Zorglogistiek - state of the art ontwikkelingen en uitdagingen

Transcriptie

1 Zorglogistiek - state of the art ontwikkelingen en uitdagingen Dag van de zorglogistiek Utrecht, 16 december 2014 Jan Vissers EUR/iBMG

2 Inhoud presentatie 1. Zorglogistiek, 10 jaar na Bakker 2. Waarom zijn Lean Management, Six Sigma en Theory of Constraints zo populair? 3. Stimuleren van procesdenken Hoever bent u in procesgestuurd werken? Kunnen we in plaats van alleen uitkomsten ook processen benchmarken? Kunnen we processen en uitkomsten koppelen? 4. Uitdagingen - slotopmerkingen

3 1 Zorglogistiek 10 jaar na Bakker

4 Bakker / TPG rapport: betere zorg voor minder geld (2004) Verzoek minister Hoogervorst: advies TPG hoe de zorg kan profiteren van logistieke kennis van het bedrijfsleven Patiëntenlogistiek, goederenlogistiek en farmacologistiek Besparing van 25% binnen 3-5 jaar mogelijk in kosten zorg door betere logistiek Van planning op basis van push naar planning op basis van pull Advies: voer een pullsysteem in en stel patiënt centraal ga uit van de gewenste doorlooptijd maak het verloop van het zorgtraject voorspelbaar stem inzet van middelen en capaciteiten hierop af Simplistische weergave van werkelijkheid van zorgprocessen Heldere analyses maar weinig onderbouwing Besparingen niet gehaald

5 Hoever zijn we nu? Zorglogistiek heeft belangrijke plaats gekregen in de zorg Sectoraal grote verschillen in mate van toepassing logistieke principes Winstpunten: Denken vanuit de klant in organiseren van processen Pull waar het kan (diagnostiek), push waar het niet anders kan Zorgpaden en zorglogistiek: inhoud en organisatie Meten van performance van processen Lean, Six Sigma, Theory of Constraints Maar : Nog steeds eenzijdige focus op doelmatigheid en wachttijden Weinig oog voor verbeteren van de kwaliteit van zorg

6 Zorglogistiek 1.0 en 2.0 Zorglogistiek 1.0 Zorglogistiek 2.0 inspiratie Industrie Zorg Inhoud versus organisatie Doelmatigheid versus kwaliteit Verbeteren organisatie bij bestaande inhoud Sterk accent op doelmatigheid Verbeteren inhoud en organisatie Kwaliteit voorop Beleving klant Weinig aandacht voor Betrekken bij ontwerp en uitvoering Dragen beter georganiseerde processen ook bij aan outcomes? Health Operations Management

7 2 Stromingen in zorglogistiek

8 Stromingen in logistiek Lean Management (LM) Theory of Constraints (TOC) Six Sigma (6σ) Business Process Redesign (BPR)

9 Stromingen in logistiek Lean management Theory of Constraints Six Sigma Business Process Redesign Kern Voorkomen van verspillingen Waarde toevoeging Optimaal gebruik van bottleneck Statistische procesbeheersing Radicaal herontwerp Breken met bestaande Voorbeeld Zorg Verkorten doorlooptijd processen; verbeteren doelmatigheid units Optimale benutting OK en IC Verpleegduur verkorting Verminderen noshow in polikliniek Anders werken in de polikliniek Sterkte Waarde vanuit de klant Bottom up Systeem en oplossing gericht Data gedreven Meten van effect Innovatief Zwakte Geen oog voor flexibiliteit Geen oog voor totale systeem Geen oog voor kwaliteit en klant Beperkte scope Geen oog voor ontwerp proces Arbeidsintensief Implementeerbaar heid

10 Stromingen in logistiek Verander Management Kennisdomein bottom up focus meten creativiteit LM TOC 6ϭ BPR verspilling waarde bottleneck proces beheersing herontwerp Operations Management Kennisdomein

11 Stromingen in logistiek Elk van deze stromingen levert in de kern een bijdrage, maar kent ook beperkingen Uitvergrotingen van één of meer principes van zorglogistiek in combinatie met elementen van veranderkunde Populariteit zit deels in de combinatie en deels in de eenvoud van de boodschap Uiteindelijk beoordelen aan effecten op performance Vaak casestudy, beperkte generaliseerbaarheid

12 3 Hospital Process Orientation Meetinstrument voor procesdenken in ziekenhuizen

13 Procesoriëntatie Ontwikkelingen: Klantprocessen centraal plaatsen in organiseren van zorg Steeds meer zorgpaden voor specifieke zorgvragen Wat betekent dit voor de organisatie van een instelling? Aandacht voor procesmanagement Afstemmen zorgpaden en capaciteiten van afdelingen Coördinatievraagstukken op hoger niveau Kan je de mate van procesoriëntatie meten?

14 Meetinstrument McCormack: vijf dimensies van process orientation Process View Process Structure Process Jobs Process Measurement and Management Process Values and Beliefs Vertaald naar ziekenhuizen. Vragenlijst met 41 vragen. Pilot uitgevoerd Hospital process orientation from an operations management perspective: development of a measurement tool and practical testing in three ophthalmic practices. BMC Health Services Research 2013, 13: Grootschalig onderzoek in samenwerking met CBO en KULeuven: Effect van zorgpaden op process orientation

15 4 Procesbenchmark ziekenhuizen

16 Proces benchmark Vormen van benchmarken Benchmarken van eindresultaten Benchmarken van processen Proces benchmark: vergelijken van de performance van een instelling met een groep van vergelijkbare instellingen waarbij uitkomsten van een zorgproces gerelateerd worden aan de wijze waarop het zorgproces door cliënten doorlopen wordt 16

17 Proces benchmark Verband tussen kenmerken van het zorgproces (inrichting) en de performance van het zorgproces (uitkomsten) Voordelen Koppeling tussen de uitkomsten van een zorgproces en de wijze waarop uitkomsten tot stand komen Koppeling tussen inhoud en organisatie van zorg Verklaren van variaties in zorgpraktijk Aangrijpingspunten voor verbetering van het zorgproces 17

18 Pilot orthopedie Orthopedie Behoefte aan zicht op totale proces vanuit de patiënt Problemen met wachttijd voor bepaalde groepen patiënten PROMS: patient reported outcomes Hoofdgroep 1701: heuparthrose Electief proces, circa 400 per jaar Benchmark: groep van vergelijkbare ziekenhuizen 18

19 Zorgproces voor heupoperaties Diagnosefase Behandelfase Nazorgfase bezoek orthopeed onderzoek bezoek orthopeed screening opname operatie herstel bezoek orthopeed bezoek orthopeed Skeletonderzoek Consult cardioloog Arthografie heupgewricht Consult longarts

20 Varianten van processen Variant Operationalisatie 1 Standaardproces Exclusief variant Cardiaal belast In dezelfde periode zorgactiviteiten bij cardiologie 3 Pulmonaal belast In dezelfde periode zorgactiviteiten bij longgeneeskunde 4 Nucleaire geneeskunde Statisch skeletonderzoek (120030) of meerfasen skelet onderzoek (120031) 5 Marcaïnisatie Arthrografie heupgewricht (89213) 20

21 Wachttijden en doorlooptijden polibezoek Opname Operatieve verrichting Operatie. polibezoek DT diagnostiek WT nazorg DT nazorg WT behandeling DT behandeling WT nazorg DT nazorg DT proces totaal

22 Resultaten Verdeling over procesvarianten Doorlooptijden en wachttijden Zorgactiviteiten 22

23 Verdeling procesvarianten 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% pilot benchmark

24 Doorlooptijd totale proces Alle processen 5 Marcaïnisatie 4 Nucleaire geneeskunde 3 Pulmonaal belast benchmark pilot 2 Cardiaal belast 1 Standaardproces 0,0 50,0 100,0 150,0 200,0 250,0

25 Doorlooptijd diagnostiek Alle processen 5 Marcaïnisatie 4 Nucleaire geneeskunde 3 Pulmonaal belast benchmark pilot 2 Cardiaal belast 1 Standaardproces 0,0 20,0 40,0 60,0 80,0 100,0120,0140,0

26 Wachttijd behandeling Alle processen 5 Marcaïnisatie 4 Nucleaire geneeskunde 3 Pulmonaal belast benchmark pilot 2 Cardiaal belast 1 Standaardproces 0,0 20,0 40,0 60,0 80,0

27 Activiteiten diagnosefase: polibezoek 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 pilot benchmark Diagnose Behandeling Nazorg

28 Activiteiten in diagnosefase: laboratorium 1,80 1,60 1,40 1,20 1,00 0,80 0,60 0,40 0,20 0,00 pilot benchmark Diagnose Behandeling Nazorg

29 Activiteiten in behandelfase: laboratorium 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 pilot benchmark Diagnose Behandeling Nazorg

30 Activiteiten in nazorgfase: polibezoeken 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 pilot benchmark Diagnose Behandeling Nazorg

31 Activiteiten in nazorgfase: laboratorium 1,20 1,00 0,80 0,60 0,40 0,20 0,00 pilot benchmark Diagnose Behandeling Nazorg

32 Toepassing in zorgpraktijk Onderscheiden van veel voorkomende trajecten van cliënten Analyse van performance zorgtrajecten Gericht aanpakken van onderperformance 32

33 Ontwikkelperspectief Uitbreidingsmogelijkheden: Andere indicatoren op gebied van doelmatigheid Indicatoren op gebied van medische kwaliteit Indicatoren op gebied van service Indicatoren op gebied van patientbeleving Ontwikkeling van een multiperspectivische beeld van functioneren van zorgprocessen, met zorgproces als backbone en als focus voor verbeteracties 33

34 Zorgvraag Perspectief op zorgproces Klantbeleving Diagnose Behandeling Nazorg Uitkomsten Operational performance

35 5 Voorbeeld Zorglogistiek 2.0 Managed Outcomes

36 Managed Outcomes EU Framework Programme 7 Health project Doelstelling: operations management and demand based approaches to healthcare outcomes and costbenefits Consortium van 10 partners in 6 EU landen: FI, G, GR, NL, SP, UK Focus op regionale netwerken voor zorgverlening Stelling: beter georganiseerde processen leiden tot betere uitkomsten Vier patiëntgroepen: diabetes type 2, CVA, hip osteoarthritis, dementie Gebruik van operational model voor de patient journey binnen het regionale netwerk

37 Components of the generic model Demand Behaviour Services General health related behaviour Service related behaviou Health outcomes Service outcomes Outcomes location s segments Resource Service provision point Service provider Structure Service elements Service Service journey Service user journey

38 Bijdragen aan betere zorg Ontwerp & Structuur /Context Zorgvraag Proces Uitkomsten Kosten

39 Costs versus perceived health Costs of stroke and health outcomes Costs versus outcomes 1 0,9 Valencia (SP) 0,8 0,7 Brighton (UK) 0,6 0,5 Tilburg (NL) 0,4 0,3 0,2 0,1 0 Athens (GR) Keski-Suomi (FI) Erlangen (G) 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 Costs versus clinical outcomes

40 6 Uitdagingen voor Zorglogistiek Slotopmerlkingen

41 Slotopmerkingen Er is nog steeds veel winst te behalen met verbeteren zorglogistiek binnen units (verpleegafdelingen, OK s, diagnostische afdelingen) Grotere uitdagingen liggen in het goed logistiek organiseren van zorgpaden en transmurale ketens Invulling is sectorspecifiek door karakteristieken processen, doelstellingen en context Bevorderen procesdenken is gemeenschappelijke noemer Dan moet echter breder ingestoken worden dan op doelmatigheid Door kwaliteit van zorg en patientbeleving mee te nemen ontstaat Zorglogistiek 2.0