|
|
- Brigitta de clercq
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 SAMENVATTING 141
2 Aminozuren zijn bouwstenen voor de synthese van eiwitten die nodig zijn voor de groei van een organisme. De synthese van aminozuren kost energie dat wordt gewonnen uit de voedingstoffen die door het organisme worden verbruikt. Om geen energie te verspillen door het onnodig aanmaken van aminozuren, wordt er via reguleringsmechanismen voor gezorgd dat er precies genoeg aminozuren worden gemaakt. Van de 20 verschillende aminozuren zijn de aromatische aminozuren fenylalanine, tyrosine en tryptofaan het meest kostbaar om te maken. Dieren (en ook mensen) zijn niet in staat om de aromatische aminozuren zelf te maken en moeten deze dan ook via het voedsel opnemen. De meeste planten, schimmels, gisten en bacteriën kunnen deze aminozuren wel maken. De synthese van de aromatische aminozuren wordt in het algemeen goed gereguleerd in deze organismen zodat zo efficient mogelijk met de beschikbare hoeveelheid energie wordt omgegaan. De regulatie bestaat voornamelijk uit remming van het eerste enzym en de enzymen op elk vertakkingspunt in de route door de aromatische aminozuren zelf (terugkoppelingsremming). Actinomyceten zijn veelzijdige bodembacteriën die in staat zijn om vele soorten antibiotica te produceren. Veel eigenschappen van actinomyceten zijn nog onbekend en verder onderzoek wordt van groot belang geacht voor het maken van meer en nieuwe varianten van bekende antibiotica maar ook voor de isolatie van geheel nieuwe typen antibiotica. Daarnaast is kennis omtrent de aanvoerroutes van de bouwstenen van antibiotica belangrijk. Een interessante groep van antibiotica wordt gemaakt uit aromatische aminozuren of uit tussenprodukten van hun biosynthese. De kennis die wordt verkregen door de bestudering van de regulatie van aromatische aminozuur biosynthese in actinomyceten is dan ook belangrijk om een efficiënte produktie van deze groep antibiotica te bewerkstelligen. Aromatische aminozuren worden gemaakt door het achtereenvolgens uitvoeren van verschillende chemische reacties. Deze reacties worden in het organisme uitgevoerd door enzymen, de biologische katalysatoren. De eerste 7 enzymatische stappen, de shikimaat route, zijn voor de drie aromatische aminozuren identiek. Het eerste enzym, 3-deoxy-D-arabino-heptulosonaat 7-fosfaat synthase (DS) maakt uit fosfoenolpyruvaat en erythrose-4-fosfaat het produkt 3-deoxy-D-arabino-heptulosonaat 7-fosfaat. Aan het eind van de shikimaat route wordt het eindprodukt chorismaat verdeeld over de enzymen anthranilaat synthase (tryptofaan route) en chorismaat mutase (fenylalanine en tyrosine route). Het produkt van de chorismaat mutase, prefenaat, wordt verdeeld over prefenaat dehydratase (fenylalanine route) en prefenaat aminotransferase (tyrosine route). De eigenschappen van een aantal enzymen die noodzakelijk zijn in de biosynthese van fenylalanine en tyrosine zijn bestudeerd in de actinomyceet Amycolatopsis methanolica. Er is gekozen voor de bestudering van DS, chorismaat mutase, prefenaat dehydratase en prefenaat aminotransferase, enzymen die de verdeling over de verschillende routes bepalen. In A. methanolica is gevonden dat DSI een interactie 142
3 aangaat met chorismaat mutase (complex vorming). Deze interactie is noodzakelijk voor een goede werking van de chorismaat mutase maar niet voor die van DSI. De andere bestudeerde enzymen functioneren zelfstandig. De procedures voor het isoleren van mutanten van A. methanolica die geen fenylalanine, tyrosine en/of tryptofaan konden maken werden geoptimaliseerd. De cellen van A. methanolica zijn met elkaar verbonden in lange, vertakte ketens. Hierdoor is het bijna onmogelijk om auxotrofe mutanten te isoleren. Door de ketens kort te behandelen met ultrageluid konden individuele cellen worden verkregen waarna beschadigingen in het erfelijk materiaal (DNA) geïntroduceerd werden met behulp van bestraling met ultraviolet licht. Aldus konden op eenvoudig wijze vele mutanten geïsoleerd worden. In deze mutanten waren één of meerdere activiteiten van bepaalde enzymen uit de biosynthese van aromatische aminozuren niet meer aanwezig. Mutanten die DS, shikimaat dehydrogenase, shikimaat kinase of prefenaat aminotransferase activiteit verloren hadden werden niet geïsoleerd, hetgeen een duidelijke aanwijzing was dat er meerdere vormen van deze enzymen aanwezig waren. Dit vermoeden werd bevestigd met behulp van enzymzuiveringen. In A. methanolica wordt DSI activiteit geremd door zowel fenylalanine, tyrosine als tryptofaan. Tevens remt tryptofaan ook de anthranilaat synthase activiteit zodat er geen chorismaat wordt omgezet in tryptofaan als dit al voldoende aanwezig is. Chorismaat mutase activiteit wordt geremd door zowel fenylalanine als tyrosine. De route vanaf prefenaat naar tyrosine wordt alleen indirect gecontroleerd door tyrosine. Tyrosine stimuleert de prefenaat dehydratase activiteit zodat meer fenylalanine gemaakt wordt, waardoor er minder prefenaat beschikbaar is voor tyrosine synthese. Fenylalanine remt zijn eigen synthese door remming van de prefenaat dehydratase activiteit. In de situatie waarin te weinig fenylalanine in de cel aanwezig is om optimaal te kunnen functioneren wordt er een tweede DS (DSII) gemaakt en extra veel van chorismaat mutase. De DSII activiteit wordt niet geremd door fenylalanine maar alleen door tyrosine en in mindere mate door tryptofaan. Een grote hoeveelheid van chorismaat mutase kan geen interactie aangaan met DSI omdat van dit enzym juist niet extra veel gemaakt wordt. Deze vrije vorm van chorismaat mutase heeft een lage specifieke activiteit maar wordt niet geremd door fenylalanine en tyrosine. Remming van prefenaat dehydratase door fenylalanine wordt veroorzaakt door een lagere affiniteit voor prefenaat en een lagere maximale snelheid van prefenaat dehydratase. De stimulatie door tyrosine wordt veroorzaakt door een hogere affiniteit voor prefenaat en een hogere maximale snelheid van prefenaat dehydratase. Door veranderingen in het erfelijk materiaal van prefenaat dehydratase werden twee typen mutanten geïsoleerd. In beide mutanten is prefenaat dehydratase niet meer gevoelig voor remming door fenylalanine. In één mutant is tegelijkertijd de stimulatie door tyrosine en de remming door fenylalanine verloren. 143
4 In A. methanolica zijn meerdere aromatische aminotransferasen aanwezig. In de route naar fenylalanine kunnen twee enzymen, aro ATI en aro ATII, fenylalanine maken uit fenylpyruvaat; in de route naar tyrosine zijn drie enzymen, Ppa ATI-III, aanwezig die arogenaat, de precursor voor tyrosine, maken uit prefenaat. Het enzym aro ATII is voor het grootste gedeelte verantwoordelijk voor de vorming van fenylalanine. Aro ATII is daarnaast ook noodzakelijk voor de groei op en de afbraak van tyrosine en heeft daardoor een dubbele functie. Aro ATI en Ppa ATI komen overeen met de aminotransferase die ook de vertakte aminozuren maakt. De activiteit van Ppa ATII is een nevenactiviteit van het enzym aspartaat aminotransferase. Ppa ATIII kan alleen prefenaat omzetten in arogenaat en is waarschijnlijk het belangrijkste enzym voor de vorming van arogenaat uit prefenaat. A. methanolica is naast veel andere koolstofbronnen ook in staat om te groeien op quinaat (1,3,4,5-tetrahydroxy-cyclohexaancarbonzuur). Het katabolisme (afbraak) van quinaat verloopt via 3-dehydroquinaat en 3-dehydroshikimaat. Deze twee intermediairen maken ook deel uit van de shikimaat route. Normaal gesproken verlopen katabole routes gescheiden van biosynthetische routes. Indien er dezelfde intermediairen gevormd worden in zowel katabole als biosynthetische routes zijn hiervoor meestal verschillende enzymen verantwoordelijk. In A. methanolica is het enzym dat 3-dehydroquinaat omzet in 3-dehydroshikimaat, 3-dehydroquinaat dehydratase, zowel betrokken bij het katabolisme van quinaat als bij de biosynthese van aromatische aminozuren. Het enzym vertoonde grote overeenkomsten met het katabole type II, zoals die voorkomt in schimmels die groeien op quinaat, maar niet met het biosynthetische type I. Mutanten die geen 3-dehydroquinaat dehydratase activiteit bezaten konden niet meer groeien op quinaat en konden ook geen aromatisch aminozuren meer maken, een duidelijk bewijs dat één 3-dehydroquinaat dehydratase aanwezig is met een dubbele functie. De twee startprodukten voor de synthese van aromatische aminozuren, fosfoenolpyruvaat en erythrose-4-fosfaat, worden gemaakt uit glucose via respectievelijk de glycolyse en de pentosefosfaat-weg. Erythrose-4-fosfaat speelt ook een rol in het metabolisme van methanol. De regulatie van glucose en methanol metabolisme werd bestudeerd vanwege de interactie met de biosynthese van de aromatische aminozuren. Het metabolisme van glucose verloopt volgens de klassieke Embden-Meyerhoff route Opmerkelijk was dat het enzym fosfofruktokinase (PP i -PFK) pyrofosfaat gebruikt als fosfaat donor bij de omzetting van fructose-6-fosfaat in fructose-1,6-bisfosfaat, in tegenstelling tot het meer gebruikelijke ATP als fosfaat donor. De PP i -PFK activiteit werd ook aangetoond in naaste verwanten van A. methanolica. De glycolyse in A. methanolica wordt niet of nauwelijks gereguleerd door remming of stimulatie van PP i -PFK en pyruvaat kinase door intermediairen uit de glycolyse en citroenzuur-cyclus maar lijkt meer gereguleerd te worden aan de hand van de energiestatus van de cel. 144
5 De groei op een simpel molekuul als methanol vereist dat dit wordt omgezet in grote, meer ingewikkelde molekulen. De fixatie van methanol verloopt via de ribulose-5-fosfaat (RuMP) cyclus. De oxydatie van methanol in formaldehyde kon lange tijd niet worden aangetoond in A. methanolica. Met behulp van een tetrazolium zout, een kunstmatige elektronen acceptor, werd een methode ontwikkeld om de methanol dehydrogenase activiteit reproduceerbaar te kunnen meten. Dit nieuwe type methanol dehydrogenase kon ook worden aangetoond in andere actinomyceten die op methanol en/of ethanol konden groeien. De activiteit van transketolase en ribulose-5-fosfaat epimerase, twee andere enzymen uit de RuMP cyclus, zijn sterk verhoogd door de aanwezigheid van methanol. De hogere transketolase activiteit is het gevolg van synthese van een extra enzym. 145
Biosynthesis of phenylalanine and tyrosine in the methylotrophic actinomycete amycolatopsis methanolica Euverink, Gerrit
University of Groningen Biosynthesis of phenylalanine and tyrosine in the methylotrophic actinomycete amycolatopsis methanolica Euverink, Gerrit IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's
Nadere informatieVragen bij deoefen- en zelftoets-module behorende bij hoofdstuk 9 van Biology, Campbell, 8 e druk Versie 2010-2011
Celstofwisseling I Vragen bij deoefen- en zelftoets-module behorende bij hoofdstuk 9 van Biology, Campbell, 8 e druk Versie 2010-2011 Inleiding 1-12 Deze module gaat over de omzetting van voedsel in energie
Nadere informatieIntermezzo, De expressie van een eiwit.
Samenvatting Bacteriën leven in een omgeving die voortdurend en snel verandert. Om adequaat te kunnen reageren op deze veranderingen beschikken bacteriën over tal van sensor systemen die de omgeving in
Nadere informatieArchaebacteriën. Eubacteriën. Eukaryoot
H5n 10-09-2001 16:41 Pagina 100 Samenvatting De gist Saccharomyces cerevisiae is bij de meeste mensen bekend als bakkersgist en wordt behalve voor het bereiden van brood onder andere ook gebruikt voor
Nadere informatieWaar leven is, zijn ook Enzymen
Waar leven is, zijn ook Enzymen De verschillende functies van de Enzymen zijn ontelbaar veelzijdig, net zo als bij Microorganismen, maar Enzymen zijn geen Micro organismen. Het betreft hier dus geen levende
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Om een meercellig organisme goed te kunnen laten functioneren is het essentieel dat cellen met elkaar communiceren. Intercellulaire communicatie kan plaatsvinden via de uitscheiding van hormonen en groeifactoren
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting De rol van proteïne kinase A in de vorming van galkanaaltjes door levercellen Een mens is opgebouwd uit cellen. Iedere cel is omgeven door een membraan die de inhoud van de cel
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Samenvatting De gist Saccharomyces cerevisiae is bij de meeste mensen bekend onder de naam bakkersgist. De bekendste toepassing van deze gist is het gebruik voor het rijzen van brood, maar
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Samenvatting Gisten zijn ééncellige organismen. Er zijn veel verschillende soorten gisten, waarvan Saccharomyces cerevisiae, oftewel bakkersgist, de bekendste is. Gisten worden al sinds de
Nadere informatieNederlandse samenvatting. Inleiding
Nederlandse samenvatting 157 Inleiding Het immuunsysteem (afweersysteem) is een systeem in het lichaam dat werkt om infecties en ziekten af te weren. Het Latijnse woord immunis betekent vrijgesteld, een
Nadere informatieStudiehandleiding Biochemie I
Studiehandleiding Biochemie I 2006-2007 1 Proeftentamen Biochemie I 1. Vul de juiste term uit de lijst op de open plaatsen in onderstaande tekst in. Elke term mag maar éénmaal worden gebruikt maar niet
Nadere informatieGlycogeenmetabolisme, gluconeogenese en pentosefosfaatweg
Glycogeenmetabolisme, gluconeogenese en pentosefosfaatweg Glycogeenmetabolisme Een goed gevoede volwassen lichaam bevat ongeveer 250-350 gram glycogeen in rust, deze ligt vooral opgeslagen in de dwarsgestreepte
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Chapter 8 112 Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Insulin induceert complexe responsen in perifere weefsel zoals de skeletspier, vet, hart, lever en het brein om
Nadere informatiePlanten produceren een grote verscheidenheid aan secundaire metabolieten, die een rol spelen in de interactie tussen planten en hun omgeving. Zo kunnen deze stoffen bijvoorbeeld fungeren als aantrekkers
Nadere informatieChapter 9. Samenvatting
Chapter 9 Samenvatting 125 126 Samenvatting De familie van Nudix hydrolase enzymen omvat een groep verwante eiwitten die een specifieke chemische omzetting in nucleotieden kunnen faciliteren. In dit proefschrift
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Archaea en hyperthermofielen De levende organismen op onze aarde kunnen verdeeld worden in twee groepen, de prokaryoten en de eukaryoten. Eukaryote cellen hebben een celkern, een
Nadere informatieHet menselijk lichaam is opgebouwd uit zeer veel cellen. Deze cellen bestaan uit verschillende kamertjes (organellen), die in het celvocht (cytoplasma
Het menselijk lichaam is opgebouwd uit zeer veel cellen. Deze cellen bestaan uit verschillende kamertjes (organellen), die in het celvocht (cytoplasma) liggen dat omgeven wordt door een muur (de celmembraan).
Nadere informatieBiosynthese. Biosynthese. Metabolic engineering. 8 Oktober 2014
Biosynthese Metabolic engineering 8 Oktober 2014 CV 1982 Studie Moleculaire Wetenschappen, WU 1989 Promotie productie monoklonale antilichamen Bioprocestechnologie&RIVM 1994-2001 Post-docs 2001 Universitair
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 157 N ederlandse samenvatting Nederlandse Samenvatting 158 Nederlandse samenvatting Het aantal gevallen van huidkanker, waaronder melanoom, neemt nog steeds toe in de westerse
Nadere informatieSamenvatting bij het proefschrift: Jasmonzuur-responsieve transcriptionele regulatie in Catharanthus roseus
bij het proefschrift: Jasmonzuur-responsieve transcriptionele regulatie in Catharanthus roseus Onder bedreigende omstandigheden zoals infecties of vraat produceren planten laagmoleculaire beschermende
Nadere informatieEncounters with Oxygen. Aerobic Physiology and H2O2 Production of Lactobacillus johnsonii R.Y. Hertzberger
Encounters with Oxygen. Aerobic Physiology and H2O2 Production of Lactobacillus johnsonii R.Y. Hertzberger Samenvatting (voor breed publiek) Melkzuurbacteriën zijn belangrijke organismen in het leven van
Nadere informatieMetabolisme koolhydraten RozenbergSport.nl 2012 pagina 1 / 5
RozenbergSport.nl 2012 pagina 1 / 5 Inhoud Aerobe glycolyse Glycogenolyse Cori cyclus Aerobe glycolyse aerobe glycolyse NADH, vormen voor respiratoire keten Voorwaarde NAD + moet beschikbaar zijn, NADH
Nadere informatieAlgemene samenvatting
Algemene samenvatting De mens kan niet zonder zuurstof. De zuurstof die wij inademen wordt vanaf de longen door het bloed naar alle cellen van ons lichaam gebracht. De cellen kunnen deze zuurstof gebruiken
Nadere informatieAnabolisme: anabole processen: opbouwstofwisseling Energie wordt toegevoegd: assimilatie
Fysiologie les 2 BIO-ENERGETICA Celstofwisseling = cel metabolisme Basis metabolisme: stofwisseling in rust Anabolisme: anabole processen: opbouwstofwisseling Energie wordt toegevoegd: assimilatie Katabolisme:
Nadere informatiea. 38 b. 38 c. 0 d. 36/38
Microbiologiedeel: Hieronder staan vier vragen die de stijl en diepgang hebben van de vragen van het microbiologiedeel zoals ze op het tentamen gevraagd kunnen worden. 1.a. Hoeveel ATP kan de gram negatieve
Nadere informatie- 1 - Microbiologie en Biochemie (MIB-10306) Biochemie deel Vrijdag 29 februari 2008, uur
Microbiologie en Biochemie (MIB-10306) Biochemie deel Vrijdag 29 februari 2008, 9.00-12.00 uur - Begin met het invullen van je naam en registratienummer. - Alle antwoorden moeten op het vragenformulier
Nadere informatieVermeld op ieder antwoordvel je naam en studentnummer
ertentamen MC 15-08-2013 9:00 uur 12:00 uur Vermeld op ieder antwoordvel je naam en studentnummer pgave 1 D-Apiose is een typische suiker, die alleen in planten voorkomt. et wordt gesynthetiseerd vanuit
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Samenvatting De mogelijkheid om genen op een specifieke wijze te reguleren creëert diverse manieren om genfunctie te kunnen bestuderen of moduleren. Artificiële transcriptiefactoren
Nadere informatieMulti-Omics Analyses of the Molecular Physiology and Biotechnology of Escherichia Coli and Synechocystis sp. PCC6803 O. Borirak
Multi-Omics Analyses of the Molecular Physiology and Biotechnology of Escherichia Coli and Synechocystis sp. PCC6803 O. Borirak Samenvatting O. BORIRAK Het hoofddoel van het onderzoek beschreven in dit
Nadere informatieVoor een uitdagend en weinig onderzocht doelwit zoals DXS, bleek de strategie om meerdere hit-identificatie en optimalisatie strategieën in parallel
Samenvatting Belangrijke pathogenen zoals Mycobacterium tuberculosis en Plasmodium falciparum, de ziekteverwekkers van respectievelijk tuberculose en malaria, maken gebruik van de 2-Cmethyl-D-erythritol
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Signal transduction and metabolism van Sluijters, D.A. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Signal transduction and metabolism van Sluijters, D.A. Link to publication Citation for published version (APA): van Sluijters, D. A. (2001). Signal transduction
Nadere informatieDe kracht van een netwerk-gestuurde aanpak van medicijn-ontwikkeling en de interactie tussen metabolisme en gen-expressie in Trypanosoma brucei
Nederlandse samenvatting De kracht van een netwerk-gestuurde aanpak van medicijn-ontwikkeling en de interactie tussen metabolisme en gen-expressie in Trypanosoma brucei 244 Nederlandse samenvatting Voor
Nadere informatieCelademhaling & gisting
Celademhaling & gisting Tekst voor de leerlingen V. Rasquin - 1 - DISSIMILATIE - TEKST VOOR DE LEERLINGEN celademhaling & GISTING Wij weten dat heel wat processen endergonisch zijn (ze vergen energie).
Nadere informatieMitochondriële ziekten
Mitochondriële ziekten Stofwisseling NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de mitochondriële
Nadere informatieSamenvatting De kleurverandering van bladeren is een van de opvallendste kenmerken van de herfst voordat ze afsterven en afvallen. Tijdens de herfst worden de bouwstoffen die aanwezig zijn in het blad
Nadere informatieBiochemische principes Hans V. Westerhoff
Hans V. Westerhoff Leerstof: Voet, Voet & Pratt: Fundamentals of Biochemistry (1999 editie) Hoofdstukken 13-17, 21 (zie syllabus voor details) Syllabus: de principes van het metabolisme (III.A-E) Syllabus:
Nadere informatieTentamen Biochemie, onderdeel Abrahams, 2e jaar MST,
Tentamen Biochemie, onderdeel Abrahams, 2e jaar MST, 26-09-2014 1. Tijdens fotosynthese ontstaat O 2. Uit welke grondstof(fen) wordt dit O 2 gevormd? De reactie vereist energie. Hoeveel moleculen ATP worden
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/37134 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37134 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Zhang, Yu Title: Functional analysis of Dof transcription factors controlling
Nadere informatiePhysiology and biochemistry of primary alcohol oxidation in the gram-positive bacteria "amycolatopsis methanolica" and "bacillus methanolicus"
Physiology and biochemistry of primary alcohol oxidation in the gram-positive bacteria "amycolatopsis methanolica" and "bacillus methanolicus" Hektor, Harm Jan IMPORTANT NOTE: You are advised to consult
Nadere informatieNederlandse samenvatting.
. 10 Nederlands samenvatting Uit cijfers van de Hartstichting blijkt dat bijna 1 op de 3 Nederlanders sterft aan een hart- of vaatziekte (HVZ). Daarmee is het een van de voornaamste doodsoorzaken in Nederland.
Nadere informatieBiotransformatie en toxiciteit van
Biotransformatie en toxiciteit van paracetamol 062 1 Biotransformatie en toxiciteit van paracetamol Inleiding Paracetamol is het farmacologisch actieve bestanddeel van een groot aantal vrij en op recept
Nadere informatiePrinciples of sorting and assembly of peroxisomal alcohol oxidase Ozimek, Paulina Zofia
Principles of sorting and assembly of peroxisomal alcohol oxidase Ozimek, Paulina Zofia IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it.
Nadere informatieInspanningsfysiologie. Energiesystemen. Fosfaatpool. Hoofdstuk 5. 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem
Inspanningsfysiologie Hoofdstuk 5 Energiesystemen 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem Fosfaatpool Anaërobe alactische systeem Energierijke fosfaatverbindingen in de cel Voorraad ATP en
Nadere informatieRegulation of pyruvate catabolism in Escherichia coli: the role of redox environment
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Regulation of pyruvate catabolism in Escherichia coli: the role of redox environment de Graef, M.R. Link to publication Citation for published version (APA): de Graef,
Nadere informatieChapter 10 C H A P T E R. Nederlandse Samenvatting
Chapter 10 C H P R ederlandse Samenvatting 10 175 S M V I G Haemostase Hartinfarct en beroerte zijn het gevolg van trombi (bloed stolsels) die belangrijke vaten afsluiten en daardoor weefsel beschadiging
Nadere informatieSamenvatting. Figuur 1. Algemene structuur van een nucleotide (links) en de structuren van de verschillende basen (rechts).
DA is het molecuul dat in levende organismen alle genetische informatie bevat. et komt doorgaans voor als een dimeer van twee complementaire nucleotide-polymeren, waarbij de individuele nucleotiden in
Nadere informatieVermeld op ieder antwoordvel je naam en studentnummer. Zie voor de structuren van de gebruikte co- factoren de bijgevoegde appendix
Tentamen iomoleculaire Chemie Vrijdag 3 juli 2015, 14:00-17:00 Vermeld op ieder antwoordvel je naam en studentnummer Zie voor de structuren van de gebruikte co- factoren de bijgevoegde appendix pgave 1
Nadere informatieSamenvatting Hoofdstuk 2
Brassica rapa is wereldwijd een van de meest belangrijke oliehoudende zaadgewassen met een grote ecologische impact. Naast het gebruik in de plantaardige olie-industrie, voorziet het de gemeenschap over
Nadere informatieSamenvatting. Figuur 1: Anabolisme en katabolisme van glucosylceramide. +UDP-Glc. Glucose + HN 13 O O HO HO. Ceramide. OH Glucosylceramide.
Iminosuikers zijn suiker (koolhydraat) derivaten waarin de ring-zuurstof is vervangen door een stikstof. Deze groep van gehydroxyleerde alkaloïden heeft interessante biologische eigenschappen. Ze blijken
Nadere informatieMitochondriële ziekten Stofwisseling
Mitochondriële ziekten Stofwisseling Deze folder maakt deel uit van een serie over mitochondriële aandoeningen. In deze folder leest u meer over de stofwisseling. De stofwisseling is niet eenvoudig daarom
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Alle levende organismen zijn afhankelijk van energie; zonder energie is er geen leven mogelijk. Uit de thermodynamica is bekend dat energie niet gemaakt kan worden, maar ook niet
Nadere informatieSepsis en MOF. Powerpointpresentatie gemaakt door Rob Zeegers
Sepsis en MOF Powerpointpresentatie gemaakt door Rob Zeegers Doel Presentatie Bestaande kennis over sepsis en mof herhalen en of verder uitdiepen. De lastige materie op een begrijpelijke korte manier weergeven.
Nadere informatieNederlandse samenvatting voor geïnteresseerden buiten het vakgebied
Nederlandse samenvatting voor geïnteresseerden buiten het vakgebied Met dit proefschrift ga ik promoveren in de biochemie. In dit vakgebied wordt de biologie bestudeerd vanuit chemisch perspectief. Het
Nadere informatieAlgemene Samenvatting
Algemene Samenvatting e vitamine metaboliet 1,25-dihydroxyvitamine ( ) speelt een sleutelrol bij het handhaven van de calcium homeostase door middel van effecten op de darm, het bot en de nier. e metaboliet
Nadere informatie4. deleted. 1. ATP kan een reactie aandrijven omdat
1. ATP kan een reactie aandrijven omdat a. bij de hydrolyse van ATP warmte vrijkomt b. de hydrolyse van ATP de entropie doet toenemen c. ATP sterk bindt aan het substraat van enzymen d. ATP thermodynamisch
Nadere informatieCellen aan de basis.
Cellen aan de basis. Cellen aan de basis In het thema cellen aan de basis vinden we twee belangrijke thema s uit biologie voor jou terug. 1. Organen en cellen (thema 1 leerjaar 3) 2. Stofwisseling (thema
Nadere informatie4. Toevoeging van een ontkoppelaar zal in mitochondrien de snelheid van NADH consumptie doen en de snelheid van ATP synthese doen
1. Ontkoppeling van mitochondriale oxidatieve fosforylatie a. laat nog steeds mitochondriale ATP vorming toe, maar zal het verbruik van O 2 doen stoppen b. zal alle mitochondriale metabolisme doen stilvallen
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse samenvatting Hematopoiesis Een volwassen mens heeft ongeveer vijf liter bloed waarin zich miljarden cellen bevinden. Deze cellen zijn onder te verdelen op basis van
Nadere informatieBIOLOGIE Energie & Stofwisseling HAVO Henry N. Hassankhan Scholengemeenschap Lelydorp [HHS-SGL]
BIOLOGIE Energie & Stofwisseling HAVO Henry N. Hassankhan Scholengemeenschap Lelydorp [HHS-SGL] Docent: A. Sewsahai De student moet de bouw en werking van enzymen kunnen beschrijven moet het proces van
Nadere informatiedieren, dan door een grotere activiteit per cel. In hoofdstuk 5 wordt de invloed van phenobarbital en methylcholanthreen beschreven.
SAMENVATTING In dit proefschrift wordt een verslag gegeven van een aantal experimenten welke gedaan worden om te onderzoeken of er enzymhistochemische en/of andere morfologische criteria zqn te vinden
Nadere informatie157 De ontdekking van de natuurlijke aanwezigheid van antisense oligonucleotiden in eukaryote cellen, die de expressie van specifieke eiwitten kunnen reguleren, heeft in de afgelopen tientallen jaren gezorgd
Nadere informatieUniversity of Groningen. Quorum sensing in Streptomyces coelicolor Martin Sanchez, Lara
University of Groningen Quorum sensing in Streptomyces coelicolor Martin Sanchez, Lara IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it.
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting De fitness en overleving van planten hangt af van efficiënte mechanismen om te reageren op bedreigende omstandigheden aanwezig in de natuurlijke leefomgeving. Bij het aanschakelen van de verdediging
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Om te kunnen overleven moeten micro-organismen voedingsstoffen opnemen uit hun omgeving en afvalstoffen uitscheiden. Het inwendige van een cel is gescheiden
Nadere informatieOpdracht 7.2 Energie een heel lastig onderwerp
Opdracht 7.2 Energie een heel lastig onderwerp Inleiding voor de docent: Onverwachte gaten in het curriculum en in BINAS In deze opdracht gaat de aandacht naar de samenhang tussen de processen die een
Nadere informatieChapter 9. Nederlandse samenvatting
Chapter 9 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Geschat wordt dat ongeveer 20-30% van de bevolking drager is van Staphylococcus aureus (S. aureus), een Gram-positief
Nadere informatieNederlandse. Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Het metabole syndroom is tegenwoordig een veel voorkomend ziektebeeld dat getypeerd wordt door een combinatie van verschillende aandoeningen. Voornamelijk in de westerse landen
Nadere informatieDNA & eiwitsynthese Oefen- en zelftoetsmodule behorende bij hoofdstuk 16 en 17 van Campbell, 7 e druk December 2008
DNA & eiwitsynthese Oefen- en zelftoetsmodule behorende bij hoofdstuk 16 en 17 van Campbell, 7 e druk December 2008 DNA 1. Hieronder zie je de schematische weergave van een dubbelstrengs DNA-keten. Een
Nadere informatieSamenvatting Biologie Samenvatting hoofdstuk 1 bvj
Samenvatting Biologie Samenvatting hoofdstuk 1 bvj Samenvatting door Fabienne 1166 woorden 24 oktober 2017 5 2 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Hoofdstuk 1: stofwisseling Paragraaf
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 1 Stofwisseling
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1 Stofwisseling Samenvatting door M. 1566 woorden 14 januari 2017 4,2 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie Thema 1: stofwisseling Paragraaf
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/47238 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Philipsen, Cheryl Title: Unraveling the auxin mechanism in 2,4-D induced somatic
Nadere informatieCitation for published version (APA): van der Geize, R. (2002). Engineering of steroid biotransformation in rhodococcus. Groningen: s.n.
University of Groningen Engineering of steroid biotransformation in rhodococcus van der Geize, Robert IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to
Nadere informatie1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken van energie. Kortom alle processen in organismen.
THEMA 1 1 Stoffen worden omgezet 2 Fotosynthese 3 Glucose als grondstof 4 Verbranding 5 Fotosynthese en verbranding 1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken
Nadere informatieNaam: Student nummer:
Vraag 1. a. Vergelijk de elektronen transportketen van de ademhaling met de elektronentransport keten van de licht reactie (eventueel met tekening). Geef aan waar ze plaats vinden, wie de elektronen donors
Nadere informatieNederlandse samenvatting
119 In dit proefschrift worden verschillende aspecten van de stofwisselingsziekte fenylketonurie (PKU, afkorting van de Engelse term Phenylketonuria) besproken. Alvorens verder op deze ziekte in te gaan,
Nadere informatieBIOLOGIE Thema: Stofwisseling Havo
BIOLOGIE Thema: Stofwisseling Havo Henry N. Hassankhan Scholengemeenschap Lelydorp [HHS-SGL] Docent: A. Sewsahai De student moet de bouw en werking van enzymen kunnen beschrijven moet het proces van foto
Nadere informatieSAMENVATTING. Tuberculose
SAMENVATTING Tuberculose Tuberculose (TBC) is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door bacteriën van het Mycobacterium tuberculosis complex, waaronder M.tuberculosisde belangrijkste veroorzaker is
Nadere informatieNederlandse samenvatting voor geïntereseerden buiten dit vakgebied
Hoofdstuk 8 Nederlandse samenvatting voor geïntereseerden buiten dit vakgebied Alle levende wezens zijn opgebouwd uit cellen. Het menselijk lichaam heeft er 10 14 oftewel rond de 100 biljoen, terwijl bacteriën
Nadere informatieNederlandstalige samenvatting van het rapport Prospects to reduce aggressive and sexual behaviours in entire male pigs
Nederlandstalige samenvatting van het rapport Prospects to reduce aggressive and sexual behaviours in entire male pigs Tette van der Lende, ProPhys Animal Science Consultancy, Swifterbant, The Netherlands
Nadere informatieGEZONDHEIDSKUNDE. Het menselijk lichaam
GEZONDHEIDSKUNDE Het menselijk lichaam 1 KENMERKEN VAN HET LEVEN Anatomie à wetenschap die zich bezighoudt met de bouw van het menselijk lichaam (waar ligt wat?). Fysiologie à Wetenschap die zich bezighoudt
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting De Gram-negatieve bacterie Escherichia coli wordt omgeven door twee membranen, namelijk een binnenmembraan en een buitenmembraan, die van elkaar gescheiden zijn door het periplasma (Fig. 1,
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Het ontwikkelen van een nieuw geneesmiddel is een langdurig en kostbaar proces. Een belangrijke reden voor het stoppen van de ontwikkeling van een kandidaat-geneesmiddel is het
Nadere informatie_met_antwoorden.pdf. Tentamen met antwoorden. Vrije Universiteit Bewegingswetenschappen Spierfysiologie
2012-2013_met_antwoorden.pdf Tentamen 2012-2013 met antwoorden Vrije Universiteit Bewegingswetenschappen Spierfysiologie Tentamen spierfysiologie 2012/2013 Kies het juiste alternatief: 1. A. binnen 1 motor
Nadere informatiePhospoinositides and Lipid Kinases in Oxidative Stress Signalling and Cancer W.J.H. Keune
Phospoinositides and Lipid Kinases in Oxidative Stress Signalling and Cancer W.J.H. Keune Nederlandse samenvatting Het menselijk lichaam bestaat uit meer dan 100.000 miljard cellen die we in grote groepen
Nadere informatieDoel van deze studie
141 Achtergrond Cholesterol is nodig voor de opbouw en instandhouding van de wand van de cel, het celmembraan, en voor de produktie van hormonen. In het bloed wordt cholesterol vervoerd in kleine bolletjes,
Nadere informatiewww. Biologie 2001 Vraag 1 Dit zijn een aantal gegevens over een nucleïnezuur. 1. Het is een enkelvoudige keten. 2. Het bevat als basen: G - A - C - T. 3. Het varieert naargelang de soort cel binnen één
Nadere informatieTentamen Biochemie,, onderdeel Abrahams, 2e jaar MST, Antwoorden
Tentamen Biochemie,, onderdeel Abrahams, 2e jaar MST, 26-09-2014 Antwoorden 1. Hieronder is de structuur weergegeven van octadecyl rhodamine B chloride. Let op de alifatische (CH 2 ) 17 keten die is veresterd
Nadere informatieDNA & eiwitsynthese Vragen bij COO-programma bij hoofdstuk 11 en 12 Life
DNA & eiwitsynthese Vragen bij COO-programma bij hoofdstuk 11 en 12 Life De vragen die voorkomen in het COO-programma DNA & eiwitsynthese zijn op dit formulier weergegeven. Het is de bedoeling dat je,
Nadere informatieAchtergronden bij het Metabolaspel
Achtergronden bij het Metabolaspel Colofon Naar idee: dr. M. Lopes Cardozo, Universiteit Utrecht prof. dr. M.C.E. van Dam Mieras, Universiteit Leiden Projectleiding: J. Berkhout, Open Universiteit Nederland
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) On the intracellular ph of baker s yeast Orij, P.J. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) On the intracellular ph of baker s yeast Orij, P.J. Link to publication Citation for published version (APA): Orij, P. J. (2010). On the intracellular ph of baker
Nadere informatieDe cel metabolisme cel cel- membraan eiwitsynthese DNA aminozuren 1.1 De cel celcyclus celmembraan Afbeelding 1.1
de cel Elk levend wezen is opgebouwd uit cellen. Het eerste deel van dit hoofdstuk gaat over de verschillende onderdelen van een cel. We bespreken het celmembraan, het cytoplasma en de belangrijkste organellen.
Nadere informatieCover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation:
Cover Page The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: http://hdl.handle.net/1887/59477 Author: Hillger, J.M. Title: Take it personal! Genetic differences in G protein-coupled
Nadere informatie1. In zoogdieren zal elk van devolgende reacties gebeuren in de Krebscyclus, behalve:
1. In zoogdieren zal elk van devolgende reacties gebeuren in de Krebscyclus, behalve: a. vorming van α-ketoglutaarzuur b. vorming van NADH en FADH 2 c. metabolisme van acetaat tot koolstofdioxide en water
Nadere informatie3 Factoren die het watergehalte van organismen 40 bepalen. 3.1 Bepalende factoren voor watergehalte 40 3.2 Belang van water voor levende wezens 41
3 1 Functionele morfologie van de cel 1 De cel gezien door de lichtmicroscoop 06 2 De cel gezien door de elektronenmicroscoop 09 2.1 Bouw en functie van het eenheidsmembraan 10 2.2 Overzicht van de celorganellen
Nadere informatieAntwoorden Biologie Hoofdstuk 1: Stofwisseling
Antwoorden Biologie Hoofdstuk 1: Stofwisseling Antwoorden door een scholier 1478 woorden 16 februari 2009 5,6 56 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie voor jouw Havo 5 Hoofdstuk
Nadere informatieSAMENVATTING IN HET NEDERLANDS
SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Een organisme bestaat uit verschillende weefsels, die opgebouwd zijn uit cellen. Cellen zijn dus de bouwblokken van elk levend organisme. De ontwikkeling van slechts een
Nadere informatieSamenvatting. 07 sam+.indd :23:49
Samenvatting Planten zijn sessiel, met andere woorden, zij brengen hun hele leven door op één plek. Om te overleven moeten planten direct kunnen inspelen op een constant veranderend leefmilieu, wat betreft
Nadere informatieOrganismen die organisch en anorganische moleculen kunnen maken of nodig hebben zijn heterotroof
Boekverslag door A. 1802 woorden 20 juni 2007 5 71 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Samenvatting stofwisseling Stofwisseling is het totaal van alle chemische processen in een organisme
Nadere informatieDe jigsaw-werkvorm als alternatief voor PGO in een cursus Metabolisme en Voeding
De jigsaw-werkvorm als alternatief voor PGO in een cursus Metabolisme en Voeding Hanno van Keulen (IVLOS, Universiteit Utrecht) Andries Koster (Farmaceutische Wetenschappen, Universiteit Utrecht) NVMO-Congres,
Nadere informatieRooster van het vak Medische Biochemie en Pathofysiologie (BW301) Studiejaar
Cursusweek 1 (kalenderweek 36): Basale Biochemie Week 1 Datum: maandag 31 augustus 2009 10:00 10:45 HC00 Introductie allen Hochstenbach CZ-2 11:00 11:45 HC01 Enzymen en enzym remmers allen Hochstenbach
Nadere informatie