Ontwikkeling van allergie op kinderleeftijd

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ontwikkeling van allergie op kinderleeftijd"

Transcriptie

1 Ontwikkeling van allergie op kinderleeftijd Prof.dr. Huub F.J. Savelkoul

2 Immuunsysteem en bescherming tegen infecties Het totale te verdedigen oppervlak bestaat uit 2 m 2 huid, 80 m 2 longweefsel en 350 m 2 darmweefsel.

3 Weerstand en immuniteit Infectie in gastheer Immuunantwoord

4 Ontsteking warm zwelling roodheid pijn - verlies van functie Calor tumor rubor dolor functio laesa

5 Cross-talk en regulatie in het immuunsysteem allergie Th2 IL-4, IL-5 IL-13 DC IL-10, TGF-β Treg T-cel IFN-γ Th1 Th17 IL-23 DC MΦ Auto-immuniteit infecties Innate immuniteit

6 Allergie Th1 Th2 Immunopathologie van allergie IL-10 Treg

7 Prevalentie van allergische aandoeningen (NL)

8 Immunopathologie van allergie Niet normale reactie van het immuunsysteem op voeding Acute klachten: binnen 20 minuten = directe IgEgemedieerde voedselallergie 2% (12 M) van 600 M Europeanen 9/131 M bij kinderen (7%) en toenemend!

9 Immunopathologie van allergie Sensibilisatie Allergische reactie histamine

10 Waar kan men (voedsel)allergisch voor zijn? Geneesmiddelen Voeding Schimmels Dieren Allergenen Bomen Mijten Grassen 707 allergenen, 134 eiwitfamilies 2% of 9318 Pfam Insecten Onkruid Allergie voor allergene eiwitten, niet voor het gehele product!

11 Tropomyosin as a major allergen in shellfish SLTRKISMLEEDIMKSEER ALNRRIQLLEEDLERSEER :*.*.*.:****:.**** YNSLQKKSIQTEN VHNLQKRMQQLEN :.***. * ** LNCGNDERIDQLEKQLTEAKWI RSLSDEERMDALENQLKEARFL..::**:* **:**.**.:: EAKVIDLEEQL ESKIVELEEEL *:*:::***:* LRKEVDRLEDELLTEKEKYKAISDELDATFAEL LQKEVDRLEDELVNEKEKYKSITDELDQTFSEL *.**********:.******:*:**** **:**

12 Symptomen van diverse vormen van allergie Klinische allergiesymptomen: huid: atopische dermatitis: 15% neus: rhinitis, hooikoorts: 20% longen: astma: 10% darm: voedselallergie: 2%

13

14 Leeftijd en allergische ziekte: allergische mars Sensibilisatie Eczeem voeding Primaire sensibilisatie: melk, ei, pinda Astma: mijten huisdieren Hooikoorts pollen Secundaire sensibilisatie: Pollen-fruit syndroom Latex kiwi/banaan Huisstofmijt schaaldieren

15 Relative Incidence Asthma Hay fever Eczema Food Allergy Age (in years)

16 Allergische fenotype = erfelijke aanleg x omgevingsinteractie Meer dan 20 genen: Cytokines (IL-4,5,6,9,12,13) Receptoren (β2-adrenerg, GC, IL-4R) Enzymen (GSH-S-transferease, NOS, LTA4 hydrolase) ADAM33, PHF11

17 Allergie is een life-style ziekte Biogene factoren infecties, allergenen Omgeving Anthropogene factoren stress, voeding Allergie: grensvlak tussen gastheer en omgeving Biologie van effectororganen immuunsysteem Individu Genetische gevoeligheid familiehistorie

18 Sensibilisatie tegen berkenpollen Gedurende de laatste 10 jaar: Seizoen begint vroeger (22 d) Seizoen duurt langer (4 mnd) Intensiteit neemt toe kruisreactiviteit tussen pollen (PR10) allergenen en voedselallergenen

19 IgE kruisreactie tussen diverse allergenen Berkenpollen Bet v 1 Kers Pru av 1 IgE

20 Kruisreactiviteit

21 Andere kruisreacties Huisstofmijt en schaal-en schelpdieren Rubber-latex syndroom

22 Allergenen Symptomen - Behandeling Pollen - Fruit syndroom LTP Ernst symptomen Profiline PR-10 Patient Reactiviteit CCD Geen behandeling α-histamine α-histamine Steroiden α-histamine Steroiden Adrenaline Behandeling

23 Van diagnose naar behandeling Diagnose Identificatie van het allergeen Vaststellen van de oorzaak van de symptomen Behandeling Klinische Historie Lichamelijk onderzoek In vivo testen Huid Prik Test In vitro testen Specifiek IgE Challenge Andere testen Vermijding Immunotherapie Pharmacotherapie

24 Wat kunnen we doen aan preventie? immunomodulatie technologie immunotherapie medicatie

25 Expositie aan kat allergeen Allergeen contactvermijding Allergie Expositie allergie Kat Vermijden contact met katten

26 Allergens of Proven Efficacy in Double Blind Placebo Controlled Studies Pollens Cat House dust mites Hymenoptera venoms Few data (though encouraging) are available for dog dander and mould allergens Apis melifera.

27 Mechanisms of immunotherapy Larche, Akdis, Valenta. Immunological mechanisms of IT. Nature 2006

28 Drempelwaarden en allergische symptomen incidentie expositie interventie geen hoog ernstig laag Allergie symptomen Allergeen contact individu

29 Het probleem: de toename in allergie Bach JF, N Engl J Med 2002; 347:

30 De hygiënehypothese De afname van infecties tijdens het vroege leven leidt tot veranderingen in de opbouw en activiteit van het immuunsysteem waardoor de kans op het krijgen van allergische ziekten toeneemt.

31 De hygiëne hypothese NTvA. 2004;2:75-77

32 Hygiëne en versterking immuunsysteem Opgroeien op een boerderij Creche of kinderrijk gezin Opgroeien met huisdieren Infecties op jonge leeftijd

33 Infecties en de hygiënehypothese Worm-infecties Mycobacteria probiotica Gezonde darm Ongezonde darm Ingestie 2500 levende T. suis ova /3 wkn gedurende 24 weken (Summers et al., 2003)

34 Immuunstatus ADHD Studies: kinderen met ADHD hebben vaker last van eczeem en astma! Voedselallergenen betrokken bij ADHD? Bepaalde voedingsmiddelen: (Rol bij verergeren van ADHD; rol bij bij ontstaan van voedselovergevoeligheid, bijv. koemelk, tarwe, tomaat en ei) Hypoallergeen dieet als behandeling van de symptomen van ADHD??

35 Allergie: ontwikkeling en preventie blootstelling aan allergeen stuifmeel huisstof voedingseiwitten vermijding contact genetisch ontvankelijkheid primaire preventie sensibilisatie secundaire preventie Chronische ontsteking in luchtwegen, huid, spijsverteringskanaal tertiaire preventie Symptomen: astma, eczeem, hooikoorts, voedselallergie symptoombestrijding omgevingsfactoren tabaksrook luchtverontreiniging infecties vaccinaties voeding beweging beroep verandering levensstijl

36 Het gemeenschappelijke mucosale immuunsysteem:ites recirculatie

37 Verandering gezondheid en gedrag via voeding? Economische overwegingen Doelgroep is gezond Effecten langzaam en subtiel Complexe mengsels Variatie in product Interindividuele Variatie Farma-en ziekte biomarkers niet bruikbaar

38 Chronischeontsteking en darmziekte Systemische Immuun dysregulatie Immuun respons ontsteking voedsel-en bacteriële brokstukken door darmwand: activatie immuunsysteem en inductie chronische ontsteking!

39 Onbalans in huidige voeding

40 stress Autisme ADHD zenuwen hormonen immuniteit interactie & communicatie bacteriën voeding voeding infectie

41 Dieet, immuniteit en hersenfunctie

42 Voeding, immuniteit en gedrag Gezonde hersen functie Emotie, cognitie, Stress, infectie veranderingen Toename energie behoefte Normale darm functie Abnormale darm functie Lekkende darm syndroom Verstoorde Immuun respons Normale darm Gezonde darm microbiota Chronische ontsteking Verstoorde darm microbiota Recidiverende infecties

43 Voeding en immuunreactie Darm:350 m 2, 70% immuuncellen (weerstand)

44 Immunomodulatoir effecten van probiotica Reductie van infecties en gebruik antibiotica Primaire preventie van atopische ziekten in kinderen Probiotica: bestaande natuurlijke componenten Gezondheidsbevordend effect indien op de juiste plaats Stimulating effects Detrimental effcets

45 Goede probiotica sturen allergie immuunsysteem in meer balans

46 Mechanismen van probiotica

47 Immunomodulatie door koemelk

48 Gezondheid en voeding voeding darm microbiota leefstijl omgeving gezondheid

Allergie@WUR en het ACW

Allergie@WUR en het ACW Allergie@WUR en het ACW Huub F.J. Savelkoul Allergie Consortium Celbiologie en Immunologie Wageningen Universiteit Algemeen: www.allergie.wur.nl Allergie @WUR Wat is allergie? te sterke afweer tegen onschuldige

Nadere informatie

Voeding en opbouw en functie hersenen

Voeding en opbouw en functie hersenen Voeding en opbouw en functie hersenen Opbouwhersenenmet koolhydratenen vetten(omega-3 vetzuren) Functioneren hersenen met ijzer, jodium, zink Cognitieve ontwikkeling door voldoende vitamines A, B, C en

Nadere informatie

Wat is een allergie? Afweersysteem

Wat is een allergie? Afweersysteem De allergie survivalgids 15 Hoofdstuk 1 Wat is een allergie? Afweersysteem Voordat we uitleggen wat een allergie is, is het handig dat je eerst weet wat een afweersysteem is. Het afweersysteem van je lichaam

Nadere informatie

Allergisch aangelegd: (n)iets aan te doen?

Allergisch aangelegd: (n)iets aan te doen? Allergisch aangelegd: (n)iets aan te doen? Mijke Breukels, kinderartsallergologisch expert 7 maart 2017, kindercarrousel Allergieën zijn multisysteemaandoeningen Bovenste luchtwegen Onderste luchtwegen

Nadere informatie

1/23/2013. Index. Index. Nieuwe strategieën om kinderen met KMA sneller te laten herstellen. Orale tolerantie: Concept. Vriend of vijand?

1/23/2013. Index. Index. Nieuwe strategieën om kinderen met KMA sneller te laten herstellen. Orale tolerantie: Concept. Vriend of vijand? //0 Nieuwe strategieën om kinderen met KMA sneller te laten herstellen. Orale tolerantie: Concept Tolerantie wordt gedefinieerd als de actieve non-respons van het immuunsysteem op een antigeen dat via

Nadere informatie

ALLERGIEDIAGNOSTIEK IN HET LABORATORIUM. S.O. Stapel

ALLERGIEDIAGNOSTIEK IN HET LABORATORIUM. S.O. Stapel ALLERGIEDIAGNOSTIEK IN HET LABORATORIUM S.O. Stapel Er bestaat een algemene neiging om elke overgevoeligheidsreactie te bestempelen als "allergie". Het ontstaan van de tot deze conclusie leidende klachten

Nadere informatie

Voedselallergie; kliniek en diagnostiek

Voedselallergie; kliniek en diagnostiek Voedselallergie; kliniek en diagnostiek WDH allergie nascholing 5 oktober 2010 Annejet Plaisier, kinderarts Janneke Ruinemans-Koerts, klinisch chemicus Casus Dylano, ruim 2 ½ jaar oud Reden van komst:

Nadere informatie

SPIJSVERTERINGS- STELSEL

SPIJSVERTERINGS- STELSEL P A T H O L O G I E SPIJSVERTERINGS- STELSEL De darmen / het buikgebied..... ongetwijfeld het meest onbegrepen en ondergewaardeerde (lymfatisch) orgaan in ons lichaam... De darmen / het buikgebied.....

Nadere informatie

Immuuncompetentie. VDI-1 Huub Savelkoul. Immuuncompetentie

Immuuncompetentie. VDI-1 Huub Savelkoul. Immuuncompetentie Immuuncompetentie VDI-1 Huub Savelkoul Immuuncompetentie Definitie Ontwikkeling sterk gereguleerd en actief immuunsysteem op jonge leeftijd Effectieve reactie op infectieuze antigene stimuli en tolerantie

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Allergie, astma, mycobacteriën en Nramp1. Astma is een een chronische ziekte die gekenmerkt wordt door een chronische ontsteking van de luchtwegen en door overgevoeligheid van de luchtwegen

Nadere informatie

Allergie bij kinderen: peanuts?! DDr. Annemie Wijnants

Allergie bij kinderen: peanuts?! DDr. Annemie Wijnants Allergie bij kinderen: peanuts?! DDr. Annemie Wijnants Emma 14 jaar Op 6 jaar Symptomen: rhinitis conjunctivitis Huidtest op berk: 4+ Op 14 jaar Symptomen: lokale reactie op pinda Huidtest pinda: 4+ IgE

Nadere informatie

Klinische dagbehandeling allergologie

Klinische dagbehandeling allergologie Klinische dagbehandeling allergologie Afdeling Kindergeneeskunde Locatie Purmerend/Volendam Inleiding Deze folder geeft informatie over de klinische dagbehandeling allergie in het Waterlandziekenhuis.

Nadere informatie

Dermatologie. Constitutioneel eczeem en (voedsel)allergie

Dermatologie. Constitutioneel eczeem en (voedsel)allergie Dermatologie Constitutioneel eczeem en (voedsel)allergie Dermatologie Veel ouders van kinderen, en ook volwassenen, denken dat een allergie de oorzaak is van eczeem. Zij komen met de vraag bij de huisarts

Nadere informatie

1/31/2013. Orale tolerantie: Concept. Nieuwe strategieën om kinderen met KMA sneller te laten herstellen. Index. Index

1/31/2013. Orale tolerantie: Concept. Nieuwe strategieën om kinderen met KMA sneller te laten herstellen. Index. Index //0 Orale tolerantie: Concept Nieuwe strategieën om kinderen met KMA sneller te laten herstellen. Tolerantie wordt gedefinieerd als de actieve non-respons van het immuunsysteem op een antigeen dat via

Nadere informatie

Immunotherapie: terug van weggeweest? Dr S Maddens 05-12-2013

Immunotherapie: terug van weggeweest? Dr S Maddens 05-12-2013 Immunotherapie: terug van weggeweest? Dr S Maddens 05-12-2013 Immunotherapie? Repetitieve toediening van oplopende dosis allergeen Induceren van beschermende immunologische veranderingen Afname van allergische

Nadere informatie

Voedselallergie: Veel gestelde vragen

Voedselallergie: Veel gestelde vragen Thema: Allergie Voedselallergie: Veel gestelde vragen Naam van spreker A.E.J. Dubois 22-11-2013 2 veel gestelde vragen over voedselallergie: 1. wat is het? welke voedingsmiddelen? welke klachten? 2. zit

Nadere informatie

MEER DAN EEN HUIDPROBLEEM

MEER DAN EEN HUIDPROBLEEM ROYAL CANIN DIEETVOEDINGEN HELPEN UW HUISDIER WEER LEKKER IN ZIJN VEL TE LATEN ZITTEN SOMS IS EEN PROBLEEMHUID MEER DAN EEN HUIDPROBLEEM Wanneer de oorzaak van de huidproblemen gediagnosticeerd is, kan

Nadere informatie

Sophia Kinderziekenhuis. Voedselprovocatie. Test op voedselallergie

Sophia Kinderziekenhuis. Voedselprovocatie. Test op voedselallergie Sophia Kinderziekenhuis Voedselprovocatie Test op voedselallergie Bij een voedselprovocatie onderzoeken wij of uw kind allergisch is voor bepaalde voedingsmiddelen. In deze folder leest u meer over het

Nadere informatie

Minisymposium voedselallergie. 28 april 2011 Chris Nieuwhof, internistallergologe/immunologe

Minisymposium voedselallergie. 28 april 2011 Chris Nieuwhof, internistallergologe/immunologe Minisymposium voedselallergie 28 april 2011 Chris Nieuwhof, internistallergologe/immunologe Verschillende noten Verschillende noten Voedsel allergie Wat is allergie? Allergie is een afweerreactie (van

Nadere informatie

Allergie. Voedingsallergie en atopie bij hond en kat. Afweer. Afweer 28-5-2014. Eiwitten (15-40 kda) Glycoproteïne (10-70 kda)

Allergie. Voedingsallergie en atopie bij hond en kat. Afweer. Afweer 28-5-2014. Eiwitten (15-40 kda) Glycoproteïne (10-70 kda) Allergie Voedingsallergie en atopie bij hond en kat Drs. Stijn Peters info@dzeh.nl Tel. 040-3040054 Allergie Overdreven reactie op een stof/indringer Allergeen Sensitisatie Antigeen Allergeen Stoffen die

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/24600 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Mariman, Rob Title: Probiotic bacteria and the immune system : mechanistic insights

Nadere informatie

Hooikoorts. Sophia Kinderziekenhuis

Hooikoorts. Sophia Kinderziekenhuis Hooikoorts Sophia Kinderziekenhuis Heeft uw kind misschien last van hooikoorts? In deze folder leest u wat hooikoorts en allergie is, wat de klachten zijn en welke behandelingen mogelijk zijn. Wij willen

Nadere informatie

KNO. Niezen, loopneus en jeukende ogen

KNO. Niezen, loopneus en jeukende ogen KNO Niezen, loopneus en jeukende ogen Niezen, loopneus en jeukende ogen Een allergie is een veranderde reactie op prikkels die door bepaalde stoffen, allergenen genoemd, worden veroorzaakt. Allergenen

Nadere informatie

Voedselallergie en voedselintolerantie

Voedselallergie en voedselintolerantie DC 29 Voedselallergie en voedselintolerantie 1 Inleiding Bij voedselallergie of voedselintolerantie is er sprake van overgevoelige reacties op voedsel of bepaalde bestanddelen in voedsel. De informatie

Nadere informatie

Collectieve spreekuren

Collectieve spreekuren Neus voor allergie Hanneke Oude Elberink Zorgvisie Waarom? Integrale benadering Zelfredzaamheid en zelfmanagement bevorderen Chronische aandoening Manifestaties wisselend gedurende leven Multi-orgaan waar

Nadere informatie

IgE gemedieerde voedselallergie: indeling. Voedselallergie wordt veroorzaakt door IgE tegen eiwitstructuren

IgE gemedieerde voedselallergie: indeling. Voedselallergie wordt veroorzaakt door IgE tegen eiwitstructuren Voedselallergie bij volwassenen A.-M. Kochuyt Allergie-Klinische Immunologie 09-10-2014 IgE gemedieerde voedselallergie: indeling Voedselallergie wordt veroorzaakt door IgE tegen eiwitstructuren Primaire

Nadere informatie

Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op?

Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op? Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op? Programma 19.30 uur Welkom Algemene inleiding in voedselallergie Rienus Doedens, kinderarts-immunoloog 20.20 uur Speciale aandachtspunten voor scholen

Nadere informatie

Allergie bij het schoolgaande kind: preventie en aanpak van acute allergische reacties

Allergie bij het schoolgaande kind: preventie en aanpak van acute allergische reacties Allergie bij het schoolgaande kind: preventie en aanpak van acute allergische reacties Kinderallergologie Dr. Liliane De Swert 65 8 Preventie en aanpak van acute allergische reacties In onze westerse landen

Nadere informatie

Voedselprovocatie. Havenziekenhuis. april 2012

Voedselprovocatie. Havenziekenhuis. april 2012 Voedselprovocatie april 2012 Een allergie is een reactie van het afweersysteem van het lichaam gericht tegen niet schadelijke stoffen als stuifmeel, huidschilfers of voedingsmiddelen met allergische klachten

Nadere informatie

Centrumlocatie. Voedselprovocatie. Afdeling Allergologie

Centrumlocatie. Voedselprovocatie. Afdeling Allergologie Centrumlocatie Voedselprovocatie Afdeling Allergologie Met u is afgesproken dat u een voedselprovocatie zult doen. Dit is tot op heden de enige test waarin nagegaan kan worden of u een echte reactie krijgt

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Het mucosale immuunsysteem Het afweersysteem beschermt het lichaam tegen infecties met bacteriën, virussen, schimmels en parasieten. De huid en de mucosale weefsels zoals bijvoorbeeld

Nadere informatie

Samenvatting. Begripsafbakening

Samenvatting. Begripsafbakening Samenvatting Astma en allergie zijn veel voorkomende aandoeningen met een grote invloed op de kwaliteit van leven. Vooral bij kinderen is in de laatste decennia van de twintigste eeuw een toename beschreven

Nadere informatie

03 - Informatie over de sublinguale immonutherapie

03 - Informatie over de sublinguale immonutherapie 03 - Informatie over de sublinguale immonutherapie Inhoud Wat is een allergie eigenlijk?... 1 Waarom is een behandeling nodig?... 1 Welke behandelingsvormen zijn mogelijk?... 2 Wat betekent 'specifieke

Nadere informatie

Voedselallergie is een veel voorkomende vorm van overgevoeligheid voor voedsel, waarbij immunoglobuline type E (IgE)-antistoffen een rol spelen. Allergische reacties op voedsel staan steeds meer in de

Nadere informatie

Allergie. A27/ Allergie bij kinderen

Allergie. A27/ Allergie bij kinderen Allergie Wat is een allergie? Een allergie is een overdreven reactie (overgevoeligheidsreactie) van het afweersysteem op, in het algemeen niet-schadelijke stoffen, zoals: stuifmeel, huidschilfers van huisdieren,

Nadere informatie

SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS

SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Allergisch astma Allergisch astma is een veel voorkomende ziekte waarbij mensen benauwd worden wanneer ze de stof inademen waar ze allergisch voor zijn geworden. Daarnaast

Nadere informatie

Verdiepingsmodule. Astma bij volwassenen: Aanvullende diagnostiek allergietest (Toets)

Verdiepingsmodule. Astma bij volwassenen: Aanvullende diagnostiek allergietest (Toets) 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard van oktober 2007 (tweede herziening) Allergie speelt een belangrijke rol in de pathofysiologie van astma: klachten en symptomen kunnen erdoor

Nadere informatie

Tolerantie inductie bij kippenei-allergie. Jasmine Leus kinderarts Pentalfa

Tolerantie inductie bij kippenei-allergie. Jasmine Leus kinderarts Pentalfa Tolerantie inductie bij kippenei-allergie Jasmine Leus kinderarts Pentalfa 17-01-2019 Voedselallergie Weinig te bieden qua behandeling: Gevaarlijke allergenen vermijden Gebruik van medicatie bij accidentele

Nadere informatie

Richtlijn Astma bij kinderen (2011)

Richtlijn Astma bij kinderen (2011) Richtlijn Astma bij kinderen (2011) Onderbouwing Uitgangsvraag Welke factoren dragen bij aan het ontstaan? En hoe groot zijn deze bijdragen? Genetische factoren Al lang is bekend dat astma en allergie

Nadere informatie

Voedselovergevoeligheid

Voedselovergevoeligheid Voedselovergevoeligheid Dit document gaat in op voedselovergevoeligheid. Het eerste hoofdstuk beschrijft de verschillende vormen van voedselovergevoeligheid, het tweede hoofdstuk de allergenen en ten slotte

Nadere informatie

Dit is een term die gebruikt wordt als benaming voor een verkeerde reactie op voeding. Er zijn 2 hoofdvormen van overgevoeligheid.

Dit is een term die gebruikt wordt als benaming voor een verkeerde reactie op voeding. Er zijn 2 hoofdvormen van overgevoeligheid. Voedselovergevoeligheid Dit is een term die gebruikt wordt als benaming voor een verkeerde reactie op voeding. Er zijn 2 hoofdvormen van overgevoeligheid. Voedingsallergie of hypergevoeligheid, die wordt

Nadere informatie

6 SPREEKUUR THUIS. Wat is allergie?

6 SPREEKUUR THUIS. Wat is allergie? SPREEKUUR THUIS Wat is allergie? Hoe ontstaat een allergische reactie bij uw kind? De term allergie is afgeleid van de oud-griekse woorden allos (= veranderd ) en ergos (= reactie ). De allergische patiënt

Nadere informatie

Handboek allergologie

Handboek allergologie prof.dr. C.A.F.M. Bruijnzeel-Koomen, dr. A.C. Knulst, prof.dr. J.G.R. de Monchy, prof.dr. R. Gerth van Wijk (redactie) Handboek allergologie De Tijdstroom, Utrecht De Tijdstroom Uitgeverij, 2008. De auteursrechten

Nadere informatie

Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op?

Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op? Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op? Programma 19.30 Welkom Gerbrich van der Meulen, kinderarts-allergoloog 19.40 Algemene inleiding in voedselallergie Gerbrich van der Meulen, kinderarts-allergoloog

Nadere informatie

Behandeling met Entyvio (vedolizumab)

Behandeling met Entyvio (vedolizumab) Praat met uw arts als u graag meer informatie wilt over de behandeling met. Behandeling met (vedolizumab) Meer informatie Deze brochure is een aanvulling op de bijsluiter. We hopen dat de meeste vragen

Nadere informatie

Subcutane immunotherapie. Een injectiekuur tegen allergieën voor kinderen

Subcutane immunotherapie. Een injectiekuur tegen allergieën voor kinderen Subcutane immunotherapie Een injectiekuur tegen allergieën voor kinderen 2 Allergie: hoe zat het ook al weer? Veel kinderen hebben klachten van allergische ziekten. Dit kan veroorzaakt worden door inademing

Nadere informatie

Atopisch eczeem Wat is atopisch eczeem? Hoe ontstaat atopisch eczeem?

Atopisch eczeem Wat is atopisch eczeem? Hoe ontstaat atopisch eczeem? Atopisch eczeem Wat is atopisch eczeem? Atopisch eczeem, ook wel constitutioneel eczeem genoemd, is een veel voorkomende huidaandoening die behoort tot het atopiesyndroom. Bij dit syndroom ontstaan ontstekingsreacties

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting Liesbeth van rensen

Nederlandse samenvatting Liesbeth van rensen Nederlandse samenvatting Liesbeth van rensen Wat is astma? Patiënten met astma hebben het regelmatig benauwd. Kenmerkend voor de ziekte is dat de benauwdheid gepaard gaat met een piepende ademhaling, hoesten

Nadere informatie

Franciscus nascholing. Welkom!

Franciscus nascholing. Welkom! Franciscus nascholing Praktische Kindergeneeskunde Donderdag 22 november 2018 Welkom! Disclosure-slide Disclosure belangen sprekers (Potentiële) Belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijke relevante

Nadere informatie

Allergische rhinitis bij kinderen

Allergische rhinitis bij kinderen Allergische rhinitis bij kinderen Dr. Jurjan R. de Boer KNO heelkunde Martini Ziekenhuis Epidemiologie Prevalentie allergische en niet allergische rhinitis in Nederland: 150 200 per 1000 personen/jaar

Nadere informatie

Allergie. Wat is luchtwegallergie? Wat is hooikoorts? Wat zijn de belangrijkste allergenen? Figuur 1. De huisstofmijt

Allergie. Wat is luchtwegallergie? Wat is hooikoorts? Wat zijn de belangrijkste allergenen? Figuur 1. De huisstofmijt Allergie Deze brochure biedt u informatie over luchtwegallergie en daarbij behorende klachten. Wat is luchtwegallergie? Allergie is een overgevoeligheidsreactie van het afweersysteem van het lichaam op

Nadere informatie

Voedselallergie bij kinderen:

Voedselallergie bij kinderen: Voedselallergie bij kinderen: hoe begeleid ik ouders & kind en hoe ga ik om met mispercepties? Vlieg & Melse Diëtisten Praktijk voor Voedselovergevoeligheid Mw. Dr. B.J. Vlieg-Boerstra Mw. D.J. Luiten

Nadere informatie

Nieuws van TerraLife. TerraLife nieuwsbrief. Geachte klant,

Nieuws van TerraLife. TerraLife nieuwsbrief. Geachte klant, Nieuws van TerraLife Geachte klant, Wij zijn erg verheugd u hierbij onze eerste nieuwsbrief te mogen toesturen. In de nieuwsbrief van TerraLife willen we u graag informeren over actuele gezondheidsklachten,

Nadere informatie

Astma: de laatste ontwikkelingen S.R.J. VAN OORD LONGARTS - LANGELAND ZIEKENHUIS

Astma: de laatste ontwikkelingen S.R.J. VAN OORD LONGARTS - LANGELAND ZIEKENHUIS Astma: de laatste ontwikkelingen S.R.J. VAN OORD LONGARTS - LANGELAND ZIEKENHUIS Longen Longen Longen Wat doen longen precies? Zuurstof opnemen Koolstofdioxide afscheiden Longblaasjes Astma: de laatste

Nadere informatie

Introductie tot allergische reacties op voedsel. Immunopathogenese en klinische praktijk

Introductie tot allergische reacties op voedsel. Immunopathogenese en klinische praktijk Introductie tot allergische reacties op voedsel Immunopathogenese en klinische praktijk Allergieën zijn multisysteemaandoeningen Bovenste luchtwegen Onderste luchtwegen Huid GI-tractus 1 Allergiesymptomen

Nadere informatie

WETENSCHAPPELIJK INSTITUUT VOLKSGEZONDHEID KWALITEIT VAN MEDISCHE LABORATORIA COMMISSIE VOOR KLINISCHE BIOLOGIE COMITE VAN EXPERTEN GLOBAAL RAPPORT

WETENSCHAPPELIJK INSTITUUT VOLKSGEZONDHEID KWALITEIT VAN MEDISCHE LABORATORIA COMMISSIE VOOR KLINISCHE BIOLOGIE COMITE VAN EXPERTEN GLOBAAL RAPPORT WETENSCHAPPELIJK INSTITUUT VOLKSGEZONDHEID KWALITEIT VAN MEDISCHE LABORATORIA COMMISSIE VOOR KLINISCHE BIOLOGIE COMITE VAN EXPERTEN GLOBAAL RAPPORT EXTERNE KWALITEITSEVALUATIE VOOR ANALYSEN KLINISCHE BIOLOGIE

Nadere informatie

Wat is atopisch eczeem?

Wat is atopisch eczeem? Atopisch eczeem Wat is atopisch eczeem? Atopisch eczeem, ook wel constitutioneel eczeem genoemd, is een veel voorkomende huidaandoening die behoort tot het atopiesyndroom. Bij dit syndroom ontstaan ontstekingsreacties

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35756 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35756 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35756 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Hamid, Firdaus Title: Helminth infections, socio-economic status and allergies

Nadere informatie

Patiëntenvoorlichting Hooikoorts

Patiëntenvoorlichting Hooikoorts Patiëntenvoorlichting Hooikoorts Stuifmeel van bomen, grassen maar ook onkruid is in Nederland behalve in de wintermaanden dagelijks in de buitenlucht aanwezig. Contact hiermee vermijden is dan ook niet

Nadere informatie

Immunotherapie bij hooikoorts en allergie voor huisstofmijt

Immunotherapie bij hooikoorts en allergie voor huisstofmijt Keel-, neus- en oorheelkunde Immunotherapie bij hooikoorts en allergie voor huisstofmijt Wat is allergie? Allergie is een reactie van uw lichaam op bepaalde prikkelende stoffen waarbij het afweersysteem

Nadere informatie

Spijsverteringssysteem en afweer: een complexe puzzel

Spijsverteringssysteem en afweer: een complexe puzzel Spijsverteringssysteem en afweer: een complexe puzzel Huub Savelkoul Allergie Consortium Wageningen Celbiologie en Immunologie Wageningen Universiteit huub.savelkoul@wur.nl De Gouden Driehoek van darm

Nadere informatie

Voedselovergevoeligheid? Alles wat je moet weten over voedselovergevoeligheid

Voedselovergevoeligheid? Alles wat je moet weten over voedselovergevoeligheid Voedselovergevoeligheid? Alles wat je moet weten over voedselovergevoeligheid Welkom dierenvriend, Heeft jouw dier last van huidproblemen die maar niet weggaan? Verdenk jij jouw dier van een allergie?

Nadere informatie

Voedselallergie. Sophia Kinderziekenhuis

Voedselallergie. Sophia Kinderziekenhuis Voedselallergie Sophia Kinderziekenhuis In deze folder leest u over wat een voedselallergie is, welke klachten kunnen voorkomen en welke behandelingen mogelijk zijn. Wij willen u vragen de informatie zorgvuldig

Nadere informatie

Allergie (allergische rhinitis)

Allergie (allergische rhinitis) Keel-, Neus- en Oorheelkunde Allergie (allergische rhinitis) www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is allergie?... 3 Hooikoorts... 3 De belangrijkste allergenen... 3 Wat gebeurt er bij een allergieaanval?...

Nadere informatie

Chapter. Nederlandse samenvatting

Chapter. Nederlandse samenvatting Chapter Nederlandse samenvatting 10 Allergische ziekten van de luchtwegen, zoals hooikoorts (allergische rhinoconjunctivitis) en allergisch astma zijn chronische ontstekingsziekten met klachten zoals tranende

Nadere informatie

VOEDSELOVERGEVOELIGHEID BIJ HONDEN EN KATTEN

VOEDSELOVERGEVOELIGHEID BIJ HONDEN EN KATTEN VOEDSELOVERGEVOELIGHEID BIJ HONDEN EN KATTEN Dr. Esther Hagen-Plantinga, DVM PhD 13 november 2013 Inhoud Wat is voedselovergevoeligheid Hoe vaak komt het voor Veel voorkomende allergenen in honden en katten

Nadere informatie

Immunotherapie bij hooikoorts en allergie voor huisstofmijt

Immunotherapie bij hooikoorts en allergie voor huisstofmijt Keel-, neus- en oorheelkunde Immunotherapie bij hooikoorts en allergie voor huisstofmijt Wat is allergie? Allergie is een reactie van uw lichaam op bepaalde prikkelende stoffen waarbij het afweersysteem

Nadere informatie

Tolerantie-inductie bij voedselallergie: T-cellen als mogelijke target

Tolerantie-inductie bij voedselallergie: T-cellen als mogelijke target Tolerantie-inductie bij voedselallergie: T-cellen als mogelijke target Trefwoorden - allergeenspecifieke T-cellen - voedselallergie - regulatoire T-cellen - tolerantie-inductie Samenvatting Op 6 april

Nadere informatie

Allergieteam. Geïntegreerde allergiezorg. 050/45 96 96 allergieteam@azsintjan.be

Allergieteam. Geïntegreerde allergiezorg. 050/45 96 96 allergieteam@azsintjan.be Allergieteam Geïntegreerde allergiezorg 050/45 96 96 allergieteam@azsintjan.be Multidisciplinair: Kindergeneeskunde Huidziekten Neus-Keel-Oorziekten Longziekten Maag-Darm-Leverziekten Laboratorium Spoedgevallen

Nadere informatie

Dermatologie. Atopisch eczeem en voeding

Dermatologie. Atopisch eczeem en voeding Dermatologie Atopisch eczeem en voeding Atopisch eczeem en voeding Belangrijke telefoonnummers Algemeen nummer UMCG (050) 361 61 61 vragen naar verpleegkundig consulent atopisch eczeem Coördinatiecentrum

Nadere informatie

Wat is allergie? Wat is hooikoorts?

Wat is allergie? Wat is hooikoorts? K.N.O. Allergie Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over allergie en de daarbij behorende klachten. Als u recent bij de KNO-arts bent geweest, die u heeft verteld dat allergie één van de

Nadere informatie

Immunotherapie met inhalatie-allergenen

Immunotherapie met inhalatie-allergenen Immunotherapie met inhalatie-allergenen Interne Geneeskunde Allergologie Inleiding U reageert allergisch op stuifmeel, huisstofmijt en/of huidschilfers van katten. Deze stoffen die in de lucht voorkomen,

Nadere informatie

12. Welke medicijnen schrijft uw arts voor?... 12 13. Tot Slot... 13

12. Welke medicijnen schrijft uw arts voor?... 12 13. Tot Slot... 13 Allergie KNO Inhoudsopgave 1. Inleiding... 5 2. Wat is allergie?... 5 3. Wat is hooikoorts?... 5 4. Wat zijn de belangrijkste allergenen?... 6 5. Welke klachten worden veroorzaakt door allergie?... 7

Nadere informatie

Samenvatting. Vraagstelling

Samenvatting. Vraagstelling Samenvatting Vraagstelling Voedselallergie staat volop in de belangstelling. De indruk bestaat dat dit een toenemend volksgezondheidsprobleem is. Verschillende verklaringen daarvoor doen de ronde, waar

Nadere informatie

Informatie over. Hooikoorts. en andere allergische reacties

Informatie over. Hooikoorts. en andere allergische reacties Informatie over Hooikoorts en andere allergische reacties Inhoud Hooikoorts 3 Klachten en symptomen 3 Oorzaken 4 Voorkomen van hooikoorts 4 Andere allergische reacties 5 Klachten en symptomen 5 Wanneer

Nadere informatie

Immunotherapie. Behandeling van allergische klachten van de luchtwegen

Immunotherapie. Behandeling van allergische klachten van de luchtwegen Immunotherapie Behandeling van allergische klachten van de luchtwegen Door onduidelijke oorzaken komen allergieën tegenwoordig vaker voor dan vroeger. Soms in lichte en soms in ernstige mate. Een allergie

Nadere informatie

De allergische mars. Drs. L.N. van Veen en dr. H. de Groot

De allergische mars. Drs. L.N. van Veen en dr. H. de Groot 1 1 De allergische mars Drs. L.N. van Veen en dr. H. de Groot Dit hoofdstuk begint met een overzicht van de prevalentie van allergie. Deze is de laatste decennia sterk gestegen, ook in Nederland. Vervolgens

Nadere informatie

Voedselallergie en -intolerantie

Voedselallergie en -intolerantie Algemene informatiefolder Voedselallergie en -intolerantie Stichting Voedsel Aller Allergie Patiëntenorganisatie voor voedselallergie en voedselintolerantie Inleiding Deze folder geeft antwoord op de meest

Nadere informatie

Subcutane immuno therapie. Sublinguale immuno therapie. Skin prick test.

Subcutane immuno therapie. Sublinguale immuno therapie. Skin prick test. Allergie A DEEL I: DIAGNOSTIEK 1e druk 2007 2e druk 2012 Samengesteld door kinderartsen, dermatologen, longartsen, KNO artsen, en laboratorium van de Isala Klinieken, en huisartsen Zwolle en omgeving.

Nadere informatie

Voedselovergevoeligheid

Voedselovergevoeligheid Voedselovergevoeligheid Diëtetiek Beter voor elkaar 2 Voedselovergevoeligheid Wat is voedselovergevoeligheid? Voedselovergevoeligheid is de overkoepelende term voor overgevoeligheidsreacties op voedsel

Nadere informatie

NL/SPI-141419 ASTMA Wat is

NL/SPI-141419 ASTMA Wat is Wat is ASTMA Astma Als u deze brochure leest, is dat waarschijnlijk omdat u een vermoeden heeft van astma, net de diagnose heeft gekregen of iemand in uw omgeving heeft astma. En daar wilt u graag iets

Nadere informatie

PATIËNTENINFORMATIE. Allergie voor pollen HOOIKOORTS

PATIËNTENINFORMATIE. Allergie voor pollen HOOIKOORTS PATIËNTENINFORMATIE Allergie voor pollen HOOIKOORTS Volgende afspraak: Naam arts:... Naam instelling:... Datum:... Afdeling/locatie:... 2 PATIËNTENINFORMATIE Heeft u last van een verstopte neus of van

Nadere informatie

Hooikoorts en andere allergische reacties. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Hooikoorts en andere allergische reacties. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Hooikoorts en andere allergische reacties Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Hooikoorts 3 Klachten en symptomen 3 Oorzaken 6 Voorkomen van hooikoorts

Nadere informatie

Allergie. Allergische rhinitis: een loopneus of verstopte neus

Allergie. Allergische rhinitis: een loopneus of verstopte neus Allergie Allergische rhinitis: een loopneus of verstopte neus 2 Deze folder geeft u informatie over wat de KNO-arts in het CWZ met u bespreekt, zodat u zich kunt voorbereiden op het gesprek of na het gesprek

Nadere informatie

Dermatologie AZ Maria Middelares Dr Linda Temmerman Dr Els Van Autryve Dr Veerle Dhondt Dr Jolien Veramme Dr Sam Dekeyser

Dermatologie AZ Maria Middelares Dr Linda Temmerman Dr Els Van Autryve Dr Veerle Dhondt Dr Jolien Veramme Dr Sam Dekeyser 10 09 2016 Urticaria bij kinderen, praktische aanpak in 2016 Dermatologie AZ Maria Middelares Dr Linda Temmerman Dr Els Van Autryve Dr Veerle Dhondt Dr Jolien Veramme Dr Sam Dekeyser Wat is urticaria?

Nadere informatie

Workshop diagnostiek voedselallergie

Workshop diagnostiek voedselallergie Workshop diagnostiek voedselallergie Symposium Kinderallergologie 29-5-2015 Rob Klemans & Francine van Erp Het belang van goede diagnostiek VS. Leerdoelen workshop Aandachtspunten diagnostiek voedselallergie

Nadere informatie

Voedselallergie en voedselprovocatietest bij kinderen

Voedselallergie en voedselprovocatietest bij kinderen Voedselallergie en voedselprovocatietest bij kinderen Albert Schweitzer ziekenhuis Oktober 2012 pavo 0596 Inleiding Uw kind heeft mogelijk een allergie voor een voedingsmiddel. Bijvoorbeeld voor melk,

Nadere informatie

Gluten & koemelk De link met gezondheidsklachten Een complete gids voor therapeut & patiënt

Gluten & koemelk De link met gezondheidsklachten Een complete gids voor therapeut & patiënt Gluten & koemelk De link met gezondheidsklachten Een complete gids voor therapeut & patiënt Hilde Maris 4 TherapieWijzer Een woordje uitleg... 9 1. De geschiedenis van granen... 13 1.1. Tarwe is genetisch

Nadere informatie

IMMUNOTHERAPIE BIJ KINDEREN

IMMUNOTHERAPIE BIJ KINDEREN IMMUNOTHERAPIE BIJ KINDEREN 277 Inleiding Op dit moment gebruikt uw kind medicijnen om klachten van zijn of haar allergie te voorkomen. De arts heeft met u en uw kind besproken dat immunotherapie een optie

Nadere informatie

CRD anno 2015. André Knulst, Dept. Dermatology/Allergology

CRD anno 2015. André Knulst, Dept. Dermatology/Allergology CRD anno 2015 André Knulst, Dept. Dermatology/Allergology Voedselallergie: het probleem In NL denkt 25% een voedselovergevoeligheid te hebben (Europrevall) Een bewezen voedselallergie komt voor bij 2-4%

Nadere informatie

143 Lymfatische filariasis is een door muggen overgebrachte ziekte die wijdverbreid voorkomt in de tropen en subtropen. Hoewel de prevalentie niet hoog is, tonen gegevens van het Indonesisch ministerie

Nadere informatie

metabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor de patiënt Atopisch eczeem UZ Gent, Dienst Dermatologie

metabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor de patiënt Atopisch eczeem UZ Gent, Dienst Dermatologie metabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor de patiënt Atopisch eczeem UZ Gent, Dienst Dermatologie Wat is atopisch eczeem? Symptomen Atopisch eczeem (= atopische dermatitis, constitutioneel eczeem)

Nadere informatie

VOEDSELPROVOCATIETESTEN BIJ KINDEREN

VOEDSELPROVOCATIETESTEN BIJ KINDEREN VOEDSELPROVOCATIETESTEN BIJ KINDEREN 17091 Inleiding Uw kind heeft verschijnselen die passen bij een allergie voor een voedingsmiddel, bijvoorbeeld het koemelkeiwit, kippe-eiwit of pinda. In deze folder

Nadere informatie

Wat kan het Martini Allergie Centrum voor Kinderen voor u betekenen?? Irene Herpertz kinderdiëtist i.herpertz@mzh.nl

Wat kan het Martini Allergie Centrum voor Kinderen voor u betekenen?? Irene Herpertz kinderdiëtist i.herpertz@mzh.nl Wat kan het Martini Allergie Centrum voor Kinderen voor u betekenen?? Irene Herpertz kinderdiëtist i.herpertz@mzh.nl Inhoud Inleiding Diagnostische fase Casuïstiek Behandelfase Nazorg Het team van het

Nadere informatie

Klachtenanamnese voedselovergevoeligheid

Klachtenanamnese voedselovergevoeligheid Klachtenanamnese voedselovergevoeligheid Vragenlijst Hieronder volgen een aantal vragen. Allereerst wat algemene vragen, daarna meer gericht op uw klachten. Wilt u de vragen zo volledig mogelijk beantwoorden

Nadere informatie

Hypereosinofiel syndroom

Hypereosinofiel syndroom Hypereosinofiel syndroom R. Fijnheer Meander Medisch Centrum/UMCUtrecht HES Incidentie: 2-4 per 1.000.000 per jaar Man> vrouw Leeftijd: 30-70 erg in belangstelling: glivec, mepolizumab etc. Lastig voor

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Hooikoorts

PATIËNTEN INFORMATIE. Hooikoorts PATIËNTEN INFORMATIE Hooikoorts 2 PATIËNTENINFORMATIE Introductie Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over hooikoorts. Wij adviseren u deze informatie zorgvuldig

Nadere informatie

Reflux en allergie: wat met de borstvoeding? Waar of niet waar? 21/02/2019. dr. Rolinde Demeyer diëtist/lactatiekundige. 1. Allergie en borstvoeding

Reflux en allergie: wat met de borstvoeding? Waar of niet waar? 21/02/2019. dr. Rolinde Demeyer diëtist/lactatiekundige. 1. Allergie en borstvoeding Reflux en allergie: wat met de borstvoeding? dr. Rolinde Demeyer diëtist/lactatiekundige Waar of niet waar? Een baby zonder eczeem heeft geen allergie. 6 maanden exclusief bv is voorbij gestreefd met de

Nadere informatie

Klachtenanamnese voedselovergevoeligheid

Klachtenanamnese voedselovergevoeligheid Klachtenanamnese voedselovergevoeligheid Vragenlijst Hieronder volgen een aantal vragen. Allereerst wat algemene vragen, daarna meer gericht op uw klachten. Wilt u de vragen zo volledig mogelijk beantwoorden

Nadere informatie

Allergie- en astmacentrum voor kinderen

Allergie- en astmacentrum voor kinderen Patiënteninformatie Allergie- en astmacentrum voor kinderen Informatie over het allergie- en astmacentrum van Tergooi Allergie- en astmacentrum voor kinderen Informatie over het allergie- en astmacentrum

Nadere informatie