Taalbeleid Academisch Nederlands UGent. Effecten van taakgerichte workshops voor anderstaligen

Transcriptie

1 Taalbeleid Academisch Nederlands UGent Effecten van taakgerichte workshops voor anderstaligen Sibo Kanobana Taalbeleid Academisch Nederlands UGent Taalbegeleiding aan de UGent Universiteitsbreed Faculteitsniveau 1

2 Universiteitsbreed - Workshops Academisch Nederlands - Individuele begeleiding bij kansengroepen - Voortraject anderstalige nieuwkomers - Plenaire sessies in 4 faculteiten - Writing Clinics - Website academisch schrijven - Vrijblijvende taaltest - UCT en DOWA Workshops Academisch Nederlands Academisch Nederlands voor studenten zonder Nederlandstalige vooropleiding Studenten met een migratieachtergrond Samenwerking met SLO Nederlands Taakgerichte aanpak 2

3 UGent: context Studenten Inschrijvingsvoorwaarde: secundair onderwijs + B2 Nederlands % migratieachtergrond 6,9 % 7,5 % 10,4 % 10,8 % migratieachtergrond (niet-europees) 3,2 % 3,1 % 3,9 % 4,4 % anderstaligen 2,4 % 6,5 % 7,8 % 7,8 % TSO-, KSO- en BSOstudenten 6 % 6,1 % 6,2 % 8,4 % UGent: context Slaagkansen Totale studentenpopulatie: 56% ECM-studenten: 20% Taalbeleid Academisch Nederlands 3

4 Nederlands in het eerste jaar A Eigenlijk heb ik het gevoel dat [mijn Nederlands] steeds slechter wordt. Voor mijn vakken moet ik niet veel schrijven. Tja, het is vooral formules noteren, maar het vraagt niet veel tekst, dus oefen ik niet meer. En het wordt echt slechter. A Duitstalige student uit Zwitserland, december2012 zie ook: Humphreys et al Workshops: rationale Taken stimuleren taalontwikkeling & taalvaardigheden Bygate 1999 Interaction hypothesis Gass 1997, Long 1996, Swain 2005, Gass 2005 By instructional scaffolding, learners can function beyond their level Alexander 2012 Studiesuccess & netwerk zijn gelinkt aan elkaar De Bruyn 2006 Een taakgerichte aanpak vermengt subjectieve en objectieve noden Van Avermaet 2006 Academic skills shouldn t be taught without content Bee Tin

5 Pedagogie van de workshops Op basis van noden: Studenten bepalen mee de inhoud Op basis van taken: Interactief: Open structuur: Focus: Tutoren: Authentieke academische taken Max 4 studenten/tutor Geen vooraf bepaalde uitkomst Niet verplicht Laagdrempelig, geen toets, niet-hiërarchisch Noden van de student 2 taalbeleidsmedewerkers + 3 à 4 stagiairs Onderzoeksvragen OV1: Wat is het effect van taakgerichte workshops op de taalvaardigheid van de anderstalige student? OV2: Wat is het effect van taakgerichte workshops op de teaching beliefs en de onderwijspraktijk van stagiairs? 5

6 Methodologie & bronnen OV1 Anderstalige studenten Semi-gestructureerde interviews: okt, nov & dec 2012 getranscribeerd en dubbel gecodeerd met NVivo 10 Anderstalige studenten Extern effectonderzoek 2012 (Steunpunt Diversiteit & Leren) OV1 Effect op anderstalige studenten Wat vinden ze van de workshops? Wat vond je goed en vond je minder goed aan de workshops? Like Dislike Feedback, coaching & interactie 8 Niet genoeg grammatica 1 Sfeer 6 Niet genoeg afwisseling 1 Taken / inhoud 6 Bruikbaarheid 1 Afwisseling 1 Alles 1 15 Respondenten (Interview oct & dec 2012) 6

7 OV1 Effect op anderstalige studenten Wat vinden ze van de workshops? Wat vond je goed en vond je minder goed aan de workshops? we kunnen oefenen. Het zou geen zin hebben als we een paar definities kregen om van buiten te leren in 5 minuten en dan, pfff, ik weet het niet. Oefening is heel erg belangrijk voor mij, omdat wij studenten, meestal zitten we achter de boeken en zo. Hier krijgen we de kans om te praten en te oefenen. F - Arabischsprekende student, dec 2012 OV1 Effect op anderstalige studenten Wat vinden ze van de workshops? Wat vond je goed en vond je minder goed aan de workshops? Als je met mensen praat, misschien geven ze geen feedback, want ze zijn met vrienden, familie of kennissen en ze zullen niet altijd aandacht geven aan jou. Maar hier in de workshops zal je ons steunen, je zal ons * + feedback geven. J Franstalige student (Congo), dec

8 OV1 Effect op anderstalige studenten Wat vinden ze van de workshops? Wat vond je goed en vond je minder goed aan de workshops? Deze workshops zijn beter dan alles wat ik ooit geleerd heb in andere cursussen. * + De regels, de grammatica, dat is geen probleem. Het probleem is de regels toe te passen in de werkelijkeheid. En dat doen we niet in klas. In de klas bijvoorbeeld, het perfectum. En dan die je 10 of 20 oefeningen op het perfectum. En wanneer ik het perfectum studeer kan ik het perfect 20 keer of 100 keer, dat is geen probleem. Maar het probleem is wanneer ik * + de taal moet gebruiken op verschillende manieren in een context. S Spaanstalige student (Colombia), dec 2012 OV1 Effect op anderstalige studenten Wat hebben de workshops opgeleverd? Wat is het belangrijkste dat je geleerd hebt tijdens de workshops? Zelfzekerheid/ durf om te spreken 5 Presenteervaardigheden 5 Schrijfvaardigheden 3 Woordenschat 2 Uitspraak 2 9 respondenten (Interview dec 2012) 8

9 OV1 Effect op anderstalige studenten Wat hebben de workshops opgeleverd? Wat is het belangrijkste dat je geleerd hebt tijdens de workshops? Ik denk dat na deze workshops * + Ik durf te spreken met andere mensen en met hen praten over problemen en dat is goed A Darisprekende student (Afghanistan), dec 2012 OV2 Wat is het effect van taakgerichte workshops op de teaching beliefs en de onderwijspraktijk van stagiairs? 9

10 Methodologie & bronnen OV2 5 stagiairs Focusgroepen: okt, nov, dec, maart & mei Verantwoordelijke opleiding SLO Nederlands Semigestructureerd interview: 14 juli Ex-stagiairs (actief als leraar in het SO) Focusgroepen: maart & mei 2011 Online vragenlijst: mei juli 2013 Alle kwalitatieve data getranscribeerd & dubbel gecodeerd met NVivo 10 OV2 Respondenten Stagiairs (leraren in opleiding): 27 leraren in opleiding tussen 2009 en M/25V jaar oud Vooropleiding Master Nederlands Taal- en Letterkunde Vrijwillige deelname aan workshops 60 uur verplichte stage Curriculum SLO: weining aandacht voor anderstaligheid of taakgericht taalonderwijs 10

11 OV2 Wat is het effect van taakgerichte workshops op de teaching beliefs en de onderwijspraktijk van leraars in opleiding? > Grote waaier aan concepten en terminologie OV2 Teacher cognition Onderzoek naar Teacher Cognition (Borg, 2006) Impliciet, individueel, praktisch, dynamisch, mentaal The tacit, personally-held, practical system of dynamic mental constructs Teacher s beliefs, practice and knowledge 11

12 OV2 Teacher cognition Opleiding Professioneel Teacher cognition Context In de klas (Cf. Borg, 2006, p. 41) OV2 Waargenomen veranderingen in TC Instructie In Je In In Ik denk dat de studenten meer theorie nodig hebben ( ) als er een meer theoretische aanpak was, dat zou misschien meer helpen om een regel uit te leggen ( ) een bepaalde grammatical regel kan voor de hele klas uitgelegd worden ( ) dan moet iedereen, iedereen let dan op, iedereen is aandachtig, ze zijn niet met iets anders bezig voor de taak. Focusgroup maart 2013 Ik gaf vaak ex cathedra les, ik gaf theorie en dan oefeningen ( ) Ik denk dat nu, ik zou proberen om meer taakgericht. Kijk, dit is wat we willen bereiken, ( ) hoe zouden jullie [de studenten] dit doen? En meer werken vanuit de studenten dan ik die bevelen geef. Focusgroup mei

13 OV2 Waargenomen veranderingen in TC Instructie - Interactie Ma Ik zou het graag op die manier doen [taakgericht] en ik denk dat het een groter effect heeft dan iemand die gewoon vooraan in de klas staat en praat terwijl de helft van de klas toch niet luistert In het secundair onderwijs had ik vaak het idee dat een klas, tja, je zit daar te kijken en te luisteren en iemand doet iets vooraan in de klas. Maar ik denk dat het positief is wanneer je andere werkvormen integreert in de klas, want in mijn school gebeurde dat nooit, maar ik denk wel dat voor vaardigheden zoals spreken en zo het interessant kan zijn om eerst in kleine groepjes te werken Focusgroep november 2012 OV2 Waargenomen veranderingen in TC Instructies Interacties - Hiërarchie Jo Als iemand een vraag heeft over het lesmateriaal, dan kunnen ze het gewoon vragen. Dat is wat ik echt wil. Voor mij is die connectie belangrijk, niet de wanneer ik spreek, allemaal rechtstaan -hiërarchie. Focusgroep mei 2013 In Ik heb hier vooral geleerd hoe je open kan zijn op een professionele manier ook. Focusgroep maart

14 OV2 Waargenomen veranderingen in TC Instructies Interacties Hiërarchie - Organisatie Jo El Jo Ma Meestal hebben ze [de studenten] graag teamwork maar de leraars hebben er een probleem mee omdat teamwork luidruchtig en chaotisch kan zijn. Het vraagt meer organisatie. Soms, ja, is dat waar. Het vraagt meer organisatie en wanneer je een grote klas hebt, is het alsof je overal terzelfdertijd moet zijn. * ] Ik moet wel zeggen dat het meer werk is om zo n nieuwe organisatie in een klas te introduceren maar ik denk dat het erg vermoeiend is voor een leraar om voor een klas te staan en te praten terwijl je opmerkt dat de leerlingen niet aan het luisteren zijn. Ze hebben meer aan nieuwe en creatieve lesaanpakken. Ik denk soms dat ze meer van elkaar leren dan van mij. Focusgroep mei 2013 OV2 Waargenomen veranderingen in TC Instructies: Interacties: Hiërarchie: Organisatie: weg van een onderwijs als overdracht van informatie naar een interactieve aanpak toe weg van hiërarchische relatie naar didactisch experimenteren toe 14

15 OV2 Effect op Stagiairs van de SLO Voorspelde beperkingen Jo El Ik denk dat uw aanpak zeker invloed zal hebben. ( ) hier werken we eigenlijk meer op individuele basis. En een school kijkt echt alleen naar de groep. Zij die niet kunnen volgen, kunnen niet volgen en dan is dat zo. Maar ja, ik zou het graag willen doen, maar de school waar ik nu ben, ik zie nooit die leraar zoiets doen, echt nooit. Focusgroep november 2012 OV2 Effect op Stagiairs SLO Voorspelde beperkingen Ma In de humaniora hebben de meeste leerlingen die attitude van Ik ga hier zitten, ik ga niets doen en ik ga dingen opschrijven. Focusgroep mei

16 OV2 Effect op Stagiairs SLO Voorspelde beperkingen El Int El Int El Jo El Ik gaf les in een andere klas in een andere school en [taakgericht lesgeven] zou absoluut niet zijn. Maar je suggereerde om zoiets te doen? Ja, ja, natuurlijk En ben je er dan niet mee doorgegaan? Omdat daar, het is daar alsof de leraar en de leerlingen, het is echt veel meer, wel, ja Heel traditioneel Heel traditioneel, ja, dus ik zal daar niets complex doen, ik kan geen relatie opbouwen met de leerlingen, want zij zijn het eigenlijk gewoon dat er iemand vooraan in de klas staat. Focusgroep mei 2013 OV2 Effect op Stagiairs SLO Voorspelde beperkingen A Int A Dus ik vrees dat ze t meest invloed hebben van de schoolcultuur waarin ze terechtkomen. Samengevat. Je vreest dat? Ik vrees dat. En als dat natuurlijk een heel positieve cultuur is, dan is dat goed. Maar de meeste scholen zijn nogal grijs van cultuur zal ik maar zeggen. k Zal niet zeggen écht slecht. Dat durf ik niet te beweren, maar echt heel open ken ik er toch niet zo veel. A SLO opleidingsverantwoordelijke, juni

17 OV2 Effect op Stagiairs SLO Enkele jaren later De workshops hebben me iets geleerd dat ik niet geleerd heb in de SLO Taakgericht lesgeven heeft vandaag nog steeds invloed op mijn manier van lesgeven N= 18 Conclusies (1) Anderstalige studenten De taakgerichte workshops: bieden een zeldzame opportuniteit om actief Nederlands te gebruiken zijn een veilige context om te experimenteren en feedback te krijgen leiden tot een verhoogd zelfvertrouwen en versterken productieve vaardigheden 17

18 Conclusies (2) Teacher Cognition De taakgerichte klaservaring toont aan: teacher cognition is een dynamisch concept de huidige schoolcultuur staat niet altijd open t.a.v. taakgericht lesgeven maar de SLO kan vorm geven aan een nieuwe aanpak in de klas Taakgericht lesgeven inzetten in de lerarenopleiding heeft verreikende effecten Bedankt voor uw aandacht! Sibo Kanobana 18