Managing Variability. Agenda. Wat is variabiliteit Management of Variability Program Effecten van variabiliteit Illustraties

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Managing Variability. Agenda. Wat is variabiliteit Management of Variability Program Effecten van variabiliteit Illustraties"

Transcriptie

1 Managing Variability Agenda Wat is variabiliteit Management of Variability Program Effecten van variabiliteit Illustraties

2 Wat is variabiliteit Ziekenhuizen zijn continu op methoden om de kwaliteit, veiligheid, patiënt-/servicegerichtheid en doelmatigheid/productiviteit van de zorg te verbeteren Ziekenhuizen worden meer dan andere sectoren gekenmerkt door variabiliteit in de vraag naar zorg Zorglogistieke wetmatigheid no. 1: uitsluitend een stabiel proces leidt tot het beste resultaat Wat is variabiliteit Hoe ziet variabiliteit in praktijk eruit?

3 Wat is variabiliteit? Hoe ziet variabiliteit eruit? Piekbelasting in capaciteitsvraag Opnamestops, wachtlijsten Onjuiste plaatsing/overplaatsing Werkdruk Fouten/patientveiligheid Onvrede patient, medewerkers, arts Dalbelasting in capaciteitsvraag Suboptimale benutting capaciteit Productieverlies Wat is variabiliteit Welke voorspelbare variabiliteit willen we zien? Bron: Jeroen van Oostrum

4 Wat is variabiliteit Bron: Jeroen van Oostrum Wat is variabiliteit Variability is any deviation from the optimum process that delivers efficient, reliable and safe healthcare services on time, every time J. Heinzer & B. Render

5 Wat is variabiliteit Hoe gaat u om met variabiliteit? Wat is variabiliteit Hoe gaan we om met variabiliteit?

6 Effecten van variabiliteit Voor een deel is de mate van variabiliteit inherent aan zorg (onvermijdbaar) Voor een deel is de mate van variabiliteit georganiseerd (vermijdbaar) Gedetailleerde toewijzing van capaciteiten gegeven de dynamiek van een ziekenhuis Suboptimale toewijzing van beddencapaciteit (o.b.v. gemiddelden, verpleegdagen) Onevenwichtige sessieverdeling Wijze waarop omgegaan wordt met spoed in OK (uitval van electieve ingrepen) Geen grip op beddencapaciteit, instroom en uitstroom (proactief beddenmanagement) Suboptimale inzet van verpleegkundig en/of OK-personeel Niet op juiste gronden scheiden van en/of interferentie tussen patientstromen Grootte van verpleegeenheden (schaalomvang.flexibiliteit) Wijze van opnameplanning Gedragingen, (on)geschreven regels Effecten van variabiliteit Variabiliteit kan onvoorspelbaar zijn Diverse wetenschappelijke studies tonen aan dat op momenten met hoge piekbelasting variabiliteit van processen leidt to extra stress en hogere risico s voor patiënt en omgeving

7 Effecten van variabiliteit Variabiliteit in patiëntprocessen kan negatieve effecten hebben op het prestatieniveau van ziekenhuizen afname bezettingsgraad (doelmatigheid, kosten) afname serviceniveau (toegenomen kans op wachten, weigeren, langere doorlooptijden SEH, polikliniek, verkeerde bed) afname patiëntbeleving afname werkbeleving (werkdruk, stress/burnout) afname kwaliteit en veiligheid (toenemende kans op mortaliteit) *Bron: Journal on quality & patient safety, 2005, Journal of the American Medical Association, 2002 Management of Variability Program

8 Evidence als basis! Boston Management of Variability Program Het programma heeft tot doel het bereiken van verbeteringen in de doelmatigheid, kwaliteit en servicegerichtheid van het patiëntenproces door het reduceren van variabiliteit De methode is specifiek ontwikkeld voor toepassing binnen ziekenhuizen In ziekenhuizen wereldwijd toegepast

9 Management of Variability Program Belangrijkste kenmerken programma Systeembenadering waarbij patiëntenproces centraal staat Sterke focus op expertise-ontwikkeling binnen de organisatie Zoveel als mogelijk fact based Veranderen op basis van versnellingsprogramma (doorbraakmethode) Verbetermethode en besturingsconcept Veel aandacht voor expertiseontwikkeling, draagvlak en borging Management of Variability Program Business case 0-meting E-meting Performance measurement Quick scan Bronnen analyse & Best Practices Versnellingsprogramma Managen en verbeteren Kennisprogramma Management development Optimizing variability Managing variability

10 Effecten van variabiliteit Illustratie: Elke dag worden er exact 4 patiënten opgenomen Elke patiënt verblijft exact 5 dagen (120 uur) Hoeveel bedden benodigd? Effecten van variabiliteit

11 Effecten van variabiliteit (illustraties) Elke dag worden er gemiddeld 4 patiënten opgenomen Elke patiënt verblijft gemiddeld 5 dagen (120 uur) Hoeveel bedden benodigd? Effecten van variabiliteit

12 Illustratie (2) Totaal gemiddeld benodigde beddencapaciteit 148 Spreiding in benodigde beddencapaciteit (SD) 18,9 Vraag: op basis van variabiliteit acute opname afdeling of niet?. Illustratie (2) Oude situatie Nieuwe situatie Totaal kliniek kliniek AOA Gemiddeld aantal benodigde bedden Standaarddeviatie 18,9 19,7 3,2

13 Illustratie (3) 219 bedden Illustratie(3) 219 bedden Hoeveel bedden nodig?

14 Illustratie (3) Oorzaken van Uitbijters achterhalen 219 bedden 95% van de waarnemingen ligt tussen de 278 en 159 bedden

15 Weigerkans, bezettingsgraad & economies of scale Bron: Arnoud de Bruin - VUmc Weigeringen, bedbezetting & economies of scale Het percentage weigeringen als de bedbezetting gelijk is aan 85% (rode lijn) De maximale bedbezetting waarbij het percentage weigeringen gelijk gesteld is aan 5% (blauwe lijn) Weigeringskans op een afdeling van 10 bedden bij 85% bezetting is gelijk is 33% Om het aantal weigeringen te reduceren naar 5% moet de bezetting omlaag naar 59% (zie blauwe lijn) Een grote afdeling van 50 bedden weigert bij 85% bedbezetting slechts 5% van de patiënten Het is dus niet realistisch om deze afdelingen op dezelfde normbezetting af te rekenen. Grote afdelingen hebben aanzienlijk minder restcapaciteit nodig hebben om de variatie op te vangen: daarmee zijn ze efficiënter in het gebruik dan kleinere afdelingen ( economies of scale ) Wet van de afnemende meeropbrengsten

16 Vragen??

Reduceren van variabiliteit van vraag en aanbod in de zorg

Reduceren van variabiliteit van vraag en aanbod in de zorg RUG1 05-02-2010 1 Reduceren van variabiliteit van vraag en aanbod in de zorg Taco van der Vaart (FEB) Marcel de Jong (SYNZO) 2 Even voorstellen Taco van der Vaart UHD Operations Management Directeur onderzoeksinstituut

Nadere informatie

Het mysterie van de bedden

Het mysterie van de bedden De patiënt op het juiste moment in het juiste bed: hoe doe je dat? Het mysterie van de bedden Uitdagingen en (mogelijke) oplossingen EVEN EEN REKENSOMMETJE OPNAMEN: DAGELIJKS 5 PATIENTEN (EXACT) LIGDUUR:

Nadere informatie

Variabiliteit en klinische capaciteit Scheiding van planbare en acute zorg

Variabiliteit en klinische capaciteit Scheiding van planbare en acute zorg Variabiliteit en klinische capaciteit Scheiding van planbare en acute zorg PICA 24 november 2008 Ellen Wijnands Projectmanager Máxima Medisch Centrum Variabiliteit en klinische capaciteit 1. Introductie:

Nadere informatie

Capaciteitsmanagement & simulaties

Capaciteitsmanagement & simulaties Workshop Capaciteitsmanagement & simulaties VUmc symposium patiëntenlogistiek 28 juni 2007 Docenten Arnoud de Bruin Peter Wijga Stafadviseur divisie IV Promovendus Faculteit Exacte Wetenschappen Junior

Nadere informatie

AOA Medische aansturing en organisatie

AOA Medische aansturing en organisatie AOA Medische aansturing en organisatie 7 juni 2012 Kennemer Gasthuis Martijn Weisfelt, neuroloog en Medisch Manager AOA pagina 1 Kennemer Gasthuis - Haarlem Kerngegevens: Bedden: Zuid Noord N Z 548 Polikliniek,

Nadere informatie

Variabiliteit in de zorg: geluk of ongeluk?

Variabiliteit in de zorg: geluk of ongeluk? Variabiliteit in de zorg: geluk of ongeluk? Rekenen met variabiliteit Dr. René Bekker Vrije Universiteit PICA, kenniscentrum patiëntenlogistiek 2 Flaw of averages 3 Aantal bedden 35 3 25 2 15 1 5 Scenario

Nadere informatie

Invloed van planning op bedbezetting. 26 januari 2009 Paulien Out p.out@cczorgadviseurs.nl

Invloed van planning op bedbezetting. 26 januari 2009 Paulien Out p.out@cczorgadviseurs.nl Invloed van planning op bedbezetting 26 januari 2009 Paulien Out p.out@cczorgadviseurs.nl Programma Aanleiding voor onderzoek: opdracht van ziekenhuis aan CC Zorgadviseurs Aanpak en resultaten van de opdracht

Nadere informatie

HOTflo. Capaciteitsmanagement Integrale sturing Continu verbeteren +

HOTflo. Capaciteitsmanagement Integrale sturing Continu verbeteren + Capaciteitsmanagement Integrale sturing Continu verbeteren + HOTflo Analytics & simulation Reporting Capacity calculation Forecasting & planning Real time monitoring Ontbreken van volledige transparantie

Nadere informatie

Ir. Jeroen van Oostrum PhD kandidaat Econometrisch Instituut, Erasmus School of Economics

Ir. Jeroen van Oostrum PhD kandidaat Econometrisch Instituut, Erasmus School of Economics Optimaliseren van patiëntplanning met behulp van zorgpaden en cyclische planningsmethoden Ir. Jeroen van Oostrum PhD kandidaat Econometrisch Instituut, Erasmus School of Economics (vanoostrum@few.eur.nl)

Nadere informatie

Het reduceren van variatie in bedbezetting door het toewijzen van specialismen aan verpleegafdelingen

Het reduceren van variatie in bedbezetting door het toewijzen van specialismen aan verpleegafdelingen Het reduceren van variatie in bedbezetting door het toewijzen van specialismen aan verpleegafdelingen R. Buter (Utwente, bachelor technische bedrijfskunde) Begeleiders Ir. A.G. Leeftink (Utwente, CHOIR)

Nadere informatie

PICA seminar 22 april 2013. Presentatie naar aanleiding van proefschrift Paul Joustra

PICA seminar 22 april 2013. Presentatie naar aanleiding van proefschrift Paul Joustra PICA seminar 22 april 2013 Presentatie naar aanleiding van proefschrift Paul Joustra Hoe om te gaan met fluctuaties in ziekenhuisprocessen teneinde de toegankelijkheid op een efficiënte manier te verbeteren?

Nadere informatie

Kenniscentrum patiëntenlogistiek VUmc-VU

Kenniscentrum patiëntenlogistiek VUmc-VU Kenniscentrum patiëntenlogistiek VUmc-VU Prof. Dr. Ger Koole Hoogleraar Optimalisatie van Bedrijfsprocessen VU, Faculteit der Exacte Wetenschappen Wat is er al gebeurd: een terugblik (1) Deelname VUmc

Nadere informatie

EFFICIËNTIE EN CONSTANTE KWALITEIT VAN ZORG DOOR PERSONEELSPLANNING MET EEN FLEX POOL

EFFICIËNTIE EN CONSTANTE KWALITEIT VAN ZORG DOOR PERSONEELSPLANNING MET EEN FLEX POOL EFFICIËNTIE EN CONSTANTE KWALITEIT VAN ZORG DOOR PERSONEELSPLANNING MET EEN FLEX POOL ALEIDA BRAAKSMA, NIKKY KORTBEEK, CHRISTIAN BURGER, PIET BAKKER, RICHARD BOUCHERIE INTRODUCTIE Hoeveel verpleegkundigen

Nadere informatie

Verbeteren logistiek rondom acute problematiek moeder & kind zorg

Verbeteren logistiek rondom acute problematiek moeder & kind zorg Verbeteren logistiek rondom acute problematiek moeder & kind zorg Lillian van Zanten Adviseur/Onderzoeker divisie III 6 oktober 2008 1 Persoonlijke achtergrond september 1995 augustus 2001 Atheneum, Han

Nadere informatie

Wiskundige modellen voor beddenplanning. prof.dr. Ger Koole PICA minisymposium VUmc, 2 november 2016

Wiskundige modellen voor beddenplanning. prof.dr. Ger Koole PICA minisymposium VUmc, 2 november 2016 Wiskundige modellen voor beddenplanning prof.dr. Ger Koole PICA minisymposium VUmc, 2 november 2016 Data Bezetting typische kliniek Fluctueert aanzienlijk: Bezetting < 100% maar ook weigeringen Hoe capaciteitsbeslissingen

Nadere informatie

Acute Opname Afdelingen, de pioniersfase voorbij. - Beelden van AOA s - Jan van der Eijk 25 maart 2010

Acute Opname Afdelingen, de pioniersfase voorbij. - Beelden van AOA s - Jan van der Eijk 25 maart 2010 Acute Opname Afdelingen, de pioniersfase voorbij - Beelden van AOA s - Jan van der Eijk 25 maart 2010 Onderdelen Hoe in aanraking gekomen met de AOA? Beelden van de AOA Eigenschappen van de AOA in vraag

Nadere informatie

Logistieke drukte op de hartcatheterisatiekamers VUmc. Arwen Naber (stafadviseur cardiologie) en Margaret van Valkengoed (PICA)

Logistieke drukte op de hartcatheterisatiekamers VUmc. Arwen Naber (stafadviseur cardiologie) en Margaret van Valkengoed (PICA) Logistieke drukte op de hartcatheterisatiekamers VUmc Arwen Naber (stafadviseur cardiologie) en Margaret van Valkengoed (PICA) Afdeling Cardiologie complexe structuur Intensieve zorg `OK omgeving Niet-intensieve

Nadere informatie

Capaciteitsplanning kliniek Sint Maartenskliniek, Nijmegen. Marcel Weijers, Afdelingshoofd Zorglogistiek SMK,

Capaciteitsplanning kliniek Sint Maartenskliniek, Nijmegen. Marcel Weijers, Afdelingshoofd Zorglogistiek SMK, Capaciteitsplanning kliniek Sint Maartenskliniek, Nijmegen Marcel Weijers, Afdelingshoofd Zorglogistiek SMK, 06-04-2018 Wie ben ik? Marcel Weijers Gedurende de afgelopen 15 jaren afdelingshoofd op diverse

Nadere informatie

Plannen is voorspellen

Plannen is voorspellen Plannen is voorspellen Verbinden tussen Strategisch Tactisch en Operationeel niveau In de Isala klinieken About 915 beds 18 + 4 Theaters (Day) 264.000 Nursing days / year 500.000 Outpatient visits / year

Nadere informatie

Druk op de spoedbedden: Eerste ervaringen met tactisch en integraal plannen St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein / Utrecht / Woerden

Druk op de spoedbedden: Eerste ervaringen met tactisch en integraal plannen St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein / Utrecht / Woerden Druk op de spoedbedden: Eerste ervaringen met tactisch en integraal plannen St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein / Utrecht / Woerden Spoedzorg invitational, 25 oktober 2016 Dr. Marc Rouppe van der Voort,

Nadere informatie

Optimalisatie beddenhuis VUmc

Optimalisatie beddenhuis VUmc Optimalisatie beddenhuis VUmc 11 juli 2013 in samenwerking met Welkom Even voorstellen o Mabel Lips o Anne Zuiker o Dino Spirtovic o Sven van der Kooij Inhoud Aanleiding Aanpak Inzichten Modellen Resultaten

Nadere informatie

Wel of geen AOA in het JBZ?

Wel of geen AOA in het JBZ? Wel of geen AOA in het JBZ? Maartje van de Vrugt CHOIR seminar 13 november 2015 Facts and figures JBZ Topklinisch ziekenhuis 4000 medewerkers 240 medisch specialisten 730 bedden Incl. Intensive care: 26

Nadere informatie

Patiënt op het juiste bed. Symposium Vumc. 2 November Ben Benes, operationeel beddenmanager Maaike Arlar, programma manager.

Patiënt op het juiste bed. Symposium Vumc. 2 November Ben Benes, operationeel beddenmanager Maaike Arlar, programma manager. Patiënt op het juiste bed Symposium Vumc 2 November 2016 Ben Benes, operationeel beddenmanager Maaike Arlar, programma manager Goed op weg pagina 2 impressie https://www.youtube.com/watch?v=tg7pzszyi2c

Nadere informatie

OR in de zorg: een persoonlijk overzicht

OR in de zorg: een persoonlijk overzicht OR in de zorg: een persoonlijk overzicht René Bekker Afdeling Wiskunde, VU Zorguitgaven Verenigde Staten In 2007: $2.3 triljoen Voorspellingen 2011 & 2016: $3 & $4.2 triljoen Zorguitgaven zijn 4.3 maal

Nadere informatie

Michel Kats unithoofd ZGT regiecentrum. Tactisch plannen ZGT

Michel Kats unithoofd ZGT regiecentrum. Tactisch plannen ZGT Michel Kats unithoofd ZGT regiecentrum Tactisch plannen ZGT 3 november 2017 Agenda Even voorstellen Over ZGT Start tactisch plannen ZGT Rendement verbeteren per unit Integraal plannen Voorbeeld dagopname

Nadere informatie

No-Show in Het Oogziekenhuis drs. Angus Tee, hoofd Zorglogistieke Bedrijfsvoering

No-Show in Het Oogziekenhuis drs. Angus Tee, hoofd Zorglogistieke Bedrijfsvoering No-Show in Het Oogziekenhuis 1 drs. Angus Tee, hoofd Zorglogistieke Bedrijfsvoering 14-12-2012 Het Oogziekenhuis > 400 medewerkers > 31 oogartsen (maatschap) > 21 aio`s > 200.000 bezoekers (800 p/dag)

Nadere informatie

Medische verantwoordelijkheid en werkwijze van een AOA. 25 maart 2010 Marko Wentzel, zorgmanager AOA Erik Kapteijns, longarts en medisch manager AOA

Medische verantwoordelijkheid en werkwijze van een AOA. 25 maart 2010 Marko Wentzel, zorgmanager AOA Erik Kapteijns, longarts en medisch manager AOA Medische verantwoordelijkheid en werkwijze van een AOA 25 maart 2010 Marko Wentzel, zorgmanager AOA Erik Kapteijns, longarts en medisch manager AOA Rode Kruis Ziekenhuis Middelgroot perifeer ziekenhuis

Nadere informatie

OPLEIDINGEN & EVENTS. WORKclass Masterclass Gebruikerstrainingen Netwerk ICM

OPLEIDINGEN & EVENTS. WORKclass Masterclass Gebruikerstrainingen Netwerk ICM 2015 OPLEIDINGEN & EVENTS WORKclass Masterclass Gebruikerstrainingen Netwerk ICM IN DEZE GIDS Bewustwording, inzicht en vaardigheden vormen de basis voor verandering. Met HOTflo trainingen en opleidingen

Nadere informatie

De waarde van kostprijsberekening. VGE/NVTAG - Value Based Health Care symposium Steven Lugard

De waarde van kostprijsberekening. VGE/NVTAG - Value Based Health Care symposium Steven Lugard De waarde van kostprijsberekening VGE/NVTAG - Value Based Health Care symposium Steven Lugard Performation levert Real World Evidence Q Kostprijzen en benchmarken Uitkomsten van behandelingen (o.a. NKR-Online)

Nadere informatie

Wiskunde en zorg: achtergronden voor een betere planning

Wiskunde en zorg: achtergronden voor een betere planning Wiskunde en zorg: achtergronden voor een betere planning NVZ/VLM Masterclass patiëntenlogistiek Prof.dr. Ger Koole PICA, kenniscentrum patiëntenlogistiek VU/VUmc Doel bijdrage masterclass Inzicht relatie

Nadere informatie

Wat kunnen we straks verwachten

Wat kunnen we straks verwachten Wat kunnen we straks verwachten Kwantitatief onderzoek naar de ontwikkelingen in de spoedzorg Invitational VWS Traumanet AMC 12 juni 2017 fluent Healthcare Amsterdam, juli januari 2016. 2017. Kopiëren

Nadere informatie

Grip op Zorgpaden. Best of both worlds!

Grip op Zorgpaden. Best of both worlds! Grip op Zorgpaden Best of both worlds! Christiaan Hol Business Partner Zorglogistiek, Amphia Ziekenhuis Robert Klingens Senior Consultant, Process Express [1] Agenda 1. Het ziekenhuis: een complexe organisatie

Nadere informatie

De grootte van zorgeenheden: een logistieke benadering

De grootte van zorgeenheden: een logistieke benadering De grootte van zorgeenheden: een logistieke benadering Correspondentieadres: Ir. Arnoud M. de Bruin Stafadviseur patiëntenlogistiek & capaciteitsmanagement, VU medisch centrum, divisie IV Promovendus,

Nadere informatie

Patiëntgeori. ntgeoriënteerdenteerde logistiek in het AMC. Sylvia Elkhuizen 28 april 2008 PICA-Seminar

Patiëntgeori. ntgeoriënteerdenteerde logistiek in het AMC. Sylvia Elkhuizen 28 april 2008 PICA-Seminar Patiëntgeori ntgeoriënteerdenteerde logistiek in het AMC Sylvia Elkhuizen 28 april 2008 PICA-Seminar Mijn achtergrond Opleiding 1992: Technische Wiskunde, afstudeerrichting Operations Research (TU Delft)

Nadere informatie

Analyse Patiëntenstromen Het aandeel van ouderen in de instroom bij algemene ziekenhuizen.

Analyse Patiëntenstromen Het aandeel van ouderen in de instroom bij algemene ziekenhuizen. Analyse Patiëntenstromen 2014-2016 Het aandeel van ouderen in de instroom bij algemene ziekenhuizen. Aanleiding NVZ constateert een toename in instroom van patiënten in ziekenhuizen Gevolgen: Opname-stops

Nadere informatie

Electieve Opname afdeling. 6 april 2018 Renske Bosems-Visser

Electieve Opname afdeling. 6 april 2018 Renske Bosems-Visser Electieve Opname afdeling 6 april 2018 Renske Bosems-Visser Even voorstellen Renske Bosems-Visser: 2011 afgestudeerd MSc Industrial Engineering and Management (TBK) aan de UT Sinds 2012 werkzaam in Ziekenhuisgroep

Nadere informatie

OK-PLANNING MET OPERATIEGROEPEN - Een brug slaan tussen tactische en operationele planning -

OK-PLANNING MET OPERATIEGROEPEN - Een brug slaan tussen tactische en operationele planning - OK-PLANNING MET OPERATIEGROEPEN - Een brug slaan tussen tactische en operationele planning - Thomas Schneider Directoraat Kwaliteit en Patiëntveiligheid - LUMC Center for Healthcare Operations & Improvement

Nadere informatie

Studiegids WORKclass Bedden & Verpleegkundige Capaciteit

Studiegids WORKclass Bedden & Verpleegkundige Capaciteit Studiegids WORKclass Bedden & Verpleegkundige Capaciteit Dag 1 05 februari 2015 Dag 2 05 maart 2015 09.00 uur - 17.00 uur 09.00 uur - 17.00 uur Welkom We zijn er trots op u binnenkort te mogen verwelkomen

Nadere informatie

Ziekenhuis in krimpregio

Ziekenhuis in krimpregio Ziekenhuis in krimpregio Waar een klein ziekenhuis groot in kan zijn Innovatief (tegen wil en dank?!) Altijd op zoek naar mogelijkheden Krachten bundelen Keuzes durven maken 1 2 Twee voorbeelden - ADOA

Nadere informatie

De invloed van curriculum-herontwerp op beeldvorming over wijkverpleegkunde en interventiekeuzen in de zorgverlening

De invloed van curriculum-herontwerp op beeldvorming over wijkverpleegkunde en interventiekeuzen in de zorgverlening De invloed van curriculum-herontwerp op beeldvorming over wijkverpleegkunde en interventiekeuzen in de zorgverlening Margriet van Iersel MSc m.van.iersel@hva.nl Kenniscentrum ACHIEVE, Faculteit Gezondheid,

Nadere informatie

Capaciteitsmanagement in het SLAZ

Capaciteitsmanagement in het SLAZ Capaciteitsmanagement in het SLAZ: de lange weg naar sturen op cijfers Waarom simuleren, wachtrijtheorie en lineair programmeren voor de meeste ziekenhuizen onzinnig zijn en wat dan wel werkt Jesse de

Nadere informatie

Hoe houden we de gezondheidszorg bemensbaar?

Hoe houden we de gezondheidszorg bemensbaar? Hoe houden we de gezondheidszorg bemensbaar? Richard J. Boucherie CHOIR: Center for Healthcare Operations Improvement & Research Symposium LSSH, 24/06/2014 20140407 r.j.boucherie@utwente.nl / www.utwente.nl/choir

Nadere informatie

Capaciteitsmanagement

Capaciteitsmanagement Capaciteitsmanagement samenvoeging van twee ziekenhuizen op één nieuwe locatie 17-05-2013 Inhoud Het nieuwe ziekenhuis Capaciteitsbehoefte Capaciteit Toebedeling capaciteit Nieuwbouwen 1999-2000 2007 2008

Nadere informatie

Testverbetering met TMM bij Philips

Testverbetering met TMM bij Philips Testverbetering met TMM bij Philips Medical Systems Cardio/Vascular Jurian van de Laar Improve Quality Services Wim van Rooij Philips Medical Systems Philips Medical Systems C/V Imaging Systems X-Ray Cardio/Vascular

Nadere informatie

Patiëntenlogistiek & capaciteitsmanagement

Patiëntenlogistiek & capaciteitsmanagement Masterclass patiëntenlogistiek Patiëntenlogistiek & capaciteitsmanagement Een kwantitatief logistieke benadering van zorgprocessen Masterclass patiëntenlogistiek NVZ-vLm 9 oktober 2007 17.00-19.30 Ir.

Nadere informatie

Richting een patiënt vriendelijker radiodiagnostich traject

Richting een patiënt vriendelijker radiodiagnostich traject Richting een patiënt vriendelijker radiodiagnostich traject Nieuwe manieren om patiëntstromen te organiseren en analyseren Casemix Karin De Booij Aanleiding onderzoek Congres operations research in de

Nadere informatie

Beddenmonitor. - kwaliteit en doelmatigheid - kosten door flexibiliteit

Beddenmonitor. - kwaliteit en doelmatigheid - kosten door flexibiliteit Beddenmonitor. - kwaliteit en doelmatigheid - kosten door flexibiliteit Project in EZ Tilburg, Radboudumc, Hofpoort Woerden en JBZ Den Bosch ir. Leo Berrevoets en ir. Windi Winasti 21 maart 2014 Inhoud

Nadere informatie

Margriet van Iersel MSc

Margriet van Iersel MSc Margriet van Iersel MSc Kenniscentrum ACHIEVE en Opleiding verpleegkunde Faculteit Gezondheid Hogeschool van Amsterdam Prof.dr. Paul Kirschner 1, Prof. Dr. Wilma Scholte op Reimer 2, Prof. Dr. Rien de

Nadere informatie

Studiegids WORKclass Opnameplanning

Studiegids WORKclass Opnameplanning Studiegids WORKclass Opnameplanning 03 november 2015 - Dag 1 09.00 uur - 17.00 uur 01 december 2015 - Dag 2 09.00 uur - 17.00 uur Welkom We zijn er trots op u binnenkort te mogen verwelkomen als deelnemer

Nadere informatie

Patiënt centraal RAPID RECOVERY SYMPOSIUM 11 APRIL 2013

Patiënt centraal RAPID RECOVERY SYMPOSIUM 11 APRIL 2013 Patiënt centraal RAPID RECOVERY SYMPOSIUM 11 APRIL 2013 I HAVE A DREAM MARTIN LUTHER KING JR. 28 AUGUSTUS 1963 LINCOLN MEMORIAL IN WASHINGTON Historie Frustratie van het niet kunnen anticiperen en handelen

Nadere informatie

TOPCLASS HOSPITAL CAPACITY MANAGEMENT

TOPCLASS HOSPITAL CAPACITY MANAGEMENT TOPCLASS HOSPITAL CAPACITY MANAGEMENT HOTflo Academy is een onderdeel van HOTflo Company HOTFLO ACADEMY Bewustwording, expertise en vaardigheden vormen de basis voor verandering. Op basis hiervan is de

Nadere informatie

What are we waiting for: doorlooptijden op de SEH

What are we waiting for: doorlooptijden op de SEH What are we waiting for: doorlooptijden op de SEH I.L. Vegting, N. Alam, K. Ghanes, O. Jouini, F. Mulder, M. Vreeburg, T. Biesheuvel J. van Bokhorst, P. Go, M.H.H. Kramer, G.M. Koole 2, P.W.B. Nanayakkara

Nadere informatie

De kunst van fouten maken

De kunst van fouten maken De kunst van fouten maken Programma De kunde van patiëntveiligheid Kick-off Inleiding patiëntveiligheid Pauze De kunst van het zien en leren van incidenten VIM Human Factor Engineering Video Inleiding

Nadere informatie

Bureau Opname. leidend of lijdend?

Bureau Opname. leidend of lijdend? Bureau Opname leidend of lijdend? Voorwoord Organisatie, beleid en instrumenten Yvonne Kouwenberg Het Jeroen Bosch Ziekenhuis Ca. 60.000 opnames Ca. 700 bedden: 45 Kortverblijf 57 Dagbehandeling Bureau

Nadere informatie

Het meten van performantie in het operatiekwartier. Project HIPS

Het meten van performantie in het operatiekwartier. Project HIPS Het meten van performantie in het operatiekwartier Project HIPS Samenwerking Doelstelling 3 Dashboard Een dashboard brengt een organisatie zijn KPI s in één enkele display (Lapointe 2005). Ontwerpen van

Nadere informatie

Praktische handvatten voor goede OKplanning. 7 december 2018

Praktische handvatten voor goede OKplanning. 7 december 2018 Praktische handvatten voor goede OKplanning 7 december 2018 Het is mogelijk ondanks de huidige schaarste meer patiënten te opereren dan we nu doen Agenda 1. Wat gaat vooraf aan plannen? 2. Planningssamenhang

Nadere informatie

Soort Document: Procedure Titel: Communicatie opnamestop Dienst/afdeling: Acute Zorg Euregio Datum:

Soort Document: Procedure Titel: Communicatie opnamestop Dienst/afdeling: Acute Zorg Euregio Datum: Versie: 4.0 3.0 2.0 1.0 Status: Soort Document: Procedure Titel: Communicatie opnamestop Dienst/afdeling: Acute Zorg Euregio Datum: 10-02-2017 03-09-2015 01-02-2015 08-01-2008 Pagina 1 van 7 Code: AZE.ROAZ.01

Nadere informatie

Agenda. 1. Bedrijfsidee 2. Markt en doelgroep 3. Organisatie 4. Business case 5. Voorstellen

Agenda. 1. Bedrijfsidee 2. Markt en doelgroep 3. Organisatie 4. Business case 5. Voorstellen C.J. van Geffen MBA Agenda 1. Bedrijfsidee 2. Markt en doelgroep 3. Organisatie 4. Business case 5. Voorstellen Bedrijfsidee Door hoog volume electieve zorg, die binnen één dag te realiseren is, te concentreren

Nadere informatie

Geen Woorden maar Daden. Bertwin Bonenberg consultant Hotflo Peter Smit Clustermanager Martini Ziekenhuis

Geen Woorden maar Daden. Bertwin Bonenberg consultant Hotflo Peter Smit Clustermanager Martini Ziekenhuis Geen Woorden maar Daden Bertwin Bonenberg consultant Hotflo Peter Smit Clustermanager Martini Ziekenhuis Opbouw Het waarom De opdracht De focus Het plan De visie De plan uitwerking Het fundament De marshmallow

Nadere informatie

Nascholingsbijeenkomst BMTZ 27 september 2012

Nascholingsbijeenkomst BMTZ 27 september 2012 Lean als tool bij procesoptimalisatie binnen ziekenhuizen Nascholingsbijeenkomst BMTZ 27 september 2012 St. Elisabeth Ziekenhuis Bureau Zorg Innovatie Ronald Aalbersberg Laboratorium voor Medische Microbiologie

Nadere informatie

Danser op het slappe koord

Danser op het slappe koord Danser op het slappe koord Hoe regisseer ik mijn overtocht! Jos van Rooyen Identify 2009-2017 24-7-2017 Agenda 1. Wie ben ik? 2. Aanleiding 3. Wat is ketenregie? 4. Symptomen 5. Oorzaken 6. Aanpak/model

Nadere informatie

TOPCLASS HOSPITAL CAPACITY MANAGEMENT

TOPCLASS HOSPITAL CAPACITY MANAGEMENT TOPCLASS HOSPITAL CAPACITY MANAGEMENT HOTflo Academy is een onderdeel van HOTflo Company HOTFLO ACADEMY Bewustwording, expertise en vaardigheden vormen de basis voor verandering. Op basis hiervan is de

Nadere informatie

Hoe wiskunde de zorg beter maakt. Erica D'Acunto, Senior Data Scientist Bart Veltman, Partner, medeoprichter Rhythm

Hoe wiskunde de zorg beter maakt. Erica D'Acunto, Senior Data Scientist Bart Veltman, Partner, medeoprichter Rhythm Hoe wiskunde de zorg beter maakt Erica D'Acunto, Senior Data Scientist Bart Veltman, Partner, medeoprichter Rhythm Kan wiskunde een hulpmiddel zijn voor de zorg? Wat denkt u? a) Ja, voor zorgprofessionals

Nadere informatie

Center for Healthcare Operations Improvement & Research www.utwente.nl/choir

Center for Healthcare Operations Improvement & Research www.utwente.nl/choir Zorglogistiek / Operations Management onderzoek in Universiteit Twente s multi-disciplinaire onderzoekscentrum: Center for Healthcare Operations Improvement & Research www.utwente.nl/choir e.w.hans@utwente.nl

Nadere informatie

Van onder het mes naar onder de wol

Van onder het mes naar onder de wol Van onder het mes naar onder de wol Leonie Beers Onderzoek naar het OK-programma en het beddengebruik van de afdeling Verloskunde & Gynaecologie Inhoud V&G in beeld Inleiding Onderzoeksvragen Data-analyse

Nadere informatie

Zorglogistiek - state of the art ontwikkelingen en uitdagingen

Zorglogistiek - state of the art ontwikkelingen en uitdagingen Zorglogistiek - state of the art ontwikkelingen en uitdagingen Dag van de zorglogistiek Utrecht, 16 december 2014 Jan Vissers EUR/iBMG Inhoud presentatie 1. Zorglogistiek, 10 jaar na Bakker 2. Waarom zijn

Nadere informatie

Workshop Excelleren in zorglogistiek

Workshop Excelleren in zorglogistiek Workshop Excelleren in zorglogistiek Data-analyse in Excel Dr. René Bekker Vrije Universiteit PICA, kenniscentrum patiëntenlogistiek Verbeterprojecten & data Projectopbouw: Probleemstelling, opdrachtformulering,

Nadere informatie

Logistieke uitdagingen in de zorg. Wimar Jaeger

Logistieke uitdagingen in de zorg. Wimar Jaeger Logistieke uitdagingen in de zorg Wimar Jaeger Urban Healthy City de gezonde stad bestaat uit gezonde en slimme systemen: caring and supportive environments healthy living healthy urban design. Urban Healthy

Nadere informatie

Hoe houden we de gezondheidszorg betaalbaar?

Hoe houden we de gezondheidszorg betaalbaar? Hoe houden we de gezondheidszorg betaalbaar? Richard J. Boucherie Stochastic Operations Research Applied Mathematics CHOIR: Center for Healthcare Operations Improvement & Research 01/02/2013 r.j.boucherie@utwente.nl

Nadere informatie

TOPCLASS HOSPITAL CAPACITY MANAGEMENT

TOPCLASS HOSPITAL CAPACITY MANAGEMENT TOPCLASS HOSPITAL CAPACITY MANAGEMENT HOTflo Academy is een onderdeel van HOTflo Company HOTFLO ACADEMY Bewustwording, expertise en vaardigheden vormen de basis voor verandering. Op basis hiervan is de

Nadere informatie

Multidisciplinaire poliplanning Ir. Gréanne Leeftink Elieke van Sark BSc. 08/02/2016 1

Multidisciplinaire poliplanning Ir. Gréanne Leeftink Elieke van Sark BSc. 08/02/2016 1 Multidisciplinaire poliplanning Ir. Gréanne Leeftink Elieke van Sark BSc 08/02/2016 a.g.leeftink@utwente.nl 1 Inhoud Wie zijn wij? Wat is multidisciplinaire poliplanning? Organisatie van multidisciplinaire

Nadere informatie

Integraal capaciteitsmanagement (ICM) Leonie Dunning

Integraal capaciteitsmanagement (ICM) Leonie Dunning Martini Ziekenhuis Groningen Integraal capaciteitsmanagement (ICM) Leonie Dunning Martini Ziekenhuis Groningen Topklinisch opleidingsziekenhuis Brede excellente basiszorg 8 expertisegebieden Martini Ziekenhuis

Nadere informatie

Verbetering planningsproces polikliniek traumachirurgie

Verbetering planningsproces polikliniek traumachirurgie Verbetering planningsproces polikliniek traumachirurgie Afstudeeropdracht Bedrijfswiskunde HvA Safae Benmouh Aanleiding Polikliniek traumachirurgie Spoedeisende Hulp, huisarts of extern specialist Sporters

Nadere informatie

AcutAcute Zorg, heden en toekomst Dr. Acute zorg: heden en toekomst

AcutAcute Zorg, heden en toekomst Dr. Acute zorg: heden en toekomst AcutAcute Zorg, heden en toekomst Dr. Acute zorg: heden en toekomst Dr. Prabath Nanayakkara, MD, PhD, FRCP Internist acute geneeskunde Voorzitter, sectie acute geneeskunde Vraag naar acute zorg

Nadere informatie

IIII DRUKTE OP DE SPOEDEISENDE HULP. Dr. M.C. (Christien) van der Linden c.van.der.linden@mchaaglanden.nl chris10vanderlinden@hotmail.

IIII DRUKTE OP DE SPOEDEISENDE HULP. Dr. M.C. (Christien) van der Linden c.van.der.linden@mchaaglanden.nl chris10vanderlinden@hotmail. IIII DRUKTE OP DE SPOEDEISENDE HULP Dr. M.C. (Christien) van der Linden c.van.der.linden@mchaaglanden.nl chris10vanderlinden@hotmail.com Definitie Overmatige drukte op de SEH ontstaat wanneer de behoefte

Nadere informatie

M. Helleman Rn MScN T. van Achterberg Rn PhD P.J.J. Goossens Rn PhD APRN A. Kaasenbrood, MD, PhD

M. Helleman Rn MScN T. van Achterberg Rn PhD P.J.J. Goossens Rn PhD APRN A. Kaasenbrood, MD, PhD De interventie Bed op Recept voor patiënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis laat patiënten groeien in autonomie, zelfmanagement en vaardigheden M. Helleman Rn MScN T. van Achterberg Rn PhD

Nadere informatie

Polikliniek atriumfibrilleren

Polikliniek atriumfibrilleren P.J. Musters, verpleegkundig specialist Thoraxcentrum Erasmus MC Rotterdam Disclosure Geen potentiële belangenverstrengeling Eigen route voor specifieke doelgroepen Doelgroep-polikliniek Uniforme diagnostiek

Nadere informatie

Kennismaking CHOIR onderzoekscentrum

Kennismaking CHOIR onderzoekscentrum Kennismaking CHOIR onderzoekscentrum Prof.dr Richard Boucherie Hoogleraar Stsochastic Operations Research Center for Healthcare Operations Improvement & Research ERWIN INGEBORG THOMAS RICHARD NARDO BRUNO

Nadere informatie

We gaan voor 100% traceerbaarheid

We gaan voor 100% traceerbaarheid We gaan voor 100% traceerbaarheid Séverine Dewerpe Healthcare Manager 1 Er was eens CHI Robert Ballanger 650 bedden 120 000 instrumenten Implantaten en instrumenten volledig traceren doorheen het sterilisatieproces

Nadere informatie

Zorgpaden en Zorglogistiek Een gouden combinatie

Zorgpaden en Zorglogistiek Een gouden combinatie Zorgpaden en Zorglogistiek Een gouden combinatie Het succes van verslavingszorg Utrecht, 24 april 2013 Jan Vissers EUR/iBMG Inhoud presentatie 1. De opgave voor zorgorganisaties 2. Zorgpaden en zorglogistiek

Nadere informatie

Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking?

Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking? Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking? Jeroen van Oostrum Hoofd Business Intelligence Center 24 november 2009 Stellingen Stelling 1: Patiëntuitkomstmaten, zoals heropnames, complicaties en patiënttevredenheid,

Nadere informatie

HOTFLO SYMPOSIUM 2014

HOTFLO SYMPOSIUM 2014 HOTFLO SYMPOSIUM 2014 AFSTEMMING OK-BEDDENHUIS HOTFLO DENNIS ROUBOS & GWEN ROOSEMONT INHOUD 1. Waarom is afstemming tussen OK en Beddenhuis belangrijk? 2. Wat is de rol van statistiek bij het optimaliseren

Nadere informatie

W H I T E P A P E R. Wat is capaciteitsmanagement, waar liggen de uitdagingen en wat zijn de succesfactoren?

W H I T E P A P E R. Wat is capaciteitsmanagement, waar liggen de uitdagingen en wat zijn de succesfactoren? W H I T E P A P E R Wat is capaciteitsmanagement, waar liggen de uitdagingen en wat zijn de succesfactoren? Met deze vragen gingen Studelta-pioniers werkzaam in zeven verschillende ziekenhuizen op pad.

Nadere informatie

Business Case DOCUMENT MANAGEMENT SYSTEEM VOOR SAINT-LUC

Business Case DOCUMENT MANAGEMENT SYSTEEM VOOR SAINT-LUC Business Case DOCUMENT MANAGEMENT SYSTEEM VOOR SAINT-LUC DOCUMENT MANAGEMENT VOOR SAINT-LUC Cliniques universitaires Saint-Luc is het academisch ziekenhuis van de UCLouvain (Université catholique de Louvain).

Nadere informatie

11 maart Themabijeenkomst OK benchmark

11 maart Themabijeenkomst OK benchmark 11 maart 2015 Themabijeenkomst OK benchmark Welkom en kennismaking Droning over het OK gebied Evidence-Based Operating Room Management Benchmark to the future Welkom > Doel Delen van kennis met betrekking

Nadere informatie

Leveranciers status ten opzichte van ziekenhuisveranderingen. Survey leveranciers. Prometheus HealthCare bv, 2015

Leveranciers status ten opzichte van ziekenhuisveranderingen. Survey leveranciers. Prometheus HealthCare bv, 2015 Leveranciers status ten opzichte van ziekenhuisveranderingen Survey leveranciers 2015 Samenvatting leverancierspositie Leveranciers geven aan dat ze goed weten wat veranderingen in de zorg voor hen tot

Nadere informatie

Bisnez uit de praktijk. Een financieel gezond ziekenhuis hoe bereik je dat?

Bisnez uit de praktijk. Een financieel gezond ziekenhuis hoe bereik je dat? Een financieel gezond ziekenhuis hoe bereik je dat? Een financieel gezond ziekenhuis hoe bereik je dat? 2 Vier aanbevelingen uit de praktijk In juni 2013 ging het eerste ziekenhuis in Nederland failliet:

Nadere informatie

Jeroen Bosch Ziekenhuis. Aandacht maakt t beter

Jeroen Bosch Ziekenhuis. Aandacht maakt t beter Jeroen Bosch Ziekenhuis Aandacht maakt t beter Inhoud + Wie zijn we? + Wat gebeurt er om ons heen? + Waar staan we voor? Wie zijn we? Facts & figures I + 635.000 inwoners in verzorgingsgebied + 3.577 medewerkers

Nadere informatie

MANAGEMENTSAMENVATTING

MANAGEMENTSAMENVATTING Reduceren van werkdrukfluctuaties bij het dagcentrum Roeland Norbert Smulders Juni 2017 1 MANAGEMENTSAMENVATTING Probleemstelling Bij het dagcentrum van het BovenIJ ziekenhuis ervaart het personeel een

Nadere informatie

Instrument. In dit artikel gaan we nader in op de ontwikkeling en toepassingsmogelijkheden. gebruikswaarde aan op basis van uitgewerkte voorbeelden.

Instrument. In dit artikel gaan we nader in op de ontwikkeling en toepassingsmogelijkheden. gebruikswaarde aan op basis van uitgewerkte voorbeelden. BEDDENMONITORING INSTRUMENT VOOR EFFICIENCYVERBETERING VOOR ZORGINSTELLINGEN IS HET BEMENSEN VAN VERPLEEGAFDELINGEN EEN FORSE KOSTENPOST. MET BEHULP VAN HET BEDDENMONITORSYSTEEM WORDT HET PROCES MEER TRANSPARANT

Nadere informatie

Richtlijn IC. Over het toevoegen van waarde voor de patiënt. PHJ van der Voort. Prof. Health Care; intensivist OLVG Topics in IC 2015

Richtlijn IC. Over het toevoegen van waarde voor de patiënt. PHJ van der Voort. Prof. Health Care; intensivist OLVG Topics in IC 2015 Richtlijn IC Over het toevoegen van waarde voor de patiënt PHJ van der Voort. Prof. Health Care; intensivist OLVG 1-12-2015 Topics in IC 2015 Voettekst van presentatie Huidige richtlijn uit 2006 Start

Nadere informatie

Simulatie van zorgprocessen in het UMC Groningen Peer Goudswaard & Tjibbe Hoogstins. CHOIR Seminar 1 juni 2018

Simulatie van zorgprocessen in het UMC Groningen Peer Goudswaard & Tjibbe Hoogstins. CHOIR Seminar 1 juni 2018 Simulatie van zorgprocessen in het UMC Groningen Peer Goudswaard & Tjibbe Hoogstins CHOIR Seminar 1 juni 2018 TNO Automotive 2 CHOIR seminar 1 juni 2018 Literatuuronderzoek gebruik simulatie 100% 90% 8,1%

Nadere informatie

HELLO! PLANNER VAKCOLLEGE

HELLO! PLANNER VAKCOLLEGE HELLO! PLANNER VAKCOLLEGE VAKOPLEIDINGEN VOOR PLANNERS IN DE ZORG # Just say Hello! Planner Vakcollege is een onderdeel van Hello! Planner Binnen de zorg zijn grote veranderingen aan de gang waardoor de

Nadere informatie

Zorgpaden: wat, waarom en hoe

Zorgpaden: wat, waarom en hoe V i a B e e l d K o p t e k s t 1 1 8 oktober 2014 Zorgpaden: wat, waarom en hoe Jolanda van Hoeve, adviseur IKNL Wat zijn zorgpaden? Zorgpaden: terminologie Termen: zorgpaden, zorgstraten, zorgprogramma

Nadere informatie

MAKE FAILURE TO RESCUE A THING OF THE PAST MIRRE DE NOO, WOUTER VAN DIJK

MAKE FAILURE TO RESCUE A THING OF THE PAST MIRRE DE NOO, WOUTER VAN DIJK MAKE FAILURE TO RESCUE A THING OF THE PAST MIRRE DE NOO, WOUTER VAN DIJK Sprekers Mirre de Noo chirurg Deventer Ziekenhuis, lid wetenschappelijke commissie DSCA Wouter van Dijk Medeoprichter en adviseur

Nadere informatie

Verpleegkundige deskundigheid en opleiding MMC. Michela Zanetti unithoofd aoa

Verpleegkundige deskundigheid en opleiding MMC. Michela Zanetti unithoofd aoa Verpleegkundige deskundigheid en opleiding MMC Michela Zanetti unithoofd aoa Kengetallen medewerkers circa 3400 specialisten circa 195 specialismen 30 32000 SEH bezoeken eerste polikliniekbezoek 172.828

Nadere informatie

Toepassing TOC bij Zorghotels Aafje. Door Marco van Duuren, Programmamanager Behandeling Aafje thuiszorg huizen zorghotels

Toepassing TOC bij Zorghotels Aafje. Door Marco van Duuren, Programmamanager Behandeling Aafje thuiszorg huizen zorghotels Toepassing TOC bij Zorghotels Aafje Door Marco van Duuren, Programmamanager Behandeling Aafje thuiszorg huizen zorghotels Factsheet organisatie 14 Financieel resultaat + in 2018 Wat is TOC? TOC (Theory

Nadere informatie

Procesoptimalisatie opname en ontslag van patiënten bij heelkunde.

Procesoptimalisatie opname en ontslag van patiënten bij heelkunde. Procesoptimalisatie opname en ontslag van patiënten bij heelkunde. Van ontslag naar opname. Opdrachtgever: & Scriptie Bedrijfswiskunde Domein Techniek Hogeschool van Amsterdam Auteur: Claire van der Aa

Nadere informatie