VERDUIDELIKING VAN DIE BEVESTIGING VAN BESTAANDE WETTIGE WATERGEBRUIKE

Transcriptie

1 Wat is bestaande gebruike van water? Bestaande watergebruike word ingevolge artikel 32 van die Nasionale Waterwet (NWW), wet 36 van 1998, gedefinieer. Dit is daardie watergebruike wat inderdaad gedurende die twee jaar periode (genoem die kwalifiserende periode) wat die inwerkingtreding van die tersaaklike artikels van die NWW voorafgaan, plaasgevind het. In die geval van ondergrondse water (bv. boorgate) is die kwalifiserende periode die twee jaar wat strek vanaf 1 Oktober 1996 tot 30 September In die geval van oppervlakte water (bv. riviere) is die kwalifiserende periode die twee jaar wat strek vanaf 1 Oktober 1997 tot 30 September Wat is wettige gebruike van water? Wettige watergebruike is watergebruike wat ingevolge enige wet wat van krag was onmiddellik voor die inwerkingtreding van die NWW gemagtig was. Wettige watergebruike sluit dus Waterhoftoekennings, toekennings in staatswaterbeheer-gebiede, inlystings in staatswaterskemas en besproeiingsrade, geldige serwituutbepalings, oewerregaansprake en dies meer in. Die gebruik van ondergrondse water (boorgate), buite ondergrondse staatswaterbeheer-gebiede, was wettig tot die mate wat die water nuttig gebruik was voor die inwerkingtreding van die NWW. 1 / 8

2 Wat is bestaande wettige gebruike van water? Enige watergebruik wat kragtens artikel 33 van die NWW as bestaande wettige watergebruik verklaar is, is per definisie dan n bestaande wettige watergebruik. Enige watergebruik wat inderdaad binne die tersaaklike kwalifiserende periode en wettiglik uitgeoefen was, is n bestaande wettige watergebruik. Kragtens artikel 34 van die NWW kan n persoon of sy/haar regsopvolger n bestaande wettige watergebruik voortsit, onderhewig aan die voorwaardes en verpligtinge wat aan daardie gebruik geheg is, tot tyd en wyl daardie gebruik deur n lisensie vervang word, of onderhewig aan enige verbod of beperking wat kragtens die NWW ingestel word. Wat bemagtig die bevestigingsproses? Artikel 35 van die NWW bemagtig die bevestigingsproses. Kragtens hierdie artikel kan die verantwoordelike gesag van enige watergebruiker vereis om aansoek om bevestiging van daardie watergebruik te doen. Hierdie artikel bemagtig ook die verantwoordelike gesag om sy eie ondersoeke uit te voer. Natuurlik kan die watergebruiker ook uit eie beweging aansoek om bevestiging van sy/haar watergebruike as bestaande wettige gebruike doen. Waarom is bevestiging van watergebruike nodig? Registrasieproses Die registrasie van watergebruike wat landswyd gedurende plaasgevind het, het 2 / 8

3 vereis dat alle watergebruike, hetsy wettig of onwettig, wat op daardie stadium inderdaad plaasgevind het, geregistreer moes word. Dit was dus nie noodwendig die registrasie van bestaande wettige watergebruike nie. Gedurende die registrasieproses het daar ook probleme ontstaan deurdat sommige watergebruike oorgeregistreer is (te veel water), terwyl sommiges ondergeregistreer is (te min water). Inderdaad is daar heelwat watergebruike wat glad nie geregistreer is nie. Die uitkoms van die registrasieproses was n registrasiesertifikaat wat die watergebruike aantoon net soos wat dit geregistreer is, sonder enige erkenning van die wettigheid of omvang daarvan. Betalings vir die tersaaklike opvanggebiedsbestuursheffings word tans gehef op grond van die geregistreerde watervolume, ongeag daarvan of die watergebruik wettig is of nie en ongeag die werklike omvang van die gebruike. Ten einde die geregistreerde watergebruike te verbeter sodat dit die bestaande wettige watergebruike weerspieël, is dit nodig dat die wettigheid en omvang van die bestaande gebruike bevestig moet word. As dit nie gedoen word nie, kan dit daartoe lei dat sommige gebruikers te veel betaal, terwyl ander gebruikers te min, of glad nie betaal nie. Dit is ook nie sinvol om vir n watergebruik te betaal wat nie as bestaande wettige gebruik kwalifiseer nie, aangesien daardie gebruik in elk geval gestaak moet word. Lisensiëringsproses Wanneer verpligte lisensiëring in n bepaalde gebied ingestel word, word die waterbalans van die hele gebied ondersoek. Een van die prioriteite wat tydens die berekening van die waterbalans in ag geneem moet word, is bestaande wettige watergebruike. Die hele proses van lisensiëring is dus daarvan afhanklik dat die bestaande wettige watergebruike in die gebied bevestig moet wees alvorens die verdere take afgehandel kan word. Verhandeling van eiendomme Aangesien die registrasiesertifikaat van watergebruike geensins n aanduiding is van die 3 / 8

4 wettigheid of omvang van die watergebruike op n bepaalde eiendom nie, is dit noodsaaklik dat die watergebruike bevestig moet word alvorens enige koop- of verkooptransaksie plaasvind. Sonder die afgehandelde bevestiging is daar geen regsekerheid omtrent die watergebruik aansprake van die betrokke eiendom nie. Inderdaad vereis finansiële instellings soos handelsbanke en Landbank deesdae n bevestiging alvorens enige finansiering toegestaan word. Waar enige kommersiële transaksie met betrekking tot watergrond beplan word, is dit noodsaaklik dat hetsy die lener, koper of verkoper aansoek om bevestiging van die watergebruike moet doen. Verhandeling van watergebruike Dit is moontlik om watergebruike onder die bepalings van die NWW te verhandel. Hierdie proses word deur die bepalings van artikel 25(2) van die NWW bemagtig. Alvorens die verhandeling van watergebruike egter kan plaasvind, moet die omvang en die wettigheid van die gebruike wat verhandel staan te word, eers deur die verantwoordelike gesag bevestig word. Ná hierdie bevestiging voltooi is, word daar dan om n lisensie aansoek gedoen om die verhandelde water na die koper oor te dra. Voordat die bevestigingsproses afgehandel is, bestaan daar geen regsekerheid oor die status van die watergebruik wat verhandel word nie. Wat behels die bevestigingsproses? Opdatering van eiendoms- en eienaarsgegewens 4 / 8

5 Die nuutste aktegegewens en kadastrale inligting word gebruik om die tersaaklike eiendom en watergebruiker eenduidig te identifiseer. Bepaling van wettige aansprake op watergebruik Tersaaklike proklamasies, waterhofbevele en serwitute vervat in die titelaktes word ondersoek om wettige aansprake te bepaal. Die aansprake word sover moontlik na volumetriese eenhede omgeskakel. Lessenaarstudie vir vinnige identifisering van moontlike onwettige gebruike Satellietbeelde en/of lugfoto s wat so na as prakties moontlik aan die tersaaklike inwerkingtreding datum van die NWW geneem is, word vergelyk met die mees onlangse beskikbare satellietbeelde of lugfoto s. Watergebruike wat tans bespeur word, maar nie op die datum van inwerkingtreding waarneembaar is nie, word gemerk as moontlike onwettige watergebruike. Hierdie gebruikers word dan so gou doenlik versoek om ingevolge artikel 35 aansoek om bevestiging te doen en terselfdertyd bewys te lewer van die wettigheid en omvang van die watergebruike. Inwerkingstelling van die artikel 35 proses Nadat die vinnige proses afgehandel is, word elke geïdentifiseerde watergebruik in die betrokke gebied ondersoek. Die ondersoek behels onder andere dat die volume water wat gebruik word, met behulp van n rekenaarprogram (SAPWAT) bereken word. In gevalle waar die werklike watergebruik met geregistreerde gebruik ooreenstem en waar daardie gebruik ook wettig is, word die registrasie bevestig en word die gebruiker in kennis gestel dat daardie gebruike wel bestaande wettige gebruike is. In die geval waar daar verskille bestaan tussen die geïdentifiseerde gebruike en die geregistreerde gebruike, word daar ingevolge artikel 35 met die gebruiker in verbinding getree met die versoek dat verdere bewyse voorgelê moet word om die wettigheid en omvang van die watergebruik te bewys. Indien die verskille dan bevredigend bygelê word, word die 5 / 8

6 geregistreerde gebruike dienooreenkomstig aangepas. Detail evaluering van inligting ontvang vanaf die watergebruiker Die bewyse wat die watergebruiker ten aansien van sy/haar watergebruike kan voorlê, is talryk en sluit dinge soos kragmeterlesings, saadaankope, bewyse van produklewerings, ander metodes van volumebepalings en detail ondersoeke deur konsultante van die watergebruiker in. Die verantwoordelike gesag evalueer die bewyse en, waar dit voldoende bevind word, word die gebruike bevestig. Verdere kommunikasie met die watergebruiker Indien die bewyse wat die watergebruiker voorgelê het, nie as voldoende geag word nie, word die gebruiker weer die geleentheid gegee om verdere bewyse voor te lê. Hierdie proses duur voort totdat die verantwoordelike gesag in staat is om n finale beslissing te gee. Finale beslissing deur die verantwoordelike gesag Indien die verantwoordelike gesag van mening is dat die bewyse voldoende is, word die betrokke watergebruik as bestaande wettige watergebruik bevestig. Wanneer die verantwoordelike gesag van mening is dat geen behoorlike bewys gelewer kon word nie, word die gebruik as n onwettige watergebruik verklaar. Hierna kan n lasgewing uitgereik word wat die gebruiker verplig om die betrokke gebruik te staak. Alternatiewe regsremedies 6 / 8

7 As die watergebruiker nie met die finale beslissing van die verantwoordelike gesag saamstem nie, kan hy/sy by die Watertribunaal appelleer teen die beslissing. As die watergebruiker nie met die beslissing van die Watertribunaal saamstem nie, kan hy/sy op n regsvraag na die Hoërhof teen die beslissing appelleer. Wat van boerdery eenhede wat oor verskeie onderverdelings strek? Waar n boer se plaas uit n aantal onderverdelings bestaan, vereis die NWW dat elke onderverdeling se watergebruike individueel ondersoek en bevestig word. Daar word dus na die bestaan en wettigheid van watergebruike op elke onderverdeling afsonderlik gekyk. In die gevalle waar die gesamentlike watergebruike op n boerdery eenheid wettig sou kon wees, maar die gebruike op sommige van die onderverdelings oorskry die wettige hoeveelheid vir daardie betrokke onderverdelings, terwyl daar minder as die wettige hoeveelheid op die oorblywende onderverdelings gebruik word, word die gebruiker aanbeveel om bepaalde aksies te neem. Hierdie aksies behels die aansoek ingevolge artikel 33 van die NWW vir die verklaring van die ongebruikte water, op daardie onderverdelings waar te min water gebruik is, as bestaande wettige watergebruike. Vervolgens word daar dan ingevolge artikel 25(2) aansoek gedoen om hierdie verklaarde water na die onderverdelings oor te dra waar daar in werklikheid te veel water gebruik word. Opsomming Die doel van die bevestigingsproses is beslis nie om bestaande wettige watergebruikers te frustreer nie. Die doel is juis om toe te sien dat wettige watergebruikers hulle watergebruike onverstoord kan voortsit. Onwettighede moet uit die weg geruim word. Sulke onwettige gebruikers benadeel hoofsaaklik medegebruikers wat binne die wet optree. Dit is in nasionale belang dat regverdige toekenning van ons skaars waterhulpbronne gedoen 7 / 8

8 moet word en dat die beskikbare waterhulpbronne na behore bestuur sal word. Vir meer inligting kan u gerus die Departement van Waterwese en Bosbou se webtuiste by ww w.dwaf.gov.za besoek. 8 / 8