Inhoud. Samenvatting 4

Transcriptie

1

2 1 Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

3 Inhoud Samenvatting 4 1 Inleiding Aanleiding Leeswijzer Gevolgde procedure GRP en Waterplan 11 2 De gemeentelijke watertaken Doelen gemeentelijke watertaken Riolering in haar omgeving Systeemdenken De gemeentelijke watertaken Wettelijk kader en verantwoordelijkheden 15 3 Even terugkijken GRP Landelijk benchmarkonderzoek rioleringszorg Doelstellingen en beleid Inleiding Doelstellingen voor de drie gemeentelijke watertaken Visie inzake klimaatontwikkeling, hemelwater en ruimte Algemene beleidslijn stedelijk afvalwater Algemene beleidslijn hemelwater Algemene beleidslijn grondwater 25 5 Analyse huidige situatie Inleiding Totaaloverzicht voorzieningen Stedelijk afvalwater Hemelwater Grondwater Eff ectief beheer 29 6 De opgave voor Inleiding Stedelijk afvalwater Hemelwater Grondwater Eff ectief Beheer 36 7 Organisatie en financiën Personeel Kosten en kostendekking 39 Bijlage 1 CD Rom met GRP Technisch beleidsrapport, Beleidsrichtingennotitie en Handreiking afkoppelen Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

4 3 Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

5 Samenvatting Aanleiding Als gemeente Apeldoorn zijn we wettelijk verantwoordelijk voor drie watertaken. Deze zogenaamde zorgplichten betreffen: de inzameling en transport van stedelijk afvalwater; de inzameling en verwerking van afvloeiend hemelwater; het nemen van grondwatermaatregelen. In dit Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) staat hoe wij als gemeente Apeldoorn deze drie zorgplichten invullen. Elk van de gemeentelijke watertaken wordt apart beschreven. Gemeentelijke watertaken De zorg voor water en riolering is een wettelijke kerntaak. De primaire maatschappelijke doelen van de gemeentelijke watertaken zijn: het beschermen van de volksgezondheid door het voorkomen van contact met stedelijk afvalwater; de veiligheid door het voorkomen van water overlast; de kwaliteit van de leefomgeving door voorkomen van wateroverlast, stank en waterkwaliteits problemen; het beschermen van het milieu bodem, grond- en oppervlaktewater door het beperken van emissies vanuit de riolering (onder andere via rioolwater overstorten). De economische waarde van een goede ontwatering en afvalwaterafvoer is onmiskenbaar groot. Een robuust klimaatbestendig systeem is in dit licht onontbeerlijk. Riolering is in dit plan het geheel van voorzieningen voor stedelijk afvalwater, afvloeiend hemelwater en grondwater. Overigens staat riolering niet op zichzelf, maar zij maakt onderdeel uit van de zogenaamde waterketen (drinkwater riolering afvalwaterzuivering) en heeft relaties met het oppervlaktewater en grondwater. De wettelijke verantwoordelijkheden van de gemeente ten aanzien van de watertaken zijn vastgelegd in de Wet Milieubeheer (stedelijk afvalwater) en de Waterwet (hemel- en grondwater). Voor de bekostiging van de drie gemeentelijke watertaken is een heffingsbevoegdheid opgenomen in de Gemeentewet. De rioolheffing mag maximaal kostendekkend zijn. De particulier heeft in de Waterwet voor hemel en grondwater een duidelijke eigen rol gekregen: hij is verantwoordelijk voor de verwerking van hemel- en grondwater op eigen perceel. Pas als dat redelijkerwijs niet van hem kan worden gevraagd, zijn wij als gemeente aan zet. Even terugkijken De opgave zoals die in het GRP is opgenomen, is grotendeels uitgevoerd. Alleen op gebied van afkoppelen bij herstructureringen zijn we achtergebleven doordat een groot aantal herstructureringen zijn vertraagd. Ook is de aanpak van de beken en sprengen achtergebleven ten opzichte van de planning. De bestedingen voor de overige programmaonderdelen van Actief Duurzamer zijn substantieel minder dan geprognosticeerd. De oorzaken zijn slim meeliften met andere projecten (werk met werk), juiste keuzes maken bij het voldoen aan de beleidsopgaven (de goede dingen doen), subsidies en aanbestedingsvoordelen. De lagere bestedingen op alle doelen zijn in de rioolheffing verwerkt. Afgesproken met de raad is Wat we niet uitgeven, halen we ook niet op bij de burgers en bedrijven. De heffing is dan ook minder gestegen dan geprognosticeerd in Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

6 de dingen doen), subsidies en aanbestedingsvoordelen. De lagere bestedingen op alle doelen zijn in de rioolheffing verwerkt. Afgesproken met de raad is Wat we niet uitgeven, halen we ook niet op bij de burgers en bedrijven. De heffing is dan ook minder gestegen dan geprognosticeerd in Doelstellingen en beleid Om het primaire doel van afvalwaterzorg te realiseren is een goedwerkende en klimaatbestendige riolering noodzakelijk. Concreet betekent dit dat: 1. De technische staat van de riolering in orde is; 2. De riolering naar behoren functioneert; 3. De riolering op effectieve wijze wordt beheerd. Doelstellingen en beleid Om het primaire doel van afvalwaterzorg te realiseren is een goedwerkende en klimaatbestendige riolering noodzakelijk. Concreet betekent dit dat: De technische staat van de riolering in orde is; De riolering naar behoren functioneert; De riolering op effectieve wijze wordt beheerd. Per gemeentelijke watertaak zijn de algemene uitgangspunten: Per gemeentelijke watertaak zijn de algemene uitgangspunten: Gemeentelijke watertaak Algemene uitgangspunten Stedelijk afvalwater zoveel mogelijk scheiding aan de bron van de componenten van stedelijk afvalwater huidige manier van inzameling blijft de belangrijkste invulling van de zorgplicht. Apeldoorn doet actief mee aan de verkenning van nieuwe sanitatie en de winning van energie en grondstoffen uit afvalwater het huidige niveau van beheer wordt voortgezet met extra inzet op het oplossen van knelpunten Hemelwater huidig beleid voor afkoppelen wordt voortgezet: vervuilde oppervlakken niet afkoppelen, schone oppervlakken wel afkoppelen, zoveel mogelijk bovengronds afvoeren van hemelwaterstromen toepassen bodempassages voor afgekoppeld hemelwater flexibeler inzetten oorspronkelijke middelen voor afkoppelen overlast en schade door hevige neerslag voorkomen we zoveel mogelijk de perceelseigenaar is in principe zelf verantwoordelijk dat hemelwater op zijn eigen terrein niet tot overlast en vervuiling leidt Grondwater Apeldoorn heeft regierol bij grondwaterproblemen bij structurele grondwaterproblemen treffen we maatregelen we zorgen voor voldoende inzicht door meten en monitoren de particulier heeft een eigen rol bij de verwerking van grondwater op eigen terrein 5 Analyse huidige stand van zaken Op basis van de geformuleerde Gemeentelijk visie, Rioleringsplan doelstellingen Apeldoorn en beleid is de technische staat en het functioneren van de riolering geanalyseerd. Ook de effectiviteit van het beheer is beoordeeld. In

7 Analyse huidige stand van zaken Op basis van de geformuleerde visie, doelstellingen en beleid is de technische staat en het functioneren van de riolering geanalyseerd. Ook de effectiviteit van het beheer is beoordeeld. In Apeldoorn is circa km riolering (inclusief drainage) aanwezig, verdeeld over verschillende typen stelsels. De gemiddelde leeftijd is circa jaar. Het aansluitingspercentage is nagenoeg 100%. Alle vrijvervalriolering is geïnspecteerd, circa 2/3 is ook beoordeeld, de rest wordt begin 2012 beoordeeld. Reparatie en vervanging is nodig om de kwaliteit weer op peil te brengen. Op een aantal plaatsen komt bij hevige neerslag water op straat voor dat overlast veroorzaakt. Dit is bekend en maatregelen zijn in voorbereiding, waarbij ingezet wordt op een bovengrondse aanpak. Ook komt rioolvreemd water voor, dat is water dat wel in de riolering wordt aangetroffen, maar er niet in thuis hoort, bijvoorbeeld hemel- of grondwater in een vuilwaterriool. Een aantal overstortvijvers kent problemen met de waterkwaliteit. In Apeldoorn zijn 4 lokaties met grondwaterproblemen. Hiervoor zijn maatregelen genomen. Voor nagenoeg geheel Apeldoorn voldoet de ontwateringssituatie aan de eisen. Apeldoorn werkt al samen met het waterschap en een aantal omliggende gemeenten. De afdeling Milieu controleert en handhaaft bij bedrijven omgevingsvergunningen en algemene regels op basis van de Wet milieubeheer, waarbij ook de afvalwatercomponent aan bod komt. Hierover is frequent overleg met het waterschap. Aandacht is nodig voor de regulering van lozing van bronneringswater. Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

8 De opgave tot en met 2015 Om de gestelde doelen te realiseren zijn op hoofdlijn de acties en stappen nodig die in nevenstaande tabel zijn aangegeven. Voor effectief beheer zijn de volgende acties benoemd: verdere uitbouw handhaving indirecte lozingen; uitbouwen samenwerking met partners; optimalisatie bedrijfsvoering o.a. door deelname aan de landelijke benchmark. Organisatie en financiën We hebben een analyse gemaakt van de benodigde personele inzet, uitgaande van in dit GRP genoemde voornemens. Wij bepleiten een extra formatie van vijf fte: drie fte voor de buitendienst en twee voor de binnendienst. We beseffen dat we nu in een tijd van bezuiniging leven. Daarom willen we niet direct, maar aan het eind van de planperiode in 2015 de personele situatie op orde hebben. In de tussenliggende periode wordt de personele behoefte flexibel ingevuld. De benodigde uitgaven voor het realiseren van dit GRP zijn in de financiële tienjarendoorrekening opgenomen. De huidige rioolheffing wordt geheven naar de WOZ-waarde. Het tarief in 2011 bedraagt 0,0542%. Voor een gemiddeld huishouden met een WOZ-waarde van ,- betekent dit een rioolheffing van 131,70. Om de in dit GRP beschreven aanpak te kunnen uitvoeren, is berekend dat de opbrengst van de rioolheffing jaarlijks met de inflatie (1,9%) moet stijgen. 7 Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

9 Schema bladzijde 8 Onderwerp Stedelijk afvalwater Hemelwater Grondwater aanleg van riolering in aanleg van gescheiden toetsen ruimtelijke Aanleg nieuwbouwgebieden: scheiden riolering in nieuwbouwgebieden - plannen afvalwaterstromen regulier en incidenteel watertoetsprocedure regulier en incidenteel monitoring onderzoek om afvoer onderzoek om afvoer grondwaterstanden Onderzoek effectief te kunnen beheren; meten om functioneren effectief te kunnen beheren (meetnet) onderzoek naar oorzaken systeem te optimaliseren grondwateroverlast onderzoek reiniging van gemiddeld reiniging per jaar van bronneringen regulier onderhoud Reiniging 70 km riolering per jaar reiniging gemalen, pompunits en andere circa 5 km riolering drainage en pompen voorzieningen straatvegen vervangingsbehoefte vervangingsbehoefte blijft blijft op zelfde niveau, de op zelfde niveau, de Reparatie, renovatie en vervanging reparatiebehoefte stijgt. forse stijging vervanging en renovatie na kwaliteit gemalen, reparatiebehoefte stijgt. forse stijging vervanging en renovatie na pompunits etc. geborgd binnen onderhoudssystematiek maatregelen om maatregelen om wateroverlast te wateroverlast te Verbetering verminderen. waterkwaliteitsspoormaa tregelen, afkoppelen periodiek herhalen van verminderen afkoppelen groene daken regeling eigen eigen Verwachting t.a.v. gebruikers voorlichtingscampagne inzake verantwoordelijk gedrag eigen lozingen verantwoordelijkheid hemelwater. opzetten verantwoordelijkheid grondwater. voorlichtingscampagne Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

10 9 Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

11 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Als gemeente Apeldoorn zijn we wettelijk verantwoordelijk voor drie watertaken. Deze zogenaamde zorgplichten betreffen: de inzameling en transport van stedelijk afvalwater; de inzameling en verwerking van afvloeiend hemelwater; het nemen van grondwatermaatregelen. In dit Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) staat hoe wij als gemeente Apeldoorn deze drie zorgplichten invullen. Elk van de gemeentelijke watertaken wordt apart beschreven. Het doel van het plan is om aan het bevoegd gezag te verantwoorden op welke wijze wij onze watertaken uitvoeren, en het beschikbaar krijgen van afdoende middelen om dit in de toekomst te blijven doen. Het plan speelt in op ontwikkelingen zoals het veranderende klimaat. Daarnaast hanteren we het plan als kader voor de uitvoering van onze verbrede rioleringstaken. Met dit plan voldoen we aan de planverplichting zoals die in de Wet milieubeheer (artikel 4.22) is opgenomen. Dit beleidsplan geldt voor een periode van vijf jaar, van 2011 tot en met Leeswijzer Dit gemeentelijke rioleringsplan is gebaseerd op een uitgebreidere, integrale technisch beleidsrapportage en een beleidsrichtingennotitie. De werkwijze en uitvoeringsregels voor het afkoppelen van regenwater zijn vastgelegd in een Handreiking afkoppelen. Deze documenten zijn een onderdeel van het GRP en bijgevoegd op de CD achterin het rapport. Dit plan is een verbreed gemeentelijk rioleringsplan: het gaat over stedelijk afvalwater, afvloeiend hemelwater en grondwater. De term Riolering is daarmee ook verbreed: het zijn alle voorzieningen die voor de vervulling van de zorg voor stedelijk afvalwater, afvloeiend hemelwater en grondwater nodig zijn. In hoofdstuk 1 wordt de achtergrond en aanleiding voor het plan beschreven. Vervolgens wordt in hoofdstuk 2 de context geschetst van de gemeentelijke watertaken. De romp van het plan wordt gevormd door de hoofdstukken 3-6. In hoofdstuk 3 kijken we terug op het GRP , in hoofdstuk 4 beschrijven we doelstellingen en beleid voor de gemeentelijke watertaken. Hoofdstuk 5 geeft een analyse van de huidige toetand en het huidige functioneren van de gehele riolering, inclusief de toevoer van afval- en hemelwater en de afvoer richting de rioolwaterzuiveringsinrichting (RWZI) en het oppervlaktewater en het effect van grondwater op de bebouwde omgeving. De doelen en de analyse van de huidige situatie zijn richtinggevend voor het uitvoeringsplan tot en met 2015, die in hoofdstuk 6 is beschreven. Hoofdstuk 7 tenslotte schetst de benodigde personele bezetting en de te verwachten kosten voor het uitvoeringsplan. Ook de kostendekking komt daar aan bod. Het integrale technische beleidsrapport (TBR, op CD) schetst een meer uitgebreide achtergrond van de watertaken en is opgezet volgens de wettelijke kaders. 1.3 Gevolgde procedure Het GRP is namens de gemeente Apeldoorn opgesteld door een projectteam (zie TBR). Vooruitlopend op het opstellen van dit GRP is op 23 juni een beleidsrichtingennotitie in de PMA behandeld. Conform de Wet milieubeheer (art 4.23) zijn de volgende instanties bij het opstellen van het plan betrokken via overleg, afstemming en een formele commentaarronde: Waterschap Veluwe Provincie Gelderland Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

12 1.4 GRP en Waterplan Het Waterplan Apeldoorn is het koepelplan of parapluplan voor water en riolering in Apeldoorn. Het Waterplan bestaat uit twee onderdelen, de watervisie voor Apeldoorn en het uitvoeringsprogramma Actief Duurzamer De watervisie beschrijft de gezamenlijke visie van de Apeldoornse waterpartners op water in de stad en de dorpen. Het uitvoeringsprogramma Actief Duurzamer is de concrete uitwerking daarvan en omvat de volgende programma s en projecten: Afkoppelen van regenwater bij herstructureringen; Afvoer en berging van regenwater in beekzones Basisinspanning en waterkwaliteitsspoor Baggeren van watergangen Inlopen achterstand vervangingen Autonoom afkoppelen van regenwater Op dit moment is er op basis van de looptijd, de actualiteit en het ontbreken van een wettelijke planverplichting geen aanleiding om de visie van het waterplan te herzien. Er wordt daarom geen nieuw waterplan opgesteld. Wel zijn we inmiddels weer vijf jaar verder en worden door ontwikkelingen en voortschrijdend inzicht een aantal accenten anders gelegd en verschuift de invulling. Daarnaast loopt de bekostiging van een (groot) aantal beleidsvoornemens uit het waterplan via het GRP. Gezien deze samenhang tussen het programma Actief Duurzamer en het GRP wordt de evaluatie van het programma Actief Duurzamer meegenomen voor het nieuwe GRP. Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (wettelijk verplicht) Bekenplan Gebiedsgericht Grondwater Beheerplan Plannen onder de paraplu van het waterplan 11 Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

13 2 De gemeentelijke watertaken 2.1 Doelen gemeentelijke watertaken De zorg voor water en riolering is een wettelijke kerntaak. De primaire maatschappelijke doelen van de gemeentelijke watertaken zijn: het beschermen van de volksgezondheid door het voorkomen van contact met stedelijk afvalwater; de veiligheid door het voorkomen van wateroverlast; de kwaliteit van de leefomgeving door voor komen van wateroverlast, stank en waterkwaliteitsproblemen; het beschermen van het milieu; de bodem, grond- en oppervlaktewater door beperken van emissies vanuit de riolering (onder andere via rioolwateroverstorten). De lange termijnvisie op de gemeentelijke watertaken is daarbij richtinggevend voor doelstellingen, beleid en uitvoering. Op basis van onderstaande visie zijn in hoofdstuk 3 de concrete doelstellingen en het beleid nader uitgewerkt Visie Gemeentelijke watertaken De huidige wijze van inzameling en transport van afvalwater naar de zuivering blijft de belangrijkste manier om invulling te geven aan de wettelijke taken en maatschappelijke doelen. Een transitie naar een ander inzamel- en transportsysteem met oog op het terugwinnen van grondstoffen en energie heeft grote consequenties. Apeldoorn doet actief mee aan verkenningen van nieuwe systemen ( nieuwe sanitatie ) en de winning van energie uit afvalwater. De komende planperiode van het GRP wordt gebruikt om de haalbaarheid van deze initiatieven te onderzoeken en te beoordelen of deze systemen op grotere schaal in Apeldoorn inzetbaar zijn. Bij het verwerken van afvloeiend hemelwater spelen het klimaat en de openbare ruimte een belangrijke rol. Omdat we met Apeldoorn in een hellend gebied liggen, is het belangrijk om afvloeiend hemelwater zo min mogelijk ondergronds af te voeren. Daardoor raakt de relatie ruimtelijke ordening - riolering steeds meer verweven. In Apeldoorn wordt op de klimaatverandering geanticipeerd door het huidige beschermingsniveau tegen wateroverlast te handhaven. Dat wil zeggen: schade voorkomen en hinder en overlast tegengaan (indien doelmatig) en anders accepteren (mits maatschappelijk aanvaardbaar). Door optimaal gebruik te maken van de openbare ruimte zijn we in de toekomst goed toegerust om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. We gaan door met het (doelmatig) autonoom afkoppelen van regenwater, waar dit noodzakelijk is en waar zich kansen voordoen. Water in de grond is een natuurlijk verschijnsel dat we zoveel mogelijk op een natuurlijke manier willen laten functioneren. Door de klimaatontwikkelingen en de bijzondere grondwatersituatie van Apeldoorn op de fl ank van de Veluwe zullen in de toekomst perioden met zowel extreem lage als extreem hoge grondwaterstanden vaker voorkomen. De bestaande overlast lokaties zijn nu duurzaam onder controle. Nieuwe overlast in de toekomst willen we voorkomen. Gemeente Apeldoorn voert de brede rioleringszorg zo uit dat de volksgezondheid wordt beschermd, een goede leefomgeving wordt bevorderd en schade aan het milieu wordt voorkomen. We voeren de zorgplichten sober en doelmatig uit en houden de kosten hiervoor zo laag mogelijk. Gemeente Apeldoorn wil naar deze visie toewerken samen met andere betrokkenen, zoals provincie, waterschap, andere gemeenten, andere gemeentelijke diensten, projectontwikkelaars en perceelseigenaren. Samenwerking wordt steeds belangrijker bij het realiseren van doelstellingen en leidt op termijn tot kostenbesparingen. Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

14 2.2 Riolering in haar omgeving Riolering staat niet op zichzelf, maar maakt onderdeel uit van de waterketen (drinkwatervoorziening - riolering - afvalwaterzuivering) en het watersysteem (grondwater), zie figuur 21. Binnen de waterketen is de zorg voor de riolering neergelegd bij ons als gemeente. De voornaamste taak van de rioleringszorg is het afvoeren van afval- en (overtollig) regenwater. Voor de bekostiging van de rioleringszorg hebben we de rioolheffing. 2.3 Systeemdenken Het systeemdenken is een nieuw en belangrijk uitgangspunt bij het vaststellen van beleid en doelstellingen. Vanuit het totaalconcept kunnen we de opgave voor stelsels afleiden en vanuit de stelsels de eisen die aan de objecten worden gesteld. Dit noemen we de drie lagen benadering. De doelen worden gebruikt als toetsingskader voor de huidige status van de voorzieningen (hoofdstuk 4). Op drie niveaus (de lagen) vindt een beoordeling plaats om te komen tot duurzame, toekomstbestendige maatregelen die passen binnen de visie: objectniveau: de toestand van objecten op straatniveau, zoals putten, buizen, gemalen en randvoorzieningen; stelselniveau: het functioneren van stelsels, op gebiedsniveau; systeemniveau: het functioneren van de gehele riolering, inclusief de toevoer van afvalen hemelwater en de afvoer richting RWZI en oppervlaktewater (conform de watercyclus) en het effect van grondwater op de bebouwde omgeving, hierbij rekening houdend met te verwachten klimaatveranderingen. hemelwater gebruik drinkwaterwinning waterkete en inzameling(riolering) transport zuivering water rsysteem oppervlaktewater grondwater Relatie riolering - waterketen watersysteem 13 Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

15 De gemeentelijke watertaken 2.4 De gemeentelijke watertaken Stedelijk afvalwater Stedelijk afvalwater is huishoudelijk afvalwater of een mengsel daarvan met bedrijfafvalwater, afvloeiend hemelwater, grondwater of ander afvalwater. Dit afvalwater moet worden ingezameld, getransporteerd en vervolgens gereinigd in een RWZI. Apeldoorn is verantwoordelijk voor inzamelen en transporteren van stedelijk afvalwater. Hemelwater De gemeente is verantwoordelijk voor een doelmatige inzameling en verwerking van afvloeiend hemelwater. figuur 2-1: De Relatie zwaardere riolering buien - die waterketen door de klimaatverandering vallen, kunnen niet meer alleen door watersysteem het buizenstelsel in de grond de riolering worden verwerkt. De ruimte (openbaar en wellicht ook 2.3 Systeemdenken particulier) gaat daarom een steeds belangrijkere rol spelen bij het zoeken naar mogelijkheden om wateroverlast te beperken. Wij stemmen dit af met het waterschap en zijn aanspreekpunt voor de burgerring. Grondwater Grondwater is een natuurlijk verschijnsel dat we zoveel mogelijk op een natuurlijke manier willen laten functioneren. In de stad komen situaties voor waarbij het gewenste gebruik en de aanwezigheid van grondwater elkaar hinderen. Zo kan een te hoog grondwaterpeil leiden tot grondwateroverlast, bijvoorbeeld in de vorm van water in kruipruimten en andere vochtproblemen. Het is de verantwoordelijkheid van ons als gemeente om, voor zover doelmatig, maatregelen in de openbare ruimte te treffen die structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand zoveel mogelijk voorkomen of beperken. Daarnaast zijn we als gemeente aanspreekpunt voor de burger. Het systeemdenken is een nieuw en belangrijk uitgangspunt bij het vaststellen van beleid en doelstellingen. Vanuit het totaalconcept kunnen we de opgave voor stelsels afleiden en vanuit de stelsels de eisen die aan de objecten worden gesteld. Dit noemen we de drie lagen benade- figuur 2-2: Drie lagen benadering Drie lagen benadering De doelen worden gebruikt als Gemeentelijk toetsingskader Rioleringsplan voor Apeldoorn de huidige status van de voorzieningen 14 (hoofdstuk 4). Op drie niveaus (de lagen) vindt een beoordeling plaats om te komen tot duurzame, toekomstbestendige maatregelen die passen binnen de visie:

16 Invulling watertaken Onderstaande figuur geeft de huidige invulling van de gemeentelijke watertaken weer. In de toekomst zal hieraan worden toegevoegd: het hergebruiken van nuttige stoffen uit het afvalwater. De gemeentelijke watertaken 2.5 Wettelijk kader en verantwoordelijkheden De wettelijke verantwoordelijkheden van de gemeente ten aanzien van de watertaken zijn vastgelegd in de Wet Milieubeheer (stedelijk afvalwater) en de Waterwet (hemel- en grondwater). Voor de bekostiging van de drie gemeentelijke watertaken is de heffingsbevoegdheid opgenomen in de Gemeentewet. De rioolheffing mag maximaal kostendekkend zijn. De particulier heeft in de Waterwet voor hemel en grondwater een duidelijke eigen rol gekregen: hij is verantwoordelijk voor de verwer- Invulling king van watertaken hemel- en grondwater op eigen perceel. Onderstaande Pas als dat redelijkerwijs figuur geeft de niet huidige van invulling hem kan van worden gemeentelijke watertaken weer. In de toekomst gevraagd, zal zijn hieraan wij als worden gemeente toegevoegd: aan zet. het hergebruiken van nuttige stoffen uit het afvalwater. 15 figuur 2-3: Huidige invulling gemeentelijke watertaken Huidige invulling gemeentelijke watertaken 2.5 Wettelijk kader en verantwoordelijkheden De wettelijke verantwoordelijkheden van Gemeentelijk de gemeente Rioleringsplan ten aanzien Apeldoorn van de watertaken zijn vastgelegd in de Wet Milieubeheer (stedelijk afvalwater) en de Waterwet (hemel- en grondwater). Voor de bekostiging van de drie gemeentelijke watertaken is de heffingsbevoegdheid opgeno-

17 3 Even terugkijken 3.1 GRP Voor het GRP GRP is een aantal doelen geformuleerd. In de onderstaande tabel zijn de 3.1 Voor doelen GRP het omschreven GRP en hebben is een we aantal aangegeven doelen geformuleerd. in zijn hoeverre ook onderdeel het In doel onderstaande van is gerealiseerd. het programma tabel De zijn Actief cursief de Duurzamer. hoeverre Actief Hiervoor het Duurzamer. doel geldt is gerealiseerd. een Hiervoor looptijd geldt De van cursief een 2006 tot Voor doelen gedrukte het GRP omschreven doelen zijn en ook is een hebben onderdeel aantal we doelen aangegeven van het geformuleerd. In de onderstaande tabel zijn de doelen Geëvalueerd is de periode van het programma in gedrukte looptijd van doelen 2006 zijn tot ook onderdeel Geëvalueerd van het is de programma periode Actief Duurzamer. van het huidige Hiervoor GRP. geldt een omschreven en hebben we aangegeven in hoeverre huidige GRP. looptijd van 2006 tot Geëvalueerd is de periode van het huidige GRP. het doel is gerealiseerd. De cursief gedrukte doelen Doel gerealiseerd Toelichting Doel Huidig niveau beheer en onderhoud handhaven gerealiseerd 100% Toelichting Aantal storingen en klachtenniveau is stabiel (ca. Huidig niveau beheer en onderhoud handhaven 100% Aantal meldingen storingen en per klachtenniveau jaar) is stabiel (ca onderhoud-/vervangingswerken per jaar 100% ,25 km meldingen vervangen, per 3,25 jaar) km relining, 5,75 km 5-10 onderhoud-/vervangingswerken per jaar 100% 9,25 ombouw km vervangen, stelsel (afkoppeling) 3,25 km relining, 5,75 km 50% veegkosten meebetalen uit reserve riolering 100% ombouw Gerealiseerd stelsel (afkoppeling) 50% Actief veegkosten en autonoom meebetalen afkoppelen uit reserve riolering 100% Gerealiseerd 15 ha gepland, ruim 15 ha gerealiseerd, Actief Basisinspanning en autonoom en afkoppelen waterkwaliteitsspoor 100% 50% 15 50% ha is gepland, uitgevoerd, ruim overige 15 ha gerealiseerd, 50% vóór 2015 Basisinspanning Baggeren en waterkwaliteitsspoor 50% 95% 50% 95% is gereed, uitgevoerd, overige overige 5% in 50% 2012 vóór 2015 Baggeren Inlopen achterstand vervanging riolen 95% 80% 95% Achterstand gereed, is overige grotendeels 5% in ingelopen, 2012 achterstand Inlopen achterstand vervanging riolen 80% Achterstand 2010 wordt ingelopen is grotendeels in 2011 ingelopen, en 2012 achterstand Cursief: onderdeel van het programma Actief Duurzamer. Cursief: onderdeel van het programma Actief Duurzamer wordt ingelopen in 2011 en 2012 De bestedingen voor de programmaonderdelen van Actief Duurzamer zijn substantieel minder De dan bestedingen geprognosticeerd. voor de De programmaonderdelen oorzaken zijn slim meeliften van Actief met Duurzamer andere projecten zijn substantieel en kansen minder benutten bestedingen (werk geprognosticeerd. met voor werk), de programmaonderdelen juiste De oorzaken keuzes maken zijn slim bij van het meeliften voldoen werk), met juiste aan andere keuzes beleidsopgaven projecten maken bij en het kansen (de voldoen goede benut- aan de De dan Actief ten dingen (werk Duurzamer doen), met werk), subsidies zijn substantieel juiste en keuzes aanbestedingsvoordelen. minder maken dan bij geprognosticeerd. dingen doen), De subsidies oorzaken en zijn aanbestedingsvoordelen. slim meeliften met en aanbestedingsvoordelen. Twee doelen blijven het voldoen beleidsopgaven aan de beleidsopgaven (de goede dingen (de doen), goede subsidies andere Twee projecten doelen blijven kansen achter benutten bij de ambities (werk uit met 2005, achter namelijk: bij de ambities uit 2005, namelijk: Twee doelen blijven achter bij de ambities uit 2005, namelijk: Doel gerealiseerd Toelichting Doel Afkoppelen bij herstructureringen gerealiseerd 5% Toelichting 80 ha gepland, 3,7 ha gerealiseerd. Blijft sterk Afkoppelen bij herstructureringen 5% 80 achter ha gepland, ivm stagnatie 3,7 ha herstructureringen gerealiseerd. Blijft sterk Realiseren waterberging in beken en sprengen 20% achter 20 km ivm gepland, stagnatie 4 km herstructureringen gerealiseerd. Blijft achter ivm Realiseren waterberging in beken en sprengen 20% 20 stagnatie km gepland, herstructureringen 4 km gerealiseerd. Blijft achter ivm Cursief: onderdeel van het programma Actief Duurzamer. Cursief: onderdeel van het programma Actief Duurzamer. stagnatie herstructureringen, afstemming OR, etc Het achterblijven wordt veroorzaakt door de afhankelijkheid van de voortgang van de herstructureringen. achterblijven Door de wordt optimistische veroorzaakt planning door de van afhankelijkheid deze projecten van in de 2005 voortgang en de stagnatie van de herstruc- in de Het tureringen. voortgang (onder Door de andere optimistische door economische planning van teruggang) deze projecten zijn deze in 2005 doelen en niet de stagnatie gehaald. in Voor de voortgang beekherstel (onder spelen andere ook andere door economische zaken, zoals teruggang) afstemming zijn met deze andere doelen ontwikkelingen niet gehaald. in Voor de beekherstel openbare ruimte, spelen het ook langere andere traject zaken, van zoals voorbereiding afstemming tot met realisatie, andere etc. ontwikkelingen Deze afstemming de en openbare voorbereiding ruimte, kosten het langere meer tijd traject dan vooraf van voorbereiding ingeschat. tot realisatie, etc. Deze afstemming en voorbereiding kosten meer tijd dan vooraf ingeschat. Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn GRP Adoorn verkort, revisie c3 GRP Adoorn verkort, Pagina 17 revisie van c Pagina 17 van 36

18 Het achterblijven wordt veroorzaakt door de afhankelijkheid van de voortgang van de herstructureringen. Door de optimistische planning van deze projecten in 2005 en de stagnatie in de voortgang (onder andere door economische teruggang) zijn deze doelen niet gehaald. Voor beekherstel spelen ook andere zaken, zoals afstemming met andere ontwikkelingen in de openbare ruimte, het langere traject van voorbereiding tot realisatie, etc. Deze afstemming en voorbereiding kosten meer tijd dan vooraf ingeschat. Als we terugkijken naar de praktijk, dan hebben we de afgelopen periode meer aandacht besteed aan wateroverlast als gevolg van hevigere neerslag. We hebben een tweede koker aangelegd die de overlast heeft teruggedrongen. Ook hebben we het complete stelsel geïnspecteerd, waardoor we nu goed inzicht hebben in de toestand van de vrijvervalriolen. De lagere bestedingen op alle doelen zijn reeds in de rioolheffing verwerkt. Afgesproken met de raad Even terugkijken is Wat we niet uitgeven, halen we ook niet op bij de burgers en bedrijven. De heffing is dan ook minder gestegen dan geprognosticeerd in De heffing is gerelateerd aan de WOZ-waarde. De lagere bestedingen op alle doelen zijn reeds in de rioolheffing verwerkt. Afgesproken met de raad is Wat we niet uitgeven, halen we ook niet op bij de burgers en bedrijven. De heffing is dan ook minder gestegen dan geprognosticeerd in Figuur 3-1: prognose en werkelijke rioolheffing gemiddelde woning Prognose en werkelijke rioolheffing gemiddelde woning 17 De heffing is gerelateerd aan Gemeentelijk de WOZ-waarde. Rioleringsplan Apeldoorn Uitgegaan is van CBS gegevens over de gemiddelde waarde van een woning.

19 3.2 Landelijk benchmarkonderzoek rioleringszorg 2010 Apeldoorn heeft in 2010 meegedaan aan het landelijk benchmarkonderzoek over de rioleringszorg. Het onderzoek is een landelijke prestatievergelijking, waarmee gemeenten inzicht geven en krijgen in kenmerken en prestaties van de rioleringszorg. Hoofdonderwerpen waarop de vergelijking heeft plaatsgevonden zijn: stelselkenmerken en organisatie; kwaliteit en technisch functioneren; financiën. Alle 421 gemeenten in Nederland hebben aan dit onderzoek meegedaan. Iedere gemeente heeft een individueel benchmarkrapport ontvangen, waarin de eigen prestaties ten opzichte van andere groepen gemeenten en het landelijk gemiddelde zijn weergegeven. Het benchmarkrapport voor Apeldoorn is opgenomen in het Technisch Beleidsrapport. Apeldoorn komt goed naar voren uit de benchmark. Positieve punten zijn de relatief lage gemiddelde rioolheffing, goede score op het halen van de beleidsdoelen en het goed technisch functioneren van het stelsel. Een aandachtspunt is de erg lage personele bezetting. Uitschieters zijn de relatief hoge beheerkosten en het lage vervangingspercentage. Beiden worden hierna toegelicht. Daarnaast heeft in 2009 een extra inspanning voor reiniging en inspectie plaatsgevonden. Dit heeft geleid tot een grote eenmalige investering, die terug te zien is in de hoge beheerkosten. Gezien het relatief grote aandeel van de veegkosten en de reiniging en inspectie in de totale beheerkosten (ca 30%) geeft dit een vertekend beeld. Als deze aspecten wel worden meegerekend komt Apeldoorn uit op verhoudingsgewijs lage beheerkosten ten opzichte van andere gemeenten. De lage gerealiseerde en geplande vervanging van het stelsel wordt veroorzaakt door relatief lage gemiddelde leeftijd (30 35 jaar) van de riolering en de gemiddeld redelijk goede kwaliteit van de riolering. Daarnaast hanteert Apeldoorn een sobere vervangingsstrategie, waarbij alleen overgegaan wordt tot reparatie, vervanging of relining, indien strikt noodzakelijk. Het lage vervangingspercentage levert bij de toekomstige vervangingspiek vanaf wel een aandachtspunt op, omdat dan een periode aanbreekt, waarin veel riolen gelijktijdig vervangen moeten worden. Ter indicatie zal het huidige vervangingstempo van 2 km/jaar dan omhoog moeten naar circa 10 km/jaar. De relatief hoge beheerkosten (peiljaar 2009) worden veroorzaakt door het grote aandeel van de veegkosten (50%) dat wordt toegerekend aan de reserve riolering (raadsbesluit 2005). Apeldoorn vormt hierin een uitzonderingspositie ten opzichte van andere gemeenten, die minder uit de reserve riolering bijdragen aan de veegkosten. Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

20 19 Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

21 4 Doelstellingen en beleid 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt het primaire doel van afvalwaterzorg vertaald naar concrete doelstellingen (of taakstellingen). De functionele eisen die aan de brede rioleringszorg worden gesteld met bijbehorende maatstaven zijn van deze doelstellingen afgeleid. Deze eisen en maatstaven hebben betrekking op de toestand en het functioneren van alle voorzieningen ten behoeve van de uitvoering van de gemeentelijke watertaken, maar ook op het beheer en een effectieve besturing. Er is voor dit plan geen nieuwe set van eisen ontwikkeld. Er is zoveel mogelijk aangesloten bij de functionele eisen en maatstaven uit het Gemeentelijk Rioleringsplan , die op onderdelen (door beleidsontwikkelingen) zijn aangescherpt en zijn aangevuld met eisen en maatstaven voor de grondwaterzorg. Per gemeentelijke watertaak geven we de algemene beleidslijn aan. 4.2 Doelstellingen voor de drie gemeentelijke watertaken De algemene doelstelling is een goedwerkende robuuste riolering die voldoet aan de gestelde uitgangspunten en leidt tot het beschermen van de volksgezondheid (stedelijk afvalwater), veiligheid (hemelwater), een hoge kwaliteit van de leefomgeving en bescherming van het milieu. Concreet betekent dit dat: 2 De riolering naar behoren functioneert: het geheel aan voorzieningen heeft voldoende capaciteit voor zowel de afvoer van stedelijk afvalwater als de afvoer van hemelwater; de lozingen op het oppervlaktewater zijn beperkt of schoon ; de gemeente treft in openbaar gemeentelijk gebied maatregelen die structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand zoveel mogelijk voorkomen of beperken. Randvoorwaardelijk is dat de riolering op effectieve wijze wordt beheerd. De doelstellingen voor effectief beheer van de riolering zijn: hoge klantgerichtheid; duurzame bedrijfsvoering; goede samenwerking met aanpalende gemeentelijke diensten en andere organisaties; inzicht in kosten. 1 De technische staat van de riolering in orde is: correcte aansluiting van particulieren, bedrijven en overige organisaties; hoge stabiliteit en betrouwbaarheid; goede afstroming. Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

22 4.3 Visie inzake klimaatontwikkeling, hemelwater en ruimte Het KNMI heeft in 2006 een viertal klimaatscenario s gepresenteerd (zie onderstaande figuur). In het waterplan Apeldoorn en het vigerend GRP is reeds gesignaleerd dat klimaatverandering voor een gemeente als Apeldoorn met meer neerslagextremen en hellend gebied een belangrijke ontwikkeling is. Sinds 2005 is naar voren gekomen dat we vaker rekening moeten houden met neerslagpieken. Deze piekbuien zullen ook extremer zijn. Om wateroverlastproblemen nu en in de toekomst het hoofd te bieden zal er minder regenwater afgevoerd moeten worden naar de riolering (afkoppelen) en meer ruimte gecreëerd worden om overtollig regenwater tijdelijk in de openbare ruimte op te vangen. Klimaatscenario s KNMI 4.4 Algemene beleidslijn stedelijk afvalwater Voor stedelijk afvalwater zijn de uitgangspunten voor de langere termijn: Het afvalwater wordt door middel van vrijvervalriolering in de bebouwde kom en drukriolering in het buitengebied ingezameld en getransporteerd naar het overnamepunt van het Waterschap, waar het behandeld wordt in de RWZI; In nieuwbouwgebieden wordt gescheiden riolering toegepast. Dit is in de bouwverordening verankerd. Nieuwe panden betalen zelf hun rioolaansluiting. Af en toe wordt een perceel aangetroffen dat nog niet is aangesloten op riolering of op een IBA (Individueel Behandelingssysteem voor Afvalwater). Deze nog niet aangesloten lozing wordt dan alsnog gesaneerd. Nieuwe sanitatieconcepten zoals gescheiden urineinzameling zijn wel in ontwikkeling, maar nog niet rijp voor grootschalige impleentatie. De huidige wijze van inzameling en transport van afvalwater naar de zuivering blijft de belangrijkste manier om invulling te geven aan de wettelijke taken en maatschapelijke doelen. Een transitie naar een ander inzamel- en transportsysteem heeft grote consequenties. Apeldoorn doet actief mee aan verkenningen van nieuwe systemen ( nieuwe sanitatie ) en de winning van energie uit afvalwater. De komende planperiode van het GRP wordt gebruikt om de haalbaarheid van deze initiatieven te onderzoeken en te beoordelen of deze systemen op grotere schaal in Apeldoorn inzetbaar zijn. 21 Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

23 Voor het beheer (inclusief onderhoud) van de bestaande riolering hebben we gekozen voor de volgende beleidsrichtingen: Het huidige niveau van beheer (inclusief onderhoud) wordt voortgezet om het gewenste basis en minimum kwaliteitsniveau van de rioleringszorg te handhaven. Er wordt extra ingezet op het oplossen van bestaande knelpunten en klachten (storingen, wateroverlast en waterkwaliteitsproblemen). Het vervangingsbudget wordt tot en met 2012 gehandhaafd op hetzelfde niveau. Gezien de inspectieresultaten wordt het vervangingsbudget vanaf 2013 structureel met 15% verhoogd (met circa 0,25 miljoen per jaar om het toenemend areaal aan reparaties te kunnen uitvoeren). Voor de toekomstige vervangingspiek vanaf wordt bij het volgende GRP in 2015 een keuze gemaakt. Er resteert dan nog voldoende tijd om hierop te anticiperen. westelijk van het Apeldoorns Kanaal. Nader onderzoek moet uitwijzen of deze maatregelen noodzakelijk zijn en welke type maatregelen tot het beste resultaat leiden. Prioritering vindt plaats op basis van urgentie en het combine ren met andere werkzaamheden (werk met werk maken). Baggeren van watergangen Dit onderdeel wordt met het baggeren van de laatste drie vijvers in 2012 afgerond. De gereserveerde bijdrage is 0,1 miljoen. Vanaf 2013 stopt de financiële bijdrage hieraan. Vanuit het programma Actief Duurzamer dragen twee onderdelen bij aan de stedelijk afvalwaterzorgplicht. Beide onderdelen worden voortgezet en vóór 2015 afgerond: Basisinspanning en waterkwaliteitsspoor Apeldoorn voldoet sinds 2008 aan de basisinspanning. Voor het waterkwaliteitspoor resteert nog een opgave van circa 50% met een budget van in totaal 2 miljoen. Dit betreft maatregelen om de knelpunten in de waterkwaliteit van een aantal oppervlaktewateren op te lossen door het beperken van emissies uit het rioolstelsel in onder andere Klarenbeek (samen met Voorst), Beekber gen/ Lieren, de Maten en de overstortvijvers Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

24 4.5 Algemene beleidslijn hemelwater Afkoppelen Wij hebben in het Waterplan al keuzes gemaakt met betrekking tot de hemelwaterzorgplicht: regenwater met beleid afkoppelen. De werkwijze en uitvoeringsregels voor afkoppelen zijn opgenomen in een Handreiking afkoppelen (zie CD). Kenmerken van dit afkoppelbeleid zijn: Vervuilde oppervlakken zoals marktpleinen, busbanen en het busstation niet afkoppelen tenzij..; Schone oppervlakken zoals daken, kantoorterreinen, woonerven en wijkontsluitingswegen wel afkoppelen tenzij.; Zo veel mogelijk bovengronds houden van hemelwaterstromen voor bewustwording en om foute aansluitingen te voorkomen; In principe altijd toepassen van een bodempassage omdat hemelwater nooit helemaal schoon is; Berging in afkoppelvoorzieningen moeten een berging krijgen van 20 mm ten opzichte van het afgekoppelde oppervlak; Afkoppelen is altijd maatwerk met een beperkt aantal toe te passen systemen om het beheer zo eenvoudig mogelijk te houden. Wij vervolgen de ingeslagen weg, maar zonder de realiteit uit het oog te verliezen. De 3 hectare autonoom afkoppelen per jaar halen we, de 16 hectare per jaar afkoppelen bij herstructureringen blijft fors achter bij de planning. De doelstelling van 160 hectare zullen we daarbij niet halen. Het beleid dat is ingezet met het Waterplan wordt voortgezet tot en met 2015, maar de verwachting is dat we hierdoor veel minder geld nodig hebben. De oorspronkelijke gelden voor afkoppelen willen we flexibeler inzetten, om in die gebieden waar herstructurering niet van de grond komt, de gelden te kunnen gebruiken voor andere hemelwatermaatregelen en het oplossen van knelpunten met wateroverlast. Voor minder urgente knelpunten wordt meegelift met andere ingrepen in de openbare ruimte. Budgettair wordt bij het meeliften gebruik gemaakt van het budget voor afkoppelen bij herstructureringen. Rol particulier Op particulier terrein is, volgens de wet, primair de eigenaar verantwoordelijk voor de afvoer en verwerking van hemelwater, bij voorkeur naar oppervlaktewater of in de bodem. De particulier is in eerste instantie veranwoordelijk voor de verwerking van hemelwater op zijn eigen perceel. Bij afkoppelprojecten willen we ook particuliere verharding meenemen zoals daken, maar alleen bij een gebiedsgerichte aanpak en als het doelmatig is. Het afkoppelen van particuliere verharding zal op basis van vrijwilligheid gebeuren. Bij nieuwbouw moet de particulier in eerste instantie zelf zijn hemelwater verwerken. Kan dat niet dan moet hij de afvalwaterstromen bij de perceelsgrens gescheiden aanleveren. Hemelwater moet bovengronds worden gehouden. Wateroverlast We kunnen bij water-op-straat onderscheid maken in drie situaties: hinder, overlast en schade. Overlast ontstaat wanneer langdurig water op straat voorkomt of wanneer bepaalde verkeersroutes helemaal niet meer begaanbaar zijn. Schade ontstaat als hemelwater bedrijven en woningen instroomt. In Apeldoorn anticiperen we op de klimaatverandering door het huidige beschermingsniveau tegen wateroverlast te handhaven. De normen hiervoor bepalen we als gemeente zelf. In Apeldoorn willen we schade voorkomen (behalve bij extreme buien die qua ordegrootte circa 1x in de 25 jaar voorkomen) en hinder en overlast tegengaan (indien doelmatig) en anders accepteren (mits maatschappelijk aanvaardbaar). 23 Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

25 Hinder Kortdurende beperkte hoeveelheden water-opstraat : accepteren. Schade Langdurig en op grote schaal water-op-straat, water in winkels, bedrijven en woningen met materiële schade en ernstige belemmering van het (economische) verkeer: voorkomen. Overlast Forse hoeveelheden water-op-straat, ondergelopen kelders en/of tunnels, opdrijvende putdeksels: tegengaan. Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

26 4.6 Algemene beleidslijn grondwater Wij hebben met betrekking grondwatermaatregelen een regierol en schakelen als het nodig is ook andere partijen in zoals het waterschap, drinkwaterbedrijven of de provincie. Als die partijen geen inbreng kunnen leveren, neemt Apeldoorn maatregelen, als dat zinvol en doelmatig is. Het moet dan gaan om structurele grondwaterproblemen. Wij zorgen voor voldoende inzicht in de grondwatersituatie door meten en monitoring. Rol particulier De wet geeft de particulier uitdrukkelijk een eigen rol bij de verwerking van grondwater op zijn eigen perceel. De particulier zal alles in het werk stellen om grondwateroverlast op eigen terrein te bestrijden. Mocht dit niet lukken dan zal de gemeente, in de vorm van gemeenschappelijke voorzieningen, de overlast bestrijden. De perceelseigenaar dient zelf te zorgen dat verblijfsruimten vochtdicht zijn. Dit geldt niet voor kelders en kruipruimte omdat dit geen verblijfsruimten zijn. Wij handhaven het huidige beschermingsniveau en pakken nieuwe problemen op. Daarvoor is een goed grondwatermeetnet nodig. Wij breiden het waterloket uit met grondwaterinformatie. 25 Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

27 5 Analyse huidige situatie 5.1 Inleiding In dit hoofdstuk vindt de toetsing van de huidige situatie plaats. Deze toetsing levert input voor het bepalen van de te ondernemen stappen en acties voor het plan De analyse van de huidige stand van zaken heeft plaatsgevonden op basis van: evaluatie van het GRP ; objectgegevens in het gemeentelijke riolering ringseringsbeheersysteem per 1 januari 2011; resultaten van uitgevoerd onderzoek. In dit hoofdstuk wordt eerst een totaaloverzicht van de voorzieningen gegeven op basis waarvan een aantal conclusies wordt getrokken. Vervolgens wordt ingezoomd op de stand van zaken betreffende de drie zorgplichten: stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater. Daarnaast wordt de effectiviteit van het beheer beoordeeld. 5.2 Totaaloverzicht voorzieningen Het actuele overzicht van de riolering in Apeldoorn laat zien dat vooral in het oude centrum en de wijken eromheen het stedelijk afvalwater gemengd wordt ingezameld. In overige delen van de stad wordt het voornamelijk gescheiden ingezameld. Per 2011 is er in Apeldoorn km riolering (inclusief drainage) aanwezig. De riolering is relatief jong met een gemiddelde leeftijd van jaar. Sinds de afspraken in het Waterplan van 2005 koppelen we verhard oppervlak van de gemengde riolering af. Tot nu toe is 25 hectare verhard oppervlak van de gemengde riolering afgekoppeld. Schema blz 26 Stedelijk afvalwater Afvloeiend hemelwater Grondwater Soort riolering km Soort riolering km Soort riolering km Gemengd riool 545 RWA-Riool 40 Drainage 144 DWA-Riool 170 IT Riool 17 Pers- en drukleiding 251 Duikers en 16 beekleidingen Vacuümleiding 14 Randvoorziening 1 Totaal 980 Totaal 74 Totaal 144 Overstorten extern 43 st Regenwateruitlaten 21 st Peilbuizen gemeente 380 st Gemalen 60 st Overstorten VGS 3 Peilbuizen derden 100 st Drukrioolgemalen 800 st Bufferputten 160 st BBB s 11 st Actueel overzicht riolering Apeldoorn Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn

28 Analyse huidige situatie De riolering is relatief jong met een gemiddelde leeftijd van jaar km < aanlegperiode figuur 5-1: Aanlegperioden riolering Aanlegperioden riolering Stedelijk afvalwater Sinds de afspraken in het Waterplan van 2005 koppelen nachtelijke we uren verhard of in oppervlak de weekenden van wordt de gemengde riolering af. Tot nu toe is 50 hectare verhard oppervlak een storing automatisch van de gemengde gemeld bij de riolering verantwoordelijke afgekoppeld. Technische staat van de riolering ambtenaar en vervolgens verholpen. Het klachtenniveau is stabiel op circa meldingen per jaar, In Apeldoorn zijn per meer dan lozers aangesloten op riolering. Het aansluitingspercentage is nagenoeg 100%. De afgelopen jaren hebstoringen. We hebben een extern contract voor het het merendeel betreft verstopte kolken en gemaal- 5.3 ben we alle vrijvervalriolen Stedelijk afvalwater laten inspecteren. We onderhoud aan het gemaal en de pompen van de hebben inzicht in de kwaliteit op grond van inspectie van 525 km staat vrijvervalriolering. van de riolering De inspectiegegehoudsfrequentie is één keer per jaar. drukriolering voor reiniging en inspectie. De onder- Technische In vens Apeldoorn hebben we zijn verwerkt per in de meer planningen dan voor lozers aangesloten op riolering. Het aansluitingspercentage onderhoud, reparatie is nagenoeg vervanging 100%. en zijn in de Functioneren van de riolering gegevensbestanden opgeslagen. Bij constatering Het functioneren van de voorzieningen wordt regelmatig getoetst, zowel door het uitvoeren van bere- van een ingrijpmaatstaf volgt nadere beoordeling De afgelopen jaren hebben we alle vrijvervalriolen laten inspecteren. We hebben inzicht in de om de juiste aanpak en het juiste tijdstip te bepalen. op grond van inspectie van 525 km vrijvervalriolering 2009 hebben (zie we onderstaande een Wateroverlast tabel). Landschapskeningen als door metingen in de riolering zelf. In kwaliteit kaart laten maken. Op een aantal plaatsen in Apeldoorn en in Hoenderlo, Uddel en Beekbergen/Lie- Tabel We beschikken E: resultaten over een inspectie centraal vrijvervalriolering meldsysteem voor (op grond van 525 km inspectie) storingen Omvang via ingrijpschade het telefoonnummer 25% Afhankelijk van het soort storing en urgentie van de te trefren, komt bij hevige neerslag water op straat voor. Lengte (m) % van totaal Zsm repareren ,6% fen maatregel wordt de storing verholpen. In de Zsm vervangen ,5% Binnen 5 jaar vervangen ,5% Binnen 10 jaar vervangen ,8% Gemeentelijk Rioleringsplan Apeldoorn De inspectiegegevens hebben we verwerkt in de planningen voor onderhoud, reparatie en ver-