3

Samenvatting Economie Werk hoofstuk 1 t/m 3 Samenvatting Economie Werk hoofstuk 1 t/m 3 Samenvatting door H. 1812 woorden 16 juni 2013 6 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Economie samenvatting Werk hoofdstuk 1, 2 en 3 Hoofdstuk 1. Werken

Nadere informatie

Werken of vrije tijd?

Werken of vrije tijd? Samenvatting door Sophie 612 woorden 28 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO H1 Werken of vrije tijd? Je moet keuzes maken tussen vrije tijd en werken/ geld verdienen. Veel mensen werken

Nadere informatie

5.1 Wie is er werkloos?

5.1 Wie is er werkloos? 5.1 Wie is er werkloos? Volgens het CBS behoren mensen tot de werkloze beroepsbevolking als ze een leeftijd hebben van 15 tot en met 64 jaar, minder dan 12 uur werken, actief op zoek zijn naar betaald

Nadere informatie

1)Waaruit bestaat de vraag op de Werkenden en arbeidsmarkt? (openstaande)vacatures. 2)Noem een ander woord voor Werkenden werkgelegenheid.

1)Waaruit bestaat de vraag op de Werkenden en arbeidsmarkt? (openstaande)vacatures. 2)Noem een ander woord voor Werkenden werkgelegenheid. 1 1)Waaruit bestaat de vraag op de arbeidsmarkt? 2)Noem een ander woord voor werkgelegenheid. 3)Wie vragen arbeid? 4)Met welk woord wordt het aanbod van arbeid ook aangeduid? 5)Geef de omschrijving van

Nadere informatie

5.2 Wie is er werkloos?

5.2 Wie is er werkloos? 5.2 Wie is er werkloos? Volgens het CBS behoren mensen tot de werkloze beroepsbevolking als ze een leeftijd hebben van 15 tot en met 64 jaar, minder dan 12 uur werken, actief op zoek zijn naar betaald

Nadere informatie

UIT de arbeidsmarkt

UIT de arbeidsmarkt Verandering van de werkloosheid. Vraag en aanbod op de arbeidsmarkt zijn onderhevig aan continue veranderingen. Als gevolg daarvan verandert de omvang van de werkloosheid in een land ook continue. Werkloosheid

Nadere informatie

H2. indeling van de bevolking

H2. indeling van de bevolking H2. indeling van de bevolking Ieder land wordt bevolkt. Maar niet de hele bevolking werkt. Niet iedereen wil werken, en niet iedereen kan werken. Denk aan huisvrouwen of huismannen die bewust niet werken

Nadere informatie

6,9. Samenvatting door Larissa 659 woorden 18 januari keer beoordeeld. Samenvatting Economie Werk & Inkomen H1. Actieven en inactieven:

6,9. Samenvatting door Larissa 659 woorden 18 januari keer beoordeeld. Samenvatting Economie Werk & Inkomen H1. Actieven en inactieven: Samenvatting door Larissa 659 woorden 18 januari 2016 6,9 10 keer beoordeeld Vak Methode Economie Index Samenvatting Economie Werk & Inkomen H1 Actieven en inactieven: Actieven; mensen die betaald werk

Nadere informatie

Startkwalificatie Het minimale onderwijsniveau dat volgens de overheid nodig is om en baan te vinden. Het gaat dan om een diploma, havo, vwo of mbo.

Startkwalificatie Het minimale onderwijsniveau dat volgens de overheid nodig is om en baan te vinden. Het gaat dan om een diploma, havo, vwo of mbo. Samenvatting door D. 1363 woorden 7 februari 2016 0 keer beoordeeld Vak Economie Paragraaf 1; De werknemer Startkwalificatie Het minimale onderwijsniveau dat volgens de overheid nodig is om en baan te

Nadere informatie

1)Waaruit bestaat de vraag op de Werkenden en (openstaande)vacatures. arbeidsmarkt? Werkenden 2)Noem een ander woord voor

1)Waaruit bestaat de vraag op de Werkenden en (openstaande)vacatures. arbeidsmarkt? Werkenden 2)Noem een ander woord voor 1)Waaruit bestaat de vraag op de arbeidsmarkt? 2)Noem een ander woord voor werkgelegenheid. 3)Wat houdt het arbeidsvolume in? 4)Met welk woord wordt het aanbod van arbeid ook aangeduid? 5)Geef de omschrijving

Nadere informatie

Kwartaaloverzicht arbeidsmarkt 2005/2

Kwartaaloverzicht arbeidsmarkt 2005/2 Hans Langenberg In het tweede kwartaal van 2005 vond voor het eerst in twee jaar geen verdere daling plaats van het aantal banen. Ook is de werkloosheid gestabiliseerd. Wel was er een stagnatie in de toename

Nadere informatie

Samenvatting Economie Lesbrief werk H1 t/m 6

Samenvatting Economie Lesbrief werk H1 t/m 6 Samenvatting Economie Lesbrief werk H1 t/m 6 Samenvatting door een scholier 1767 woorden 28 juni 2011 6,4 212 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Economie lesbrief Werk hoofdstuk 1 t/m 6. Hoofdstuk

Nadere informatie

Wat kun je verwachten?

Wat kun je verwachten? Economie V5 Economie 2 3 Wat kun je verwachten? Urenverdeling V5: 3 uur per week V6: 3 uur per week Overhoringen Minimaal 2 overhoringen per periode (weging varieert) Weging Proefwerk: 3-4x (in april:

Nadere informatie

Samenvatting door een scholier 1905 woorden 16 maart keer beoordeeld. Economie Hoofdstuk 4

Samenvatting door een scholier 1905 woorden 16 maart keer beoordeeld. Economie Hoofdstuk 4 Samenvatting door een scholier 1905 woorden 16 maart 2011 0 keer beoordeeld Vak Methode Economie In balans Economie Hoofdstuk 4 4.1 Het aanbod van arbeid Het aanbod van arbeid is gelijk aan de omvang van

Nadere informatie

Beroepsbevolking 2005

Beroepsbevolking 2005 Beroepsbevolking 2005 De veroudering van de beroepsbevolking is duidelijk zichtbaar in de veranderende leeftijdspiramide van de werkzame beroepsbevolking (figuur 1). In 1975 behoorde het grootste deel

Nadere informatie

3.2 De omvang van de werkgelegenheid

3.2 De omvang van de werkgelegenheid 3.2 De omvang van de werkgelegenheid Particuliere bedrijven en overheidsbedrijven nemen mensen in dienst. Collectieve sector = Semicollectieve sector = De overheden op landelijk, provinciaal en lokaal

Nadere informatie

Eindexamen vwo economie 2014-I

Eindexamen vwo economie 2014-I Opgave 1 1 maximumscore 2 De kredietcrisis in de VS leidt ertoe dat Nederlandse banken verlies lijden op hun beleggingen in de VS en daardoor minder makkelijk krediet verstrekken aan bedrijven. Hierdoor

Nadere informatie

CBS: Lichte toename werkenden, minder werklozen

CBS: Lichte toename werkenden, minder werklozen CBS: Lichte toename werkenden, minder werklozen Het aantal mensen met werk is in de periode februari-april met gemiddeld 2 duizend per maand toegenomen. Vooral jongeren en 45-plussers gingen aan de slag.

Nadere informatie

Samenvatting Werk & Werkloosheid

Samenvatting Werk & Werkloosheid Samenvatting door Guusje 1600 woorden 13 januari 2018 7,6 15 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Samenvatting Werk & Werkloosheid H1 De welvaart wordt bepaald door hoe goed je behoeften met de beschikbare

Nadere informatie

Jong en oud op de arbeidsmarkt,

Jong en oud op de arbeidsmarkt, Jong en oud op de arbeidsmarkt, 2007-2011 Gerda Gringhuis en Ben Dankmeyer 1. Inleiding De gemiddelde leeftijd van de bevolking neemt toe. De vergrijzing zorg er voor dat meer mensen aanspraak maken op

Nadere informatie

7.2 Terugblik. Een slechte gezondheidszorg in de negentiende eeuw zorgde voor een hoge kindersterfte. Willem-Jan van der Zanden

7.2 Terugblik. Een slechte gezondheidszorg in de negentiende eeuw zorgde voor een hoge kindersterfte. Willem-Jan van der Zanden Een slechte gezondheidszorg in de negentiende eeuw zorgde voor een hoge kindersterfte. 1 Er was onvoldoende voeding, de arbeidsomstandigheden waren slecht, verzekeren tegen ziektekosten was nauwelijks

Nadere informatie

1 Inleiding. Wanneer ga jij met pensioen Versie: 4 17-07-2015 Pagina: 3 van 7

1 Inleiding. Wanneer ga jij met pensioen Versie: 4 17-07-2015 Pagina: 3 van 7 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 AOW-gerechtigde leeftijd... 4 2.1 Algemeen... 4 2.2 Verhoging van 65 naar 67... 4 2.3 Verdere verhoging op basis van de levensverwachting... 4 3 Pensioenleeftijd... 6 3.1

Nadere informatie

Economie Pincode klas 4 vmbo-gt 6 e editie Samenvatting Hoofdstuk 4: Aan het werk! Exameneenheid: Arbeid en productie

Economie Pincode klas 4 vmbo-gt 6 e editie Samenvatting Hoofdstuk 4: Aan het werk! Exameneenheid: Arbeid en productie 4.1 Werk je voor loon of voor winst? Werknemer Werkgever zzp = je werkt in loondienst in opdracht van een werkgever en je ontvangt loon = je werkt als zelfstandige met werknemers in dienst en de nettowinst

Nadere informatie

CBS: Meer mensen aan het werk, vooral jongeren

CBS: Meer mensen aan het werk, vooral jongeren CBS: Meer mensen aan het werk, vooral jongeren Het aantal mensen met een baan is de afgelopen drie maanden met gemiddeld 6 duizend per maand toegenomen. Vooral jongeren hadden vaker werk. De beroepsbevolking

Nadere informatie

arbeidsparticipatiegraad: de participatiegraad geeft aan welk percentage van de potentiële beroepsbevolking deelneemt aan het

arbeidsparticipatiegraad: de participatiegraad geeft aan welk percentage van de potentiële beroepsbevolking deelneemt aan het Samenvatting door C. 2040 woorden 29 mei 2016 4 6 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Samenvatting Economie Arbeidsmarkt H.1 Een verkenning van de arbeidsmarkt Op de arbeidsmarkt ontmoeten vraag

Nadere informatie

Indexcijfer productie= indexcijfer werkgelegenheid x indexcijfer arbeidsproductiviteit 100

Indexcijfer productie= indexcijfer werkgelegenheid x indexcijfer arbeidsproductiviteit 100 Samenvatting door een scholier 1391 woorden 3 juni 2005 7 34 keer beoordeeld Vak Economie Economie de arbeidsmarkt hoofdstuk 4 en 5 Hoofdstuk 4 4.1 Werkgelegenheid in Nederland Alleen een opdracht 4.2

Nadere informatie

Wanneer ga jij met pensioen?

Wanneer ga jij met pensioen? Wanneer ga jij met pensioen? Inhoudsopgave Inleiding... 3 1 AOW-gerechtigde leeftijd... 4 1.1 Algemeen... 4 1.2 Verhoging van 65 naar 67... 4 1.3 Verdere verhoging op basis van de levensverwachting...

Nadere informatie

Arbeidsmarkt Vraag naar arbeid Werkgelegenheid Aanbod van arbeid: b Marktmechanisme Loonkosten per product

Arbeidsmarkt Vraag naar arbeid Werkgelegenheid Aanbod van arbeid: b Marktmechanisme Loonkosten per product Arbeidsmarkt Vraag naar arbeid = mensen Door werkgevers: bedrijven en overheid Werkgelegenheid Hoe lager het loon, hoe groter de vraag naar arbeid Aanbod van arbeid: beroepsbevolking (iedereen tussen de

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 710 Vragen van het lid

Nadere informatie

Kortetermijnontwikkeling

Kortetermijnontwikkeling Artikel, donderdag 22 september 2011 9:30 Arbeidsmarkt in vogelvlucht Het aantal banen van werknemers en het aantal openstaande vacatures stijgt licht. De loonontwikkeling is gematigd. De stijging van

Nadere informatie

Neimed Krimpbericht. Potentiële beroepsbevolking Limburg MEI 2014

Neimed Krimpbericht. Potentiële beroepsbevolking Limburg MEI 2014 MEI 214 Neimed Krimpbericht Potentiële beroepsbevolking Voor de ontwikkeling van het aanbod van arbeidskrachten is de potentiële beroepsbevolking van belang. Deze leeftijdsgroep daalt in al sinds 1995.

Nadere informatie

1.1 Aan het werk. 1874 Kinderwetje van Van Houten:

1.1 Aan het werk. 1874 Kinderwetje van Van Houten: 1.1 Aan het werk 1874 Kinderwetje van Van Houten: Het werd verboden voor kinderen onder de 12 jaar om in de fabriek te werken. Werken op het land was nog wel toegestaan. Tegenwoordig mogen jongeren vanaf

Nadere informatie

Mag ik dan nooit meer stoppen met werken?

Mag ik dan nooit meer stoppen met werken? Mag ik dan nooit meer stoppen met werken? 67 vragen over aow-vragen en uw pensioen (Uit AD van 1-11-2016) De AOW-leeftijd gaat in 2022 met drie maanden omhoog voor iedereen die na 1954 geboren is. Reden

Nadere informatie

4,3. Samenvatting door een scholier 2003 woorden 31 oktober keer beoordeeld

4,3. Samenvatting door een scholier 2003 woorden 31 oktober keer beoordeeld Samenvatting door een scholier 2003 woorden 31 oktober 2011 4,3 3 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Economie samenvatting (zie ook bijlage, voor duidelijkere samenvatting met markering) Arbeidsmarkt

Nadere informatie

5,7. Samenvatting door een scholier 1664 woorden 2 januari keer beoordeeld 4.1

5,7. Samenvatting door een scholier 1664 woorden 2 januari keer beoordeeld 4.1 Samenvatting door een scholier 1664 woorden 2 januari 2016 5,7 6 keer beoordeeld Vak Methode Economie Pincode H4 4.1 Mensen hebben verschillende motieven om te werken. Behalve om geld te verdienen, werken

Nadere informatie

Economie hoofdstuk 1:

Economie hoofdstuk 1: Samenvatting door een scholier 3074 woorden 23 oktober 2011 5,8 33 keer beoordeeld Vak Economie Economie hoofdstuk 1: De meesten mensen moeten een inkomen verdienen en om daar aan te komen moeten ze meestal

Nadere informatie

Eindexamen economie vwo I

Eindexamen economie vwo I Beoordelingsmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 Uit het antwoord moet

Nadere informatie

10. Veel ouderen in de bijstand

10. Veel ouderen in de bijstand 10. Veel ouderen in de bijstand Niet-westerse allochtonen ontvangen 2,5 keer zo vaak een uitkering als autochtonen. Ze hebben het vaakst een bijstandsuitkering. Verder was eind 2002 bijna de helft van

Nadere informatie

Demografie van de Nederlandse beroepsbevolking

Demografie van de Nederlandse beroepsbevolking Betaling én vervanging van vergrijzende arbeidspopulatie worden een probleem Demografie van de Nederlandse beroepsbevolking Peter Ekamper, Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI) Op

Nadere informatie

Samenvatting Economie Lesbrief Arbeidsmarkt

Samenvatting Economie Lesbrief Arbeidsmarkt Samenvatting Economie Lesbrief Arbeidsmarkt Samenvatting door een scholier 1291 woorden 7 maart 2004 8,4 13 keer beoordeeld Vak Economie Lesbrief 'de Arbeidsmarkt' Hoofdstuk 1 Concrete markt: een vaste

Nadere informatie

Minder instroom in, meer uitstroom uit arbeidsmarkt

Minder instroom in, meer uitstroom uit arbeidsmarkt Minder instroom in, meer uitstroom uit arbeidsmarkt 07 Arbeidsmarktmobiliteit geringer dan in voorgaande jaren Bijna miljoen mensen wisselen in 2008 van beroep of werkgever Afname werkzame door crisis

Nadere informatie

Arbeid = arbeiders = mensen

Arbeid = arbeiders = mensen Vraag van en aanbod naar arbeid Arbeid = arbeiders = mensen De vraag naar mensen = werkenden Het aanbod van mensen = beroepsbevolking Participatiegraad Beroepsbevolking / beroepsgeschikte bevolking * 100%

Nadere informatie

5.1 Het speelkwartier

5.1 Het speelkwartier 5.1 Het speelkwartier Economie gaat over het maken van keuzes. Iedereen maakt in het leven constant keuzes. Deze keuzes hebben economische gevolgen: Welke studie ga je volgen? Wanneer ga je op jezelf wonen?

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

Vrouwen op de arbeidsmarkt

Vrouwen op de arbeidsmarkt op de arbeidsmarkt Johan van der Valk Annemarie Boelens De arbeidsdeelname van vrouwen lag in 23 op 55 procent. De arbeidsdeelname van vrouwen stijgt al jaren. Deze toename komt de laatste jaren bijna

Nadere informatie

Werkboek Werk Ver 2. Week Opgaven Bijzonderheden 5 Toetsbespreking 1.1 t/m 1.12. Dit boekje elke les meenemen! 6 1.13 t/m 1.20 2.1 t/m 2.

Werkboek Werk Ver 2. Week Opgaven Bijzonderheden 5 Toetsbespreking 1.1 t/m 1.12. Dit boekje elke les meenemen! 6 1.13 t/m 1.20 2.1 t/m 2. Werkboek Werk Ver 2 Week Opgaven Bijzonderheden 5 Toetsbespreking 1.1 t/m 1.12 Dit boekje elke les meenemen! 6 1.13 t/m 1.20 2.1 t/m 2.9 7 2.10 t/m 2.14 Afmaken beleggen Inleveren handelingsdeel bij docent

Nadere informatie

Beroepsbevolking: het aantal mensen tussen de 15 en 65 jaar, dat meer dan 12 uur per week wil en kan werken.

Beroepsbevolking: het aantal mensen tussen de 15 en 65 jaar, dat meer dan 12 uur per week wil en kan werken. Samenvatting door een scholier 1221 woorden 5 januari 2004 5,8 48 keer beoordeeld Vak Methode Economie In balans Hoofdstuk 4: werk, werk, werk 4.1 Het aanbod van arbeid Beroepsbevolking: het aantal mensen

Nadere informatie

Samenvatting Economie Werk

Samenvatting Economie Werk Samenvatting Economie Werk Samenvatting door R. 2199 woorden 23 maart 2014 6,7 2 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 1 Welvart = de mate waarin de behoeften met de beschikbare middelen kunnen worden

Nadere informatie

Samenvatting Economie Hoofdstuk 1 t/m 5, Arbeidsmarkt

Samenvatting Economie Hoofdstuk 1 t/m 5, Arbeidsmarkt Samenvatting Economie Hoofdstuk 1 t/m 5, Arbeidsmarkt Samenvatting door een scholier 1500 woorden 30 mei 2006 6,8 66 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO H1, de arbeidsmarkt op. Aanbod van arbeid

Nadere informatie

Sectorwerkstuk Economie Economische crisis

Sectorwerkstuk Economie Economische crisis Sectorwerkstuk Economie Economische crisis Sectorwerkstuk door A. 2214 woorden 2 februari 2013 6,6 119 keer beoordeeld Vak Methode Economie Pincode Deelvraag 1: Wat zijn de oorzaken van de Economische

Nadere informatie

6,9. Samenvatting door een scholier 1762 woorden 21 februari keer beoordeeld. Arbeidsmarkt

6,9. Samenvatting door een scholier 1762 woorden 21 februari keer beoordeeld. Arbeidsmarkt Samenvatting door een scholier 1762 woorden 21 februari 2006 6,9 8 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Arbeidsmarkt 1: Het Aanbod van Arbeid Het aanbod bestaat uit alle mensen tussen de 15 en 64

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 vwo 2003-II

Eindexamen economie 1-2 vwo 2003-II 4 Antwoordmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 Een voorbeeld van een juist antwoord

Nadere informatie

NAAR EEN TOEKOMST DIE WERKT Visuele samenvatting rapport Commissie Arbeidsparticipatie Juni 2008. OPLOSSINGEN Hoe kan de. arbeidsparticipatie

NAAR EEN TOEKOMST DIE WERKT Visuele samenvatting rapport Commissie Arbeidsparticipatie Juni 2008. OPLOSSINGEN Hoe kan de. arbeidsparticipatie Spoor 1 Zo snel mogelijk meer mensen aan het werk ANALYSE Waarom moet de arbeidsparticipatie omhoog en waarom gaat dit niet vanzelf? OPLOSSINGEN Hoe kan de arbeidsparticipatie omhoog tot 80 procent? Spoor

Nadere informatie

Goede tijden, slechte tijden. Soms zit het mee, soms zit het tegen

Goede tijden, slechte tijden. Soms zit het mee, soms zit het tegen Slides en video s op www.jooplengkeek.nl Goede tijden, slechte tijden Soms zit het mee, soms zit het tegen 1 De toegevoegde waarde De toegevoegde waarde is de verkoopprijs van een product min de ingekochte

Nadere informatie

Bijlage HAVO. economie (pilot) tijdvak 2. Bronnenboekje. HA-1022-f-11-2-b

Bijlage HAVO. economie (pilot) tijdvak 2. Bronnenboekje. HA-1022-f-11-2-b Bijlage HAVO 2011 tijdvak 2 economie (pilot) Bronnenboekje Opgave 1 bron 1 berekening leencapaciteit Toelichting: De leencapaciteit is het maximaal te lenen bedrag, op basis van brutojaarinkomen en vermenigvuldigingsfactor.

Nadere informatie

Totaalbeeld arbeidsmarkt: werkloosheid in februari 6 procent

Totaalbeeld arbeidsmarkt: werkloosheid in februari 6 procent Arbeidsmarkt in vogelvlucht Gemiddeld over de afgelopen vier maanden is er een licht stijgende trend in de werkloosheid. Het aantal banen van werknemers stijgt licht en het aantal openstaande vacatures

Nadere informatie

Langzaam maar zeker zijn ook de gevolgen van de economische krimp voor de arbeidsmarkt zichtbaar

Langzaam maar zeker zijn ook de gevolgen van de economische krimp voor de arbeidsmarkt zichtbaar In de vorige nieuwsbrief in september is geprobeerd een antwoord te geven op de vraag: wat is de invloed van de economische situatie op de arbeidsmarkt? Het antwoord op deze vraag was niet geheel eenduidig.

Nadere informatie

Samenvatting Economie Hoofdstuk 4.1 t/m 4.6

Samenvatting Economie Hoofdstuk 4.1 t/m 4.6 Samenvatting Economie Hoofdstuk 4.1 t/m 4.6 Samenvatting door een scholier 1377 woorden 29 maart 2010 7 6 keer beoordeeld Vak Methode Economie In balans Economie samenvatting Hoofdstuk 4 Beroepsbevolking

Nadere informatie

7,5. Samenvatting door een scholier 1363 woorden 7 februari keer beoordeeld. Lesbrief: Arbeidsmarkt. Hoofdstuk 1: De arbeidsmarkt op

7,5. Samenvatting door een scholier 1363 woorden 7 februari keer beoordeeld. Lesbrief: Arbeidsmarkt. Hoofdstuk 1: De arbeidsmarkt op Samenvatting door een scholier 1363 woorden 7 februari 2002 7,5 813 keer beoordeeld Vak Economie Lesbrief: Arbeidsmarkt Hoofdstuk 1: De arbeidsmarkt op Concrete markt: een plek waar vragers en aanbieders

Nadere informatie

7,9. Samenvatting door een scholier 1248 woorden 29 september keer beoordeeld. Economie Samenvatting; de arbeidsmarkt

7,9. Samenvatting door een scholier 1248 woorden 29 september keer beoordeeld. Economie Samenvatting; de arbeidsmarkt Samenvatting door een scholier 1248 woorden 29 september 2004 7,9 28 keer beoordeeld Vak Economie Economie Samenvatting; de arbeidsmarkt Hoofdstuk 1. De arbeidsmarkt op. Een concrete arbeidsmarkt, is een

Nadere informatie

x Verandering t.o.v. voorgaand jaar Totaal

x Verandering t.o.v. voorgaand jaar Totaal Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in 22 Cees Maas De ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in 22 laten geen gunstig beeld zien. De werkgelegenheid nam nog wel toe, maar de groei was veel kleiner dan in voorafgaande

Nadere informatie

Rendement = investeringsopbrengst/ investering *100% Reëel rendement = Nominaal rendement / CPI * 100-100 Als %

Rendement = investeringsopbrengst/ investering *100% Reëel rendement = Nominaal rendement / CPI * 100-100 Als % Inflatie Stijging algemene prijspeil Consumenten Prijs Indexcijfer Gewogen gemiddelde Voordeel: Mensen met schulden Nadeel: Mensen met loon, spaargeld Reële winst bedrijven daalt Rentekosten bedrijven

Nadere informatie

Groep Wegingsfactor Prijsverandering Partieel prijsindexcijfer Woning 40% +10% 110 Voeding 30% -10% 90 Kleding 20% +20% 120 Diversen 10% +15% 115

Groep Wegingsfactor Prijsverandering Partieel prijsindexcijfer Woning 40% +10% 110 Voeding 30% -10% 90 Kleding 20% +20% 120 Diversen 10% +15% 115 Samenvatting door M. 1480 woorden 6 januari 2014 7,2 17 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie Tijd is geld De ECB leent geld uit aan de banken. Ze rekenen daar reporente voor. Banken

Nadere informatie

Samenvatting Economie Arbeidsmarkt & inkomen

Samenvatting Economie Arbeidsmarkt & inkomen Samenvatting Economie Arbeidsmarkt & inkomen Samenvatting door een scholier 1239 woorden 30 oktober 2003 6,6 81 keer beoordeeld Vak Economie Lesbrief Arbeidsmarkt Hoofdstuk 1 Beroepsbevolking= werkgelegenheid

Nadere informatie

NL In verscheidenheid verenigd NL A8-0197/26. Amendement

NL In verscheidenheid verenigd NL A8-0197/26. Amendement 7.6.2017 A8-0197/26 26 Overweging A A. overwegende dat de genderpensioenkloof (die kan worden gedefinieerd als het verschil tussen het gemiddelde bedrag (vóór aftrek van belastingen en heffingen) dat vrouwen

Nadere informatie

situatie febr 2010 Volksverzekeringen Algemene Ouderdomswet 2 Algemene Nabestaandenwet 2 ANW Algemene kinderbijslagwet 2 AKW

situatie febr 2010 Volksverzekeringen Algemene Ouderdomswet 2 Algemene Nabestaandenwet 2 ANW Algemene kinderbijslagwet 2 AKW situatie febr 2010 Sociale zekerheid te verdelen in twee stukken: Sociale verzekeringen Sociale voorzieningen Sociale verzekeringen worden beheerd/ uitgevoerd door de sociale verzekeringsfondsen (o.a.

Nadere informatie

14 BIJLAGE INTERNATIONALE KERNGEGEVENS BBP per hoofd van de bevolking

14 BIJLAGE INTERNATIONALE KERNGEGEVENS BBP per hoofd van de bevolking 14 BIJLAGE INTERNATIONALE KERNGEGEVENS In deze bijlage worden Nederlandse cijfers op het terrein van arbeidsmarkt en sociale zekerheid vergeleken met die van een groot aantal Europese landen, de USA en

Nadere informatie

Geboorteoverschot: Bij een geboorteoverschot worden er per jaar meer mensen geboren dan er sterven.

Geboorteoverschot: Bij een geboorteoverschot worden er per jaar meer mensen geboren dan er sterven. Boekverslag door Een scholier 1354 woorden 17 december 2002 7.6 26 keer beoordeeld Vak Methode Economie In balans Economie PW Hoofdstuk 4 4.1 Beroepsbevolking: Het aantal mensen tussen 15 en 65 jaar, dat

Nadere informatie

CBS: Meer werkende vrouwen op de arbeidsmarkt

CBS: Meer werkende vrouwen op de arbeidsmarkt CBS: Meer werkende vrouwen op de arbeidsmarkt Tussen maart en mei is het aantal mensen met een baan met gemiddeld 6 duizend per maand gestegen. De stijging is volledig aan vrouwen toe te schrijven. Het

Nadere informatie

Economie Pincode klas 3 vmbo-gt 6 e editie Samenvatting Hoofdstuk 5: Aan de slag! Exameneenheid: Arbeid en productie

Economie Pincode klas 3 vmbo-gt 6 e editie Samenvatting Hoofdstuk 5: Aan de slag! Exameneenheid: Arbeid en productie 5.1 Aan de slag! Arbeid = werk Vacature = een advertentie voor een baan geplaatst door een werkgever Solliciteren = jezelf voorstellen / presenteren aan een werkgever Sollicitatiebrief = jezelf voorstellen

Nadere informatie

Meer ouderen langer werkzaam

Meer ouderen langer werkzaam Meer ouderen langer werkzaam Koos Arts (Centraal Bureau voor de Statistiek) Ferdy Otten (Centraal Bureau voor de Statistiek) Vooral door de instroom van jongere generaties alsmaar meer werkende vrouwen

Nadere informatie

De beroepsbevolking bestaat uit werkende (zelfstandigen en werknemers) en werkelozen. aantal inactieven i/a-ratio = - x 100 aantal actieven

De beroepsbevolking bestaat uit werkende (zelfstandigen en werknemers) en werkelozen. aantal inactieven i/a-ratio = - x 100 aantal actieven Samenvatting door een scholier 1702 woorden 21 maart 2016 7,3 55 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Hoofdstuk 1 Door deeltijdarbeid is er een verschil tussen de werkgelegenheid/werkloosheid uitgedrukt

Nadere informatie

Pensioenaanspraken in beeld

Pensioenaanspraken in beeld Pensioenaanspraken in beeld Deel 1: aanspraken naar geslacht en burgerlijke staat Elisabeth Eenkhoorn, Annelie Hakkenes-Tuinman en Marije vandegrift bouwen minder pensioen op via een werkgever dan mannen.

Nadere informatie

UIT arbeidsdeling

UIT arbeidsdeling Arbeidsdeling Het streven van de mens is om zijn welvaart te laten toenemen. Meer welvaart is te bereiken door een hogere productie. Een hogere productie kun je op verschillende manieren bereiken. Een

Nadere informatie

De arbeidsmarkt: crisistijd en trends

De arbeidsmarkt: crisistijd en trends De arbeidsmarkt: crisistijd en trends 06 Werkzame beroepsbevolking krimpt tijdens crisis Arbeidsmarkt reageert vertraagd op conjunctuur Krimp vooral onder mannen en jongeren Daling flexwerkers snel voorbij

Nadere informatie

Bijlage bij lesbrief Pensioenworkshop Mañana

Bijlage bij lesbrief Pensioenworkshop Mañana Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) Extra uitleg en Q&A Bijlage bij lesbrief Pensioenworkshop Mañana Wat is pensioen? Tekst uit het filmpje Wist je dat je nu waarschijnlijk al pensioen opbouwt? Een klein

Nadere informatie

Samenvatting Economie Arbeidsmarkt

Samenvatting Economie Arbeidsmarkt Samenvatting Economie Arbeidsmarkt Samenvatting door een scholier 1948 woorden 17 november 2009 7,2 12 keer beoordeeld Vak Economie Economie, arbeidsmarkt PTA 2 Hoofdstuk 1; De arbeidsmarkt op. 1.1 op

Nadere informatie

Rente de prijs van tijd. Als rente hoger is dan de opofferingskosten individuele prijs van tijd niet lenen maar sparen

Rente de prijs van tijd. Als rente hoger is dan de opofferingskosten individuele prijs van tijd niet lenen maar sparen Rente de prijs van tijd. Als rente hoger is dan de opofferingskosten individuele prijs van tijd niet lenen maar sparen Ruilen over de tijd Intertemporele substitutie Bedrijven lenen geld om te investeren

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 havo 2007-I

Eindexamen economie 1-2 havo 2007-I 4 Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 twee van de volgende voorbeelden

Nadere informatie

Samenvatting door een scholier 2065 woorden 18 juli keer beoordeeld. Hoofdstuk 1

Samenvatting door een scholier 2065 woorden 18 juli keer beoordeeld. Hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 2065 woorden 18 juli 2015 9 5 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Hoofdstuk 1 Arbeidsmarkt is een abstracte markt waar vragers naar arbeid (werkgevers, zelfstandigen,

Nadere informatie

Hoofdstuk 13. Arbeidsmarkt

Hoofdstuk 13. Arbeidsmarkt Hoofdstuk 13. Arbeidsmarkt Samenvatting De potentiële beroepsbevolking wordt gedefinieerd als alle inwoners van 15-64 jaar en bestaat uit ruim 86.000 Leidenaren. Van hen verricht ruim zeven op de tien

Nadere informatie

drs. J.P.M. Blaas vwo economie Jouw beste voorbereiding op je examen in 2018

drs. J.P.M. Blaas vwo economie Jouw beste voorbereiding op je examen in 2018 2017 2018 drs. J.P.M. Blaas vwo economie Jouw beste voorbereiding op je examen in 2018 vwo economie Voorwoord Met deze examenbundel kun je je goed voorbereiden op het schoolexamen en het centraal examen

Nadere informatie

3.2 De wereld van transacties

3.2 De wereld van transacties 3.2 De wereld van transacties Voorbeeld: Henk gaat een brommer kopen. Hij heeft hiervoor twee mogelijkheden: 1) Hij koopt een tweedehands brommer via Marktplaats.nl; 2) Hij koopt een tweedehands brommer

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 havo 2006-II

Eindexamen economie 1-2 havo 2006-II Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 Voorbeelden van een juist antwoord zijn: kosten van politie-inzet

Nadere informatie

2.2 Kinderjaren. De bedragen en percentages uit dit hoofdstuk hoef je niet uit je hoofd te leren. Indien nodig krijg je deze op een proefwerk erbij.

2.2 Kinderjaren. De bedragen en percentages uit dit hoofdstuk hoef je niet uit je hoofd te leren. Indien nodig krijg je deze op een proefwerk erbij. 2.2 Kinderjaren Het krijgen van kinderen heeft voor ouders economische gevolgen: 1. Ouders krijgen minder tijd voor andere zaken en gaan bv. minder werken; 2. Kinderen kosten geld. De overheid komt ouders

Nadere informatie

Domein E: Ruilen over de tijd. fransetman.nl

Domein E: Ruilen over de tijd. fransetman.nl Domein E: Ruilen over de tijd Rente : prijs van tijd Nu lenen: een lagere rente Nu sparen: een hogere rente Individuele prijs van tijd: het ongemak dat je ervaart Algemene prijs van tijd: de rente die

Nadere informatie

6,6. Samenvatting door een scholier 768 woorden 3 maart keer beoordeeld. Economie in context. Hoofdstuk Bruto- en nettoloon

6,6. Samenvatting door een scholier 768 woorden 3 maart keer beoordeeld. Economie in context. Hoofdstuk Bruto- en nettoloon Samenvatting door een scholier 768 woorden 3 maart 2015 6,6 2 keer beoordeeld Vak Methode Economie Economie in context Hoofdstuk 1 1.1 Bruto- en nettoloon Loonstrook/Salarisspecificatie -> krijg je elke

Nadere informatie

Verdringing op de arbeidsmarkt: Wat is het en hoe meet je het?

Verdringing op de arbeidsmarkt: Wat is het en hoe meet je het? Verdringing op de arbeidsmarkt: Wat is het en hoe meet je het? Presentatie op studiemiddag NISZ Utrecht, 22 januari 2016 Arjan Heyma www.seo.nl - secretariaat@seo.nl - +31 20 525 1630 Relevante vragen

Nadere informatie

Doorwerken na je AOW, ja graag

Doorwerken na je AOW, ja graag Doorwerken na je AOW, ja graag De Algemene Ouderdomswet Eerste volksverzekering Een basispensioen Ingevoerd in 1957 AOW uitgaven: In 1957: 2,4% van het BBP In 2014: 5,6% van het BBP Totale uitgaven in

Nadere informatie

Themabijeenkomst regionale arbeidsmarkt. Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nijkerk, Nunspeet, Oldebroek, Putten en Zeewolde

Themabijeenkomst regionale arbeidsmarkt. Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nijkerk, Nunspeet, Oldebroek, Putten en Zeewolde Themabijeenkomst regionale arbeidsmarkt Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nijkerk, Nunspeet, Oldebroek, Putten en Zeewolde Aandachtspunten Even voorstellen: Willem van der Craats De werkgelegenheidsstructuur

Nadere informatie

Domein E: Concept Ruilen over de tijd

Domein E: Concept Ruilen over de tijd 1. Het bruto binnenlands product is gestegen met 0,9%. Het inflatiepercentage bedraagt 2,1%. Bereken de reële groei van het BBP. 2. Waarmee wordt het inflatiepercentage gemeten? 3. Lees de onderstaande

Nadere informatie

INTERNATIONALISERING ARBEIDSMARKT. Han van Horen

INTERNATIONALISERING ARBEIDSMARKT. Han van Horen INTERNATIONALISERING ARBEIDSMARKT Han van Horen AGENDA HOBIJ Arbeidsmarktontwikkelingen Oplossingsrichtingen Internationalisering arbeidsmarkt KANTOREN Nederland Regionaal karakter Nationale dekking Meer

Nadere informatie

4.1 Klaar met de opleiding

4.1 Klaar met de opleiding 4.1 Klaar met de opleiding 1. Werken in loondienst - Bij een bedrijf of bij de overheid (gemeente, provincie, ministerie); - Je krijgt loon/salaris; - Je hebt een bepaalde zekerheid, dat je werk hebt,

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamerder Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE. Datum 8 april 2011 Betreft Evaluatie IOW

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamerder Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE. Datum 8 april 2011 Betreft Evaluatie IOW > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamerder Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4

Nadere informatie

Inkomensongelijkheid naar migratieachtergrond

Inkomensongelijkheid naar migratieachtergrond Inkomensongelijkheid naar migratieachtergrond Inkomensverschillen tussen personen met en zonder migratieachtergrond inkomensverschil tussen 3- jarigen met en zonder migratieachtergrond (zonder/e achtergrond

Nadere informatie

En ze leefden nog lang en gelukkig? Risico s jongeren, keuzes ouderen

En ze leefden nog lang en gelukkig? Risico s jongeren, keuzes ouderen En ze leefden nog lang en gelukkig? Risico s jongeren, keuzes ouderen versie 4; 01-01-2014 Waarom is het van belang dat het personeel geïnformeerd wordt over het pensioen? Jonge mensen Ouderen 2 versie

Nadere informatie