Transitieplan Werk aan de Winkel

Transcriptie

1 Transitieplan Werk aan de Winkel Transitieplan naar de toekomstige sociaal-publieke infrastructuur voor Noord-Groningen April 2012 Aanvrager Herstructureringsfaciliteit Wsw: Gemeente Eemsmond mede namens de gemeenten Bedum, De Marne en Winsum

2 Werk aan de Winkel Deelplan Werkleeromgeving Noord-Groningen Aanvraag Herstructureringsfaciliteit Wsw April 2012 Opsteller: Lex van Geffen Algemeen directeur Ability

3 INHOUD HOOFDSTUK 1 SAMENVATTING 5 HOOFDSTUK 2 INLEIDING Aanleiding Leeswijzer Doelstelling van deelplan werkleeromgeving Aanvraag Herstructureringsfaciliteit Opzet van deelplan werkleeromgeving 11 HOOFDSTUK 3 EÉN VISIE Inleiding Sociaal publieke infrastructuur Werkleeromgeving Noord-Groningen 15 HOOFDSTUK 4 REGIONALE ARBEIDSMARKT Inleiding Eén arbeidsmarkt Landelijke context Regionale context Eén werkgeversbenadering Inkoop- en aanbestedingsbeleid 23 HOOFDSTUK 5 WERKLEEROMGEVING Inleiding Dienstverleningsconcept werkleeromgeving Instrumenten Streefbeeld participatieleeromgeving Afsluiting 28 HOOFDSTUK 6 UITVOERINGSORGANISATIE Inleiding Domeinen werkleeromgeving Eén uitvoeringsorganisatie Contouren uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen 31 2/66

4 6.5 Inkoop bij BMWE-WI Bovenregionale samenwerking 33 HOOFDSTUK 7 BESTUURLIJKE AANSTURING Inleiding Eén Beleidsregie Eén uitvoeringsbeleid 35 HOOFDSTUK 8 BESTAANDE SITUATIE ABILITY Inleiding Algemeen Bedrijfsvoering Huisvesting Financieel resultaat Meerjarenraming Verloop Wsw-bestand 40 HOOFDSTUK 9 HERSTRUCTURERING WSW Inleiding Wet werken naar vermogen Wsw Sw-er van binnen naar buiten Doelstelling 43 HOOFDSTUK 10 MAATREGELEN Inleiding Maatregelen transitieplan Maatregelen Herstructurering Wsw 45 HOOFDSTUK 11 BEGROTING HERSTRUCTURERINGPLAN WSW Inleiding Overzicht indicatoren aanvraag Begroting maatregelen 58 LOSSE BIJLAGEN 1 EN 2 KERNGEGEVENS AANVRAAG 59 BIJLAGE 3 LIJST VAN AFKORTINGEN 60 BIJLAGE 4 CIJFERS ABILITY 61 3/66

5 BIJLAGE 5 TOELICHTING WERKWIJZE BEGELEIDING 62 4/66

6 Hoofdstuk 1 Samenvatting Invalshoek deelplan De colleges van B&W van de vier gemeenten Bedum, De Marne, Winsum & Eemsmond (BMWE) vertalen het visiedocument Werk aan de Winkel in het deelplan Werkleeromgeving. De opzet van het document is om de beoordelingscommissie van de herstructureringsfaciliteit inzicht te geven in de visie en ambities van BMWE om de Wet Werken naar vermogen (WWnv) en de herstructurering van de Wsw te implementeren. Het plaatst de ambities en maatregelen ten aanzien van de Wsw in een beleidskader. Uitgangspunt is het visie document Werk aan de Winkel. De focus ligt op de beleidsterreinen Wet werken naar vermogen,wet werk en bijstand,wet sociale werkvoorziening, Re-integratie Wajong en onderdelen van de Wmo. De aanvraag herstructureringsfaciliteit (het budget) betreft de hele taakstelling van alle vier gemeenten, dus ook degenen die wel in deze gemeente(n) wonen, maar bij een ander swbedrijf werken. Eén Visie op transities Wwnv, Awbz, Jeudzorg en Passend Onderwijs De verschillende transities staan niet los van elkaar, maar hebben duidelijk raakvlakken. Burgers/klanten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben vaak met de uitvoering op de betrokken beleidsvelden te maken. De visie om de burger op maat diensten aan te bieden vraagt om integrale aanpak, dus om nauwe samenwerking op de verschillende beleidsterreinen in BMWE-verband, met ketenpartners en afhankelijk van het onderwerp op grotere schaal. De kern van onze visie op de Wwnv en herstructurering Wsw is dat iedereen die kan, zo regulier mogelijk werkt. Iedereen moet werken naar zijn of haar eigen vermogen. Van degenen die hier niet toe in staat zijn, vragen we om zich maximaal in te spannen om hun mogelijkheden te benutten door met ondersteuning als nog werk te vinden of om maatschappelijk te participeren. BMWE zet in op een sociaal-publieke infrastructuur die de volgende driedeling kent: Bemiddeling naar werk, Werk en leren, Activering, ondersteuning en Beschut werk. In de visie van BMWE is het nodig maximaal in te zetten op de werkleeromgeving. Dat betekent dat een belangrijk deel van het Participatiebudget daaraan zal worden besteed. Daar valt op termijn de meeste winst te halen. Arbeidsmarkt De arbeidsmarkt houdt niet bij de gemeente- en landsgrenzen op. Onze inzet is om in ons werkgebied de opnamecapaciteit van klanten/werkzoekenden bij bestaande werkgevers te vergroten, maar ook om de mobiliteit van werkzoekenden te stimuleren. In de regio van BMWE is een sociaal publieke infrastructuur nodig van een werkleer- en een participatieleeromgeving in de orde van grootte van ca. 400 werkleerplaatsen (een derde van de werkzoekenden), ca beschut werken en ca. 200 participatieplekken. Het totaalbeeld van de werkgelegenheid in de regio is die van een fragiele economische structuur, die wordt gedomineerd door kleine bedrijven. Er is onvoldoende opnamecapaciteit voor sw-ers en wnv-ers omdat er te weinig werkgelegenheid is. 5/66

7 Werkgevers We zoeken de werkgevers zoveel mogelijk op en we ontzorgen de werkgevers. De gemeenten als werkgever staan voor de uitdaging om meer inhoud te geven aan de voorbeeldfunctie en hanteren zoveel mogelijk social return bij hun inkoopvoorwaarden. BMWE gaan met VNO-NCW Noord een klankbordgroep van ondernemers oprichten. Werkleeromgeving Werkzoekende burgers komen in aanmerking voor dienstverlening binnen de werkleeromgeving als de verwachting is dat ze binnen een ½ tot 2 jaar regulier werk kunnen vinden. Binnen de werkleeromgeving zijn mogelijkheden voor het opdoen van werkervaring, vakbekwaamheid en startkwalificatie. Uitgangspunt is om vanaf dag één actief te zijn om aan werk te komen. Doel is zo regulier mogelijk werk, indien nodig via Wwnv. BMWE zetten daartoe de sociaal-publieke infrastructuur in door het bieden van werkleerplekken. We zetten daarbij alle instrumenten van de WWnv in. We streven naar hechte samenwerking met onderwijsinstellingen om te stimuleren dat jongeren met een adequate startkwalificatie van school komen. Voor mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt organiseren BMWE activeringstrajecten in de sfeer van zorg en welzijn en leefbaarheid (activering en Beschut Werken). Uitvoeringsorganisatie BMWE kiezen voor de terreinen van Werk en Inkomen en Zorg voor een bundeling van krachten. Op korte termijn wordt gestart met een plan voor één uitvoeringsorganisatie van Werk & Inkomen. BMWE-WI plaatst zoveel mogelijk sw- en wnv-ers bij reguliere bedrijven of in publiek-private samenwerkingsverbanden of biedt werkleerplaatsen in de werkleeromgeving. BMWE-WI kiest voor versterking van de samenwerking met collega SW-bedrijven, collega werkpleinen en ISD s. Bestuurlijke aansturing en financiële kader De visieontwikkeling over de vormgeving van BMWE-WI en het aansturen en bewaken van het herstructureringsplan Wsw door de vier gemeenten is nog in beweging. Het strategisch beleid/regie hoort thuis bij de gemeenten. In het document is op dit punt de integrale tekst van het visiedocument Werk aan de winkel overgenomen De wettelijke kaders en de beschikbare budgetten zijn leidend. Herstructurering Wsw BMWE streven naar 80 à 100 fte aan het werk bij reguliere werkgevers in 2018 tegen een tarief dat is gebaseerd op het productieve (werkend) vermogen van betrokkene. Dat is een verdubbeling respectievelijk een stijging van 150%. 6/66

8 In de toekomst is een sociaal publieke infrastructuur nodig met werkleerbedrijven in het publieke, publiek-private en private domein voor ca. 500 mensen. In onze visie en onze verwachtingen omtrent de arbeidsmarkt is het niet wenselijk en niet verantwoord een rigoureuze afbouw van de publieke infrastructuur te realiseren. BMWE hebben 35 maatregelen geformuleerd voor de herstructurering, met een kostenraming en een manier van monitoring. Aanvraag De kosten van de herstructurering bedragen 2,9 miljoen. BMWE vragen ,-- subsidie. BMWE dekken de eigen bijdrage budgettair neutraal 7/66

9 Hoofdstuk 2 Inleiding 2.1 Aanleiding Voor gemeenten is er Werk aan de Winkel. Gemeenten krijgen er op verschillende beleidsterreinen de komende jaren belangrijke taken bij. Met het decentraliseren van die taken worden op rijksniveau ook belangrijke bezuinigingen gerealiseerd. Dit is geen nieuw fenomeen, want de afgelopen decennia heeft dit al verschillende keren plaatsgevonden. De opgave voor de komende jaren voor gemeenten is omvangrijk en veelomvattend. Op het gebied van werk, inkomen en zorg voor de gemeenten hebben we het dan over: 1. Bezuinigingen op het participatiebudget en sociale werkvoorziening (vanaf 2012) 2. Invoering Wet Werken naar Vermogen ( ) 3. Re-integratie Wajong-doelgroep (2013) 4. AWBZ en kanteling WMO (invoering voor nieuwe zaken in 2013 en volledig in 2014) 5. Jeugdzorg (2015) 6. Passend onderwijs ( ) Belangrijk is om te bepalen wat onze visie op de toekomst is en wat dat betekent voor de uitvoering. De focus van dit deelplan is de invulling van de werkleeromgeving, dus toegespitst op de terreinen 1,2 en Leeswijzer Karakter van het plan Dit plan heeft een tweeledig karakter. De colleges van B&W van de vier gemeenten vertalen het visiedocument Werk aan de Winkel in het deelplan Werkleeromgeving, dus toegespitst op de terreinen 1,2 en 3. De vertaling beperkt zich tot de hoofdlijnen. De uitvoering, de maatregelen om dit plan te implementeren komen in dit document nog niet aan de orde. Die onderdelen worden in de periode mei/juli 2012 verder uitgewerkt. Daarin is een stappenplan van werkzaamheden en het proces van besluitvorming verwerkt. De opzet van het voorliggende document is gekozen om de beoordelingscommissie van de herstructureringsfaciliteit inzicht te geven in de visie en ambities van de vier gemeenten om de Wet werken naar vermogen en de herstructurering van de Wsw te implementeren. Het plaatst de maatregelen ten aanzien van de Wsw in een beleidskader. 8/66

10 Leeswijzer hoofdstukken In dit hoofdstuk wordt verder de doelstelling van het plan toegelicht, het besluitvormingsproces en de wijze waarop de gemeenteraden bij de aanvraag voor de herstructureringsfaciliteit zijn betrokken. In hoofdstuk 2 vatten we de visie van de vier gemeenten samen toegespitst op het terrein van werk, Wsw en inkomen. In hoofdstuk 3 gaan we in op de regionale arbeidsmarkt. De situatie op de regionale arbeidsmarkt is essentieel voor de invulling van onze visie, het bepalen van onze ambities en het vorm en inhoud geven aan de toekomstige sociaal publieke infrastructuur en de herstructurering van de Wsw. Hoofdstuk 4 beschrijft het streefbeeld van de werkleeromgeving in Noord- Groningen. In hoofdstuk 5 geven we inzicht in de hoofdlijn van de toekomstige uitvoeringsorganisatie. De kaders voor het beleid en de wijze van samenwerking op dit terrein door de vier gemeenten komen in hoofdstuk 6 aan de orde. Dit hoofdstuk is volgend op de definitieve afspraken die worden gemaakt in het kader van het visiedocument Werk aan de Winkel. Hoofdstuk 7 gaat in op de bestaande situatie van Ability. Vanaf hoofdstuk 8 focussen we ons op de Wsw. Hier vindt de vertaalslag naar de aanvraag voor de herstructureringsfaciliteit plaats. In dit hoofdstuk geven we onze ambities aan. In hoofdstuk 9 behandelen we onze maatregelen en in hoofdstuk 10 presenteren we de begroting inclusief het dekkingsplan. 2.3 Doelstelling van deelplan werkleeromgeving De notitie is gebaseerd op de beleidsnotitie Werk aan de Winkel, visie op de toekomstige sociaal-publieke infrastructuur voor Noord-Groningen. De notitie is door de vier gemeenteraden van Bedum, De Marne, Winsum en Eemsmond 1 vastgesteld. Deze vormt dus het beleidskader voor het uitvoeringsbeleid en de daadwerkelijke uitvoering daarvan. Deze beleidsnotitie is het resultaat van een interactief beleidsproces BMWE, waarin de gemeenteraden proactief zijn betrokken. 2 1 De gemeenten Bedum, De Marne, Winsum en Eemsmond worden aangeduid met BMWE 2 Zie bijlage 1 Werk aan de Winkel, /66

11 In het deelplan Werkleeromgeving Noord-Groningen gaan we in op de uitwerking van de visie en de hoofdlijnen van de organisatorische vertaling voor het onderdeel werkleeromgeving. Dit deelplan fungeert tevens als basis voor een aanvraag voor het herstructureringsfonds van het ministerie van SZW voor de Wsw. 2.4 Aanvraag Herstructureringsfaciliteit Aanvrager Als aanvrager van de herstructureringsfaciliteit treedt de gemeente Eemsmond op. De gemeente Eemsmond is daartoe gemachtigd door de overige in de GR Ability deelnemende gemeenten Bedum, Winsum en De Marne. 3 De colleges van B&W beslissen hierover in hun collegevergaderingen van 24 april Doelgroep aanvraag De aanvraag (het budget) betreft de hele taakstelling van alle vier gemeenten, dus ook degenen die wel in deze gemeente(n) wonen, maar bij een ander sw-bedrijf werken. Het uitvoeringsplan betreft uitsluitend de sw-ers die woonachtig zijn in een BMWE gemeente én werkzaam zijn bij Ability 4. Hierbij wordt dezelfde wettelijke methodiek gevolgd voor toekenning en herverdeling van de sw-subsidie. De toekenning van de herstructurering is gebaseerd op de sw-taakstelling. Werken inwoners van BMWE bij een ander sw-bedrijf dan wordt de subsidie onderling verrekend. Het principe geldt: subsidie volgt mens. Schema aanvraag transitieplan Wanneer Wat Wie B M W E Bijzonderheden 28 maart Bespreken concept DB Ability transitieplan 3 april Besluitvorming colleges gemeentesecretaris X X X X 3 april Toezending naar raden griffiers X X X X 5 april Raadsbesluit werk aan de winkel Raad Eemsmond Mondelinge toelichting geven op het transitieplan aan de raad 9 april Aanbiedingsbrief in PO Beleidsmedewerker X 10 april Opiniërende raad PH X 12 april Commissiebespreking PH X 19 april Extra raad PH X 24 april Besluitvormende raad PH s X X 3 De betreffende collegebesluiten van de gemeenten zijn apart bijgevoegd. 4 Inwoners van BMWE met een sw-indicatie die werken bij een ander sw-bedrijf worden meegenomen in het uitvoeringsplan van dat sw-bedrijf. Er vindt onderlinge financiële verrekening plaats tussen de gemeenten, respectievelijk bedrijven. 10/66

12 Wanneer Wat Wie B M W E Bijzonderheden 26 april Besluitvormende raad PH X 26 april Handtekeningen in- en Beleidsmedewerker X extern verzamelen voor aanvraag. 27 april Aanvraag naar Den Haag brengen Beleidsmedewerker Ability verzorgt koerier 2.5 Opzet van deelplan werkleeromgeving Kernpunt van Werk aan de Winkel is dat BMWE kiezen voor een integrale benadering van de grote transities op het terrein van: Wet Werken naar Vermogen Wet Werk en Bijstand Wet Sociale Werkvoorziening Re-integratie Wajong Wet inburgering Wet op de Kinderopvang Wet Maatschappelijke Ondersteuning Leerplicht en RMC (incl. Vsv) Dit deelplan loopt vooruit op de uitwerking van de integrale visie. Dit betekent dat een aantal onderwerpen in de loop van de herstructureringsperiode nader vorm en inhoud zullen krijgen. Dat is inherent aan het faciliteren door het Rijk van een deelproces dat in feite ondeelbaar samenhangt met de andere wetswijzigingen. In de gemeentelijke visieontwikkeling wordt nog gewerkt aan de verbinding tussen de zorgverbonden wetten/taken en de re-integratie verbonden taken. In dit plan wordt er op die verbinding niet vooruit gelopen. Dit plan beslaat het terrein van de Wet Werken naar Vermogen, Wet Werk en Bijstand, Wet Sociale Werkvoorziening en re-integratie Wajong. De focus voor de aanvraag ligt uiteindelijk op de Wsw. 11/66

13 Hoofdstuk 3 Eén Visie 3.1 Inleiding Omdat de visie van waaruit BMWE invulling willen geven aan hun verantwoordelijkheden bepalend is voor dit deelplan, vatten we in dit hoofdstuk een aantal belangrijke aspecten van deze visie samen 5. In hoofdstuk 1 zijn de belangrijkste onderdelen van de wijzigingen op het gebied van werk, inkomen en zorg voor de komende jaren genoemd: 1. Bezuinigingen op het participatiebudget en sociale werkvoorziening (vanaf 2012) 2. Invoering Wet Werken naar Vermogen ( ) 3. Re-integratie Wajong-doelgroep (2013) 4. AWBZ en kanteling WMO (invoering voor nieuwe zaken in 2013 en volledig in 2014) 5. Jeugdzorg (2015) 6. Passend onderwijs ( ) De verschillende onderdelen staan niet los van elkaar, maar hebben duidelijk raakvlakken. Dat wordt nog duidelijker als we de dienstverlening aan de klant centraal stellen. Klanten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, waarbij tevens sprake is van een meervoudige problematiek, hebben vaak met de uitvoering op de diverse onderdelen te maken. Dat kan rechtstreeks zijn of leden van het gezin betreffen. Belangrijk is om te bepalen welke dienstverlening gemeenten aan hun burgers willen bieden op het gebied van Werk, Inkomen en Zorg. Een tweede belangrijke vraag is of de gemeenten afzonderlijk in staat zijn hieraan goed uitvoering te geven. Met betrekking tot de terreinen van Werk en Inkomen (thema s 1, 2 en 3) is het samenwerkingsverband BMWE uitgangspunt. Op deze terreinen hebben de afdelingen Sociale Zaken en Werk, het werkplein Noord-Groningen en Ability directe duidelijke raakvlakken. Echter, ook de onderdelen 4, 5 en 6 kunnen niet los worden gezien van de totale ontwikkeling. De directe uitvoering van WMO en Jeugdzorg is aan andere organisaties of afdelingen opgedragen, maar vaak betreft het dienstverlening aan dezelfde doelgroepen. De onderdelen staan met elkaar in verband en zijn daarom in het visiedocument in de ontwikkeling van één visie gezamenlijk behandeld. Voor wat betreft deze terreinen geldt voor de uitvoering van lokale verantwoordelijkheden een 5 Werk aan de Winkel, paragraaf 2.1., BMWE april /66

14 onderscheid in drie niveau s: de gemeente zelf, het cluster van samenwerkende gemeenten (in het geval van BMWE gaat het om ca inwoners), enl op provinciale schaal. De hierboven genoemde thema s dienen tenminste op de schaal van BMWE te worden benaderd. 3.2 Sociaal publieke infrastructuur De visie om de burger op maat diensten aan te bieden vraagt om integrale aanpak, dus om nauwe samenwerking tussen de beleidsterreinen in BMWE-verband. In het onderstaande model wordt de samenhang geïllustreerd. Het dient als leidraad voor de keuzes op de verschillende onderdelen. Schema Sociaal Publieke Infrastructuur 1. Bemiddeling Werk 2. Werken/leren Werkleer 3. Activering en Ondersteuning, Beschut werk Leefbaarheid Korte afstand arbeidsmarkt ( < ½ jaar regulier werk) Klanten met verantwoordelijkheid en gemotiveerd Voldoende startkwalificatie Samenwerking werkgevers, gemeenten/uwv werkbedrijf, ROC en werkleerbedrijf (SW) Doel: rechtstreeks naar regulier werk (of rechtstreeks naar school) Uitvoering op werkplein Grotere afstand arbeidsmarkt, maar wel focus op werk (1/2 2 jaar regulier) Klanten voor diagnose, werkleer- en/of werkervaringstrajecten Opdoen werknemersvaardigheden Behalen certificaten/startkwalificatie Samenwerking: gemeenten/ Ability/ ROC Doel: kwalificeren voor de arbeidsmarkt Uitvoering bij werkleerbedrijf/werkplein Grote afstand tot arbeidsmarkt Meervoudige problematiek Uitvoering beschut werk in werkorganisatie (Ability) Richten op activering en ondersteuning WMO Samenwerking gemeenten/ability/wmo/mw/ /Ability/WMO/MW/Welzijn Uitvoering in dorpen en wijken Uitgangspunt van onze visie is de dienstverlening aan de klant. Niet elke burger heeft dezelfde dienstverlening nodig. De burger die in eigen levensonderhoud voorziet, zelfstandig is, zijn verantwoordelijkheid neemt en gezond is, heeft een andere behoefte aan dienstverlening dan de burger die bijvoorbeeld wordt geconfronteerd wordt met gezondheidsproblemen, een arbeidshandicap en daardoor meer afhankelijk is van ondersteuning. 13/66

15 De kern van onze visie is dat iedereen die kan, zo regulier mogelijk werkt. Iedereen moet werken naar zijn of haar eigen vermogen. Het vergroot de (economische) zelfstandigheid en de emancipatie van de burgers. Naast het voorzien in eigen onderhoud heeft het hebben van een betaalde baan ook andere voordelen, zoals een dagelijkse routine, meer contacten - zo is uit onderzoeken gebleken een verbetering van welzijn en gezondheid. Van degenen die hier niet toe in staat zijn, vragen we om zich maximaal in te spannen om hun mogelijkheden te benutten door met ondersteuning als nog werk op maat te vinden of door maatschappelijk te participeren naar vermogen. Dat laatste kan onder meer door (eerst) het uitvoeren van vrijwilligerswerk en/of deel te nemen aan activiteiten in buurt en/of dorp. Dat laatste heeft een dubbel positief effect, namelijk: 1. Op degene die het werk doet en/of deelneemt aan de activiteit; 2. Op de verbetering van de leefomgeving. Dat kan de fysieke omgeving zijn, maar ook op de bewoners in de buurt. Dat is afhankelijk van de activiteit. We schetsen hier een beeld van de sociaal-publieke infrastructuur. Sociaal wil in dit verband niets anders zeggen dan betrekking hebbend op mens en maatschappij. Publiek heeft in dit verband te maken met alle onderdelen die in feite via overheidsgeld (rijk, provincie en gemeente) worden gefinancierd. De sociaal-publieke infrastructuur betreft dan het geheel van door de overheid gefinancierde organisaties, diensten en voorzieningen dat tot doel heeft de samenhang tussen de mensen te versterken, de economische zelfstandigheid te bevorderen, de leefbaarheid te vergroten en de participatie in dorpen en wijken te stimuleren. Het is daarom belangrijk om een beeld te hebben van de sociaal-publieke infrastructuur voor Noord-Groningen. We hebben een driedeling gemaakt rondom: 1. Begeleiding naar school of werk 2. Een werkleeromgeving 3. Leefbaarheid In deze driedeling worden de klanten/burgers zichtbaar, maar ook de partijen die daarin een belangrijk rol kunnen en moeten vervullen. Een belangrijk uitgangspunt is dat we op alle terreinen onze burgers van dienst willen zijn. Daarmee wordt op alle terreinen ook inzet gepleegd en geïnvesteerd. Echter, gelet op de teruglopende middelen zal een afweging en een keuze moeten worden gemaakt hoe de budgetten worden ingezet. 14/66

16 In dit deelplan ligt de focus op de werkleeromgeving en het uitvoeren van beschut werk voor de Wsw. 3.3 Werkleeromgeving Noord-Groningen In de visie van BMWE is het nodig maximaal in te zetten op de werkleeromgeving. Dat betekent dat een belangrijk deel van het Participatiebudget daaraan zal worden besteed. Daar valt op termijn de meeste winst te halen. Vanuit de werkleeromgeving zullen niet alleen positieve effecten merkbaar zijn op de (economische) zelfstandigheid van de burgers maar ook op het onderdeel naar boven (bemiddeling) en op het onderdeel eronder (leefbaarheid). De inzet op de werkleeromgeving is ook nodig om voorbereid te zijn op een periode van economische groei, vergrijzing, ontgroening, waarin weer meer een beroep op de arbeidsmarkt zal worden gedaan. Onderzoeken wijzen in de richting van krapte op de arbeidsmarkt in de nabije toekomst. Daarom is het belangrijk om nu zoveel mogelijk werkzoekenden met een redelijke afstand tot de arbeidsmarkt voor te bereiden op de toekomstige vraag vanuit de arbeidsmarkt. Daarvoor is het nodig dat werkzoekenden arbeidsritme behouden en werkervaring opdoen en moeten competenties en kwaliteiten verder ontwikkeld worden. Dat voorbereiden betreft samengevat: - Opdoen werkervaring - Versterken competenties - Kwalificeren met opleiding en/of certificaten Gemeenten hebben de opdracht, en die opdracht wordt de komende jaren in de verschillende regelingen extra benadrukt, om zoveel mogelijk te motiveren, activeren en te begeleiden naar (regulier) werk. Dat geldt nu al voor burgers met een bijstandsuitkering (WWB), weduwen- en wezenwetuitkering (ANW) en niet-uitkeringsgerechtigde werkzoekenden (nuggers). Dat gaat nu ook nadrukkelijk gelden voor mensen met een arbeidsovereenkomst in de Sociale Werkvoorziening en ook voor de doelgroep van de Jonggehandicapten. Als we de werkleeromgeving goed organiseren kunnen we zorgen voor het in de toekomst zoveel mogelijk toeleiden via die werkleeromgeving naar werk. Het zou mooi zijn als de activiteiten en werkzaamheden die worden ontplooid in die werkleeromgeving vooral ook ten goede komen aan de leefbaarheid in de dorpen en wijken. De individuele klant zoekt via de werkleeromgeving met ondersteuning zijn/haar weg naar regulier werk. De activiteiten in de werkleeromgeving kunnen zorgen voor een verbetering van de leefbaarheid in de dorpen en buurten. 15/66

17 De werkzaamheden kunnen ook invulling geven aan onderdelen van de WMO. Voorbeelden zijn: schoonmaak in en om het huis, tuinonderhoud, kleine klusjes, ondersteuning bij het aanbrengen voorzieningen, verstrekkingen, vervoer. Daarmee snijdt het mes aan twee kanten. En met minder geld zal vooral naar dit soort oplossingen moeten worden gezocht. 16/66

18 Hoofdstuk 4 Regionale arbeidsmarkt 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk staan we stil bij de regionale arbeidsmarkt en geven een beeld van de uitdaging waarvoor BMWE staan en daaraan verbonden risico s. 4.2 Eén arbeidsmarkt Een goede analyse van de arbeidsmarkt is een noodzakelijke voorwaarde om op de juiste manier invulling te geven/oplossingen te bieden aan de toekomstige knelpunten op de arbeidsmarkt. Voor welke functies moeten we mensen nu gaan opleiden? Waar ligt de toekomstige vraag? De lokale arbeidsmarkt (de winkel in een dorp) is belangrijk als motor, maar zal geen oplossing zijn voor de grotere vraagstukken op het gebied van arbeidsmarktbeleid, zoals krimp, vergrijzing en ontgroening. Beleid en uitvoering moeten hierin goed op elkaar worden afgestemd. In elk geval is duidelijk, dat de arbeidsmarkt niet bij de gemeente- en landsgrenzen ophoudt. Dat kan als een bedreiging worden gezien, maar ook als kans. Er zijn voor werkzoekenden ongetwijfeld kansen in de stad Groningen, bij andere gemeenten en in het grensgebied met Duitsland. Het omgekeerde geldt echter ook, anderen zoeken ook werk in onze gemeenten. De veronderstelling voor het deelplan is dat deze bewegingen elkaar min of meer neutraliseren. Onze inzet is om in ons werkgebied de opnamecapaciteit van klanten / werkzoekenden bij bestaande werkgevers te vergroten, maar ook om de mobiliteit van werkzoekenden te stimuleren. 4.3 Landelijke context Nederland zit in een recessie. Op 1 maart jl. publiceerde het Centraal Planbureau een update van de ramingen over Relevant voor ons daarbij is dat in 2012 een economische groei wordt verwacht van 0,75%. De komende jaren wordt een groei verwacht van ca. 1,25% 1,50 %. De werkloosheid groeit van in 2011 tot in 2012 en stijgt in de komende jaren tot rond In 2015 stijgt naar verwachting de economische groei met 1,5% en daalt de geraamde werkloosheid. Het verwachte begrotingstekort (EMU-saldo) voor 2012 bedraagt 4,5%. In 2015 is dat naar verwachting nog 3,3%. 17/66

19 4.4 Regionale context Cijfers In onze visie beoogt de werkleeromgeving burgers met een bijstandsuitkering (WWB), weduwen- en wezenwetuitkering (ANW), Wsw-indicatie, Wswarbeidscontract, jonggehandicapten en niet-uitkeringsgerechtigde werkzoekenden (nuggers) te begeleiden naar zo regulier mogelijk werk. In de onderstaande tabel geven we een overzicht van burgers in deze regio die afhankelijk zijn van Wwb, Wajong en Wsw, de doelgroepen van de Wet Werken naar vermogen (WWnv). In onze regio BMWE is het aantal mensen met een arbeidsbeperking en/of grote afstand tot de arbeidsmarkt In de provincie Groningen is het aantal Wsw-geïndiceerden per gemeente ca. 3%, terwijl in de Randstad dit percentage soms 0,1% bedraagt. 6 Aantal burgers afhankelijk van genoemde regelingen in de BMWE gemeenten Gemeente Wajong Wwb Wsw Wachtlijst Totaal Wsw Bedum Eemsmond De Marne Winsum Totaal BMWE Bron: Wajong, CBS dec. 2010; Wwb, WIJ: CBS sept. 2010; Wsw: Ability 1 juli 2011 Volgens het werkgelegenheidsregister van de provincie Groningen werkten in de vier gemeenten in personen 12 uur en meer (fulltimers) en personen minder dan 12 uur. Het aantal bedrijfsvestigingen is De verdeling van de werkgelegenheid over verschillende branches in de regio geven we weer in de volgende grafiek. 6 Bron: Dagblad Trouw 26 maart /66

20 Grafiek 1: Aantal werkenden in de regio Bedum, De Marne, Winsum, Eemsmond aantal ft aantal wp Bron: provinciaal werkgelegenheidsregister 2010; Ability is verwerkt in industrie. Kenmerkend voor de regio is dat qua werkgelegenheid voor fulltimers de branches als landbouw & visserij, industrie en handel en zorg hoog scoren. In de laatste twee branches is het aantal mensen dat 12 uur en minder werkt erg groot. Zoals uit grafiek 1 blijkt, is met name in de gemeente Bedum de werkgelegenheid in de zorg naar verhouding hoog. De bouw en zakelijke dienstverlening zijn in de private sector goede volgers. Zoals uit de grafiek 2 blijkt, is het gemiddeld aantal werkzame fulltimers per bedrijfsvestiging over de gehele regio 3,3 personen; inclusief de parttimers komt dat op ongeveer 4,5. Bij de sector overheid ligt dat aantal beduidend hoger: er werken veel mensen op één vestiging (gemeentehuis). In verhouding is de omvang van de industrie groot. In Eemsmond betreft dat vooral Ability. In Bedum komt de industrie op een gemiddelde omvang van ca. 10 personen. In Winsum werken evenveel mensen als in Bedum in de industrie (ca. 335), verdeeld over meer vestigingen. 19/66

21 Grafiek 2: Gemiddeld aantal fulltimers per bedrijfsvestiging in de regio 18,0 DM: max 81 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 Regio Bedum De Marne Winsum Eemsmond 4,0 2,0 0,0 Bron: provinciaal werkgelegenheidsregister 2010; Ability is verwerkt in industrie. Het totaalbeeld van de werkgelegenheid in de regio is die van een fragiele economische structuur, die wordt gedomineerd door kleine bedrijven. De groeipotentie is de bedrijvigheid in de Eemshaven. Over de toekomstige werkgelegenheid bestaan veel (in)schattingen. Voor de strategie van BMWE is relevant hoeveel werk er komt voor laag- of ongeschoolde burgers. Dat zal in de komende jaren blijken. Hoogste werkloosheid in Groningen 7 In 2011 was de werkloosheid in de meeste provincies vrijwel even hoog als in Vorig jaar (2011) had de provincie Groningen met 7,3% het hoogste percentage werklozen. De werkloosheid was er iets hoger dan in Zeeland had in 2011 met 3,7% opnieuw het laagste werkloosheidscijfer. In 2011 was 5,4% van de Nederlandse beroepsbevolking werkloos, evenveel als in Limburg valt op doordat de werkloosheid met 5,1% lager was dan een jaar eerder, toen het nog 6,1% was. In Drenthe en Noord-Brabant is de werkloosheid licht gedaald. 7 Bron CBS: Webmagazine, maandag 27 februari /66

22 Grafiek 3: Werkloosheid naar provincie Analyse De bovenstaande cijfers leiden tot de volgende analyse. Nederland verkeert in een recessie. Het CPB voorziet de komende jaren nog zware tijden, waarin de werkloosheid eerder stijgt dan daalt. De werkloosheid in de provincie Groningen is in 2011 het hoogste van het land. De Wet Werken naar vermogen beoogt zoveel mogelijk mensen met een vorm van afstand tot de arbeidsmarkt (waaronder met een arbeidshandicap) werk te bieden bij reguliere werkgevers. Stel dat wordt uitgegaan van de veronderstelling dat 50% van de Wajongers en 50% Wwb-ers en tweederde Wsw-ers werk 8 in een reguliere omgeving zoeken, dan betekent dat het werkzoekend deel van de doelgroep WnV 9 ca mensen bedraagt. Het percentage WnV-werkzoekenden bedraagt dus 10% in relatie tot de werkgelegenheid in de regio; de omvang van de totale beroepsbevolking bedraagt immers personen (=> 12 uur). Dat komt overeen met gemiddeld 0,33 fte per vestiging (op een totaal van bedrijfsvestigingen). Gemiddeld zal dus één op de drie bedrijven / vestigingen iemand uit deze doelgroep een arbeidscontract moeten aanbieden. 8 Dit wordt de participatiegraad genoemd 9 Met WnV wordt hier bedoeld de combinatie van Wajong, Wwb en Wsw 21/66

23 De functie werkleeromgeving is om deze groep indien nodig- te ondersteunen naar regulier werk. De benodigde inzet hangt vanzelfsprekend af van de mate waarin de burgers uit de doelgroepen die ondersteuning nodig hebben. Dat is en blijft bijna niet in te schatten. Indien voor 2/3 e van de andere helft van de Wwb-ers en de overige 1/3 e van de Wsw activering, werken en leren en beschermd werk georganiseerd moet worden, betekent dat, dat er een permanente sociaal-publieke infrastructuur nodig is voor ca mensen. Conclusie In de regio van BMWE is een sociaal publieke infrastructuur nodig van een werkleeren een participatieleeromgeving in de orde van grootte van ca. 400 werkleerplaatsen (een derde van de werkzoekenden), van ca plaatsen voor beschut werken en ca. 200 participatieplekken. Het momentum van de invoering Wet Werken naar Vermogen en de herstructurering van de Wsw vindt plaats in een recessie. Het hoogste werkloosheidspercentage van Nederland is in de provincie Groningen. 4.5 Eén werkgeversbenadering Werkgevers zijn onze vanzelfsprekende samenwerkingspartners en die vanzelfsprekendheid zal in de toekomst moeten toenemen. Evenals bij klanten/werkzoekenden is het noodzakelijk om klanten/werkgevers goed te (leren) kennen. Niet alle werkgevers hebben hetzelfde belang en kunnen hetzelfde betekenen voor de klanten/werkzoekenden. Voor snel plaatsbare klanten is het uitzendwezen een goede mogelijkheid. Het is noodzakelijk deze mogelijkheid volledig te benutten. De kunst van de werkgeversbenadering is om het gezamenlijke belang te vinden en in te vullen. Daarnaast zijn er maatschappelijk verantwoorde ondernemers die naast hun werkgeverschap nog een ander belang nastreven. We zoeken de werkgevers zoveel mogelijk op. De gemeenten als werkgever staan voor de uitdaging om meer de rol te vervullen van maatschappelijk verantwoorde ondernemer en daarmee inhoud te geven aan de voorbeeldfunctie. We willen werkgevers in ons werkgebied vanuit één gezamenlijk punt bedienen, zodat ze niet geconfronteerd worden met verschillende contacten en voorstellen. Zoals in de paragraaf 3.3 is beschreven stopt de arbeidsmarkt niet bij de BMWEgemeentegrenzen. Voor de oostzijde van ons gebied ligt samenwerking op het terrein van werkgeversbenadering met de DAL-gemeenten voor de hand. Voor de zuidzijde van ons gebied is dit de stad Groningen en het Westerkwartier. In die gezamenlijkheid willen we ook toe naar één matchingssysteem voor werkzoekenden en werkgevers. De dienstverlening aan werkgevers dient eenduidig 22/66

24 te zijn, waarbij het van groot belang wordt geacht werkgevers te faciliteren: te ontzorgen van administratieve lasten en een beperktere inzet op begeleiding van de deelnemer. 4.6 Inkoop- en aanbestedingsbeleid In het licht van het streven meer sw-ers te laten werken bij reguliere bedrijven, van de economische recessie en de regionale context, zullen extra maatregelen nodig zijn om werkgevers te verleiden meer sw-ers en wnv-ers 10 in dienst te nemen. Een belangrijk instrument daarbij is het hanteren van social return of investments bij het inkoop- en aanbestedingsbeleid. BMWE gaan bij de inkoop van diensten in de private sector een paragraaf opnemen met eisen omtrent het inzetten van sw-ers, wnv-ers, jongeren etc. uit de vier gemeenten bij het uitvoeren van de werkzaamheden. 10 sw-ers: mensen die binnen de huidige Wsw vallen. Wnv-ers mensen die in de toekomst binnen de regeling Werk naar Vermogen vallen. 23/66

25 Hoofdstuk 5 Werkleeromgeving 5.1 Inleiding De visie van BMWE ten aanzien van Werken naar vermogen en de herstructurering van de Wsw is een integrale benadering van het vraagstuk. In dit hoofdstuk wordt dan ook een werkleeromgeving voor Noord-Groningen geschetst die bedoeld is voor alle doelgroepen. 5.2 Dienstverleningsconcept werkleeromgeving In hoofdlijn ziet de werkleeromgeving er in de toekomst als volgt uit. Geredeneerd vanuit het perspectief van de burger (incl. sw-er) komt hij 11 als eerste in contact met de functionaliteit waarin inkomen en zorg en individuele begeleiding wordt aangeboden ( Poort ). Indien betrokkene een korte afstand heeft naar de arbeidsmarkt 12 kan hij met minimale ondersteuning zelf werk zoeken en vinden op de arbeidsmarkt. We spreken hier over bemiddeling. Indien de werkzoekende burger een grotere afstand tot de arbeidsmarkt heeft, wordt hij vanuit de Poort geleid naar de werkleeromgeving. Binnen de Poort worden uitkeringen verstrekt, de verbinding gelegd met zorg en welzijn en de activiteiten op het terrein leefbaarheid (activering en beschut werken) 13. De medewerkers verzorgen de diagnose, het trajectplan en plaatsen van de burger via de gezamenlijke werkleeromgeving op een werkleerplaats. Tijdens het opdoen van de werkervaring hebben zij de regie en de eindverantwoordelijkheid voor de ontwikkeling en re-integratie van de hun toegewezen burger/klant. 5.3 Instrumenten Meer samenwerken De activiteiten die in de werkleeromgeving worden uitgevoerd, dragen bij aan een betere werking van de arbeidsmarkt en er zullen meer plaatsingen in vacatures worden gerealiseerd. Verder kunnen de werkzaamheden in de werkleeromgeving ten goede komen aan de leefbaarheid in de dorpen en wijken (participatie) 14. BMWE willen de komende jaren toewerken naar één gezamenlijke uitvoeringsorganisatie op het gebied van Werk en Inkomen. In die organisatie worden dan de taken uitgevoerd die nu door de gemeenten zelf worden uitgevoerd en taken die nu 11 Hij of zij: we spreken over hij 12 Schema Sociaal Publieke Infrastructuur, paragraaf Hoofdstuk 6 Participatieleeromgeving: Soms hanteren we ook het begrip participatieleeromgeving om onderscheid te maken in ons schema tussen werkleeromgeving en participatie, activeringsactiviteiten voor burgers die een hele grote afstand hebben tot de arbeidsmarkt 14 Zie paragraaf /66

26 zijn opgedragen aan uitvoeringsorganisaties, zoals het Werkplein Noordwest- Groningen en Ability 15. Eén van de eerste stappen die daarin gezet worden, is het opzetten van een gezamenlijke werkleeromgeving van het Werkplein en Ability. Daarbij worden de krachten gebundeld om werkzoekenden naar vermogen toe te leiden naar de reguliere arbeidsmarkt. Ontwikkelingen tot nu toe Al enige tijd hebben BMWE als beleid dat werkzoekenden vanaf dag één actief zijn om aan het werk te komen. Aan de ene kant wordt zelfredzame werkzoekenden enige tijd de gelegenheid gegeven om zelf aan de slag te komen: aan de andere kant wordt van niet-zelfredzame werkzoekenden verwacht dat zij direct aan de slag gaan om arbeidsritme en werkervaring op te doen en om zich beter te kwalificeren voor de arbeidsmarkt. Het opdoen van werkervaring gebeurt bij voorkeur op werkplekken bij werkgevers en, als dat niet direct lukt, op werkgelegenheidsprojecten (bijvoorbeeld in de winkel in Sauwerd, de sloepenloods in Zoutkamp of de kringloopwinkel in Winsum) en het werkleerbedrijf Ability. De huidige sw-ers doen hun werkervaringen op binnen het werkleerbedrijf. Voordelen van deze aanpak zijn: Een goede poortwachtersfunctie. De zelfredzaamheid wordt geprikkeld en sommige aanvragers zien dan ook van een uitkering af als blijkt dat ze daarvoor een tegenprestatie moeten leveren. De werkzoekende komt in een werksituatie terecht waarin hij kan laten zien over welke inzet, vaardigheden en competenties hij beschikt De lijn tussen de werkzoekende en de georganiseerde ondersteuning (de werkcoach en de werkgeverscontacten) wordt bekort. Het werkleerbedrijf biedt sw-ers en andere doelgroepen de mogelijkheid te (leren) werken en hun competenties (verder) te ontwikkelen. Onderwijs BMWE streven naar een hechte samenwerking met de onderwijsinstellingen. Goed onderwijs is een belangrijke maatregel om te voorkomen dat jongeren een beroep moeten doen op de Wet Werken naar Vermogen. Een goede startkwalificatie is essentieel. Het beleid is er opgericht burgers binnen het onderwijs die startkwalificatie te laten behalen. Het Rijk bezuinigt namelijk op de fiscale mogelijkheid om binnen een bedrijf een startkwalificatie te halen. De Wet Vermindering Afdrachten wordt voor bijna de hele doelgroep in de Wsw afgeschaft. De ambitie van BMWE is om met onderwijsinstellingen afspraken te maken over het toerusten van jongeren met een adequate startkwalificatie. 15 Op één uitvoeringsorganisatie komen we later terug. 25/66

27 Toegangstoets en loondispensatie De toegang tot Wsw Beschut werken of de doelgroep Wnv 16 wordt vastgesteld (geïndiceerd) door een van de gemeente onafhankelijke organisatie. In de memorie op het wetsontwerp Werken naar vermogen wordt dit aangeduid als de Toegangstoets. Indien een burger is toegelaten tot de regeling Wet werken naar vermogen (Wwnv) wordt de hoogte van het te ontvangen loon van de werkgever en de aanvulling vanuit de bijstand bepaald door de hoogte van de loonwaarde. De hoogte van de loonwaarde wordt bepaald door de mate van de productiviteit en inzetbaarheid van de betrokkene en wordt vastgesteld aan de hand van een vastgestelde (erkende) methodiek 17. Tijdens proefplaatsingen kan de productiviteit van de medewerker worden vastgesteld. Ability werkt samen met een externe arbeidsdeskundige die al loonwaarden meet. Daarin zal in de toekomst verder geïnvesteerd worden. Ten behoeve van een eenduidige aanpak voor het plaatsen van sw-ers en wnv-ers zullen we investeren in een zelfde methodiek voor het bepalen van de tarieven voor detacheren als het bepalen van de loonwaarden. Essentieel is dat het voor de werkgever geen verschil maakt uit welke regeling de beoogde medewerker komt. Tegelijkertijd voorkomt het verdringing van regelingen. Bij het aannemen mag het alleen gaan over de medewerker, zijn capaciteiten en de daaraan verbonden kosten. Het UWV heeft veel kennis en ervaring op het terrein van indiceren en sociaal medische begeleiding. BMWE streven naar een samenwerking waarin die kennis en ervaring optimaal worden aangewend. Methodiek Belangrijk bij aanvang van het dienstverleningstraject is een goede diagnose van de werkzoekende en vaststelling van zijn of haar beperkingen om aan het werk te komen. Bij Ability is daarvoor een aanpak ontwikkeld, waarbij de verschillende modules van het instrument Dariuz worden ingezet. Met behulp van de diagnosemodule, gevolgd door een oriëntatieperiode waarin de werkzoekende werkt op een werkervaringsplek, worden competenties in kaart gebracht, gemeten door middel van de assessmentmodule, indien nodig verder ontwikkeld en kan de loonwaarde worden bepaald. Dat laatste is vooral van belang als de Wet Werken naar vermogen wordt uitgevoerd. De bij Ability opgedane kennis en ervaring op het gebied van diagnosticeren en het werken met assessments willen we verbreden en in de gezamenlijke werkleeromgeving gemeengoed maken van alle Werkpleinmedewerkers. Inzet begeleiding De consulenten van Ability en de werkcoaches van het Werkplein worden verantwoordelijk voor de ondersteuning van alle werkzoekenden die niet direct te 16 Ministerie SZW spreekt over doelgroep loondispensatie 17 Memorie van Toelichting wetsontwerp Werken naar vermogen, blz. 19: De gemeente dient een loonwaarde te (laten) meten met een beschreven methode die voldoet aan de vastgestelde definitie Het betalen naar loonwaarde noemt het Wetsvoorstel: loondispensatie voor de werkgever. 26/66

28 bemiddelen zijn en die met ondersteuning moeten worden toegeleid naar (betaald) werk. BMWE en Ability stellen daarvoor hun werkcoaches en consulenten beschikbaar. Daartoe worden aanvullende aanpakken ontwikkeld zoals activeringsprogramma s, sollicitatieactiviteiten, trainingen en workshops. De betrokken medewerkers bemiddelen ook actief in werkleer-, dan wel participatie(leer)plekken. In het kader van de integrale visie wordt de begeleiding van andere doelgroepen en/of ondersteuning bij zorg- en welzijnsvraagstukken gekoppeld aan deze activiteiten. Dit wordt hier verder niet uitgewerkt. Pilot Noordwest Werkt Best. Ter voorbereiding van de introductie van de Wet werken naar vermogen en het stimuleren van de beweging van binnen naar buiten van sw-ers hebben het Werkplein Noord-Groningen en Ability het project Noordwest Werkt Best gestart. Deze pilot wordt beschouwd als voorloper van de beoogde samenwerking. Wat het project onderscheidt van eerdere projecten is de vergaande samenwerking op het gebied van de trajectbegeleiding van de werkcoaches van het Werkplein en de trajectconsulenten van Ability. Concreet houdt dat in dat de werkcoaches van het Werkplein de regie houden over het traject van de werkzoekende en tevens een deel (of de gehele) trajectbegeleiding uitvoeren. Bij Ability is een ruimte ingericht (evenknie fysieke Werkplein in Winsum), waar eveneens in samenwerking tussen werkcoaches en trajectconsulenten trainingen en workshops worden gegeven (altijd gericht op het vergroten van de uitstroommogelijk-heden van de werkzoekenden en sw-ers). De doelgroepen zijn in eerste instantie wwb-ers en sw-ers. Alle deelnemers werken maximaal 32 uur per week bij Ability (maar dat kan ook buiten Ability plaatsvinden) en één dag of dagdeel wordt ingevuld met andersoortige activiteiten. Het Werkplein bij Ability bereidt sw-ers voor op plaatsing naar buiten, c.q. naar een externe werkplek. Dat laatste kan plaatsvinden in de vorm van detachering, begeleid werken of uitstroom naar een reguliere vacature. Ook deze activiteit wordt beschouwd als een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Medewerkers van Ability maken mede om die reden ook deel uit van het werkgeversteam Noord-Groningen. 5.4 Streefbeeld participatieleeromgeving De participatieleeromgeving past volledig in de omschreven werkleeromgeving. Het verschil is dat de doelgroepen anders zijn. Het gaat nu over de burgers die niet binnen twee jaar of helemaal niet meer op de arbeidsmarkt terecht kunnen en mensen die geïndiceerd zijn voor Wsw-Beschut werken 18. Via de Poort met bijbehorende dienstverlening wordt de wwb-er en bsw-er naar de sociaal publieke infrastructuur toegeleid: in het ene geval naar Beschut Werken, in het andere geval naar activeringstrajecten in de sfeer van zorg en welzijn en de activiteiten op het terrein leefbaarheid (activering en Beschut Werken). 18 Een onafhankelijke organisatie verricht de toegangstoets voor Wsw-Beschut werken. Mensen die werkzaam zijn in Wsw-Beschut werken noemen we bsw-er. 27/66

29 Indien iemand een indicatie heeft, komt hij op de wachtlijst voor Beschut Werken. De wet bepaalt dat er één bsw-er een plek krijgt toegewezen, indien drie sw-ers daadwerkelijk uit het systeem uitstromen. In de periode stromen 97 fte sw-ers uit. In dezelfde periode is dus ruimte voor een instroom van ongeveer 30 fte burgers die geïndiceerd zijn voor Beschut Werken. In het publieke domein, wordt een aparte entiteit c.q. bedrijf Beschut Werken - gecombineerd met huidige afdelingen - ingericht. Ook de activeringsactiviteiten kunnen in een mix van privaat, publiek en publiekprivaat georganiseerd worden. 5.5 Afsluiting We hebben in deze paragraaf een werkleeromgeving, inclusief participatieleeromgeving beschreven die past in deze regio, die inspeelt op de herstructurering van de Wsw en op de uitvoering van de Wet werken naar vermogen. We zijn er van overtuigd dat er op korte termijn onvoldoende opnamecapaciteit is voor sw-ers bij particuliere bedrijven. Daarom brengen we de activiteiten dichter bij de markt met de mogelijkheid ze te privatiseren. De besluitvorming daarover vindt op termijn plaats. Belangrijk daarbij is of de werkzaamheden worden gezien als een kernactiviteit voor het publieke domein en of er vanuit de markt vraag naar is. Door onze keuze voor een gecontroleerde en gefaseerde herstructurering beperken we de financiële risico s. Een schoksgewijze aanpak past niet in de visie van Werk aan de Winkel. Die aanpak zou grote financiële inspanningen in een kort tijdsbestek van de deelnemende BMWE-gemeenten vragen en brengt voor deze gemeenten zeer grote financiële risico s met zich mee. Voor het sw-bedrijf Ability en de sw-ers betekent het geschetste model een forse herstructurering. 28/66

30 Hoofdstuk 6 Uitvoeringsorganisatie 6.1 Inleiding In het visiedocument van BMWE Werk aan de Winkel geven we aan dat een goede uitvoering van de dienstverlening aan onze burgers vraagt om bundeling van krachten. Het uitgangspunt is alles gezamenlijk met de vier gemeenten uit te voeren, daar waar het kan. In dat document gaat het in ieder geval om de volgende wetten/taken: 1. Wet Werken naar Vermogen 2. Wet Werk en Bijstand 3. Wet Sociale Werkvoorziening 4. Re-integratie Wajong 5. Wet inburgering 6. Wet op de Kinderopvang 7. Wet Maatschappelijke Ondersteuning 8. Leerplicht en RMC (incl. Vsv) Nogmaals, dit deelplan Werkleeromgeving, is dus toegespitst op de terreinen 1,2, 3 en 4. BMWE kiezen er voor deze taken samen uit te voeren in één uitvoeringsorganisatie. 6.2 Domeinen werkleeromgeving We onderscheiden private werkleerplaatsen, werkleerplaatsen in het publieke domein en plaatsen in een publiekprivate samenwerking (pps). Deze vormen duiden we aan met de sociale publieke infrastructuur. Indien mogelijk worden mensen eerst geplaatst in het private domein, pas daarna in het publieke domein of binnen een pps. Op basis van de analyse in paragraaf 3.4 verwachten wij dat het doel om wnv- en sw-ers te plaatsen bij reguliere werkgevers in onze en aanliggende regio een (te) ambitieuze doelstelling is, omdat die werkgelegenheid er gewoonweg niet is. Met extra inspanningen zullen er ongetwijfeld -mede in het licht van de demografische ontwikkeling - meer mensen kunnen werken bij reguliere werkgevers, maar we verwachten niet dat de arbeidsmarkt allen kan opnemen. Daarnaast zal er een infrastructuur nodig zijn voor beschut werk van de Wsw en participatie-leerplekken voor mensen die niet of nauwelijks de stap naar de arbeidsmarkt kunnen maken. Dat leidt er toe dat herstructureringsmodellen waarin sprake is van radicale afbouw van de publieke infrastructuur hier geen oplossing bieden. De weg voor dit gebied is die van een gecontroleerde en gefaseerde transitie, richting reguliere arbeidsmarkt. 29/66