The Losses or the Gains?

Transcriptie

1 The Losses or the Gains? Een onderzoek naar de invloed van message framing op de attitude en intentie ten opzichte van het eten van fruit. Ramy Malki Studie: Communicatiewetenschap, Universiteit van Amsterdam Afstudeerproject: Persuasieve Communicatie, Docent: Aart Velthuijsen/Marieke Fransen Aantal woorden: 6498

2 Samenvatting Ongezonde voeding is een veel besproken probleem in de samenleving. Het eten van voldoende fruit kan de kans op hart-en vaatziekten doen afnemen. Aangezien de mate van ongezonde voeding een steeds toenemend maatschappelijk probleem wordt, is het van belang dat mensen overtuigd worden om gezonder te eten. Het is daarom van groot belang om onderzoek te doen naar welke type frames het effectiefst is in het overtuigen van mensen om meer fruit te eten. Deze studie onderzoekt het effect van message framing (1-factorieel tussen-participanten design met framing als onafhankelijke variabele met twee niveaus: winst en verlies.) op de attitude en intentie van mensen ten opzichte van het eten van fruit en de rol van betrokkenheid daarin. Op basis van eerdere onderzoeken en verschillende theorieën werd verwacht dat een verliesframe effectiever zou zijn dan een winstframe in het positief beïnvloeden van de attitude en intentie ten opzichte van het eten van fruit. Door middel van een vragenlijst is het experiment bij 92 respondenten afgenomen. De resultaten van deze studie die met behulp van een variantie-analyse zijn geanalyseerd tonen aan dat er geen significante verschillen zijn gevonden tussen de winst-en verliesframes op de attitude en intentie ten opzichte van het eten van fruit. De beperkingen van het onderzoek en aanbevelingen voor vervolgonderzoek worden besproken. 2

3 Inhoudsopgave Inleiding... 4 Theoretische Kader... 6 Message Framing... 6 Attitude... 7 Intentie t.o.v. eten van fruit... 7 Betrokkenheid... 8 Methode Onderzoeksdesign Coverstory Deelnemers Procedure Manipulaties Afhankelijke variabelen Controle variabelen Vooronderzoek Analyseplan Resultaten Attitude Intentie Conclusie Literatuur Bijlagen

4 Inleiding Chips, cola of een vette hap? Het lukt niet iedereen om gezond te eten. Een gezonder voedingspatroon is een veel besproken en bekritiseerd onderwerp. Het eten van voldoende fruit is goed voor de gezondheid. Fruit is rijk aan vitamines, mineralen en vezels. Het eten van voldoende fruit kan de kans op overgewicht verminderen (Brug, De Vet, De Nooijer & Verplanken, 2006; Lin & Morrison, 2002). Fruit kent ook andere voordelen zoals, een kleinere kans op hart- en vaatziekten, voorkomt diverse vormen van kanker en draagt bij aan een beter immuunsysteem. Ondanks de vele voordelen van het eten van voldoende fruit eten de meeste mensen te weinig fruit. Hierdoor missen ze een groot deel van de vitamines en mineralen die ze dagelijks nodig hebben (Steffen, 2006). Het is daarom van belang om inzicht te verschaffen in effectieve persuasieve communicatieberichten gericht op het eten van voldoende fruit. Dit kan ervoor zorgen dat mensen meer fruit gaan eten en daardoor gezonder leven. Door middel van persuasieve boodschappen wordt door overheden en voedingscentra getracht mensen te overtuigen om een bepaald (gezond) gedrag uit te voeren. Boodschappen kunnen op verschillende manieren geframed worden. Message framing is een manier waarbij een boodschap op verschillende manieren geframed wordt, zodat mensen er in sterkere mate door worden overtuigd. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen een winstframe of een verliesframe. Een boodschap met een winstframe benadrukt de positieve kansen die toenemen als het aangeprezen gedrag wel wordt uitgevoerd. Bijvoorbeeld Wanneer u de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid fruit eet versterkt u uw weerstand. Een verliesframe benadrukt juist de risico s die men loopt als het aangeprezen gedrag niet wordt uitgevoerd, bijvoorbeeld Wanneer u de aanbevolen hoeveelheid fruit per dag niet eet dan vergroot u de kans op hart-en vaatziekten (Rothman & Salovey, 1997). Consumenten worden overspoeld met informatie over gezonde voeding. Er is beperkte kennis beschikbaar over welke type frame het beste kan worden ingezet bij persuasieve boodschappen. Het is van belang om onderzoek te doen naar de manier waarop mensen het beste overtuigd kunnen worden om meer fruit fruit te eten. Het doel van dit onderzoek is om inzicht te verschaffen in welk type frame (winst/verlies) het meest effectief is in het positief beïnvloeden van de attitude en intentie van mensen om meer fruit te eten. De attitude is interessant, want het is een belangrijke parameter voor gedrag. Attitudes kunnen tot gedragsverandering leiden, omdat attitudes de waarnemingen van mensen kunnen veranderen doordat de aandacht op bepaalde kenmerken wordt gezet (Ajzen & Manstead, 2007). Betrokkenheid van mensen bij het eten van fruit kan tevens van invloed zijn op het effect van message framing op de attitude ten opzichte van het eten van fruit. Er wordt verwacht dat een hoge mate van betrokkenheid het effect van message framing op de attitude ten opzichte van het eten van fruit versterkt. De onderzoeksvraag luidt: Welk invloed heeft message framing, winst-of verliesframe op de attitude en intentie om meer fruit te gaan eten en wat is de rol van betrokkenheid hierin? 4

5 Het aantal onderzoeken naar de effecten van message framing op de attitude en intentie ten opzichte van het eten fruit is gering en kent veelal tegenstrijdige resultaten. Het doel van dit onderzoek is om in deze tijd van toenemende aandacht voor de gezonde levensstijl, een bijdrage te leveren aan de mate van kennis over hoe het ongezonde eetpatroon van mensen het beste te beïnvloeden is. Hoe meer kennis er is over message framing en welke type frame daarbij het effectiefst is voor het promoten van gezonde voeding, des te beter we in staat zijn voorlichtingscampagnes te creëren over de risico s van het niet eten van fruit waardoor mensen overtuigd worden van het belang van gezonde voeding. Daarnaast zijn de uitkomsten van dit onderzoek bruikbaar voor overheidsinstanties, voedselautoriteiten en gezondheidsinstellingen. Wanneer er duidelijkheid is over welk type frame het effectiefst is in het overtuigen van mensen om meer fruit te eten, kan de kans op ziektes en overgewicht verkleind worden. 5

6 Theoretische Kader Message Framing Message framing is een veel onderzocht onderdeel van overtuigende boodschappen waarbij er onderscheid wordt gemaakt tussen winstframes of verliesframes. Een winstframe is een boodschap waarbij de nadruk wordt gelegd op de positieve uitkomsten van het uitvoeren van een bepaald gedrag, bijvoorbeeld: Door voldoende fruit te eten blijft u gezond. Bij een verliesframe ligt de nadruk op de risico's die iemand kan oplopen wanneer het gewenste gedrag niet wordt uitgevoerd, bijvoorbeeld: Door onvoldoende fruit te eten vergroot u de kans op hart-en vaatziekten. In bepaalde situaties heeft een verliesframe meer effect dan een winstframe en andersom (Deschacht, 2007). Omdat de mate waarin iemand bereid is om een risico te nemen afhangt van het gebruikte frame (winst of verlies), zou de invloed van het gebruikte frame afhankelijk moeten zijn van de risico dat bij het gedrag komt kijken. Er wordt onderscheid gemaakt in de mate van risico s nemen op basis van detectie-en preventiegedrag. Preventiegedrag wordt als minder risicovol ervaren dan detectiegedrag. Preventiegedrag houdt in dat je bijvoorbeeld fruit eet omdat je na het eten van fruit geen nadelige gevolgen ervaart zoals ziek worden of dik zijn. Detectiegedrag houdt in dat je slecht nieuws te horen kan krijgen bij het laten testen op ziektes en wordt als risicovol ervaren. Bij een detectiegedrag zou een verliesframe overtuigender zijn en bij preventiegedrag een winstframe (Rothman, Barels, Wlaschin, & Salovey, 2006). Volgens Kahneman & Tversky (1984) heeft een verliesframe meer invloed op het gedrag dan een winstframe, maar dan moet het wel om hetzelfde risico gaan. Prospect theorie Volgens de prospect theorie wordt de basis van beslissingen gevormd door psychologische waarden en kansen. Wanneer informatie op een bepaalde manier wordt gepresenteerd, dan zijn mensen geneigd andere keuzes te maken. Wanneer informatie in termen van winst wordt geformuleerd, dan zijn mensen meer geneigd om risicomijdend gedrag te vertonen. Mensen kiezen dan voor een situatie waarbij er een kleinere en zekere winst te behalen valt, in plaats van een grotere onzekere winst. Wanneer informatie in termen van verlies wordt geformuleerd, dan zijn mensen meer geneigd om risicovol gedrag te vertonen en kiezen mensen voor een onzeker groot verlies in plaats van een zeker klein verlies. De prospect theorie gaat ervan uit dat de waarde die aan verlies wordt gehecht groter is dan de waarde die aan winst wordt gehecht. De grootste winst wordt behaald door het verlies te voorkomen (Kahneman & Tversky, 1979). In het geval van het eten van fruit betekent dit dat mensen eerder zullen kiezen voor een negatief geframed voedingsbericht dan voor een positief geframed voedingsbericht. Er valt namelijk meer winst te behalen als je jezelf door het eten van fruit minder moe voelt (negatieve frame), dan wanneer je jezelf door het eten van fruit energiek voelt (positieve frame). 6

7 Attitude Gedragsintentie is een determinant dat verklaard kan worden door middel van The Theory of Planned Behavior van Ajzen (1991). Met The Theory of Planned Behavior kan het gedrag van mensen worden voorspeld en verklaard. Het menselijk gedrag wordt bepaald door: attitude ten opzichte van het gedrag, subjectieve norm en waargenomen gedragscontrole. Met attitude wordt de houding tegenover een bepaald gedrag bedoeld, in dit onderzoek dus de houding tegenover het eten van fruit. Met subjectieve norm wordt datgene bedoeld wat iemand denkt wat een ander ervan vindt wanneer een bepaald gedrag wordt uitgevoerd. En met waargenomen gedragscontrole wordt de verwachting of iemand ook daadwerkelijk in staat is om dat bepaalde gedrag uit te voeren bedoeld. Attitude wordt dus beïnvloed door de intentie die iemand heeft om gezonder te gaan eten. Uit verschillende studies is naar voren gekomen dat verliesframes, wanneer er van de Prospect Theory wordt uitgegaan, meer effect hebben dan winstframes bij het stimuleren van gezond gedrag. Meyerowitz en Chaiken (1987) concludeerden door middel van hun onderzoek dat verliesframes tot positievere attitudes leiden ten opzichte van gedrag. De respondenten die in hun studie bloot waren gesteld aan een verliesframe over borstkanker, bleken een positievere attitude te hebben ten opzichte van het zelf uitvoeren van borstonderzoek dan de participanten die aan de winstframe waren blootgesteld. Block & Keller (1995) deden onderzoek naar de gevaren van huidkanker onder vrouwen. Hieruit bleek ook dat verliesframes effectiever waren dan winstframes. De respondenten die aan de verliesframe waren blootgesteld hadden een positievere attitude ten opzichte van het gedrag (het laten testen op huidkanker). Op basis van deze onderzoeken en de prospect theorie wordt verwacht dat verliesframes effectiever zijn in het overtuigen van mensen om meer fruit te gaan eten dan winstframes. Hypothese 1: Respondenten die aan de verliesframes worden blootgesteld zullen een positievere attitude hebben ten opzichte van het eten van fruit dan respondenten die aan de winstframes worden blootgesteld. Intentie t.o.v. eten van fruit Het doel van het onderzoek van Godinho, Alvarez & Lima (2016) was om de effectiviteit van message framing (winst versus verlies) te testen op de intentie om meer fruit te eten. Een vraag die in dit verband gesteld kan worden is, of de nadruk op de nadelen van het niet uitvoeren gezonde gedrag (met behulp van een verliesframe) of de voordelen benadrukken van het uit te voeren gezonde gedrag (met behulp van een winstframe) een verschil kunnen maken als het gaat om het overtuigen van mensen om meer fruit te eten. De verwachting was dat een winstframe effectiever is voor de bevordering van de intentie om meer fruit te gaan eten. Een andere verwachting in hun onderzoek was dat een verliesframe effectiever zou zijn dan een winstframe wanneer iemand de intentie heeft om te veranderen en een hogere mate van betrokkenheid heeft terwijl bij personen die geen intentie hebben om te veranderen een winstframe effectiever zou zijn. De winstframe bleek niet te leiden tot hogere mate van intentie. Bij het hebben van een intentie om meer fruit te eten bleken motivatie en intenties een modererende effect te hebben op message framing. Het verliesframe be- 7

8 vorderde het eten van meer fruit bij mensen die preventie-georiënteerd waren en een hogere mate van intenties hadden. De bevindingen suggereren dat het succes van geframde berichten voor het eten van fruit afhangt van de karakterkenmerken van de ontvanger zoals motivatie en intenties. De winstframe leidde niet per se tot een hogere mate van intentie bij het eten van fruit. De resultaten van deze studie bevestigen de resultaten van eerdere studies waarin het voordeel van een winstframe voor het eten van fruit niet altijd geldt (Van Assema, Martens, Ruiter, & Brug, 2001). De studie van de Bruijn, Visscher & Mollen (2015) heeft de effectiviteit van berichten getoetst die bewijs leverden voor message framing en de descriptieve sociale norm over de intenties om meer fruit te eten. In deze studie hebben de onderzoekers het overtuigingseffect van berichten vergeleken met het nadruk op hoge of lage normen met betrekking tot het eten van ten minste twee stuks fruit. Degenen die al voldoende fruit aten en negatieve informatie ontvingen over onvoldoende fruitconsumptie, raakten gemotiveerder om voldoende fruit te blijven eten. Er is hierbij geen overtuigende hoofdeffect gevonden van het type frame op de intentie om fruit te eten. Deze studie onderzocht het hoofdeffect en interactie effect van geframde berichten, descriptieve norm en de hoeveelheid gegeten fruit op de veranderingen in de intenties van het eten van fruit over een periode van één week. De verliesframes waren overtuigender voor het stimuleren van de intentie van het eten van meer fruit. Op basis van deze bevindingen is de verwachting dat verliesframes tot een sterkere mate van intentie leidt dan winstframes. Hypothese 2: Respondenten die aan de verliesframes worden blootgesteld zullen een positievere intentie hebben ten opzichte van het eten van fruit dan respondenten die aan de winstframes worden blootgesteld. Betrokkenheid Het Elaboration Likelihood Model (ELM) is ontwikkeld om de manier waarop mensen informatie verweken te verklaren. Volgens het ELM zijn er twee soorten routes van informatieverwerking, de centrale en de perifere route (Petty & Cacioppo, 1986). Hierbij wordt er onderscheid gemaakt tussen hoge en lage betrokkenheid. Met betrokkenheid wordt de persoonlijke relevantie bij een product en de mate waarin dat product als belangrijk wordt ervaren door de consument bedoeld (Foxall &Bhate, 1993). Hoge betrokkenheid betekent dat mensen gemotiveerd zijn om informatie te verwerken en aandacht hebben voor de boodschap. Wanneer iemand hoog betrokken is met de boodschap, zal de boodschap via de centrale route verwerkt worden. Hierbij wordt er dieper ingegaan op de boodschap en wordt er naar argumenten gekeken. De centrale route vereist een hoger niveau van cognitieve activiteit, omdat er hierbij meer wordt nagedacht over de informatie die wordt gepresenteerd. Hierbij zou een verliesframe effectiever zijn dan een winstframe omdat negatieve informatie wordt gezien als probleemgericht. Lage betrokkenheid betekent dat mensen niet geïnteresseerd zijn in het onderwerp en zijn makkelijker beïnvloedbaar, omdat men dan niet bewust nadenkt over een situatie. Wanneer iemand laag betrokken is, dan wordt de boodschap via de perifere route verwerkt. Er wordt hierbij naar de heuristische cues gekeken. Dit 8

9 zijn signalen die helpen bij de beoordeling van informatie op basis van bijvoorbeeld emoties. De perifere route vereist minder inspanning en een lager niveau van cognitieve activiteit, omdat beslissingen worden genomen zonder daar veel over na te denken (Petty & Cacioppo, 1986). Hierbij zou een winstframe effectiever zijn omdat positieve informatie als minder probleemgericht wordt ervaren. Deze route is minder inspannend en een attitude wordt hierbij gebaseerd op oppervlakkige argumenten. Heuristische cues zijn geen inhoudelijke kenmerken en zijn makkelijker te verwerken dan feiten (Meyers-Levy, 2004). Uit bestaande onderzoeken met betrekking tot betrokkenheid en message framing is er gebleken dat verliesframes veel cognitieve vermogen vereisen om verwerkt te worden. Hierbij is er sprake van hoge mate van betrokkenheid en de argumenten zullen via de centrale route verwerkt worden. Winstframes vereisen minder cognitieve activiteit en worden via de perifere route verwerkt (Meyers-Levy & Maheswaran, 2004; Petty & Wegener, 1998). Block & Keller (1995) deden onderzoek naar de modererende invloed van betrokkenheid op het effect van message framing op attitude. Zij onderzochten welk type frame het beste werkt om een attitude te vormen wanneer iemand betrokkenen is bij een gebeurtenis. Hun conclusie was dat mensen die erg betrokken zijn bij een gebeurtenis, gemotiveerd waren om het te verwerken en dat het verliesframes een positiever effect hadden op de attitude dan winstframes. Omdat verliesframes meer cognitieve vermogen vereisen en mensen dan gemotiveerd zijn om de informatie te verwerken, wordt er verwacht dat verliesframes een positiever effect hebben op de attitude ten opzichte van het eten van fruit bij mensen met een hoge mate van betrokkenheid. Hypothese 3: Verliesframes (versus winstframes) zullen een sterker effect hebben op de attitude ten opzichte van het eten van fruit bij mensen met een hoge mate van betrokkenheid. figuur 1: conceptueel model In figuur 1 staat het conceptueel model waarin een schematische weergave te zien is van de relatie tussen de onafhankelijke en de afhankelijke variabelen. 9

10 Methode Om de invloed van message framing op de attitude en intentie om meer fruit te eten te achterhalen en wat de invloed van betrokkenheid is op deze relatie, is er gebruik gemaakt van een online experiment met alleen een nameting. Er is voor een experiment gekozen omdat hiermee de causale verbanden kunnen worden aangetoond. Ook biedt het de mogelijkheid om de onafhankelijke variabele te controleren waardoor het effect op de afhankelijke variabele wordt gemeten. Met behulp van dit onderzoek wordt het effect van de onafhankelijke variabele message framing (winst versus verlies) op de afhankelijke variabele onderzocht. Na de blootstelling aan één van de condities kregen de respondenten een vragenlijst in Qualtrics. Een online experiment is de meest efficiënte manier om zoveel mogelijk participanten te benaderen (representativiteit) en de participanten vullen de vragenlijst in hun natuurlijke omgeving in. Daarnaast kan de onderzoeker kan de resultaten niet beïnvloeden waardoor de objectiviteit gewaarborgd blijft. Onderzoeksdesign Het design is een 1-factorieel tussen-participanten design met framing als onafhankelijke variabele met twee niveau s: winst en verlies. Hierbij wordt de invloed van de onafhankelijke variabele, message framing op de attitude en intentie om meer fruit te gaan eten gemeten. Conditie 1. R Winstframe Nameting Conditie 2. R Verliesframe Nameting Coverstory In dit onderzoek wordt als coverstory gebruikt dat er aan de proefpersonen wordt verteld dat het onderzoek waar hun medewerking voor nodig is over voeding gaat. Hierin krijgen zij een boodschap te zien over voeding en vervolgens krijgen zij daar een aantal vragen over. Deze vragen zijn gericht op hun eigen eetgedrag en hun eigen meningen. Tot slot krijgen zij een aantal algemene vragen en wordt er verteld dat hun antwoorden geheel vertrouwelijk en anoniem zijn. Deelnemers De deelnemers voor dit onderzoek zijn uit de eigen familie-en vriendenkring geselecteerd. Ook is er voor dit onderzoek data verzameld door op verschillende manieren mensen te benaderen of ze willen meedoen aan dit onderzoek. De proefpersonen zijn uit de eigen Nederlandse omgeving benaderd waarin werd gevraagd of ze aan een online onderzoek van ongeveer vijf minuten zouden willen deelnemen. Hierbij is er een vereiste gesteld dat de respondenten geen Communicatiewetenschap studeren of een andere sociaal wetenschappelijke studie doen. Een andere vereiste was dat de participanten tussen de 18 en 60 jaar moesten zijn. Er is voor deze leeftijdsklasse gekozen omdat dit een doelgroep is die interessant is voor overheidsinstanties, voedselautoriteiten en gezondheidsinstellingen betreft hun voedingspatroon en leefstijl. In totaal hebben er 99 proef- 10

11 personen deelgenomen aan de online vragenlijst waarvan er 92 proefpersonen zijn gebruikt voor de analyses. Er waren zeven respondenten die de vragenlijst niet volledig hebben ingevuld of vroegtijdig zijn gestopt met het onderzoek waardoor ze niet bruikbaar waren voor het onderzoek. Van de 92 respondenten was er 55,4% man en 44,6% vrouw. De gemiddelde leeftijd van de participanten is 32,57 jaar met een standaarddeviatie van 9,15. 5,4% heeft een universitaire studie afgerond, 41,3% van de participanten heeft een HBO studie afgerond, 39,1% heeft een MBO opleiding, 9,8% van de respondenten had een middelbare school en 4,3% had een andere type opleiding. Procedure De proefpersonen werden gevraagd om aan het experiment deel te nemen bestaande uit een online Qualtrics survey. Voorafgaand aan het onderzoek kregen de participanten een korte toelichting over het onderzoek (informatieblad) en werden ze op de hoogte gesteld dat hun antwoorden anoniem en vertrouwelijk zouden zijn. Daarnaast werd er aan de proefpersonen verteld dat het onderzoek over voeding ging, wat de tijdsduur van het onderzoek was en er werd instemming gevraagd voor deelname aan het onderzoek middels het informed consent formulier. Dit is een verklaring waarin wordt uitgelegd waar het onderzoek over gaat en wat de rechten van de participanten zijn tijdens het onderzoek. Ook werd er vermeld dat de participanten ten allen tijde de mogelijk hadden om met het onderzoek te stoppen. Na instemming worden de participanten gei nstrueerd over het verloop van het onderzoek. Zij dienden op de link te klikken zodat ze aan het experiment konden beginnen. Wanneer de respondenten op het beginscherm kwamen van de Qualtrics vragenlijst, werd hen verteld dat het onderzoek nu ging beginnen en hoe zij de vragen konden beantwoorden. Zij moesten op het antwoord klikken dat het meest op hen van toepassing was. Vervolgens konden zij door op de pijltjes te klikken naar de volgende pagina worden geleid. Ook werd aan de respondenten verteld dat zij aan het eind van het onderzoek op de pijltjes moesten klikken om het onderzoek af te ronden. De respondenten werden aselect aan een van de condities toegekend. Zij werden als eerst aan het stimulusmateriaal blootgesteld dat uit een winstframe of een verliesframe van het eten van voldoende fruit bestond. Er werd aan de respondenten gevraagd om de tekst goed te lezen omdat zij hier een aantal vragen en stellingen over moesten beantwoorden. Na het bekijken van het bericht konden de respondenten na 20 seconden verder klikken om de vragenlijst in te vullen. Hierdoor konden de respondenten aandachtig naar de boodschap kijken. Allereerst werden er vragen gesteld met betrekking tot de attitude ten opzichte van het eten van voldoende fruit. Vervolgens kregen de respondenten nog een aantal vragen over de intentie t.o.v. het eten van fruit. Daarna kregen ze vragen over hun betrokkenheid met het eten van fruit en nog een aantal demografische vragen. Aan het eind van het onderzoek werden de participanten bedankt voor hun deelname. Na het onderzoek zullen de respondenten een debriefing krijgen met uitleg over het doel van het onderzoek en dat zij ten alle tijden contact met de onderzoeker konden nemen wanneer er vragen of onduidelijkheden zich voordoen naar aanleiding van het onderzoek. 11

12 Manipulaties De onafhankelijke variabele message framing werd gemanipuleerd door middel van een winst versus verliesframe over het eten van fruit. In de winstframe werden de positieve aspecten van het eten van voldoende fruit benoemd. In de verliesframe werden de negatieve aspecten benoemd van het niet eten van voldoende fruit. De stimulusmateriaal voor dit onderzoek bestond uit twee afbeeldingen. In de ene afbeelding zijn een aantal fruitsoorten te zien met een winstframe met als tekst Fruit hoort bij een gezonde levensstijl. Wanneer u de aanbevolen hoeveelheid fruit per dag eet, dan verhoogt u uw weerstand en verkleint u de kans op hart-en vaatziekten. Daarnaast profiteert u van andere voordelen zoals het hebben van meer energie en een gezonde uitstraling. In de andere afbeelding zijn er ook een aantal fruitsoorten te zien, maar dan met een verliesframe met als tekst Fruit hoort bij een gezonde levensstijl. Wanneer u de aanbevolen hoeveelheid fruit per dag niet eet dan verlaagt u uw weerstand en verhoogt u de risico s op hart-en vaatziekten. Daarnaast heeft u minder energie en een ongezonde uitstraling. De winstframe werd aan groep één toegekend en de verliesframe aan groep twee. Verder waren beide condities aan elkaar gelijk zodat andere factoren geen invloed zouden hebben op de uitkomsten van het onderzoek. Afhankelijke variabelen Attitude wordt in dit onderzoek gedefinieerd als de houding tegenover het eten van en fruit en is de primaire voorwaarde voor gedragsintentie. De attitude ten opzichte van het eten van fruit is door middel van een zevenpunts bipolaire schaal gemeten met drie items. Wanneer ik minstens twee stuks fruit per dag eet, dan vind ik dat.. met als antwoordmogelijkheden: goed (1=hel erg slecht; 7=heel erg goed), positief (1= heel erg negatief; 7= heel erg positief) en lekker (1=heel erg vies; 7= heel erg lekker). Er is een betrouwbaarheidsanalyse uitgevoerd om te kijken of de drie items daadwerkelijk de attitude ten opzichte van het eten van fruit meten. Hieruit is gebleken dat de drie items een betrouwbare schaal vormen (Cronbach s Alpha= 0,71, M=16,92, SD=2,25). Er is besloten om één item te verwijderen waardoor de Cronbach s Alpha 0,92 werd. Er is daarom ook besloten om die item te verwijderen. De intentie t.o.v. het eten van fruit is door middel van een zevenpunts bipolaire schaal gemeten met één item. Ik ben van plan om minstens twee stuks fruit per dag te gaan eten.. met als antwoordmogelijkheid: waarschijnlijk (1=heel erg onwaarschijnlijk; 7= heel erg waarschijnlijk). Hoe hoger de score, des te positiever de attitude en intentie t.o.v het eten van fruit. De modererende variabele betrokkenheid werd de hand van één vraag gemeten waarbij de respondenten op een zevenpunts bipolaire schaal antwoord konden geven. Dat ik per dag minstens twee stuks fruit eet vind ik.. met als antwoordmogelijkheid: belangrijk (1=heel erg onbelangrijk; 7= heel erg belangrijk). Hoe hoger de score des te meer iemand betrokken is. 12

13 Controlevariabelen Het eten van voldoende fruit is de gemiddelde hoeveelheid stuks fruit dat iemand op een dag eet en wordt als controle variabele meegenomen in dit onderzoek, omdat het kan zijn dat er in één conditie allemaal mensen zitten die heel veel fruit eten en in de andere conditie niet. Of dat er in de ene conditie alleen maar mannen zitten en in de andere alleen maar vrouwen. Dit effect moet worden uitgesloten. Het eten van fruit werd middels een unipolaire schaal gemeten. Hoeveel stuks fruit eet u gemiddeld per dag? met als antwoordmogelijkheden: -nul, één stuk fruit, twee tot drie stuks fruit of drie stuks of meer. Het is belangrijk om dit als controlevariabele mee te nemen want of mensen de intentie hebben om meer fruit te eten of positief zijn tegenover het fruit eten kan afhankelijk zijn van mensen die dat op dat moment ook daadwerkelijk doen. Tot slot werd de leeftijd, geslacht en het opleidingsniveau van de respondenten gevraagd. Vooronderzoek Voorafgaand aan het definitieve onderzoek werd er een pilottest uitgevoerd. Om te achterhalen of de vragenlijst in orde was en of de manipulaties goed werkten is er een pilottest uitgevoerd onder medestudenten Communicatiewetenschap. Zij hebben het stimulusmateriaal kritisch bekeken en hebben aangegeven wat zij ervan vonden. De eerste versie van het stimulusmateriaal bleek onduidelijk en niet goed leesbaar. Op basis van de feedback van de medestudenten en de leraar is het stimulusmateriaal aangepast. Daarnaast is er feedback van de docent ontvangen betreft de vragenlijst. De vragenlijst is aangepast naar aanleiding van zijn feedback. Er is hierbij gelet op de formulering van de stellingen, het aantal vragen/stellingen en of er nog onduidelijkheden waren. Een aantal stellingen die niet relevant bleken werden verwijderd. De survey is aangepast en werd vervolgens naar de respondenten verstuurd. Analyseplan De verkregen data van dit onderzoek wordt met behulp van het computerprogramma SPSS geanalyseerd. Er werd een betrouwbaarheidsanalyse uitgevoerd om te kijken of de drie items een consistente schaal vormen voor het meten van de attitude t.o.v. het eten van fruit. Om de invloed van message framing te toetsen op de attitude en intentie werden univariate Anova s uitgevoerd, waarbij ook betrokkenheid (moderator) als een onafhankelijke variabele werd meegenomen. Er werd dus ook naar het interactie-effect gekeken van betrokkenheid en message framing op de attitude. Betrokkenheid is doormiddel van een mediaansplit en hercoderen in twee groepen gesplitst, hoge en lage mate van betrokkenheid. Er werden hierbij twee gemiddeldes met elkaar vergeleken. Er werd naar de varianties tussen de twee groepen gekeken. Voorafgaand is er een Levene s toets uitgevoerd om te kijken of de groepen gelijk verdeeld zijn. 13

14 Resultaten In dit hoofdstuk worden de bevindingen van het onderzoek uiteengezet. De hypothesen van dit onderzoek werden met een variantieanalyse getoetst. De onafhankelijke variabele in deze analyse is message framing (winst versus verlies). De afhankelijke variabelen in dit onderzoek zijn attitude en intentie ten opzichte van het eten van fruit. Daarnaast wordt betrokkenheid als moderator meegenomen in dit onderzoek. Door het uitvoeren van een mediaansplit is er voor gezorgd dat de mate van betrokkenheid in twee groepen is verdeeld (hoog/laag betrokken). Voorafgaand zijn er een aantal standaardanalyses uitgevoerd om te bepalen of het mogelijk was on de analyses uit te voeren. Om te bepalen of de randomisatie goed is gegaan is er een randomisatiecheck uitgevoerd. De reden hierachter is om te kijken of er evenveel mannen als vrouwen in de winstframe en de verliesframe zaten. Uit de randomisatiecheck is gebleken dat de randomisatie voor geslacht goed is gegaan en dat er in iedere conditie ongeveer evenveel mannen als vrouwen zaten. De groepen waren gelijk verdeeld, X² (1) =.743, p =.389. De respondenten in de verliesframe (M=32,95, SD=9,324) bleken gemiddeld geen hogere leeftijd te hebben dan de respondenten in de winstframe (M= 32,20, SD= 9,069), F (1,87) = 0,150, p =.700. Attitude Om het effect van message framing op de attitude (H1) en de rol van betrokkenheid (H3) te toetsen is er een univariate Anova uitgevoerd. Er wordt hierbij gekeken naar het hoofdeffect van message framing op de attitude ten opzichte van het eten van fruit en de interactie-effect van de onafhankelijke variabele met betrokkenheid. De Levene s toets voor gelijke varianties heeft aangetoond dat er van gelijke populatievarianties kan worden uitgegaan F (3,87) = 0,61, p =.608. Respondenten die aan de verliesframe werden blootgesteld hadden geen positievere attitude ten opzichte van het eten van fruit (M=5,62, SD=1,00) dan participanten die aan de winstframe (M=5,49, SD=0,87) waren blootgesteld, F(3,87) = 1,53, p =.202. Hiermee wordt hypothese één verworpen, omdat verliesframes niet leiden tot een significant positievere attitude ten opzichte van het eten van fruit dan winstframes. Er is geen significant interactie-effect gevonden voor message framing en een hoge mate van betrokkenheid op de attitude, F (1,87) = 0,159, p =.406. Hypothese drie wordt ook verworpen. Dit houdt in dan een verliesframe niet effectiever is dan een winstframe op de attitude ten opzichte van het eten van fruit bij mensen met een hoge mate van betrokkenheid. Intentie Om het effect van message framing op de intentie (H2) en de rol van betrokkenheid (H3) te toetsen is er een univariate Anova uitgevoerd. Er wordt hierbij gekeken naar het hoofdeffect van message framing op de intentie ten opzichte van het eten van fruit en de interactie-effect van de onafhankelijke variabele met betrokkenheid. Levene s toets voor gelijke varianties heeft ook hier aangetoond dat er van gelijke populatievarianties kan worden uitgegaan F (3, 87) = 1,44, p =.237. De respondenten die aan de winstframe waren blootgesteld hadden een positievere intentie ten opzichte van het eten van fruit (M=5,41, SD=1,54) dan de participanten die aan de verliesframe waren blootgesteld (M=5,27, SD=1,43), F (3,87) = 19,36, p <.05. Hiermee wordt de tweede hypothese verworpen, omdat verliesframes niet leiden tot een sterkere intentie ten opzichte 14

15 van het eten van fruit dan winstframes, maar andersom. Er is een significant maar zwak interactie-effect gevonden voor message framing en een hoge mate van betrokkenheid op de intentie, F (1,87) = 5,75, p =.043, η2=0.05. Een hoge mate van betrokkenheid heeft enige invloed op de relatie tussen message framing en de intentie ten opzichte van het eten van fruit. Een winstframe (M = 6,37, SD = 0,69) heeft juist een positiever effect op de intentie bij mensen met een hoge mate van betrokkenheid dan een verliesframe (M =5,88, SD = 1,23). 15

16 Conclusie Het doel van dit onderzoek was om door middel van een experiment meer inzicht te verschaffen in de effectiviteit van het type frame (winst of verlies) in het positief beïnvloeden van de attitudes en intenties van mensen ten opzichte van het eten van fruit. Daarnaast is er gekeken of de betrokkenheid bij het eten van fruit een rol speelt bij de attitude ten opzichte van het eten van fruit. Voorgaande onderzoeken hebben geen eenduidige resultaten aangetoond waarin een winstframe of een verliesframe effectiever zou zijn. De eerste verwachting was dat een verliesframe tot een positievere attitude zou leiden ten opzichte van het eten van fruit dan een winstframe. De eerste hypothese wordt verworpen, omdat er geen significant verschil is gevonden van message framing op de attitude ten opzichte van het eten van fruit. Dit is in tegenspraak met de studie van Meyerowitz & Chaiken (1987) die op basis van de prospect theorie (die stelt dat de waarde die aan verlies wordt gehecht groter is dan de waarde die aan winst wordt gehecht) concludeerden dat verliesframes tot positievere attitudes ten opzichte van gedrag leiden. Een mogelijke verklaring voor dit verschil is dat er in het huidige onderzoek naar de attitude ten opzichte van het eten van fruit is gekeken en in het onderzoek van Meyerowitz & Chaiken (1987) wordt er naar de attitude gekeken ten opzichte van het zelf uitvoeren van borstonderzoek. Bij attitude ten opzichte van zelfonderzoek naar borstkanker spelen grotere gezondheidsrisico s een rol en kunnen mensen angstiger zijn voor de gevolgen. De tweede verwachting was dat een verliesframe tot een positievere intentie zou leiden ten opzichte van het eten van fruit dan een winstframe. De tweede hypothese wordt ook verworpen, omdat er geen significant verschil is gevonden van message framing op de intentie ten opzichte van het eten van fruit. Uit het onderzoek van Godinho, Alvarez, & Lima (2016) zijn daarentegen wel significante resultaten gevonden waarbij een verliesframe effectiever is dan een winstframe. Een mogelijke verklaring voor dit verschil is dat er in het huidig onderzoek geen rekening is gehouden met preventie-georiënteerd gedrag. In dit onderzoek hebben ze rekening gehouden met de intentie en motivatie die iemand vooraf al had om fruit te eten. In het huidige onderzoek is de motivatie niet meegenomen. Wanneer iemand erg gemotiveerd is om meer fruit te gaan eten, dan kan dit mogelijk een positieve invloed op de attitude en intentie hebben. Hypothese drie, waarbij werd verwacht dat verliesframes (versus winstframes) een positiever effect hebben op de attitude ten opzichte van het eten van fruit bij mensen met een hoge mate van betrokkenheid wordt ook verworpen. Er zijn geen significante effecten gevonden waarbij verliesframes een positiever effect hadden op de attitude bij mensen met een hoge mate van betrokkenheid. In het onderzoek van Block & Keller (1995) zijn daarentegen wel significante resultaten gevonden waarbij een verliesframe een positiever effect had op de attitude bij mensen die betrokken waren met een gebeurtenis. Een mogelijke verklaring voor dit verschil is dat zij in hun onderzoek de attitude ten opzichte van het laten testen op huidkanker hebben onderzocht en in het huidig onderzoek is de attitude ten opzichte van het eten van fruit onderzocht. Bij de attitude ten opzichte van het laten op huidkanker testen spelen grote gezondheidsrisico s een rol en zijn mensen eerder geneigd onderzoek te doen en bij het eten van fruit zijn de gezondheidsrisico s minder ernstig. Daarnaast zijn 16

17 er in hun onderzoek alleen maar vrouwen onderzocht. Dit geeft een vertekend beeld, omdat mannen en vrouwen veel verschillen op de manier waarop ze door een bepaald boodschap worden beïnvloed. De conclusie van dit onderzoek is dat het blijkt dat winstframes en verliesframes geen verschillend effect hebben op de attitude ten opzichte van het eten van fruit. Ook de mate van betrokkenheid bij het eten van fruit blijkt geen rol te spelen. Een eenduidig en bondig antwoord op de hoofdvraag is dat er geen duidelijke verschillen zijn aan te tonen van het type frame op de attitude en intentie ten opzichte van het eten van fruit en de rol van betrokkenheid daarin. Een mogelijke verklaring voor het uitblijven van effecten van message framing kan zijn dat de respondenten de tekst niet nauwkeurig hebben gelezen of dat de argumenten die in het stimulusmateriaal (manipulaties) zijn gebruikt niet overtuigend genoeg waren. Er is echter wel een zwak significant resultaat gevonden voor het interactie-effect van betrokkenheid op de relatie tussen message framing en de intentie ten opzichte van het eten van fruit. Winstframes lijden tot een positievere intenties ten opzichte van het eten van fruit bij mensen met een hoge mate van betrokkenheid. Er kunnen een aantal kanttekeningen worden geplaatst bij het huidige onderzoek. Ten eerste is de invloed van de boodschap op het gedrag direct na de blootstelling aan de boodschap gemeten door middel van een aantal vragen en stellingen. Intentie wordt veel gebruikt om gedrag te meten, maar het is betrouwbaarder om het daadwerkelijke gedrag te meten. Voor vervolgonderzoek is het interessant om het daadwerkelijke gedrag te meten door het experiment in de natuurlijke omgeving van de respondenten uit te voeren, zoals colleges, kantoren of restaurants. Het is betrouwbaarder om het daadwerkelijke gedrag (eten van fruit) door de onderzoeker te observeren, dan dat de respondenten zelf een vragenlijst over hun attitude en intentie ten opzichte van het eten van fruit invullen. Ten tweede is er binnen dit onderzoek gebruik gemaakt van een experiment waarbij de respondenten online een vragenlijst dienden in te vullen. Er is hierbij weinig controle over de manier waarop deze vragenlijst werd ingevuld. Hierdoor komt de interne validiteit van het onderzoek in het geding. De respondenten konden zelf bepalen waar en wanneer ze de vragenlijst wilden invullen. De respondenten zijn mogelijk tijdens het onderzoek afgeleid door de omgeving waarin zij de vragenlijst hebben ingevuld. Het kan zijn dat de vragenlijst tijdens het televisiekijken is ingevuld of dat de respondenten de vragenlijst vluchtig hebben ingevuld. Dit betekent dat de respondenten niet onder dezelfde omstandigheden de vragenlijst hebben ingevuld. Ook is er geen controlegroep geweest binnen dit onderzoek. Een manier om de interne validiteit van het onderzoek te verbeteren is door de vragenlijst in een gecontroleerde omgeving af te nemen. Zo kunnen er externe factoren worden uitgesloten en kan de onderzoeker controleren of alle vragen correct zijn ingevuld. Ten derde is er een verbeterpunt aan te brengen in het stimulusmateriaal. Enerzijds staan er positieve (versterkt je weerstand) beschrijvingen bij de fruitsoorten en anderzijds staan er negatieve (tegen gewrichtsontsteking) beschrijvingen bij de fruitsoorten. Het is betrouwbaarder om of alleen positieve beschrijvingen te geven of alleen negatieve beschrijvingen. Dit is een punt dat in vervolgonderzoek kan worden meegenomen. 17

18 Daarnaast is het aantal respondenten dat heeft deelgenomen aan het onderzoek te klein om representatieve en betrouwbare conclusies te trekken. Dit kan een vertekend beeld geven voor de generaliseerbaarheid van dit onderzoek. Vervolgonderzoek zou dan een grotere sample moeten hebben om zo de generaliseerbaarheid van het onderzoek te vergroten. Volgens de theorie van gepland gedrag van Azjen (1991) wordt de intentie niet alleen beïnvloed door de attitude ten opzichte van het gedrag, maar ook de subjectieve norm en waargenomen gedragscontrole. Binnen dit onderzoek werden attitude en intentie meegenomen. Voor vervolgonderzoek is het interessant om de drie factoren gezamenlijk te onderzoeken om te achterhalen of er dan wel significante effecten gevonden kunnen worden om meer fruit te gaan eten. Het doel van dit onderzoek was een bijdrage te leveren aan de discussie op het gebied van voeding door meer inzicht te verschaffen in welke type frame het effectiefst zou zijn om mensen te overtuigen om meer fruit te eten en zo gezondheidsrisico s te verminderen. Het is mogelijk dat hiermee de interesse wordt gewekt om dit onderwerp nog verder te onderzoeken, de kennis hierover te vergroten en hoe je effectiever kan voorlichten om attitudes en intenties te beïnvloeden om meer fruit te eten. De uitkomsten van dit onderzoek kunnen een bescheiden bijdrage leveren aan gezondheid-en overheidsinstanties die proberen om mensen meer fruit te laten eten. Zo kunnen er dan voorlichtingscampagnes worden gecreëerd waarbij mensen worden overtuigd van het belang van het eten van fruit. Dit is van groot maatschappelijk belang, omdat een maatschappij met een gezondere levensstijl en minder overgewicht, een hogere kwaliteit van het leven biedt met verlaagde risico s op hart-en vaatziekten. Dit leidt weer tot kostenbesparing in de medische zorg. 18

19 Literatuur Block, L. G., & Keller, P. (1995). When to accentuate the negative: The effects of perceived efficacy and message framing on intentions to perform a health-related behavior. Journal of Marketing Research, 32(2), de Bruijn, G. J., Visscher, I., & Mollen, S. (2015). Effects of previous fruit intake, descriptive majority norms and message framing on fruit Intake intentions and behaviors in dutch adults across a 1-Week period. Journal of Nutrition Education and Behavior, 47(3), e1. Brug, J., Ruiter, R. a C., & Van Assema, P. (2003). The (ir) relevance of framing nutrition educa tion messages. Nutrition and Health, 17, Retrieved from pubmed/ %5cnpapers://9a84bd48-ea4f- 4b55-a4af-d02620ceb88b/Paper/p5526. Brug, J., de Vet, E., de Nooijer, J., & Verplanken, B. (2006). Predicting fruit consumption: Cognitions, intention and habits. Journal of Nutrition Education and Behavior, 38(2), doi: /j.jneb Churchill, S., & Pavey, L. (2013). Promoting fruit and vegetable consumption: The role of message framing and autonomy. British Journal of Health Psychology,18(3) / bjhp De Irala-Estevez, J., Groth, M., Johansson, L., Oltersdorf, U., Prattala, R., & Martínez Gonzalez, M. A. (2000). A systematic review of socio-economic differences in food habits in Europe: consumption of fruit and vegetables. European Journal of Clinical Nutrition, 54(9), 706e Dijkstra, A., Rothman, A., & Pietersma, S. (2011). The persuasive effects of framing messages on fruit and vegetable consumption according to regulatory focus theory. Psychology & Health, 26(8), / Gerend, M. A., & Maner, J. K. (2011). Fear, anger, fruits, and veggies : Interactive Effects of Emotion and Message Framing on Health Behavior, 30(4), /a Godinho, C. A., Alvarez, M. J., & Lima, M. L. (2016). Emphasizing the losses or the gains: Comparing situational and individual moderators of framed messages to promote fruit and vegetable intake. Appetite, 96, Harrington, N. G., Kerr, A. M., Harrington, N. G., & Kerr, A. M. (2017). Rethinking risk : Prospect theory application in health message framing research. Health Communication, 32(2),

20 Hwang, Y., Cho, H., Sands, L., & Jeong, S.-H. (2012). Effects of gain- and loss-framed messages on the sun safety behavior of adolescents: the moderating role of risk perceptions. Journal of Health Psychology, 17(6), Kahneman, D., & Tversky, A. (1984). Choices, values, and frames. American Psychologist, 39(4), doi: / X Meyerowitz, B. E., & Chaiken, S. (1987). The effect of message framing on breast self-examination attitudes, intentions, and behavior. Journal of Personality and Social Psychology, 52(3), doi: / Pavey, L., & Churchill, S. (2014). Promoting the avoidance of high-calorie snacks: Priming autonomy moderates message framing effects. PLoS ONE, 9(7). journal.pone Rothman, A. J., Bartels, R. D., Wlaschin, J., & Salovey, P. (2006). The strategic use of gain- and loss-framed messages to promote healthy behavior: How theory can inform practice. Journal of Communication, 56, Rothman, A. J., & Salovey, P. (1997). Shaping perceptions to motivate healthy behavior: the role of message framing. Psychological Bulletin, 121(1), / Tversky, A. & Kahneman, D. (1979). Prospect theory: an analysis of decision under risk. Econometrica, 47(2), doi: / Van Assema, P., Martens, M., Ruiter, R. A. C., & Brug, J. (2001). Framing of nutrition education messages in persuading consumers of the advantages of a healthy diet. Journal of Human Nutrition and Dietetics, 14(6),

21 Bijlagen Vragen Attitude Wanneer ik minstens twee stuks fruit per dag eet, dan vind ik dat 1. heel erg slecht 2. behoorlijk slecht 3. tamelijk slecht 4. niet slecht, niet goed 5. tamelijk goed 6. behoorlijk goed 7. heel erg goed. Wanneer ik minstens twee stuks fruit per dag eet, dan vind ik dat 1. heel erg negatief 2. behoorlijk negatief 3. tamelijk negatief 4. niet negatief, niet positief 5. tamelijk positief 6. behoorlijk positief 7. heel erg positief. Wanneer ik minstens twee stuks fruit per dag eet, dan vind ik dat 1. heel erg vies 2. behoorlijk vies 3. tamelijk vies 4. niet vies, niet lekker 5. tamelijk lekker 6. behoorlijk lekker 7. heel erg lekker. Intentie Ik ben van plan om minstens twee stuks fruit per dag te gaan eten.. 1. heel erg onwaarschijnlijk 2. behoorlijk onwaarschijnlijk 3. tamelijk onwaarschijnlijk 4. niet onwaarschijnlijk, niet waarschijnlijk 5. tamelijk waarschijnlijk 6. behoorlijk waarschijnlijk 7. heel erg waarschijnlijk. 21

22 Betrokkenheid Dat ik per dag minstens twee stuks fruit eet vind ik.. heel erg onbelangrijk-behoorlijk onbelangrijk-tamelijk onbelangrijk- niet onbelangrijk, niet belangrijk-tamelijk belangrijk-behoorlijk belangrijk-heel erg belangrijk Het eten van fruit is voor mijn gezondheid.. heel erg onbelangrijk-behoorlijk onbelangrijk-tamelijk onbelangrijk- niet onbelangrijk, niet belangrijk-tamelijk belangrijk-behoorlijk belangrijk-heel erg belangrijk Hoeveel stuks fruit eet u gemiddeld per dag? 0 - nul 0 - één stuk fruit 0 - twee of drie stuks fruit 0 - meer dan drie stuks fruit Wat is je leeftijd? Wat is je geslacht? 0 - vrouw 0 - man Wat is uw hoogst genoten opleiding? Geen opleiding Middelbare school MBO HBO WO Anders: Syntax SPSS DATASET ACTIVATE DataSet1. * Define Variable Properties. *QID25. MISSING VALUES QID25(2). EXECUTE. 22

23 *Van versie 1 alle niet akkoords bij vraag 1 als missing opgeslagen. *Nieuwe variabele aangemaakt genaamd: Conditie. (rechtermuisknop, nieuwe variabele aanmaken). * Define Variable Properties. *VAR VARIABLE LABELS VAR00001 'Conditie'. EXECUTE. * Define Variable Properties. *VAR VALUE LABELS VAR 'Winst frame'. EXECUTE. * Define Variable Properties. *VAR VALUE LABELS VAR 'Winst frame' 2.00 'Verlies frame'. EXECUTE. * Define Variable Properties. *VAR VARIABLE LEVEL VAR00001(SCALE). EXECUTE. RELIABILITY /VARIABLES=Q1 Q2 Q3 /SCALE('Attitude') ALL /MODEL=ALPHA. RELIABILITY /VARIABLES=Q1 Q2 Q3 /SCALE('Attitude') ALL /MODEL=ALPHA /SUMMARY=TOTAL MEANS CORR. *Uit de toets blijkt dat de CA hoger is wanneer Q3 wordt verwijderd (Met Q3: 0,713 en zonder 0,915). COMPUTE Attitudeschaal=(Q1 + Q2) / 2. EXECUTE. * Attitudeschaal gemaakt van Q1en2 * Define Variable Properties. *Attitudeschaal. VARIABLE LABELS Attitudeschaal 'Attitude'. EXECUTE. UNIANOVA Attitudeschaal BY VAR00001 WITH Q7 /METHOD=SSTYPE(3) /INTERCEPT=INCLUDE /PRINT=DESCRIPTIVE /CRITERIA=ALPHA(.05) /DESIGN=Q7 VAR

24 FREQUENCIES VARIABLES=Q9_1_TEXT Q8_6_TEXT Q8 Q7 /STATISTICS=STDDEV VARIANCE MINIMUM MAXIMUM MEAN MEDIAN MODE /ORDER=ANALYSIS. CROSSTABS /TABLES=VAR00001 BY Q7 /FORMAT=AVALUE TABLES /STATISTICS=CHISQ /CELLS=COUNT /COUNT ROUND CELL. ONEWAY Q9_1_TEXT BY VAR00001 /STATISTICS DESCRIPTIVES EFFECTS HOMOGENEITY /PLOT MEANS /MISSING ANALYSIS. T-TEST GROUPS=VAR00001(1 2) /MISSING=ANALYSIS /VARIABLES=Q9_1_TEXT /CRITERIA=CI(.95). FREQUENCIES VARIABLES=Q8 Q9_1_TEXT Q7 /STATISTICS=STDDEV MEAN MEDIAN /ORDER=ANALYSIS. RELIABILITY /VARIABLES=Q1 Q2 Q3 /SCALE('attitude') ALL /MODEL=ALPHA /STATISTICS=DESCRIPTIVE SCALE /SUMMARY=TOTAL MEANS VARIANCE CORR. FREQUENCIES VARIABLES=Q5 /STATISTICS=MEDIAN /ORDER=ANALYSIS. RECODE Q5 (1 thru 5=0) (6 thru 7=1) INTO Betrokkeheidhooglaag. VARIABLE LABELS Betrokkeheidhooglaag 'recodedbetrokkenheidhooglaag'. EXECUTE. UNIANOVA Attitudeschaal BY Betrokkeheidhooglaag VAR00001 /METHOD=SSTYPE(3) /INTERCEPT=INCLUDE /PLOT=PROFILE(Betrokkeheidhooglaag*VAR00001) /PRINT=ETASQ HOMOGENEITY DESCRIPTIVE /CRITERIA=ALPHA(.05) /DESIGN=Betrokkeheidhooglaag VAR00001 Betrokkeheidhooglaag*VAR UNIANOVA Q4 BY Betrokkeheidhooglaag VAR00001 /METHOD=SSTYPE(3) /INTERCEPT=INCLUDE /PLOT=PROFILE(Betrokkeheidhooglaag*VAR00001) /PRINT=ETASQ HOMOGENEITY DESCRIPTIVE /CRITERIA=ALPHA(.05) /DESIGN=Betrokkeheidhooglaag VAR00001 Betrokkeheidhooglaag*VAR