WERKEN ROND MACHT EN ONMACHT 1

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "WERKEN ROND MACHT EN ONMACHT 1"

Norbert Vink
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 WERKEN ROND MACHT EN ONMACHT 1 Doel Het doel is om met de cliënt(en) informatie te geven over macht, met hen te bekijken hoe zij macht ervaren, welke overlevingspatronen ze hiervoor hebben ontwikkeld en hoe ze die kunnen doorbreken. Werkwijze Bespreek deze informatie bij voorkeur mondeling met de cliënt. Je kan dit daarna nog op papier meegeven. Bekijk met de cliënt vanuit welke overlevingspatronen hij zijn positie kiest. Bespreek daarna wat deze positie oplevert, en wat het doorbreken van deze machtspositie zou kunnen opleveren. Valkuilen Deze oefening vraagt van de cliënten inzicht en reflecterend vermogen. Bekijk of dit (nu) mogelijk is. Oefening Macht heeft een negatieve bijklank en toch is macht niet altijd negatief. Als niemand de macht heeft worden er ook geen regels opgesteld, het is nodig om structuur aan te brengen. Macht en onmacht zijn er altijd. Iedereen gebruikt wel eens zijn macht of invloed. Afhankelijk van de situatie bepaal je of je macht durft, wil en kan gebruiken. En ook iedereen voelt zich wel eens machteloos of slachtoffer; en ook hier bepaalt de situatie of je hierin machteloos wil of moet blijven. In ons dagelijks leven komen we regelmatig situaties tegen rond macht en onmacht, en doorlopen we de machtsdriehoek vb. machteloos toezien hoe mensen op de vlucht zijn vanuit een land van oorlog, of de macht van de politie inroepen wanneer je je machteloos voelt. We hebben macht nodig om ons plekje in de wereld in te nemen. Macht is de kracht die je hebt tegenover de mensen in je omgeving en waarmee je deze relatie tracht te beïnvloeden. We gebruiken macht om anderen te beïnvloeden, en anderen gebruiken hun macht om ons te beïnvloeden. Hierin is er steeds sprake van een machtsverhouding : Hoe ga ik om met mijn macht tegenover jouw macht? Hoe ga jij om met mijn mogelijkheden om invloed te hebben? 1 Rozeboom C. & Martin C. (2007). Uit de Schaduw van de Ander. Groepshulpverlening aan vrouwen na huiselijk geweld. En Gastmans, F. De machtsdriehoek en overlevingspatronen. Lemniscaat Academie. 1

Wat macht en onmacht betreft zijn er drie overlevingspatronen: Liever almacht dan onmacht = erboven staan = vastzitten in de almacht; Liever lijden dan opstand = eronder blijven = vastzitten in de

2 Wat macht en onmacht betreft zijn er drie overlevingspatronen: Liever almacht dan onmacht = erboven staan = vastzitten in de almacht; Liever lijden dan opstand = eronder blijven = vastzitten in de onmacht; Liever strijd dan opgeven = ertegenaan gaan = vastzitten in de machtsstrijd. Je gebruikt en ontwikkelt verschillende overlevingspatronen. Ervaringen uit je kindertijd en volwassen leven maken dat je een bepaalde positie het makkelijkst inneemt, die je het meest oplevert. Het kunnen verschuiven, afhankelijk van de situatie, naar verschillende posities in de machtsdriehoek geeft je de kans om macht en onmacht te ervaren; dat is oké. Maar het kan ook dat we, vanuit een overlevingspatroon in één positie van de machtsdriehoek, blijven steken; dan stagneert je ontwikkeling. Hier afbeelding van het goede teveel Wie zich vaak onmachtig voelt krijgt last van: Angst Negatief zelfbeeld Lijden, slachtoffer voelen Manipulatief gedrag Vermijdingsgedrag Volledig overgeven aan de ander Verlies van identiteit, eigen ik 2

3 Wie zich vaak almachtig voelt krijgt last van: Gevoel van onaantastbaarheid Koppigheid Perfectionisme Gevoel van onschuld Eenzaamheid Trots Angst om te falen Altijd op je hoede zijn Als je vaak de machtsstrijd aangaat ontstaat er: Een vechthouding Het idee dat winnen meer waard is dan verliezen Een eisende houding Alles onder controle willen houden en over alles zeggenschap willen hebben Slachtoffergedrag Vermoeidheid Een voortdurende strijd met anderen Onder het gedrag van de almachtige zit de vraag naar aandacht en naar zorg en regelmatig ook faalangst. Onder het gedrag van de onmachtige zit frustratie en (soms jaren verdrongen) boosheid. Onder het gedrag van de strijder voor macht zitten gevoelens van onmacht, angsten en onzekerheden. In welke positie herken je het meest? Heb je het gevoel dat je nog voldoende kan schuiven tussen de verschillende posities? Wat levert het je nu op? Met welke positie experimenteer je het meest? Waarmee heeft dit te maken? 3

4 Het is belangrijk om een patroon van stagnatie te doorbreken zodat je energie niet in negatieve gevoelens blijft zitten maar dat je voelt dat je iets kan doen en veranderen, dat je zelf invloed hebt. Positieve gevolgen van het doorbreken van onmacht zijn: Verantwoordelijkheid mogen, kunnen en willen nemen Een eigen ik, zelfrespect en eigenwaarde De kracht om geen slachtoffer (meer) te zijn Positieve gevolgen van het doorbreken van de almacht zijn: Een einde aan het isolement en de eenzaamheid Niet alles perfect hoeven doen Vrijheid Positieve gevolgen van het doorbreken van de machtsstrijd zijn: Je kwetsbaar mogen voelen Niet alles hoeven weten Een eigenwaarde die niet langer afhankelijk is van winnen of verliezen In dialoog met anderen kunnen treden Einde aan het slachtoffer/dadergedrag Minder strijd, meer positieve aandacht Meer energie Op zulke momenten ervaren we wat onze kracht is of waar het ons aan kracht ontbreekt. Angst en allerlei beelden over wat er fout zou kunnen gebeuren, beletten ons echter vaak deze stap te zetten. In je kracht zijn betekent: Jezelf kennen, je kwaliteiten kennen maar ook je beperkingen en begrenzingen. Het betekent: met déze kwaliteiten en déze beperkingen uw eigen weg gaan. Trouw zijn aan jezelf, aan wat je belangrijk vindt, aan je gevoelens, verlangens, gedachten, je intuïtie. Eerlijk in de spiegel durven kijken. Waar je je bloot geeft en in welke mate. Beseffen dat je macht hebt over anderen en dat anderen ook macht hebben over jou. Je macht gebruiken maar niet misbruiken. Jezelf bekennen en erkennen dat anderen iets doen waarbij jij je gekwetst voelt. Je eigen beschadigingen en de pijn daarvan erkennen, je pijn dragen in plaats van er tegen te vechten. Je verleden aanvaarden als een feit en beseffen dat jouw toekomst (ook) bepaald wordt door je keuzes. Verantwoordelijkheid nemen voor de richting die je kiest in je leven en de consequenties daarvan aanvaarden. Hoe zou jij je patroon kunnen doorbreken? In welke situaties zou je hiermee kunnen experimenteren? Wat zou dit als voordeel hebben? Wat hoop je dat er zal gebeuren? Wat zou je verliezen? 4

5 5

Vergelijkbare documenten

Zelfevaluatie aan de hand van gedragspatronen

Zelfevaluatie aan de hand van gedragspatronen Gedrag kun je onderscheiden in drie bewegingen, gedragspatronen ontwikkeld in de kindertijd. Ze gaven ooit houvast maar beperken nu onze groei en ontwikkeling.