De jigsaw-werkvorm als alternatief voor PGO in een cursus Metabolisme en Voeding

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "De jigsaw-werkvorm als alternatief voor PGO in een cursus Metabolisme en Voeding"

Suzanna van den Berg
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 De jigsaw-werkvorm als alternatief voor PGO in een cursus Metabolisme en Voeding Hanno van Keulen (IVLOS, Universiteit Utrecht) Andries Koster (Farmaceutische Wetenschappen, Universiteit Utrecht) NVMO-Congres, Egmond aan Zee, 9 november 2006 j.vankeulen@ivlos.uu.nl a.s.koster@pharm.uu.nl

2 Waar gaat deze presentatie over? Opleiding Farmacie (Utrecht) Kennisgerichte cursus Metabolisme en Voeding Motivatie en inspanning Docent-efficiënt onderwijs Samenwerkend leren (jigsaw) Waardering en resultaten van studenten Jigsaw methode 2

3 Plaats van de cursus Tweede jaar bachelor Farmacie Curriculumherziening vanaf 2001 chemisch/farmaceutisch en biomedisch activerende werkvormen (PGO; projecten) geïntegreerd curriculum Forse stijging instroom ( ) Grote druk op wetenschappelijke staf Jigsaw methode 3

4 Inhoud en vorm van de cursus (7,5 ECTS) Metabolisme van koolhydraten, eiwitten, vetten, cholesterol Rol vitamines, micronutriënten, voedseladditieven Spijsvertering, absorptieprocessen Regulatie intermediair metabolisme Diabetes, obesitas, kanker Juridische aspecten: gezondheidsclaims 10 hoorcolleges, 14 werkcolleges (waarvan 8 jigsaw) Jigsaw methode 4

5 Wat is de jigsaw-vorm? Studenten binnen onderwijsgroep (24) random ingedeeld in groepjes van 6 Voorbereidende opdrachten (6 verschillende) als huiswerk, vooral gericht op informatieverwerving Tijdens werkcollege een (aantal) grotere, integrerende groepsopdracht(en) Eén docent begeleidt vier groepjes tegelijk (de onderwijsgroep) Jigsaw methode 5

6 Voorbeeld Voorbereidende opdrachten: glucose, fructose, aërobe glycolyse en citroenzuurcyclus pentosefosfaatcyclus anaerobe glycolyse en citroenzuurcyclus lactose en lactasedeficiëntie metabolisme van alcohol sorbitol en diabetes Afsluitende opdrachten: lactose en alcohol omzetting in Zucker ratten Jigsaw methode 6

7 Voorbereidende opdracht 1 Ratten worden gevoerd met knaagdiervoer dat radioactief gelabeled saccharose bevat (het label is aanwezig in het fructose-deel). Na enige uren worden de dieren gedood en wordt in homogenaten van verschillende organen gekeken welke metabolieten radioactief gelabeld zijn. In de homogenaten van spierweefsel wordt gelabeld fructose-6-fosfaat en fructose-1,6-bifosfaat teruggevonden. In de lever wordt gelabeld citraat aangetroffen in de mitochondriële fractie. a. In welk soort voedingsmiddelen komt saccharose voor? b. Beschrijf de opname en afbraak van saccharose met de bijbehorende enzymen en reactieproducten in de twee weefseltypen Voorbereidende opdracht 2 Ratten worden gevoerd met een koolhydraat-rijk knaagdiervoer dat radioactief glucose bevat. Na enige uren worden de dieren gedood en wordt in homogenaten van verschillende organen gekeken welke metabolieten radioactief gelabeld zijn. In de lever en de spieren worden een aantal gelabelde verbindingen aangetroffen, waaronder gelabeld sedoheptulose-7-fosfaat en gelabeld pyruvaat. a. Beschrijf de opname en afbraak van glucose met de bijbehorende enzymen en reactieproducten in de twee weefseltypen. b. Verklaar waarom in orale rehydratiemiddelen (o.a. Dioralyte) naast natrium en kalium ook glucose aanwezig is. Jigsaw methode 7

8 Opdracht 2 Zucker ratten worden gevoerd met knaagdiervoedsel dat radioactief gelabeld lactose bevat. In het cytosol van levercellen treft de onderzoeker ribose-5-fosfaat en pyruvaat aan. In de uitademingslucht van de ratten worden hoge gehaltes aan gelabeld CO 2 gemeten. a. Beschrijf de opname en afbraak van het radioactief gelabelde lactose met de bijbehorende enzymen en reactieproducten in de verschillende weefseltypen. b. Hoeveel energie in de vorm van ATP ontstaat er uit 1 molecuul lactose indien de gehele glycolyse en citroenzuurcyclus wordt doorlopen? In het oog worden verhoogde concentraties gelabeld glucose en gelabeld sorbitol aangetroffen. c. Beschrijf de vorming van sorbitol in het oog d. Leg uit waarom sorbitolstapeling in het oog schadelijk is? Waarom is sorbitolstapeling in de lever niet schadelijk? Een aantal van de Zucker ratten krijgt naast gelabeld lactose ook drinkwater verrijkt met alcohol (30% v/v). In de lever van deze dieren treft de onderzoeker meer gelabeld lactaat aan dan in Zucker ratten die geen alcohol-verrijkt drinkwater hebben gekregen. e. Verklaar het ontstaan van het gelabelde lactaat. f. Welke effecten, naast de vorming van lactaat, heeft het nuttigen van alcohol op de glycolyse en de citroenzuurcyclus nog meer. g. Hoeveel energie in de vorm van ATP ontstaat er uit de lactose in de ratten die alcohol-verrijkt drinkwater hebben gekregen. Jigsaw methode 8

9 Motivatie en inspanning Hoe krijgen we voldoende time-on-task? Wat motiveert studenten? Theoretisch kader: Deci & Ryan: intrinsiek versus extrinsiek Boekaerts: groei versus overleven Dweck: inspanning positief dan wel negatief waarderen Onderwijskundig kader: de jigsaw-methode (een vorm van samenwerkend leren) Jigsaw methode 9

10 Verwachting over de jigsaw- methode? Wederzijdse positieve afhankelijkheid Individuele aanspreekbaarheid Persoonlijk contact Groepsgesprekken bevorderen diepteverwerking Efficiënte manier om veel stof te verwerken en in samenhang te plaatsen Jigsaw methode 10

11 Onderzoeksvragen Wat zijn de leerresultaten, en zijn die mede toe te schrijven aan de werkvorm? Hoe waarderen studenten deze werkvorm? Is er een relatie tussen waardering en leerresultaten? Is er een relatie tussen participatie en leerresultaten? Wat is de relatie tussen docent-inspanning en resultaten? Jigsaw methode 11

12 Methoden Onderwijsobservaties Interviews met docenten en studenten Participatie- en toetscijfers Vragenlijst met 50 items Jigsaw methode 12

13 Resultaten uit observaties en interviews Participatie is heel hoog (ca. 85%) Studenten zijn zeer taakgericht bezig Stof lijkt niet heel moeilijk, wel heel veel Docent-belasting is relatief laag Studenten: Ja, je doet je best, want het is allemaal ingepland, en het is heel goed te zien wie wat gedaan heeft Als je het niet voorbereid zitten die anderen zonder uitwerking. Je bent afhankelijk van je groepsgenoten, en je weet niet wat die precies waard zijn. Dat is vervelend. Zonder deze vorm had ik nu [= na drie weken] nog niks gedaan. Dan denk ik: dat zien we over twee weken wel. Jigsaw methode 13

14 Vragenlijstonderzoek (n = 107) Belangrijkste categorieën: Toetscijfer (95% deelname; 72% geslaagd) Participatie (85%) Meningen over de vorm Meningen over kwaliteiten voorbereidende en groepsopdrachten Meningen over wederzijdse afhankelijkheid Meningen over de toets Meningen over de docent Respons: 90% Jigsaw methode 14

15 Belangrijkste resultaten Hoge participatie, veel time-on-task en goede studieresultaten Voor docenten weinig belastend Géén plezierige manier van studeren! Groepen zijn niet voldoende veilig Enkele illustratieve resultaten: Jigsaw methode 15

16 Jigsaw methode 16

17 Jigsaw methode 17

18 Jigsaw methode 18

19 Jigsaw methode 19

20 Jigsaw methode 20

21 Verschillen tussen studenten Beter scorende studenten zijn minder tevreden over de vorm dan zwakker scorende studenten Beter scorende studenten wantrouwen de voorbereiding van anderen meer Zwakkere studenten begrijpen meer door de groepsbesprekingen Zwakkere studenten doen minder na afloop van de groepsbespreking Enkele voorbeelden: Jigsaw methode 21

22 Waardering vorm? Effectgrootte = 0,41 (medium) Jigsaw methode 22

23 Heeft iedereen zich voorbereid? Effectgrootte is klein (0,13) Jigsaw methode 23

24 Beter begrip? Effectgrootte is medium (0,33) Jigsaw methode 24

25 Wat doe je na de groepsbespreking? Effectgrootte is klein/medium (0,28) Jigsaw methode 25

26 Reflectie en discussie Overleven en extrinsieke motivatie domineren Groep eerder bedreigend dan steunend Aanbevelingen: Investeren in teamvorming (meer autonomie) Betere voorlichting over druk die van deze vorm uitgaat Successen (goede cijfers) vieren Toch maar vaker doen? Jigsaw methode 26

Vergelijkbare documenten

Hanno van Keulen en Andries Koster

Gepubliceerd in Onderzoek van Onderwijs, 2006, jaargang 35, nummer 4, pp. 67-71. Samenwerkend leren met de jigsaw-methode Hanno van Keulen en Andries Koster De jigsaw-methode is een manier om samenwerking